รายงานการศกษาผลกระทบและแนวทางการแกไขรายงานการศกษาผลกระทบและแนวทางการแกไข

ปญหามลภาวะทางอากาศจากไอเสยรถยนตและรถจกยานยนต ปญหามลภาวะทางอากาศจากไอเสยรถยนตและรถจกยานยนต

ในเขตเทศบาลนครเชยงใหมในเขตเทศบาลนครเชยงใหม อ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม อ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม

จดท าโดย...

นกศกษาวชาอตสาหกรรมและสงแวดลอมนกศกษาวชาอตสาหกรรมและสงแวดลอม

ภาควชาการจดการอตสาหกรรม ภาควชาการจดการอตสาหกรรม คณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยฟารอสเทอรน คณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยฟารอสเทอรน

รายงานศกษาผลกระทบและแนวทางการแกไขปญหามลภาวะทางอากาศรายงานศกษาผลกระทบและแนวทางการแกไขปญหามลภาวะทางอากาศ

จากไอเสยรถยนต และรถจกยานยนต ในเขตเทศบาลนครเชยงใหม จากไอเสยรถยนต และรถจกยานยนต ในเขตเทศบาลนครเชยงใหม

อ าเภอเมองเชยงใหม จงหวดเชยงใหมอ าเภอเมองเชยงใหม จงหวดเชยงใหม

เสนอเสนอ อาจารยจ าเรญ เขอนแกวอาจารยจ าเรญ เขอนแกว

จดท าโดยจดท าโดย นางสาวทพวรรณ นางสาวทพวรรณ แสงตบแสงตบ นายวษณ นายวษณ สวรรณเวยงสวรรณเวยง นางสาวศรญญา นางสาวศรญญา กาละกาละ นางสาวสายวไล นางสาวสายวไล วรรณแดงวรรณแดง

รายงานเลมนเปนสวนหนงของการศกษาคนควาประกอบการเรยนการสอนรายงานเลมนเปนสวนหนงของการศกษาคนควาประกอบการเรยนการสอน

วชาวชาอตสาหกรรมและสงแวดลอม อตสาหกรรมและสงแวดลอม รหสวชา รหสวชา 110066331144 ประจ าภาคเรยนท ประจ าภาคเรยนท 22 ปการศกษา ปการศกษา 22555522

ภาควชาการจดการอตสาหกรรม คณะบรหารธรกจภาควชาการจดการอตสาหกรรม คณะบรหารธรกจ

มหาวทยาลยฟารอสเทอรนมหาวทยาลยฟารอสเทอรน

ค ำน ำ

เมอความเจรญทงในดานการเมอง เศรษฐกจ สงคมไดเขามาสจงหวดเชยงใหมซงเปนหวเมองหลกในดานการทองเทยวของประเทศอกทงปจจบนไดมการก าหนดใหจงหวดเชยงใหมเปนเมองหลวงของการจดประชมและนทรรศการแหงหนงของประเทศ สงผลใหเกดมลภาวะไมวาจะเปนในดานของอากาศ น า มสวนท าใหคณภาพชวตของประชาชนในทองถนไดรบผลกระทบจากมลภาวะดงกลาว การศกษาครงจะเปนเปนการศกษาโดยการรวบรวมขอมลทไดจากการจดท า หรอวจยโดยนกวจยอสระ หรอองคกรทางดานสงแวดลอม และมการลงพ นทจรง ทงนการลงพนทจะมการบนทกในรปของภาพถาย และมการสอบถามประชาชนทอยในพนท เพอท าการวเคราะห และหาแนวทางในการปองกนและด าเนนการแกไขในระยะยาวตอไป

รายงาน ศกษาผลกระทบและแนวทางการแกไขปญหามลภาวะทางอากาศจากไอเสยรถยนต และรถจกยานยนต ในเขตเทศบาลนครเชยงใหม อ าเภอเมองเชยงใหม จงหวดเชยงใหม เลมนไดจดท าขน จากคณะท างานรวมกน 4 คน รวมทงอาจารยประจ าวชาอตสาหกรรมและสงแวดลอม ซงคอยชแนะ ก ากบดแลเนอหาในการศกษา รวบรวมและเรยบเรยงองคความรจากแหลงตางๆ ตลอดจนคณาจารยภาควชาการจดการอตสาหกรรม คณะบรหารธรกจ ทอนเคราะห ใหค าปรกษา เพอใหรายงานเลมนส าเรจลลวงไดเปนอยางด

ทางคณะผจดท าหวงเปนอยางยงวา รายงานการศกษาผลกระทบและแนวทางการแกไขปญหามลภาวะทางอากาศจากไอเสยรถยนตและรถจกยานยนต ในเขตเทศบาลนครเชยงใ หม อ าเภอเมองเชยงใหม จงหวดเชยงใหม เลมนจะไดใหประโยชนแกผใครศกษา หาความรเกยวกบมลพษสงแวดลอมทางอากาศในเขตเทศบาลนครเชยงใหม ไมมากกนอย หากรายงานฯ เลมนเรยบเรยง พมพผด ขาดตก บกพรองประการใด ทางคณะผศกษาจงขออภยมา ณ ทนดวย

คณะผศกษำ กมภาพนธ 2552

สารบญ เรอง หนา

บทท 1 บทน า 1 ทมาของการศกษา 1 วตถประสงคการศกษา 2 ขอบเขตการด าเนนการศกษาและวธการด าเนนการศกษา 2 ระยะเวลาการด าเนนการศกษา 3 ผลทคาดวาจะไดรบจากการด าเนนการศกษา 3 สภาพทวไปของเทศบางนครเชยงใหม 3 บทท 2 เอกสาร งานวจยทเกยวของ 5 มลพษทางอากาศ 5 แหลงก าเนดสารมลพษทางอากาศ 6 การตดตามตรวจสอบคณภาพอากาศในบรรยากาศ 10 รายละเอยดเกยวกบสถานตรวจวดคณภาพอากาศ 11 บทท 3 การด าเนนการศกษา 12 การวเคราะหผมสวนไดสวนเสยหลก 13 การประเมนผลกระทบสงแวดลอมแบบมสวนรวม 13 ขอมลทใชในการวเคราะหผลกระทบทางดานสาธารณสข 14 ขอมลปรมาณรถยนตและรถจกรยานยนต 2549-2551 16 บทท 4 ผลการศกษา 19 การประยกตตวชวดการประเมนผลกระทบตอสงแวดลอมแบบมสวนรวม 20 การประยกตตวชวด การประเมนผลกระทบตอสขภาพ 23 บทท 5 สรปผลการศกษาและแนวทางการแกไขปญหา 24 ขอเสนอแนะจากคณะผศกษา 24 ขอเสนอแนะการบรหารจดการคณภาพอากาศและเสยง (กรมควบคมมลพษ) 27 การเฝาระวงและแกไขปญหามลพษและหมอกควนภาคเหนอ 28 การพฒนากฎหมายเพอเพมประสทธภาพการบงคบใชกฎหมายหนวยงานทองถน 28 การจดการประชมเชงปฏบตการเพอคณภาพอากาศทดขน 30 บรรณานกรม ภาคผนวก

1

บทท 1 บทน า

ทมาของการศกษา จงหวดเชยงใหมปจจบนถอไดวาเปนหวเมองหลกทมการพฒนา และมความเจรญเตบโตทางดานเศรษฐกจอยางรวดเรว อนเนองมากจากไดรบการพฒนาและการสงเสรมจากภาครฐเพอใหเปนเมองทองเทยว เพราะจงหวดเชยงใหมมวฒนธรรม ประเพณทยงคงสมบรณ และหลากหลา ย อกทงสภาพแวดลอม และภมศาสตรทางกายภาพอยตอนบนของประเทศ มอากาศหนาวและธรรมชาตอนอดมสมบรณ สงผลใหมนกทองเทยวตางหลงไหลเขามาเทยวชมจงหวดเชยงใหม สงผลใหสภาพเศรษฐกจ สงคม ตางเจรญอยางกาวกระโดด ผคนตางถนอพยพยายเขามาหากน ประกอบ อาชพในตวเมองมากขน ความตองการแรงงานรองรบอตสาหกรรมทองเทยวจ านวนมาก จากการยายถนฐานของแรงงาน ทเขามาในตวเมองมาก สงผลใหเกดปญหาตามมามากมายทงปญหาในดานสาธารณสข ปญหาความมนคงในทรพยสน การบรหารจดการผงเมอง แตปญหาทเหนไดชดเจนและสงผลกระทบตอคนในพนทมากทสดคอ ปญหาการจราจรตดขด และมลพษทเกดจากการเผาไหมจากรถยนตและรถจกรยานยนตตามทองถนน ถงแมนเขตเทศบาลนครเชยงใหมยงมรถบรการสาธาณะ ทงรถโดยสารสาธารณะสลอแดง และรถขนสงมวลชนเชยงใหม หรอ ขสชม . ซงบรหารจดการเหม อน ขสมก . ของกรงเทพมหานคร แตกยงไมเปนทนยมของคนในตวเมองมากนก อกทงปญหาไอเสยจากรถโดยสารสลอแดง ซงบางคนกมลกษณะเปนรถรนเกา ปลอยควนด าออกมาจ านวนมากเกนมาตรฐานทกฏหมายก าหนด แตทางหนวยงานภาครฐกไมสามารถเอาผดได เนองจากวาลกษณะการ ด ารงชวตของคนเมอง (คนเหนอ ) มลกษณะถอยทถอยอาศยซงกนและกน สงผลใหเกดมลพษทางอากาศ ซงเปนปญหาหลกและเปนปญหาทรอการแกไขจากหนวยงานทเกยวของมาเปนเวลายาวนาน และยงไมมวแวววาจะสามารถแกไขได จากปญหามลพษทางอากาศในเขตเทศบาลนครเชยงใหม ทเกดจากการพฒนาและการเจรญเตบโตทางดานเศรษฐกจของจงหวดเชยงใหมท าใหคณะผศกษาสนในทจะศกษาถงสาเหตของปญหา แนวทางการแกไขปญหา โดยมการรวบรวม และเรยบเรยงงานวชาการ ทงงานวจยจากหนวยงานของภาครฐ และเอกชน ผไดรบผลกระทบจากปญหามลพษทางกาศ และขอมลยอนหลงจากกรมควบคมมลพษ กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย พรอมทงขอมลการเขารบการรกษาพยาบาลในสถานพยาบาลสงกดส านกงานสาธารณสขจงหวดเชยงใหม เพอน ามาวเคราะหอนจะน าไปสการศกษาหาแนวทางการแกไขปญหาในระยะยาวตอไป

2

วตถประสงคการศกษา 1. เพอศกษาถงปญหามลภาวะทางอากาศทเกดจากไอเสยรถยนตและรถจกรยานยนต ในเขตพนท

เทศบาลนครเชยงใหม อ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม 2. เพอศกาถงผลกระทบทเกดจากไอเสย ซงเปนมลพษทางอากาศทมผลตอประชาชนในเขตพนท

เทศบาลนครเชยงใหม อ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม 3. เพอศกษาเพอน าขอมล น ามาวเคราะหรวบรวม และเรยบเรยง ศกษาหาแนวทางการแกไข

ปญหาทงในระยะสนและระยะยาวในเขตเทศบาลนครเชยงใหม อ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม ขอบเขตการด าเนนการศกษาและวธการด าเนนการศกษา

1. ศกษารวบรวมขอมล และรายละเอยดของการศกษา ซงมรายละเอยดครอบคลมดงตอไปน - พนทเทศบาลนครเชยงใหม อ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม - ภาพแสดงภมศาสตร เสนทางการคมนาคมสญจร เสนทางจราจรเสนหลกทปรมาณ

การจราจรหนาแนน - รายละเอยดของจ านวนประกรทมรายชอในส า มะโนครวในพนทเขตเทศบาลนคร

เชยงใหม อ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม - สถตผปวยทเขารบการรกษาพยาบาลในสถานพยาบาลสงกด ส านกงานสาธารณสขจงหวด

เชยงใหม 2. ศกษาผลกระทบตอสงแวดลอมและประชากรในพนท ซงมการรวบรวมขอมลจากหนวยงาน

องคกรตางๆ ไดบนทก ไว เชน หนวยงานของรฐ สถาบนการศกษา องคกรเอกชน องคกรวจย นกวจยหรอนกวชาการอสระทไดมการศกษาและมการจดท ารายงานการศกษาไวแลว และมการบนทกขอมล โดยมการบนทกเปนภาพถายจากจดวกฤต หรอพนท ทมปรมาณการจราจรหนาแนน เชน สแยกสนามบน สแยกขวงสงห ฯลฯ โดยท าการรวบรวมขอมลใหไดมากทสดเทาทจะมการศกษาคนควาได ทงในชวงกอนและหลงการพฒนาการทางดานเศรษฐกจและสงคมของเขตเทศบาลนครเชยงใหม

3. น าขอมลทไดจากการศกษาลงพนทจรง และมการรวบรวม เรยบเรยงขอมลจากแหลงขอมลตางๆทไดรมการรวบรวมไวมาศกษาเพอหาตนเหตของปญหา และแนวทางการแกไขปญหา

