bliskozdrowiawww.luxmed.plMagazyn Pacjentów Centrów Medycznych Grupy LUX MED

nr 4

/47

rok

XII

kwar

taln

ik z

ima

2010

ISSN 2081-1039

Przepis na zdrowie s. 6

Bardzo męskie kłopoty s. 9

sposobyna zimową chandrę s. 7 4

2 b l i s k o z d r o w i a 4 / 2 0 1 0 z i m a

W n u m e r z e

Święta Bożego Narodzenia oraz Nowy Rok to czas życzeń i postanowień.

W tym numerze przygotowaliśmy artykuły, w których nasi eksperci dora-

dzają, które z postanowień szczególnie warto podjąć. Rodziców najmłod-

szych Pacjentów zachęcamy do przeczytania tekstu o profilaktyce stoma-

tologicznej u dzieci. Czytelnikom w każdym wieku polecamy artykuł, jak

dbać o włosy i paznokcie w zimie. W kwartalniku publikujemy także ma-

teriał dotyczący neurorehabilitacji, bardzo ważnej dla osób z uszkodze-

niem układu nerwowego. Szczególnie panom, ale też ich partnerkom po-

lecamy tekst o problemach z erekcją i czasami bardzo prostych sposobach

radzenia sobie z nimi. Warto też zapoznać się z artykułem o niedoczyn-

ności tarczycy. O bardzo ważnej relacji lekarz–Pacjent, w ramach „Wieści

z Rady Naukowej”, wypowiada się prof. Jan Tatoń. Na koniec, w rubryce

„Nasi Lekarze”, opowiada o sobie dr n. med. Joanna Perkowicz-Szulczyk,

Doradca Prezesa ds. Bezpieczeństwa Pacjenta i Szpitalnictwa, związana

z LUX MED od kilkunastu lat.

Życzymy Zdrowych, Radosnych Świąt, Szczęśliwego Nowego Roku i suk-

cesów w realizacji noworocznych postanowień.

Redakcja

Ak ­tu ­A l ­no ­Ś c i 3 Już 400 operacji za nami 3 Ze „Zwierciadłem”

po zdrowie 3 Na scenie Polskiego 3 Supermarki 3 Konferencja dla lekarzy

t e m at n u m e r u4 Ograniczmy ryzyko, róbmy

badania5 Wracam do „swojej” wagi6 Przepis na zdrowie7 Cztery sposoby na zimową

chandrę8 Prezent dla palacza

porAdn i k9 Bardzo męskie kłopoty10 Tarczyca ma kształt motyla11 Żeby zdrowe zęby mieć,

trzeba tylko chcieć12 Kosmetyczne metody

na chłody13 Szansa na utraconą

sprawność

r a d a n a u k o Wa14 Wszystko wynika z miłości

nA s i ­ l e k Ar z e15 W życiu jestem empirykiem

Ad res re dak cji: ul. Postępu 21c, 02-676 War sza wa tel. 22 450 42 69 e -ma il: info@lu xmed.plWydawca: LUX MED Sp. z o.o. z siedzibą: ul. Postępu 21c 02-676 Warszawa

Projekt redakcyjny, graficzny i realizacja: Mediapolis Sp. z o.o. tel. 22 313 22 00 www.mediapolis.com.pl

Foto w numerze: archiwum LUX MED, Shutterstock, FotoliaFoto na okładce: Shutterstock. Data wydania grudzień 2010 rok.

Czy istnieje wieczna młodość? Z pewnością nie. Ale przed przedwczesną starością może nas ustrzec aktywność intelektualna.

Spis treści

Zalecamy dietę śródziemnomorską, bogatą w witaminy i składniki działające przeciwnowotworowo.

Niezdolność lub obniżona sprawność seksualna mężczyzn może przejawiać się w różny sposób.

porAdn i k ­ s. 9t e m at n u m e r u s. 5

t e m at n u m e r u s. 6

szanowni­państwo!

4 / 2 0 1 0 z i m a b l i s k o z d r o w i a 3

AktuA lno Śc iG r u p a L U X M E D

k r ó t k o

Po raz kolejny marki CM LIM i LUX MED zostały wyróżnione prestiżowym tytułem Superbrand Polska, przyznawanym najsilniejszym markom na polskim rynku.

W ostatni weekend listo-pada odbyła się XII konfe-rencja Akademii Medycyny Rodzinnej Grupy LUX MED.

Podczas dwóch dni uczestnicy mogli wysłu-chać kilkudziesięciu prelekcji zorganizowa-nych w ramach trzech sesji tematycznych: ogól-nomedycznej, pedia-trycznej oraz stomatolo-gicznej. W spotkaniu wzięła udział rekordowa liczba osób – około 450.

Supermarki

konferencjadla lekarzy

na scenie Polskiego

ze­„zwierciadłem”­po­zdrowie

„Anty-Edyp” pod patronatem Grupy LUX MED.

Dzięki akcji profilaktycznej „Piękno w Zdrowiu” można zrobić ważne

dla Pacjentów badania.

G rupa LUX MED była partnerem medycznym spektaklu utalentowa-

nych polskich twórców Barbary Wysockiej i Michała Zadary pt. „Anty-Edyp”. Projekt ten połą-czył sztuki wizualne, muzykę, fi-lozofię, medycynę i teatr. Podsta-wę literacką spektaklu stanowiły fragmenty tragedii Sofoklesa „Król Edyp”, pisma Freuda o Edypie

oraz cytaty z książki „Anty-Edyp” Deleuze’a i Guattariego. W przedstawieniu wystawionym na deskach Teatru Polskiego w War-szawie wzięli udział: Barbara Wy-socka oraz dr Ewa Piotrowicz (USG serca), dr Izabela Chwalibogow-ska (USG płodu), Leszek Lorent (perkusja), Michał Górczyński (klarnet), Jacek Budyń Szymkie-wicz (bas).

M iesięcznik „Zwierciadło” po raz drugi zorganizo-wał ogólnopolską akcję

profilaktyczną „Piękno w Zdrowiu”. Grupa LUX MED jest partnerem akcji. Osoby, które od 21 paździer-nika do 31 grudnia 2010 r. udadzą się do Centrów Medycznych

Grupy LUX MED w całej Polsce z kuponami z listopadowego nu-meru „Zwierciadła”, otrzymają spe-cjalne zniżki. Rabat w wysokości 30 proc. na badania (morfologia z rozmazem, lipidogram, glukoza na czczo, mocz, transaminaza GPT/ALT, TSH) oraz 10 proc. na kon-

sultację lekarską, podczas której można omówić wyniki wcześniej zrobionych badań.Akcję zainaugurowała konferencja prasowa, w której wzięli udział eks-perci Grupy LUX MED, lek. med. Inga Długoń oraz dr n. med. Grze-gorz Juszczyk.

Już­400­operacji­za­nami

Wśród licznie zgromadzo-nych gości znaleźli się m.in. przedstawiciele

władz Warszawy, dzielnicy Ursynów, nasi Klienci, osobistości ze świata me-dycyny, a także reprezentanci organi-zacji zrzeszających przedsiębiorców i oczywiście pracownicy Grupy.W ciągu pierwszych dwóch miesię-cy działalności Szpital Grupy LUX MED przyjął ponad 700 Pacjentów, wykonując dziennie średnio kilka-naście zabiegów w znieczuleniu ogólnym i miejscowym w warun-kach operacyjnych i ambulatoryj-nych. Łącznie wykonano ok. 400 operacji. Blisko 22 proc. zrealizo-wanych świadczeń zostało sfinan-sowanych ze środków NFZ.

17 listopada 2010 r. odbyło się uroczyste otwarcie Szpitala Grupy LUX MED.

