GRUPA ENERGETYCZNA
CZEGO NALEŻY OCZEKIWAĆNA RYNKACH ENERGII?
Nowy raport Ernst & Young
Piotr Piela, Jarosław WajerWarszawa, 11 grudnia 2007
Strona 2
Warszawa, 11 grudnia 2007
W POGONI ZA WSPÓLNYM RYNKIEM
! Unia Europejska wdraża dyrektywy:ü mające na celu rozdział pionowo zintegrowanych przedsiębiorstwü mające na celu zwiększenie konkurencyjności
! Do tej pory nie udało się stworzyć wspólnego, europejskiego rynku energetycznego, a także jednolitego pola dla walki konkurencyjnej: ü Na rynku energetycznym brak jednolitości w kwestiach otwarcia,
konkurencyjności, regulacji czy własnościü Europejskie rynki energetyczne (elektroenergetyczny, jak
i gazowy) charakteryzują się wieloma poważnymi wadami
Strona 3
Warszawa, 11 grudnia 2007
19 Gru 1996! 96/92/EC
(Pierwsza Dyrektywa Elektro-energetyczna)
! Obowiązek wydzielenia księgowego
22 Cze 1998! 98/30/EC
(PierwszaDyrektywaGazowa)
! Obowiązek wydzielenia księgowego
26 Cze 2003! 2003/55/EC (Druga Dyrektywa
Gazowa)! 2003/54/EC (Druga Dyrektywa
Elektroenergetyczna)! Obowiązek wydzielenia prawnego,
funkcjonalnego i informacyjnego! Brak obowiązku wydzielenia
własnościowego
10 Sty 2007! Energy Sector Competition Inquiry
Final Report! Wniosek: Obecny poziom
wydzielenia uniemożliwia rozwiązanie konfliktów interesów
! Wydzielenie własnościowe widziane jako główny filar pakietu rozwiązań
07 Lut 2007• Rozdział własnościowy jako
preferowane podejście potwierdzone w przemówieniu Komisarza ds. Energetyki KE Piebalga
• Wspomnienie, że drugą opcjąmoże być „podejście ISO”
1996 1998 2003 2007
15 Lut 2007! Spotkanie Rady
Europy! Ministrowie EU
ds. Energetyki nie udzielają poparcia propozycji rozdzielenia własnościowego
! KE przyznaje, że alternatywne rozwiązania będąrozważane (Independent System Operator – ISO)
04 Mar 2007! Przed spotkaniem
Rady Europy! Prezydent Komisji
Europejskiej stwierdza, że opozycja Krajów Członkowskich nie zatrzyma harmonogramu liberalizacji
! KE będzie działać, jeśli Kraje Członkowskie nie wprowadząprogramu
08+09 Mar 2007! Spotkanie Rady Europy! Wydaje się, że wydzielenie
własnościowe jest poza harmonogramem
! Rada stwierdza potrzebę istnienia „efektywnego rozdzielenia obrotu i produkcji od działalności sieciowej.”
! Liderzy europejscy uzgodnili, że system energetyczny powinien byćoparty na „prowadzonym niezależnie i odpowiednio regulowanym OSP, który gwarantuje równy dostęp do infrastruktury transportowej i niezależne decyzje dotyczące inwestycji w tę infrastrukturę.”
06 Mar 2007! Konferencja prasowa
przed spotkaniem Rady Europy:Kanclerz Angela Merkel : “Nie sądzę, że kwestiękonkurencyjności można sprowadzać jedynie do wydzielenia własności sieci. Pozbawienie producentów energii ich sieci dystrybucyjnych i przesyłowych nie gwarantuje zwiększenia konkurencyjności.”
16 Mar 2007! Plan działań Rady Europy
(2007-2009) ! Zapewnienie zgodnego
z harmonogramem, pełnego wdrożenia ducha istniejących aktów prawnych dotyczących otwarcia rynków energii elektrycznej i gazu
! „Efektywne rozdzielenie obrotu i produkcji energii od działalności sieciowej, opartej na prowadzonym niezależnie i odpowiednio regulowanym OSP, który gwarantuje równy dostęp do infrastruktury transportowej i niezależne decyzje dotyczące inwestycji w tę infrastrukturę.”
GŁÓWNE DYREKTYWY – ROZWÓJ WYMOGÓW (1)
Strona 4
Warszawa, 11 grudnia 2007
1 Lip 2007! Data otwarcia rynków
energetycznych w Unii Europejskiej.
6 Cze 2007! Komisarz ds. Energetyki
Piebalgs przyznaje się do porażki podczas wymiany opinii na spotkaniu Rady ds. Energetyki, któa miała miejsce w Luxembourgu, 6 czerwca. Piebalgs miałnadzieję, że opozycja będzie słabsza.