4. ท าการวเคราะหขอมล ศกษาหาแนวทางการแกไขปญหา 5. สรปผลและจดการรายงานการศกษา

3

ระยะเวลาการด าเนนการศกษา ระยะเวลาในการด าเนนการศกษาผลกระทบและศกษาถงแนวทางการแกไขปญหามลพษทางอากาศ จากไอเสยรถยนตและรถจกรยานยนตในเขตพนทเทศบาลนครเชยงใหม อ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม มระยะเวลาการด าเนนการศกษาทงสน 30 วน ตงแตวนท 1-30 มกราคม 2553 ผลทคาดวาจะไดรบจากการด าเนนการศกษา

1. ทราบถงสาเหตของปญหาอนเกดจากการพฒนาและความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจและสงคม ทยงไมมมาตรการรองรบ

2. ทราบถงผลกระทบของมลพษทเกดจากการเผาไหมของรถยนตและรถจกรยานยนตในเขตเทศบาลนครเชยงใหม อ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม

3. ทราบถงแนวทางการแกไขปญหา และการวางแผนเพอเปนแนวทางปฏบตในการปองกนปญหาทจะเกดขนในอนาคต

สภาพทวไปของเทศบางนครเชยงใหม ชมชนเมองเชยงใหมตงอยบรเวณทราบลมแมน าปงตอนกลางเชงดอยสเทพ มแมน าปงไหลผานใจกลางเมองในแนวเหนอ- ใต ชมชนดงเดม หรอเวณเมองเกาตงอยทางฝงตะวนตกของแมน าปง ตอมาเมอชมชนไดพฒนาใหมความเจรญขนโดยมการขยายตวขามออกไปหลายทศทางตามเสนทางคมนาคม และโครงขายสาธารณปโภค ธรกจการพฒนาทดนและทพกอาศยไดขยายตวเปนอยางมาก สภาพทแทจรงของชมชนเมองเชยงใหมในปจจบนไมไดคงอยเฉพาะในเขตเทศบาลเทานน แตไดขยายออกไปตามบรเวณตามชานเมองและชนบทโดยรอบ เทศบาลนครเชยงใหมมอาณาเขตตดตอ ดงน ทศเหนอ ตดตอกบอ าเภอเมอง ต าบลสนผเสอ และอ าเภอแมรม ทศใต ตดตอกบต าบลหนองหอย และต าบลปาแดด ทศตะวนออก ตดตอกบต าบลหนองปาครง และต าบลฟาฮามบางสวน ทศตะวนตกตดตอกบอทยานแหงชาตดอยปย- สเทพ อ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม เทศบาลนครเชยงใหมมเขตพนทรบผดชอบ 40.216 ตารางกโลเมตร โดยครอบคลมพนท 14 ต าบล ในเขตอ าเภอเมองเชยงใหม คอ ต าบลหายยา ต าบลช างมอย ต าบลศรภม ต าบลวดเกต ต าบลชางคลาน ต าบลพระสงห ต าบลสเทพบางสวน ต าบลปาแดดบางสวน ต าบลหนองปาครงบางสวน ต าบลทาศาลาบางสวน ต าบลปาตน ต าบลหนองหอยบางสวน และต าบลชางเผอกบางสวน ในป 2551 จ านวนประชากรในเขตเทศบาลนครเชยงใหม มทงสน 148,310 คน 71,514 หลงคาเรอน (งานทะเบยนราษฏร ฝายปกครอง ส านกปลดเทศบาล ขอมล ณ เดอนเมษายน 2551) จากจ านวนตวเลขประชากรดงกลาว ยงเปนจ านวนตวเลขของประชากรทมหลกฐานทางทะเบยนรา ฏษอยในเขต

4

เทศบาลเทานน ยงมประชากรอกจ านวนหนงทเดนทางเขามาประกอบอาชพ นก เรยน นกศก ษา และนกทองเทยวทเดนทางเขามายงเทศบาลนครเชยงใหมในแตละวน กลมประชากรจ านวนนเปนสวนทไมทราบแนชด (ประชากรแฝง ) ซงเปนประชากรทเขามาใชบรการสาธารณดานตางๆ ภายในเขตเทศบาลนครเชยงใหมเปนอยางมาก จงนบเปนกลมประชากรทส าคญท มผลกระทบตอการเจรญเตบโตของเทศบางนครเชยงใหม ในป 2550 เทศบาลนครเชยงใหมมโรงเรยนในสงกดจ านวน 11 แหง และศนยพฒนาเดกเลกจ านวน 1 แหง มจ านวนหองเรยนทงสน 162 หอง มจ านวนครทงสน 273 คน และมจ านวนนกเรยนทงสน 4,289 คน พนทสเขยวเทศบาลนครเชยงใหม “พนทสเขยว” หมายถง พนทกลางแจงและกงกลางแจงทมขอบเขตทดนทงหมดหรอบางสวนปกคลมดวยพชพรรณทปลกบนดนทซมน า หมายรวมถงพนทสเขยวในเมองและนอกเขตเมอง อาจเปนพนทสาธารณะหรอเอกชน ทสาธารณชนสามารถใชประโยชน ประกอบดวย พนทสเขยวเพอนนทนาการและความงานทางภมทศน พนทอรรถประโยชน เชน พนทเกษตรกรรมบรเวณแนวกนชน พนทสเขยวในสถาบนตางๆ พนทธรรมชาตและกงธรรมชาตอนเปนถนทอยของสงมชวต ไดแต พนทปาไม พนทชมน า รวมถงพนทชายหาด พนทรมน า พนททเปนรวยาวตามแนวเสนทางคมนาคมทางบก ทางน า และแนวทางสาธารณปการตางๆ หรอพนทอนๆ เชน พนทสเขยวปลอยรกราง พนทสเขยวทถกรบกวนสภาพธรรมชาตและพนทสเขยวทมการใชประโยชนผสมผสานกน พนทสเขยวเทศบาลน ครเชยงใหม ไดจ าแนกออกเปน 4 ประเภท ไดแก พนทสเขยวเพอนนทนาการและความงามทางภมทศน เชน สวนหยอมเชงสะพานเฉลมพระเกยรต สวนกาญจนาภเษก พนทสเขยวอรรถประโยชน เชน สนามกฬาเทศบาลนครเชยงใหม สวนหยอมตามประตเมอง ศาลากลางจงหวดเชยงใหม พ นทสเขยวเพอการอนรกษธรรมชาต ไดแก ภมทศนล าคไหว ภมทศนคลองแมขา และพนทสเขยวทเปนรวยาว เชน ถนนเชยงใหม- ล าพน แมน าปงฝงตะวนตก เกาะกลางแจงศรภม สวนผกผอนเชงสะพานนวรฐ เปนตน (ทมา: ฝายสวนสาธารณะ สวนการโยธา ส านกการช าง มกราคม 2551)

5

บทท 2 เอกสารงานวจยทเกยวของ

มลพษทางอากาศ มลพษทางอากาศ หมายถง ภาวะอากาศทมสารเจอปนอยในปรมาณทสงกวาระดบปกตเปนเวลา นานพอทจะท าใหเกดอนตรายแกมนษย สตว พช หรอทรพยสนตาง ๆ อาจเกดขนเองตามธรรมชาต เชน ฝ นละอองจากลมพาย ภเขาไฟระเบด แผนดนไหว ไฟไหมปา กาซธรรมชาต อากาศเสยทเกดขน โดยธรรมชาตเปนอนตรายตอมนษยนอยมาก เพราะแหลงก าเนดอยไกลและปรมาณทเขาสสภาพ แวดลอมของมนษยและสตวมนอย กรณทเกดจากการกระท าของมนษย ไดแก มลพษจากทอไอเสย ของรถยนตจากโรงงานอตสาหกรรมจากขบวนการผลตจากกจกรรมดานการเก ษตรจากการระเหย ของกาซบางชนด ซงเกดจากขยะมลฝอยและของเสย เปนตน แหลงก าเนดสารมลพษอากาศแบงออกไดเปน 2 ประเภทใหญๆ คอ

1. แหลงก าเนดตามธรรมชาต (Natural Sources) เปนแหลงก าเนดทกอใหเกดสารมลพษอากาศตามกระบวนการทางธรรมชาต ไมมการกระท าของมนษ ยเขาไปเกยวของแตอยางใด เชน ภเขาไฟระเบด ไฟปา ทะเล และมหาสมทร ซงเปนแหลงก าเนดของละอองเกลอ เปนตน

2. แหลงก าเนดทเกดจากกจกรรมของมนษย (Man-Made Sources) เปนแหลงก าเนดทเกดจากกจกรรมของมนษย ทท าใหมการระบายสารมลพษอากาศแบงออกไดเปน 2 ประเภท คอ (1) แหลงก าเนดทเคลอนทได (Mobile Source) ไดแก รถยนต เรอยนต เครองบน เปนตน

(2) แหลงก าเนดทอยกบท (Stationary Sources) หมายถง แหลงก าเนดทไมสามารเคลอนทได เชน โรงงานอตสาหกรรม ซงสารมลพษอากาศเกด จากการใชเชอเพลงและเกดจากกระบวนการการผลตตางๆ ดงแสดงในตวอยางตาราง โดยสรปไดดงน

(ก) กระบวนการเผาไหมของหมอไอน า เตาเผาซงมวตถประสงคในการกอใหเกดพลงงานความรอน เชน เตาเผาเพมความรอน เตาเผาก าจดของเสย นอกจากจะท าใหเกด SO2 NOx เขมาและ CO แลวบางครงกยงมไฮโดรคารบอน ไฮโดรเจนคลอไรด และไดอกซนเกดขนอกดวย

(ข) การถลงและแปลรปโลหะ ในกระบวนการถลงแร เชน การเผาและอบ จะเกดการแพรกระจายของทองแดง ตะกว และสงกะส แคดเมยม ปรอทและธาตอนๆ ในสนแร ในการอบแรทปนอยกบก ามะ ถน นอดจากจะเกด SO2 เปนจ านวนมากแลว กยงม NOx และเขมาเกดขนอกดวย

(ค) การท างานทเกยวของกบวสดทมลกษณะเปนผง เชนการบดวตถดบ การคดแยก การผสม แปรรปและการขนสงทกอใหเกดฝ นละออง

6

(ง) การกลนเชอเพลงเหลว ซงการใชสารละลายและสจะท าใหเกดไฮโดรคารบอน (จ) การแพรกระจายของกาซพษเกดจากการจดการทขาดความระมดระวง การกระจาย

ของสารเคมทางการเกษตร เชน ยาฆาแมลง ยาฆายา เปนตน (ฉ) การกอสรางท าใหเกดฝ นละออง

แหลงก าเนดสารมลพษทางอากาศ โรงงานอตสาหกรรม การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ อยางรวดเรวของประเทศจากภาค

เกษตรกรรม มาเปนภาคอตสาหกรรมท าใหกรงเทพมหานครซงเปนศนยกลางของแหลงธรกจและความเจรญมจ านวนประชากรเพมขนอยางรวดเรว ท าใหเกดความตองการในการเดนทางและการขนสงมากยงขน สงผลใหเกดปญหาจราจรตดขดเขาขนวกฤต และนบ วนจะทวความรนแรงมากขนเรอยๆ การจราจรทตดขดท าใหรถเคลอนตวไดดวยความเรวต า มการหยดและออกตวบอยครง ขนน ามนถกเผาผลาญมากขน การสนดาปของน ามนเชอเพลงไมสมบรณ และมการระบายสารมลพษทางทอไอเสยในสดสวนทเพมมากขน ดงนนบรเวณทใ กลถนนทมการจราจรตดขด จะมปญหามลพษทางอากาศทรนแรงกวา ในบรเวณทมการจราจรคลองตว สารมลพษทระบายเขาสบรรยากาศทเกดจาก การคมนาคมขนสง ไดแก กาซคารบอนมอนอกไซด กาซออกไซดของไนโตรเจน สารประกอบไฮโดรคารบอน ฝ นละอองขนาดเลกกวา 10 ไมครอน สารตะกวและกาซซลเฟอรไดออกไซด

แหลงก าเนดจากโรงงานอตสาหกรรม มลพษทางอากาศจากแหลง ก าเนดอตสาหกรรม เกดจากการเผาไหมเชอเพลงและกระบวนการผลต ซงเปนตวการส าคญทกอใหเกดผล กระทบตอคณภาพอากาศในบรรยากาศและอาจสงผล กระทบตอสขภาพอนามยของประชาชนในช มชน โดยทวไปหรอกอใหเกดความเดอดรอนร าคาญ

เชอเพลงทใชส าหรบอตสาหกรรมมอย 3 ประเภทใหญ ๆ ดวยกน คอ -เชอเพลงทเปนของแขง - เชอเพลงทเปนของเหลว ไดแก น ามนเตา และน ามนดเซล - เชอเพลงทเปนกาซ ไดแก กาซธรรมชาต และกาซ LPG

สารมลพษทางอากาศทเกดจากการเผาไหมเชอเพลงชนดตาง ๆ ไดแก กาซคารบอนมอนอกไซด ฝ นละออง กาซซลเฟอรไดออกไซด และกาซออกไซดของไนโตรเจน ซงพบวามปรมาณการระบายออกสบรรยากาศเพมมากขนทกปตามปรมาณการใชเชอเพลงทเพมขน

