Rozpoznanie i zapobieganie typowym uszkodzeniom
uszczelekpodgowicowych
D O B R A P R A K T Y K A
Uszkodzenia silnika: Czy przyczyn uszkodzenia jest uszczelka podgowicowa? Rzeczywiste przyczyny i rodki zaradcze
2Komponenty hightech poddawane surowej
kontroli
Uszczelka gowicy silnika jest kompleksow, pre-
zentujc wysoki poziom techniczny czci
skadow silnika. Z tego powodu ju w trakcie jej
projektowania w firmie ElringKlinger i u produ-
centw silnikw przeprowadzane s intensywne
testy na stanowiskach badawczych. Ponadto
najsurowsze kontrole i testy gwarantuj najwy-
szy standard jakoci w trakcie procesu produkcyj-
nego. Tym samym zapewnia si, spenienie
przez uszczelk wszelkich koniecznych zaoe
technicznych i konstrukcyjnych dla 100 procento-
wego perfekcyjnego uszczelnienia silnika.
Wyrnia si nastpujce typy uszczelek podgo-
wicowych: wielowarstwowe uszczelki metalowe
Metaloflex, uszczelki metal-materia mikki oraz
metal-elastomer. Szczegowe informacje na
ten temat mona znale w broszurze Uszczelki
podgowicowe, ktr chtnie wysyamy.
Awaria silnika czy win za to ponosi uszczelka
gowicy silnika?
W razie awarii silnika np. z powodu przegrzania
lub nieszczelnoci olej-woda po montau gowicy
cylindrw przyczyny szuka si czsto w usz-
czelce podgowicowej. Z punktu widzenia specja-
listw warsztatowych jest to z gruntu niezro-
zumiae, gdy monta przeprowadza si z reguy
starannie wedug instrukcji naprawczych.
Ukryte rzeczywiste przyczyny
Analizujc przypadki z praktyki wielu lat, wida
wyranie: prawdziwe przyczyny uszkodze silnika
s czsto zupenie inne. Uszczelka gowicy
jest najczciej ostatnim ogniwem w acuchu,
w ktrym uszkodzenia wychodz na jaw gdy
nie moe ju ono wypeni w 100 procentach
swojego waciwego zadania, a mianowicie usz-
czelnienia. W ten sposb uszczelka gowicy
zgaszana jest w rezultacie do producenta jako
reklamacja.
Tre: Rozpoznanie i zapobieganie typowym uszkodzeniom uszczelek gowicy
Opis uszkodzenia i przyczyny uchodzenia gazu strona 4-8
Opis uszkodzenia i przyczyny przegrzania strona 9-10
Opis uszkodzenia i przyczyny przeciekw oleju i cieczy chodzcej strona 11-13
Opis uszkodzenia i przyczyny nieregularnego przebiegu spalania strona 14-15
Opis uszkodzenia i przyczyny oddziaywa mechanicznych strona 16
Fachowy monta uszczelki gowicy silnika w siedmiu krokach strona 17
Czy przyczyn uszkodzenia jest uszczelka podgowicowa?
Jakie ewentualne nieszczelnoci/wycieki mog wystpowaw uszczelkach podgowicowych?
Rozpatrujc nieszczelnoci jak rwnie wycieki w
obszarze uszczelnienia gowicy, mamy zazwyczaj
na myli nastpujce media:
Gazy spalinowe
Woda (ciecz chodzca)
Olej silnikowy
Rodzaje nieszczelnoci dotyczce gazw spalino-
wych
Od komory spalania poprzez przewenie do
ssiedniej komory spalania
Od komory spalania do obiegu chodzenia
Nieszczelnoci te prowadz zazwyczaj do znacz-
nych uszkodze i w rezultacie do zniszczenia
uszczelki. W zalenoci od obcienia silnika
moe to nastpi gwatownie jak rwnie dopiero
po pewnym czasie.
Rodzaje nieszczelnoci dotyczce cieczy chodz-
cej
Od wewntrz na zewntrz
Do obiegu oleju
Do komory spalania
Rodzaje nieszczelnoci dotyczce oleju
Od wewntrz na zewntrz
Do obiegu cieczy chodzcej
3
Lekkiego pocenia si na krawdzi uszczelnienia
ciecz chodzc lub olejem (bez kropli) lub
zasychajcego rodka chodniczego nie naley
traktowa jako nieszczelnoci. Przecieki cie-
czy chodzcej wzgldnie oleju mog powstawa w
duszym przedziale czasowym. Na pocztku
s one czsto niezauwaalne, lecz dostrzega si je
dopiero wwczas, gdy na przykad w nadmiernie
krtkim czasie trzeba uzupeni ciecz chodzc i
olej silnikowy.
Sygnay ostrzegawcze naley traktowa powanie
Jeli stwierdzone zostan nieregularnoci w
pracy silnika, jak np. nieprawidowe zachowanie
w trakcie zimnego rozruchu, silnik nie pracuje
na wszystkich cylindrach podczas zimnego roz-
ruchu, strata mocy, temperatura cieczy chodzcej
w czerwonym obszarze, olej w cieczy chodzcej
itd., to naley niezwocznie podj odpowiednie
dziaania, jak na przykad wyczy silnik i za-
sign rady specjalisty, w celu znalezienia przy-
czyny. W tym stadium istnieje jeszcze moliwo
zapobieenia wikszym uszkodzeniom silnika i
tym samym oszczdzenia klientowi ewentualnych
wysokich kosztw jego naprawy.
Wane:
Najpierw znale przyczyn a dopiero potem doko-
na naprawy. W przeciwnym razie mog wystpi
ponowne uszkodzenia po naprawie.
Niniejsza broszura powinna suy Pastwu niczym
narzdzie
Dziki temu moecie Pastwo wykry ukryte rzeczy-
wiste przyczyny uszkodzenia silnika i w sposb
idealny usun uszkodzenia podejmujc odpowied-
nie rodki zaradcze, zanim nie jest za pno.
4Czarne zabarwienie jest znaczcymznakiem
Wydmuchiwanie gazw spalinowych na opaskach
komory spalania uszczelki podgowicowej jest
jen z najczciej wystpujcych przyczyn, ktra
wymusza demonta gowicy cylindrw.
Znaczc poszlak s widoczne czarne zabarwie-
nia na metalowych opaskach wzgldnie w gra-
niczcym z nimi obszarze materiau mikkiego
uszczelki. W wyniku wysokich temperatur gazw
spalinowych materia mikki jest w tych miej-
scach przeciony termicznie i moe si nawet
wypali. Gazy te znajduj czsto drog ujcia do
obiegu chodzenia. Mona to rozpozna przez
unoszce si w gr pcherzyki gazu w chodnicy
wzgldnie przez przegrzanie obiegu chodzenia
(cinienie w obiegu chodzenia wzrasta i ciecz
chodzca uchodzi przez zawr nadcinieniowy
powodujc utrat cieczy chodzcej). W najgor-
szym przypadku nastpuje cakowite zniszczenie
opaski cylindra. W przeciwiestwie do tego
rwnomierne zabarwienie opaski komory spala-
nia naley traktowa jako normalne i zaley
ono od materiau stali i zastosowanej powoki
powierzchniowej.
Najczstsze przyczynyW wielu wypadkach przyczyn uszkodzenia
jest niewystarczajce sprasowanie uszczelki w
tym bardzo silnie obcionym termicznie ob-
szarze, na przykad w wyniku niedotrzymania
zadanej wartoci dokrcania rub gowicy,
wytycznych montaowych lub zastosowania
starych rub. Niewyplanowane (wypaczone),
zbyt chropowate powierzchnie czci konstrukcyj-
nych przyczyniaj si rwnie do tego, e nie
wystpuje wystarczajce naprenie uszczelki.
Take nadzwyczaj wysokie obcienia silnika
w trakcie jazdy mog prowadzi do termicznego
przecienia uszczelki komory spalania i w na-
stpstwie do jej zniszczenia.
Przykad:
Praca silnika pod penym obcieniem bezpo-
rednio po jego zimnym rozruchu powoduje
ekstremalne ruchy przesuwne midzy skrzyni
korbow (eliwo szare) i gowic silnika (alu-
minium), ekstremalnie obciajce uszczelk.
Oprcz tego siy naprenia wstpnego rub go-
wicy s w tych warunkach nisze, co powoduje
zwikszone dynamiczne ruchy gowicy cylindrw
wobec skrzyni korbowej.