19 Wrz 2007! Publikacja wstępnej wersji
Trzeciej Dyrektywy Rady i Parlamentu Europejskiego zmieniająca Dyrektywy 2003/54/EC i 2003/55/EC
! Propozycja ustanowienia Urzędu Współpracy pomiędzy Regulatorami (Agency for the Cooperation of Energy Regulators).
20 Mar 2007! Komisarz ds. Konkurencji Neelie Kroes
podczas przemówienia do Komisji Parlamentu Europejskiego ds. Ekonomicznych potwierdził skupienie się KE na „unbundlingu”, ale dodał „istnieją inne opcje, które będą wymagały szczegółowej i kompleksowej regulacji i mogą powodowaćwiększe utrudnienia dla przedsiębiorstw.”
26 Mar 2007! Neelie Kroes: „Wydzielenie prawne
nie rozwiązało problemu. Dlatego Komisja uważa, że wydzielenie własnościowe jest opcją najbardziej efektywną, prowadzącą do rozwiązania problemu dyskryminacji oraz zachęt do inwestowania.”
1996 1998 2003 2007
24 Maj 2007! Komisjarz ds. Energetyki Piebalgs „UE zamierza szybko rozwiązać kwestie
zwiększenia konkurencyjności na rynku energetycznym , bez zmuszania spółek do sprzedaży sieci energetycznych”
! Znalezienie „miłego i szybkiego” rozwiązania może zaoszczędzić lat batalii prawnych! „Chcemy osiągnąć przyjacielskie rozwiązanie” powiedział. To może zagwarantować
rozdzielenie transportu energii od innych działalności.! Piebalgs uważa za dopuszczalną prawnie sprzedaż sieci przez spółki energetyczne
jako część wysiłków UE mających na celu zwiększenie konkurencyjności.
GŁÓWNE DYREKTYWY – ROZWÓJ WYMOGÓW (2)
Strona 5
Warszawa, 11 grudnia 2007
Gazowa sieć przesyłowa
Prawne
Własnościowe
Księgowe
Księgowe, funkcjonalne i prawne
Brak wydzielenia
Kombinacja Niezależny Operator Przesyłowy (ISO)
Elektroenergetyczna sieć przesyłowa
NIESPÓJNA GŁĘBOKOŚĆ WYDZIELENIA (1)KRAJOBRAZ OPERATORÓW SYSTEMÓW PRZESYŁOWYCH - 1 LIPCA 2007
Strona 6
Warszawa, 11 grudnia 2007
Elektroenergetyczna sieć dystrybucyjna
Prawne
Własnościowe
Księgowe
Księgowe, funkcjonalne i prawne
Brak wydzielenia
Kombinacja Niezależny Operator Przesyłowy (ISO)
Elektroenergetyczna sieć przesyłowa
NIESPÓJNA GŁĘBOKOŚĆ WYDZIELENIA (2)KRAJOBRAZ ELEKTROENERGETYCZNY - 1 LIPCA 2007
Strona 7
Warszawa, 11 grudnia 2007 roku
Gazowa sieć dystrybucyjna
Prawne
Własnościowe
Księgowe
Księgowe, funkcjonalne i prawne
Brak wydzielenia
Kombinacja
Gazowa sieć przesyłowa
NIESPÓJNA GŁĘBOKOŚĆ WYDZIELENIA (3)KRAJOBRAZ RYNKU GAZOWEGO - 1 LIPCA 2007
Strona 8
Warszawa, 11 grudnia 2007
! Raport z działań KE, dotyczący postępów we wdrażaniu wspólnego europejskiego rynku energetycznego pokazał poważne wady zarówno na rynku energii elektrycznej, jak i gazu
! Jedną z istotnych kwestii jest zapewnienie niedyskryminującegodostępu do sieci energetycznych poprzez „unbundling”
! Obecne regulacje, dotyczące wydzielenia prawnego, nie są dla Komisji Europejskiej wystarczające:ü Nie zapewniono niedyskryminującego dostępu do wrażliwych informacji, ü Obecne wymogi nie wyeliminowały zachęt do dyskryminacyjnych
zachowań, dotyczących dostępu stron trzecich do sieciü Pionowo zintegrowane przedsiębiorstwa nie mają zachęt do rozwoju sieci,
