8/20/2019 Case Bedah Dr Fajar
1/33
FAKULTAS KEDOKTERAN UKRIDA
LAPORAN PRESENTASI KASUS
ILMU BEDAH RS HUSADA
TANGGAL PRESENTASI : 22 -2-2016
NAMA MAHASISWA : Diporapdi!o"o S Ta#da Ta#$a# :
NIM : 11-201%-&&&
IDENTITAS PASIEN
Nama : Tn. CS Agama : Islam
Umur : 38 tahun Suku Bangsa : Suna
!"n#s K"lam#n : Lak#$lak# Status %"rn#kahan : Kan
Alamat : #k"tahu# Tgl'!am masuk : () !anuar# )*(+
%"k"r,aan : %"ga&a# s&asta RS -usaa (:/0:10 2IB
I' ANAMNESIS
D#am#l ar# : Aut4anamn"s#s Tanggal : (3 !anuar# )*(+ !am : *0.(* 2IB
(. K"luhan Utama :
N5"r# 6#nggang kanan sam6a# 6"rut a&ah kanan s",ak ""ra6a ,am s""lum
masuk rumah sak#t
). K"luhan Tamahan :
7ual t#ak na9su makan k"r#ngat #ng#n BAK t"rasa n5"r# an kaang
"r&arna k"m"rahan
3. R#&a5at %"n5ak#t S"karang :%as#"n atang k" ID RS -usaa "ngan k"luhan n5"r# 6#nggang kanan
5ang m"n,alar k" 6"rut kanan a&ah ""ra6a ,am s""lum masuk RS. N5"r# 5ang
#rasakan mun;ul t#a$t#a "rs#9at ta,am an h#lang t#mul. K"luhan n5"r# 5ang
#rasakan 6as#"n t#ak #6"ngaruh# 4l"h 64s#s# an t#ak m"m"rat saat 6as#"n
atuk atau m"ng"an.
%as#"n ,uga m"ng"luh s",ak ( m#nggu s""lum masuk RS n5"r# saat
"rk"m#han t"rkaang k"n;#ng 6as#"n "r&arna k"m"rahan. %as#"n m"ngaku
9r"ku"ns# "rk"m#hn5a n4rmal an tuntas namun t"rs"nat$s"nat kar"na n5"r#
saat "rk"m#h. %as#"n m"n5angkal aan5a r#&a5at 6an;aran BAK m"l"mah an
"r6as#r. %as#"n m"namahkan ah&a #a ,uga m"rasakan mual h#ngga kurang na9su
1
8/20/2019 Case Bedah Dr Fajar
2/33
makan namun k"luhan muntah #sangkal 6as#"n. %as#"n ,uga m"n5angkal aan5a
"mam s"lama sak#t.
%as#"n m"ngaku #asa m"m#num a#r kurang ar# ( l#t"r alam s"har# an
6as#"n s"r#ng m"nahan k"n;#ng. %as"n ,uga m"ngaku s"nang m"makan ka;ang
s"rta ,"r4an. R#&a5at trauma 6aa 6#nggang #sangkal
/. R#&a5at %"n5ak#t Dahulu :
R#&a5at k"luhan s"ru6a #sangkal
R#&a5at sak#t usus untu =
;4n,ungt#a an"m#s
8/20/2019 Case Bedah Dr Fajar
3/33
-#ung : "ntuk h#ung n4rmal 4rsum nas# t#ak kr"6#tas# t#ak aa "#as#
s"6ta t#ak aa s"kr"t
T"ngg4r4kan: t4ns#l T( T( 9ar#ng t#ak h#6"r"m#s uula #t"ngah
L"h"r : tidak terdapat pembesaran KGB dan tiroid, tidak adanyeri tekan
Th4raks
Paru-paru
Ins6"ks#: "ntuk aa n4rmal t#ak aa l"s# t#ak aa r"traks# s"la #ga t#ak
aa ag#an aa 5ang t"rt#nggal saat stat#s mau6un #nam#s.
%al6as#: t#ak aa n5"r# t"kan "n,4lan < $ = 4;al 9r"m#tus m"rata t#ak aa ag#an 5ang t"rt#nggal saat stat#s mau6un #nam#s
%"rkus#: s4n4r 6aa k"ua la6ang 6aru
Auskultas#: suara na9as "s#kul"r t#ak t"r"ngar r4nkh# mau6un &h""#ng
Jantung
Ins6"ks#: #;tus k4r#s t#ak tam6ak
%al6as#: #;tus k4r#s t"raa 6aa s"la #ga k" ? l#n"a m#kla#kular#s s#n#stra
%"rkus#: Batas atas ,antung 6aa s"la #ga ) l#n"a 6arast"rnal#s k#r# atas kanan
,antung 6aa s"la #ga / gar#s st"rnal#s kanan atas k#r# ,antung 6aa
s"la #ga 1 l#n"a m#$;la#;ular#s k#r#
Auskultas#: B! I II r"gul"r gall46 < $ = murmur < $ =
A4m"n
Ins6"ks#: 6"rut atar t#ak tam6ak ,ar#ngan 6arut mau6un l"s# kul#t la#nn5aarm ;4nt4ur
8/20/2019 Case Bedah Dr Fajar
4/33
"n#tal#a: t#ak #lakukan 6"m"r#ksaan
Kul#t : &arna kul#t sa&4 matang t#ak 6u;at t#ak #kt"r#k t#ak s#an4s#s turg4r
kul#t a#k
K"l"n,ar "tah B"n#ng : T#ak t"raa 6"m"saran k"l"n,ar g"tah "n#ngsuman#ular s"r#kal su6rakla#kula aks#lla an
#ngu#nal.
