Download pdf - BÖLÜM 8. PLAN UYGULAMA HÜKÜMLER - · PDF file1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı Raporu Sekizinci Bölüm – Plan Uygulama Hükümleri 711 8.1. TANIMLAR 8.1.1

1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı Raporu Sekizinci Bölüm – Plan Uygulama Hükümleri

710

BÖLÜM 8. PLAN UYGULAMA HÜKÜMLERİ


711

8.1. TANIMLAR

8.1.1. İlgili Kurum ve Kuruluşlar: Bu planın yapımı ve uygulanmasında işbirliği

yapılan, görüşlerine başvurulan, ilgili yasa ve yönetmelikler çerçevesinde

yetkilendirilen ve görevlendirilen kuruluşlardır.

8.1.2. Sürdürülebilirlik: Bir toplumun, ekosistemin ya da sürekliliği olan herhangi bir

sistemin işlerini kesintisiz, bozulmadan, aşırı kullanımla tüketmeden ya da sistemin

hayati bağı olan ana kaynaklara aşırı yüklenmeden sürdürülebilmesi yeteneğidir.

8.1.3. Çevresel Sürdürülebilirlik Açısından Kritik Öneme Sahip Alanlar: “Doğal

işlevi bozulmaması gereken kritik ekosistemler”, “hassas ekosistemler”, “doğal işlevleri

geri kazandırılması gereken alanlar”, “su döngüsünün sürdürülebilirliği açısından kritik

öneme sahip alanlar”, “doğal yapı özellikleri açısından sakınım gerektiren alanlar”,

“ekolojik koridorlar” ile “erozyona duyarlı alanlar”dır.

8.1.4. Doğal İşlevleri Bozulmaması Gereken Kritik Ekosistemler: İnsan etkisi

sonucu bozulduklarında doğal işlevlerini yerine getirmeleri mümkün olmayan veya

işlevlerinin yeniden kazandırılabilmesi ancak yüksek maliyetlerle gerçekleşebilen, fakat

hiçbir zaman ilk durumlarına yeniden getirilemeyen alanlardır.

8.1.5. Hassas Ekosistemler: Kumullar, kumlu plajlar, yerleşim dışındaki çayır ve

meralar, taşkın alanları, sazlık-bataklıklar, fundalıklar ve dağ ekosistemleridir.

8.1.6. Doğal İşlevleri Geri Kazandırılması Gereken Alanlar: Mevcut insan

kullanımları nedeniyle özelliğini kaybeden; ancak sürdürülebilir mekansal planlama

açısından doğal işlevleri geri kazandırılması gereken alanlardır.

8.1.7. Su Döngüsünün Sürdürülebilirliği Açısından Sakınım Gerektiren Alanlar:

Yeraltı suyu havzaları, önemli yeraltı suyu depolama ve iletme alanları ve birinci derece

önemli toprak kaynakları özelliklerini bir arada gösteren alanlardır.

8.1.8. Doğal Yapı Özellikleri Açısından Sakınım Gerektiren Alanlar: Doğanın insan

yerleşimleri açısından önemli sınırlama getirdiği alanlardır.

8.1.9. Korunan Alan Yönetimi: Önemli ekosistemleri, jeolojik özellikleri ve/veya

biyolojik türleri barındıran kara ve/veya deniz parçalarının “yönetim planları” ile

korunması, bakımı ve izlenmesi sürecidir.


712

8.1.10. Kumul ve Kumsal: Yerleşim alanları dışında kalan doğal plaj ve hareketli

(aktif) kumul alanlarıdır. 1/25 000 ve/veya 1/5000 ölçekli planlarda, sınırlarının

netleştirilmesi ve yapılaşmaya açılmaması gerekli alanlardır.

8.1.11. Arboretum: Bilimsel araştırma ve gözlem amacıyla orijini ve yaşları belli, her

biri doğru ve dikkatli bir şekilde bir araya getirilmiş olan çoğunluğu ağaç ve diğer

odunsu bitki türlerinin uygun seçilmiş alanlarda yetiştirilip sergilendiği tabiat

parçalarıdır.

8.1.12. Tabiat Parkı: 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu’na göre bitki örtüsü ve yaban

hayatı özelliğine sahip, manzara bütünlüğü içinde halkın dinlenme ve eğlenmesine

uygun tabiat parçalarıdır.

8.1.13. Habitat Parkı: Koruma-kullanma dengesinin bilimsel olarak sağlandığı, çevre

koruma ve doğal yaşamın zenginleştirilmesi ile bilimsel konulara araştırma ve gözlem

ortamı sağlayan, endemik bitki türlerini (özgün habitat ortamlarını) içinde barındıran

alanlardır.

8.1.14. Taşıma Kapasitesi: Belirli bir türün tanımlı bir yaşama ortamı içinde, o yaşama

ortamının üretkenliğini bozmaksızın sahip olabileceği en fazla sayıdır.

8.1.15. Yenilenebilir Enerji Kaynakları: Hidrolik, rüzgar, güneş, jeotermal, biyokütle,

biyogaz, dalga, akıntı enerjisi ve gel-git gibi fosil olmayan enerji kaynaklarıdır.

8.1.16. Mutlak Tarım Arazisi: Bitkisel üretimde; toprağın fiziksel, kimyasal ve

biyolojik özelliklerinin kombinasyonu yöre ortalamasında ürün alınabilmesi için

sınırlayıcı olmayan, topografik sınırlamaları yok veya çok az olan, halihazır tarımsal

üretimde kullanılan veya bu amaçla potansiyel kullanıma elverişli olan ülkesel, bölgesel

veya yerel önemi bulunan arazilerdir.

8.1.17. Ekolojik Tarım: Tarımsal üretimin insana ve çevreye zarar vermeden

gerçekleştirildiği, ekolojik sistemde sentetik kimyasallar ve bu kimyasalların hatalı

uygulamaları sonucu kaybolan doğal dengeyi yeniden kurmaya yönelik bir tarım

yöntemidir.

8.1.18. Tarımsal Amaçlı Arazi Kullanım Plan ve Projeleri: Tarım alanlarında

yörenin ekolojik, ekonomik ve toplumsal özellikleri dikkate alınarak; toprakların sürekli


713

üretkenliğini sağlayacak tarım tekniklerini, toprak, su, bitki ve insan ilişkileri ile toprak

korumaya yönelik diğer fiziksel, kimyasal, kültürel ve bitkisel düzenlemeleri kapsayan,

rasyonel tarımsal arazi kullanım plan ve projeleridir.

8.1.19. Tarımsal Amaçlı Yapı: Toprak koruma ve sulamaya yönelik altyapı tesisleri,

entegre nitelikte olmayan hayvancılık ve su ürünleri üretim ve muhafaza tesisleri ile

zorunlu olarak tesis edilmesi gerekli olan müştemilatı, mandıra, üreticinin bitkisel

üretimine bağlı olarak elde ettiği ürünü için ihtiyaç duyacağı yeterli boyut ve hacimde

depolar, un değirmeni, tarım alet ve makinelerinin muhafazasında kullanılan sundurma

ve çiftlik atölyeleri, seralar, tarımsal işletmede üretilen ürünün özelliği itibarıyla

hasattan sonra iki saat içinde işlenmediği takdirde ürünün kalite ve besin değeri

kaybolması söz konusu işe bu ürünlerin işlenmesi için kurulan tesisler ile Tarım ve Köy

İşleri Bakanlığı tarafından tarımsal amaçlı olduğu kabul edilen entegre nitelikte

olmayan diğer tesisleridir.

8.1.20. İçme Suyu Havzaları: İçme ve kullanma sularının temin edildiği ve edileceği

yüzey ve yeraltı suyu kaynaklarının tabii su toplama alanıdır.

8.1.21. İçme Suyu Kaynaklarının (memba) Mutlak Koruma Alanları: İçme suyu

üretilen doğal kaynak alanlarıdır. Alt ölçekli planlarda morfolojik, jeolojik ve hidrolojik

özelliklere göre belirlenmesi ve yapılaşmaya açılmaması gereken alanlardır.

8.1.22. Havza İçi Yapı Yasaklı Alanları ve Dere Koruma Kuşakları: Su toplama

havzalarının mutlak(0-300m) ve kısa mesafe(300-1000m) koruma alanları ile bu

havzaları besleyen derelerin koruma kuşaklarını kapsayan alanlardır.

8.1.23. Maden ve Taşocağı Alanı: 5177 sayılı Maden Kanunu kapsamına giren il,

bölge ve ülke için önem arz eden alanlardır.

8.1.24. Sit Alanı: Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunması ile ilgili mevzuat

hükümlerine tabi alanlardır.

8.1.25. Boğaziçi Alanı: Boğaziçi kıyı ve sahil şeridinden, öngörünüm, geri görünüm ve

etkilenme bölgelerinden oluşan, sınırları ve koordinatları Boğaziçi Kanunu’nda

belirtilen alandır.


714

8.1.26. Mikro Bölgeleme: Bir yerdeki tehlikenin yıkıcı deprem etkileri, yer sarsıntısı,

şiddeti, sıvılaşma ve heyelan potansiyeli dikkate alınarak tanımlanması ve bölgesel veya

yerel olarak haritalanmasıdır.

8.1.27. Sıvılaşma Riskli Alanlar (Zemin Sıvılaşması): Özellikle yeraltı su seviyesinin

yüksek olduğu (deniz kenarı, dere kenarı gibi) yerlerde yüzeylenen doygun

kohezyonsuz zeminlerde, boşluk suyu drenajının mümkün olamadığı ani yükleme

durumlarında, bu tür zeminlerin sıkışmaya meyilli olmaları sebebiyle, boşluk suyu

basınçlarındaki ani yükselmeye bağlı olarak efektif gerilmelerin düşmesi sebebiyle

riskli olan alanlardır.

8.1.28. Afet Yönetimi: Afet öncesi ve sonrası aktivitelerin müdahale, iyileştirme,

yeniden yapılanma, zarar azaltma ve hazırlık safhalarını kapsayan bir sürecidir.