robionym w „ogólnym interesie rynkowym”
KE ZIDENTYFIKOWAŁA ISTOTNE WADY RYNKU
Strona 9
Warszawa, 11 grudnia 2007
Zgodnie z jej wstępną wersją:! Te same osoby nie mogą mieć kontroli nad producentami lub
spółkami obrotu i jednocześnie posiadać w nich udziałów. Nie mogąteż kontrolować operatora systemu przesyłowego lub mieć kontroli w samym systemie przesyłowym
! Przedsiębiorstwa zintegrowane pionowo mają wybór:ü pełne wydzielenie własnościowe lubü utworzenie operatora niezależnego od wytwórców i spółek obrotu
! Regulator rynku energetycznego musi być niezależny! Regulator rynku energetycznego powinien mieć zdolność do
wydawania wiążących decyzji! Kraje Członkowskie powinny zachęcać do integracji krajowych
rynków energetycznych
KE PRZYGOTOWAŁA TRZECIĄ DYREKTYWĘ
Strona 10
Warszawa, 11 grudnia 2007
W przypadku modelu ISO:! Rozdzielenie
ü Własności aktywów (TO)ü Operatora Systemu (SO)
! VIU* pozostaje właścicielem aktywów sieciowych
! Operator Systemu jest niezależny
W przypadku rozdziału własnościowego:! TO oraz SO będą całkowicie
rozdzielone od VIU*
TSO*
wytwarzanie, dystrybucja,
obrót
ISO
TO
TSO TSO
wytwarzanie, dystrybucja,
obrót
wytwarzanie, dystrybucja,
obrót
wytwarzanie, dystrybucja,
obrót
ð * TSO = Transmission System Operator (Operator Systemu Przesyłowego) / VIU – Vertically Integrated Utility (Przedsiębiorstwo Zintegrowane Pionowo)
WYDZIELENIE WŁASNOŚCIOWE VS MODEL ISO
Strona 11
Warszawa, 11 grudnia 2007
! Jak zapewnić niezależność Operatora Systemu? Czy kryterium kontroli, przyjęte przez Komisję Europejską, jest prawidłowe?
! Jaki poziom własności gwarantuje niezależność?! Jak zapewnić niezależność w przypadku przedsiębiorstw należących
do Skarbu Państwa?! W jaki sposób wydzielenie własnościowe poprawia
konkurencyjność?! Przedsiębiorstwa Zintegrowane Pionowo (VIUs), spółki spoza UE
i fundusze państwowe nie będą mogły inwestowaćw przedsiębiorstwa sieciowe – kto więc będzie mógł?
! Jak rozwiązać „problem wywłaszczenia” w przypadku prywatnych przedsiębiorstw? Czy UE będzie płaciła odszkodowanie, w przypadku gdy wartość aktywów będzie niższa niż oczekiwania inwestorów? Kolejne koszty osierocone?
WYDZIELENIE WŁASNOŚCIOWE – KWESTIE
Strona 12
Warszawa, 11 grudnia 2007
Regulowane sieci (regulowany
przesył i dystrybucja z nieistotną
działalnościąnieregulowaną)
Regulowane -zintegrowane(regulowane
wytwarzanie, sieci i obrót,
z nieistotnądziałalnością nie-
regulowaną)
Zintegrowany przesyłi dystrybucja
(nieregulowanewytwarzanie
i obrót)
Zintegrowana dystrybucja
(nieregulowane wytwarzanie
i obrót)
Przedsiębiorstwa nieregulowane
Zintegrowane przedsiębiorstwa elektro-energetyczne i gazowe
National Grid EnBW, E.ON, RWE
Iberdrola, Essent, Nuon
Centrica
Przedsiębiorstwa elektro-energetyczne
Red Electrica, Terna
EDP, PPC, UESR EDF, Verbund, Vattenfall
Endesa, Enel, CEZ, Fortum
Atel, Suez1, Statkraft
Przedsiębiorstwa gazowe
SNAM Rete Gas GDF ENI
1 Nieistotna działalność „gazowa” w Belgii
regulowane nieregulowane
Potencjalni zwycięzcy Potencjalni przegrani
KLUCZOWI GRACZE – KTO SKORZYSTA?