Anna Rulkiewicz-Kaczyńska, Prezes Grupy LUX MED, przecięła zieloną wstęgę, uroczyście inaugurując działalność Szpitala Grupy LUX MED. Towarzyszyli jej od lewej: lek. med. Dariusz Kuś, Dyrektor Szpitala, Matthew Strassberg, Partner w Mid Europa Partners, oraz prof. dr hab. n. med. Jerzy Szczerbań, Przewodniczący Rady Naukowej Grupy LUX MED.Więcej o szpitalu: www.luxmed.pl

t e m at n u m e r u z n o w y m r o k i e m

4 b l i s k o z d r o w i a 4 / 2 0 1 0 z i m a

Identyfikację czynników ry-zyka chorób i ich elimina-cję nazywamy profilaktyką pierwotną, a jej zastosowa-nie ma największy wpływ

na spadek zachorowalności i umie-ralności.

marsz na badaniaNajlepiej poznane są czynniki ry-zyka chorób układu krążenia. Jest ich ok. 300. Warto więc zwrócić uwagę na: palenie, dietę, obcią-żenie rodzinne, aktywność rucho-wą, wskaźnik masy ciała (BMI) – norma do 25, obwód brzucha w pasie (WHR) – norma u męż-czyzn do 94 cm, u kobiet do 80 cm, skurczowe ciśnienie tętnicze (mak-symalnie 140 mmHg lub rozkur-czowe maksymalnie 90 mmHg), poziom cholesterolu (maksymal-nie 190 mg%, czyli 5 mmol/l), glukozy (maksymalnie 110 mg%, czyli 6 mmol/l) we krwi żylnej. Nie-które parametry zaleca się oceniać nie rzadziej niż raz w roku (ciśnie-nie tętnicze), inne raz na trzy lata (BMI, WHR, poziom glukozy), a jeszcze inne co pięć lat (poziom cholesterolu). Pożądana aktywność ruchowa to 30–40 minut marszu trzy, cztery razy w tygodniu. Na-tomiast zalecana aktywność fizycz-

na pozwalająca na zahamowanie pro-cesu miażdżycowego to wydatek ener-getyczny około 2000 kcal/tydzień, co odpowiada codziennemu 60-mi-nutowemu marszowi z szybkością 5 km/godz.

profilaktyczne­szczepieniaW ograniczeniu ryzyka zachoro-wania na choroby nowotworowe również podstawowe znaczenie ma ocena i eliminacja czynników ry-zyka. Warto tu wspomnieć o szczepie-niu przeciw wirusowi brodawcza-ka ludzkiego HPV. Zalecane są szczepienia dziewczynek przed roz-

poczęciem aktywności seksualnej. Uzasadnione jest również szcze-pienie młodych kobiet (bez wcze-śniejszej oceny zakażenia), gdyż może ono zmodyfikować przebieg zakażenia. Podobnie rzecz się ma ze szcze-pieniem przeciw WZW typu B, gdyż rak wątroby występuje głów-nie u osób przewlekle zakażonych wirusami hepatotropowymi.

profilaktyka­ wtórnaPamiętajmy, że wykonywanie więk-szości badań profilaktycznych ma-jących na celu wykrycie choroby we wczesnej fazie to już profilaktyka wtórna, a najbardziej skuteczne są działania eliminujące czynniki ry-zyka. Nie wszyscy uświadamiamy sobie fakt, że jednym z najistotniej-szych czynników ryzyka zachoro-wania na nowotwór poza paleniem tytoniu jest nadwaga i otyłość. Od-

powiada ona za powstanie 11 proc. nowotworów jelita grubego, ok. 25 proc. nerki i pęcherzyka żółciowe-go, 37 proc. przełyku i 39 proc. trzo-nu macicy. Kolejny fakt to związek nowotwo-rów z niską aktywnością fizyczną oraz niewłaściwą dietą. Inne moż-liwe do ograniczenia czynniki ry-zyka to promieniowanie UV oraz promieniowanie jonizujące i na-rażenie na czynniki rakotwórcze.

kalendarz­badańWedług zaleceń europejskich co trzy lata powinno się wykonywać badania cytologiczne u kobiet od 25. do 59. r.ż., badania mammo-graficzne w  grupie wiekowej 50–69 lat co dwa lata oraz bada-nia kolonoskopowe dla osób po 50. r.ż. co 10 lat. Badania te po-zwalają nie tylko na wykrycie in-wazyjnych postaci chorób, ale na wykrycie stanów przedrakowych (jak obecność komórek atypowych czy polipów) i ograniczonych do błony śluzowej, czyli tzw. nowo-tworów „in situ”. Wykonywanie niektórych specja-listycznych badań ma ustaloną sku-teczność w węższych grupach osób o podwyższonym ryzyku. Należy do nich m.in. badanie w kierunku genu BRCA 1 i 2 dla rodzinnego występowania raka piersi czy po-szukiwanie markerów mutacji genów MSH 2 i MLH 1 (dla raka jelita grubego i trzonu macicy) oraz genu APC dla rodzinnego wystę-powania raka jelita grubego. W przy-padku licznych zachorowań na no-wotwory wśród bliskiej rodziny (co najmniej trzy) należy zasięgnąć porady lekarza, który powinien skie-rować Pacjenta do poradni gene-tycznej.

ograniczmy ryzyko, róbmy badania

Zbliża się nowy rok, czas wielu postanowień. Warto, aby wśród nich znalazły się również te

dotyczące profilaktyki zdrowotnej.

n a S z e k S P e rtdr n. med. adam kowal,specjalista chorób wewnętrznych, Dyrektor CM LIM, Wrocław

WArto ­ W i e d z i e ć

Podstawowe badania mające sens dla każdego z nas to: okreso-wo wykonane badanie poziomu glukozy i cholesterolu, pomiar ciśnienia tętniczego krwi, ocena wskaźników otyłości (BMI i WHR) oraz kolonoskopia, a dla kobiet ponadto mammografia i cytologia.

Zlecenie innych testów powinno wiązać się z  oceną ryzyka i badaniem lekarskim. Zachęcam do odwiedzenia lekarza przynaj-mniej raz w roku i ustalenia kalendarza badań oraz oceny czynni-ków ryzyka.

W­70–80%­klucz­ do­zdrowia­leży­

w­naszych­rękach.­

W trosce o zdrowie warto zatroszczyć się o regularne badania.

Fot.: Fotolia

4 / 2 0 1 0 z i m a b l i s k o z d r o w i a 5

t e m at n u m e r uz n o w y m r o k i e mz n o w y m r o k i e m

Nie traćmy jednak nadziei, przecież wielu osobom uda-ło się pokonać tzw. wewnętrznego le-

niuszka (a czasami nawet wielkie-go lenia), czyli według coachingu – wewnętrznego sabotażystę, któ-ry przeszkadza w dążeniu do re-alizacji marzeń i ważnych celów. Nowy rok to tradycyjny już mo-ment, z którym wiążemy niezwy-kłe nadzieje na to, że tym razem się uda!

Bez­specjalisty­ ani rusz…Bardzo często stawiany cel to przy-wrócenie prawidłowej wagi lub co najmniej dążenie do jej istotnego zmniejszenia. I tu najczęściej wy-bieramy drogę na skróty, nieprofe-sjonalne pójście na łatwiznę, czyli zastosowanie modnej aktualnie die-

ty uzyskanej od znajomej lub z gazety. A tymczasem leczenie otyłości, nadwagi wymaga profesjo-nalnego podejścia. Skuteczność te-rapii zależy w dużej mierze od le-karza specjalisty, który jak doświad-czony przewodnik poprowadzi nas do celu. Należy pamiętać, że na pro-gram terapii odchudzającej składa się szereg elementów, a najważ-niejszym celem jest zmniej-szenie masy tłuszczowej, zachowanie masy mię-śniowej i tem-

pa przemian biochemicznych (przy zbyt restrykcyjnych, niedoborowych dietach ulegają niekorzystnemu zmniejszeniu) oraz wprowadzenie na stałe elementów zdrowego sty-lu życia, czego nie uczymy się, sto-sując samoterapię. Dlatego tak jak przy innych chorobach, bo nadwa-

ga to właśnie cho-roba, tak i w

tym

przypadku pójdźmy po radę do eks-perta, który zastosuje odpowiednią terapię. Pamiętajmy, że często sto-sowane i modne ostatnio diety ma-ją nie tylko zalety – spadek kilogra-mów (czasem chwilowy), ale też wady. Warto zatem poznać za i prze-ciw, zanim rozpoczniemy terapię.

Wracam do „swojej” wagi

n a S z e k S P e rtlek. med. Barbara Jerschina,internista, ekspert w dziedzinie odchudzania,autorka programu „Pożegnanie z nadwagą” LUX MED

W ­ nA s z e J ­ g rup i e­W­centrach­Medycznych

LUX MED od lat prowadzony jest program „Pożegnanie z nadwagą”. W opiekę nad Pacjentem zaangażowani są specjaliści: lekarz specjalista odchudzania, dietetyk, jeśli istnieje potrzeba – psycholog.

­na­początku­terapii przeprowadzone są odpowiednie badania, dzięki którym dopasowujemy indywidualną, dobrze zbilansowaną dietę, a także wysiłek fizyczny i jeżeli jest to konieczne – farmakoterapię.

uWAgA­ – ­ d i e tA

Diety niepełnowartościowe nie zabezpieczają wszystkich potrzebnych organizmowi składników, mogą być ubogie w witaminy, mikroelementy oraz inne aktywne składniki.

