BIM informatieniveausOnderdeel van het Nationaal BIM Handboek
Léon van Berlo
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Beginnen met een Quiz!
(er valt niks te winnen)
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Welk “LOD” is dit?
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Modellen © copyright diverse bronhouders. Niet verder verspreiden!
Léon van BerloBIM informatieniveaus
LOD’s
Niemand weet wat het eigenlijk is….
Iedereen weet wat het is!
De “standaard” is feitelijk slechts dit
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Maar de discussies erover zijn enorm….
Léon van BerloBIM informatieniveaus
En bij gebrek aan duidelijkheid…
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Ontstaan héél veel invullingen…..
Léon van BerloBIM informatieniveaus
In het land der blinden….
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Hoe begon het eigenlijk?
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Léon van BerloBIM informatieniveaus
3D CAD guidelines Denemarken (bips 2006)
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Het Deense Model:
7 lagen: duidelijk gekoppeld aan proces/fasering bouwpraktijk
Focus op “Objecten en hun eigenschappen”
Gebruik van (IFD) conceptenbibliotheek voor eigenschappen
Tools en voorbeeldmodellen (IFC) beschikbaar
Level wordt bepaald door laagste niveau van BIM objecten
Als andere objecten op hoger niveau zitten, mag dat worden
vermeld in een label.
Ronde Level (0;1;2..6) == quality assurance
Decimalen (0.1;1.5;..) == tussenvorm; onderweg naar > level
Léon van BerloBIM informatieniveaus
En toen….
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Toen kwam de VS….
Andere fasering van het bouwproces!
Laag 1 – 5 zijn bijna identiek met LOD100 – 500. Niveau 0 en 6 weg.
VS had geen conceptenbibliotheek excel sheet per project
LODs
Excel
De bekende plaatjes
FM / O&M
PvE
Léon van BerloBIM informatieniveaus
En toen kwam het van de VS naar
de Nederlandse praktijk….
Léon van BerloBIM informatieniveaus
EXCEL!!! Joehoe!
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Gevolg in Nederland….
Iedereen het Excel-wiel opnieuw aan het uitvinden….
LOD 250, 350, 375, 450, enz. worden geïntroduceerd om weer aan te
sluiten bij de procesfasering….
Definities ontstaan en worden gebombardeerd tot ‘standaard’
LinkedIn ontploft….
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Gevolg in Nederland….
Iedereen het Excel-wiel opnieuw aan het uitvinden….
LOD 250, 350, 375, 450, enz. worden geïntroduceerd om weer aan te
sluiten bij de procesfasering….
Definities ontstaan en worden gebombardeerd tot ‘standaard’
LinkedIn ontploft.
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Maar waar gaat het nou eigenlijk om?
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Wat heb je nodig?
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Wat heb je nodig?
Om je werk te doen…..op een bepaald moment in het proces.
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Wat heb je nodig?
Om je werk te doen…..op een bepaald moment in het proces.
Daar is hij weer….
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Dus….
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Een project!
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Overzicht “detailniveaus” in andere landen
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Overzicht Excel lijsten in NL:
Léon van BerloBIM informatieniveaus
MAAR: Wat heb je nodig?
Om je werk te doen…..op een bepaald moment in het proces.
Welk proces?
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Hoe ziet een “BIM proces” eruit?
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Wedstrijdje “onderbieden”
Léon van BerloBIM informatieniveaus
En daarna….
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Léon van BerloBIM informatieniveaus
0: PvE
1: Initiatie
2: Concept
3: Ontwerp
4: Uitwerking
5: Bouwplaats-aansturing
6: Beheer
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Naamgeving?
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Maar het gaat om:
“Wat wil je met zo’n model? (in die fase)”
En wat is daarvoor nodig?
