1
Κεραία σύρματος με οδήγηση στο άκρο και μετασχηματιστή 9 προς 1.
An endfed aerial with a 9:1 UnUn.
Με αυτό το άρθρο θα προσπαθήσω να περιγράψω μία κεραία που κατασκεύασα πρόσφατα και η οποία
στην πράξη έδωσε πολύ καλά και ενθαρρυντικά αποτελέσματα.
Η αναζήτηση των διάφορων πηγών σε βιβλιογραφία και στο διαδίκτυο για μία κεραία συρμάτινη και με
δυνατότητες για απόδοση σε πολλές μπάντες ταυτόχρονα, οδηγεί σε δύο βασικές κατηγορίες.
Η πρώτη κατηγορία έχει να κάνει με τα δίπολα τύπου G5RV όπου η οδήγηση γίνεται στο μέσο της κεραίας
με ανοικτή γραμμή μέχρι ένα ορισμένο σημείο και στη συνέχεια με τυπικό ομοαξονικό καλώδιο των 50 Ω
μέχρι τον πομποδέκτη, όπου φυσικά είναι απαραίτητο και το antenna tuner. Η συγκεκριμένη κατηγορία
έχει διάφορους τύπους κεραιών και κατασκευαστών, την χρησιμοποιούν πολλοί ραδιοερασιτέχνες
διεθνώς και γενικώς τα σχόλια είναι θετικά ως προς την απόδοση και στις χαμηλές και στις υψηλές
μπάντες. Η κεραία αυτή έχει μελετηθεί από πολλούς, και γενικώς θεωρείται ότι η σύνθετη αντίσταση της
στο τέλος της ανοικτής γραμμής προσαρμόζεται ικανοποιητικά στην γραμμή μεταφοράς και ένα κοινό
antenna tuner μπορεί να συντονίσει όλες τις μπάντες από τα 160 μέτρα μέχρι τα 10 μέτρα.
Η δεύτερη κατηγορία αφορά τους συρμάτινους αγωγούς που γενικώς βρίσκονται στον αέρα, καταλήγουν
σε κάποιο antenna tuner και οδηγείται ο πομποδέκτης, όταν και εφόσον τα καταφέρνει αυτό μπορεί να
πετύχει κάποια προσαρμογή. Στην διεθνή βιβλιογραφία αυτές οι αγωγοί ονομάζονται aerials, δηλαδή
σύρματα στον αέρα. Ένας τύπος αυτής της κεραίας χρησιμοποιήθηκε για αρκετά χρόνια στις στρατιωτικές
επικοινωνίες, ειδικά στον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο. Η κεραία είναι γνωστή ως long wire, οδηγείται κατευθείαν
από το κύκλωμα της λυχνίας ανόδου και υπάρχει βιβλιογραφία για το πώς στήνεται η κεραία, σε τι ύψος
από το έδαφος. Σε κάθε περίπτωση ο πομποδέκτης βρίσκεται επί του εδάφους, και υπάρχει απαραίτητα ο
αγωγός που πηγαίνει στην γείωση και πρέπει να είναι και ελαχίστου μήκους.
Μία άλλη επίσης γνωστή κεραία είναι η Zep που χρησιμοποιείτο από τα αερόστατα Zeppelin. Αυτή η
κεραία είναι ένας αγωγός όπου στο ένα άκρο συνδέεται μόνον το ένα σκέλος μίας γραμμής μεταφοράς
των 300 Ω ενώ το άλλο σκέλος παραμένει στον αέρα. Η κεραία μπορεί ανάλογα με το μήκος της να
συντονίσει όλες τις μπάντες με την βοήθεια ενός antenna tuner που στην είσοδο διαθέτει προσαρμογή με
Balun 4:1 .
Τον τελευταίο καιρό έχω διαβάσει μερικά άρθρα που προτείνουν την χρήση ενός aerial με οδήγηση στο
ένα άκρο, όπου συνδέεται ένα UnUn δηλαδή ένας μετασχηματιστής Unbalanced to Unbalanced με λόγο
9:1. Στο τέλος του άρθρου σε ανατύπωση υπάρχει ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο που αναφέρει οδηγίες
εγκατάστασης και προτεινόμενες διαστάσεις του aerial.