W każdym człowieku jest wewnętrzne pragnienie wprowadzenia w swoim życiu zmian na

lepsze. A mimo to, kto z nas nie pamięta postanowień i obietnic dawanych samemu sobie,

z których nic nie wyszło...

Dieta Dukana wady: niepełnowartościowa, nieracjonal-na, zawiera do 70% białka!!! (norma do 20%), obciążająca nerki i układ krążenia, ryzykow-na w prowadzeniu bez kontroli lekarskiej. zalety: oszczędza masę mięśniową, co za-pobiega niekorzystnemu zwolnieniu przemian metabolicznych w trakcie odchudzania.

Dieta Montignaca wady: niepełnowartościowa, nadmiar so-ków owocowych, nie wykorzystuje ewo-lucyjnej przewagi przewodu pokarmowe-go u człowieka.zalety: posiada pewne elementy zdrowej diety.

Dieta Atkinsa, Kwaśniewskiego wady: niepełnowartościowa, nieracjo-nalna, zawiera zbyt dużo niekorzystnych tłuszczów wielonienasyconych, przy-spiesza powstawanie zmian miażdżyco-wych.

Dieta Kopenhaska, Diamondów, Hollywoodzka

wady: zbyt restrykcyjne, niedoborowe, nieracjonalne. Przy ich stosowaniu do-chodzi do niekorzystnego spadku masy mięśniowej i wody oraz zmniejszenia za-potrzebowania na kalorie, co powoduje szybki efekt jo-jo po powrocie do daw-nych nawyków.

Dieta South Beach wady: zbyt dużo węglowodanów, niedo-borowa, może prowadzić do nadmierne-go spadku wagi, ryzykowna do stosowa-nia bez kontroli lekarskiej.

Dieta Śródziemnomorska absolutnie zalecana, zdrowa, pełnowarto-ściowa, bogata w witaminy i wiele aktywnych biologicznie składników działających prze-ciwmiażdżycowo i przeciwnowotworowo.

Fot. na kolumnie: Shutterstock

t e m at n u m e r u z n o w y m r o k i e m

6 b l i s k o z d r o w i a 4 / 2 0 1 0 z i m a

Styl życia, podejście do aktywności ru-chowej i intelektualnej powielamy naj-częściej po rodzicach i przekazujemy naszym dzieciom. Dlatego trzeba się nad nimi zastanowić i popracować,

żeby nie powielać złych nawyków. Warto też zadbać o nasz umysł. Train the brain – mówią Ame-rykanie. Ćwiczmy więc pamięć, dbajmy o towa-rzyskie kontakty, ruszmy się z  kanapy. Takie podejście do życia sprzyja nie tylko zdrowiu, ale i dobremu samopoczuciu.

Porozmawiaj z nimiW utrzymaniu sprawności intelektualnej po-mogą nam… rozmowy z bliskimi.

W ich trakcie przywoływane są zdarzenia, któ-re pamiętamy, mobilizujemy też inne funkcje poznawcze, weryfikujemy przekazywane wia-domości. Przebywanie w odosobnieniu, bez kontaktu z innymi ludźmi grozi pogorsze-niem pamięci. Liczne kontakty towarzyskie

zmuszają nas do stałej aktywności i zawsze sprzyjają naszemu umysłowi.

nigdy­nie­jest­za­późnoUczenie się nowych rzeczy (np. wierszy), doskona-lenie języka już znanego lub opanowanie nowego.

Przepis na zdrowieCzy istnieje coś takiego jak wieczna młodość? Z pewnością nie. Ale przed przedwczesną starością mogą

nas ustrzec ruch oraz aktywność intelektualna. Oto kilka sposobów na to, jak sami sobie możemy pomóc.

Fot.

: Sh

utte

rsto

ck

pAm i ę ć ­ n A­ s zó s tk ę !Oto doskonałe ćwiczenie, które możesz wykonać ze swoim dzieckiem. Usiądźcie razem przy stole. Weź kartkę i długopis. Napisz na kartce dziesięć rzeczowników. Przeczytaj je wol-no swojemu dziecku. Następnie poproś, aby je powtórzyło. Sprawdź, ile wyrazów zapamię-tało. Przy ćwiczeniu pomaga wizualizacja, umieszczenie wymienionych przez ciebie rze-czowników w wyobraźni w konkretnym miejscu, np. mebli w pokoju. Nie wstydź się, jeżeli twoje dziecko będzie w tej zabawie lepsze od ciebie, to normalne…

4 / 2 0 1 0 z i m a b l i s k o z d r o w i a 7

t e m at n u m e r uz n o w y m r o k i e mz n o w y m r o k i e m

Gry i zabawy towarzyskie: szachy, warcaby, scrab-ble – znakomite dla młodszych i starszych, ćwiczą intelekt i spostrzegawczość. Podobnie rozwiązywa-nie krzyżówek, rebusów i łamigłówek. Warto też rozpocząć studia. Na rynku można znaleźć oferty dla ludzi w każdym wieku. Zresztą nie musimy po-dejmować od razu decyzji o studiach. Może warto zapisać się na jakiś kurs czy warsztaty. Bardzo po-pularne stają się też formy edukacji osób starszych. Uniwersytet Trzeciego Wieku – ależ bardzo pro-szę! Dlaczego nie. Upowszechnianie inicjatyw edu-kacyjnych, aktywizacja intelektualna, psychiczna, społeczna i fizyczna osób starszych, poszerzanie wie-dzy i umiejętności seniorów nie tylko ułatwiają kon-takty z instytucjami takimi jak służba zdrowia, ośrod-ki kultury, ośrodki rehabilitacyjne itp., ale i angażują słuchaczy w aktywność na rzecz otacza-jącego ich środowiska, podtrzymują więzi społeczne i komunikację międzyludzką wśród seniorów.

uczmy­się­przez­całe­życieKażda motywacja do rozpoczęcia studiów jest dobra. Studiujemy więc po to, aby zainwesto-

wać w siebie, pomaga nam to w karierze za-wodowej, ale nie tylko. Studiowanie poszerza horyzonty, pozwala poznać ciekawych ludzi. To nie tylko inwestycja, która musi przełożyć się na pieniądze, to przede wszystkim inwe-stycja w nas samych, w naszą osobowość, eru-dycję, atrakcyjność towarzyską. Im starsi je-steśmy, tym bardziej możemy sobie pozwolić na to, aby nasze studia nie przekładały się na życie zawodowe. Czasem dopiero w późnym wieku tak naprawdę przychodzi czas na pa-sje, na zainteresowania…

rusz­sięAle pamiętajmy o tym, że nasze życie to nie tylko aktywność intelektualna, ale także, a mo-że przede wszystkim, aktywność fizyczna. Ruch, wsparty właściwą dla naszego organi-zmu dietą, jest profilaktyką wielu chorób, wspo-maga leczenie tych już nabytych. Pomaga w uzyskaniu i utrzymaniu atrakcyjności. War-to więc polubić sport i wpajać zainteresowa-nie nim naszym dzieciom.

Przyjaciel potrzebny­od­zarazWszelkie formy aktywności i samodoskonale-nia nie tylko pomogą nam w zachowaniu zdro-wia i urody, ale przede wszystkim zazwyczaj wiążą się z poznawaniem ludzi! Dzięki temu, że wyjdziemy z domu, oderwiemy się na chwi-lę od telewizora czy internetu, mamy szansę na poznanie ciekawych ludzi i zaprzyjaźnie-nie się z nimi. Nasze życie będzie wtedy bo-gatsze i ciekawsze, a my sami szczęśliwsi.

pomóc­szczęściuI nie zapominajmy o tym, że w naszym życiu najważniejsi jesteśmy my sami. To właśnie od pracy nad sobą, nad własnym zdrowiem i inte-lektem zaczyna się uszczęśliwianie innych. Tyl-ko jeśli sami będziemy mieli coś do zaoferowa-nia, możemy liczyć, że będziemy atrakcyjni dla innych, będziemy mogli zaproponować im swo-je towarzystwo, zarazić ich swoją pasją. I dlate-go warto pracować nad sobą.

Małgorzata Szcześniak

pasje­poszerzają­horyzonty­

i­pozwalają­poznać­ciekawych ludzi.

