Híng dÉn «n tËpM«n: Tr¾c ®Þa ®¹i c¬ng
PhÇn I: Lý thuyÕt
Ch¬ng 1: Nh÷ng kh¸i niÖm c¬ b¶n trong tr¾c ®Þa
1. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cña:
- MÆt thuû chuÈn qu¶ ®Êt (MÆt Geoid).
- MÆt Elipxoid qu¶ ®Êt.
2. Tr×nh bµy ¶nh hëng cña ®é cong tr¸i ®Êt ®Õn kho¶ng c¸ch ngang vµ ®é
cao.
3. Kh¸i niÖm b¶n ®å, b×nh ®å, mÆt c¾t ®Þa h×nh, tû lÖ b¶n ®å.
4. C¸c hÖ to¹ ®é thêng dïng trong tr¾c ®Þa:
- HÖ to¹ ®é ®Þa lý.
- HÖ to¹ ®é vu«ng gãc ph¼ng (hÖ to¹ ®é gi¶ ®Þnh).
- PhÐp chiÕu Gauss- Kriuger vµ hÖ to¹ ®é vu«ng gãc ph¼ng Gauss-
Kriuger.
- PhÐp chiÕu UTM.
5. Kh¸i niÖm ®é cao vµ hiÖu ®é cao.
Ch¬ng 2: §Þnh híng ®êng th¼ng
1. §Þnh nghÜa, tÝnh chÊt cña gãc ph¬ng vÞ
2. §Þnh nghÜa, tÝnh chÊt cña gãc ®Þnh híng, mèi quan hÖ gi÷a gãc ®Þnh híng
vµ gãc ph¬ng vÞ.
3. §Þnh nghÜa gãc hai ph¬ng, mèi quan hÖ gi÷a gãc hai ph¬ng vµ gãc ®Þnh
híng.
Ch¬ng 3: Sai sè ®o
1. Kh¸i niÖm sai sè ®o.
2. Nguyªn nh©n vµ ph©n lo¹i sai sè ®o.
3. C¸c tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ ®é chÝnh x¸c cña kÕt qu¶ ®o.
4. Sai sè trung ph¬ng cña hµm c¸c ®¹i lîng ®o:
- Hµm d¹ng tæng qu¸t.
- Hµm d¹ng tuyÕn tÝnh.
- Hµm d¹ng tæng vµ hiÖu c¸c ®¹i lîng ®o.
5. Gi¸ trÞ ®o cïng ®é chÝnh x¸c:
- Gi¸ trÞ trung b×nh céng vµ sai sè trung ph¬ng cña gi¸ trÞ trung b×nh
céng.
- TÝnh sai sè trung ph¬ng theo sai sè x¸c suÊt nhÊt (c«ng thøc Bessel)
Ch¬ng 5: §o gãc
1. Kh¸i niÖm gãc b»ng, gãc ®øng.
2. CÊu t¹o m¸y kinh vÜ, kiÓm nghiÖm m¸y kinh vÜ theo ®iÒu kiÖn trôc ng¾m
ph¶i vu«ng gãc víi trôc quay cña èng kÝnh (sai sè 2C).
3. Nh÷ng thao t¸c c¬ b¶n t¹i mét tr¹m m¸y.
1
4. Tr×nh bµy c¸c ph¬ng ph¸p ®o gãc b»ng:
- Ph¬ng ph¸p ®o ®¬n gi¶n.
- Ph¬ng ph¸p ®o lÆp.
- Ph¬ng ph¸p ®o toµn vßng.
5. Ph©n tÝch sai sè trong ®o gãc b»ng.
6. §é chÝnh x¸c ®o gãc b»ng.
7. §o gãc ®øng.
- CÊu t¹o bµn ®é ®øng vµ ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh MOTT.
- C¸c ph¬ng ph¸p ®o gãc ®øng.