Η κεραία που κατασκεύασα έχει μήκος αγωγού 21,00 μέτρα και χρησιμοποίησα, όπως και σε όλες μου
σχεδόν τις κεραίες, πολύκλωνο σύρμα με πλαστική επικάλυψη που χρησιμοποιείται για στήριξη κεραιών
τηλεόρασης ή για άπλωμα ρούχων. Υπάρχουν δύο τύποι, ψιλό και χοντρό και συνηθίζω να χρησιμοποιώ το
χοντρό, που έχει διάμετρο περίπου 3 χιλ.
Το ένα άκρο συνδέεται κατευθείαν σε ένα UnUn ιδιοκατασκευής από ένα toroid σιδήρου (αυτό είχα
διαθέσιμο) τύπου Τ‐240‐2 και από μονωμένο σύρμα περιελίξεων διαμέτρου 1,5 χιλ. Η κατασκευή
τοποθετήθηκε μέσα σε ένα ηλεκτρολογικό κουτάκι όπου ανοίχτηκαν τρύπες για τον κονέκτορα SO‐239 και
τις συνδέσεις για το aerial και την (ενδεχόμενη) γείωση.
2
Η κεραία τοποθετήθηκε ως sloper από ένα μπαλκόνι ύψους 12 μέτρων με μία σχετική κλίση και το
κατώτερο άκρο της βρίσκεται 2 μέτρα πάνω από το έδαφος. Από την μία κατεύθυνση (δυτική) η κεραία
είναι κολλημένη στην οικοδομή, από νότο και ανατολικά υπάρχει μέρος της οικοδομής μας και σε
απόσταση 20 μέτρων άλλη οικοδομή, και το μόνο ελεύθερο πεδίο είναι προς βορρά. Χρησιμοποίησα το
antenna tuner 948 της MFJ. Τα αποτελέσματα των δοκιμών τα περιγράφω σύντομα σε άρθρο στο blog
μου.
Η κεραία δουλεύει δηλαδή εκπέμπει, χωρίς να φαίνεται ότι υπάρχουν πολλές απώλειες από το antenna
tuner και το UnUn. Σε σύγκριση στην λήψη με το κλασσικό δίπολο για τα 20 μέτρα που είναι
τοποθετημένο σε ύψος 23μ στην οροφή της οικοδομής, υπήρξαν πολλές περιπτώσει όπου η κεραία
άκουγε πολύ καλύτερα από το δίπολο (προφανώς λόγω κατευθυντικότητος), ενώ ποτέ το δίπολο δεν
άκουσε καλύτερα.
Κατασκευαστικές λεπτομέρειες.
Παραθέτω ένα σχεδιάγραμμα και μία φωτογραφία από το ενδιαφέρον άρθρο του M0UKD που πιστεύω
ότι είναι μία από τις καλύτερες πηγές στο διαδίτυο.
Στο σχεδιάγραμμα προφανώς ο γραφίστας δεν μέτρησε καλά και έχει ζωγραφίσει 8 σπείρες αντί για 9. Οι
πλήρεις σπείρες είναι εννιά όπως θα δείτε και παρακάτω στην φωτογραφία.
Στις παρακάτω φωτογραφίες, στην πρώτη (από την σελίδα του M0UKD) έχω προσθέσει ενδείξεις για τους
αγωγούς της περιέλιξης, για τον τύπο του toroid και για την διάμετρο του μονωμένου σύρματος που
χρησιμοποίησα για να βοηθηθούν όσοι θα το κατασκευάσουν μόνοι τους. Η επόμενη φωτογραφία δείχνει
το UnUn που έχω κατασκευάσει και λειτουργεί.
3
4
Στην φωτογραφία που ακολουθεί φαίνεται η σύνδεση UnUn με το aerial και το ναυτικό κορδόνι που
συγκρατεί την κεραία.