4 sposobyna...

zimową­chandrę

n a S z e k S P e rtmgr karolina Pejka-Balcer,psycholog, instruktor sportuLUX MED,Bydgoszcz

1Istnieje wiele dowodów nauko-wych na to, że istotnym czynni-

kiem zagrażającym naszemu zdrowiu, także psychicznemu, jest niedostatecz-na aktywność fizyczna. Ruch polep-sza nasze samopoczucie. Gdy ćwiczy-my, swoją uwagę poświęcamy przede wszystkim treningowi. Wszelkie pro-blemy dnia codziennego odsuwamy na dalszy plan. Aktywność pozwala nam choć na chwilę uciec od stresu i napięcia. Wpływa także pozytywnie na prawidłowe funkcjonowanie umy-słu. Podnosi poziom endorfiny w or-ganizmie, dzięki której osiągamy dobre samopoczucie. Uprawiając sport, zapobiegamy spad-kowi nastroju oraz rozładowujemy napięcia prowadzące z reguły do przy-gnębienia czy frustracji.

2Nie ma niczego lepszego jak space-ry w ostrym, zimowym słońcu u bo-

ku bliskiej osoby, z którą możemy porozma-wiać od serca.

3Warto także otoczyć się intensyw-nymi kolorami (róż, zieleń, poma-

rańcz) – wyzwalają one w nas pozytyw-ne emocje.

4Bardzo ważnym elementem w za-pobieganiu sezonowej depresji jest

umiejętność znalezienia w ciągu dnia chwi-li na relaks, by móc w spokoju obejrzeć film, poczytać dobrą książkę, a następnie wziąć rozgrzewającą kąpiel z dodatkiem olejków eterycznych (działanie uspokaja-jące mają olejki: lawendowy i różany).

Najlepszą walką z sezonową depresją jest jej zapobieganie.

8 ­ b l i s k o z d r o w i a 4 / 2 0 1 0 z i m a

t e m at n u m e r u z n o w y m r o k i e m

Rośnie akcyza, a  więc i cena papierosów, w me-diach pojawiła się mo-da na „obrzydzanie” i po-tępianie palenia. Wszy-

scy wiemy, że szkodzi, że podtruwa osoby wdychające biernie dym, m.in. dlatego państwo ustawowo zakazuje palenia w miejscach publicznych.

dobry­czas­na­zmianęNastał dobry czas, aby odstawić pale-nie i zachęcić do tego najbliższych.Należy pamiętać, że nałóg nikotyno-wy jest silnym uzależnieniem tak fizycznym, jak i psychicznym. Bez mo-tywacji i chęci jego odstawienia żaden palacz nie przestanie palić tylko dlate-go, że ktoś tego sobie życzy.Szkodliwość palenia jest związana z jego dwoma elementami: nikotyną i substancjami smolistymi zawartymi w dymie. Nikotyna prowadzi do uza-leżnienia fizycznego i psychicznego. Dym tytoniowy zawiera ok. 4 tys. sub-stancji toksycznych (m.in. związki węglowodorowe, cyjanki, siarczki). Sub-stancje te działają toksycznie na wszyst-

kie komórki, z którymi się stykają bez-pośrednio – drogi oddechowe (mogą wywołać nowotwór złośliwy jamy ust-nej, gardła, krtani, płuc), jak i pośred-nio z komórkami wewnątrz organi-zmu, z którymi są transportowane przez układ krąże-nia (nowotwory zło-śliwe przełyku, pę-cherza moczowego, trzustki, nerek). Mało kto ma świadomość, że w dobie walki z dopalaczami papierosy są je-dynym środkiem rakotwórczym i uza-leżniającym legalnie sprzedawanym w Polsce i na świecie.

precz­z­nałogiemRzucenie palenia to bardzo dobre po-stanowienie i prezent dla nas i naszych bliskich na nowy rok. Żeby jednak pro-ces ten był jak najmniej uciążliwy, war-to wiedzieć, jakie sposoby mogą wspo-móc nasze niepalenie. Silna wola – nie palę od dzisiaj i już! – za pierwszym razem udaje się to dwóm–czterem oso-bom na 100. Pozornie najtańszy spo-sób, nie wymaga wydania pieniędzy,

ale ile może „kosztować” stresu oto-czenie, wiedzą tylko ci, którzy już mie-li z tą metodą do czynienia.Są skuteczne metody pozwalające wyjść z nałogu fizycznego. Natomiast naj-

większą trudnością jest uwolnienie się od uzależnienia psychicznego – nie-stety nie dysponu-

jemy środkiem pozwalającym na jego całkowite zwalczenie. Niewiele trze-ba, by do nałogu powrócić – wystar-czy zapalić…Dlatego warto zwrócić uwagę, że obok licznych metod skutecznego „rzuca-nia” palenia dla palacza najważniej-sze jest wsparcie najbliższych. Cierpli-wość i wyrozumiałość jest tym, czego najbardziej potrzebujemy, szczególnie na początku walki z nałogiem. Pamiętajmy, że wielu ludziom udaje się rzucić palenie, dzięki czemu są szczę-śliwsi i zdrowsi, tak jak ich rodziny. Nawet jeśli komuś nie powiedzie się tym razem, zawsze można spróbować jeszcze raz i jeszcze raz. Aż do skutku – byle zdążyć przed chorobą.

prezent dla palaczaPalenie stanowi przyczynę około 30 proc. zgonów spowodowanych przez

nowotwory. Dziesięciokrotnie zwiększa ryzyko wystąpienia nowotworu płuc

w porównaniu do niepalących.

n a S z e k S P e rtlek. med. piotr­musik,internista, specjalista chorób płuc, Kierownik Medyczny CM LIM, Wrocław

5 pomysłówna...prezent­ dla­kogoś,­ kto­chce­ rzucić­palenie

1terapia psychologiczna

Skuteczność (w zależności od formy i ośrodka) 70–90 proc. Koszt ok. 1000 zł.

2Akupunktura,­elektrostymulacja

Efektywność oceniana na mniej więcej 60 proc., Hipnoza – 10–15 proc. Koszt zabiegu 50–200 zł, często je-den zabieg nie wystarczy.

3nikotynowa­terapia­zastępcza

Odzwyczajanie od nikotyny przez podawanie jej w zmniejszających dawkach w  postaci plastrów, gum, sprejów do nosa, tabletek – efektywność przy pełnej kuracji (10 tyg.) do 30 proc. Koszt ok. 250 zł.

4FarmakoterapiaStosowanie środków far-

makologicznych działających na struktury w mózgu powo-dujące osłabienie chęci pale-nia. Kuracja 5–12 tyg. w zależ-ności od rodzaju tabletek. Efek-tywność do 50 proc. Koszt 150–450 zł.

5metody­alternatywne:­biorezonans

Skuteczność nawet do 90 proc., koszt 50–60 zł za seans.

W Polsce pali ponad 30­proc.­kobiet­

i­50­proc.­mężczyzn.

Osoba przebywająca w zadymionym pomieszczeniu wdycha w ciągu godziny równowartość samodzielnie wypalonego papierosa. Fo

t. n

a ko

lum

nach

: Sh

utte

rsto

ck

4 / 2 0 1 0 z i m a b l i s k o z d r o w i a 9

Zaburzenie erekcji (erec-tile dysfunction) obec-nie nie jest już nazy-wane impotencją. Faktycznie jest to nie-

możność osiągnięcia i utrzymania wzwodu członka w sytuacjach intym-nych. Członek nie reaguje, mimo podniecenia mężczyzny, nawet piesz-czoty erotyczne i psychiczne nic nie zmieniają. Najczęstszym problemem jest nie-pełna erekcja lub erekcja słabną-ca. Jej całkowity brak występuje najwyżej u co dziesiątego mężczy-zny zgłaszającego się z tym pro-blemem do seksuologów.