Léon van BerloBIM informatieniveaus
BIM informatieniveaus
BIM informatieniveau 0 1 2 3 4 5 6“Informatie die aanwezig is in een model van dit niveau”
Functioneel programma van eisen (oplossingsvrij);Ruimtespecificatie;(indien bekend:) Locatie;Gewenste prestaties van het gebouw (energie, warmte, akoestiek, enz.);Duurzaamheidsambities;Exploitatie;Begroting (max.budget);
Ruimtelijk Programma van eisen;Massastudie;Primaire hoeveelheden;Mogelijke zwakke punten;Ramingen (benodigd budget);Varianten;
Ruimtes;Objecten/elementen (wanden, vloeren, daken, deuren, ramen, etc);Beeld van de gevel (verhouding open/dicht);Plattegronden;Routings;Technische omschrijving (materialisering);Zonering (technische installaties);Constructieprincipe (ruimtereservering);Bouwmethodiekprincipe;Primaire hoeveelheden;
Principedetails;EPC;Definitieve afmeting/Invulling constructie;Definitieve afmeting/Invulling installaties;Bouwmethodiek (prefab, gieten, enz..);Principe-bouwplanning;
Leverancier onafhankelijk:Boodschappenlijstje;Producten invullen;Technische specificatie;Materialisering;Ankers;Wapeninghoeveelheden;Definitieve primaire principe details;Scheiding tussen disciplines;Bestek;
Definitieve toleranties;Werktekeningen;Betrouwbare maatvoering;Product specifieke uitwerking;Werkplannen;Productietekeningen;Inkoop planning;Uitvoeringplanning (4D);Werkbegroting;KOMO certificaten;Definitieve detaillering;Definitieve Bemonstering/ materialen;
Revisie van informatie;“as build” (zoals gebouwd);evt. met materieel (verankering, steigers, enz.);evt. foto’s tijdens bouw;Gebruiksinstructies;Onderhoudsvoorschriften;Leverbon;Garanties;Sleutelplan;Uitvoeringsdagboek;Bouwverslagen;Proces informatie;
Toepassing:
“Model is bruikbaar voor…”
Vraagspecificatie (+ context);Ontwerptoetsing;
Haalbaarheid toets (Scenarios/ontwerp-varianten):- PvE;- Budget;- Risicoanalyse;
Toetsen aan welstand en bestemmingsplan;Energieprestatietoets;
Omgevingsvergunning aanvragen;Definitieve afspraak met opdrachtgever voor uitwerking;Basis voor onderlinge samenwerking projectteam;
Scheiding tussen disciplines;Contractstuk (aanbesteding, enz..);Ten behoeve van bepaling aanneemsom;
Bouwvoorbereiding (werkvoorbereiding);Bouw aansturing;Uitvoering;Productie;Productinkoop (toeleveranciers);
Beheer;Onderhoud;Onderhoudsplanning;Facility management;
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Maar…. Nu hebben we slechts een onduidelijke niveau definitie vervangen door een andere…. (ook onduidelijke)
BIM informatieniveau 0 1 2 3 4 5 6“Informatie die aanwezig is in een model van dit niveau”
Functioneel programma van eisen (oplossingsvrij);Ruimtespecificatie;(indien bekend:) Locatie;Gewenste prestaties van het gebouw (energie, warmte, akoestiek, enz.);Duurzaamheidsambities;Exploitatie;Begroting (max.budget);
Ruimtelijk Programma van eisen;Massastudie;Primaire hoeveelheden;Mogelijke zwakke punten;Ramingen (benodigd budget);Varianten;
Ruimtes;Objecten/elementen (wanden, vloeren, daken, deuren, ramen, etc);Beeld van de gevel (verhouding open/dicht);Plattegronden;Routings;Technische omschrijving (materialisering);Zonering (technische installaties);Constructieprincipe (ruimtereservering);Bouwmethodiekprincipe;Primaire hoeveelheden;
Principedetails;EPC;Definitieve afmeting/Invulling constructie;Definitieve afmeting/Invulling installaties;Bouwmethodiek (prefab, gieten, enz..);Principe-bouwplanning;
Leverancier onafhankelijk:Boodschappenlijstje;Producten invullen;Technische specificatie;Materialisering;Ankers;Wapeninghoeveelheden;Definitieve primaire principe details;Scheiding tussen disciplines;Bestek;
Definitieve toleranties;Werktekeningen;Betrouwbare maatvoering;Product specifieke uitwerking;Werkplannen;Productietekeningen;Inkoop planning;Uitvoeringplanning (4D);Werkbegroting;KOMO certificaten;Definitieve detaillering;Definitieve Bemonstering/ materialen;
Revisie van informatie;“as build” (zoals gebouwd);evt. met materieel (verankering, steigers, enz.);evt. foto’s tijdens bouw;Gebruiksinstructies;Onderhoudsvoorschriften;Leverbon;Garanties;Sleutelplan;Uitvoeringsdagboek;Bouwverslagen;Proces informatie;
Toepassing:“Model is bruikbaar voor:”
Vraagspecificatie (+ context);Ontwerptoetsing;
Haalbaarheid toets (Scenarios/ontwerp-varianten):- PvE;- Budget;- Risicoanalyse;
Toetsen aan welstand en bestemmingsplan;Energieprestatietoets;
Omgevingsvergunning aanvragen;Definitieve afspraak met opdrachtgever voor uitwerking;Basis voor onderlinge samenwerking projectteam;
Scheiding tussen disciplines;Contractstuk (aanbesteding, enz..);Ten behoeve van bepaling aanneemsom;
Bouwvoorbereiding (werkvoorbereiding);Bouw aansturing;Uitvoering;Productie;Productinkoop (toeleveranciers);
Beheer;Onderhoud;Onderhoudsplanning;Facility management;
Léon van BerloBIM informatieniveaus
“Hoe zit het nou precies…?!”