8.1.29. Sakınım Planı: Kent bütünündeki sistemler ve sektörlerde depremden ve diğer

tehlikelerden doğan risklerin yönetimi (dışlanması, azaltılması, paylaşılması)

projelerinin entegre edildiği ana programdır.

8.1.30. Risk Sektörleri: Kentsel Zarar Azaltma Planı (sakınım planı) kapsamında, ayrı

nedensel ilişkilerle ortaya çıkan risklerin incelendiği alt çalışmalardır. Zarar azaltma

amacıyla incelenerek ayrı politika ve kentsel risk yöntemi uygulamaları arasında; üretim

kaybı (sanayi, sabit ve hareketli altyapı, işgücü); yapı stoku ve kentsel altyapı

sistemleri; doku riskleri (yapılaşma türü, arsa, yol, otopark, açık alan, yoğunluk);

makroform ve kentsel büyüme eğilimleri, arazi kullanımı uyumsuzlukları (alan ve yapı

ölçeklerinde uyumsuzluklar); özel alanlar (vadiler, yamaçlar, kıyılar, baraj altı

havzalar); kültür mirası özel yapılar (tarihi ve anıtsal yapılar ve çevreler); tehlikeli

kullanımlar (yanıcı, patlayıcı, kimyasal, radyasyon yayan kullanımlar, vb. depo,

donanım alanları); acil durum görevlisi (ADG) (hastane, itfaiye, okul, haberleşme

merkezi, vb.); tesisler; yönetsel yeterlik (uzman personel, temrin-eğitim, kurumsal

kapasite yetersizlikleri); dışsal etkenler (kaza, sabotaj, terörizm) gibi risk alanları

bulunur.

8.1.31. Yeniden Yapılanma: Afetlerde hasar gören sistemlerin, alt yapının ve

hizmetlerin daha dayanıklı malzeme ve teknikler kullanılarak onarılması veya

yenilenmesi çalışmalarıdır.


715

8.1.32. Meskun Alan: Ağırlıklı olarak konut yapılanmalarının yer aldığı alanlardır.

8.1.33. Gelişme Alanı: Planla ağırlıklı olarak konut gelişmesinin önerildiği alanlardır.

8.1.34. Üst Düzey Merkez: Küresel sisteme eklemlenmenin sağlandığı, uluslar arası

boyutta ağırlıklı olarak özel sektör karar birimlerinin, bölgesel finans merkezlerinin,

danışmanlık hizmetlerinin, kongre merkezlerinin, otellerin vb. hizmet, donatı ve ticaret

fonksiyonlarının yer aldığı, ar-ge ve üniversitelerle desteklenmiş merkezlerdir.

8.1.35. Kültür Endüstrileri: Ekonomik değerini kültürel değerlerinden alan sembolik

ürünlerin üretilmesi, dağıtılması ve tüketilmesi ile ilgilenen sektörlerdir.

8.1.36. Organize Sanayi Bölgesi: Organize Sanayi Bölgeleri kanununda tanımlanan

alanlardır.

8.1.37. Sanayi Alanı: Orta ve Büyük ölçekli sanayi işletmelerinin yer aldığı, ilgili

kanun ve yönetmeliklere uygun olarak ve ileri teknoloji kullanarak sağlıklı bir yapıya

kavuşturulması ve yeniden organizasyonu öngörülen her türlü sanayi tesislerine ayrılan

alandır.

8.1.38. İleri Teknoloji Alanları: Sanayi, araştırma kurumları, üniversiteler ve kamu

sektörü arasında işbirliğini sağlayacak ortamı oluşturarak, yenilikçi ve katma değeri

yüksek, genel endüstri ve savunma sanayilerinin nitelikli üretim süreçlerine katkı

sağlayacak, bilimsel bilgiden teknoloji üreterek, esnek üretim ve esnek otomasyon

sistemlerinin, bilişim ve iletişim teknolojilerinin geliştirildiği ve üretildiği alanlardır.

8.1.39. Küçük Sanayi Sitesi: Küçük ölçekte sanayi işletmelerinin yer aldığı, daha çok

doğrudan kentliye yönelik hizmet üreten ilgili yasa ve yönetmeliğe uygun olarak çevre

ve insan sağlığı koşulları açısından kent içinde yer almaları ve gruplaşmaları gerekli

görülen alanlardır.

8.1.40. Tersane: Yük ve yolcu (ticari veya turistik amaçlı) gemileri ile yat ve gezi

teknelerinin inşa, tadil, bakım ve onarımı için dalgakıranla durgun su temin edilmiş,

yüzer havuzlu, teknik ve sosyal altyapısı, yönetim, bakım, onarım ve depolama birimleri

de bulunan kıyı yapılarıdır.


716

8.1.41. Sektörel Kümelenme: Sanayi planlamasına girdi sağlamak amacı ile

İstanbul’da var olan sanayi kümelenmelerinin ve kümelenme özelliği gösteren

sektörlerin belirlenmesidir.

8.1.42. Eğitim, Bilişim ve Teknoloji Alanı: Bilimsel bilgiden yüksek/ileri teknoloji

üreterek esnek üretim ve esnek otomasyon sistemlerinin, bilişim ve iletişim

teknolojilerinin geliştirildiği ve üretildiği bölgeler ile bilgi ekonomilerinde çalışabilecek

eleman yetiştirmek üzere düzenlenen ve gelişen teknolojileri en üst düzeyde

kullanılabilen eğitim merkezlerinin yer aldığı alanlardır.

8.1.43. Tarımsal Üretim Teknolojilerini Geliştirme Parkı: Tarıma yönelik araştırma

ve geliştirme faaliyetlerinin yapıldığı eğitim, deney ve uygulama alanıdır.

8.1.44. Lojistik Bölge: Taşıma ve depolama başta olmak üzere TIR-kamyon parkları,

konteynır depo alanları, gümrüklü antrepo ve depolar, acente ve taşıma işleri

komisyoncuları, lojistik hizmet veren işletmeler, haller v.b. tüm lojistik faaliyetlerin

maliyet, hız, güvenilirlik, izlenebilirlik ve esneklik değişkenleri ile şehrin tarihi, sosyal,

siyasi, çevresel, coğrafi özelliklerine göre en uygun yerde ve şekilde yapılabilmesi

amacıyla toplandığı bölgelerdir.

8.1.45. Serbest Bölge: Bir ülkenin siyasi sınırları içinde ancak gümrük sınırları dışında

kalan ihracatı geliştirmek amacıyla ticari ve sınai faaliyetlere özel teşvikler sağlanan ve

bu faaliyetlerin hızlı ve doğru şekilde yapılabilmesi için gerekli her türlü hizmetlerin

sunulduğu alanlardır.

8.1.46. Turizm Alanı: Turizm merkez alanı veya bölgeleri ya da turizm kullanımı

ağırlıklı olarak planlaması önerilen alanlardır. Kapsamında her türlü turistik ve

günübirlik tesis alanları, ticari tesisler, sosyal ve teknik altyapı alanları, ikinci konut

kullanımı da yer alabilen alanlardır.

8.1.47. Ekolojik Turizm Faaliyetleri: Eğlenmeyi, doğayı ve kültürel kaynakları

anlayarak korumayı destekleyen, düşük ziyaretçi etkisi olan ve yerel halka sosyo-

ekonomik yarar sağlayan, bozulmamış doğal alanlara yapılan çevresel açıdan sorumlu

seyahat ve ziyaret olarak açıklanmaktadır.


717

8.1.48. Günübirlik Rekreasyon Alanı: Kentlilerin günübirlik eğlenebilecekleri ve

dinlenebilecekleri alanlardır.

8.1.49. Tarım Turizmi: Tarımsal faaliyetleri engellemeden, kırsal yörelerin dinlendirici

etkisinden yaralanarak, gelir düzeyi diğer sektörlere göre düşük olan tarım kesimindeki

üreticilere ek gelir olanakları sağlayan, yöre ve ülke ekonomisini, sosyal ve kültürel

yapısını olumlu yönde etkileyen bir faaliyet alanıdır.

8.1.50. Kentsel ve Bölgesel Donatı Alanı: Kent ve bölge ölçeğinde hizmet veren

eğitim (ilk, orta ve yükseköğretim vb.), sağlık, sosyal, kültürel, dini, idari ve spor tesis

alanları ile park, çocuk bahçesi gibi aktif ve pasif yeşil alanlar ile elektrik, gaz, içme ve

kullanma suyu, kanalizasyon, her türlü ulaştırma, haberleşme ve arıtım gibi hizmetlerin

sağlanması için yapılan teknik ve sosyal altyapı alanlarıdır.

8.1.51. Sağlık Parkı Alanı: Sağlık hizmetine ayrılmış, bölgesel, ulusal, uluslararası

ölçekte hizmet verecek tam donanımlı hastaneler, ilgili fakülte ve yüksekokullar,

araştırma geliştirme birimleri, sağlık ve tedavi amaçlı konaklama ve bu alanların

ihtiyacına yönelik sosyal ve teknik donatı tesislerinin yer aldığı alanlardır.

8.1.52. Fuar ve Festival Alanı: Aktif açık alanlarla birlikte eğlence ve dinlenme amacı

yanında sanayi, tarım vb. ürünlerin sergilendiği, çağdaş, teknolojik, sosyal tesis ve ilgili

yönetim merkezleri ile donanmış alanlardır.

8.1.53. Askeri Alan ve Güvenlik Bölgesi: Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik

Bölgeleri Kanunu ve Yönetmeliği ile ilgili mevzuat hükümlerine tabi olan ve ülke

savunması bakımından önem taşıyan askeri tesislerin bulunduğu alanlardır.

8.1.54. Balıkçı Barınağı: Balıkçılık faaliyetlerine hizmet vermek amacı ile dalgakıranla

korunmuş, yöre balıkçılarının ihtiyacına yetebilecek kadar havuz ve geri sahaya sahip,

bağlama rıhtımları ile suyu, elektriği, ağ kurutma sahası, çekek yeri, deniz ürünlerini

geçici depolama ve satış üniteleri bulunan kıyı yapılarıdır.