skąd­to­się­bierze?Historia ludzkości to także histo-ria prób przywracania młodości, poprawy piękności i „męskości”. Zdolność do odbywania stosun-

ków seksualnych w podtekście jest także zdolnością do posiadania po-tomstwa. Od czasu, kiedy w dużej mierze udało się oddzielić seksu-alność od prokreacji, zdolność do odbywania stosunków seksualnych to przede wszystkim źródło wielu pozytywnych odczuć i wrażeń, a tak-że sposób podtrzymywania wię-zów między kobietą i mężczyzną. Nic więc dziwnego, że mężczyzna (szczególnie w tzw. sile wieku) ma-jący trudności (lub niemożność) odbywania stosunków, odczuwa to jako poważną niesprawność, cza-sami traci zainteresowanie płcią przeciwną, a nawet wykonywaniem zwykłych czynności i wypełnia-niem obowiązków.Niezdolność lub obniżona spraw-ność seksualna mężczyzn może przejawiać się w różny sposób, w tym materiale skupimy się na zaburze-

niach erekcji. U mężczyzn po pięć-dziesiątce podłożem takich kłopo-tów mogą być choroby. Najczęst-sze przyczyny to choroby ser-ca, nadciśnie-nie tętnicze, choroby neuro-logiczne i cu-krzyca. Jak podają sta-tystyki, prawie 80 proc. wszyst-kich przypadków zaburzeń erek-cji ma swoje źródło w chorobach, urazach, zaburzeniach hormonal-nych i stosowaniu leków. Zwłasz-cza leki psychotropowe i leki sto-sowane w chorobach układu krą-żenia mogą upośledzać wydolność seksualną u mężczyzn. Ale problemy te dotykają również zdrowych mężczyzn, nieprzyjmu-

jących leków. W takich przypad-kach podłożem zaburzeń erekcji prawdopodobnie jest styl życia. Z jednej strony siedząca praca, bier-ny wypoczynek przed telewizorem, niewłaściwa dieta i  papierosy, a z drugiej strony stres i „wyścig szczurów” w pracy. Palenie papie-rosów dwukrotnie zwiększa ryzy-ko wystąpienia zaburzeń erekcji, podobne działanie może mieć al-kohol, narkotyki, a także sterydy, nawet te stosowane w małych daw-kach „dla poprawy wyglądu i umię-śnienia”.

Jak­sobie­radzić­ z­problemem?Po pierwsze zmiana trybu życia. Więcej zajęć na świeżym powie-trzu, ruchu, ale i więcej snu. Z ja-dłospisu należy wykluczyć używ-ki oraz ciężkostrawne, tłuste dania. W zamian należy zwięk-szyć ilość spożywanych owoców (niesłodkich!) i warzyw. Oliwa za-miast tłuszczów zwierzęcych, ryby zamiast wieprzowiny. Wszyst-ko, co sprzyja naszym naczyniom krwionośnym i sercu, przyczynia się też do poprawy wydolności sek-sualnej.Jeżeli zmiana trybu życia jest nie-wystarczającym rozwiązaniem, być może będzie trzeba skorzy-stać ze wsparcia farmakologicz-nego (stosowane wcześniej apa-raty próżniowe i implanty teraz wychodzą już z użycia). Najpierw należy jednak wykluczyć przyczy-

ny anatomicz-ne. Na przy-kład przerost prostaty mo-że też obja-wiać się zabu-rzeniami erek-cji. Niektóre „leki na po-tencję” do-

stępne są bez recepty. Przeważnie jednak te najskuteczniejsze sprze-dawane są wyłącznie ze wskazań lekarskich. A więc nie ma powo-dów do wstydu. Jeżeli jest problem, trzeba się zgłosić do lekarza, np. internisty, który znajdzie sposób na właściwe i bezpieczne rozwią-zanie problemu (lub tylko popra-wy stanu rzeczy).

porAdn i ks f e r a i n t y m n a

przyczyny­zaburzeń­erekcji

to­m.in.­choroby­serca,­nadciśnienie­tętnicze,­choroby neurologiczne

i cukrzyca.

z n o w y m r o k i e m

Bardzo męskie kłopoty

Szacuje się, że w Polsce problem zaburzeń erekcji dotyczy ponad

miliona mężczyzn.

n a S z e k S P e rtdr n. med. medard Lech,ginekolog- -położnik Konsultant LUX MED, Warszawa

Mężczyźni ze swoimi problemami niezbyt chętnie zgłaszają się do specjalisty.

1 0 ­ b l i s k o z d r o w i a 4 / 2 0 1 0 z i m a

porAdn i k e n d o k r y n o l o g

Tarczyca jest jednym z  gruczołów we-wnątrzwydzielni-czych, tzn. wydzie-lających hormony

bezpośrednio do krwi. Położona jest w obrębie szyi, przed tchawi-cą, i ma kształt motyla. Hormo-ny tarczycy biorą udział we wszyst-kich procesach metabolicznych or-ganizmu. Niedoczynność tarczy-cy to choroba, która polega na nie-dostatecznym wydzielaniu hor-

monów tarczycy, prowadząca do spowolnienia procesów metabo-licznych.

niedoczynność­ dzielimy­na:● Pierwotną – gdzie uszkodzenie

występuje na poziomie tarczycy, która może być wrodzona (1 na 5000 noworodków) lub nabyta (najczęściej występująca).

● Wtórną – gdzie uszkodzenie wy-stępuje na poziomie przysadki mózgowej (np. guzy przysadki, po operacji przysadki).

● Trzeciorzędową – gdzie uszko-dzenie występuje na poziomie podwzgórza.

Wyodrębnia się dwie postaci kli-niczne niedoczynności: utajoną, inaczej zwaną skąpoobjawową, oraz jawną.

Przyczynami niedoczynności­ pierwotnej­są:● Choroba Hashimoto – przewle-

kłe autoimmunizacyjne zapale-nie tarczycy (najczęstsza przy-czyna);

● Inne rodzaje zapalenia tarczycy;

● Operacja usunięcia całej lub czę-ści tarczycy;

● Leczenie radiojodem, na-promieniowaniem, amio-daronem, interferonem, węglanem litu i lekami przeciwtarczycowymi w zbyt dużych dawkach;

● Niedobór jodu.

diagnozowanie i leczenieNiedoczynność diagnozuje się w ba-daniach laboratoryjnych. TSH jest podwyższone w pierwotnej niedo-czynności i obniżone we wtórnej, występują niskie wartości FT3 i FT4,

podwyższone wartości przeciwciał przeciwtarczyco-wych, podwyższony

poziom choleste-rolu oraz niedo-krwistość. Dodatkowym badaniem za-

lecanym przez lekarzy endokry-

nologów w  dia-gnostyce niedoczyn-

ności jest usg tarczycy. Leczenie polega na uzupełnianiu hormonów tarczycy (L-tyroksy-na) w  indywidualnie dobranej dawce dobowej.

tarczyca ma kształt motyla

Niedoczynność

tarczycy występuje

u obu płci, ale pięć

razy częściej u kobiet.

Ryzyko zachorowania

wzrasta z wiekiem.

n a S z e k S P e rtlek. med. Ali­chahrour,specjalista chorób wewnętrznych, endokrynolog

LUX MED, Warszawa

Fot.

na

kolu

mna

ch:

Shut

ters

tock

istotne­znaczenie­w­profilaktyce­ niedoczynności­tarczycy­odgrywa­jod.­dlatego­warto­korzystać­z­długich­

nadmorskich­spacerów.­ na­co­dzień­doskonałym­źródłem­jodu­

mogą­być­ryby­i­jodowana­sól.

Kiedy zalecane jest zrobienie badania TSH?● u noworodków w 3–5 dniu

życia (badanie przesiewowe)● jeżeli u członków rodziny wy-

stępują choroby tarczycy● w trakcie ciąży i po porodzie● u osób z chorobami autoim-

munologicznymi, np. cu-krzyca typu 1, reumatoidalne zapalenia stawów, bielactwo, toczeń rumieniowaty

● u osób z zespołem Downa ● u kobiet z zaburzeniami mie-

siączkowania i płodności

BAdAn i A

WArto ­ W i e d z i e ć

objawy­niedoczynności­pierwotnej: ● uczucie zimna ● przyrost masy ciała ● sucha, łuszcząca się skóra ● łamliwość włosów i paznokci ● obrzęk śluzowaty ● obrzęk powiek i okolicy oczodołów ● obniżenie głosu, chrypka ● uboga mimika ● zwolniona czynność serca ● zaparcia ● wzdęcia ● bóle brzucha ● uczucie zmęczenia ● senność ● trudności w koncentracji ● zabu-rzenia pamięci ● osłabienie libido ● zaburzenia miesiączkowania ● niepłodność ● nadciśnienie tętnicze ● depresja.Niedoczynność u dzieci najczęściej objawia się zaburzeniami rozwoju fizycznego i umysłowego.