แหลงเกดจากการเผาการเผาขยะ หญา ฟาง และสงเหลอใชตาง ๆ จากกจกรรมการเกษตร รวมถงไฟปาและการเผาปา กอใหเกดฝ นละออง ขเถา เขมา และควน สาเหตในการเผาปา มอยหลายสาเหต เชน การเผาเพอหาของปา (เหดถอบ ผก สตวปา ) โดยเฉพาะ การหาเหดถอบ ในปจจบนพบวาราคาเหดถอบในฤดแลงมราคาสงถงลตรละ 200-300 บาทเลยทเดยวเพราะเปนของปาหายาก นอกจากนยงพบวามการน าเหดถอบมาบรรจกระปอง โดยท าเปนธรกจเปนล าเปนสนเลยทเดยว

7

แหลงก าเนดจากยานพาหนะ ในบรเวณทใกลถนน ทมการจราจรตดขด จะมปญหามลพษทางอากาศทรนแรงกวาในบรเวณทมการจราจรคลองตว สารมลพษทระบายเขาสบรรยากาศทเกดจาก การคมนาคมขนสง ไดแก กาซคารบอนมอนอกไซด กาซออกไซดของไนโตรเจน สารประกอบไฮโดรคารบอน ฝ นละอองขนาดเลกกวา 10 ไมครอน สารตะกวและกาซซลเฟอรไดออกไซด

กาซคารบอนมอนอกไซด (Carbon monoxide : CO) กาซคารบอนมอนอกไซด (Carbon monoxide : CO) เปนกาซทไมมสรสและกลนเบากวา

อากาศทวไปเลกนอยเมอหายใจเขาไป กาซนจะรวมตวฮโมโกลบน (Hemoglobin) ในเมดเลอดแดงไดมากกวาออกซเจนถง 200-250 เทา เกดเปนคารบอกซฮโมโกลบน (Carboxyhaemoglobin : CoHb) ซงลดความสามารถของเลอดในการเปนตวน าออกซเจนจากปอดไปยงเนอเยอตางๆ โดยทวไป องคประกอบส าคญทท าใหเกด CoHb ในเลอดมากหรอนอยขนอยกบความเขมขนของกาซคารบอนมอนอก ไซดในอากาศ ทสดหายใจเขาไปและระยะเวลาทอยในสภาวะนนส าหรบอาการตอบสนองของ มนษยขนอยกบเปอรเซนต CoHb และความรสกของแตละบคคลทไวตอกาซชนดน

กาซไนโตรเจนไดออกไซด (Nitrogen dioxide : NO2) ออกไซดของไนโตรเจนประกอบดวยไนตรส ออกไซด (N2O) ไนตรกออกไซด (NO) ได

ไนโตรเจนไตรออกไซด ( N2O3) ไนโตรเจนไดออกไซด (NO2) ไดไนโตรเจนเตตราออกไซด (N2O4) และไดไนโตรเจนเพนตอกไซดไซด (N2O5) ในทนจะกลาวเฉพาะNO และ NO2เนองจากเปนกาซทมอยท วไปในธรรมชาต และมความส าคญตอสงมชวตมากกวา ออกไซดของ ไนโตรเจนตวอน ๆ ไนตรกออกไซด (NO) เปนกาซไมมสและกลน ละลายน าไดบางเลกนอย สวนไนโตรเจนไดออกไซด (NO2) มสภาพเปนกาซทอณหภมปกต กาซทงสองเกดขนตามธรรมชาต ไดแก ฟาผา ฟาแลบ ภเขาไฟระเบดปฏกรยาขงจลนทรยในดนหรออาจเกดจากการกระท า ของมนษย เชน การเผาผลาญเชอเพลง การอตสาหกรรม การท ากรดไนตรก กรดก ามะถน การชบโลหะและการท าวตถระเบด เปนตน

อยางไรกตาม กาซทงสองเกดจากธรรมชาตมากกวาการกระท าของมนษย การเกดกาซไนตรกออกไซดมอณหภมเปนองคประกอบส าคญทสด ดงนน รถยนตและอตสาหกรรมจงเปนแหลงทท าใหเกดกาซน หากกาซไนตรกออกไซดท าปฏกรยากบโอโซนในบรรยากาศเกดเปนไนโตเจน ไดออกไซดและออกซเจนในทางตรงกนขาม แสงแดดท าใหไนโตรเจนออกไซดแตกตวท าปฏกรยายอนกลบ NO + O3 ===> NO2 + O เมอเปรยบเทยบระหวางกาซไนตร กออกไซด และไนโตรเจนไดออกไซด ทมตอการท างานของปอดแลวปรากฎวา กาซไนตรกออกไซด มอนตรายนอยกวา มนษยจะไดกลนกาซไนโตรเจนไดออกไซดทระดบ 230 ไมโครกรม /ลกบาศกเมตร หากมความชนเพมขนจะท าใหเกดกลนเรวขนผปวยทเปนโรคหอบหดอาจ มอาการเรวขนหากไดรบกาซนทระดบ 190 ไมโครกรม /ลกบาศกเมตรอากาศ ระบบหายใจในคนทวไปเรมตนเมอไดรบกาซน1,300-1,800 ไมโครกรม/ลกบาศกเมตร

8

กาซซลเฟอรไดออกไซด (Sulfur dioxide : SO2) กาซซลเฟอรไดออกไซด เปนกาซไมมสไมไวไฟทระดบความเขมขนสง จะมกลนฉนแสบจมก

เมอท าปฎกรยากบกาซออกซเจนในอากาศจะเปนซลเฟอร ไดออกไซดและจะรวมตวเปนกรดก ามะถน เมอมความชนเพยงพอหากอยรวมกบอนภาคมวลสารทมตวเรงปฏกรยา เชน มงกานส เหลก และวานาเดยม จะเกดมปฏกรยาเตม ออกซเจนเกดเปนซลเฟอรไตรออกไซด และเปนกรดก ามะถนเชนกน

การสนดาปเชอเพลงเพอใชพลงงานในการ ด ารงชพของมวลมนษย ซงรวมถงอตสาหกรรมท าใหเกดกาซซลเฟอรไดออกไซด และอนภาคมลสาร กระบวนการผลตในอตสาหกรรมตางๆ กเปนแหลงก าเนดของมลพษทงสองเชนกน กาซซลเฟอรไตรออกไซด และละอองกรด ก ามะถน กอใหเกดอนตรายตอระบบทางเดนหายใจ เชนโรคหลอดลมอกเสบเรอรง นอกจากนกาซนยงท าใหน าฝนทตกลงมามสภาพความเปนกรดมากขน ซงจะท าลายระบบนเวศน ปาไม แหลงน า สงมชวตตาง ๆ รวมถงการกดกรอนอาคารและโบราณสถานอก

กาช CFCs (Chlorofluoro carbons ) CFCs หรอ Chlorofluoro carbons คอกาซทมนษยประดษฐขนมา กาซเหลานไมไดเกดขนใน

อากาศตามธรรมชาต CFCs คอมลพษในอากาศทเปนเคม เมอกาซเหลานขนไปถงชนโอโซนสงในบรรยากาศของเราจะท าลายโอโซนนน เมอ CFCs เขาสบรรยากาศ จะท าลายออกซเจนทกอใหเกดชนโอโซน ท าใหโอโซนถกท าลาย บรรยากาศชนโอโซนกลดลง ท าใหรงสอตราไวโอเลตสามารถสงมาถงพนโลกไดโดยผานชองตาง ๆ ในชนโอโซน หลายปทผานมาเราใช CFCs ในกระปองสเปรยเพอสบเอาของเหลวออกมาในรปของละอองหรอหมอกบางๆกาซน ไมสงผลกระทบตอของเหลวทอยในกระปองแตอยางใด มหลายประเทศรวมทงสหรฐฯ ทไมใช CFCs ในกระปองสเปรยอกแลว และมหลายประเทศทก าลงจะเลกใช นอกจากนยงมแหลงทมาอน ๆ ของ CFCs อกซงท าใหเกดอนตรายตอชนโอโซน

ฝนละออง (Suspended Particulate Matter : SPM) ฝ นละออง เปนสารทมความหลากหลายทางดานกายภาพ และองคประกอบอาจมสภาพเปน

ของแขงหรอของเหลวกได ฝ นละอองทมอยในบรรยากาศรอบ ๆ ตวเรา มขนาดตงแต 0.002 ไมครอน(เปนกลมของโมเลกลทมองดวยตาเปลาไมเหนตองใชกลองจลทศน แบบอเลกตรอน) ไปจนถง ฝ นท ขนาดใหญกวา 500 ไมครอน (ฝ นทมองเหนดวยตาเปลามขนาดตงแต 50ไมครอนขนไป ) ฝ นละอองทแขวนลอย อยในอากาศไดนานจะเปนฝ นละอองขนาดเลก (ขนาดเสนผาศนยกลางต ากวา 10 ไมครอน) เนองจากมความเรวในการตกตวต า และจะแขวนลอยอยในอา กาศไดนานมากขน หากมแรงกระท าจากภายนอกเขามามสวนเกยวของ เชน การไหลเวยน ของอากาศ กระแสลม เปนตน ฝ นละอองทมขนาดใหญ (ขนาดเสนผาศนยกลางใหญกวา 100ไมครอน)อาจแขวนลอยอยในบรรยา กาศไดเพยง 2-3 นาท แตฝ นละอองทมขนาดเลก โดยเฉพาะขนาดเลกกวา 0.5 ไมครอน อาจแขวนลอยอยในอากาศไดนานเปนปฝ นละอองในบรรยากาศอาจแยกไดเปนฝ น ละอองทเกดขนและแพรกระจายสบรรยากาศจาก

9

แหลงก าเนดโดยตรงและฝ นละออง ซงเกดขน โดยปฎกรยาตาง ๆ ในบรรยากาศ เชนการรวมตวดวยปฎกรยาทางฟสกส หรอ ปฏกรยาทางเคม หรอปฎกรยาเคมแสง (Photochemical reaction)ฝ นละอองทเกดขนเหลานจะมชอเรยกตางกนไปตามลกษณะการ รวมตวฝ นละออง เชน ควน (Smoke) ฟม (fume)หมอกน า คาง (mist) เปนตน ฝ นละอองอาจเกดจากธรรมชาต เชน ฝ นดน ทราย หรอเกดจากควนด าจากทอไอเสยรถยนตการจราจร และการอตสาหกรรมฝ นทถกสดเขาไปในระบบทางเดนหายใจ ท าใหเกด อนตรายตอสขภาพ รบกวนการมองเหน และท าใหสงตาง ๆ สกปรกเสยหายไดในบรเวณ ทพกอาศยปรมาณฝ นละออง 30% เกดจากกจกรรมของมนษย สวนบรเวณทอยอาศยใกลถนนฝ นละออง 70-90% เกดจากการกระท าของมนษยและ พบวาฝ นละอองมมสารตะกวและสารประกอบโบไมดสงกวาบรเวณนอกเมอง อนเนองมาจากมลพษทเกดจากยานพาหนะ ฝ นละอองเมอแยกตามขนาด พบวา 60% โดยประมาณ จะเปนฝ นทมขนาดเลกกวา 10 ไมครอน ฝ นประเภทนเกดจากรถประจ าทางและรถบรรทกทใชเครองยนตดเซลบาง สวนมาจากโรง งานอตสาหกรรมสวนมากจะพบอยท วไปในเขตเมองเขตอตสาหกรรม และเขตกงชนบท หากพบในปรมาณทสงจะมผลตอสขภาพอนามยของประชาชน เนองจากมขนาดเลกพอทจะเขาสระบบทางเดนหายใจสวนลางและถงลมปอดของ มนษยไดเปนผลใหเกดโรคทางเดนหายใจโรคปอดตาง ๆเกดการระคายเคองและท าลายเยอหมปอด หากไดรบในปรมาณมากและเปนเวลานานจะเกดการสะสม ท าให เกดพงผดและเปนแผลได ท าใหการท างานของปอดลดลง ความรนแรงขนอยกบ องคประ กอบของฝ นละอองน น สวนฝ นขนาดใหญอกประมาณ 40%ทเหลอเกดจากการกอสรางและการฟงกระจายของฝ นจากพนทวางเปลา ฝ นประเภทนไมมผลตอสขภาพอนามยมากนกเพยงแตจะกอใหเกดการระคาย เคองตอทางเดนหายใจสวนตน และอาจเปนเพยงการรบกวนและกอใหเกด ความร าคาญเทานน

ควนด าและควนขาว ควนด า คออนภาคของถานหรอคารบอนเปนผง เขมาเลก ๆ ทเหลอจากการเผาไหมของ

เครองยนต ทใชน ามนดเซลเปนสวนใหญ เชน รถเมล รถปกอพดเซล รถขนาดใหญโดยทวไปและจากโรงงานอตสาหกรรม ควนด านอกจากจะบดบง การมองเหนและเกดความสกปรกแลว ยงสามารถเขาสปอดโดยการหายใจเขาไป และสะสมในถงลมปอดเปนสารท าใหเกดโรคมะเรง หรอเปนตวน าสารใหเกดโรคมะเรงปอดและท าใหหลอดลมอกเสบได ควนขาวเกดจากเครองยนตทไมไดรบการบ ารงรกษาอยางด โดยเฉพาะรถจกยานยนตเกา ควนขาวคอสารไฮโดรคารบอนหรอน าม น เชอเพลงทยงไมถกเผาไหม แลวถกปลอยออกมาทางทอไอเสย สารไฮโดรคารบอน เมอโดนแสงอาทตยจะเกดปฏกรยา สรางกาซโอโซนอนเปนพษภยแรงขน

10

การตดตามตรวจสอบคณภาพอากาศในบรรยากาศ กรมควบคมมลพษ โดย ส านกจดการคณภาพอากาศและเสยง ไดจดตงระบบเครอขายตดตามตรวจสอบคณภาพอากาศของประเทศไทย เพอตดตามตรวจสอบสภาพปญหามลพษทางอากาศทเกดขนในพนทตางๆ ของประเทศไทย เพอเฝาระวงสภาพปญหาและศกษาการเปลยนแปลงของคณภาพอากาศทเกดขนในพนทตางๆ อน จะเปนขอมลส าคญทจะน าไปใชในการก าหนดมาตราการในการแกไขปญหา ลดและปองกนปญหาทเกดขนหรออาจจะเกดขน และใชประเมนผลการด าเนนการและคาดการณสภาพการเปลยนแปลงของคณภาพอากาศใน บรรยากาศทเกดขน โดยไดเรมด าเนนการตงแต พ.ศ.2535

ระบบเครอขายการ ตดตามตรวจสอบคณภาพอากาศในบรรยากาศของประเทศไทยท กรมควบคมมลพษ ตดตงขน แบงเปน 2 สวน คอ

1. ระบบจดเกบและวเคราะหขอมล เปนระบบคอมพวเตอรทมซอฟทแวรหลก คอ AIRVIRO ซงสามารถใชเรยกขอมลหรอระบบฐานขอมล ทางภมศาสตรและแหลงก าเนดมลพษ และแบบจ าลองทางคณตศาสตรส าหรบประเมนการแพรกระจาย ของสารมลพษทางอากาศ โดยมศนยควบคมสวนกลาง ซงมกลไกการประมวลขอมลทงหมดดวย AIRVIRO ตงอยท กรมควบคมมลพษ กรงเทพมหานคร และใชการควบคมผานระบบโทรศพทเรยกขอมลจากสถานตรวจวดคณภาพอากาศทตงอย ในทตาง ๆ ทวประเทศไทย จ านวน 51 แหง รวมทงสถานตรวจวดสภาพอากาศทางอตนยมวทยาอก 5 แหง ท าใหทราบสถานการณภาวะมลพษทางอากาศในพนทตาง ๆ ไดอยางตลอดเวลา ( Real-time Monitoring ) และสามารถพยากรณสถานการณภาวะมลพษไดในระดบหนง

2. สถานตรวจวดคณภาพอากาศในบรรยากาศ (Monitoring Stations) ซงประกอบดวยสถานตรวจวดคณภาพอากาศแบบกงถาวร (สามารถเคลอนยายไดถาจ าเปน ) และหนวยตรวจวดคณภาพอากาศแบบเคลอนทรายละเอยดและรปแบบสถานตรวจวดคณภาพอากาศ สวนคณภาพอากาศในบรรยากาศไดด าเนนการตดตามตรวจสอบสภาพปญหามลพษทางอากาศทเกดขนในพนทตางๆ ซงเปนการตรวจสอบปญหาสภาพมลพษทางอากาศในปจจบน การเฝาระวงสภาพปญหา และศกษาการเปลยนแปลงของปญหามลพษทางอากาศทเกดขน หรอทอาจจะเกดขนในอนาคต อนจะเปนขอมลทส าคญซงจะน าไปใชในการก าหนดมาตรการในการแกไขปญหา ลด และปองกนปญหาทเกดขน หรอทอาจจะเกดขนไดในอนาคต และใชประเมนผลการด าเนนการและคาดการณสภาพการเปลยนแปลงของคณภาพอากาศในบรรยากาศทจะเกดขน

11

รายละเอยดเกยวกบสถานตรวจวดคณภาพอากาศ 1. สถานฯ เปนตคอนเทนเนอร (สามารถเคลอนยายได ) มขนาดประมาณกวาง 3 เมตร ยาว 4

เมตร สง 2.4 เมตร ตงอยบนฐานคอนกรตขนาดประมาณกวาง 5 เมตร ยาว 5 เมตร (พนทขอใช) สถานฯ ทท าการตดตงมอย 2 ลกษณะ คอ สถานตรวจวดคณภาพอากาศในชมชน (Urban Area) ซงจะอยหางจากถนนหลกประมาณ 50 เมตร ขนไป และสถานตรวจวดคณภาพอากาศรมเสนทางจราจร (Road Side) จะหางจากถนนหลกไมเกน 10 เมตร พนททขอใชตดตงสถานฯ (เฉพาะสถานฯ ในชมชน ) ตองเปนพนทเปด หรอ คอนขางโลง พนทขางสถานฯ (ภายในพนททขอใช ) จะตดตงเสาส าหรบตดตงเครองมอตรวจวดสภาพอากาศทางอตนยมวทยา ซงมความสงประมาณ 10 เมตร คอมเพรสเซอรของเครองอากาศ จ านวน 2 เครอง และอาจจะตดตงรวโดยรอบสถานฯ ทงนขนอยกบความเหมาะสมของสถานท บนหลงคาสถานฯ จะตดตงเครองตรวจวดฝ นละอองในบรรยากาศ จ านวน 2 เครอง อปกรณชกตวอยางอากาศ (Sampling probe) ไมโครโฟนของเครองวดระดบเสยง และเครองวดปรมาณน าฝน โดยมความสงเฉลยจากพนหลงคาสถานฯ ประมาณ 1.5 เมตร การกอสรางสถานฯ และการตดตงเครองตรวจวดคณภาพอากาศและอปกรณ จะด าเนนการโดยผรบเหมาของกรมควบคมมลพษทมความช านาญเปนพเศษ การกอสรางสถานฯ จะเปนไปตามขอก าหนดในการกอสราง โดยไดรบการรบรองจากวศวกรอยางถกตอง ระบบไฟฟาและโทรศพททจ าเปนตองใชงานกบสถานฯ กรมควบคมมลพษไดด าเนนการตามขอก าหนดของการไฟฟาสวนภมภา ค หรอการไฟฟานครหลวง และบรษท ทศท คอรปอเรชน จ ากด (มหาขน) ภายในสถานฯ จะตดตงระบบปองกนอคคภยแบบอตโนมต ระบบแจงเหตการโจรกรรมซงจะมสญญาณแจงเหตทสถานฯ หากมการงดแงะเพอจะเขาไปในสถานฯ และจะตดตงระบบรบ – สงขอมลแบบอตโนมตสงขอม ลจากสถานฯ ไปยงศนยควบคมของกรมควบคมมลพษ โดยผานทางคสายโทรศพท เจาหนาทของกรมควบคมมลพษจะไปปฏบตงานทสถานฯ เปนประจ าทก 6 วน ส าหรบสถานฯ ในตางจงหวดจะปฏบตงานเดอนละ 1 ครง ภายในสถานฯ มการตดตงเครองตรวจวดคณภาพอากาศและอปกรณ เครองตรวจวดสภาพอากาศทางอตนยมวทยา เครองวดระดบเสยง และเครองวเคราะหและบนทกผลการตรวจวดฯ ซงมระบบการท างานแบบอตโนมต

12

บทท 3 การด าเนนการศกษา

การด าเนนการศกษาของคณะผศกษา ไดท าการรวบรวมสถตการวดคณภาพอากาศ และสถตการเขารบการรกษาพยาบาลในสถานพยาบาลสงกดส านกงานสาธารณสขจงหวด เชยงใหม โดยไดมการระบขอมล ยอนหลง 1-2 ป และยงรวมไปถงสถตการจดทะเบยนรถยนต รถจกรยานยนต ในเขตอ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม เพอจะไดเหนถงพฒนาการ การเจรญเตบโตแบบกาวกระโดด และการอพยพยายถนฐานของประชากรแฝงในเขตเทศบาลนครเชยงใหม นอกเหนอจากขอมลขางตนแลว ทางคณะผศกษาไดท าการประเมนผลกระทบตอสขภาพ(Health Impact Assessment) โดยไดยกตวชวดบางตวทสามารถประยกต และวเคราะหขอมลจากการรวบรวมขอมล ทงนเพอ ชวยสนบสนนความนาเชอถอของขอมล และเปนการฝกทกษะการสงเคราะห และวเคราะหขอมล เพอเกดทกษะการเรยนร และสามารถน าไปใชในการปฏบ ตและการจดท ารายงานการประเมนผลกระทบตอสขภาพฉบบจรง ซงปจจบนประเทศไทย โดยกระทรวงสาธารณสข กระทรวงอตสาหรรม และกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ไดเนนและเขมงวด กฎเกณฑในการกอสรางหรอด าเนนโครงการของภาคธรกจตางๆ การด าเนนการศกษาครงน ได น าตวชวดบางตวของการประเมนผลกระทบตอสขภาพ (Health Impact Assessment: HIA) แลวยงไดพฒนาการใชวธการ ประเมนผลกระทบสงแวดลอมในทองถน (Participle Environmental Impact Assessment: PAR-EIA) รวมดวย โดยมวธการและขนตอน ดงตอไปน การวเคราะหผมสวนไดสวนเสยหลก (Key Stakeholder Analysis) มการประยกตใชวธการของ Jain และ Polman (2003) ซงเนนการวเคราะหผมสวนไดสวนเสยหลกตอขอเสนอโครงการ แผนงาน และนโยบาย การพฒนาทองถน ซงในกรณนคอ ผมสวนไดสวนเสยทงภาคชมชน ภาครฐ สถาบนวชาการ และองคการพฒนาเอกชน ในระดบหมบาน ต าบล เทศบาล อ าเภอ และจงหวด การประเมนผลกระทบสงแวดลอมแบบมสวนรวม (Participatory Environmental Impact Assessment) ใชหลกการมสวนรวมของชมชนในกระบวนการประเมนผลกระทบสงแวดลอมตาม The Espoo EIA Convention วธการศกษาใชแนวทางทวไปของการประเมนผลกระทบสงแวดลอมของประเทศไทยทก าหนดโดยกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม อนประกอบดวยข นตอนตางๆ คอ การคดกรอง (Screening) การก าหนดขอบเขต (Scoping) การประเมนผลกระทบ (Assessing Impact) และการน าเสนอมาตรการลดผลกระทบ (Proposing Impact Mitigation Measures)

13

แตเนองจากการด าเนนการศกษาผลกระทบของมลพษจากการคมนาคมขนสง ทางรถยนต และรถจกรยานยนตในเขตเทศบาลนครเชยงใหม อ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม ในครงนเปนการศกษาเพอหาแนวทางการแกไขปญหาโดยภาพรวม มไดระบหวขอรายละเอยดการประเมนผลกระทบสงแวดลอม และผลกระทบตอสขภาพในการศกษาผลกระทบของมลพษจากไอเสยรถยนตและรถจกรยานยนต เปนเพยงการประยกตน าเอาตวชวดบางตวในเกณฑการประเมนผลกระทบตอสงแวดลอม และสขภาพเทานน

การเกบรวมรวมขอมลภาคสนาม ใชวธการแบบผสมผสาน (Mix Methods) จากแหลงขอมลตางๆ แลวน าขอมลมาประเมนหาความสอดคลอง ความเทยงตรง และความอมตวของขอมลแบบสามเสา (Triangulation) ประกอบดวย

1. การตรวจหาออกสารตามกรอบการประเมนผลกระทบสงแวดลอม และสขภาพ (Environmental and Health Scoping) 4 ดาน คอ สงแวดลอมทางกายภาพ ชวภาพ คณภาพชวต ผลกระทบตอประชาชนทเกยวของกบเทศบาลนครเชยงใหม จากแหลงขอมลทตยภมของสวนราชการ นกวจยอสระ หนวยงานวจยของภาครฐ หรอองคกรเอกชน ตางๆ

2. การสมภาษณ (Interview) กลมผมสวนไดสวน เสยหลก สอบถามขอมลเกยวกบ 4 ดานคลายในขอ 1 และทางเลอกทศทางการพฒนาของเทศบาลนครเชยงใหม ทกลมผมสวนไดเสยหลกตองการ กลมขอมลผใหสมภาษณนน คณะผศกษาไดท าแบงกนสอบถามเพอนนกศกษาตามหอพกทตนเขาพกอาศย และบคคลทรจกในเขตเทศบาลนครเชยงใหม

3. การจดการประชมกลมยอย (Focus Group) โดยคณะผศกษาแตละคนน าขอมลทตนเองไดรบ ทงจากการสอบถามจากบคคลทรจกตามขอ 2 นน และทไดสมผสจากประสบการณของตวผศกษาเอง

4. การน าขอมลจากการคนควา การตรวจเอกสาร การสอบถาม แ ละการจดประชมกลมยอยมาวเคราะหความสอดคลองและความแตกตางเชงเนอหา และประเดนผลกระทบ (Content Validation and Agreement)

ขนตอนสดทายคอมการระดมความคดเหนของคณะผท าการศกษาแตละรายในลกษณะปรกษาหารอ (Consultation Meeting) หาขอสรปเปนการหาแนวทางการแกไขปญหาทเกดขนแลว และก าลงจะเกดขนในอนาคต โดยไดท าการวเคราะหจากขอมลเหลาน คอ

14

ขอมลทใชในการวเคราะหผลกระทบทางดานสาธารณสข รวบรวมขอมลสาธารณสขจากหนวยงานสาธารณสข ไดแก ขอมลการเขารบการรกษาพยาบาลในสถานพยาบาลสงกดส านกงานสาธารณสขจงหวดเชยงใหม

กราฟท 1 จ านวนผปวยดวยโรคทางเดนหายใจ ป 2541-2551

กราฟท 2 สถตผเสยชวตจากโรคระบบทางเดนหายใจ ป 2545-2551

785,571 791,964

709,837

920,959

762,194

826,266 850,713

-

100,000

200,000

300,000

400,000

500,000

600,000

700,000

800,000

900,000

1,000,000

2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551

1,078 1,164

893 951 927 942

828

-

200

400

600

800

1,000

1,200

1,400

2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551

15

จากกราฟท 1 และกราฟท 2 จ านวนผปวยและผเสยชวตดวยโรคทางเดนหายใจ ป 2541-2551 หากพจารณา 3 ปยอนหลง คอตงแตป 2549-2551 จะเหนจ านวนผปวยทเขารบการรกษา ปละ 813,058 คนโดยเฉลย ซงเปนอนดบทหนงสถตการเขารบการรกษาในสถานพยาบาล แสดงใหเหนถงระย ะเวลาการพฒนาและความเจรญเตบโตทางดานเศรษฐกจ และสงคม ผคนมการยายเขามาในเชยงใหมเพมมากขน ปรมาณการจราจรหนาแนนเพมขน ปญหามลพษสะสมโดยไมมหนวยงานใดใหความส าคญในการแกไขปญหา จ านวนผปวยดานระบบทางเดนหายใจของประชากรในเขตเทศบาลเมองเชยงให มกเพมขนทกป

ในป พ.ศ. 2550 แนวโนมความรนแรงของปญหาหมอกควนเพมขนอยางชดเจนตงแตวนท 29 มกราคม 2550 สถานตรวจวดคณภาพอากาศท โรงเรยนยพราชวทยาลย และศนยราชการจงหวดเชยงใหมสงเกนมาตรฐาน 120 ไมโครกรมตอลกบาศกเมตร ปรมาณฝ นและหมอกควนอยในระดบทมผลกระทบตอสขภาพ กรมควบคมมลพษจงออกประกาศใหหลกเลยงการอยนอกอาคารเปนเวลานาน และงดออกก าลงกายในทโลง โดยเฉพาะเดก ผสงอาย ผปวยทางเดนหายใจ และหดหอบ นอกจากนปญหาหมอกควนและฝ นละอองขนาดเลกทเกดขนในเชยงใหมยงสงผล กระทบตอการทองเทยว โดยพบวายอดการจองหองพกลวงหนาของโรงแรมในชวงสงกรานต 2550 อยท 50%

นอกเหนอมลพษทเกดจากหมอกควนของไฟปาแลว การเผาไหมของเครองยนตไดมการปลอยมลพษออกมาเชนเดยวกน และในปจจบนในจงหวดเชยงใหมมรถสญจรบนทองถนนเปนจ านวนมากขนทกป ดงนนทางคณะผจดท าไดมการสรปขอมลปรมาณมลพษทางอากาศและเสยงจากการใชพาหนะในพนทจงหวดเชยงใหมยอนหลง 3 ป ตงแตป 2549-2551 ดงตารางทแสดงดงตอไปน

����������������� ������������������������ ���������������� !���" #���#$��������%

������%���#���" 20-24 ��+��#�,- 2549

��������� ���������������� ������������������������������

����� ������

1. �#��$%� �&�

������ �'�&���% �������(&�%

(% +��,���$�) �'�&(.+�����% �� (����/��0������)

���� ���� (��&� ���) ,������#

(���) ����1��2�

�0����3� �#��2�����$�4��

����1��2� �0����3� �#��2�����$�4��

����1��2� �0����3� �#��2���

��$�4�� 1.�#��$%� �&����� ���� 1.1 $�$�5 Catalytic Converter

1.2 (��$�$�5 Catalytic Converter

73 28

0.3 3.6

4.10 35.71

117 594

13.69 32.14

82.8 84.8

- -

2. �#���������$% �'�&���% �������(&�%

(% +��,���$�) �'�&(.+�����% �� (����/��0������)

,��������3�� (%)

���� ���� (��&� ���)

,������# ������ (���)

����1��2�

�0����3� �#��2�����$�4��

����1��2�

�0����3� �#��2�����$�4��

����1��2�

�0����3� �#��2�����$�4��

����1��2�

�0����3� �#��2�����$�4��

2.1 �#���������$% 2 �� ��� 2.2 �#���������$% 4 �� ���

20 109

2.94 1

20 1.83

7267 230

30 -

0 0

0 0

95.3 84.5

50 1.83

3. �#��$%���&�

������ ,�����������(%)

���� ���� (��&� ���) ,������#

(���) ����1��2� �0����3� �#��2�����$�4�� ����1��2� �0����3� �#��2�����$�4�� 3.1 �#���&�3�����L� (�#,M����) 3.2 �#�� �#��� �0� 3.3 �# �����

194 84 107

61.9 78.5 43.4

47.93 95.23 33.64

95.4 101.2 98.7

5.15 53.57 29.91

�������� 1. �2���-�3�4����"����$�����$�#!� Catalytic Converter ( $���3����#!���% 1 �.�. 2536) E%�����F��G�4E��-3������H4$- H�%��� 1.5%J$��������

��G�4HKJ$�E��-3��H�%��� 200 �%��������%��

2. �2���-�3�4����"��H$�����$�����$�#!� Catalytic Converter ( $���3���%�� 1 �.�. 2536) E%�����F��G�4E��-3������H4$-H�%��� 4.5%

J$�������� ��G�4HKJ$�E��-3��H�%��� 600 �%��������%��

3. �2 #�������-��E%�����F��G�4E��-3������H4$-H�%��� 4.5 % J$�������� G�4HKJ$�E��-3��H�%��� 10,000 �%��������%�� ��E�#�M��H�%��� 30 %

4. �2���-$��4��������E�#�$��H�%�������� 50 (�E� "�����-H�%��+�����33��$�����)

5. E%�����F����$#3������2 #�������-H�%��� 95 �$4��3�� �2����+�� "���E%�H�%��� 100 �$4��3�� (��"���� 0.5 ���� ������ 45 ����#3����%�H�����)

6. ������ �#$�2 #�������- 4 #���� H�%������3��E�#�M�� (E�#�M�� = 0)

ตารางสรปผลการส ารวจปรมาณมลพษทางอากาศและเสยงจากยานพาหนะใชงานพนทจงหวดเชยงใหม ระหวางวนท 19-22 กมภาพนธ 2550

สวนมลพษทางอากาศจากยานพาหนะ

ส านกจดการคณภาพอากาศและเสยง กรมควบคมมลพษ

1. รถยนตเบนซน

ประเภทรถ

จ านวน

กาซคารบอนมอนอกไซด (% โดยปรมาตร)

กาซไฮโดรคารบอน (สวนในลานสวน)

ระดบเสยง (เดซเบลเอ)

(คน) คาเฉลย รอยละของรถทเกนมาตรฐาน

คาเฉลย รอยละของรถทเกนมาตรฐาน

คาเฉลย รอยละของรถทเกน

มาตรฐาน 1.รถยนตเบนซนสวนบคคล

1.1 ตดตง Catalytic Converter 1.2 ไมตดตง Catalytic Converter

98 31

0.66 4.9

10.20 61.29

190 699

23.46 41.94

83.6 85.5

- -

2. รถจกรยานยนต

ประเภทรถ จ านวน (คน)

กาซคารบอนมอนอกไซด (% โดยปรมาตร)

กาซไฮโดรคารบอน (สวนในลานสวน)

ระดบเสยง (เดซเบลเอ)

คาเฉลย

รอยละของรถทเกนมาตรฐาน

คาเฉลย

รอยละของรถทเกนมาตรฐาน

คาเฉลย

รอยละของรถทเกนมาตรฐาน

2.1 รถจกรยานยนต 2 จงหวะ 2.2 รถจกรยานยนต 4 จงหวะ

10

117

0.03 1.0

30

0.85

9310 465

50 -

86.4 83.6

- -

3. รถยนตดเซล

ประเภทรถ

จ านวน

ปรมาณควนด า(%) ระดบเสยง(เดซเบลเอ)

(คน) คาเฉลย รอยละของรถทเกนมาตรฐาน คาเฉลย รอยละของรถทเกนมาตรฐาน

3.1 รถดเซลขนาดเลก (รถปคอพ) 3.2 รถบรรทก

121 122

66.9 48.4

74.38 45.08

89.2 94.1

3.31 13.11

หมายเหต 1. รถยนตเบนซนทก าหนดใหตดตง Catalytic Converter (จดทะเบยนตงแต 1 พ.ย. 2536) คามาตรฐานกาซคารบอนมอนอกไซด ไมเกน 1.5%โดยปรมาตร

และกาซไฮโดรคารบอนไมเกน 200 สวนในลานสวน 2. รถยนตเบนซนทมไดก าหนดใหตดตง Catalytic Converter (จดทะเบยนกอน 1 พ.ย. 2536) คามาตรฐานกาซคารบอนมอนอกไซดไมเกน 4.5% โดยปรมาตร และกาซไฮโดรคารบอนไมเกน 600 สวนในลานสวน 3. รถจกรยานยนตมคามาตรฐานกาซคารบอนมอนอกไซดไมเกน 4.5 % โดยปรมาตร กาซไฮโดรคารบอนไมเกน 10,000 สวนในลานสวน และควนขาวไมเกน 30 % 4. รถยนตดเซลมปรมาณควนด าไมเกนรอยละ 50 (เครองยนตไมมภาระระบบกระดาษกรอง) 5. คามาตรฐานระดบเสยงรถจกรยานยนตไมเกน 95 เดซเบลเอ รถประเภทอนมคาไมเกน 100 เดซเบลเอ (ทระยะ 0.5 เมตร ท ามม 45 องศากบปลายทอไอเสย) 6. ผลการตรวจวดรถจกรยานยนต 4 จงหวะ ไมมการระบายควนขาว (ควนขาว = 0)

ตารางสรปผลการสารวจปรมาณมลพษทางอากาศและเสยงจากยานพาหนะใชงานจงหวดเชยงใหม

ระหวางวนท$ 10-13 มนาคม 2551

สวนมลพษทางอากาศจากยานพาหนะ สานกจดการคณภาพอากาศและเสยง

กรมควบคมมลพษ

รถยนตเบนซน

ประเภทรถ

จานวน

กาซคารบอนมอนอกไซด (% โดยปรมาตร)

กาซไฮโดรคารบอน (สวนในลานสวน)

ระดบเสยง (เดซเบลเอ)

(คน) คาเฉล0ย รอยละของรถท0เกนมาตรฐาน

คาเฉล0ย รอยละของรถท0เกนมาตรฐาน

คาเฉล0ย รอยละของรถท0เกน

มาตรฐาน

1.รถยนตเบนซนสวนบคคล 1.1 จดทะเบยนกอน 1 พ.ย 2536 1.2 จดทะเบยนต9งแต 1 พ.ย 2536 -31.ธ.ค 2549 1.3 จดทะเบยนต9งแต 1 ม.ค 2550

25 76 6

3.02 1.25 0.70

24.00 23.68 16.67

615 263 92

24.00 51.31 33.33

85.4 83.6 82.7

- - -

รถจกรยานยนต

ประเภทรถ จานวน (คน)

กาซคารบอนมอนอกไซด (% โดยปรมาตร)

กาซไฮโดรคารบอน (สวนในลานสวน)

ระดบเสยง (เดซเบลเอ)

คาเฉล0ย

รอยละของรถท0เกนมาตรฐาน

คาเฉล0ย

รอยละของรถท0เกนมาตรฐาน

คาเฉล0ย

รอยละของรถท0เกนมาตรฐาน

1. รถจกรยานยนต 2 จงหวะ 1.1 จดทะเบยนกอน 1 ก.ค 2549 2 รถจกรยานยนต 4 จงหวะ 2.1 จดทะเบยนกอน 1 ก.ค 2549 2.2 จดทะเบยนต9งแต 1 ก.ค 2549- 31 ธ.ค 2551

7

89 23

2.56

0.69 0.29

14.29

- -

1115

192 161

14.29

- -

90.7

84.6 84.3

- - -

รถยนตดเซล

ประเภทรถ

จานวน ปรมาณควนดา(%) ระดบเสยง(เดซเบลเอ)

(คน) คาเฉล0ย รอยละของรถท0เกนมาตรฐาน คาเฉล0ย รอยละของรถท0เกนมาตรฐาน

1. รถสองแถวรบจาง 2. รถดเซลขนาดเลก (รถปคอพ) 3. รถบรรทก

35 82

117

63.0 58.8 42.8

68.57 57.31 31.62

94.7 91.2 96.7

25.71 3.66 17.95

19

บทท 4 ผลการศกษา

การศกษา ผลกระทบและแนวทางการแกไขปญหามลภาวะทางอากาศจากไอเสยรถยนต และ

รถจกยา นยนต ในเขตเทศบาลนครเชยงใหม อ าเภอเมองเชยงใหม จงหวดเชยงใหม เพอศกษาถงผลกระทบทเกดจากมลสารของกระบวนการเผาไหมของรถยนตและรถจกรยานยนตทมผลกระทบตอประชาชนในพนทเทศบาลนครเชยงใหม โดยท าการรวบรวมเอกสารงานวจย รายงานการศกษาจากสถาบนการศกษา นกวจยจากภาครฐ และองคกรเอกชน นกวจยอสระ นกอนรกษในทองถ น และการลงพนทดวยตวของคณะผศกษา โดยท าการบนทกภาพถาย และสอบถามบคลทรจกทอาศยและประกอบอาชพ ศกษาเลาเรยนในบรเวณเทศบาลนครเชยงใหม เพอน าขอมลมาท าการศกษาถงผลกระทบและหาแนวทางการแกไขปญหาทเกดขน และก าลงจะเกดขนในอนาคต

จากทางทคณะผศกษาไดท าการเกบรวมรวมขอมลภาคสนาม ไดน าวธการแบบผสมผสาน (Mixed Methods) ซงเปนตวชวด ของการประเมนผลกระทบตอสงแวดลอม แบบมสวนรวม (Participatory Environmental Impact Assessment: PAR-EIA) มาพฒนาและประยกตใหเขากบวธการด าเนนการศกษา และการวเคราะหผลกระทบตอสขภาพ (Health Impact Assessment: HIA) เขามารวมในการจดท าผลการศกษาในครงน ซงสามารถอธบายผลการศกษา และมวธการดงตอไปน

20

ผลการศกษาโดยการประยกตตวชวด การประเมนผลกระทบตอสงแวดลอมแบบมสวนรวม (Participatory Environmental Impact Assessment: PAR-EIA)

1. การวเคราะหผมสวนไดเสยหลก (Key Stakeholders Analysis) ผลส ารวจและวเคราะหขอมลกลมผมสวนไดเสยหลก พบวา

1. ประชาชนทมบานเรอนและอาศยอยในเขตเทศบาลนครเชยงใหม 2. นกเรยน นกศกษา พนกงานหนวยงานองคกรของรฐและเอกชนทเขามาศกษา หรอท างาน

ในเขตเทศบาลนครเชยงใหม 3. นกอนรกษในทองถน นกวชาการองคกรพฒนาเอกชน (NGO) องคกรธรกจทส าคญ เชน

กลมบรษท เซนทรล พฒนา กลมบรษทนยมพาณช เปนตน 4. นกทองเทยว ในกรณนรวมไปถงนกทองเทยวชาวไทย และชาวตางชาต ทเขามาทองเทยว

ในเขตเทศบาลนครเชยงใหม ผลการศกษาจากการวเคราะหผมสวนไดเสยหลก (Key Stakeholders Analysis) 4 กลม

ขางตน เปนการศกษาจากกา รเดนทาง การใชชวตประจ าวนทจะตองไดรบผลกระทบในการเดนทางของกลมคนแตละกลม กลมทไดรบผลกระทบมากทสดคอ กลมประชาชนทมบานเรอนและอาศยอยในเขตเทศบาลนครเชยงใหม และกลมทไดรบผลกระทบนอยทสดคอ กลมนกทองเทยว เนองจากนกทองเท ยวจะเดนทางเขามาทองเทยวในบรเวณเขตเทศบาลนครเชยงใหมเปนเทศกาล และเปนบางฤดกาลเทานน

2. การวเคราะหสภาพสงแวดลอมปจจบน (Existing Environment Analysis)

ทรพยากรทางกายภาพ บรเวณเทศบาลนครเชยงใหมมพนทประมาณ 40.216 ตารางกโลเมตร สวนใหญเปน

อาคารส านกงาน สถานศกษา สถานประกอบการ โรงแรม และศ นยการคาขนาดใหญ มพนทสเขยวเปนสวนสาธารณะภายใตการดแลของเทศบาล นครเชยงใหม มวดขนาดใหญ กระจายอยตามมมเมอง

เมอมปรมาณการจราจรทหนาแนเพมขน และมความจ าเปนตองขยายถนน จะสงผล ใหคนในพนทตองถกเวนคนทดนซงเปนบานเรอน (ถนนทาแพ- ถนนเชยงใหมล าพน ) ซงเปนลกษณะชมชนเกาแกของพนท หากมการขยายถนนจ าท าใหเสยทศนยภาพ และภมทศนของบานเรอนลกษณะลานนาโบราณ

21

ทรพยากรทางชวภาพ เทศบาลนครเชยงใหมมแมน าปงไหลผาน มปลาหลากหลายชนดพบไดโดยทวไปตาม

ล าน าปง มการพฒนารมน าปงเปนสถานทพกผอนหยอนใจ เปนสวนสาธารณะ และบางจดมการพฒนาเปนสถานบนเทง มการปลกตนไมขนาดใหญรมน าปง เพอใหเกดทศนยภาพทสวยงาม และเปนทอยของนกทเขามาอาศยท ารงอยบรเวณดงกลาว

3. การวเคราะหคณคาและการใชประโยชนในเขตพนทเทศบาลนครเชยงใหม

การทองเทยว อตสาหกรรมการทองเทยวถอเปนรายไดหลกของประชนทอาศยอยในพนทเทศบาล

นครเชยงใหม เนองจากมสถานทเทยวส าคญๆ และมชอเสยง ไมวาจะเปนสวนสตวเชยงใหม วดและโบราณสถานตางๆ หากมการบรหารจดการการจราจร การขนสงคมนาคมภายในเขตเทศบาล มการสนบสนนการใชรถโดยสารสาธารณะใหเปนระบบคมนาคมหลก จะสงผลใหปญมลทเกดขนในปจจบนลดนอยลง ประชาชนในพนทสามารถใชชวตประจ าวนไดอยางปลอดภย มคณภาพชวตทด นกทองเทยวมจ านวนเพมขน สงผลใหความเจรญทงทางดานเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรมและสงแวดลอมอยรวมกนไดอยางถอยทถอยอาศย

แตในปจจบน ปญหามลพษทางอากาศในบรเวณเทศบาลนครเชยงใหม ไมไดมเพยงแตปญหามลพษจากไอเสยของรถยนตและรถจกยานยนตเพยงปญหา เดยวเทานน แตยงมปญหาหมอกควนทเกดจากประชาชนบางกลมไดมการเผาปา ซงบางครงกเกดขนเองตามธรรมชาตในชวงเดอน มนาคม- พฤษภาคม ของทกๆป เนองจากชวงดงกลาวเปนฤดรอน สงผลใหมปรมาณหมอกควนหาแนนเกนคามาตรฐานของกรมควบคมมลพษก าหนด ซงการแ กไขปญหาในปจจบน เปนเพยงแตการแกไขปญหาระยะสนและแกไขเฉพาะหนาเทานน คอเมอเกดกลมหมอกควนในพนท ทางเทศบาลกจะมอบหมายใหส านกงานดบเพลงเชยงใหม และหนวยงานทเกยวของฉดน าขนบนทองฟา ตดตงอปกรณพนไอน าตามจดตางๆ เพอเปนการลดป รมาณฝ นละออง หมอก ควนทลอยอยบนอากาศไดเพยงบางสวนเทานน ปญหาดงกลาวสงผลใหมปรมาณนกทองเทยวเดนทางทองเทยวเทศกาลสงกรานต หรอประเพณปใหมเมอง จงหวดเชยงใหมและพนทใกลเคยงลดนอยลง

22

การคา การลงทน จงหวดเชยงใหม ถอไดวาเ ปนอกหนงจงหวดทเปนหวเมองหลกทางเศรษฐกจ การคา

การลงทนขนาดใหญของประเทศ มศกยภาพและจดแขงตางๆ ทเออตอการด าเนนธรกจ มบรษท หางราน สถานประกอบการ ทงเปนของนกลงทนในพนท และนอกพนท เขามาลงทนในพนทเปนจ านวนมาก เกดการจางงาน ในทองถนรวมถงพนทใกลเคยงไดรบอานสงคในการเขามาด าเนนกจการของนกลงทน สถานประกอบการแตละแหงมความตองการใชแรงงานเกดการอพยพแรงงานจากนอกพนทเขามาอาศยอยเปนจ านวนมาก ซงแรงงานกลมดงกลาวถอไดวาเปนประชากรแฝงในพนทเทศบาลนครเชยงใหม

เมอมการอพยพยายถนฐานของแรงงานเขาสตวเมองมากยงขน จ านวนประชากรในพนทซงแตเดมกมจ านวนมากอยแลว สงผลใหเกดผลกระทบตางๆ ตามมาเนองมาจากการวางผงเมองและการจดโครงสรางสาธารณปโภคขนพนฐานทจ าเปนยงไมสามารถตอบสนองทนตอสถานการณก ารเปลยนแปลงทเกดขนอยางรวดเรว การคมนาคมขนสง การจดการจราจร ถนนภายในบรเวณตวเมอง คบแคบเกดปญหาจราจรแออด ในชวโมงเรงดวน โดยเฉพาะเวลาตงแต 06.30-09.30 น. และ 16.00-18.30 น. ซงถอเปนชวโมงเรงรบ และเปนเวลาการเขางานของพนกงาน ลกจางบรษทตางๆ ระบบขนสงสาธารณะมจ านวนมากเกนความตองการ คนขบรถไมมวนยจราจร ทงรถตกตก สลอแดง ถอไดวาเปนอกหนงสาเหตทท าใหเกดปญหาจราจรในพนท ระบบขนสงมวลชนสาธารณะเชยงใหม (ขสชม.) กไมเพยงพอตอความตองการ สงผลใหมการน ารถยนตแ ละรถจกรยานยนตสวนตวออกมาใชมากขน ซงสงเกตไดวาปจจบนถงแมนราคาน ามนจะสงเพยงใดกตาม แตปรมาณรถยนตและรถจกรยานยนตบนทองถนนกยงมปรมาณเพมมากขนทกป แตในทางกลบกนปรมาณชองจราจรและถนนในพนทเทศบาลนครเชยงใหมทไมสามารถขยายชองทางจ ราจรได เกดปญหาจราจรตดขดในชวโมงเรงดวน ปรมาณกาซคารบอนไดออกไซดเกนคามาตรฐานทหนวยงานทเกยวของกบหนด ประชาชนในพนทไดรบผลกระทบตอรางกาย สงผลใหนกลงทนนอกพนทขาดความเชอมน เกดบรรกาศทไมเออตอการลงทน

23

ผลการศกษาโดยการประยกตตวชวด การประเมนผลกระทบตอสขภาพ (Health Impact Assessment: HIA) ผลกระทบทส าคญและความเชอมโยงการประเมนผลกระทบสงแวดลอมดานสาธารณสข อากาศ สขภาพ การแสดงความเชอมโยงของผลกระทบดานอากาศตอสขภาพ เชน ปญหามลพษไอเสย

จากกระบวนการเผาไหมจากทอไอเสยของรถยนต และรถจกรยานยนต ประชาชนทมบานเรอน หรออาศยอยในบรเวณเขตจราจรหนาแนน และเปนแยกจราจรทมไฟแดง เชน สแยกกาดตนพะยอม สแยกสนามบน สแยกค าเทยง เปนตน ทงนการแพรกระจายของมลพษทเกดจา กกจกรรมการสญจรไดมการน าคามาตรฐานคณภาพอากาศมาใชในการวเคราะหรวมดวย

เสยง สขภาพ ความเชอมโยงของผลกระทบดานเสยงตอสขภาพ เชน สามารถระบไดวามผลกระทบ

ตอความรสกทางอารมณของประชาชน เกดการรบกวนการพกผอนนอนหลบ การผอนคลายทางอารมณ การเก ดความร าคาญทางจตวทยา เกดการบกวนในการสนทนา การฟงเพลง ชมภาพยนตรและโทรทศน อนเกดจากเสยงรถยนต และรถจกรยานยนต ไปจนถงรถจกรยานยนตทมการดดแปลงทอไอเสย

การท างาน สขภาพ (อาชวอนามย) ความเชอมโยงของผลกระทบดานการท างานตอสขภาพ เชน ระบไดวาการท างานของ

ผปฏบตงานบรเวณทมการสญจรและปรมาณรถหนาแนน อาจไดรบผลกระทบการจากสดดมกาซพษ หรอมลสารทเปนอนตรายจากกระบวนการเผาไหมของเครองยนต โดยมการเปรยบเทยบจากมาตรฐานการปลอยกาซพษจากรถยนตและรถจกรยานยนตทเมอรางกายของคนไดรบสารเขาไปแลวไมมผลตอสขภาพ

24

บทท 5 สรปผลการศกษา

ขอเสนอแนะจากคณะผศกษา

ในเดอนพฤศจกายน พ .ศ. 2549 มปรมาณฝ นละอองในอากาศเกน 60 ไมโครกรมตอลกบาศกเมตรใน 24 ชวโมง ซงอยในระดบทสงผลกระทบตอสขภาพมากถง 15 วนในหนงเดอน ซงสงกวาปทผานๆมา และมแนวโนมวาสภาพการณจะรนแรงขน เนองจากมการเพมเทยวบน มปญหารถตด มการเผาในทโลงมาก การบรหารจดการจราจรทขาดประสทธภาพ

จากการศกษาของ H. Sriplung and S. Sontipong รายงานใน Cancer in Thailand Volume III, 1995-1997 วาจ านวนผปวยดวยมะเรงปอดตอประชากรแสนคนในเชยงใหมมมากกวาใน กรงเทพมหานคร ผปวยดวยโรคมะเรงปอดเปนกลมผไมสบบหรมากขน และอายนอยลง ผปวยนอกและผปวยในดวยโรคทางเดนหายใจเพมมากขนทกป ปรมาณฝ นละอองขนาดเลกสมพนธกบการเจบปวยดว ยโรคหลอดเลอดหวใจตบ ขอเรยกรองเพอการแกปญหามลพษทางอากาศเมองเชยงใหม ขอใหผวาราชการจงหวดเชยงใหมพจารณาสงการไปยงหนวยงานภาครฐ เอกชน และองคกรปกครองทองถนใหด าเนนการลดการกอมลพษทางอากาศอยางเรงดวน เพราะจงหวดเชยงใหมไดประกาศใหปญหาอากาศเสยเปนวาระเรงดวน ของจงหวดเชยงใหมทจะตองไดรบการแกไขมาตงแต พ .ศ. 2547 แตยงไมม การด าเนนงานใหเปนจรงในเรองน ขอใหองคกรปกครองทองถนทกแหงจดเกบขยะ รวมทงใบไม กงไม และน าไปจดการใหเกดประโยชน ในรปแบบตางๆโดยไมเผาท ง ซงเปนรปธรรมของการด าเนนชวตแบบพอเพยง ขอใหมสายดวน 24 ชวโมงใหประชาชนสามารถโทรเขามาแจงเหตการกอมลพษทางอากาศ และมการประสานงานในสวนขององคกรปกครองทองถนใหยตปญหา ขอใหมการจดสายตรวจมลพษทางอากาศในแตละทองทเพอสามารถระงบเหตไดทน ทวงท ขอใหต ารวจและหนวยงานปกครองทองถน ด าเนนคดตอผทกอมลพษทางอากาศอยางจรงจง ทงในเรองของการเผาในทโลง (Open Burning) และการใชรถควนด า ขอใหมการประชาสมพนธอยางตอเนอง ใหประชาชนทวไปเขาใจความวกฤตของปญหาคณภาพอากาศวา มผลกระทบต อสขภาพและชวตคนเชยงใหม รวมทงนกทองเทยว เพอชวยกนเปลยนพฤตกรรมการกอมลพษทางอากาศอยางจรงจง ขอใหผวาราชการจงหวดเชยงใหมประกาศใหม “ วนเชยงใหมอากาศสะอาด ” (Clean Air Day) ศกรท 3 ของเดอนมกราคมของทกป และผวา ฯ เปนประธานจดงา น โดยมการจดสรรงบประมาณโดยจงหวดเชยงใหม ขอใหจงหวดเชยงใหมผลกดนใหมทางเลอกในการเดนทางโดยไมตองใชยาน พาหนะทมเครองยนต และ มขนสงสาธารณะทมประสทธภาพใหบรการเพอลดการเผาไหมของเครองยนต ขอใหสงเสรมการปลกตนไมเพมทกหนทกแหง เ พอใหตนไมชวยดดซบมลพษในอากาศ ขอใหจงหวดเชยงใหมจดสรรงบประมาณเพอการท าวจยทน าไปสการแกปญหา อากาศเสยเมองเชยงใหม และการ

25

เฝาระวงคณภาพอากาศของเครอขายอาสาสมครพทกษอากาศเมอง เชยงใหม ขอใหจงหวดเชยงใหมประกาศหามการจดพลเฉลมฉลองในวาระตางๆ และหามการปลอย โคมไฟ (โคมลอยตดไฟ ) เพอลดมลพษทางอากาศ ขอใหมการจดการแกปญหาน าทวมทงระบบอยางถกวธ โดยไมสรางพนงคอนกรต และฟนฟระบบ เหมองฝายใหมประสทธภาพ เพราะหากแกไขปญหานอย างไมถกวธจะท าใหน าทวมและเกดปญหามลพษทาง อากาศจากการเผาวสดทเสยหายจากน าทวม และจากโคลนทมากบ น าทวม

นอกเหนอจาการบรหารจดการแหลงก าหนดมลพษทสงผลกระทบตอประชากรในพนทจงหวดเชยงใหมแลว การจดการจราจรถอวาเปนสงจ าเปนเรงดวน และ เปนเรองทหนวยงานภาครฐไมวาจะเปนหนวยงานปกครองสวนทองถน ( เทศบาลนครเชยงใหม ) และหนวยงานสวนกลาง (กระทรวงมหาดไทย กรมควบคมมลพษ กรมควบคมโรค กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม) เขามาบรหารจดการและใหความส าคญกบปญหาดงกลาว เนองจากจงหวด เชยงใหม เปนพนทประวตศาสตร หรออาจเรยกไดวาเปนเมองประวตศาสตร การบรหารจดการ การสรางถนนเพอการสญจรคมนาคมในตวเมอง ถอเปนเรองส าคญอยางยง โดยทางคณะผจดท าจงไดขอยกตวอยางการบรหารจดการจราจรในเมองประวตศาสตรของประเทศตางๆ เพอ เปนกรณศกษาในการบรหารจดการจราจรในเขตเทศบาลนครเชยงใหมดงตอไปน

เมองประวตศาสตรมความส า คญและผคนนยมไปเยอน เพราะเมองประวตศาสตรมอายยาวนาน มสถาปตยกรรมเกาแก มผคนและวฒนธรรมนาสนใจ มความหมายนาจดจ า มความหลากหลายสง ทงของเกา ของใหม ผคนนยมไปเยอนเมองประวตศาสตร เพราะเมองมลกษณะเฉพาะ

ถนนเปนสวนส าคญ ในเ มองประวตศาสตร ไมควรขยายถนนเพราะถนนแสดงถงลกษณะเฉพาะ ถนนคอชวต ตวอยางถนนเมองเซยนา ประเทศอตาล งานวจยของ Donald Appleyard (Livable Street, 1978) กลาววา ยงถนนมการจราจรสง การไปมาหาสระหวางผคนยงมนอยลงตามล าดบ

แนวความคดพนฐานในการวางผงเมองในสวน (Garden City) ของ เอเบเนเซอร โฮเวรด (Ebenezer Howard) มพนทเมองทอยไดดวยตวเอง (Self-Contained) ลอมรอบดวยพนทสเขยวหรอพนทเกษตรกรรม (Greenbelts) แตละเมองตดตอกนดวยเสนทางคมนาคมทสะดวกรวดเรว

ถนนวงแหวน M25 รอบมหานครลอนดอน เปนตวแบงเขตระหวางพนทเมองกบพนทชนบท มการจ ากดการเชอมตอ และไมมการอนญาตใหสรางสงปลกสรางหรอทอยอาศยไกลออกไปจากแนวถนน สงเกตพนทสงปลกสราง (Built up Areas) ในถนนวงแหวน

26

ระบบการเดนทางหลายรปแบบทสอดประสานกนอยางด ไดแก เครองบนระหวางประเทศและเมอง รถไฟฟาระหวางประเทศและระหวางเมอง รถไฟใตดน รถประจ าทาง ทางเทา และทางจกรยานทดและปลอดภยทวทงเมอง

- มสนามบนใหญนอย ถง 5 แหง นอกเขตเมองตดตอกบเมองไดสะดวกดวยระบบรถราง รถบสและรถรบจาง

- มรถไฟทตดตอไดระหวางเมองและระหวางประเทศ โดยสถานรถไฟอยในต าแหนงเดยวกบสถานรถไฟฟาใตดน ท าใหการเดนทางในเมองเปนไปไดโดยสะดวก

London Undergrounds เสนทางรถไฟในมหานครลอนดอน ประเทศองกฤษ ครอบคลมพนทเมองทงหมด เชมตอกบเสนทางรถไฟ สนามบนและรถประจ าทางไดสะดวก (Stratford Station -Left & Embankment Station – Right) ถนน Oxford ในยานการคาทส าคญทสด ทางรถมเพยงสองชองจราจร ทางเทากวางกวาทาง รถหลายเทาตว ทางจกรยานในเมอง (Bicycle City Lane) เสนทางจกรยานในเมองใหญทมการขจกรยานไปท างานมใหเหนเสมอๆ และการณรงคใหคนขจกรยานมาขนในวนหยดเชน Car Free Days เนเปลส มหานครแหงชวต (Naples: The city of Life) เมองทาทางใตทใหญเปนอนดบสามของอตาล รองจากกรงโรม และมลาน ประชากรราว 1,067,365 คน เปนทตงของมหาวทยาลยทเกาแกทสดในโลก (University of Naples Federico II –AD. 1224) ชอปปงสรทส าคญของเมองมขนาดเลกและใหความส าคญตอคนเดนเทามากกวาการ ขบรถยนตกบถนน ซอยในเมองมขนาดเลก คบแคบ เปนลกษณะพเศษของเนเปลส

- ทางเลอการสญจรในเมองทมหลากหลายรปแบบและเปนระบบทสมพนธตอเนองกน - การจดการจราจรในเองไมสามารถจการอยางโดดเดยวตองสมพนธกบการจดการดานอนๆ - ทางเลอกการสญจรในเมองมหลาก หลายรปแบบและเปนระบบทสมพนธตอเนองกน

ตงแตรถโดยสารขนาดใหญจนถงขนาดเลก - รถสวนตวทใชในเมองกเปนรถขนาดเลกและประหยดพลงงาน (Eco-Car) เปนมตรกบ

สงแวดลอม หรอเปนรถยานหรอรถจกรยานยนต ตวอยางการจดการจราจรในเมองประวตศาสตรทมชอเสย งในแถบยโรปทกลาวมาขางตน

สามารถบอกเราไดวาเมองประวตศาสตรตองมถนนแคบ คดเคยว หากจะใหเชยงใหมคงความเปนเมองประวตศาสตร ทมชอเสยงดงนนตองมการบรหารจดการเสนทางจราจร การขยายถนนน เพอเพมชองจราจร ในเขตเทศบาลนครเชยงใหม

27

ขอเสนอแนะการบรหารจดการคณภาพอากาศและเสยง (กรมควบคมมลพษ) การบรหารจดการปญหามลพษทางอากาศและเสยงยงคงใหความส าคญกบการควบคมและลดปรมาณการระบายมลพษจากแหลงก าเนด ประเภท ยานพาหนะสถานประกอบการการกอสราง และการเผาในทโลง โดยมพนทส าคญทตอง ด าเนนมาตรการควบคมแกไขปญหาอยางตอเนอง คอ กรงเทพมหานคร สมทรปราการ สระบร เชยงใหม และระยอง รวมทงปญหาหมอกควนและไฟปาในพนทภาคเหนอตอนบน และปญหามลพษจากหมอกควนขามแดนในพนทภาคใตตอนลาง การควบคมมลพษในเขตเมองใหญมความจ าเปนตองด าเน นมาตรการตรวจสอบจบยานพาหนะทมมลพษเกนมาตรฐานสนบสนนสงเสรมใหน าระบบการปรบแตงและบ ารงรกษาเครองยนตเชงปองกนมาใชในการขนสงและรถโดยสาร เชน รถบรรทก รถโดยสารประจ าทาง และรถแทกซ เปนตน ด าเนนมาตรการควบคมฝ นจากกจกรรมการกอสราง และจดใหมกา รลางท าความสะอาดถนนในเขตเมองอยางตอเนอง การแกไขปญหามลพษในพนททมแหลงก าเนนมลพษประเภทอตสาหกรรมและสถานประกอบการ มความจ าเปนตองมการควบคม ก ากบ ดแล การระบายมลพษจากแหลงก าเนนอยางเขมงวด เชน การควบคม ก ากบ ดแล โรงงานอตสาหกรรมในพนท จงหวดสมทรปราการ การควบคม ก ากบ ดแลโรงโมบดยอยหนในพนทหนาพระลานจงหวดสระบร และการควบคมมลพษจากอตสาหกรรมในพนทจงหวดระยอง เปนตน การด าเนนการแกไขปญหาหมอกควนและไฟปามความจ าเปนตองไดรบความรวมมอจากหนวยงานทองถนในการควบคม ก ากบ ด แล จกการขยะมลฝอยชมชน ควบคมไมใหมการเผาหญาวชพชรมทาง การสรางความรวมมอภาคประชาชนลดการเผาในทโลง และดะเนนการมาตรการควบคมการเผาภาคการเกษตร ตลอดจนถงการพฒนาระบบการตดตามเตอนภยมลพษอากาศและสถานการณหมอกควน

มาตรการในการบรหารจดการอนๆ ทม ความจ าเปนตองมการด าเนนการควบคกนไปดวยคอ การน าหลกการบรหารจดการมลพษเชงพนทมาใชในการบรหารจดการมลพษใหมความเหมาะสมกบศกยภาพการรองรบมลพษ การพฒนาและปรบปรงระบบฐานขอมลแหลงก าเนนมลพษในพนทวกฤต การเสรมสรางศกยภาพหนวยงานทองถนใน การตดตามตรวจสอบสถานการณคณภาพทางอากาศและเสยงและมลพษจากแหลงก าเนน การสนบสนนสงเสรมการใชเทคโนโลยสะอาดและเชอเพลงสะอาดการเพมประสทธภาพระบบตรวจสอบสภาพรถประจ าป การพฒนาระบบขนสงมวลชนรวมใหมความเชอมโยงทงระบบเพอลดปรมาณการใชยานพาหนะสวนบค คลในเขตเมอง และการเสรมสรางการมสวนรวมของประชาชนในการควบคม ปองกน และแกไขปญหามลพษ การตดตามเฝาระวงสถานการณมลพษและมลพษจากแหลงก าเนด

28

การเฝาระวงและแกไขปญหามลพษและหมอกควนภาคเหนอ พนทภาคเหนอตอนบน ประสบปญหาอยางรนแรงในชวงตนป 2550 พบแนวโนมการเพมสงขนของประมาณฝ นขนาดเลก pm10 อยางตอเนอง ตงแตเดอนกมภาพนธ 2550 โดยพบคาเฉลย 24 ชวโมสงสดถง 396.4 ไมโครกรม /ลกบาศกเมตร (มกค./ลบ.ม.) เมอวนท 13 มนาคม 2550 ทจงหวดเชยงใหมและจากการถายภาพดาวเทยมพบจดความรอน (Hotspot) จ านวนมากในประเทศไทย พมา ลาว เวยดนามและกมพชา ประกอบกบชวงเวลาดงกลาว มวลอากาศเยนเรมปกคลมพนทภาคเหนอตอนบนของประเทศไทยสภาพอากาศแหงแลงและนง ฝ นละอองสามารถแขวนลอยอยใน อากาศไดนาน ไมสามารถแพรกระจายออกไปและไมตกสพน กอใหเกดสภาพฟาหลว มหมอกควนปกคลม ทศนวสยต า 1 กโลเมตร ในหลายจงหวดเชน จงหวดเชยงใหม ล าพน ล าปาง แมฮองสอน เชยงราย พะเยา แพร และนาน เปนตน กมควบคมมลพษ ไดเฝาระวงสถานก ารณและรายงานขอมลปรมาณ PM10 ทกวน ประสานแจงเตอนหนวยงานทเกยวของและประชาชนไดรบทราบขอมลขาวสารและขอปฏบตตนในภาวะหมอกควน สงขอความแจงเตอนภยผานโทรศพทมอถอ แถลงขาวเปนระยะ ประชมรวมกบองกรคปกครองสวนทองถนในจงหวดเชยงใหม เพอก าหนดแนวทางแกไขปญหา เพมการเฝาระวงและแจงเตอนสถานการณหมอกควนใหกบสอมวลชลและผเกยวของทราบวนละ 4 ครง ตดตงหนวยวดคณภาพเคลอนทเพมเตมในจงหวดเชยงรายและแมฮองสอน สวนกรมอทยานแหงชาต สตวปาและพนธพช ไดระดมก าลงปฏบ ตการดบไฟปาและรณรงคทกรปแบบนอกจากนกรมควบคมมลพษไดเสนอมาตราการแกไขปญหามลพษหมอกควนมลพษหมอกควนภาคเหนอและไดรบมตเหนชอบจากคณะรฐมนตร เมอวนท 13 มนาคม 2550 ใหหนวยงานตาวๆ รวมกนแกปญหา การพฒนากฎหมายเพอเพมประสทธภาพการบงคบใชกฎหมายใหกบหนวยงานทองถน จากปญหาการบงคบใชกฎหมายหลายประการ ทรวมถงการรบรองสทธของประชาชนและชมชนทองถน ดงนนการพฒนากฎมายสงแวดลอมเพอเพมประสทธภาพการบงคบใชกฎหมายใหกบหนวยงานทองถน ใหสอดคลองกบสถานการณปจจบนและตามเ จตนารมณของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2550 มาตรา 290 ทบญญตใหองคกรปกครองสวนทองถนมอ านาจหนาทในการสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอม ทงการจดการการบ ารงรกษาและการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในเขตพนทของตน การเขาไปมสวนรวม ในการบ ารงรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทอยนอกเขตพนท ในกรณทอาจมผลกระทบตอการด ารงชวตของประชาชนในพนทของตน การมสวนรวมในการพจารณาเพอรเรมโครงการหรอกจกรรมใดนอกเขตพนทซงอาจมผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอมหรอสขภาพอนามย ของประชาชนในเขตพนท รวมทงการมสวนรวมของชมชนทองถน

29

กรมควบคมมลพษจงก าหนดมการพฒนากฎหมายเพอสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมของทองถนในแผนพฒนากฎหมายของกรมควบคมมลพษประจ าป 2551 และไดมอบหมายใหสถาบนวจยและใหค าปรกษาแหงมหาวทยาลยธรรมศาสตร ด าเนนการศกษาวจยเพอยกรางกฎหมายรบรองสทธขององคกรปกครองสวนทองถนในเรองน ซงตอมากระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดพจารณาผลการศกษาของสถาบนวจยและใหค าปรกษาแหงมหาว ทยาลยธรรมศาสตรแลวเหนชอบใหด าเนนการแกไขเพมเตมพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535 โดยการยกราง (ราง ) พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต (ฉบบท ...) พ.ศ. ... เพอรองรบสทธขององคกรสวนทองถนใหเขามามสวนรวมในการจดการ บ ารงรกษา และใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

1. ใหขอเสนอแนะตอผทมอ านาจหนาทเพอใหมการก าหนดมาตรฐานคณภาพสงแวดลอมการก าหนดมาตรฐานควบคมมลพษจากแหลงก าเนด การก าหนดปร ะเภทของแหลงก าเนดมลพษ และการก าหนดเขตควบคมมลพษในเขตพนทของตนใหสอดคลองกบสภาพปญหาทเกดขน

2. จดท าแผนยทธศาสตรสงแวดลอมในระดบทองถนมสวนรวนกบราชการสวนกลาง สวนภมภาค และสวนทองถนในการจดการสงแวดลอมทงในและนอกเขตพนท รวมทงการรเรมหรอด าเนนโครงการใดทอาจสงผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอมหรอสขภาพอานามยของประชาชนในเขตพนทของตน

3. ใชสทธเพอเรยกรองคาเสยหายในการขจดมลพษ และการพนฟคณภาพสงแวดลอมจากเจาของหรอผครอบครองแหลงก าเนดมลพาทกอใหเกดการรวไหลหรอแผกระจ ายของแหลงก าเนด

ขณะน (เดอน มนาคม 2552 ) ( ราง )พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต (ฉบบท .) พ.ศ..... อยระหวางการด าเนนการของส านกเลขาคณะมนตร เพอเสนอเขาสการพจารณาของคณะมนตร ซงหาก (ราง)พระราชบญญต ฉบบนมผลบงคบใชเม อใด กจะเปนการรบรองสทธขององคกรปกครองสวนทองถนในการสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอม

30

การจดการประชมเชงปฏบตการเพอคณภาพอากาศทดขน (The Better Air Quality 2008 Workshop : BAQ 2008 ) การประชมเชงปฏบตการเพอคณภาพ อากาศทดขน (The Better Air Quality 2008 Workshop : BAQ 2008 ) เรมตนการจดครงแรกในป 2545 ทประเทศฮองกง หลงจากนนไดก าหนดใหมวาระการจดทก 2 ปซงทผานมาไดมการจดขนอกจ านวน 3 ครงท ประเทศฟลปปนส อนเดย และอนโดนเซย โดยมวตถประสงคเพอแลกเปลยนองคความร เทคโนโลย ประสบการณ และเสรมสรางความรวมมอระหวางประเทศดานการจดการปญหามลพษทางอากาศ

ประเทศไทยไดรบเกยรตใหเปนเจาภาพจดการประชม BAQ 2008 โดยกรมควบคมมลพษ รวมกบกรงเทพมหานคร และองคการ Clean Air Initiative for Asian Cities Center ( CAI-Asia ) ไดรวมกนเปนเจาภาพจดการประชม ณโรงแรมอมพเรยล ควนส ปารค กรงเทพมหานคร ในระหวางวนท 12-14 พฤศจกายน 2551 ก าหนดการประชมหารอภายใตหวขอ “ การสรางแนวทางในการแกไขปญหาแบบไดประโยชนรวมกนส าหรบการจด การคณภาพอากาศในเขตเมอง และลดปญหาการเปลยนแปลงสภาภมอากาศในทวปเอเชย ” ( Air Quality and Climate Change Scaling Up Win-Win Solutions for Asia ) มผเขารวมงานทมาจากประเทศในทวปเอเชย ยโรป และอมเรกา มากกวา 1,000 คน ประกอบดวยผบรหาร ผเชยวชาญ นกวชาการ และผปฏบตงานเกยวกบการจดการคณภาพอากาศทงในภาครฐและเอกชน ประเทศไทยไดน าเสนอความรและประสบการดานการจดการคณภาพอากาศจ าวน 4 เรอง ไดแก การเกดมะเรงจากสารอนทรยระเหยงายในบรรยากาศ ภาพรวมการจดการปญหาคณภาพอากาศของประเทศไทย การ จดการปญหาคณภาพอากาศและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในกรงเทพมหานคร และยทธศาสตรการจดการการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของประเทศไทย

นอกจากน กรงเทพมหานคร ไดใชโอกาสนในการลงนามขอตกลงความรวมมอดานการแกไขปญหาภาวะโลกรอนรวมกน 7 ประเทศ 13 เมอง เพอใหมการประสานความรวมมอในการจดการแกไขปญหาคณภาพอากาศในเขตเมอง และก าหนดแนวทางรวมกนในการลดภาวะโลกรอนในระดบภมภาคเอเชยน การจดการประชม BAQ 2008 นอกจากจะเปนการชวยเพมพนทกษะองคความร และศกยภาพของบคลากรในประเทศไทย ยงเปนการเสรมสรางภาพลกษณ ความเปนผน าในภมภาคเอเชยดานการจดการคณภาพอากาศของประเทศไทยอกดวย

บรรณานกรม กรมควบคมมลพษ. การตดตามตรวจสอบคณภาพอากาศในบรรยากาศ. วธสบคนวสดสารสนเทศ.

[ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.pcd.go.th/ กรมควบคมมลพษ. สรปสถานการณมลพษของประเทศไทย ป 2550. กชกรพบลชชง. กรงเทพมหานคร.

2551 กรมควบคมมลพษ. สรปสถานการณมลพษของประเทศไทย ป 2551. โรงพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย. กรงเทพมหานคร. 2552 ปรานอม ตนสขานนท. “การจดการการจราจรในเมองประวตศาสตร” วารสารเชยงใหมปรทศน. ปท 10

ฉบบท 108 มนาคม 2552. วฒชย สงหมณ. มาตรการจดการปญหามลพษทางเสยงจากทาอากาศยาน. กรอบมาตรการการจดการ

ปญหามลพษทางอากาศและเสยงจากทาอากาศยาน.(มกราคม 2549. หนา 1-5. วไวลกษณ เสมม. การประเมนผลกระทบดานสาธารณสขในรายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม.

การวเคราะหกรณศกษา. 2552 ส านกงานสาธารณสขจงหวดเชยงใหม. สถตอตราการตายตอประชากร 1 แสนคนตามล าดบกลมสาเหต

การตาย ของจงหวดเชยงใหม 2545-2551. วธสบคนวสดสารสนเทศ. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : ww.chiangmaihealth.com

ส านกงานสาธารณสขจงหวดเชยงใหม. สถตโรคเฝาระวงทางระบาดวทยา 10 ล าดบแรกของจงหวดเชยงใหม. วธสบคนวสดสารสนเทศ. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : ww.chiangmaihealth.com

ส านกงานสาธารณสขจงหวดเชยงใหม. สถตจ านวนผปวยนอกตามสาเหตปวย ตออตราการปวยของประชากร 1 พนคน ป 2545-2550. วธสบคนวสดสารสนเทศ. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : ww.chiangmaihealth.com

ส านกจดการคณภาพอากาศและเสยง กรมควมคมมลพษ. สรปผลการส ารวจประมาณมลพษทางอากาศและเสยงจากยานพาหนะใชงานในพนทจงหวดเชยงใหม. 2549

ส านกจดการคณภาพอากาศและเสยง กรมควมคมมลพษ. สรปผลการส ารวจประมาณมลพษทางอากาศและเสยงจากยานพาหนะใชงานในพนทจงหวดเชยงใหม. 2550

ส านกจดการคณภาพอากาศและเสยง กรมควมคมมลพษ. สรปผลการส ารวจประมาณมลพษทางอากาศและเสยงจากยานพาหนะใชงานในพนทจงหวดเชยงใหม. 2551

ภาคผนวก ภาคผนวก

สถานการณและการรณรงค ปญหามลพษทางอากาศ

โดยเทศบาลนครเชยงใหม