Strona 13
Warszawa, 11 grudnia 2007
Opinie nt. wydzielenia własnościowego (energia elektryczna) wewnątrz Krajów Członkowskich UE
Własność Operatora Systemu Przesyłowego Elektroenergetycznego
Neutralni
Wspierający wydzielenie własnościowe
Oponenci wydzielenia własnościowego
VIU posiada udziały w TSO
Pełne wydzielenie właścicielskie
Przedsiębiorstwa zintegrowane pionowo (VIU)
Skarb Państwa jest właścicielem TSO i posiada udziały w istotnych spółkach obrotu i wytwarzania
Niezależny Operator Systemu (ISO)
RÓŻNE SPOJRZENIA NA KWESTIE WYDZIELENIA
Strona 14
Warszawa, 11 grudnia 2007
! Poważnym problemem w Europie jest niedyskryminacyjny dostęp do sieci. Chcąc poprawić sytuację Europa potrzebuje zharmonizowania:ü Głębokości i poziomu sposobów wydzielenia OSP i OSDü Ponadregionalnej współpracy pomiędzy OSPü Środowiska regulacyjnego (systemu regulacji, siły regulatora, jawności
/ publikacji zasad)
! Inne czynniki wpływające na niedysryminacyjny dostęp do sieci:ü Praktyczne wdrożenie Dyrektyw Unijnychü Poziom monitorowania wymogów związanych z wydzieleniem
operatorówü Prawo własności OSP oraz innych spółek energetycznych, poziom
zaangażowania rządu
DOSTĘP DO SIECI – PODEJŚCIE KOMPLEKSOWE
Strona 15
Warszawa, 11 grudnia 2007
! Wydzielenie własnościowe jest tylko jednym z kroków w stronępoprawy konkurencyjności, a jego efektywność jest ograniczona
! Chcąc stworzyć wspólny rynek UE powinna koncentrować się na:
ü Harmonizacji wdrożenia Dyrektyw Unijnychü Zdefiniowaniu jasnych kryteriów niezależnościü Wypracowaniu wspólnych zasad dla prywatnych i państwowych spółekü Publikacji wspólnych zasad monitorowania wymogów związanych
z wydzieleniem OSP i OSD w Europieü Oddaniu odpowiedzialności za monitoring tych zasad neutralnej i
niezależnej instytucji
WYDZIELENIE WŁASNOŚCIOWE?
SAMO WYDZIELENIE WŁASNOŚCIOWE NIE STWORZY WSPÓLNEGO, EUROPEJSKIEGO RYNKU ENERGETYCZNEGO!
Strona 16
Warszawa, 1 grudnia 2007
ERNST & YOUNG I ENERGETYKA (1)
Od wielu lat Ernst & Young bierze udział we wszystkich, największych przedsięwzięciach na polskim i światowym rynku energetycznymErnst & Young stworzył multidyscyplinarną Grupę Energetyczną, wyspecjalizowaną w pracach na rzecz przedsiębiorstw działających na rynku energetycznymKonsultanci Ernst & Young przygotowują specjalistyczne periodyki dla klientów z branży energetycznej (przykłady poniżej).
Strona 17
Warszawa, 11 grudnia 2007
Ernst & Young przeanalizował sytuację na rynkach europejskich, po procesach wydzielenia OSD. Wnioski z analiz zostały ujęte w raporcie „Will Ownership unbundling deliver?”
ERNST & YOUNG I ENERGETYKA (2)
Strona 18
Warszawa, 11 grudnia 2007
Polscy eksperci Ernst & Young mają dostęp do światowych zasobów wiedzy Ernst & Young Global (przykładowe bazy intranetowe poniżej)
ERNST & YOUNG I ENERGETYKA (3)
Strona 19
Warszawa, 11 grudnia 2007
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ – CZAS NA PYTANIA
Ernst & Young Business Advisory
ul. Rondo ONZ 100-124, WarszawaPolska
Tel: +48 (22) 557 71 63Mobile: +48 (22) 660 440 010Fax: +48 (22) 557 70 01E-mail: [email protected]
Ernst & Young Business Advisory
ul. Rondo ONZ 100-124, WarszawaPolska
Tel: +48 (22) 557 71 63Mobile: +48 (22) 660 440 010Fax: +48 (22) 557 70 01E-mail: [email protected]
Jarosław WajerSenior Manager, Warszawa
Ernst & Young Business Advisory
ul. Rondo ONZ 100-124, WarszawaPolska
Tel: +48 (22) 557 75 80Mobile: +48 (22) 505 106 060Fax: +48 (22) 557 70 01E-mail: [email protected]
Ernst & Young Business Advisory
ul. Rondo ONZ 100-124, WarszawaPolska
Tel: +48 (22) 557 75 80Mobile: +48 (22) 505 106 060Fax: +48 (22) 557 70 01E-mail: [email protected]
Piotr PielaPartner, Warszawa
Strona 20
Warszawa, dnia 11 grudnia 2007 roku
Ernst & Youngwww.ey.com/pl
O Ernst & Young Ernst & Young to globalny lider usług audytowo–doradczych. 130 000 osób w ponad 140 krajach przestrzega zasad uczciwości i profesjonalizmu w pracy dla klientów. Świadczymy najwyższej jakości kompleksowe usługi w ramach naszych najważniejszych kompetencji: audytu, rachunkowości, doradztwa podatkowego, biznesowego i transakcyjnego.
UwagiNiniejsza publikacja została sporządzona z należytą starannością, jednak z konieczności pewne informacje zostały podane w skróconej formie. W związku z tym publikacja ma charakter wyłącznie orientacyjny, a zawarte w niej dane nie powinny zastąpić szczegółowej analizy problemu lub profesjonalnego osądu. Ernst & Young nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek straty powstałe w wyniku czynności podjętych lub zaniechanych na podstawie niniejszej publikacji. Zalecamy, by wszelkie przedmiotowe kwestie były konsultowane z właściwym doradcą.