DENİM KUMAŞ
ÜZERİNDEKİ HATALAR
HAZIRLAYAN : Yük. Müh. Mithat ÖZTEKİN
Aralık 2015
Hataları 4 gruba ayırabiliriz.
1- Çözgü boyu gelen hatalar
2- Atkı boyu gelen hatalar
3- Çözgüye çapraz hatalar
4- Noktasal hatalar
1- ÇÖZGÜBOYU HATALAR
Çift Çözgü
Cımbar İzi
Çözgüde Kalın İp
Çözgü Boyu İz
Farklı ip
Gergin İp
Gevşek Çözgü
Pamuklama Atlama Dalma
Tarak İzi
Tarak Taharı
Yabancı ip
2 – ATKI BOYU HATALAR
Atkıda İnce İp
Atkıda Kalın İp
Atkı Yığılması
Atkı Bandı
Atkı düzgünsüzlüğü
Atkıda Şantuk
Ayak Kaçığı
Bobin Değişimi
Çift Atkı
Yarım Atkı
Roper
Sık Seyrek
3 – ÇÖZGÜYE ÇAPRAZ HATALAR
Blanket İzi
Dokumacı Kırığı
Sanfor Blanket Kırığı
Sanfor İzi
4 – NOKTASAL HATALAR
Düğüm
Delik
Kafes
Pamuklama Düğümü
Su Lekesi
Uçuntu
Yağ Lekesi
HATA KODLARI
HATA ADI HATA KODU HATA ADI HATA KODU
1 Atkıda İnce İp 7 45 Uçuntu 51
2 Atkı Yığılması (Yoğun) 39 46 Yabancı İp 6
3 Atkı yığılması (Hafif ) 31 47 Yağ Lekesi 52
4 Apre yağ lekesi 70 48 Yanmamış Bölge 84
5 Atkı Bandı 30 49 Yarım Atkı 53
6 Atkı düzgünsüzlüğü 1 50 Yıkama Zımpara İzi 82
7 Atkıda Kalın ip 2 51 Yırtık 83
8 Atkıda Şantuk 3 52
9 Ayak Kaçığı 33 53
10 Blanket İzi 71 54
11 Bobin Değişimi ( Belirgin) 34 55
12 Boncuklama 4
13 Boya Abrajı 20
14 Boya Lekesi 72
15 Boya Yıkama Duruşu 73
16 Çift Atkı 35
17 Çift Çözgü 38
18 Cımbar İzi 37
19 Çözgü Kaçığı 36
20 Çözgüde Kalın İp 5
21 Çözgü Boyu İz 55
22 Delik 40
23 Dikiş ( Bant ) 74
24 Dikiş ( Makine) 75
25 Dokuma Kırığı 54
26 Düğüm 32
27 En Daralması 76
28 Farklı İp 56
29 Gergin İp 41
30 Gevşek Çözgü 42
31 Kafes 43
32 Katlanmış Kenar 44
33 Pamuklama Düğümü 45
34 Pamuklama (Atla-Dalma) 46
35 Renk Sapması (Halat B.) 21
36 Renk Sapması (Terbiye) 77
37 Roper 47
38 Sanfor Blanket Kırığı 78
39 Sanfor İzi 79
40 Sık seyrek 48
41 Su Lekesi 80
42 Tarak İzi 49
43 Tarak Taharı 50
44 Terbiye Duruşu 81
Hata Adı : Atkıda İnce İp
Hata Kodu : 7
Hata Nedeni : İplik
Olabilecek Hata Sebepleri :
OE bağlayıcı robotunun bağlama esnasında ince ip üretmesi
Cer şeritlerinin ince üretilmesi
Fitil şeritlerinin ince üretilmesi
Üretim esnasında ipliğin geçtiği noktalarda hatalı işletme malzemelerinin olması
Farklı tip atkı ipi kullanılmasından
Hata Numunesi :
Hata Adı : Atkı Yığılması
Hata Kodu : 39
Hata Nedeni : Dokuma
Olabilecek Hata Sebepleri :
Atkı fren ayarının bozuk olmasından
Ağızlık ayarının bozuk olmasından
Atkı gerginlik tansiyonundan
Çalışan tipin özelliklerine göre çerçeve yüksekliğinden
Doku destek sacı ayarından
Gevşek sarılmış bobin,
Akümülatör ayarsızlığı,
Atkı taşıyıcı ve mekik kıskaçlarının iplik numarasına göre uygun seçilmemesi,
Mekikcik fren ayarsızlığı,
Hata Numunesi :
Hata Adı : Apre Yağ Lekesi
Hata Kodu : 70
Hata Nedeni : Terbiye
Olabilecek Hata Sebepleri :
Yapılan apre içinde biriken yağlı elyaflar tozlar ile bir araya gelerek kumaşa sıvanır ve
silindirler arasında sıkışarak kumaş üzerinde lekeler ortaya çıkar. Genel de kumaş
arkasından bakıldığında görülmez.
