ÇOCUK,OYUN

veOYUNCAKLA

R

ANKARA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ

Oyun; Çocuğun kendi kendini ifade ettiği,

yeteneklerini  fark ettiği, yaratıcı

potansiyelini kullanabildiği,

dil, zihin, sosyal,

duygusal ve motor becerilerini

geliştirebileceği önemli bir fırsattır.

“Çocukların oyunu oyun değil,

onların en ciddi uğraşıdır.”

Montaigne

OYUN OYNAMANIN ÇOCUĞUN

GELİŞİMİNDEKİ ETKİLERİ

Oyun, çocuğun bedensel, duygusal,

sosyal, zihinsel ve dil gelişiminde önemli

bir rol oynar.

Oyun yoluyla çocuk;

• Düşünmeyi ve kendi başına karar vermeyi öğrenir,

• Sorumluluk almayı, işbirliği içinde paylaşmayı öğrenir,

• Hayal gücünü, becerilerini ve yaratıcılığını geliştirir,

• Dikkatini bir noktaya toplamayı ve becerilerini organize

etmeyi öğrenir,

• Kendini tanımayı öğrenir,

• En güçlü ve doğal dürtülerinden biri olan, saldırganlık

dürtüsünü boşaltma olanağı bulur,

• Değişik sosyal rolleri denemeyi, duygularını dışa

vurmayı ve başka nesneleri ya da insanlarla

ilişkilerini inceler,

• Kas gelişimini hızlandırır ve güçlendirir,

• Çevresini araştırma, objeleri tanıma ve problem

çözme imkanı sağlar,

• Kendisini ifade etmeyi, sözlü olarak ifade edilenleri

anlamayı, yeni sözcükleri öğrenir, Toplu

yaşam kurallarını öğrenir.

ANNE-BABA VE ÇOCUK İLİŞKİSİNDE OYUNUN YERİ

Anne-babalar,• Çocuklarıyla ilişkilerinin önemli bir kısmını oyun

aracılığı ile gerçekleştirir. • Oyun oynayarak çocuklarına yaklaşabilirler ve

onları keşfetme fırsatı yakalarlar• Oyun aracılığıyla çocuklarıyla iyi vakit geçirirler

ve onlara bir şeyler öğretirler.• Çocuklarıyla iyi bir ilişki kurmak

için onlara iyi birer oyun arkadaşı olmalıdırlar.

OYUN SINIFLAMALARI

• Tek başına oyun • Başka bir oyunu izleme • Paralel oyun• İşbirliğine dayalı kurallı

oyun

ÇOCUKLARIN YAŞLARINA GÖRE OYNADIKLARI OYUN

TÜRLERİ 0-3 YAŞ

• Tek başına oyun oynadığı dönemdir• 0-2 yaş arasında ses, şekil ve renklere duyarlıdırlar• Oturmaya başladığında nesneleri ağzına götürür,

yürümeye başladığında nesneleri atar• 2-3 yaşla birlikte başka çocuklarla oynamaya

başlarlar Hayali oyunlar başlar

İnsanların ve olayların taklit edildiği oyunlar başlar

Nesneleri oyuncak gibi kullanır (sopa=at)

• Bedensel hareketlerin gelişmesiyle hareketli oyunlar başlar

• Taklit içerikli oyunlar daha karmaşık hale gelerek devam eder.

• El kaslarının gelişmesiyle el becerilerini kullandığı etkinlikler başlar (kesme, çizme, resim boyama vb.).

• Oyunlar cinsiyete göre farklılaşmaya başlar.

4-6 YAŞ

• Okulla birlikte kurallı oyunlar başlar.

• Erkekler daha çok takım oyunlarından ve yarışmalardan hoşlanır.

• Kızlar yakın arkadaşlıklar kurarak birlikte seksek, ip atlama v.b. oyunlar

oynarlar.

7-9 YAŞ

OYUN OYNARKEN ÇOCUĞU DESTEKLEME I

Anne-babalar,• Çocuğun oynayabileceği güvenli bir

ortam hazırlayın.• Çocuğa oynarken rahat edebileceği kıyafetler

giydirin.• Her gün düzenli olarak (15-20 dakika )

sadece çocukla oyun oynayın. Oyunun kurallarını onun koymasına izin verin!

• Çocuğun oyunlarına katılın ama fazla müdahale etmeyin.

• Yumuşak bir ses tonuyla konuşun.• Gülümseyerek ve göz teması kurarak

oyun oynayın.