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Objecten en Eigenschappen!(per niveau)
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Niveaus
Object 0 1 2 3 4 5 6
Eigenschappen
Object a
eigenschap 1 x x x x x
eigenschap 2 x x x x
eigenschap 3 x
eigenschap 4 x x x
eigenschap 5 x x x
eigenschap n x x x
Object b x x x x
eigenschap 1 x x x
eigenschap 2 x x x x x
eigenschap 3 x x x
eigenschap 4 x x x x
eigenschap n x
Object b x x
eigenschap 1 x x x
eigenschap 2 x x x
eigenschap 3 x x
eigenschap n x x x x
Object c x
eigenschap 1 x
eigenschap 2 x x x x
eigenschap 3 x
eigenschap 4 x x
eigenschap n x x x x
Object n x x x
eigenschap 1 x x x x x
eigenschap 2 x x x
eigenschap 3 x x
eigenschap 4 x x x
eigenschap 5 x
eigenschap 6
eigenschap n
“Wat heb je nodig om….”
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Niveaus
Object 0 1 2 3 4 5 6
Eigenschappen
Object a
eigenschap 1 x x x x x
eigenschap 2 x x x x
eigenschap 3 x
eigenschap 4 x x x
eigenschap 5 x x x
eigenschap n x x x
Object b x x x x
eigenschap 1 x x x
eigenschap 2 x x x x x
eigenschap 3 x x x
eigenschap 4 x x x x
eigenschap n x
Object b x x
eigenschap 1 x x x
eigenschap 2 x x x
eigenschap 3 x x
eigenschap n x x x x
Object c x
eigenschap 1 x
eigenschap 2 x x x x
eigenschap 3 x
eigenschap 4 x x
eigenschap n x x x x
Object n x x x
eigenschap 1 x x x x x
eigenschap 2 x x x
eigenschap 3 x x
eigenschap 4 x x x
eigenschap 5 x
eigenschap 6
eigenschap n
“De Matrix”: Objecten en Eigenschappen (per niveau)
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Standaard lijst van objecten en eigenschappen?
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Standaard lijst van objecten en eigenschappen:
Semantic Concepts (CB-NL, IFD Library NL deel)
> 12.000 concepten; > 60.000 eigenschappen
Heel uitgebreid maar toch missen dingen
Te groot / log / complex voor deze toepassing
IFC
650 entities; > 10.000 eigenschappen
Idem….
NlSfb
Eenvoudiger maar te stringent om mee te starten
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Dan maar gewoon zelf begonnen:
0 1 2 3 4 5 6
Binnenwand (niet constructief - niet ihwg) x x x x x
Locatie + geometry (vorm) x x x x
Indelings- vormfactor x
Lengte x x x
Breedte/dikte x x x
Hoogte x x x
Materiaal x x x x
Bouwlaag x x x
Brandwerendheid x x x x x
Geluidsisolatie x x x
Afwerking x x x x
Codering x
Bestelcode (EAN) x x
Fabrikant x x x
Sparingen x x x
Toleranties (afspraak over) x x
Voorzieningen x x x x
Geleverde datum x
Leverdatum x
Kwaliteit x x x x
Onderhoudscyclus x
Hoeveelheid mortel/lijm x x
Isolatiewaarde Rc x x x xOppervlakte bruto x x xOppervlakte netto x x x x xVolumieke Massa x x xVolume x xGewicht x x xAfroepdatum x
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Zelf begonnen:
0 1 2 3 4 5 6
Binnenwand (niet constructief - niet ihwg) x x x x x
Locatie + geometry (vorm) x x x x
Indelings- vormfactor x
Lengte x x x
Breedte/dikte x x x
Hoogte x x x
Materiaal x x x x
Bouwlaag x x x
Brandwerendheid x x x x x
Geluidsisolatie x x x
Afwerking x x x x
Codering x
Bestelcode (EAN) x x
Fabrikant x x x
Sparingen x x x
Toleranties (afspraak over) x x
Voorzieningen x x x x
Geleverde datum x
Leverdatum x
Kwaliteit x x x x
Onderhoudscyclus x
Hoeveelheid mortel/lijm x x
Isolatiewaarde Rc x x x xOppervlakte bruto x x xOppervlakte netto x x x x xVolumieke Massa x x xVolume x xGewicht x x xAfroepdatum x
“Wat heb je nodig om….”