Hata Numunesi :
Hata Adı : Atkı Bandı
Hata Kodu : 30
Hata Nedeni : Dokuma
Olabilecek Hata Sebepleri :
Atkı ipi bobine sarılmadan önce bobin üzerine rezerve ip sarılmaktadır. Sarılan bu
rezerve ip atkı ipinden farklı tonda ise atkı boyunca açık veya farklı tonda bant’a
benzer iz oluşur
Hata Numunesi :
Hata Adı : Atkı Düzgünsüzlüğ
Hata Kodu : 1
Hata Nedeni : İplik
Olabilecek Hata Sebepleri :
Atkı ipinin ince veya kalın olmasından ( Düzgünsüz olması )
OE bağlayıcının bağlama esnasında düzgünsüz ip üretmesi
Fitil veya Şeritlerin düzgünsüz olması
Üretim esnasında ipliğin geçtiği noktalarda hatalı işletme malzemelerinin olması
Hata Numunesi :
Hata Adı : Atkıda Kalın İp
Hata Kodu : 2
Hata Nedeni : İplik
Olabilecek Hata Sebepleri :
Atkı ipinin kalın olmasından
OE iplik için ,bağlayıcının bağlama esnasında kalın ip üretmesi
Fitil veya Şeritlerin düzgünsüz olması
Üretim esnasında ipliğin geçtiği noktalarda hatalı işletme malzemelerinin olması
Çift atkı atılması,
Hata Numunesi :
Hata Adı : Atkıda Şantuk / Atkıda Balık
Hata Kodu : 3
Hata Nedeni : İplik
Olabilecek Hata Sebepleri :
Fitil veya Şeritlerin hatalı olması ( Fitil ve Cer Silindirlerinden )
Üretim esnasında ipliğin geçtiği noktalarda hatalı işletme malzemelerinin olması
İpliğin geçtiği yerlerde mekanik hasarların olması
Ağızlıkta kalan atkı ipliği parçalarının alınmaması
Hata Numunesi :
Hata Adı : Ayak Kaçığı
Hata Kodu : 33
Hata Nedeni : Dokuma
Olabilecek Hata Sebepleri :
Atkıyı götürüp getiren mekik , atkıyı almadan boş olarak en boyunca giderse
Dokumacı ağızlık aramada makineyi çalıştırırsa
Hata Numunesi :
Hata Adı : Blanket İzi
Hata Kodu : 71
Hata Nedeni : Terbiye
Olabilecek Hata Sebepleri :
Blanket kavçuğunun incelmesi
Blanket baskısının fazla oluşu
Kumaşın aşırı kuru oluşu
Hata Numunesi :
Hata Adı : Bobin Değişimi
Hata Kodu : 34
Hata Nedeni : Dokuma / İplik
Olabilecek Hata Sebepleri :
Biten Bobin yerine takılan bobinde farklılık varsa
Kopslar arasında farklılık varsa
Hata Numunesi :
Hata Adı : Boncuklama
Hata Kodu : 4
Hata Nedeni : Dokuma
Olabilecek Hata Sebepleri :
Atkı ipinin ağızlıkta büzüşmesi
Hata Numunesi :
Hata Adı : Boya Abrajı
Hata Kodu : 20
Hata Nedeni : Halat Boyama
Olabilecek Hata Sebepleri :
Halat boyama makinesinin herhangi bir sebepten dolayı durması ile sıcak silindirlere
sarılı duran halat da koyu ve açık renkler ortaya çıkar.
Hata Numunesi :
Hata Adı : Çift Atkı
Hata Kodu : 35
Hata Nedeni : Dokuma
Olabilecek Hata Sebepleri :
Aynı ağızlık içinde mekik iki defa atkı götürürse çift atkı olur.
Aynı ağız içinde makineyi çalıştıran operatör serbest olan atkıyı çıkarmaz ise aynı
ağızdan iki atkı ipi geçer ve çift atkı meydana gelir.Genelde dokumacıdan
kaynaklanan hatadır.