8.1.55. Yat Limanı (Marina): Yatlara güvenli bir bağlama, her yata doğrudan

yürüyerek çıkılmasına olanak sağlayan, yeterli derinlikte su bulunan ve yatlara teknik ve

sosyal altyapı, yönetim, destek, bakım ve onarım hizmetleri sunan, rüzgar ve deniz

tesirlerinden korunmuş, ilgili kurumların izni ile kurulan turizm belgeli kıyı yapılarıdır.


718

8.1.56. Sosyal Sermaye: Toplumun üretkenliğini ve sağlıklı olmasını etkileyen

normlar, sosyal ağlar ve insanlar arası itibar, güven ve inanılabilirliktir.

8.1.57. Yönetişim: Çok aktörlü karar alma ve uygulama süreçlerinin oluşturulmasıdır.

8.2. GENEL HÜKÜMLER

8.2.1. Bu plan, plan paftaları, plan hükümleri ve plan raporu ile bir bütündür.

8.2.2. 1/100.000 ölçekli plan paftasında çizilen çeşitli arazi kullanım ve yerleşme

alanlarına ait sınırlar şematik olarak gösterildiğinden; bu plan üzerinden plan ölçeği ile

ölçü alınamaz, yer tespiti ve uygulama yapılamaz. Hakim fonksiyonun belirtildiği bu

alanların ve bu alanlar içerisinde yer alacak diğer fonksiyonların dağılımları ve bu

dağılımların yoğunlukları, sınırları ve detayları alt ölçekli planlarda belirlenecektir.

8.2.3. Sürdürülebilir kalkınma hedefi doğrultusunda ve alt ölçekli plan çalışmalarına

altlık olması amacıyla; Plan’da sembol veya alan olarak gösterilen ya da bu Plan’da

ölçek sebebiyle gösterilemeyen ve/veya uzmanlık gerektiren kullanımların (turizm, kıyı,

donatı, ulaşım, lojistik vb.) sektörel araştırmaları ile kentleşmeyi doğrudan veya dolaylı

olarak etkileyebilecek çevresel konulardaki (küresel iklim değişikliği ve diğer çevresel

sorunlar gibi) bilimsel araştırmaların ilgili kurumların/kuruluşların işbirliğiyle yapılması

esastır.

8.2.4. İstanbul bütününde alt ölçekli planlarda belirlenebilecek dönüşüm alanlarında,

özgün mimari çözümlere ulaşmak için kentsel tasarım ilkelerine ve çözümlemelerine

olanak sağlayacak projelerin geliştirilmesi esastır. Bu alanlarda yapılanma koşullarının;

işlev ve yoğunluk değerleri açısından, ulaşım sistemine ve üst ölçekli plan kararları

bütünlüğüne uyumunun sağlanması koşulu ile geliştirilecek kentsel tasarım ilkeleri

çerçevesinde belirlenmesi esastır.

8.2.5. Büyükçekmece-Terkos, Küçükçekmece-Terkos, Haliç-Terkos, Haliç-Cendere

Vadisi ile Ömerli Barajı-Riva Deltası arasında kalan ekolojik koridorların doğal ve

kırsal karakteri, yaban yaşamı hareketliliği ve kentin hava sirkülasyonu işlevinin

sürdürülmesi esastır.

Alt ölçekli planlarda, ekolojik koridorların kentsel alana ulaştığı yerlerde kentsel yapı

yoğunluğu düşük tutulacak ve söz konusu ekolojik koridorlarla bütünlük oluşturacak


719

şekilde belirlenecek açık ve yeşil alanlarla birlikte, kentsel tasarım yöntemleri de

kullanılarak meskun alanlarda kentin hava sirkülasyonu sağlanacaktır.

8.2.6. İl bütünündeki yeraltı su kaynakları ve kaynak koruma alanlarının kirlenmelerinin

önlenmesine ve tekrar yararlanılabilir kapasiteye kavuşturulmasına yönelik tedbirlerin

ilgili idareler tarafından alınması esastır.

8.2.7. Maden ve taş ocaklarının arama ve işletme izinleri, 8.4.1.3.7. Çevresel

Sürdürülebilirlik Açısından Kritik Öneme Sahip Alanlar ile ilgili hükümler dahilinde

yürürlükteki yasa ve yönetmeliklere uygun olmak ve ilgili kurum/kuruluşların uygun

görüşü alınmak şartıyla gerçekleştirilir. Bu alanların denetimi, yürürlükteki yasalar

çerçevesinde ilgili kurumlar ve/veya Büyükşehir Belediyesi’nin ilgili birimlerince

sağlanacaktır.

Kullanım ömrü biten orman alanı dışındaki maden alanları, ilgili mevzuat ve bu Plan

kararları doğrultusunda rehabilite edilmesi esastır.

Yerleşim alanlarına yakın olan bölgelerdeki maden ve taş ocağı tesislerinde dinamit ve

benzeri patlatma yöntemleri haricinde uygun araştırma ve çıkarım tekniklerinin

kullanılması esastır.

Kullanım ömrü biten maden alanları, ilgili kurumların görüşleri doğrultusunda hafriyat

depolama (döküm) alanı olarak kullanılabilir. Ancak, döküm işlemi tamamlandıktan

sonra bu alanların ağaçlandırılması veya rehabilite edilmesi esastır.

8.2.8. Göl, deniz ve akarsu kıyıları ile bu kıyıları çevreleyen sahil şeritlerinden

yararlanmada kamu yararı gözetilerek, kıyıların ekolojik özelliklerinin korunması

esastır.

8.2.9. İlgili kurumların uygun görüşlerinin alınması şartıyla ve çevre etkileşimleri göz

önünde bulundurularak yenilenebilir enerji kaynakları (rüzgar, güneş vb.) üretim

tesisleri yapılabilir.

8.2.10. Plan bütünlüğü ve kamu yararı gözetilerek 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi

Kullanım Kanunu’nun ilgili maddeleri gereğince Plan’da tarım dışı amaçla kullanım

kararı getirilen mutlak tarım alanlarında “Kamu Yararı Kararı”, marjinal tarım

alanlarında “Tarım Dışı Kullanım İzni” ile 4342 sayılı Mera Kanunu’nun ilgili maddesi


720

gereğince Plan’da mera dışı amaçla kullanım kararı getirilen mera alanlarında “Tahsis

Amacı Değişikliği Kararı” ilgili kurumlar tarafından onaylanmadan uygulama

yapılamaz ve bu alanlar tarım ve mera dışı kullanım amacı dışında kullanılamaz.

“Kamu Yararı Kararı” alınacak tarım ve mera alanlarında, çevresel sürdürülebilirlik

çerçevesinde toprağın alansal olarak az kullanılması ve niteliğinin bozulmaması esastır.

8.2.11. 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu’na ve ilgili yönetmelik hükümlerine tabi

olan serbest bölgelerde; Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğü’nce uygun görülen, atıkları

itibariyle insan ve çevre sağlığı açısından tehdit unsuru oluşturmayan faaliyetler yer

alabilecektir.

İhraç ürünleri işleme bölgesi niteliğinde üretim ağırlıklı Tuzla’daki İstanbul Deri ve

Endüstri Serbest Bölgesi ile Çatalca’daki İstanbul Trakya Serbest Bölgesi’nin alansal

gelişmesi kısıtlanarak mevcut sınırları içerisinde sağlıklı bir yapıya kavuşturulması

esastır.

8.2.12. Plan bütünlüğü çerçevesinde yer alan depolama ve sanayi binaları tevsii

yapılmaması, çevre kirliliğine yol açmaması, ilgili kurumların olumlu görüşünün olması

ve ileri teknoloji kullanılması koşulları ile ekonomik ömürlerini tamamlayıncaya kadar

mevcudiyetlerini sürdürebilirler. Ancak, depolama ve sanayi binalarının planlarda

belirlenen lojistik ve/veya sanayi alanlarına hazırlanacak bir eylem planı çerçevesinde

desantralizasyonu esastır.

8.2.13. Düzensiz depo alanı olarak kullanılmış ya da arıtılmamış atık suların deşarj

edildiği yerlerde, doğa onarımına yönelik önlemler alt ölçekli planlarda alınacaktır.

8.2.14. Doğalgaz hatları, NATO akaryakıt boru hatları, enerji nakil hatları, isale hatları

gibi tüm taşıyıcı ve iletken hatlar ilgili kurumları tarafından belirlenmiş olan kriterler

göz önünde bulundurularak alt ölçekli planlarda gösterilecektir.

8.2.15. Sit alanlarında ve Boğaziçi Alanı’nda kentin siluetini olumsuz gelişmelerden

kaçınılacaktır.

8.2.16. Marmara Denizi’nde, yapılacak bilimsel araştırmalar (deniz ekosistemi, dip

akıntıları vb.) sonucunda ilgili kurumların görüşleri doğrultusunda günübirlik turizm,

rekreasyon, eğlence, festival, toplantı gibi etkinliklere yönelik “sosyal etkinlik adası”


721

niteliğinde yapay adalar yapılabilir. Bu adaların konumu, büyüklüğü ve yapılaşma

koşulları alt ölçekli planlarda belirlenecektir.

8.3. DOĞAL AFETLER AÇISINDAN RİSKLİ ALANLARA YÖNELİK HÜKÜMLER

8.3.1. Plan’da sembolle gösterilen, öncelikle deprem olmak üzere doğal afetler

açısından risk taşıyan alanların (jeolojik, hidrolojik-hidrojeolojik,

sismotektonik/depremsellik kökenli potansiyel tehlike alanları ile erozyon ve yangına

hassas alanlar) sınırları, alt ölçekli plan aşamalarında ilgili kurum ve kuruluşlarca

yapılacak veya yaptırılacak çalışmalar ile belirlenmesi esastır. Mikro bölgeleme

çalışması olmayan alanlarda bu sınır; yetkili kurum tarafından onaylanan 1/5.000,

1/2.000 veya 1/1.000 ölçekli jeolojik, jeoteknik etüt raporları veya benzer adlar altında

hazırlanan jeolojik açıdan yerleşime uygunluk harita ve raporları ile belirlenir.

8.3.2. Hüküm 8.3.1’de belirtilen çerçevede yapılacak olan çalışmalardan elde edilecek

olan harita ve raporlara göre afet riski (deprem, sıvılaşma, sellenme, taşkın, heyelan,

meteorolojik vb.) yüksek olarak tespit edilen alanlarda ilgili raporlarda belirtilen

önlemlerle birlikte, gerekli olabilecek diğer önlemlerin de alınması esastır.

8.3.3. Her tür ve her ölçekteki imar planları için yetkili kurum tarafından onaylanmış

olan 1/1.000 veya 1/2.000 ölçekli mikro bölgeleme çalışmaları esas alınır. Mikro

bölgeleme çalışması olmayan alanlar da ise 1/25.000 ve 1/5.000 ölçekli imar planları

için 1/5.000, 1/1.000 ölçekli imar planları için ise yetkili kurum tarafından onaylanan

1/2.000 veya 1/1.000 ölçekli jeolojik, jeoteknik etüt raporları veya benzer adlar altında

hazırlanan jeolojik açıdan yerleşime uygunluk harita ve raporları esas alınır. Bölgesel

olarak ilgili kurum ve kuruluşlarca yapılacak olan bölgesel enerji, iletişim, ulaşım ve

benzeri altyapılar ile doğalgaz boru hatları ve tesisleri için de aynı çalışmalar esas alınır.

8.3.4. Öncelikle deprem olmak üzere afet riski yüksek yerlerde yangın, patlama vb. gibi

afetleri tetikleyecek tehlike arz eden kullanımlara izin verilmeyecek, mevcut olanların

ise İl bütününde veya dışında yerleşim alanlarının dışına taşınması olanakları ilgili

birimlerin araştırmaları sonucunda alt ölçekli plan çalışmalarında değerlendirilerek ilgili

kurum ve kuruluşlara iletilecektir.


722

8.3.5. Afet hasarlarını azaltmak ve can kayıplarını en aza indirmek için erişilebilir

noktalarda yerel tahliye alanları ve toplanma yerleri olarak kullanılacak yeşil alanlar,

parklar, rekreasyon alanları, spor alanları vb. büyük açık alanlı donatı alanları

oluşturulacaktır.

8.3.6. Mikro bölgeleme ve depreme yönelik diğer çalışmalar dikkate alınarak ilgili

kurum ve kuruluşlarca ayrıntılı risk ve afet yönetim çalışmalarının yapılması esastır.

8.3.7. Afetin oluşumundan hemen sonra acil durum operasyonlarının etkili, hızlı ve

verimli yapılabilmesi için afet yönetim merkezleri, ilgili birimlerce acil müdahale

merkezleri ve acil ihtiyaç merkezleri ile ilişkilendirilmiş acil ulaşım ağı belirlenecek;

söz konusu ulaşım ağının korunması için gerekli önlemlerin alınması (dar yolların yol

hiyerarşisine uygun olarak genişletilmesi, belirlenecek tahliye güzergahlarının

genişletilmesi gibi) ve varsa acil müdahale planı, öneri acil yollara dayalı olarak tekrar

organize edilmesi esastır.

8.4. ÖZEL HÜKÜMLER

8.4.1. ÇEVRESEL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK AÇISINDAN KORUMA ALANLARI

8.4.1.1. Orman Alanları

8.4.1.1.1. Orman Alanları

Orman Kanunu hükümlerine tabi orman alanları, korumaya esas alanlar olup; kamu

yararına gerçekleştirilecek faaliyetler ile ilgili aynı kanunda yer alan hükümler

geçerlidir. Orman alanlarında orman ekosistemine (flora ve faunanın çeşitliliği ve

sürdürülebilirliğine) zarar vermeyecek şekilde (koruma/kullanma dengesi içinde) ve

ilgili kurumun uygun görüşü alınmak koşuluyla günübirlik rekreatif kullanımlara izin

verilebilir.

Taşıma kapasitesi düşük olan özel öneme sahip orman alanları sadece bilimsel amaçla

kullanılabilir.

Özel orman alanları için yapılaşma koşulları, ilgili mevzuat doğrultusunda orman

bütünlüğü ve doğal peyzaj nitelikleri korunacak şekilde alt ölçekli plan aşamasında

belirlenecektir.


723

Orman alanları içerisindeki maden ocağı işletmesi kurulumu taleplerinde “Orman

Kanunu”nun ilgili hükümlerine uyulması, ÇED Raporu hazırlanarak Çevre ve Orman

Bakanlığı’nın izin ve onayının alınması zorunludur. Ayrıca, genel hükümlerin 8.2.7

maddesinde belirtilen diğer koşullar geçerlidir.

Plan’da gösterilen orman alanlarına ait sınırlar şematik olup, yasal bağlayıcılık

oluşturmaz. Orman alanlarına ilişkin kesin sınırlar Çevre ve Orman Bakanlığı’ndan

alınacak görüş çerçevesinde alt ölçekli planlarda netleştirilecektir. Orman kadastrosu

netleşmeyen ve bu nedenle bu Plan kapsamında gösterilemeyen alanlar, orman

kadastrosuna alınması durumunda ilgili yasa çerçevesinde değerlendirilecektir.

8.4.1.1.2. Ağaçlandırılarak Ormanla Ekolojik Olarak Bütünleştirilecek Alanlar

Bu alanlardaki mevcut ağaçların korunması, ağaçsız alanların ise bölgenin toprak ve

iklim karakteristiğine uygun olarak ağaçlandırılması/bitkilendirilmesi suretiyle ekolojik

olarak orman alanlarıyla bütünlüğünün sağlanması esastır.

Ağaçlandırılarak ormanla ekolojik olarak bütünleştirilecek alanlar içinde özel mülkiyete

konu olan yerlerde, kamulaştırma yapılıncaya kadar sadece günübirlik rekreasyon,

kamping, seracılık, fidanlık faaliyetleri yapılabilir.

İlgili mevzuat çerçevesinde, fiziki durum göz önünde bulundurularak, orman sınırları

dışına çıkartılan alanlar; tarım, fidanlık, günübirlik rekreasyon alanı, ihtiyaç duyulan

kamuya ait diğer sosyal/teknik altyapı alanları olarak ya da koruma alanlarının veya afet

riski taşıyan alanların rehabilite edilmesine/iyileştirilmesine yönelik kentsel çalışmalar

için 1/25.000 ölçekli İstanbul Nazım İmar Planı’nda değerlendirilebilir.

Orman içi kadastral boşluklar ile orman içi tanımsız alanlar da ağaçlandırılarak ormanla

ekolojik açıdan bütünleştirilmesi esastır.

8.4.1.1.3. Tabiat Parkları

Milli Parklar Kanunu’na tabi bu alanlarda yapılacak proje ve uygulamalarda ilgili

kurumların olumlu görüşü alınacaktır.

Endemik bitki türleri ve doğal yapısı korunacak tabiat parklarında, yalnız sökülebilir

yapı elemanlarından oluşmak koşuluyla ilgili kurumların uygun göreceği noktalarda


724

halkın yeme içme ve temel ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik üniteler yapılabilir. Ancak,

bitki örtüsünü veya doğal yapıya zarar verecek hiçbir düzenleme yapılamaz.

8.4.1.1.4. Arboretum

Orman Kanunu hükümlerine tabi arboretum alanında bilimsel faaliyetlerin sürdürülmesi

esastır.

8.4.1.2. Tarım ve Mera Alanları

8.4.1.2.1. Tarımsal Niteliği Korunacak Alanlar

Tarımsal niteliği korunacak alanlar, Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu ile

tanımlanan ve İl Tarım Müdürlüğü tarafından sınırları belirlenen tarımsal arazileri

içerir.

Tarımsal niteliği korunacak alanlarda öncelikle ekolojik tarım yapılması; ekolojik

üretime uygun olmayan geleneksel tarımın yapıldığı alanlarda ise ürün çeşitliliğinin

arttırılmasına yönelik ilgili kurumlar tarafından detaylı çalışmaların yapılması ve uygun

yerlerde tarım turizminin (agro-turizm) geliştirilmesi teşvik edilecektir.

İçme suyu havzalarının mutlak mesafeli koruma alanlarında hiçbir şekilde tarım ve

hayvancılık yapılamaz. Mutlak mesafe dışındaki içme suyu havza alanlarında ilgili

kurumun kontrol ve denetiminde ekolojik tarım metoduyla bitkisel üretim ve kontrollü

otlatmaya izin verilebilir.

Sera alanlarında, İl Tarım Müdürlüğü’nün yapacağı tarımsal arazi kullanım planlarına

uyumlu olmak ve ilgili kurumun kontrolü ve uygun görüşüne bağlı kalmak kaydıyla

örtü altı tarımsal amaçlı kullanımlar gerçekleştirilecektir.

Arazi toplulaştırma çalışmalarının öncelikle yapılması öngörülecek alanlar, ilgili

kurumlar tarafından yapılacak tarımsal amaçlı planlama çalışmalarında belirlenecektir.

Bu çalışmalarda, ilgili kurum ve kuruluşların işbirliği ile ekolojik, ekonomik ve

toplumsal yönden daha işlevsel yeni tarım parsellerin oluşturulması esastır.

Tarımsal niteliği korunacak alanlarda tarımsal verimliliğin arttırılması için ilgili kurum

ve kuruluşların işbirliğiyle tarla içi geliştirme hizmetlerine ağırlık verilmesi esastır.


725

5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu’nun ilgili maddeleri gereği

işlem görmüş alanlardaki saklı haklar alt ölçekli planlarda değerlendirilecektir.