Εδώ φαίνεται η διάταξη της κεραίας, με το «ελεύθερο» μέρος προς βορρά.
5
Παραθέτω ένα πίνακα με τα βέλτιστα μήκη του aerial και οδηγίες εγκατάστασης (Installation Notes and
Wire Length/SWR Table ) που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με το UnUn 9:1 όπως αναφέρεται
στο www.balunsdesign.com της εταιρείας BalunsDesign που διαθέτει στην αγορά το UnUn model 9132s
για αυτή την περίπτωση.
Recommended wire lengths for model 9132 and 9130 Ununs
Length Feet
Length meters
1.8
MHz
3.7
MHz
7.1
MHz
10.1
MHz
14.2
MHz
18.1
MHz
21.2
MHz
24.9
MHz
28.5
MHz
175 53,34 1.2
1.6
1.1
1.1
1.8
1.3
1.6
1.7
1.2
169 51,51 1.4
1.2
1.2
1.2
2.1
1.4
1.4
1.5
1.2
162 49,38 1.4
1.5
1.3
1.6
1.8
1.9
1.1
1.5
1.7
146 44,50 1.7
1.5
1.4
2.4
1.5
1.3
1.2
1.4
1.5
135 41,15 2.0
1.4
1.8
1.6
2.0
2.0
1.7
1.5
1.6
124 37,80
1.3
1.3
1.3
1.7
1.6
1.8
1.6
1.4
1.1
98 29,87 1.8
1.7
1.7
2.3
1.9
1.4
1.2
1.7
1.2
88 26,82 1.8
2.2
2.3
1.9
1.3
2.0
1.8
1.4
1.5
72 21,95 2.0
2.0
1.2
1.2
1.9
1.9
1.5
1.1
1.5
59 18,00 1.6
1.6
1.5
2.0
1.5
2.0
1.1
1.7
1.2
52.5 16,02 1.6 1.4 1.1 1.5 1.1 1.9 1.2 1.1 1.7
49 14,93
1.5
1.3
2.4
2.4
1.3
1.6
1.6
1.4
1.7
44 13,41
3.0
1.2
2.1
2.1
1.7
1.3
1.7
1.6
1.1
36 10,97
2.2
1.2
1.3
1.3
2.0
1.6
1.2
1.7
1.6
29 8,84
3.0
1.3
1.2
1.2
2.1
2.0
1.3
1.2
1.6
24 7,31
3.2
1.7
1.6
1.6
1.4
2.1
1.8
1.3
1.2
Typical SWR relative to wire lengths. SWR will vary based on typography, wire orientation and use of
ground or counterpoise. For best results, use the longest wires shown on the table that will fit your
installation constraints. Installing your wire as an Inverted L will change the feed point impedance and
tuning of the wire thereby limiting bands available. Rows in color are best overall lengths to use for
complete HF spectrum coverage.
6
Try installing the unun three different ways. One with the negative terminal grounded, another with a
counterpoise wire of 15‐30 feet minimum and the third with no connection at all. In this last configuration
the coax shield will act as the counterpoise but you should have 30+ feet of feedline to try this option.
Δεν μετέφρασα το κείμενο επειδή είναι απλό, αλλά υπάρχουν δύο παρατηρήσεις.
Η μία αναφέρει τις τρείς περιπτώσεις εγκατάστασης και ότι η μορφή Inverted L θα αλλάξει την αντίσταση
προσαρμογής, αλλά σημαντικότερη είναι η τελευταία παράγραφος όπου αναφέρει ότι εφόσον δεν
χρησιμοποιηθεί γείωση το ομοαξονικό καλώδιο πρέπει να είναι κατ΄ελάχιστο 10 μέτρα.
Στην εγκατάσταση που έχω κάνει η γραμμή μεταφοράς είναι 40 μέτρα καλώδιο RG‐213U και εκτιμώ ότι
αυτό είναι το αποφασιστικό χαρακτηριστικό της πολύ καλής λειτουργίας και απόδοσης της κεραίας.