2' S(a()* Loa,i*
R"g#4 Suut K4st4"rt"ra
Ins6"ks#: &arna kul#t sa&4 matang t#ak tam6ak massa t#ak tam6ak
,ar#ngan 6arut
%al6as#: n5"r# t"kan
8/20/2019 Case Bedah Dr Fajar
5/33
Natr#um (3 mm4l'L (3+$(/+
Kl4r#a (*) mm4l'L 8$(*
Asam Urat 89 mg'L 31 $ 0
Uri#a,i*a
2arna Kun#ng Kun#ng
K","rn#han K+r) !"rn#hB"rat !"n#s 102; (*(1$(*)1
6- +1 /8$0/
%r4t"#n 100 mg'L 3* : N"gat#9
luk4sa N"gat#9 mg'L (** : N"gat#9
K"t4n N"gat#9 mg'L (** : N"gat#9
B#l#ru#n N"gat#9 mg'L *) : N"gat#9
N#tr#t N"gat#9 N"gat#9
L"uk4s#t Est"ras" N"gat#9 'uL N"gat#9
Uri#+ S+di5+#
L"uk4s#t 6 L%B'-%F ($+Er#tr4s#t 1; L%B'-%F *$1
S"l "6#t"l >( %4s#t#9
Bakt"r#a N"gat#9 'uL N"gat#9
Kr#stal
8/20/2019 Case Bedah Dr Fajar
6/33
N+pro,i(ia*i*
App+#di/i(i*
3III' PENGOBATAN
Op+ra*i : Extracorporeal Shock Wave Lithotripsy
8/20/2019 Case Bedah Dr Fajar
7/33
#n,al aalah s"6asang 4rgan saluran k"m#h 5ang t"rl"tak # r4ngga r"tr46"r#t4n"al
ag#an atas. B"ntukn5a m"n5"ru6a# ka;ang "ngan s#s# ;"kungn5a m"nghaa6 k" m"#al.
%aa s#s# #n# t"ra6at h#lus g#n,al 5a#tu t"m6at struktur$struktur 6"muluh arah s#st"m
l#m9at#k s#st"m sara9 an ur"t"r m"nu,u an m"n#nggalkan g#n,al. B"sar an "rat g#n,al
sangat "rar#as#G hal #n# t"rgantung 6aa ,"n#s k"lam#n umur s"rta aa t#akn5a g#n,al 6aa
s#s# 5ang la#n. %aa aut46s# kl#n#s #a6atkan ah&a ukuran g#n,al 4rang "&asa rata$rata
aalah ((1 ;m
8/20/2019 Case Bedah Dr Fajar
8/33
ar# 6"l#s r"nal#s sam6a# atas atas sa;rum ur"t"r ('3 m"#al #mula# ar# atas atas sa;rum
sam6a# atas a&ah sa;rum an ur"t"r ('3 #stal 5ang #mula# ar atas a&ah sa;rum
sam6a# masuk k" kanung k"m#h.(
%"ng#s#an ur"t"r "ngan ur#n m"ru6akan 6r4s"s 6as#9. %"r#stals#s 6"l#s g#n,al an ur"t"r
m"n"ruskan a#r k"m#h ar# ur"t"r k" kanung k"m#h m"ngatas# tahanan 6aa huungan
antara ur"t"r an kanung k"muh an m"n;"gah t"r,a#n5a r"9luks. -uungan ur"t"r an
kanung k"m#h m"n,am#n al#ran ur#n "as ar# ur"t"r k" alam ulu$ul#. Susunan
anat4m#n5a m"m"ntuk m"kan#sm" katu6 mus;ular s"h#ngga mak#n t"r#s# kanung k"m#h
katu6 ur"t"r"s#ka mak#n t"rtutu6 ra6at.(
amar (. Bag#an ag#an ur"t"r
Bul#$ul#
Bul#$ul# aalah 4rgan "r4ngga 5ang t"r#r# atas 3 la6#s 4t4t "trus4r 5ang sal#ng
"ran5aman. D# s""lah alam aalah 4t4t l4ng#tu#nal # t"ngah m"ru6akan 4t4t s#rkul"r
an 6al#ng luar m"ru6akan 4t4t l4ng#tu#nal. 7uk4sa ul#$ul# t"r#r# atas s"l$s"l trans#s#4nal
5ang sama s"6"rt# 6aa muk4sa$muk4sa 6aa 6"l#s r"nal#s ur"t"r an ur"tra 64st"r#4r. %aa
asar ul#$ul# k"ua muara ur"t"r an m"atus ur"tra #nt"rnum m"m"ntuk suatu s"g#t#ga
5ang #s"ut tr#g4num ul#$ul#. S";ara anat4m#k "ntuk ul#$ul# t"r#r# atas 3 6"rmukaan
5a#tu
8/20/2019 Case Bedah Dr Fajar
9/33
Ur"tra
Ur"tra m"ru6akan taung 5ang m"n5alurkan ur#n" k" luar ar# ul#$ul# m"lalu# 6r4s"s
m#ks#. S";ara anat4m#s ur"tra #ag# m"n,a# ) ag#an 5a#tu ur"tra 64st"r#4r an ur"tra
ant"r#4r. %aa 6r#a 4rgan #n# "r9ungs# ,uga alam m"n5alurkan ;a#ran man#. Ur"tra
#6"rl"ngka6# "ngan s9#ngt"r ur"tra #nt"rna 5ang t"rl"tak 6aa 6"ratasan ul#$ul# an
ur"tra s"rta s9#ngt"r ur"tra "kst"rna 5ang t"rl"tak 6aa 6"ratasan ur"tra ant"r#4r an
64st"r#4r. S9#ngt"r ur"tra #nt"rna t"r#r# atas 4t4t 64l4s 5ang #6"rsara9# 4l"h s#st"m s#m6at#k
s"h#ngga 6aa saat ul#$ul# 6"nuh s9#ngt"r #n# t"ruka. S9#ngt"r ur"tra "kst"rna t"r#r# atas
4t4t "rgar#s #6"rsara9# 4l"h s#st"m s4mat#k 5ang a6at #6"r#ntah s"sua# "ngan k"#ng#nan
s"s"4rang. %aa saat k"n;#ng s9#ngt"r #n# t"ruka an t"ta6 t"rtutu6 6aa saat m"nahan
k"n;#ng. %an,ang ur"tra &an#ta kurang l"#h 3$1 ;m s"angkan ur"tra 6r#a "&asa kurang
l"#h )3$)1 ;m. %"r"aan 6an,ang #n#lah 5ang m"n5"akan k"luhan hamatan 6"ng"luaran
ur#n" l"#h s"r#ng t"r,a# 6aa 6r#a. (
Ba() Ur+(+r Ur+(+ro,i(ia*i*
Ur"t"r4l#th#as#s aalah kalkulus atau atu # alam ur"t"r. Batu ur"t"r 6aa umumn5a
aalah atu 5ang t"r"ntuk # alam s#st#m kal#k g#n,al 5ang turun k" ur"t"r. T"ra6at t#ga
6"n5"m6#tan s"6an,ang ur"t"r 5ang #asan5a m"n,a# t"m6at "rh"nt#n5a atu 5ang turun
ar# kal#k 5a#tu ureteropelvic junction
8/20/2019 Case Bedah Dr Fajar
10/33
8/20/2019 Case Bedah Dr Fajar
11/33
8/20/2019 Case Bedah Dr Fajar
12/33
94s9at. -#64s#tratur#a a6at t"r,a# 6aa 6"n5ak#t as#4s#s tuulus g#n,al s#nr4m
malas4r6s# atau 6"maka#an #ur"t#k g4l4ngan th#a# alam &aktu lama.
e. Hipomagnesiuria
Sama s"6"r# s#trat magn"s#um "rt#nak s"aga# #nh##t4r t#muln5a atu kals#um
kar"na # alam ur#n" magn"s#um "r"aks# "ngan 4ksalat m"m"ntuk magn"s#um 4ksalat
s"h#ngga m"n;"gah #katan kals#um 4ksalat. %"n5"a t"rs"r#ng h#64magn"s#ur#a aalah
6"n5ak#t #n9lamas# usus #inlammatory bo$el !isease% 5ang ##kut# gangguan malas4rs#.
). Batu stru#t
D#s"ut ,uga s"aga# atu #n9"ks# kar"na t"r"ntukn5a atu stru#t #s"akan 4l"h
aan5a #n9"ks# saluran k"m#h. Kuman 6"n5"a #n9"ks# aalah kuman g4l4ngan 6"m";ahur"a 5ang a6at m"nghas#lkan "n#m ur"as" an m"ruah ur#n" m"n,a# "rsuasana asa
m"lalu# h#r4l#s#s ur"a m"n,a# am4n#ak. Suasana asa m"muahkan garam$garam
magn"s#um am4n#um 94s9at an kar4nat m"m"ntuk atu magn"s#um am4n#um 94s9at an
kar4nat a6at#t. Kar"na t"r#r# atas 3 kat#4n #k"nal s"aga# atu triple phosphate. Kuman$
kuman 5ang t"rmasuk 6"m";ah ur"a #antaran5a aalah Proteus spp" &lebsiella" Serratia"
Enterobacter" Pseu!omonas an Stailokokus.
3. Batu Asam Urat
7"ru6akan 1$(* ar# s"luruh atu saluran k"m#h. S"ag#an "sar t"r#r# atas atu
asam urat murn# s#san5a m"ru6akan ;am6uran kals#um 4ksalat. %"n5ak#t atu asam urat
an5ak #"r#ta 4l"h 6as#"n$6as#"n 6"n5ak#t g4ut m#"l46r4l#9"rat#9 6as#"n "ngan t"ra6#
ant#kank"r an an5ak m"nggunakan 4"t ur#k4sur#k antara la#n sul9#n6#ra4l" th#a#" an
sal#s#lat. K"g"mukan 6"m#num alk4h4l an #"t t#ngg# 6r4t"#n "r6"luang "sar m"na6at
6"n5ak#t #n#. Batu asam urat "r"ntuk ulat an halus s"h#ngga s"r#ngkal# k"luar s64ntan.
B"rs#9at ra#4lus"n s"h#ngga 6aa 6"m"r#ksaan %I? tam6ak s"aga# a5angan illing !eect
6aa saluran k"m#h s"h#ngga harus #"akan "ngan "kuan arah.
Sum"r asam urat "rasal ar# #"t m"nganung 6ur#n an m"ta4l#sm" "n4g"n #
alam tuuh. %ur#n # alam tuuh #"graas# 4l"h asam #n4s#nat #ruah m"n,a#
h#64@anth#n. D"ngan antuan "n#m @anth#n 4ks#as" h#64@anth#n #ruah m"n,a# @anth#n
5ang akh#rn5a #ruah m"n,a# asam urat. %aa manus#a kar"na t#ak m"m#l#k# "n#m
ur#kas" maka asam urat #"kskr"s#kan k" alam ur#n" alam "ntuk asam urat "as an
garam urat. aram urat l"#h s"r#ng "r#katan "ngan natr#um m"m"ntuk natr#um urat 5angl"#h muah larut # alam a#r #an#ngkan asam urat "as. Asam urat "as r"lat#9 t#ak
12
8/20/2019 Case Bedah Dr Fajar
13/33
larut # alam ur#n" s"h#ngga 6aa k"aaan t"rt"ntu muah s"kal# m"m"ntuk kr#stal asam
urat an s"lan,utn5a m"m"ntuk atu asam urat. B""ra6a 9akt4r 5ang m"m6"ngaruh#
t"r"ntukn5a atu asam urat aalah :
•
Ur#n" 5ang t"rlalu asam < 6- ur#n" + =• ?4lum" ur#n" 5ang ,umlahn5a s"#k#t < ) l#t"r ' har# = atau "h#ras#
• -#6"rur#k4sur#a atau kaar asam urat 5ang t#ngg#.
/. Batu ,"n#s la#n
Batu s#st#n atu @anth#n atu tr#amt"r"n an atu s#l#kat sangat ,arang #,um6a#. Batu
s#st#n #a6atkan kar"na k"la#nan m"ta4l#sm" s#st#n 5a#tu k"la#nan as4r6s# s#st#n # muk4sa
usus. Batu @ant#n t"r"ntuk kar"na 6"n5ak#t a&aan "ru6a "9#s#"ns# "n#m @anth#n
4ks#as".
Pa(o@i*i*o,o$i
S";ara t"4r#t#s atu a6at t"r"ntuk # s"luruh saluran k"m#h t"rutama 6aa t"m6at$
t"m6at 5ang s"r#ng m"ngalam# hamatan al#ran ur#n"
8/20/2019 Case Bedah Dr Fajar
14/33
8/20/2019 Case Bedah Dr Fajar
15/33
atu ar# saluran k"m#h. %"n#ngkatan 6"r#stalt#k m"n5"akan t"kanan #ntralum#nal
m"n#ngkat s"h#ngga t"r,a# 6"r"gangan ar# t"rm#nal sara9 5ang m"m"r#kan s"nsas# n5"r#.