4 / 2 0 1 0 z i m a b l i s k o z d r o w i a 1 1

Pierwsze lata życia dziec-ka to czas intensywne-go rozwoju fizycznego oraz psychicznego. Jest to okres odkrywania ota-

czającego świata, panujących w nim reguł i wynalazków. Rodzice przykła-dem i wzorem wprowadzają młode-go człowieka w tajniki życia codzien-nego. Z  całą pewnością wiedza w zakresie zdrowia jest niezbędna, a  już na pewno bardzo wskazana. Wszelkie dobre nawyki żywieniowe i behawioralne, które zostaną zaszcze-pione w wieku dziecięcym, obficie za-owocują w przyszłości.

szczotko,­szczotko,­hej­szczoteczko…Szeroko pojęta profilaktyka dotyczy także zębów. Uzębienie mleczne po-winno służyć dziecku przez dziesięć lat, w związku z tym niezmiernie waż-na jest nauka prawidłowego dbania o nie. Podstawową metodą zapobie-gania próchnicy jest właściwa higiena

jamy ustnej, a w szczególności szczot-kowanie zębów dwa razy dziennie, naj-lepiej pastą z fluorem. Stomatolodzy zalecają rozpoczęcie higieny jamy ust-nej jeszcze przed pojawieniem się pierw-szego ząbka. Bez-zębny wyrostek nie-mowlęcia należy przemywać jało-wym gazikiem na-winiętym na palec i zwilżonym prze-gotowaną letnią wo-dą. W podobny sposób myje się po każ-dym (zwłaszcza nocnym) posiłku pierw-sze ząbki. Gdy pojawią się zęby bocz-ne, należy wprowadzić delikatne szczot-kowanie zębów, bo tylko w ten sposób można skutecznie wyczyścić bruzdy.

Bo­to­bardzo­ważna­rzecz…Po pojawieniu się pierwszych ząb-ków u dziecka powinna nastąpić pierwsza wizyta u stomatologa dzie-cięcego. Lekarz nie tylko sprawdzi

stan jamy ustnej, ale również udzie-li wskazówek dotyczących higie-ny czy diety. Po ukończeniu pierw-szego roku życia można rozpocząć profesjonalną profilaktykę fluoro-

wą. Wczesny i  niepołączony z bólem kontakt dziecka z  leka-rzem wpłynie na lepszy stan zębów dziecka w przy-szłości. Regular-

ne przeglądy stomatologiczne co trzy miesiące, stosowanie się do wskazówek stomatologa również zapobiegną powstaniu u dziecka lęku przed wizytą w gabinecie sto-matologicznym – dentofobii. Zwłaszcza że gabinety dziecięce są urządzane z myślą o małych Pacjentach. Dzięki odpowiednio zorganizowanym wnętrzom, zabawkom i nierzadko ekranom z bajkami dziecko może czuć się dobrze.

…­żeby­zdrowe­ zęby­miećZęby mleczne wprawdzie zostaną wymienione na stałe, ale nieleczo-ne czy zaniedbane mogą dziecku przysporzyć wiele cierpienia. Gdy tylko pojawią się ubytki próchni-cowe, należy niezwłocznie podjąć leczenie stomatologiczne. Istnieje szeroka gama możliwości. Do ubyt-ku w zębie można założyć różne wypełnienia – białe lub kolorowe. Bardzo zniszczone zęby można za-bezpieczyć koronami dziecięcymi (są metalowe i mogą zabezpieczyć przed postępem próchnicy). Gdy zniszczenie zęba jest bardzo duże, można jeszcze spróbować impregnacji, czyli lapisowania. Minusem tego zabiegu jest trwałe przebarwienie zęba na czarno. Zę-by zawsze warto jest wzmacniać lakierami i żelami fluorkowymi.

Tytuł i śródtytuły pochodzą z piosenki zespołu Fasolki.

Dbajmy o zęby

naszych dzieci.

Niech dziecięce

nawyki związane

z właściwym dbaniem

o zęby towarzyszą im

także w dorosłości.

porAdn i k

piękny­uśmiech­to­skarb,­za­który­

kiedyś­nasze­dzieci­nam­podziękują.

n a S z e k S P e rtlek.­stom.­­aleksandra chmielak,­

LUX MED Warszawa

Uzębienie mleczne powinno służyć dziecku przez dziesięć lat.

Żeby zdrowe zęby mieć, trzeba tylko chcieć

s t o m a t o l o g

1 2 b l i s k o z d r o w i a 4 / 2 0 1 0 z i m a

porAdn i k d e r m a t o l o g

W  sezonie zi-mowym skó-ra naszego ciała dwa ra-zy szybciej

niż latem traci wilgoć, przesusza się, co prowadzi do szorstkości, łusz-czenia się, świądu i podrażnienia.

skóra­woła­o­pomocSpadek produkcji łoju, zmniejszo-ne ukrwienie predysponuje do prze-mrożeń, a nawet odmrożeń. Zale-ca się codzienne mycie skóry preparatami bezalkoholowymi, bez mydła. Dobrym sposobem na od-budowę warstwy lipidowej naskór-ka jest stosowanie specjal-nych oliwek, pły-nów czy emulsji (na przykład cie-

kła parafina) dostępnych w apte-kach do pielęgnacji suchej skóry, które się wlewa do wanny lub sto-suje pod prysznicem. Po umyciu dobrze jest wetrzeć natłuszczający balsam do ciała. Do oczyszczania twarzy używamy mleczka lub śmietanki. Zimą przed wyjściem na powietrze należy sto-sować kremy z filtrem, tłuste do cery suchej, a półtłuste do tłustej. Na noc polecane są kremy regene-rujące i odżywcze. Będąc w po-mieszczeniach, nie zapominajmy o nałożeniu dodatkowej warstwy kremu nawilżającego.Ważną, często pomijaną, okolicą jest wrażliwa skóra wokół oczu.

Wybierajmy kremy o bardziej tłustej, odżywczej konsy-

stencji, gdyż to miejsce

szczególnie jest prawie pozbawio-ne podściółki tłuszczowej.

dłonie­ to­nasza­wizytówka­Cienka tkanka tłuszczowa, mała ilość gruczołów łojowych i duża ilość gruczołów potowych to wszyst-ko predysponuje do szybszego od-wodnienia i pękania. Zimową au-rą ciepłe rękawice to podstawa ochrony, ale ona nie wystarczy. Przy wykonywaniu prac domo-wych należy chronić ręce przed detergentami, zakładając ochron-ne rękawiczki. Myć ręce w ciepłej, a nie gorącej wodzie, delikatną, natłuszczającą emulsją, najlepiej z gliceryną. Dłonie należy osu-szać, a nie wycierać. Po każdym myciu powinno się wetrzeć na-

wilżający krem do rąk, a przed wyj-ściem na dwór specjalny, bardziej tłusty krem na zimę. Noc to do-bra pora na grubszą warstwę kremów odżywczych, najlepiej z pantenolem i gliceryną pod ba-wełniane rękawiczki.Przesuszone paznokcie często rozdwajają się i są łamliwe. Do-brym sposobem na polepszenie ich kondycji jest raz w tygodniu moczenie w ciepłej oliwie z oli-wek i systematyczne stosowanie odżywek, które oprócz właściwo-ści odżywczych chronią je przed utratą wilgoci. Piłujmy paznok-cie pilniczkami szklanymi lub pa-pierowymi w jednym kierunku. Kremu do pielęgnacji rąk nie ża-łujmy w okolicach wałów paznok-ciowych.

kosmetyczne metody na chłody

Zima to trudny czas dla naszej skóry, włosów i paznokci. Narażone na niekorzystny wpływ takich

czynników jak wiatr, mróz, gorące i suche powietrze w pomieszczeniach, wymagają od nas

większej uwagi i szczególnego postępowania.

n a S z e k S P e rtlek. med. agnieszka adamowska,dermatolog, wenerolog CM LIM, Warszawa

WArto ­ W i e d z i e ć

7 sposobów­na...zdrowe­włosy­zimą

1. Nie wychodź z domu z mokrą głową. Grozi to przemrożeniem skóry głowy, w na-stępstwie wypadaniem włosów. Woda zaabsorbowana przez włosy podczas mycia zamarza, rozszerza się, co może prowadzić do zniszczenia struktury włosa.

2. Susz włosy dokładnie, najlepiej chłodnym powietrzem, które zamyka łuskę włosa.

3. Stosuj delikatne szampony do codziennej pielęgnacji.

4. Na końce włosów używaj nawilżających odżywek.

5. Używaj szczotek i grzebieni z naturalnego włosia, by zapobiec elektryzowaniu się włosów.

6. Noś okrycia głowy, najlepiej bawełniane lub z delikatnych niesyntetycznych mate-riałów.

7. Odpowiednia dieta, bogata w witaminy z grupy B i cynk, zapobiega nadmiernemu przetłuszczaniu się włosów, wzmacnia je.

Fot.