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Object fase 1 fase 2 fase 3 fase 4 fase 5 fase 6? fase ?
Eigenschappen
Object a
eigenschap 1 x x x x x
eigenschap 2 x x x x x x
eigenschap 3 x x x x x
eigenschap 4 x x x x
eigenschap 5 x x x
eigenschap n x x
Object b x x x
eigenschap 1 x x x x x
eigenschap 2 x x x
eigenschap 3 x x x
eigenschap 4 x x
eigenschap n x
Object b x x x x x x
eigenschap 1 x x x x x x x
eigenschap 2 x x x x x x
eigenschap 3 x x
eigenschap n x x
Object c x x x x x
eigenschap 1 x x x x x
eigenschap 2 x x x x x
eigenschap 3 x x x x
eigenschap 4 x x x
eigenschap n x x
Object n x x x
eigenschap 1 x x x x x
eigenschap 2 x x x
eigenschap 3 x x x x x
eigenschap 4 x x x x x x x
eigenschap 5 x x x x
eigenschap 6 x x x x x x x
eigenschap n x x
de nationale
standaard
(waar per project van
mag worden afgeweken)
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Aandachtspunten
Aanpassingen / versies
Installatietechnisch deel
GWW
Vastleggen modelleerafspraken (per object en/of per niveau)
Aansluiting IFD
IFC Equivalenten
Units?
IFD ISO12006-3 geeft geen mogelijkheden voor vastleggen niveaus
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Wat gaan we opleveren?
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Onderdeel van Nationaal BIM Handboek
InformatieniveausStandaard (matrix)
Praktijk HandboekReferentie naar matrix
Project templateReferentie naar
handboek en matrixN
ati
on
aa
l B
IM
ha
nd
bo
ek
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Kern: BIM informatieniveaus
BIM informatieniveau 0 1 2 3 4 5 6Informatie / deliverable B&U“Informatie die nodig is voor een model van dit niveau”
Functioneel programma van eisen (oplossingsvrij);Ruimtespecificatie;(indien bekend:) Locatie;Gewenste prestaties van het gebouw (energie, warmte, akoestiek, enz.);Duurzaamheidsambities;Exploitatie;Begroting (max.budget);
Ruimtelijk Programma van eisen;Massastudie;Primaire hoeveelheden;Mogelijke zwakke punten;Ramingen (benodigd budget);Varianten;
Ruimtes;Objecten/elementen (wanden, vloeren, daken, deuren, ramen, etc);Beeld van de gevel (verhouding open/dicht);Plattegronden;Routings;Technische omschrijving (materialisering);Zonering (technische installaties);Constructieprincipe (ruimtereservering);Bouwmethodiekprincipe;Primaire hoeveelheden;
Principedetails;EPC;Definitieve afmeting/Invulling constructie;Definitieve afmeting/Invulling installaties;Bouwmethodiek (prefab, gieten, enz..);Principe-bouwplanning;
Leverancier onafhankelijk:Boodschappenlijstje;Producten invullen;Technische specificatie;Materialisering;Ankers;Wapeninghoeveelheden;Definitieve primaire principe details;Scheiding tussen disciplines;Bestek;
Definitieve toleranties;Werktekeningen;Betrouwbare maatvoering;Product specifieke uitwerking;Werkplannen;Productietekeningen;Inkoop planning;Uitvoeringplanning (4D);Werkbegroting;KOMO certificaten;Definitieve detaillering;Definitieve Bemonstering/ materialen;
Revisie van informatie;“as build” (zoals gebouwd);evt. met materieel (verankering, steigers, enz.);evt. foto’s tijdens bouw;Gebruiksinstructies;Onderhoudsvoorschriften;Leverbon;Garanties;Sleutelplan;Uitvoeringsdagboek;Bouwverslagen;Proces informatie;
Toepassing:“Model is bruikbaar voor:”
Vraagspecificatie (+ context);Ontwerptoetsing;
Haalbaarheid toets (Scenarios/ontwerp-varianten):- PvE;- Budget;- Risicoanalyse;
Toetsen aan welstand en bestemmingsplan;Energieprestatietoets;
Omgevingsvergunning aanvragen;Definitieve afspraak met opdrachtgever voor uitwerking;Basis voor onderlinge samenwerking projectteam;
Scheiding tussen disciplines;Contractstuk (aanbesteding, enz..);Ten behoeve van bepaling aanneemsom;
Bouwvoorbereiding (werkvoorbereiding);Bouw aansturing;Uitvoering;Productie;Productinkoop (toeleveranciers);
Beheer;Onderhoud;Onderhoudsplanning;Facility management;