OYUN OYNARKEN ÇOCUĞU DESTEKLEME II

Anne-babalar,• Olumlu mesaj veren oyunlar oynayın.• Çocuğunuzu hayal gücünü ve yaratıcılığını

zenginleştiren oyunlar oynaması için teşvik edin.• Çocuğunuzun oyunlarını olumlu pekiştirin.• Çocuğunuzun yaptıklarını gördüğünüzü ve

bunlarla ilgilendiğinizi ona belirtin. • Çocuğunuza sevgi dolu ve sıcak yaklaşıp,

oyun oynayarak ilgilendiğinizde çocuğunuz daha iyi gelişir ve beceriler kazanır.

Oyuncakların Özellikleri I

• Oyuncağın tüyleri çocuğun ağzına,

burnuna kaçmamalıdır,

• Zehirli maddeler içermemelidir,

• Yıkanabilir, dayanıklı, sağlam olmalıdır,

• Küçük parçaları olmamalıdır,

• Sivri uçları, kesici kenarları, parmaklarının

sıkışabileceği ek yerleri ve gözlerine

zarar verebilecek çıkıntıları olmamalıdır

Oyuncakların Özellikleri II

• Çocuğun bedenine uygun büyüklükte ve ağırlıkta

olmalıdır,

• Oyuncaklar düzenli olarak gözden geçirilmeli, hasarlı ve

kırık olanlar tehlikeli olabilecekse atılmalıdır,

• Bozuk para, çakmak, sigara gibi malzemeler çocuğa

zarar verebileceğinden oynaması için verilmemelidir,

• Oyuncaklar, zengin uyarıcıları içermeli, çok

fonksiyonlu olmalıdır.

Oyuncakların Özellikleri III

• Farklı tür oyuncaklar almaya özen gösterin,

• Pahalı ve elektronik oyuncaklardan ziyade çocuğun

yaratıcılığı ve hayal gücünü geliştirici oyuncaklar

alınmalıdır,

• Oyuncağı alırken, çocuğun seçmesine izin verin,

• Çocuklarla birlikte oyuncaklar üretebilirsiniz,• Oyuncak alırken cinsiyet ayrımı gözetmeyin,• Evinizde çocuğunuzun oyuncaklarını

açık raflarda saklayın,

ÇOCUK ve TELEVİZYON I

• Televizyonda ses ve görüntü birlikte verildiği için ilk aylardan itibaren çocukların ilgisini çeker.

• Çocuğun, gelişiminin ilk 3 yılında olması gerektiğinden fazla televizyon izlemesi konuşmada gecikme ve dış dünyayla iletişimde sorunlar yaşamasına neden olabilir.

• Özellikle daha rahat yemek yedirebilmek amacıyla televizyon karşısına oturmak için teşvik edilen çocukların ilerde de aynı şekilde televizyon izleme

alışkanlığı gelişir.

* Kontrolsüz şekilde televizyon izleyen * Kontrolsüz şekilde televizyon izleyen çocukların yorum yapma, muhakeme çocukların yorum yapma, muhakeme

etme yetenekleri olumsuz etme yetenekleri olumsuz etkilenmektediretkilenmektedir

* Fazla televizyon izleyen çocuk * Fazla televizyon izleyen çocuk sadece bilgi almaya alışır ve etkileşime sadece bilgi almaya alışır ve etkileşime

girmezgirmez

• Özellikle daha rahat yemek yedirebilmek amacıyla televizyon karşısına oturmak için teşvik edilen çocuklarda okul yıllarında da sürdürecekleri şekilde televizyon izleme alışkanlığı gelişir

• Kontrolsüz şekilde televizyon izleyen çocukların yorum yapma, muhakeme etme yetenekleri olumsuz etkilenmektedir

• Fazla televizyon izleyen çocuk sadece bilgi almaya alışır

ve etkileşime girmez

• Eğitimsel içerikli programlar özellikle çevresel koşulları yetersiz olan çocuklar için faydalı olabilir.

• Çocukların gerçek hayatta karşılaşma fırsatı bulamadıkları doğa ve çevre ile ilgili programları izlemesi ( doğa belgeselleri) okul bilgisini görsel

olarak destekler. Teşvik edici ve merak

uyandırıcı olur.

ÇOCUK ve TELEVİZYON II

ÇOCUK ve TELEVİZYON III

• 2 yaşlarında çocuklar televizyon karşısında en fazla 1 saat kadar, kısa çizgi filmler ve eğitimsel içerikli programlar izleyebilir.