: Sh

utte

rsto

ck

4 / 2 0 1 0 z i m a b l i s k o z d r o w i a 1 3

Neurorehabilitacja to rehabilitacja cho-rych z uszkodze-niem centralnego i  obwodowego

układu nerwowego. Największą grupę Pacjentów wymagających tej specjalistycznej formy terapii sta-nowią osoby po udarze mózgu, ura-zach czaszkowo-mózgowych, ze stwardnieniem rozsianym i choro-bą Parkinsona. Rocznie udar mó-zgu dosięga ok. 70 tys. Polaków.

plastyczność­mózguGłównym celem Pacjentów i ich rodzin jest jak najszybsze odzyska-nie niezależności w przemieszcza-niu się i codziennych czynnościach. Niejednokrotnie jest to bardzo skom-plikowane i długotrwałe, wymaga cierpliwości, systematyczności i zdy-scyplinowania.Dynamiczny rozwój rehabilitacji na przestrzeni ostatnich kilkudziesię-ciu lat przyczynił się do powstania szeregu koncepcji i jeszcze bar-dziej skutecznych metod tera-pii. Dzięki temu możemy od-powiedzieć na pytania dotyczą-ce pochodzenia problemów to-warzyszących Pacjentom z cho-robami neurologicznymi, takich jak zespół odpychania czy zespół za-niedbywania połowiczego. Możliwe stało się również określenie działań podejmowanych w celu ich rozwią-zania. Przełomowym momentem było odkrycie zjawiska plastyczno-ści mózgu, czyli jego zdolności do pobudzania nieaktywnych neuro-nów i tworzenia, w wyniku odpo-wiedniej stymulacji, nowych połą-czeń synaptycznych. Ta wyjątkowa zdolność mózgu do regeneracji i od-zyskiwania utraconych funkcji stwa-rza nieocenioną szansę na poprawę samodzielnego funkcjonowania.

Szybko i­intensywnieAby mogło dojść do wykorzystania potencjału regeneracyjnego mózgu, muszą zostać spełnione odpowied-nie warunki, tj. intensywność tera-pii, czas, jaki upłynął od zachoro-wania, odpowiednio dobrany po-ziom aktywności oraz wykorzysta-nie odpowiednich metod i koncep-cji reedukacji nerwowo-mięśnio-wej. Najbardziej uznanymi meto-dami w świecie są: koncepcja Bo-bath oraz metoda PNF. Podczas ich stosowania, oprócz profesjonalizmu i doświadczenia terapeuty, niezbęd-na jest właściwa intensywność te-rapii. Kolejnym warunkiem zapew-nienia możliwie najszybszego tem-pa zmian jest czas od zachorowa-nia. W początkowym okresie cho-roby (pierwsze sześć miesięcy do roku) potencjał naprawczy mózgu jest największy i wtedy rekomen-duje się zmaksymalizowanie wysił-ku Pacjenta. Należy jednak pod-

kreślić, że proces plastyczności

nie podlega z czasem zahamowa-niu. Warto zatem podjąć terapię nawet kilka czy kilkanaście lat od zachorowania. Zmianie ulega je-dynie tempo i stopień wymaganej intensywności stymulacji, aby ten proces aktywować. Dodatkową zaletą podejmowania wczesnych i intensywnych działań w procesie neurorehabilitacji jest zminimali-zowanie potencjalnych problemów wpływających na tempo poprawy sprawności Pacjentów. Do najczęst-szych należą: niekontrolowany wzrost napięcia mięśniowego o typie spa-styczności, patologiczne wzorce ru-chowe i strategie kompensacyjne oraz charakterystyczne dla tej gru-py Pacjentów zespoły odpychania czy zaniedbywania.

Podsumowując, aby neurorehabi-litacja przyniosła jak najlepsze efek-ty, należy jak najszybciej skorzystać z profesjonalnej i  indywidualnie dobranej dla danego Pacjenta terapii.

Nie warto zwlekać. Najlepsze efekty przynosi rehabilitacja rozpoczęta w pierwszych miesiącach po urazie.

porAdn i k

n a S z e k S P e rtmgr­małgorzata­adamkiewicz,Kierownik Poradni Rehabilitacyjnej PROFEMED

Szansa na utraconą sprawność

r e h a b i l i t a c j a

Choroby neurologiczne, tj. udar czy uraz czaszkowo-mózgowy, przychodzą nieoczekiwanie

i mogą dotknąć każdego z nas bez względu na wiek i płeć.

W ­ nA s z e J ­ g rup i e Grupa LuX med uruchomiła

poradnię rehabilitacyjną PROFEMED. W jej ofercie znajduje się m.in. neurorehabilitacja. Indywidualnie dobierane programy terapii i stosowanie specjalistycznych metod reedukacji nerwowo- -mięśniowej pozwalają uzyskiwać najlepsze efekty.

Wysoko wykwalifikowani specjaliści podczas terapii wykorzystują m.in. koncepcję Bobath oraz metodę PNF.

rocznie­udar­mózgu­dosięga­ok.­70­tys.­

polaków.

r a d a n a u k o Wa

1 4 b l i s k o z d r o w i a 4 / 2 0 1 0 z i m a

tytuł­pana­wykładu­–„lekarz­a­spo-łeczeństwo­w­XXi­wieku”,­wygło-szonego­podczas­ostatniego­spo-tkania­rady­naukowej,­sugeruje,­że­w­ ostatnim­ czasie­ zachodzą­zmiany­w­relacjach­lekarz–pacjent.­co­leży­u­podstaw­tych­zmian?Jan­tatoń: Relacje pomiędzy medy-cyną a społeczeństwem dzielą się na dwie grupy – niezmienne oraz zależ-ne od warunków zewnętrznych, czy-li zmienne. Te pierwsze wynikają z istoty medycyny – wielowątkowe-go zbioru nauk, doświadczeń i dzia-łań mających na celu zachowanie zdrowia człowieka, polepszanie jego losów oraz obiektywnych i subiek-tywnych wartości życia. Medycyna i misja lekarzy niosących pomoc lu-dziom cierpiącym z powodu zagro-żeń biologicznych, psychoemocjonal-nych lub społecznych wywodzi się pierwotnie z instynktu samozacho-wawczego i stanowi organiczny czyn-nik istnienia człowieka. W tym sen-sie nic się nie zmienia od tysięcy lat. Można powiedzieć, że medycyna jest ucywilizowaną sublimacją jednego z podstawowych instynktów ludzkich. Potrzeba tworzenia i stosowania me-dycyny wynika z samej natury życia

ludzi, z organizacji ich bytu. Jest in-stynktowną nadzieją i niezbywalną koniecznością.

Jest­to­podejście,­które­nakłada­na­lekarzy­olbrzymią­odpowiedzial-ność­i­presję­społeczną.J.t.:­Praca z osobami chorymi po-woduje, że każdy lekarz wnika za-równo w biologiczną, jak i psycho-emocjonalną oraz społeczną proble-matykę Pacjenta. Jego zadaniem jest uczynienie tej egzystencji z powro-tem lepszą, szczęśliwszą dla tych, którzy się o to do niego zwracają. Lekarz jest badaczem natury zdro-wia i choroby wykorzystującym, dla dobra ludzi, najbardziej skuteczne metody naukowe, jest promotorem szybkiego wykorzystywania wyni-ków badań w praktyce do celów za-pobiegania chorobom, usuwania ich,

ograniczania skutków lub niekiedy tylko do łagodzenia ich wpływu na ludzkie życie. Obiektywne dowody naukowe i jednocześnie subiektyw-ne uczucia kierują ręką operującą nowoczesnymi narzędziami tech-nicznymi, a także coraz skuteczniej-szymi metodami prewencji i lecze-nia. „Omnia procedit ex amore, (wszystko wynika z miłości) mówi mądra maksyma. Lekarz czerpie si-ły do działania ze współczucia do ludzi szukających pomocy.

czy­to­możliwie,­aby­w­obliczu­na-stępujących­w­dużym­tempie­zmian­społecznych­lekarzom­udawało­się­zachować­tak­wysokie­standardy­moralne?J.t.:­Tu wracamy do relacji pomię-dzy medycyną a społeczeństwem, za-leżnych od warunków zewnętrznych.