S"angkan n5"r# n4n k4l#k t"r,a# ak#at 6"r"gangan ka6sul g#n,al kar"na t"r,a#
h#r4n"9r4s#s atau #n9"ks# 6aa g#n,al ak#at stas#s ur#n". (
-"matur#a s"r#ng #k"luhkan 4l"h 6as#"n ak#at trauma 6aa muk4sa saluran k"m#h
kar"na atu. Kaang h"matur#a #a6atkan ar# 6"m"r#ksaan ur#nal#s#s "ru6a h"matur#a
m#kr4sk46#k. !#ka #a6atkan "mam harus #;ur#ga# suatu ur4s"6s#s. (
%aa 6"m"r#ksaan 9#s#s mungk#n #a6atkan n5"r# k"t4k 6aa a"rah k4st4$"rt"ra
t"raa g#n,al 6aa s#s# 5ang sak#t ak#at h#r4n"9r4s#s t"rl#hat tana$tana gagal g#n,al an
aan5a r"t"ns# ur#n".(
%aa 6"m"r#ksaan s"#m"n ur#n" m"nun,ukkan aan5a l"uk4s#tur#a h"matur#a an
#,um6a# kr#stal$kr#stal 6"m"ntuk atu. %"m"r#ksaan kultur ur#n" mungk#n m"nun,ukkan
aan5a 6"rtumuhan kuman 6"m";ah ur"a.(
Dia$#o*i*
D#agn4s#s a6at #t"gakkan m"lalu# anamn"s#s an 6"m"r#ksaan 9#s#k s"la#n #tu 6"rlu
#tun,ang "ngan 6"m"r#ksaan la4rat4r#um ra#4l4g#k an "ngan 6"n;#traan untuk
m"n"ntukan k"mungk#nan aan5a gangguan 9ungs# g#n,al.%"m"r#ksaan %"nun,ang 5ang a6atm"n"gakan #agn4s#s antara la#n :
La4ora(ori)5 :
(. Ur#n
$ 6- ur#n
$ Batu kals#um asam urat an atu s#st#n t"r"ntuk 6aa ur#n "ngan 6- 5ang r"nah
8/20/2019 Case Bedah Dr Fajar
16/33
Radio,o$i :
(. F4t4 %4l4s A4m"n
B"rtu,uan untuk m"l#hat k"mungk#nan aan5a atu ra#446ak # saluran k"m#h. Batu
,"n#s kals#um 4ksalat an kals#um 94s9at "rs#9at ra#446ak an 6al#ng s"r#ng #,um6a#
s"angkan atu asam urat "rs#9at ra#4lus"n./
). %#"l4gra9# Intra ?"na
B"rtu,uan m"n#la# k"aaan anat4m# an 9ungs# g#n,al. S"la#n #tu ,uga a6at
m"n"t"ks# aan5a atu s"m# 46ak atau6un atu n4n 46ak 5ang t#ak a6at t"rl#hat 4l"h 94t4
64l4s 6"rut. !#ka 6#"l4gra9# #ntra "na
8/20/2019 Case Bedah Dr Fajar
17/33
#s"ut ,uga nosireceptor" s";ara anat4m#s r"s"6t4r n5"r# kar"na l"takn5a 5ang "r"a$"a #n#lah n5"r# 5ang t#mul ,uga m"m#l#k# s"nsas# 5ang
"r"a.
'osireceptor kutaneus "rasal ar# kul#t an su kutan n5"r# 5ang "rasal ar# a"rah
#n# #asan5a muah untuk #al4kas# an #"9#n#s#kan. R"s"6t4r ,ar#ngan kul#t < kutaneus=
t"rag# alam ua k4m64n"n 5a#tu :
a. S"raut A "lta
7"ru6akan s"raut k4m64n"n ;"6at
#s"ral s"6"rt# ,antung hat# usus g#n,al an s"aga#n5a. N5"r# 5ang t#mul 6aa r"s"6t4r #n#
#asan5a t#ak s"ns#t#9 t"rhaa6 6"m4t4ngan 4rgan t"ta6# sangat s"ns#t#9 t"rhaa6 6"n"kanan
#sk"m#a an #n9lamas#.
S"6"rt# haln5a "raga# st#mulus 5ang #saar# la#nn5a 6"rs"6s# n5"r# #hantarkan
4l"h n"ur4n khusus 5ang "rt#nak s"aga# r"s"6t4r 6"n"t"ks# st#mulus 6"nguat an
6"nghantar m"nu,u s#st"m sara9 6usat. S"nsas# t"rs"ut s"r#ng #"kr#6s#kan s"aga#
6r4t46at#k #noxious% an "6#kr#t#k #non-noxious%. S"nsas# "6#r#t#k
8/20/2019 Case Bedah Dr Fajar
18/33
St#mulus #n# m"lalu# "m6at 6r4s"s t"rs"n#r# 5a#tu :
(. Transuks#
%aa n5"r# n4s#s"6t#9 9as" 6"rtaman5a aalah transuks# k4n"rs# st#mulus 5ang
#nt"ns a6akah #tu st#mul# k#m#a s"6"rt# 6- r"nah 5ang t"r,a# 6aa ,ar#ngan 5ang
m"raang st#mulus 6anas #atas /)*C atau k"kuatan m"kan#s. D#s#n# #a6at# aan5a
6r4t"#n transu;"r s6"s#9#k 5ang #"ks6r"s#kan alam n"ur4n n4s#s"6t#9 #n# an
m"ngk4n"rs# st#mulus n4ks#4us m"n,a# al#ran 5ang m"n"mus m"mran m"muat
"64lar#sas# m"mran an m"ngakt#9kan t"rm#nal 6"r#9"r.A6a#la s"raut A$"lta an
s"raut C #akt#as# "ngan st#mulus kuat 5ang s#ngkat 5ang han5a m"n#mulkan s"#k#t
k"rusakan ,ar#ngan maka n5"r# s"m"ntara 5ang t"rasa "r6"ran s"aga# 6"r#ngatan
9#s#4l4g#s. Akan t"ta6# a6a#la n4s#s"6t4r #akt#as# "ngan st#mul# n5"r# ak#at luka
;""ra ,ar#ngan atau #n9"ks# maka t"r,a# r"s64n ;""ra r"g#4nal # 6"r#9"r. at$at k#m#a
an "n#m akan #l"6askan ar# ,ar#ngan 5ang rusakG m"n#ngkatkan transuks# st#mul#
n5"r#. %r4stan4#
8/20/2019 Case Bedah Dr Fajar
19/33
an h#6"ralg"s#a. 7"#at4r$m"#at4r #n9lamas# #n# akan m"n#ngkatkan s"ns#t##tas atau
k"6"kaan n4s#s"6t4r u"m n"ur4g"n#k an h#6"ralg"s#a ,ar#ngan # s"k#tar ;""ra atau
luka.
). Transm#s#
D#s#n# t"r,a# trans9"r #n94rmas# ar# n"ur4n n4s#s"6t#9 6r#m"r k" n"ur4n # k4rnu
4rsal#s s"lan,utn5a k" n"ur4n 6r45"ks# 5ang akan m"n"ruskan #m6uls k" 4tak.
Transm#s# #n# m"l#atkan 6"l"6asan asam am#n4 ";ar4@#l#; glutamat" ,uga 6"6t#a
s"6"rt# sustant#a % 5ang "k"r,a 6aa r"s"6t4r 6"nt#ng # n"ur4n 64st$s#na6t#;.
S"lan,utn5a #n# akan m"mungk#nkan trans9"r 5ang ;"6at ar# #n6ut m"ng"na# #nt"ns#tas
uras# l4kas# ar# st#mul# 6"r#9"r 5ang "r"a l4kas#.
K"t#ka transuks# s#gnal suah t"r,a# maka #m6uls #hantarkan m"lalu# s"raut A$
"lta an s"raut C k4rnu 4rsal m"ulla s6#nal. S"raut sara9 t"rs"ut "rs#na6 6aa
la6#san su6"r9#;#al lam#na R"ksa : s#na6s s"raut A$"lta 6aa lam#na III an ?G s#na6s
s"raut C 6aa lam#na I an II. B"raga# n"ur4transm#tt"r #l"6askan 4l"h n"ur4n ;4$
n4s#s"6t#9 t#ngkat satu #antaran5a aalah sustans# % an %"6t#a g"n kals#t4n#n
8/20/2019 Case Bedah Dr Fajar
20/33
m"lalu# ;4mm#sura ala ant"r#4r na#k k"atas "ngan ;4lumna ant"r4lat"ral 5ang
k4ntralat"ral. S"raut #n# k"mu#an "rakh#r 6aa k4m6l"ks "ntr4asal 6aa thalamus
an "rs#na6s#s "ngan "nr#t 6aa k4rt"ks s4mat4s"ns4r#k. N5"r# ;"6at$s64ntan #n#
#rasakan alam &aktu ('(* "t#k ar# suatu st#mulus n5"r# ta,am tusuk an g4r"s.
%aa traktus 6al"4s6#n4thalam#k n5"r# lamat #hantarkan 4l"h s"raut C k" lam#na II
an III ar# ;4rnu 4rsal#s 5ang #k"nal "ngan sustant#a g"lat#n4sa. Im6uls k"mu#an
#a&a 4l"h s"raut sara9 5ang "rakh#r 6aa lam#na ? ,uga 6aa k4rnu 4rsal#s
"rs#na6s "ngan n"ur4n 5ang "rgaung "ngan s"raut ar# ,alur ;"6at m"n5"rang#
s#s# "rla&anan #a ;4mm#sura ala ant"r#4r an na#k k" aras m"lalu# ,alur ant"r4lat"ral.
N"ur4n #n# k"mu#an "rakh#r alam atang 4tak "ngan s"6"rs"6uluh s"raut "rh"nt#
# thalamus an 5ang la#nn5a 6aa m"ulla 64ns an sustant#a gr#s"a s"ntral#s ar#
t";tum m"s"n;"6hal4n.
S""narn5a t"ra6at "ragam ,alur khusus hantaran s#n5al ar# k"rusakan ,ar#ngan
#a&a k" "raga# tu,uan #mana a6at m"m6r44kas# 6r4s"s k4m6l"ks. Transm#s#
n4s#s"6t#9 s"ntr#6"tal m"m#;u "raga# ,alur : s6#n4r"t#;ular s6#n4m"s"n;"6hal#;
s6#n4l#m#; s6#n4;"r#;al an s6#n4thalam#;.
Traktus s6#n4r"t#;ular m"ma&a ,alur a9"r"n ar# s4mat4s"ns4r#k an #s;"r4s"ns4r#k
5ang "rakh#r 6aa t"m6at 5ang "r"a 6aa atang 4tak. Traktus s6#n4m"s"n;"6hal#k
m"nganung "raga# 6r45"ks# 5ang "rakh#r 6aa t"m6at 5ang "r"a alam nukl"us
#"n;"6hal#. Traktus s6#n4l#m#k t"rmasuk ar# ag#an s6#n4h#64talam#k 5ang m"n;a6a#
k"ua ag#an lat"ral an m"#al ar# h564thalamus an k"mu#an traktus s6#n4am5gala
5ang m"man,ang k" nukl"us s"ntral#s ar# am5gala. Traktus s6#n4s"r#kal s"6"rt#
s6#n4thalam#k m"ma&a s#n5al k" thalamus.
.
3. 74ulas#
%aa 9as" m4ulas# t"ra6at suatu #nt"raks# "ngan s5st"m #nh##s# ar# transm#s#
n4s#s"6s# "ru6a suatu analg"s#; "n4g"n. K4ns"6 ar# s5st"m #n# 5a#tu "rasarkan ar#
suatu s#9at 9#s#4l4g#k an m4r94l4g# ar# s#rku#t 5ang t"rmasuk k4n"ks# antara
6"r#au"u;tal gra5 matt"r an nu;l"us ra6h" magnus an 94rmas# r"t#kul"r s"k#tar an
m"nu,u k" m"ulla s6#nal#s.