• Çocuklar, okul öncesi dönemde 1 saat kadar çizgi filmler, çocuk filmleri ve

eğitimsel programları izleyebilirler.

* Okul çağındaki çocuklar okul ve günlük * Okul çağındaki çocuklar okul ve günlük ihtiyaçlarının karşılanması dışında kalan ihtiyaçlarının karşılanması dışında kalan zamanlarının en fazla dörtte biri kadar zamanlarının en fazla dörtte biri kadar

televizyon izlemelidirler.televizyon izlemelidirler.

* Çocukla sohbet etmek, oyun oynamak ve * Çocukla sohbet etmek, oyun oynamak ve hobiler için zaman ayrıldığında çocuklar hobiler için zaman ayrıldığında çocuklar

televizyon izlemekten ziyade, televizyon izlemekten ziyade,

anne-babayla zaman geçirmek isterler. anne-babayla zaman geçirmek isterler.

ÇOCUK ve TELEVİZYON IV

Anne –Babalara Öneriler

• Televizyon izlemeleri konusunda tavrınız net olsun. TV saati

belirleyin.• Şiddet ve saldırganlık içermeyen

çizgi film ve programları izletin.• Okula giden çocuklara dinlenme,

yemek, oyun, uyku ve ders dışında zamanları kalıyorsa TV izlemelerine izin verin.

* Çocuğun yaşına uygun programları * Çocuğun yaşına uygun programları izlemesine izin verin.izlemesine izin verin.

* Çocuklarınızla daha fazla birlikte * Çocuklarınızla daha fazla birlikte olur olur ve faaliyetler yaparsanız, ve faaliyetler yaparsanız, onları onları çeşitli sportif ve sosyal çeşitli sportif ve sosyal etkinliklere etkinliklere yönlendirirseniz TV yönlendirirseniz TV

izlemek istemeyeceklerdirizlemek istemeyeceklerdir..

BİLGİSAYAR ve ÇOCUK I

• Çocukların bilgisayarla fazlaca zaman geçirmesi; –çocukların göz sağlığının bozulmasına neden olur

–hareketi kısıtlar, –kas gelişimini engeller, –abur cubur yeme alışkanlığı gelişirse kilo artışı görülebilir.

* Benlik algısının ve benlik değerinin bozulmasına neden olur.* Sosyalleşmeyi engeller.* İletişim becerileri gelişmez.* Dil becerileri ve sözel becerileri geri kalır.* Duygusal gelişim engellenir.* Yaratıcılıkları sınırlanır.* Dikkati yoğunlaştırma ve sürdürmede sorun yaşar * Davranış bozukluklarına neden olur (saldırganlık, öfke vb.)

BİLGİSAYAR ve ÇOCUK II

• Okul çağında çocukların oyunun yanı sıra ödevlerini internetten araştırması onların araştırmacı ruhunu geliştirir.

• Çocukların yaşlarına uygun, şiddet ve saldırganlık içermeyen, daha çok zeka gelişimini destekleyen bilgisayar oyunlarını oynamaları zihinsel gelişimlerine olumlu destek verir.

• Aşırıya kaçmadan çocukların bilgisayarla vakit geçirmeleri görsel becerilerini geliştirir.

BİLGİSAYAR ve ÇOCUK IIIAnne-Babalara öneriler

• Bilgisayar ve internette geçirecekleri süreyi belirleyin ve bu süreyi aşmasına izin vermeyin.

• Yaşlarına ve eğitim hedeflerine uygun eğitim programları ve bilgisayar oyunları alın.

• Belli bir bilince ulaşana kadar yaptığı çalışmaları ve bilgisayar başında geçirdiği süreyi denetim altında tutun.

• Çocuğun bilgisayarda yaptığı çalışmaları onunla paylaşın.

BİLGİSAYAR ve ÇOCUK IV

Anne-Babalara Öneriler

• Bilgisayar kullanıcısıysanız evde gereğinden fazla bilgisayar başında zaman geçirmeyerek çocuğunuza olumlu örnek olun.

• Çocuğunuz internet kullanıyorsa onun için uygun olan sitelerin listesini belirleyerek girdiği siteleri kontrol altına alın.

• İnterneti uygun kullanıp kullanmadıklarını girdikleri siteleri kontrol ederek

denetleyin

SORULAR