Zmiany cywilizacyjne – środowisko-we, kulturowe i technologiczne – wy-twarzają ciągle nowe, specyficzne, zmienne warunki i presje wpływają-ce na kształtowanie roli medycyny i zawodu lekarza, na poziom jego au-torytetu i rangi społecznej. Te współ-cześnie oddziałujące presje są z regu-ły uwarunkowane czynnikami syste-mowymi (konfliktem interesów różnych grup mających wpływ na sys-tem opieki zdrowotnej), ekonomicz-nymi, informacyjnymi, naukowymi i technicznymi. Presje tego rodzaju rzeczywiście zniekształcają relacje me-dycyny i  medyków z  Pacjentami. Dlatego ich profesjonalne rozpozna-wanie i ograniczanie leży w interesie Pacjentów, lekarzy oraz całego syste-mu opieki zdrowotnej.

czy­jest­to­możliwe­bez­wprowa-dzenia­radykalnych­zmian­syste-mowych?J.t.:­Myślę, że u podstawy problemu leży komunikacja na linii lekarze–Pacjenci. Celem środowisk medycz-nych powinno być badanie i wczesne rozpoznawanie zmian społecznych od-działujących na medycynę, ocena ich siły i dynamiki, aby odpowiednio i sku-tecznie komunikować Pacjentom po-tencjalne medyczne następstwa prze-kształceń społecznych. Dobra, oparta na dowodach naukowych i moralno-ści komunikacja służy najlepszym war-tościom życia i zdrowia zgodnie z za-sadami medycznej i społecznej etyki opartej jednocześnie na dowodach na-ukowych i subiektywnych składnikach duchowego przeżywania choroby.dziękuję.

Wszystko wynika z miłościLekarz czerpie siły do działania ze współczucia do ludzi szukających pomocy –

mówi prof. zw. dr hab. med. Jan Tatoń.

potrzeba­tworzenia­i­stosowania­medycyny­wynika­z­samej­natury­życia­ludzi.­Jest­instynktowną­nadzieją­i­niezbywalną­koniecznością.­

prof.­Jan­tatoń,­katedra­i­klinika­chorób­Wewnętrznych­i­diabetologii,­­ii­Wydział­lekarski,­Warszawski­uniwersytet­medyczny,­szpital­Bródnowski,­Warszawa

Pacjent oczekuje od lekarza nie tylko wiedzy, ale również empatii.

W życiu jestemempirykiemO sobie, dzieciństwie, pasjach i pracy opowiada dr n. med. Joanna Perkowicz-

-Szulczyk, Doradca Prezesa ds. Bezpieczeństwa Pacjenta i Szpitalnictwa.

dlaczego­zawód­lekarza?Joanna­ perkowicz-szulczyk:­Najpierw chciałam zostać arche-ologiem lub astronomem, potem biologiem. Po długich dyskusjach z tatą (mam w rodzinie lekarzy do pięciu pokoleń wstecz) wybrałam jednak medycynę. Podczas studiów aktywnie działałam w AZS i ZSP, a zaangażowanie społeczne i or-ganizacyjne zostało mi do dziś. Miałam też duże osiągnięcia w pły-waniu. Początkowo chciałam być psychiatrą, po studiach pracowa-łam jednak na endokrynologii, by w efekcie wybrać kardiologię. Na moich oczach ta dziedzina zmie-niła się nie do poznania.

kilka­ wspomnień­ z­ pracy­ w­luX­med?J.­p.-s.: Z firmą jestem związana od drugiego roku jej działalności. W tym czasie było mnóstwo rado-ści: nowe kontrakty, innowacyjne rozwiązania produkto-we czy organizacyj-ne. Dzięki temu firma mogła się rozwijać.

Była­pani­bardzo­zaangażowana­w­uruchomienie­„najmłodszego­dziecka”­grupy­–­szpitala,­co­oka-zało­się­najważniejsze?J.p.-s.: Współpraca, bo jest to efekt pracy wielu osób. Przy jego budo-waniu „każdy dołożył swoją sen-sowną cegłę” i wszyscy staraliśmy się, aby efekt końcowy był jak naj-lepszy. Dyskusja toczyła się nawet na temat koloru pościeli.

co­pani­doktor­w­sobie­lubi?J.p.-s.:Szczerość, otwartość, bez-pośredniość, a także tolerancję dla różnorodności. Dzieciństwo spędziłam na Cejlonie, dziś Sri Lan-ce, tam chodziłam do szkoły. Uczy-łam się wspólnie m.in. z muzułman-kami czy Chinkami, dzięki czemu różnorodność ludzi była od najmłod-szych lat dla mnie czymś normal-

nym. Po prostu lubię ludzi takimi, jacy są.

A­pacjentów?J.p.-s.:Uważam,

że Pacjent ma dale-ko większe prawa w re-

lacjach z  lekarzem niż nasze wynikające z  co-dziennego życia zasady.

Przecież tu chodzi o jego zdrowie i życie. Relacja lekarz–

Pacjent jest zawsze bardzo skom-plikowana, od ich współpra-

cy zależą, w  dużej mierze, efekty lecze-nia. Pamiętam wielu

swoich Pacjentów, którzy mimo bardzo złych rokowań ży-

li długo, bo obie strony chciały

współpracować. Oni zawsze mieli u mnie otwarte drzwi.

do­ dziś­ hołduje­ pani­ zasadzie­„otwartych­drzwi”,­skąd­się­to­wzięło?J.p.-s.: Jeszcze z mojego liceum. Pamiętam panią dyrektor, jej gabi-net pomalowany był na szafirowy kolor, stąd też mój sentyment do tej barwy. Zawsze miała otwarte drzwi, aby każdy mógł do niej przyjść ze swoim problemem. Była więźniar-ką Ravensbrück, pionierką szkol-nictwa polskiego w Szczecinie, praw-dziwa osobowość. W Szczecinie jest skwer jej imienia.

czym­się­pani­zajmuje,­gdy­już­jest­trochę­wolnego?J.p.-s.:­„Hodowaniem marchew-ki”, czyli ogrodnictwem. W nim widać konkretne efekty pracy. Uwielbiam też czytać, bardzo róż-ne pozycje, zarówno rosyjską literaturę klasyczną, jak i dla roz-rywki kryminały czy powieści. Interesuje mnie też zwiedzanie, ale raczej nie tropików, które wi-działam w dzieciństwie, ale takie miejsca jak Islandia albo Bretania z jej niesamowitymi budowlami prehistorycznymi oraz przypły-wami i odpływami morza różni-cy 10 metrów.No i oczywiście narciarstwo i mo-je ukochane, niezwykle inteligent-ne koty. Od zawsze były u mnie w domu, prawie wszystkie to da-chowce. Jeden z nich nawet sam się wprowadził. Siedział pod drzwia-mi, następnie łaskawie wszedł, obej-

rzał warunki lokalowe i został na 17 lat. Teraz po raz pierwszy mam rasowe zwierzę, kota tureckiego – pływającego „Vana”. Interesuje ją każ-dy płyn, natychmiast musi wsadzić do niego łapę i sprawdzić.Lubię też jeść i eksperymentować w kuchni.

zawodowe­plany­na­przyszłość?J.p.-s.: Intensywnie pracujemy nad kolejnym, jeszcze większym szpi-talem, który chcemy otworzyć w naj-bliższych latach.

prywatne?J.p.-s.:Oczywiście ogrodnictwo i ro-bienie przetworów z własnych plo-nów. Chcę też wrócić do rzeczy, któ-rych nauczyłam się dawno temu, za-wsze lubiłam je robić, a na razie nie mam czasu – haftowanie i szydeł-kowanie. Bardzo chciałabym też zwie-dzić wyspy wokół Szkocji i część Nor-wegii (fjordy i Lofoty).

uwielbiam­białe­szaleństwo.zjadę­z­każdego­stoku,­pod­warunkiem­

że­nie­będzie­na­nim­lodu.

curr i cu lum ­ ­ v i tA e

Z LUX MED związana jest od 1995 roku, najpierw jako Kierow-nik Ambulatorium, następnie Dyrektor ds. Medycznych. Z wykształcenia jest lekarzem, po ukończeniu studiów medycz-nych pracowała w Klinice Endo-krynologii Centrum Medyczne-go Kształcenia Podyplomowego w Warszawie.

W 1977 roku była też Zastępcą Kierownika Stołecznej Konsultacyjnej Poradni Endokrynologicznej.

W 1982 roku obroniła pracę doktorską i zajęła się organizacją dydaktyki w Klinice Kardiologii CMKP.

W latach 1986–1988 była ad-iunktem w Klinice Nadciśnienia Tętniczego AM w Warszawie. Następnie pracowała jako Kierownik Przychodni Kardiolo-gicznej w Szpitalu Grochowskim w Warszawie. Jednocześnie była sekretarzem redakcji pisma „Kardiologia Polska”.

dr n. med. Joanna Perkowicz- -Szulczyk

nA s i ­ l e k Ar z e

4 / 2 0 1 0 z i m a b l i s k o z d r o w i a 1 5