Tarımsal niteliği korunacak alanlarda yapılacak tarımsal amaçlı yapıların yapılaşma

koşulları; ilgili kurumların çalışma ve görüşleri (jeolojik ve hidrojeolojik özellikler,

hassas ekosistemler, arazi kullanım planları gibi) göz önünde bulundurularak tarımsal

amaçlı arazi kullanım planına göre belirlenecektir.

Tarımsal amaçlı arazi kullanım planı bulunmaması durumunda ise tarımsal amaçlı arazi

kullanım planı onanıp yürürlüğe girinceye kadar ilgili kurumdan onay alınmak kaydıyla

ilgili mevzuatta tanımlanan örtü altı tarımsal amaçlı yapılar haricindeki tarımsal amaçlı

yapılar için maksimum emsal, 10.000 m2’ye kadar 0.10; 10.000 m2’nin üzerindeki ilave

alanlar için 0.05 olacak ve söz konusu yapılaşmalar ilgili kurumlar tarafından

denetlenecektir.

Tarımsal arazi kullanım planı yapılıncaya kadar, tarımsal niteliği korunacak alanlarda

ilgili mevzuata göre ifraz yapılması durumunda, bu alanlarda parsel büyüklüğüne

bakılmaksızın emsal 0.05’tir.

Bu Plan’da gösterilen tarım alanlarına ait sınırlar şematik olup, kesin sınırlar İl Tarım

Müdürlüğü’nün görüşü doğrultusunda alt ölçekli planlarda belirlenecektir.

8.4.1.2.2. Ekolojik Tarım Alanları

Ekolojik tarım alanlarında Organik Tarımın Esasları ve Uygulamasına İlişkin

Yönetmelik hükümleri geçerlidir. Ekolojik tarım yapılması öngörülen ve Plan’da

sembol olarak gösterilen ekolojik tarım alanlarının sınırları ve tarımsal faaliyetler ilgili

kurumlar tarafından hazırlanacak olan tarımsal arazi kullanım planı ile belirlenecektir.

Bu alanlarda başlatılacak olan ekolojik tarım faaliyetleri ile birlikte ekolojik turizm

faaliyetleri de geliştirilebilecektir.

8.4.1.2.3. Mera Alanları

Mera Kanunu kapsamında bulunan alanlardır. Kırsal alandaki meraların korunması

esastır. Mevcut kent dokusu içersinde kalan mera alanlarında tahsis amacı değişikliğine

ilişkin ilgili kurumun olumlu görüşü ile yeşil alan ve günübirlik rekreasyon alanı gibi

rekreatif kullanımlar da yer alabilir.


726

8.4.1.2.4. Doğal ve Kırsal Karakteri Korunacak Alanlar

Bu alanlarda; tarımsal faaliyetler ile yapılaşma koşulları alt ölçekli planlarda

belirlenecek bağ ve çiftlik evleri, hobi bahçeleri gibi kırsal nitelikli yapılaşmalar yer

alacaktır.

5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu’nun ilgili maddeleri gereği

işlem görmüş alanlardaki saklı haklar alt ölçekli planlarda değerlendirilecektir.

8.4.1.3. Yapı Yasağı ya da Sınırlama Getirilen Alanlar

8.4.1.3.1. Su Toplama Havza Alanları

İstanbul’un içme ve kullanma suyu ihtiyacının karşılandığı içme suyu havzalarından İl

sınırları içerisindeki alanlardır. Bu alanlarla ilgili aşağıda belirtilen hükümlerin

dışındaki hususlarda, içme suyu havzalarının korunması ve kontrolüne ilişkin mevzuat

hükümleri geçerlidir.

Havza İçi Yapı Yasaklı Alanlar

Su toplama havzalarının mutlak koruma ve kısa mesafeli koruma kuşağı olarak

tanımlanan alanlar ile içme suyu havzalarını besleyen derelerin ve içme suyu

kaynaklarının (memba) mutlak koruma kuşaklarını kapsamaktadır. Bu alanlar yapı

yasaklı alanlardır.

Havza içi yapı yasaklı alanlarda yer alacak kullanımlar içme suyu havzalarının

korunması ve kontrolüne ilişkin mevzuat dikkate alınarak alt ölçekli planlarda

belirlenecektir.

Tarihi ve doğal değerleri bakımından korunması gerekli olan, ancak mevcut yerleşim

dokusu tamamen veya kısmen su toplama havzasının kısa mesafeli koruma kuşağı

ve/veya dere mutlak koruma kuşağında kalan köylerin durumu ilgili kurumun görüşü

dikkate alınarak alt ölçekli planda belirlenecektir.

Havza İçi Rehabilite Edilecek Alanlar

İçme suyu havzalarının “havza içi yapı yasaklı alanlar” dışındaki yapılaşmış alanları

kapsamaktadır.


727

Havza içi rehabilite edilecek alanlardaki nüfus, yoğunluk, kullanımlar ve yapılaşma

koşulları içme suyu havzalarının korunması ve kontrolüne ilişkin mevzuat göz önünde

bulundurularak alt ölçekli planlarda belirlenecektir.

8.4.1.3.2. Yeraltı Suyu Rezerv Alanları

Yeraltı suyu rezerv alanlarında, alanın su toplama kabiliyetine ve su geçirimine

(inflitrasyonuna) zarar verilmemesi esastır.

Üzerinde yerleşik alanların bulunduğu yeraltı suyu rezerv alanlarında detaylı analizlerin

yapılarak, su döngüsüne zarar veren kullanımların belirlenmesi ve

sağlıklaştırma/yıkma/yenileme gibi kararların bu doğrultuda üretilmesi esastır.

8.4.1.3.3. Jeolojik Açıdan Yerleşime Sakıncalı Alanlar

Jeolojik açıdan yerleşime sakıncalı alanların sınırları ve kullanım kararları ilgili kurum

ve kuruluşların görüşlerine göre alt ölçekli planlarda netleştirilecektir. Zorunlu

yapılaşma ve mevcut yapılar için ilgililerince zemin iyileştirme ya da temellerin

güçlendirilmesi zorunludur. Jeolojik açıdan yerleşime sakıncalı alanlarda 8.3. Doğal

Afetler Açısından Riskli Alanlara Yönelik Hükümler geçerlidir.

8.4.1.3.4. Sit ve Koruma Alanları

Koruma mevzuatı doğrultusunda Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge

Kurullarınca tescil ve ilan edilmiş kentsel, doğal, arkeolojik, tarihi, karma sit ve koruma

alanları için alınmış bölge koruma kurul kararları ile Kültür ve Tabiat Varlıklarını

Koruma Yüksek Kurulu’nca alınmış/alınacak ilke kararlarına uyulacaktır.

8.4.1.3.5. Boğaziçi Alanı

Boğaziçi Kanunu hükümleri geçerlidir.

8.4.1.3.6. Kıyı Rehabilite Alanları

Madencilik, taş ocağı gibi insan müdahaleleri sonucunda tahribat gören ve bütüncül bir

planlama yaklaşımı ile ele alınacak alanlardır.

Bu alanlar, ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri dikkate alınarak, öncelikle doğal

değerleri geri kazandırılarak rehabilite edilecek alanlar olup; alan içerisinde doğaya

duyarlı rekreasyon ve turizm faaliyetleri, turizm faaliyetlerine yönelik konaklama


728

birimleri ve alan içerisinde belirlenecek uygun yerlerde film platoları gibi kullanımlar

yer alabilir.

8.4.1.3.7. Çevresel Sürdürülebilirlik Açısından Kritik Öneme Sahip Alanlar

Çevresel sürdürülebilirlik açısından kritik öneme sahip alanlarda “yapılacak her türlü

faaliyetin bu özel dokuya zarar vermeyecek düzeyde gerçekleştirilmesi” ilkesi

geçerlidir.

Üzerinde yapılaşmanın olmadığı “çevresel sürdürülebilirlik açısından kritik öneme

sahip alanlar”ın doğal karakterinin korunması ve “korunan alan yönetimi” yaklaşımının

uygulanması esastır.

Plan’da sembolle gösterilen bu alanların sınırlarının, ilgili kurumların bir araya gelmesi

ile yapılacak detaylı analizler sonucunda belirlenmesi esastır.

Bu Plan ile doğal karakteri dışında fonksiyon verilen çevresel sürdürülebilirlik

açısından kritik önem taşıyan yapılaşmış alanlar için alt ölçekli plan çalışmalarında;

ilgili kurumların görüşü, alanın sahip olduğu özellikler ve yapılacak analiz sonuçlarına

göre alınması gerekli önlemler (sağlıklaştırma, yoğunluk azaltma, tasfiye, mutlak

surette koruma altına alma gibi) belirlenmesi esastır.

8.4.1.4. Doğal Karakteri Korunacak Alanlar

8.4.1.4.1. Göl ve Göletler

İçme, kullanma ve tarımda sulama amaçlı kullanılan ve kullanılması düşünülen göl,

gölet ve benzeri kaynaklarda gerçekleştirilecek faaliyetlere ilişkin ilgili kanun ve

yönetmelik hükümleri geçerlidir.

8.4.1.4.2. Plaj ve Kumsallar

Plaj ve kumsallarda, kullanıcıların günübirlik yararlanabileceği kalıcı olmayan,

sökülüp-takılabilir hafif malzemelerden yapılmış birimler (plaj kabini, büfe, tuvalet vb.)

yer alabilir. Bu alanlarda Kıyı Kanunu hükümleri geçerlidir.


729

8.4.2. KENTSEL VE KIRSAL YERLEŞİM ALANLARI

8.4.2.1. Meskun Alanlar

Bu alanlar konut ağırlıklı meskun alanlar olup, konut ve konut kullanımına hizmet

edecek ticaret, sosyal, kültürel ve teknik alt yapı tesisleri ile küçük sanayi sitesi vb.

kullanımlar yer alabilir.