Analg"s#k "n4g"n m"l#6ut#:
$O6#at "n4g"n
$S"r4t4n"rg#k
$N4rar"n"rg#k
8/20/2019 Case Bedah Dr Fajar
21/33
S#st"m analg"s#k "n4g"n #n# m"m#l#k# k"mam6uan m"n"kan #n6ut n5"r# # k4rnu
64st"r#4r an 6r4s"s "s"n"rn 5ang #k4ntr4l 4l"h 4tak s"s"4rang k4rnu 64st"r#4r
##aratkan s"aga# 6#ntu g"rang 5ang a6at t"rtutu6 aalah t"ruka alam m"n5alurkan
#n6ut n5"r#.
/. %"rs"6s#
Fas" #n# m"ru6akan t#t#k k"saaran s"s"4rang t"rhaa6 n5"r# 6aa saat #n##u
m"n,a# saar akan aan5a suatu n5"r# maka akan t"r,a# suatu r"aks# 5ang k4m6l"ks.
%"rs"6s# #n# m"n5aarkan #n##u an m"ngart#kan n5"r# #tu s"h#ngga k"mu#an
#n##u #tu a6at "r"aks#.
S"raut a99"r"n n4s#s"6t#k t#ngkat ua m"m6un5a# aan s"l 5ang t"rl"tak # alam
k4rnu 4rsal m"ulla s6#nal 5ang m"m6r45"ks#kan aks4n k" 6usat$6usat # SS% 5ang
"rtanggung$,a&a untuk 6"ng4lahan #n94rmas# n4s#s"6t#k. S"6"rt# #,"laskan
s""lumn5a s"ag#an "sar s"raut$s"raut as"n"n akan m"n5#lang # alam traktus
s6#n4talam#k s""lum "r,alan k" kran#al. S"ag#an "sar n"ur4n 5ang t"ra6at 6aa
traktus s6#n4talam#k aalah n"ur4n$n"ur4n 2DR atau n"ur4n$n"ur4n -T 5ang akan
"r,alan m"lalu# 64ns m"ulla 4l4ngata an 4tak t"ngah untuk "rakh#r 6aa ar"a
t"rt"ntu # talamus. Dar# talamus #n94rmas# a9"r"n akan # a&a k" k4rt"ks
s4mat4s"ns4r#s. Trakrus s6#n4talam#k ,uga m"ng#r#m ;aang$;aang k4lat"ral k"
94rmas#4 r"t#kular#s. Im6uls 5ang #hantarkan m"lalu# traktus #n# "rtanggung,a&a
untuk #skr#m#nas# atau 6"m"aan s"nsas# n5"r# an r"s64n$r"s64n "m4s#4nal 5ang
m"n5"rta#n5a. F4rmas#4 r"t#kular#s k"mungk#nan "rtanggung$,a&a untuk 6"n#ngkatan
angk#tan atau "64lar#sas# an 6"n#ngkatan as6"k k4m64n"n "m4s#4nal$a9"kt#9 6aa
n5"r# s"rta 6"n#ngkatan r"9l"ks m4t4r#k s4mat#k an r"9l"ks m4t4r#k 4t4n4m. Akt#as#
struktur su6ras6#nal #6"rantara# 4l"h asam am#n4 "ks#tat4r#s t"ta6# n"ur4transm#t"r 5ang
t"rl#at 6aa 6"ng4lahan #n94rma# n4s#s"6t#9 # s"ntral "lum #k"tahu# "ngan ,"las.
21
8/20/2019 Case Bedah Dr Fajar
22/33
8/20/2019 Case Bedah Dr Fajar
23/33
t"r,a#n5a r"t"ns# Na an a#r. Kat"k4lam#n m"rangsang r"s"6t4r n5"r# s"h#ngga #nt"ns#tas
n5"r# "rtamah. D"ngan "m#k#an t"r,a#lah s#klus #tr#4sus.
E9"k N5"r# T"rhaa6 Kar#4askular an R"s6#ras#
%"l"6asan Kat"k4lam#n Al4st"r4n K4rt#s4l AD- an akt#9as# Ang#4t"ns#n II akan
m"n#mulkan "9"k 6aa kar#4askular. -4rm4n$h4rm4n #n# m"m6un5a# "9"k langsung 6aa
m#4kar#um atau 6"muluh arah an m"n#ngkatkan r"t"ns# Na an a#r. Ang#4t"ns#n II
m"n#mulkan as4k4nstr#ks#. Kat"k4lam#n m"n#mulkan tak#kar#a m"n#ngkatkan
k4ntrakt#l#tas 4t4t ,antung an r"s#st"ns# askular 6"r#9"r s"h#ngga t"r,a#lah h#6"rt"ns#.
Tak#kar#a s"rta #sr#tm#a a6at m"n#mulkan #sk"m#a m#4kar. D#tamah "ngan r"t"ns# Na
an a#r maka t#mullah r"s#k4 gagal ,antung k4ng"st#.
B"rtamahn5a ;a#ran "kstras"llul"r # 6aru$6aru akan m"n#mulkan k"la#nan "nt#las#
6"r9us#. N5"r# # a"rah aa atau a4m"n akan m"n#mulkan 6"n#ngkatan t4nus 4t4t #
a"rah t"rs"ut s"h#ngga a6at mun;ul r"s#k4 h#64"nt#las# k"sul#tan "rna9as alam an
m"ng"luarkan s6utum s"h#ngga 6"n"r#ta muah m"ngalam# 6"n5ul#t at"l"ktas#s an
h#64ks"m#a.
E9"k N5"r# T"rhaa6 s#st"m Organ Jang La#n
%"n#ngkatan akt##tas s#m6at#s ak#at n5"r# m"n#mulkan #nh##s# 9ungs# saluran
;"rna. angguan 6asas" usus s"r#ng t"r,a# 6aa 6"n"r#ta n5"r#. T"rhaa6 9ungs#
#mmunl4g#k n5"r# akan m"n#mulkan l#m946"n#a l"uk4s#t4s#s an "6r"s# RES. Ak#atn5a
r"s#st"ns# t"rhaa6 kuman 6at4g"n m"nurun K"mu#an t"rhaa6 9ungs# k4agulas# n5"r#
akan m"n#mulkan 6"ruahan #sk4s#tas arah 9ungs# 6lat"l"t. T"r,a# 6"n#ngkatan a"s##tas
tr4m4s#t. D#tamah "ngan "9"k kat"k4lam#n 5ang m"n#mulkan as4k4nstr#ks# an
#mm4#l#sas# ak#at n5"r# maka akan muah t"r,a# k4m6l#kas# tr4m4s#s.