Hata Numunesi :
Hata Adı : Çift Çözgü
Hata Kodu : 36
Hata Nedeni : Dokuma
Olabilecek Hata Sebepleri :
Dokumacı makinesi üzerinde bulunan gücülerin her birinden bir çözgü geçmesi
gerekirken , bir gücüden iki çözgü geçirilir ise çift çözgü hatası ortaya çıkar.
Eksik ucun gelmesi,
Çözgü veya halat açmada ucu kaçan ipliğin yanındaki ipliğe bağlanması,
Hata Numunesi :
Hata Adı : Cımbar İzi
Hata Kodu : 37
Hata Nedeni : Dokuma
Olabilecek Hata Sebepleri :
Cımbar halkası sıkışırsa
Cımbar kapağı çok alçak veya çok yüksek olursa
Kapak altında pislik toplanırsa
Cımbar çekmesi yetersiz ise
Çözgü ipliği gerginliği çok fazla olursa
Kenar örme tığı hatalı olursa
Hata Numunesi :
Hata Adı : Çözgü Kaçığı
Hata Kodu : 38
Hata Nedeni : Dokuma
Olabilecek Hata Sebepleri :
Çözgü koptuğu halde makineyi durduran lamel düşüp makineyi durdurmaz ise
Kumaşın arkasından bakıldığında merdiveni andıran görüntü çözgü kaçığıdır.
Çözgü ipi kopunca testere bağlamamsı
Lameller uygun olmaması , Lamellerde biriken uçuntu veya hav
Atkı tansiyonunun gergin olması
Atkı kesme makası derecesinde kesmemesi
Hata Numunesi :
Hata Adı : Çözgüde Kalın İp
Hata Kodu : 5
Hata Nedeni : İplik
Olabilecek Hata Sebepleri :
Atkı ipinin kalın olmasından
OE bağlayıcının bağlama esnasında kalın ip üretmesi
Fitil veya Şeritlerin düzgünsüz olması
Üretim esnasında ipliğin geçtiği noktalarda hatalı işletme malzemelerinin olması
Hata Numunesi :
Hata Adı : Çözgü Boyu İz
Hata Kodu : 55
Hata Nedeni : Terbiye / Dokuma
Olabilecek Hata Sebepleri :
Terbiye makinesinden geçen kumaşın herhangi bir yere sürtünmesinden
Sürtünmeden dolayı hatalı çözgü iplerinin bir araya gelmesinden
Hata Numunesi :
Hata Adı : Delik
Hata Kodu : 40
Hata Nedeni : Dokuma
Olabilecek Hata Sebepleri :
Dokuma tezgahı üzerinde bulunan cımbar zorlamasından
Taşıma anında meydana gelebilecek nedenlerden
Hatalı numune alınması sebebinden
Hata Numunesi :
Hata Adı : Bant Dikişi
Hata Kodu : 74
Hata Nedeni : Terbiye
Olabilecek Hata Sebepleri :
Terbiye makinesinde işlemi bitip roliğe sarılmaya başlayan kumaşın sarımı bir süre
durdurularak atkı eğimi ve testler için numune kesilir. Kesilen kısım çift taraflı bantla
yapıştırılıp sarıma devam eder.
Hata Numunesi :
Hata Adı : Makine Dikişi
Hata Kodu : 75
Hata Nedeni : Terbiye
Olabilecek Hata Sebepleri :
Terbiye makinesine takılacak levendin, takılı olan levende birleştirilmesi için dikiş
makinesi ile kumaşın iki ucunun birbirine dikilmesi ile ortaya çıkar.
Hata Numunesi :
Hata Adı : Dokuma Kırığı
Hata Kodu : 54
Hata Nedeni : Dokuma
Olabilecek Hata Sebepleri :
Dok sarma tansiyonu düşük seviyede çekmesi veya Dok sarma terazisinin bozuk
olması sonucu ortaya çıkan kırılma izine benzer bir hatadır.
Hata Numunesi :
Hata Adı : Düğüm
Hata Kodu : 32
Hata Nedeni : Dokuma
Olabilecek Hata Sebepleri :
Kopan çözgü ipi makineyi durdurur ve operatör kopan uçları birbirine tekrar
bağlayarak makineyi çalıştırır. Bağlanan-düğümlenen bu uçlar dokunan kumaş içinde
tepe gibi görünür.
Hata Numunesi :
Hata Adı : En Daralması
Hata Kodu : 76
Hata Nedeni : Dokuma / Terbiye
Olabilecek Hata Sebepleri :
Hata Numunesi :
Dokuma eni istenilenden dar olarak dokunması
Terbiyede baskının fazla verilmesi sonucu ortaya çıkar.