Meskun alanlar içerisinde ilgili kurumlarca sağlıksız olduğu tespit edilen yerlerde,

yaşam kalitesinin yükseltilmesi için yasal statüsüne, mevcut kent dokusuna, yapı

stokunun durumuna, ayrıntılı jeolojik etütlere, donatı niteliğine ve niceliğine, alanda

yaşayanların sosyal ve ekonomik yapısına göre yenileme, dönüşüm ve sağlıklılaştırma

yönünde projeler geliştirilebilir.

Meskun alanlardaki yoğunluk dağılımı; projeksiyon nüfusu, ilgili kurum ve kuruluşların

görüşleri göz önüne alınarak şehircilik ilke ve planlama esasları dahilinde alt ölçekli

planlarda belirlenecektir.

8.4.2.2. Gelişme Alanları

Konut ağırlıklı gelişme alanlarında yoğunluk dağılımı; projeksiyon nüfusu, ilgili kurum

ve kuruluşların görüşleri göz önüne alınarak şehircilik ilke ve planlama esasları

dahilinde alt ölçekli planlarda belirlenecektir.

Bu alanlarda konut ve konut kullanımına hizmet verecek ticaret, sosyal, kültürel ve

teknik alt yapı kullanımlarının haricinde küçük sanayi siteleri dışında sanayi, sanayiye

yönelik depolama vb. kullanımlar yer alamaz.

8.4.2.3. Kırsal Yerleşim Alanları

Orman köyü statüsündeki yerleşmeler ile 5216 sayılı yasa gereği mahalle statüsüne

alınmış eski köy yerleşme alanlarını içeren kırsal yerleşim alanlarının yaşam kalitesinin

geliştirilmesi; ekonomik, sosyal, kültürel ve doğal değerlerinin sürdürülebilir biçimde

korunması sağlanacaktır.

Mahalleye dönüşen köyler de dahil olmak üzere İl sınırları içindeki kırsal yerleşim

alanlarının nüfus artışı, sosyal/fiziki yapısı ve yerleşik alan ihtiyacı ile ilgili tüm

hususlar dikkate alınarak alt ölçekli planlarda değerlendirilir.


730

8.4.2.4. Gelişimi ve Yoğunluğu Denetim Altında Tutulacak Alanlar

Yaşam destek sistemleri için tehdit oluşturan ve/veya oluşturma potansiyeli olan içme

suyu havzaları dışındaki kentsel ve kırsal yerleşimleri kapsayan bu alanların gelişiminin

ve yoğunluğunun denetim altında tutulmasına yönelik kararlar, çevresel

sürdürülebilirlik ilkeleri doğrultusunda alt ölçekli planlarda belirlenecektir.

8.4.3. TİCARET VE HİZMET MERKEZLERİ

8.4.3.1. Merkezi İş Alanı (MİA) ve Bütünleşme Bölgesi

Ulusal ve uluslararası boyutta yönetim, kontrol, koordinasyon fonksiyonları, finans

kuruluşları ile en üst düzeyde ihtisaslaşmış ticaret ve hizmet fonksiyonlarının ve MİA

fonksiyonlarını destekleyecek kültür endüstrileri, donatı alanları, konaklama tesisleri ile

konut kullanımlarının yer alacağı merkezi iş alanı (MİA) ile MİA üzerindeki baskıyı

azaltacak, içerdiği fonksiyonlar açısından MİA ile bütüncül olarak ele alınması gereken

bölgedir.

Merkezi iş alanı ve MİA ile bütünleşmesi öngörülen bölgede ticaret ve hizmete

dönüşmesi öngörülen mevcut sanayi alanlarının tür ve özelliklerine göre kent içindeki

ya da yakın çevresindeki organize sanayi bölgeleri ile Plan’da belirlenen sanayi

alanlarına desantralizasyonu esastır.

8.4.3.2. Geleneksel Merkez

Kentin tarihsel gelişimi esnasında oluşmuş ve günümüze kadar ulaşmış olan Tarihi

Yarımada, Beyoğlu Kentsel Sit Alanı ve Kongre Vadisi’nin bir kısmını kapsayan

geleneksel merkezde; tarihi ticaret ve hizmet faaliyetleri, turizme yönelik konaklama

tesisleri, kültür endüstrileri ile konut kullanımları korunarak gece-gündüz yaşayan bir

merkez oluşumu sağlanacaktır.

Geleneksel merkezde, konut işlevinin tehdit edilmemesi, işlevsel çeşitlilik ilkesine

uyulması ve mevcut dokuyla uyumlu olması koşulu ile üst düzey hizmet faaliyetleri,

ofis kullanımları ve kamusal yapılar yer alabilir.

8.4.3.3. Ticaret, Turizm, Kültür ve Konut Alanı

Kadıköy ve Üsküdar merkezleri ile Kadıköy-Harem-Haydarpaşa koridorunu kapsayan

“ticaret, turizm, kültür ve konut alanında”; bölgenin doğal, kültürel, tarihi kimliği ve

mevcut kentsel dokunun niteliği göz önünde bulundurularak ticaret ve hizmet


731

faaliyetleri, turizme yönelik tesisler, kültürel-sanatsal ve rekreatif amaçlı kamusal

kullanımlar (tiyatrolar, sinemalar, opera, konferans ve sergi salonları, müzeler, parklar

vb.), kültür endüstrileri ve konut kullanımlarının yer alması ile gece-gündüz yaşayan bir

merkezin oluşturulması sağlanacaktır.

Bu merkezde; konut işlevinin tehdit edilmemesi, işlevsel çeşitlilik ilkesine uyulması ve

mevcut dokuyla uyumlu olması koşulu ile üst düzey hizmet faaliyetleri de yer alabilir.

8.4.3.4. Birinci Derece Merkezler

MİA’ya baskıyı azaltacak birinci derece merkezlerde; üst düzey hizmet fonksiyonları;

merkezi iş alanına göre daha küçük ölçekli firmalar, bürolar, iş hanları, mağazalar,

teşhir mekanları vb. ticaret ve hizmet fonksiyonları; sigorta acenteleri ve banka şubeleri

vb. finans fonksiyonları ile konaklama tesisleri, eğlence, yeme-içme, sosyal, kültürel,

yönetim, eğitim ve sağlık tesisleri ile belediye hizmet alanları gibi teknik ve sosyal

altyapı alanları ve kültür endüstrileri yer alabilecektir. Bu merkezlerde, belirtilen

fonksiyonlarla birlikte konut kullanımı da yer alabilir.

Birinci derece merkez olarak belirlenen Yenibosna Basın Aksı, Kartal ve Kozyatağı-

Ataşehir merkezleri alt ölçekli planlarda üst düzey hizmet odaklı merkez olarak

planlanacaktır.

8.4.3.5. İkinci Derece Merkezler

Etki alanındaki yerleşmelerin ticaret ve hizmet ihtiyaçlarını karşılayacak nitelikte

ihtisaslaşmış ticaret ve hizmet fonksiyonları ile metropoliten merkez alanı ve çevre

merkezler ile iletişim kurabilen, kentin gelişme potansiyeli ve lineer mekansal gelişimi

çerçevesinde nüfus desantralizasyonunu sağlayacak ticaret, hizmet ve donatı alanlarının

ve kültür endüstrilerinin yer alacağı merkezlerdir. Bu merkezlerde, belirtilen

fonksiyonlarla birlikte konut kullanımı da yer alabilir.

8.4.3.6. Alt Merkezler

Alt ölçekli planlarda merkezler kademelenmesindeki derecesi netleştirilecek olan alt

merkez alanları; kentin gelişme potansiyeli ve doğrusal mekansal gelişimi çerçevesinde

nüfus desantralizasyonunu sağlayarak, mevcut kent dokusu ve birinci ve ikinci derece

merkezlere baskıyı azaltacak ve etki alanındaki yerleşmelerde yaşayan nüfusun

ihtiyaçlarını karşılayacak nitelikte ticaret, hizmet ve donatı fonksiyonlarının yer

alabileceği merkezlerdir.


732

Bu merkezlerde, yukarıda belirtilen fonksiyonlarla birlikte konut kullanımı ve küçük

kapasiteli üretim atölyeleri de yer alabilir.

8.4.4. SANAYİ ALANLARI

8.4.4.1. Organize Sanayi Bölgeleri

Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu’na tabi alanlardır. Doygunluk düzeyine ulaşmamış

OSB alanları, alt ölçekli plan çalışmalarında belirlenecek sektörel kümelenmelere göre

öncelikli olarak kent içinden desantralize edilmesi öngörülen sanayiler için kullanılması

esastır.

8.4.4.2. Sanayi Alanları

Mevcutta ileri teknoloji kullanan sanayi alanları ile ileri teknoloji kullanarak sağlıklı bir

yapıya kavuşturulması ve yeniden organizasyonu planlanan sanayi alanlarıdır.

Bu alanlarda, ilgili kanun ve yönetmeliklerde türleri tanımlanan ve atıkları itibariyle

insan ve çevre sağlığı açısından tehdit unsuru olmayan imalatlar yer alabilir.

Sektörel kümelenmelerin dikkate alınacağı sanayi alanlarında, sektörel kümelenmelere

uygun küçük sanayi siteleri ile sanayi tesislerinin ihtiyacına yönelik tır ve kamyon

parkları, antrepo ve depolar gibi lojistik fonksiyonlar yer alabilir.

8.4.4.3. Küçük Sanayi Siteleri

Küçük ölçekte sanayi işletmelerinin yer aldığı küçük sanayi sitelerinde; genel olarak

kentliye yönelik hizmet üreten, ilgili mevzuata uygun olarak kent içerisinde yer almaları

gerekli olan ve atıkları itibariyle insan ve çevre sağlığı açısından tehdit unsuru

oluşturmayan küçük ölçekli imalatlar yer alabilir.

8.4.4.4. Tersane Alanları

Tevsii imkanı bulamadığı için mekanda sıkışmış, alt yapısı yetersiz ve çevre kirliliğine

neden olan Tuzla’daki tersaneler bölgesi kısa ve orta vadede sıhhileştirilerek ve

yoğunluğu azaltılarak işlevini sürdürecek; uzun vadede ise fonksiyonu kısmen

değiştirilerek yeniden yapılandırılacaktır.

Tuzla Tersaneler Bölgesi’nde, çevresinde yer alan arkeolojik ve doğal sit alanları göz

önünde bulundurularak, tersaneciliğe yönelik sosyal ve kültürel tesisler (konferans,


733

kongre, sergi mekanları, müzeler vb.), ticaret ve hizmet alanları vb. tesisler yer

alabilecektir.

Tuzla Tersaneler Bölgesi’nin batısında yer alan ve Plan’da TG sembolü ile gösterilen

tersane gelişme alanında, yat ve gezi teknelerinin üretimine ve satışına yönelik

faaliyetler ile bu faaliyetlere yönelik sosyal ve kültürel tesisler yer alabilecektir.

Tarihi, kültürel ve mimari değere sahip olan Haliç, Aynalıkavak, Taşkızak ve Camialtı

Tersaneleri şehir hatları ve İDO vapurlarının bakım ve modernizasyonu gibi

çalışmalarla kısmen tersane işlevini sürdürecek; bu tersanelerde tarihten günümüze

gemi yapım tekniklerinin uygulamalı olarak öğretildiği ve sergilendiği, turizme açık

müzecilikle ilgili tesisler, bilim-sanayi müzesi, kültür merkezleri gibi kullanımlar yer

alabilecektir.

8.4.5. TEKNOLOJİ GELİŞTİRME ALANLARI

8.4.5.1. Eğitim, Bilişim ve Teknoloji Alanları

Bu alanlarda bilişim, iletişim ve ileri teknolojilerin geliştirildiği ve kullanıldığı tesisler,

teknoparklar, üniversiteler, ileri teknoloji enstitüleri, ar-ge vb. birimler yer alabilecektir.

Plan’da kentsel ve bölgesel yeşil alan olarak belirlenen kentin önemli ekolojik

koridorlarından Cendere Vadisi’nin riskli jeolojik yapısı sel ve taşkınlara neden

olduğundan dere taşkın sahası içinde her türlü yapı yapılması yasaktır. Bunun dışındaki

yerleşilebilir alanlarda Vadi’nin ekolojik koridor niteliği göz önünde bulundurularak,

hava sirkülasyonunu engellemeyecek nitelikte açık alan ağırlıklı kültürel amaçlı

kullanımlar, yeşil ve rekreasyon alanları ve spor tesislerinin yanı sıra bilişim, iletişim ve

ileri teknolojilerin geliştirildiği tesisler, ileri teknoloji enstitüleri, ar-ge vb. birimler yer

alabilir.

Eğitim, bilişim ve teknoloji alanlarında, ileri teknolojiye dayalı prototip (ilk örnek)

dışında esnek, seri vb. üretim yapılamaz.

8.4.5.2. Tarımsal Üretim Teknolojilerini Geliştirme Parkı

Tarıma yönelik araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin yapıldığı ve tarımdaki gelişmeler,

uygulama metotları, uygun ürün seçimi gibi konularda çiftçilerin bilgilendirildiği

eğitim, deney ve uygulama alanı olarak kullanılacaktır.


734

Tarımsal üretim teknolojilerinin geliştirildiği ileri teknoloji enstitüleri, ar-ge birimleri ve

üniversitelerin tarım ve bitki bilimleri ile ilgili birimlerinin yer alabileceği tarımsal

üretim teknolojilerini geliştirme parkında sanayi üretimi yapılamaz.

Tarımsal üretim teknolojilerini geliştirme parkında yapılaşma, alanın tarımsal

bütünlüğünü bozmayacak şekilde belirlenecek bir kesiminde olacak ve yapılaşma oranı

düşük tutulacaktır. Yapılaşma dışı alanlar tarım alanı olarak değerlendirilecektir.

8.4.5.3. İleri Teknoloji Alanları

Sanayi, araştırma kurumları, üniversiteler ve kamu sektörü arasında işbirliğini

sağlayacak ortamı oluşturarak, yenilikçi ve katma değeri yüksek, genel endüstri ve

savunma sanayilerinin nitelikli üretim süreçlerine katkı sağlayacak, bilimsel bilgiden

teknoloji üreterek, esnek üretim ve esnek otomasyon sistemlerinin, bilişim ve iletişim

teknolojilerinin geliştirildiği ve üretildiği alanlardır.

Bu alanlarda ihracatta artış sağlanması, yabancı sermaye ve know-how akışını teşvik

ederek yönetim becerilerinin geliştirilmesi, üretim artışının sağlanması ve uluslararası

pazarlama imkanlarından istifade edilmesine yönelik serbest bölge yer alabilir.

8.4.6. TURİZM ALANLARI

8.4.6.1. Turizm Merkezleri

Doğal, tarihsel ve kültürel kaynakların iyileştirilmesi, koruma ve restorasyon yoluyla

turizme kazandırılması amaçlanan, yeri, mevkii ve sınırları Kültür ve Turizm

Bakanlığı’nın önerisi ve Bakanlar Kurulu kararıyla tespit ve ilan edilen turizm

merkezlerinde; Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın ilgili hüküm ve yönetmelikleri

geçerlidir.

8.4.6.2. Kültür Odaklı Turizm Alanları

Tarihi ve kültürel değerlerin yoğun olarak yer aldığı ve turizm potansiyelinin yüksek

olduğu kültür odaklı turizm alanlarında; içerisinde yer aldığı dokuya uyumlu olacak

şekilde turizm sektörüne hizmet edecek yeme-içme, eğlence, kültürel faaliyetler,

alışveriş birimleri, turizme yönelik küçük ölçekli üretim atölyeleri, el sanatları gibi

ticaret ve hizmet fonksiyonları ile kültür endüstrileri yer alabilecektir.

Kültür turizminden doğacak konaklama talebini karşılayacak turizm tesisleri, alt ölçekli

planlarda ilgili mevzuat doğrultusunda planlanması esastır.


735

8.4.6.3. Doğa Odaklı Turizm Alanları

İstanbul’un doğal değerlerinin korunması, iyileştirilmesi ve geliştirilmesine yönelik,

koruma-kullanma dengesinin sağlandığı, ekolojik yapı ile uyumlu, çevresiyle

bütünleşen, nüfusun eğlenme, dinlenme ve tatil ihtiyaçlarına yönelik rekreasyon ve

turizm alanlarıdır.

İstanbul’un deniz turizmi, su sporları (yelken, sörf gibi) kullanımı, kamping alanı ve

diğer doğa sporları potansiyelinin değerlendirilebileceği bu alanlarda; otel, motel ve

diğer konaklama tesisleri, kamping alanları, izci kampı, spor tesisleri, yeme-içme

tesisleri, sosyo-kültürel tesisler ve rekreasyon alanları alt ölçekli planlarda

değerlendirilerek yer alabilir.

8.4.6.4. Ekolojik Turizm Alanları

Bu alanlarda ekolojik turizme yönelik faaliyet alanları ile ekolojik turizmi destekleyici

tesisler yer alabilir.

Orman ve içme suyu havza alanlarının korunması ve kırsal yerleşmelerin

sürdürülebilirliği açısından ekolojik turizme yönelik konaklama, yeme-içme vb.

aktiviteler; çevresel değerler ve yerel mimari özellikleri dikkate alınarak, köy

yerleşmeleri içerisinde öncelikle mevcut yapılar kullanılarak gerçekleştirilecektir.

8.4.6.5. Günübirlik Rekreasyon Alanları

Günübirlik rekreasyon alanları; açık ve yeşil alan ihtiyacı başta olmak üzere, kent içinde

ve çevresinde günübirlik kullanıma yönelik rekreasyon ihtiyaçlarının karşılanabileceği

alanlardır.

Kullanım ömrü biten maden ve taş ocağı alanlarından İstanbul Büyükşehir

Belediyesi’nce alt ölçekli planlarda belirlenecek “günübirlik rekreasyona uygun

alanlar”, ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınarak doğa onarımı çalışmaları ile

paralel günübirlik rekreasyona yönelik düzenlenebilecektir.

8.4.7. BÜYÜK VE AÇIK ALAN KULLANIMLARI

8.4.7.1. Üniversite Alanları

Yerleşke şeklinde planlanmış, araştırma yapılan ve bilgi üretilen yüksek öğretim

alanlarıdır. Üniversite alanlarında, üniversite ve yükseköğretim kurumlarının eğitim ve

öğretim tesisleri, enstitüler, ar-ge ve teknoloji geliştirme merkezleri, yükseköğretim


736

faaliyetlerini destekleyici birimler (kütüphane, kongre merkezi, öğrenci yurdu, lojman,

açık-yeşil alanlar gibi) yer alabilir.

Plan’ın vizyon ve ilkeleri doğrultusunda; uluslararası rekabet üstünlüğü taşıyan veya

taşıyabilecek sektörleri (kültür, turizm, finans, üst düzey hizmet, ileri teknoloji, moda

gibi) destekleyecek ve bilgi ekonomisine ve toplumuna geçişi sağlayacak

düzenlemelerin yapılmasında öncü rol üstlenmeleri esastır.

Plan’da sembol veya alan olarak gösterilen ya da bu planda gösterilemeyen üniversiteler

alt ölçekli planlarda değerlendirilecektir.

Küçükçekmece Gölü’nün batısında üniversite olarak gösterilen alan, 1.derece arkeolojik

sit alanı olduğundan; bu alan için alınmış bölge koruma kurul kararları ile Kültür ve

Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nca alınmış ilke kararları geçerlidir.

8.4.7.2. Sağlık Parkları

Sağlık hizmetine ayrılmış kentsel, bölgesel, ulusal, uluslararası ölçekte hizmet verecek

tam donanımlı hastaneler, ilgili fakülte ve yüksekokullar, araştırma geliştirme birimleri,

sağlık ve tedavi amaçlı konaklama tesisleri ile sağlık parkının ihtiyaç duyacağı sosyal-

teknik donatıların ve yeşil alanların yer alacağı alanlardır.

8.4.7.3. Kentsel ve Bölgesel Donatı Alanları

Kentin yerleşik dokusuna ve gelişme alanlarına hizmet verecek her türlü sosyal donatı

(ilk, orta, yükseköğretim vb. eğitim tesisleri, sağlık tesisleri, sosyal ve kültürel tesisler

vs.) ve teknik altyapı alanlarının yer alabileceği alanlardır.

Çatalca-Yassıören köyünün kuzeyinde önerilen donatı alanı “itfaiye eğitim alanı”,

Tuzla-Aydınlı’da önerilen donatı alanı “sebze-meyve hali”, Silivri-Beyciler köyünün

güneyinde önerilen donatı alanı “yanıcı ve parlayıcı madde depoları” olarak

kullanılacaktır.

Gürpınar veya Ambarlı Limanı’nın doğusunda önerilen donatı alanı “su ürünleri hali”

olarak kullanılabilir.

Avcılar-Ispartakule’de önerilen donatı alanı ise TCDD tarafından Avrupa Hızlı Tren

Hattı ile entegre olacak şekilde triyaj alanı ve yük transfer merkezi ihtiyacı için de

kullanılabilir.


737

8.4.7.4. Kentsel ve Bölgesel Yeşil ve Spor Alanları

Kentin bütününe hizmet eden, halkın eğlenme ve dinlenme gereksinimlerini

karşılamaya yönelik aktif ve pasif yeşil alanlar ile spor alanlarıdır.

Bu alanlarda parklar, hayvanat bahçeleri, spor alanları, mezarlık alanları, rekreasyon

alanları ile olası afet ve kriz durumlarında toplanma ihtiyacının karşılanması amacıyla

da kullanılabilir şekilde tasarlanacak bölge parkları yer alabilir.

8.4.7.5. Habitat Parkı

Biyolojik çeşitliliğin korunduğu ve biyolojik kaynakların koruma-kullanma dengesi

içinde sürdürebilir biçimde kullanıldığı alandır.

Bölgenin sahip olduğu jeolojik ve jeomorfolojik çeşitliliğinin, zengin su kaynaklarının,

endemik türleri de içeren biyolojik çeşitliliğin korunmasının sağlanması esastır.

Habitat parkı ve bu alan içerisinde yer alabilecek “günübirlik rekreasyon alanı”

bölgenin ekolojik yapısı göz önünde bulundurularak, ilgili kurum ve kuruluşların

işbirliği ve görüşleri doğrultusunda alt ölçekli planlarda belirlenecektir.

8.4.7.6. Ulusal ve Uluslararası Spor Alanları

Ulusal ve uluslararası ölçekte hizmet verecek, çeşitli spor dallarına ait kapalı ve açık

alanların ve spor eğitim merkezlerinin yer alması öngörülen alanlardır.

Atatürk Olimpiyat Parkı’nda Olimpik Stadyum dışında kalan spor tesisleri; Olimpiyatlar

öncesi ve sonrasında çeşitli sportif etkinliklerin yanı sıra ihtiyaç doğrultusunda

kullanılmak şartıyla rekreasyon alanı, fuar, kongre ve gösteri merkezi, aquapark vb.

fonksiyonlar ile sağlık ve spor turizmine yönelik konaklama tesisleri için de

kullanılabilecektir.

8.4.7.7. Fuar ve Festival Alanları

Ulusal ve uluslararası nitelikte fuar ve festival düzenlenmesine yönelik ayrılmış, açık

alan ağırlıklı alanlardır.

Fuar ve festival alanlarında, fuar ve kongre tesisleri ile bu faaliyetleri destekleyici

yönetim birimleri, sosyal ve teknik altyapı tesisleri, açık ve yeşil alanlar, konaklama

tesisleri ve ticari satış birimleri gibi fonksiyonlar yer alabilecektir.


738

Bu alanlarda; İstanbul’un uluslararası ticaret, finans, diplomasi, kültür, bilim ve

teknoloji zirvelerine ev sahipliği yapan bir merkez olarak ön plana çıkartılmasına

yönelik organizasyonlar yapılması; Plan’da önerilen fuar ve festival alanlarının dışında

ise sergi ve festival düzenlemeye uygun doğal, tarihi ve kültürel öneme sahip

mekanlarda ilgili kurum ve kuruluşların işbirliğiyle gerekli organizasyonların yapılması

esastır.

8.4.7.8. Askeri Alanlar ve Askeri Güvenlik Bölgeleri

Bu alanlarda, Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu hükümleri

geçerlidir. Plan’da gösterilen askeri yasak bölgeler ve güvenlik bölgelerine ait sınırlar

şematik olup, yasal bağlayıcılık oluşturmaz. Askeri yasak bölgeler ve güvenlik

bölgelerine ilişkin kesin sınırlar ilgili kurumdan alınacak görüş çerçevesinde alt ölçekli

planlarda netleştirilecektir.

Askeri alanlarda süre gelen işlevlerin, Milli Savunma Bakanlığı’nın programı dahilinde

askeri alan dışına çıkarılması halinde, bu alanlar öncelikle eksik olan sosyal ve teknik

altyapı (eğitim, sağlık, kültürel tesis, hal, mezarlık, yeşil alan vb.) alanları olarak

kullanılacaktır.

8.4.8. AMBARLI STRATEJİK BÖLGESİ

Başbakanlık tarafından 1995 yılında “Birinci Derece Stratejik Bölge” olarak ilan edilen,

içerisinde Türkiye ve İstanbul için kritik öneme sahip tesislerin bulunduğu Ambarlı

Stratejik Bölgesi’nde; yanıcı ve parlayıcı LPG depolama ve dolum tesisleri ile

elleçlemesi yapılamaz.

Ambarlı Limanı gerisinde bulunan enerji santralinin desantralize edilmesi durumunda,

bu alan lojistik bölge olacaktır.

8.4.9. İŞLEVSEL BAĞLANTILAR

8.4.9.1. Ulaşım

Plan’da gösterilen stratejik düzeydeki uzun dönemli büyük ulaştırma projeleri ve kentin

ana ulaşım sistemi, Plan’ın vizyon, amaç, hedef ve stratejileri ile sürdürülebilirlik

ilkeleri çerçevesinde güzergah olarak belirlenmiştir. Plan’da ölçek sebebiyle

gösterilmeyen ulaşım sistemi projeleri, Plan’ın bütünlüğüne ve ilkelerine uygun olarak

alt ölçekli plan çalışmalarında değerlendirilebilecektir.


739

8.4.9.1.1. Karayolu Ulaşım Sistemi

Otoyol ve Ekspres Yollar

İstanbul İl bütününe hizmet veren tam ve yarı erişim kontrollü yollardır.

Birinci ve İkinci Derece Yollar (Bağlantı Yolları)

Erişim kontrollü yollar arasında bağlantıyı sağlayan birinci ve ikinci kademedeki ana

yollardır.

Terminal ve Cep Otogarları

Plan’da sembol olarak gösterilen merkez otogarı ile bölgesel dağıtımda yardımcı olarak

işlev görecek cep otogarlarının kesin yerleri ve çevre yollarla bağlantıları alt ölçekli

planlarda belirlenecektir.

8.4.9.1.2. Demiryolu Ulaşım Sistemi

Yük ve yolcu taşımacılığına hizmet edecek banliyö ve raylı sistem hatlarını (metro,

tramvay, hafif raylı sistem vb.) kapsamaktadır.

8.4.9.1.3. Denizyolu Ulaşım Sistemi

Limanlar

Plan’da sembolle gösterilen limanların sınırları ilgili kurum ve kuruluşlarca yolcu ve

yük taşımacılığına ilişkin yapılacak kapasite çalışmalarına göre alt ölçekli planlarda

belirlenecektir.

İskele ve Yat Limanları (Marinalar)

Plan’da sembolle gösterilen iskele ve yat limanlarının konumları ve kapasiteleri alt

ölçekli planlarda ihtiyaç doğrultusunda belirlenecektir.

Yat limanlarının içinde, doğayı bozmamak ve kıyı mevzuatına aykırı olmamak şartıyla

restoran, kafeterya, büfe, plaj, satış yeri, ofis, iskele, yat ikmal, bakım ve onarım yerleri

ile bu fonksiyonun gerektirdiği diğer tesisler, günübirlik hizmet tesisleri yer alabilir.


740

8.4.9.1.4. Havayolu Ulaşım Sistemi

Havalimanları

Ulusal ve uluslararası havayolu yolcu ve yük taşımacılığına hizmet edecek nitelik ve

kapasitedeki alanlardır. Bu alanların sınırları ilgili kurum ve kuruluşlarca yolcu ve yük

taşımacılığına ilişkin yapılacak kapasite çalışmalarına göre alt ölçekli planlarda

netleştirilecektir.

8.4.9.2. Lojistik Bölgeler

Gümrükler, antrepo ve depolar, nakliye ambarları, kargo aktarma tesisleri, perakende

dağıtım birimleri, haller, barkodlama, ambalajlama, sigorta, gümrük, acente, taşıma

işleri komisyoncuları, Ro-La stok ve triyaj alanları, TIR-kamyon parkları, manevra

sahaları, lojistik faaliyetlerden kaynaklanan atıkları değerlendirme istasyonları, lojistik

destek hizmetleri veren işletmeler ve sosyal tesisler vb. lojistikle ilgili fonksiyonların

yer alabileceği alanlardır.

Lojistik bölgeler içerisinde, ilgili kurum ve kuruluşların uygun görüşü ve gerekli

önlemler alınmak kaydıyla, gürültü-görüntü kirliliğine neden olan ve çevre için risk

oluşturan “geri dönüşümlü atıkları değerlendirme işlevi gören birimler” yer alabilir.

Lojistik bölgelerde sanayi faaliyetleri yer alamaz.