E9"k N5"r# T"rhaa6 7utu K"h#u6an
N5"r# m"n5"akan 6as#"n sangat m"n"r#ta t#ak mam6u "rg"rak t#ak mam6u
"rna9as an atuk "ngan a#k susah t#ur t#ak "nak makan'an m#num ;"mas g"l#sah
6"rasaan t#ak akan t"rt4l4ng an 6utus asa. K"aaan s"6"rt# #n# sangat m"ngganggu
k"h#u6an n4rmal 6"n"r#ta s"har#$har#. 7utu k"h#u6ann5a sangat r"nah ahkan sam6a#
t#ak mam6u untuk h#u6 man#r# la5akn5a 4rang s"hat. Ol"h kar"na #tu 6"natalaksanaan
n5"r# 6aa hak#katn5a t#ak sa,a t"rtu,u k"6aa m"ngurang# atau m"m"rantas rasa n5"r# #tu
m"la#nkan "rmaksu m"n,angkau 6"n#ngkatan mutu k"h#u6an 6as#"n s"h#ngga #a a6at
k"mal# m"n#kmat# k"h#u6an 5ang n4rmal alam k"luarga mau6un l#ngkungann5a.
23
8/20/2019 Case Bedah Dr Fajar
24/33
K4l#k a4m"n
In"ras# ual$s"ns4r#k ar# kaum a4m"n 5a#tu s"raut a9"r"n #s"ral an sara9
s4mat#k m"nghas#lkan 64la n5"r# 5ang khas 5ang m"mantu alam #agn4s#s. 7#saln5a
n5"r# 6aa a6"n#s#t#s akut n5"r# akan mun;ul 6aa ar"a 6"r#um#l#kal#s an n5"r# akan
s"mak#n ,"las t"rl4kal#s#r k" kuaran kanan a&ah saat 6"raangan m"l#atkan 6"r#t4n"um
6ar#"tal. St#mulas# 6aa sara9 6"r#9"r akan m"nghas#lkan s"nsas# 5ang ta,am t#a$t#a an
t"rl4kal#s#r "ngan a#k. Rangsangan 6aa sara9 s"ns4r#k a9"r"n #ntra6"r#t4n"al 6aa acute
ab!ominal pain m"n#mulkan n5"r# 5ang tum6ul
8/20/2019 Case Bedah Dr Fajar
25/33
amar 3. 7"kan#sm" n5"r# k4l#k r"nal
%r4staglan#n
8/20/2019 Case Bedah Dr Fajar
26/33
m"n5"akan 6"n#ngkatan al#ran arah k" g#n,al an
m"n#ngkatkan "kskr"s# garam alam ur#n 5ang akh#rn5a akan m"n#ngkatkan FR. -al #n#
t"r,a# kar"na m"kan#sm" tuuh "ru6a5a untuk m"ng"luarkan "na as#ng 5ang aa #
saluran k"m#h. Namun m"kan#sm" #n# #sa gagal #kar"nakan ukuran 6"n5umat 5ang t"rlalu
"sar s"h#ngga malah s"mak#n m"r"gangkan ur"t"r ' g#n,al s"h#ngga m"kan#sm" 6"n5"aran
6r4staglan#n ta# t"rulang k"mal# s"h#ngga k4l#k t"r,a# lag#. S"la#n 6r4staglan#n m"#at4r
5ang "r6"ran alam k4l#k aalah ang#4t"ns#n.Ang#4t"ns#n II
8/20/2019 Case Bedah Dr Fajar
27/33
;= Fas" m"r"a
S"lama taha6 akh#r n5"r# "rkurang ;uku6 ;"6at an 6as#"n akh#rn5a m"rasa l"ga.
Fas" #n# a6at t"r,a# s";ara s64ntan 6aa s"t#a6 saat s"t"lah 4ns"t a&al k4l#k. %as#"n
#sa ,atuh t"rt#ur t"rutama ,#ka m"r"ka t"lah #"r#kan 4at analg"s#k 5ang kuat.