Hata Adı : Farklı İp
Hata Kodu : 56
Hata Nedeni : İplik
Olabilecek Hata Sebepleri :
İplik üretim safhasında pamuğa karışan farklı elyaflar boyama sırasında boyayı fazla
veya az alarak farklı tonda renk ortaya çıkar ve farklı ip olarak değerlendirilir.
Hata Numunesi :
Hata Adı : Gergin İp
Hata Kodu : 41
Hata Nedeni : Dokuma
Olabilecek Hata Sebepleri :
Çözgü ipinin olması gerekenden daha fazla gerilmesi
Hata Numunesi :
Hata Adı : Gevşek Çözgü
Hata Kodu : 42
Hata Nedeni : İhzar
Olabilecek Hata Sebepleri :
İhzar bölümünde levende sarım sırasında serbest kalan uçlar, dokuma esnasında
gerginliğin azalmasına neden olur ve gevşek olarak dokunur.
Hata Numunesi :
Hata Adı : Kafes
Hata Kodu : 43
Hata Nedeni : Dokuma
Olabilecek Hata Sebepleri :
Gücü ile Tarak arkası arasında kopuş olması,
Çözgü gerginliğinin çok az olması,
Çözgüde haşıllanmış uçuntu ve düğüm var ise kafes hatası meydana gelir.
Çözgüde çapraz olup olmaması
Çözgü haşılının ve ipli mukavemetinin uygun olmaması
Gücü aralarının temiz olmaması
Testerelerin lamel düşünce bağlamaması
Lamellerin uygun olmaması
Hata Numunesi :
Hata Adı : Katlanmış Kenar
Hata Kodu : 44
Hata Nedeni : Dokuma / Terbiye
Olabilecek Hata Sebepleri :
Dokuma veya Terbiye dairesinde kenarın katlanarak blankete girmesinden dolayı
ortaya çıkan hatadır.
Hata Numunesi :
Hata Adı : Pamuklama Düğümü
Hata Kodu : 45
Hata Nedeni : Dokuma
Olabilecek Hata Sebepleri :
Dokuma sırasında tarağın ileri – geri hareketi ile elyaflar sıyrılarak bir araya gelir ve
sıkışarak pamuklama düğüm hatasını oluşturur.
Hata Numunesi :
Hata Adı : Pamuklama ( Atlama Dalma )
Hata Kodu : 46
Hata Nedeni : Dokuma
Olabilecek Hata Sebepleri :
Gücü, rayından çıkmış olmasından
Çözgü tansiyonunun az olmasından
Mekik kafesinin aşınmasından
Çözgü ipinin birbirine dolaşmasından
Mekik sürekli alttan veya üstten giderek atlama –dalma hatası oluşur.
Tarak arkası,Lamel araları ve çözgü körü aralarının kirli olması
Çözgü iplerinin geçtikleri yerlerde sürtünme yapması
Hata Numunesi :
Hata Adı : Renk Sapması
Hata Kodu : 21 Halat boya – 77 Terbiye
Hata Nedeni : Halat Boya / Terbiye
Olabilecek Hata Sebepleri :
Boya ve Kimyevi pompalarının arızasından pompaların tıkanmasından dolayı ortaya
çıkan hatadır.
Hata Numunesi :
Hata Adı : Roper
Hata Kodu : 47
Hata Nedeni : Dokuma
Olabilecek Hata Sebepleri :
Roper motoru veya Kartının arızalı olmasından
Flanş, kaçırmasından roper hatası ortaya çıkar. Atkı bandı görünümündedir.
Hata Numunesi :
Hata Adı : Sanfor Blanket Kırığı
Hata Kodu : 78 - 79
Hata Nedeni : Terbiye
Olabilecek Hata Sebepleri :
Kumaş katlanmış olarak blankete girer ise hata ortaya çıkar.
Hata Numunesi :
Hata Adı : Sık Seyrek ( Duruş – Kalkış izi )
Hata Kodu : 48
Hata Nedeni : Dokuma
Olabilecek Hata Sebepleri :
Roper motoru düzgün vermez, fren yumuşak, balata aşınmış, testere geç kapatıyor,
levent dişilisi gevşemiş, kumaş çekme dişlilerinde boşluk fazla olursa sık seyrek hatası
ortaya çıkar.
Makine duruşlarında ortaya çıkar.
Kumaş üzerinde büzülme olarak görünür.
Yanlış tezgah ayarı,
Makine durduğunda çerçeveleri aynı hizaya getirmemek.