NLOD standaardNLOD HandboekProject template
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Handboek
Inhoud:
Position statement (Aanleiding, Voorbehouden, Definities)
BIM Informatieniveaus beschrijving
Voorbeeld plaatjes
Voorbeeld toepassingen (Use cases)
Matrix + handboek online (database)
www.nationaalbimhandboek.nl
NLOD standaardNLOD HandboekProject template
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Template:
Proces/fase/doel: DO
Aspectmodel StatusClassificatie/ codering
Informatie-niveau Uitzonderingen
Gebouwdeel A Architect Definitief Omniclass 3
Gebouwdeel B Architect Definitief EAN 3
Gebouwdeel C Architect Alternatief Uniclass 3
Onderbouw deel D Constructeur VoorstelNlSfb
4
NLOD standaardNLOD HandboekProject template
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Template:
Proces/fase/doel: xxxxx
NlSft Aspectmodel StatusClassificatie/ codering
Informatie-niveau Uitzonderingen
$_ ALGEMEEN$1 Algemeen$2 Kader$3 Viewports$4 Onderhoek$5 Noordpijl$6 Schaalbalk$7 Stramien$8 Hulplijnen$9 Renvooi1_ ONDERBOUW10 Onderbouw11 Bodemvoorzieningen13 Vloeren op grondslag16 Funderingskonstructie17 Paalfundering19 Onderbouw algemeen2_ BOVENBOUW20 Bovenbouw
NLOD standaardNLOD HandboekProject template
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Template:
Proces: VO
NlSft Aspectmodel StatusClassificatie/
coderingInformatie-
niveau Uitzonderingen
$ ALGEMEEN -1_ ONDERBOUW Constructie 32_ BOVENBOUW 320 Bovenbouw Architectuur 321 Buitenwanden Architectuur 322 Binnenwanden Architectuur 323 Vloeren, galerijen Constructie 3
24 Trappen, hellingen Constructie 3Prefab onderdelen door leverancier
27 Daken Dakmodel 328 Hoofddraagkonstrukties Constructie 33_ AFBOUW 4 Ivm verkooptekeningen
4_ AFWERKINGENLosse modellen 3 Ivm verplichte toeleverancier og
5_ MECHANISCHE INSTALLATIES M model 36_ ELECTRISCHE INSTALLATIES E model 37_ VASTE INRICHTINGEN 38_ LOSSE INVENTARIS 29_ TERREIN 2
NLOD standaardNLOD HandboekProject template
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Template:Proces:
Alternatief ontwerp
NlSft Aspectmodel StatusClassificatie/
coderingInformatie-
niveau Uitzonderingen
$ ALGEMEEN1_ ONDERBOUW 12_ BOVENBOUW 120 Bovenbouw 421 Buitenwanden 422 Binnenwanden 223 Vloeren, galerijen 224 Trappen, hellingen 227 Daken 428 Hoofddraagkonstrukties 53_ AFBOUW -4_ AFWERKINGEN -5_ MECHANISCHE INSTALLATIES -6_ ELECTRISCHE INSTALLATIES -7_ VASTE INRICHTINGEN -8_ LOSSE INVENTARIS -9_ TERREIN 0
NLOD standaardNLOD HandboekProject template
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Project template:
“Misschien wel een Excel…”
Maar hopelijk een online tooltje
Gericht op project toepassing / fasering
Link met “Juridische aspecten”
Link met “BIG BIM scan” & “BIM Protocol Generator”
NLOD standaardNLOD HandboekProject template
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Voorbeeldplaatjes
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Voorbeeldplaatjes objecten (bijv. trap)
Niveau Eigen-schappen
Modelleer-afspraken Plaatje ? ?
0
1
2
3
4
5
6
NLOD standaardNLOD HandboekProject template
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Voorbeeldplaatjes fragmenten
NLOD standaardNLOD HandboekProject template
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Met dank aan ZEEP
NLOD standaardNLOD HandboekProject template
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Laatste opmerking
Het gaat bijna niet over detailniveau van geometrie….
Geometrie is uiteindelijk ook ‘gewoon’ informatie!
Benodigde informatie kan ook op andere manier worden uitgewisseld
Denk bijv. aan informatie over toleranties
Soms (vaak) heeft ‘de ander’ bepaalde informatie helemaal niet nodig
Léon van BerloBIM informatieniveaus
Op de hoogte blijven?
Laat je e-mail achter op
www.nationaalBIMhandboek.nl