P+#a(a,a*a#aa#
Tu,uan 6"ng"l4laan atu 6aa g#n,al aalah untuk m"ngh#langkan 4struks# m"ng4at#
#n9"ks# m"ngh#langkan rasa n5"r# m"n;"gah t"r,a#n5a gagal g#n,al an m"ngurang#
k"mungk#nan t"r,a#n5a r"kur"ns#. Untuk m"n;a6a# tu,uan t"rs"ut langkah$langkah 5ang
a6at #am#l aalah s"aga# "r#kut :($3
•D#agn4s#s 5ang t"6at m"ng"na# aan5a atu l4kas# an "sarn5a atu
• 7"n"ntukan ak#at aan5a atu s"6"rt# rasa n5"r# 4struks# 5ang #s"rta# 6"ruahan
6aa g#n,al #n9"ks# an aan5a gangguan 9ungs# g#n,al
• 7"ngh#langkan 4struks# #n9"ks# an rasa n5"r#
• Anal#s#s atu
• 7"n;ar# latar "lakang t"r,a#n5a atu
• 7"ngusahakan 6"n;"gahan t"r,a#n5a r"kur"ns#
T#nakan 6"natalaksanaan 5ang a6at #lakukan aalah :(
1' M+dia5+#(o*a
B"rasarkan ukuran "ntuk an 64s#s# atu a6at #"st#mas# atu akan k"luar s64ntan
atau harus #am#l. T"ra6# m"#kam"nt4sa #tu,ukan untuk atu 5ang ukurann5a kurang ar#
1 mm kar"na #hara6kan atu a6at k"luar s64ntan. T"ra6# 5ang #"r#kan l"#h "rs#9at
s#mt4mat#s 5a#tu "rtu,uan untuk m"ngurang# n5"r# m"m6"rlan;ar al#ran ur#n" "ngan
m"m"r#kan #ur"t#kum an m#num an5ak su6a5a a6at m"n4r4ng atu k"luar. S"la#n #tu
,uga #lakukan 6"matasan #"t kals#um 4ksalat natr#um 94s9at an 6r4t"#n t"rgantung 6aa
6"n5"a atu. Batu t#ak #hara6kan k"luar s64ntan #la "rukuran l"#h ar# 1mm #s"rta#
#latas# h"at 6"l#s #n9"ks# atau sumatan s#st"m k4l"t#kus an k"luhan 6as#"n t"rhaa6
27
8/20/2019 Case Bedah Dr Fajar
28/33
n5"r# an k"ra6an n5"r#. B#la t#ak m"mungk#nkan k"luar s64ntan maka #lakukan t#nakan
6"ngam#lan atu an 6"n;"gaha atu kamuh.(
a. Batu Kals#um Oksalat:
- Su6l"m"ntas# s#trat- K4l"st#ram#n atau t"ra6# la#n untuk malas4r6s# l"mak - T#a#
8/20/2019 Case Bedah Dr Fajar
29/33
6"r#r"nal 6as;a t"ra6# gangguan gastr4#nt"st#nal r"nal #nsu99#;#"n;5 45 ha#tus s"6"rt#
4"s#tas kar"na "rat aan H(1* kg t#ak m"mungk#nkan g"l4mang k",ut m"n;a6a# atu
kar"na ,arak antara F( an F) m"l"#h# s6"s#9#kas# l4th4tr#6t4r. %aa 6"n"r#ta s"6"rt# #n#
s"a#kn5a #lakukan s#mulas# l#th4tr#6t4r t"rl"#h ahulu "94rm#tas tulang an s6#nal. S"la#n
#tu ,uga 6"rlu #6"rhat#kan 6aa 6as#"n "ngan masalah 6aru an ,antung 5ang suah aa
s""lumn5a an a6at #atas# "ngan anast"s# 6as#"n "ngan pacemaker
8/20/2019 Case Bedah Dr Fajar
30/33
8/20/2019 Case Bedah Dr Fajar
31/33
7' P+5a*a#$a# S(+#(
7"sk#6un ukan 6#l#han t"ra6# utama 6"masangan stent ur"t"r t"rkaang m"m"gang
6"ranan 6"nt#ng s"aga# t#nakan tamahan alam 6"nanganan atu ur"t"r. 7#saln5a 6aa
6"n"r#ta s"6s#s 5ang #s"rta# tana$tana 4struks# 6"maka#an stent sangat 6"rlu. !uga 6aa
atu ur"t"r 5ang m"l"kat
8/20/2019 Case Bedah Dr Fajar
32/33
K4m6l#kas# atu saluran k"m#h #asan5a 4struks# #n9"ks# s"kun"r an #r#tas# 5ang
"rk"6an,angan 6aa ur4th"l#um 5ang a6at m"n5"akan tumuhn5a k"ganasan 5ang s"r#ng
"ru6a kars#n4ma "6#"rm4#.1
S"aga# ak#at 4struks# khususn5a # g#n,al atau ur"t"r a6at t"r,a# h#r4n"9r4s#s
an k"mu#an "rlan,ut "ngan atau tan6a 6#4n"9r4s#s 5ang "rakh#r "ngan k"gagalan 9aal
g#n,al 5ang t"rk"na. B#la t"r,a# 6aa k"ua g#n,al akan t#mul ur"m#a kar"na gagal g#n,al
t4tal. -al 5ang sama a6at ,uga t"r,a# ak#at atu kanung k"m#h l"#h$l"#h #la atu
t"rs"ut m"m"sar s"h#ngga ,uga m"ngganggu al#ran k"m#h ar# k"ua 4r#9#s#um ur"t"r.
Khusus 6aa atu ur"tra a6at t"r,a# #"rt#;ulum ur"tra. B#la 4struks# "rlangsung lama
a6at t"r,a# "kstraasas# k"m#h an t"r"ntuklah 9#stula 5ang t"rl"tak 6r4ks#mal ar# atu
ur"t"r.1
Pro$#o*i*
%r4gn4s#s #asan5a a6at m"n5"muhkan an 6"n"r#ta s"muh t4tal. Namun 6aa
""ra6a 4rang g",ala #n# "rk"mang m"n,a# kr4n#s. %aa k"aaan #n# 6r4s"s k"rusakan
g#n,al t"r,a# m"nahun an s"lama #tu g",alan5a t#ak tam6ak. !#ka t#ak t"rus #4at#
akh#rn5a a6at t"r,a# gagal g#n,al ,#ka k"ua g#n,al t"rs"rang.1
32
8/20/2019 Case Bedah Dr Fajar
33/33
DATAR PUSTAKA
(. 4lman L S;ha9"r AI. 4lmanPs C";#l 7"#;#n" )/th ". )*(). %h#la"l6h#a:
Els"#"r Saun"rs.%"arl" 7S Calh4un E Curhan C. Ur4l#th#as#s. Dalam: Ur4l4g#;
D#s"as"s #n Am"r#;a h.)83$3(8.
). Samsuh#a,at R D" !4ng 2. )uku ajar *lmu be!ah E!isi +. %"n"r#t EC:
!akartaG)*(1 -al. 01+$0+/.3. Tanagh4 EA 7;An#n;h !2. Smith,s eneral (rology. E#s# k"$(8. : Lang" 7"#;al
B44k. N"& J4rkG)*(3. -al )1+$)83.
/. 74s C -4lt Iuhas S. Th" S"ns#t##t5 49 Transa4m#nal Ultras4un #n th"
D#agn4s#s 49 Ur"th"r4l#th#as#s. !4urnal 49 7"#;al Ultras4n4gra6h5. )*(*G?4l.():(88$
0
1. 7angku S"na6at# TA. Ilmu an"st"s#a an r"an#mas#. %"n"r#t #n"ks ,akarta.
!akartaG)*(*.
+. K466 UC. R4l" 49 r"nal s"ns4r5 n"r"s #n 6h5s#4l4g#;al an 6at46h5s#4l4g#;al
;4n#t#4ns. Am"r#;an !4urnal 49 %h5s#4l4g5.)*(1G4l 3*8 n4.)
Recommended