Hata Numunesi :
Hata Adı : Su Lekesi
Hata Kodu : 80
Hata Nedeni : Terbiye
Olabilecek Hata Sebepleri :
Tambur fan motoru arızasından
Yoğunlaşan buharın damlama yapmasından ortaya çıkan hatadır.
Hata Numunesi :
Hata Adı : Tarak İzi
Hata Kodu : 49
Hata Nedeni : Dokuma
Olabilecek Hata Sebepleri :
Dokuma tarak dişlerinin açık veya kapalı olmasından dolayı ortaya çıkar.
Tarak dişlerindeki çapak ve bozulma,
Hata Numunesi :
Hata Adı : Tarak Taharı
Hata Kodu : 50
Hata Nedeni : Dokuma
Olabilecek Hata Sebepleri :
Her tarak diş boşluğundan geçen çözgü iplerlerinden, bir tanesi geçmesi gereken diş
boşluğundan geçmez ise hata ortaya çıkar.
Hata Numunesi :
Hata Adı : Terbiye Duruşu
Hata Kodu : 81
Hata Nedeni : Terbiye
Olabilecek Hata Sebepleri :
Herhangi sebepten dolayı terbiye makinesinin durmasından dolayı ortaya çıkan
hatadır.
Hata Numunesi :
Hata Adı : Uçuntu
Hata Kodu : 51
Hata Nedeni : Dokuma
Olabilecek Hata Sebepleri :
İşletme içerisinde uçuşan elyafların, dokunan kumaş arasına girmesi ile olur.
Hata Numunesi :
Hata Adı : Yabancı İp
Hata Kodu : 6
Hata Nedeni : İplik
Olabilecek Hata Sebepleri :
İplik üretim aşamalarında pamuk içine karışan yabancı elyafların farklı oranda boya
almaları veya boya almamaları ile ortaya çıkan hatadır.
Hata Numunesi :
Hata Adı : Yağ Lekesi
Hata Kodu : 52
Hata Nedeni : Dokuma / Terbiye
Olabilecek Hata Sebepleri :
Dokuma veya Terbiye makinelerinin mekanik kısımlarındaki yağların kumaş üzerine
sıçraması sonucu lekelerin kumaşın her iki yüzeyinden görünmesidir.
Sarılı rolikte yağ bir alt kata geçebildiğinden, uzun metrajlarda da gelebilir.
Hata Numunesi :
Hata Adı : Yanmamış Bölge
Hata Kodu : 84
Hata Nedeni : Terbiye
Olabilecek Hata Sebepleri :
Terbiye makinesinde , yakma işlemini yapan kısımdaki ateşin sönmesi ile yanmadan
geçen kumaşın yüzeyinde açık renk ve tonda kendisini gösteren hatadır.
Genellikle levent bitiş ve başlangıcında görülür.
Hata Numunesi :
Hata Adı : Yarım Atkı
Hata Kodu : 53
Hata Nedeni : Dokuma
Olabilecek Hata Sebepleri :
Atkı ipliğini götüren mekik, götürdüğü atkıyı yukarıda bırakır ise yarım atkı hatası
ortaya çıkar.
Kopan atkı parçasının alınmaması,
Hata Numunesi :
Hata Adı : Yıkama – Zımpara İzi
Hata Kodu : 82
Hata Nedeni :
Olabilecek Hata Sebepleri :
Zımpara yüzeyinde biriken elyaflardan
Zımparanın aşınmasından dolayı çıkan hatadır.
Hata Numunesi :
Hata Adı : Kenar Hatası
Hata Kodu :
Hata Nedeni : Dokuma
Olabilecek Hata Sebepleri :
Atkı frenlerinde biriken hav,
Atkı tutucuda biriken uçuntu,
Yanlış geçirilen leno ipliği,
Atkı ipliğinin yanlış geçirilmesi,
Yanlış tezgah ayarları,
Cımbarın yukarı ayarlanması
Hata Numunesi :
Hata Adı : Yırtık
Hata Kodu : 83
Hata Nedeni : Dokuma / Terbiye
Olabilecek Hata Sebepleri :
Çözgü gerilimi çok fazla olması, çözgü silindiri tutukluk yapması, Cımbar kapağı
aşağıda olması, atkı ipi çok zayıf ise yırtık hatası ortaya çıkar.
Terbiyede taşıma esnasında kumaşa çarpan sert cisimlerden dolayı da olabilir.
Tarak dişleri hasarlı olması
Röper düzgün vermemesi
Kumaş lama demirinin aşağıda olması
Hata Numunesi: