Çikaqo universitetinin professoru Benjamen Blum 1956-cı ildə “Təhsil məqsədlərinin Taksonomiyası” nəzəriyyəsini təklif etmişdir. Blum şagirdlərdə təfəkkürü inkişaf etdirmək məqsədilə dərketmənin altı səviyyəsini təyin etmişdir. Bu səviyyələr beynəlxalq aləmdə geniş qəbul olunmuşdur.

Q-mə

Sintez

Təhlil

Tətbiq

Qavrama

Bilik

«Taksonomiya» (biologoyadan götürülmüş anlayışdır) obyektlərin qarşılıqlı əlaqəsi üzərində qurulmuş klassifikasiyasını və sistemləşdirilməsini bildirir və artma sırası üzrə yerləşdirilmiş kateqoriyaların təsviri üçün istifadə olunur.

Blum taksanomiyasıQ

-mə

Sintez

Təhlil

Tətbiq

Qavrama

Bilik

BilikMəlumatı nağıl edilməsi və ya müəyyənləşdirilməsi,

Müşahidə və məlumatların xatırlanması.

Fənlər üzrə bilik (Fənn kateqoriyaları (tənliklərin həlli, kökaltının tapılması); texnologiya və üsullar (ədəbi tənqid, tarixi sənədlərin təhlili, məsələ həlli üsulları, müxtəlif yazı janrlarının standartları)

Biliyin tipləri Tarixlər, hadisələr, yerlər haqqında biliklər

Əsas ideyalar haqqında bilik (Terminologoya, əsas faktlar və elementlər, klassifikasiya və kateqoriyalar, prinsip və ümumiləşdirmə, nəzəriyyə, model, struktur haqqında məlumatlar)

Yeni və köhnə biliklər

Bilik- tapşırıqlar üçün açar sözlər

Müəyyən etmək

Seçmək

Müvafiqini tapmaq

Toplamaq

Siyahı tərtib etmək

Yerləşdirmək

Ad vermək

Tərifini vermək

Sitat gətirmək

Göstərmək

QavramaMaterialı başa düşmək, mənasını dərk etmək, dəyişmək, izah etmək, sözlərini dəyişmək, təfsir və ya şərh etmək

Qarşılıqlı əlaqənin yaradılması

Biliyin yeni kontekstə köçürülməsi

İzah, təfsir, şərh (bir dildən və ya səs sistemindən digərinə dəyişmə)

Nümunələrin gətirilməsi

Öyrənilmiş və ya tanış olan xassələrə görə təsnifat

Yekunlaşdırılma

 " Ovod " romanında təsvir olunan hadisələr XIX əsrin 30-40-cı illərində-italiyalıların Avstriya imperiyası ağalığına qarşı qəhrəmanlıq üsyanı fonunda baş verir. Əsərin qəhrəmanı "Ovod " ləqəbi ilə tanınan gənc Artur İtaliya xalqının Avstriya zülümkarlarından qurtulması uğrunda inadlı mübarizə aparır. Gənc tələbə mübarizənin gedişində sadəlövh idealistdən zalımlara qarşı amansız çarpışan, yenilməz ruhlu Feliçe Rivaresə çevrilir.

OvodQırılmış dostluq

Qavrama - tapşırıqlar üçün açar sözlər

Müəyyən etmək

Fərqləndirmək

Qarşılaşdırmaq

Təyin etmək

Dəyişmək

Nümunə göstərmək

Müzakirə etmək

İzah etmək

Təfsir etmək

Təsvir etmək

 20 sm uzunluğunda olan bu quşların iti uclu kəkili olur. Şimali Amerikada qayalıqlarda yaşadığı üçün çox incə bir quruluşa malikdirlər. Erkəkləri parlaq qızılı, dişiləri isə tünd qəhvəyi rəngdə olur.

Tətbiq

Məlumatdan istifadə etmək və yeni şəraitə metod və konsepsiyaları tətbiq etmək Məlum olan və ya müəllim tərəfindən verilən təlimata əsasən tapşırığın

icra olunması

Müstəqil hazırlanmış təlimata əsasən tapşırığın icra olunması

Tətbiq - tapşırıqlar üçün açar sözlər

Qabaqcadan görmək

Təsnif etmək

Təcrübədə istifadə etmək

Sınaqdan keçirmək

Hesablamaq

Aydınlaşdırmaq

Tətbiq etmək

Göstərmək

Şəklini dəyişmək

Həll etmək

Kəşf etmək

Nümayiş etdirmək

Təhlil

Ayrı-ayrı hissələrə bölünmə və bu hissələrin tama necə aid olunmasının təyin etmək

xarakterik xüsusiyyətlərin təyini

differensiallaşma (tamın əsas hissələrə bölünməsi)

sıralanma

Təhlil - tapşırıqlar üçün açar sözlər

Əlaqələrin sezilməsi, hissələrin təşkili, qapalı mənaların anlaşılması, komponentlərin ayırd edilməsi

Təşkil etmək

Təhlil etmək

Müqayisə etmək

Fərqləndirmək

Ayırmaq

Seçmək

Sıralamaq

Birləşdirmək

Əqli nəticə çıxarmaq

Sxematik təsvir etmək

İzah etmək

?

SintezYeni ideyaların yaranması üçün köhnə ideyalardan istifadə, verilmiş faktların ümumiləşdirilməsi və bir neçə sahə üzrə biliklərin əlaqələndirilməsi

Müəyyən meyarlar üzrə fikirlərin, hipotezlərin, alternativ həllərin generasiya edilməsi

Ayrı-ayrı hissələrdən yeni “məhsulun” yaradılması

Planlaşdırılma (fəaliyyət ssenarilərinin, tədqiqatların, eksperimentlərin yaradılması)

Sintez - tapşırıqlar üçün açar sözlər

Hipotez irəli sürmək Hesabat hazırlamaq İnteqrasiya etmək Fikri təsdiqləmək Birləşdirmək Əvəz etmək Yenidən nizamlamaq Planlaşdırmaq Layihələşdirmək   Hazırlamaq Yaratmaq Müəyyən qanun və qaydalara

görə yaratmaq İxtira etmək

Qiymətləndirmə

Məlumatın dəyərliliyini və ya səmərəli istifadə imkanlarını müvafiq meyarlara və standartlara əsasən müəyyən etmək

Müəyyən meyarlara əsasən tərif və tənqid etmək

Müəyyən meyarlara əsasən yoxlamaq

Sıralamaq

Qiymətləndirmə - tapşırıqlar üçün açar sözlər

Ideyaların müqayisəsi və fərqləndirilməsi, tutarlı arqument əsasında seçimlər edilməsi və seçimin dəyərləndirilməsi

Fərqləndirmək Vacibini müəyyən etmək Səviyyələrə görə bölmək Nəticə çıxarmaq Yekun nəticəyə gəlmək Əsaslandırmaq Qərar qəbul etmək Qiymətləndirmək İnandirmaq Dəstəkləmək Tənqid etmək Mühakimə etmək Tövsiyyə etmək