Ch¬ng 6: §o kho¶ng c¸ch
1. Kh¸i qu¸t c¸c ph¬ng ph¸p ®o chiÒu dµi
2. §o chiÒu dµi trùc tiÕp:
- X¸c ®Þnh híng ®êng th¼ng.
- §o chiÒu dµi trùc tiÕp b»ng thíc thÐp víi ®é chÝnh x¸c trêng
hîp trªn ®Þa h×nh b»ng ph¼ng, ®Þa h×nh dèc ®Òu vµ ®Þa h×nh thay ®æi.
- Ph©n tÝch c¸c sai sè trong ®o dµi trùc tiÕp b»ng thíc thÐp.
3. §o chiÒu dµi gi¸n tiÕp b»ng m¸y kinh vÜ vµ mia ®øng trêng hîp tia ng¾m
n»m ngang vµ tia ng¾m n»m nghiªng.
Ch¬ng 7: §o ®é cao
1. Kh¸i qu¸t c¸c ph¬ng ph¸p ®o cao.
2. §o cao h×nh häc:
- CÊu t¹o, ph©n lo¹i m¸y thuû b×nh.
- KiÓm nghiÖm m¸y thuû b×nh theo ®iÒu kiÖn tia ng¾m n»m ngang.
- Nguyªn lý vµ c¸c ph¬ng ph¸p ®o cao h×nh häc.
- Ph©n tÝch c¸c sai sè trong ®o cao h×nh häc.
3. §o cao lîng gi¸c:
- Nguyªn lý ph¬ng ph¸p ®o cao lîng gi¸c.
- C¸c ph¬ng ph¸p ®o cao lîng gi¸c.
Ch¬ng 8: Líi khèng chÕ tr¾c ®Þa
1. Kh¸i niÖm, môc ®Ých vµ ph©n lo¹i líi khèng chÕ tr¾c ®Þa
2. Tr×nh bµy hai bµi to¸n c¬ b¶n trong tr¾c ®Þa.
3. §êng chuyÒn kinh vÜ:
- C¸c nguyªn t¾c chän ®Ønh ®êng chuyÒn vµ c«ng t¸c ®o ®êng
chuyÒn.
- B×nh sai gÇn ®óng ®êng chuyÒn kinh vÜ kÝn, hë.
4. Líi ®é cao ®o vÏ:
- Tr×nh bµy c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh sai sè khÐp ®êng ®o cao.
- B×nh sai gÇn ®óng ®êng ®o cao tæng qu¸t (tuyÕn kÝn vµ tuyÕn phï
hîp)
Ch¬ng 9: §o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh
2
1. Kh¸i qu¸t c¸c ph¬ng ph¸p ®o vÏ b¶n ®å.
2. Ph¬ng ph¸p ®o ®iÓm chi tiÕt ®Ó vÏ b¶n ®å:
- Ph¬ng ph¸p toµn ®¹c.
- Ph¬ng ph¸p giao héi gãc, c¹nh.
- Ph¬ng ph¸p c¹nh vu«ng gãc.
3. BiÓu diÔn ®Þa h×nh b»ng ®êng ®ång møc.
- §Þnh nghÜa vµ tÝnh chÊt cña ®êng ®ång møc.
- C¸c ph¬ng ph¸p vÏ ®êng ®ång møc.
Ch¬ng 10: Sö dông b¶n ®å ®Þa h×nh
1. X¸c ®Þnh to¹ ®é vµ ®é cao cña mét ®iÓm trªn b¶n ®å ®Þa h×nh.
2. X¸c ®Þnh kho¶ng c¸ch vµ ®é dèc gi÷a hai ®iÓm.
3. X¸c ®Þnh ®êng cã ®é dèc cho tríc trªn b¶n ®å ®Þa h×nh.
4. VÏ mÆt c¾t ®Þa h×nh theo mét híng cho tríc trªn b¶n ®å ®Þa h×nh.
PhÇn iI: bµi tËp
Bµi 1.
a) Cho biÕt:
BA=260025’30”
1=120020’45”
2=80040’55”
H·y tÝnh gãc ®Þnh híng c¹nh DC
b) Cho biÕt thªm:
mBA=40”
m1=30”
m2=30”
H·y tÝnh sai sè trung ph¬ng cña
gãc ®Þnh híng c¹nh DC
Bµi 2.
VÝ dô 1 trang 23- Gi¸o tr×nh tr¾c ®Þa ®¹i c¬ng
Bµi 3.
Cho kÕt qu¶ ®o chiÒu dµi ®o¹n th¼ng 6 lÇn
S1=89,462m S2=89,467m S3=89,470m
S4=89,472m S5=89,467m S6=89,469
a) H·y tÝnh sai sè trung ph¬ng t¬ng ®èi cña gi¸ trÞ trung b×nh céng.
b) BiÕt chiÒu dµi thùc lµ 89,468m. H·y tÝnh c¸c tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ ®é chÝnh
x¸c cña kÕt qu¶ ®o.
Bµi 4.
Cho h=S.tgV
A
CB
D
3
BiÕt S=45,672m mS=0,010m
V=-2015’45” mV= 30’
”= 206265
H·y tÝnh h vµ sai sè trung ph¬ng cña h
Bµi 5
H·y tÝnh hiÖu ®é cao vµ sai sè trung ph¬ng. BiÕt:
H»ng sè ®o dµi: K=100
n=1,890m mn= 0,030m
V=-2035’45” mV= 30”
i=1,466m mi= 0,020m
l=1,862m ml= 0,030m
” = 206265”
Bµi 6
Cho biÕt:
a = 34,266m ma=0,010m
c = 44,282m mc=0,020m
= 60045’40” m=40”
”=206265
H·y tÝnh diÖn tÝch tam gi¸c vµ sai
sè trung ph¬ng cña diÖn tÝch tam
gi¸c.
Bµi 7
Cho biÕt:
a=34,266m ma=0,010m
A=60030’ mA= 30”
B=74050’ mB= 45”
”=206265
H·y tÝnh chiÒu dµi c¹nh b vµ sai sè trung ph-
¬ng.
Bµi 8
VÝ dô trang 37- Gi¸o tr×nh tr¾c ®Þa ®¹i c¬ng
Bµi 9
TÝnh kho¶ng c¸ch vµ hiÖu ®é cao gi÷a hai ®iÓm. BiÕt:
H»ng sè ®o dµi: K=100
Gi¸ trÞ ®äc trªn mia:
+ D©y trªn: 2842
+ D©y díi: 1032
4
Gi¸ trÞ ®äc trªn bµn ®é ®øng ë vÞ trÝ thuËn kÝnh: TR=92025’40”
Gi¸ trÞ MO=89020’30”
ChiÒu cao m¸y: i=1,462m
Bµi 10
VÝ dô trang 155- Gi¸o tr×nh tr¾c ®Þa ®¹i c¬ng
Bµi 11
BiÕt
A B
1=46030’ 2=56020’
H·y tÝnh to¹ ®é ®iÓm C theo AC hoÆc
BC
Bµi 12
a)
Cho to¹ ®é cña ba ®iÓm:
A B
C
H·y tÝnh gãc vµ c¹nh S
b) Cho biÕt
A B , S=109,072m, =76030’40”
H·y tÝnh to¹ ®é ®iÓm C
Bµi 13
H·y b×nh sai vµ tÝnh ®é cao, biÕt fhCP=30
a)
Mèc S (m) h (m) H (m)
M1 10,785 300 1,273 1 200 1,321 2 250 -1,123 3 350 -1,267 4 200 -0,224
M1 5
b)
Mèc S (m) h (m) H (m)M1 10,785 300 1,273 1 200 1,321 2 250 -1,123 3 350 2,389 4 200 -0,224
M2 14,401Bµi 14- Bµi tËp liªn quan ®Õn bµi tËp lín.
a)
Cho ®êng chuyÒn kÝn (Sè liÖu cho ë b¶ng). H·y b×nh sai gãc b»ng vµ tÝnh
gãc ®Þnh híng cña c¸c c¹nh. BiÕt sai sè khÐp gãc cho phÐp fCP=1.5t
(t=1’). Gãc ®Þnh híng c¹nh 1_2 lµ 12=93020’
§ØnhGãc b»ng ®o
§é Phót Gi©y
1 90 56 35
2 85 55 23
3 91 48 22
4 91 17 40
b)
Cho sè liÖu ®o vµ tÝnh cña ®êng chuyÒn kÝn (b¶ng díi). H·y b×nh sai sè gia
to¹ ®é vµ tÝnh to¹ ®é c¸c ®Ønh ®êng chuyÒn. BiÕt to¹ ®é ®Ønh 1 lµ
x1=3772,460m; y1=2068,442m.
§Ønh
ChiÒu dµi
c¹nh
(m)
Gia sè to¹ ®é
X (m) Y (m)
1
103,627 -3,615 103,563
2
58,776 -58,548 -5,188
3
6
100,474 5,657-
100,312
4
56,503 56,472 1,912
1
Bµi 15
Cho kÕt qu¶ ®o gãc b»ng AOB b»ng ph¬ng ph¸p ®o ®¬n gi¶n nh sau:
M¸y kinh vÜ ®Æt t¹i O
VÞ trÝ thuËn kÝnh, gi¸ trÞ ®äc trªn bµn ®é ngang khi ng¾m tiªu t¹i A lµ
23020’40”, ng¾m tiªu t¹i B lµ 83019’50”.
VÞ trÝ ®¶o kÝnh, gi¸ trÞ ®äc trªn bµn ®é ngang khi ng¾m tiªu t¹i B lµ
263020’10”, ng¾m tiªu t¹i A lµ 203019’50”.
Cho biÕt ®é chÝnh x¸c cña m¸y t=1’. H·y lËp sæ ®o gãc vµ tÝnh gi¸ trÞ gãc
AOB.
Bµi 16
Cho kÕt qu¶ ®o ®iÓm chi tiÕt vÏ b×nh ®å b»ng ph¬ng ph¸p toµn ®¹c nh sau:
§iÓm ®Æt m¸y: I
§iÓm ®Þnh híng: II
Cao ®é ®iÓm ®Æt m¸y: 12,68m
ChiÒu cao m¸y: i =1,462 (m)
MOTT=89030’30”
TT
Gi¸ trÞ ®äc miaGi¸ trÞ ®äc trªn
bµn ®é n (m)
S(m)
h(m)
§é cao
H(m)
Ghi chóD©y
trªnD©y gi÷a
D©y díi
Ngang §øng
12862
1962
1062
45000’00”
92040’40”
Yªu cÇu:
- Gi¶i thÝch sæ ®o
- TÝnh sæ ®o
- VÏ ®iÓm 1, tû lÖ 1/1000, híng I-II tù chän
Bµi 17
TÝnh ®é cao ®iÓm B trªn b¶n ®å
7
®Þa h×nh. BiÕt:
AB=3cm
BC=4cm
Bµi 18
Cho kÕt qu¶ ®o chiÒu dµi hai ®o¹n th¼ng
§o¹n 1: S1=87,652m mS1=0,020m
§o¹n 1: S2=76,329m mS2=0,010m
H·y tÝnh sai sè trung ph¬ng t¬ng ®èi cña tæng vµ hiÖu hai ®o¹n th¼ng.
Chó ý:
- Nh÷ng néi dung trªn cã tÝnh chÊt ®Þnh híng gióp cho viÖc «n thi ®¹t
kÕt qu¶ tèt.
- Thêi gian thi m«n Tr¾c ®Þa ®¹i c¬ng lµ 45 phót, thi tr¾c nghiÖm. Bé m«n tr¾c ®Þa
8