Czsto si zdarza szczeglnie w silnikach samo-
chodw ciarowych, e w wyniku niewiedzy nie
jest dotrzymany zadany wymiar wystpu konierza
tulei lub wymiar ten zosta nieprawidowo nasta-
wiony w wyniku bdw montaowych, gniazdo
tulei w bloku silnika nie zostao poddane dokad-
nej obrbce lub tuleja zostaa niewystarczajco
wcinita. Wskutek tego tuleje cylindrowe osiada-
j i tracony jest tym samym konieczny docisk
uszczelniajcy. Otwiera si droga wylotu gazw
spalinowych w tylnych obszarach uszczelki, gdzie
gazy niszcz wwczas elastomerowe elementy
uszczelniajce wzgldnie materia mikki uszczel-
ki na przelotach cieczy chodzcej i oleju.
Opis uszkodzenia i przyczyny uchodzenia gazu
1. Uszkodzenie uszczelki gowicysilnika samochodw uytkowych w wyniku uchodzenia gazw spali-nowych
Opis uszkodzenia:
Midzy cylindrami drugim i trzecim (obszar wyde-
chowy) wystpuje silny wydmuch gazw. Materia
mikki uszczelki jest uszkodzony w obszarze prze-
lotw cieczy chodzcej.
Przyczyna:
Wskutek niedotrzymania zalecanej przez produ-
centa metody dokrcania rub, uszczelka gowicy
nie bya wystarczajco napita. W nastpstwie
doszo do przedostawania si gazw do cieczy
chodzcej. Rezultatem byo wysze cinienie
cieczy chodzcej i strata cieczy chodzcej oraz
zniszczenie uszczelki podgowicowej.
Dalsze moliwe przyczyny:
Tuleja cylindrowa osiada
Czci konstrukcyjne odksztaciy si
Zbyt dua chropowato powierzchni czci
konstrukcyjnych silnika: skrzyni korbowej i
gowicy cylindrw
Nieprawidowo ustawiony pocztek wtrysku
paliwa, wskutek tego nastpuje zbyt wysokie
cinienie zaponu
rodki zaradcze:
Ze wzgldu na jako i bezpieczestwo stoso-
wa koniecznie nowe ruby gowicy cylindrw
ruby gowicy dokrca zadanym momentem
dokrcajcym zgodnie z zaleceniami producenta
5
Opis uszkodzenia:
Na przelocie popychacza oderwa si od warstwy
nonej uszczelki elastomerowy element uszczel-
niajcy. To samo na przelocie cieczy chodz-
cej (maa strzaka). Wskutek tego znaczna strata
cieczy chodzcej.
Przyczyna:
Niewyplanowana powierzchnia gowicy silnika
spowodowaa uchodzenie gazu (due strzaki).
Elastomerowe elementy uszczelniajce zostay
wycinite z pyty nonej uszczelki na skutek
silnego cinienia gazu. Proces zniszczenia zosta
przyspieszony przez dugotrwa prac silnika
pod penym obcieniem.
Dalsze moliwe przyczyny:
Zbyt mae siy napinajce rub gowicy
Nieprawidowo okrelony wystp konierza tulei
cylindrowej
rodki zaradcze:
Przed montaem sprawdzi planowanie po-
wierzchni uszczelniajcych czci konstrukcyj-
nych, w razie potrzeby powierzchnie podda
dodatkowej obrbce
62. Uszkodzenie uszczelki gowicysilnika samochodw osobowych wwyniku uchodzenia gazu
Opis uszkodzenia:
Uszczelka przepalona w obszarze komr spalania
midzy cylindrami pierwszym i drugim.
Przyczyna:
Wskutek niedotrzymania zadanego przez produ-
centa momentu dokrcania rub oraz zasto-
sowania starych rub gowicy, uszczelka pod-
gowicowa w zniszczonym obszarze nie bya
wystarczajco docinita i doszo do uchodzenia
gazu. Przecienie termiczne doprowadzio
wwczas do zniszczenia materiau mikkiego
uszczelki midzy cylindrami.
Dalsze moliwe przyczyny:
Czci konstrukcyjne silnika nie wyplanowane;
obszary przesmyku midzy cylindrami w bloku
silnika i gowicy s zdeformowane
Bdne ustawienie silnika, ktrego nastpstwem
jest przecienie termiczne.
rodki zaradcze:
Podczas montau zwraca uwag na to, eby
dotrzymywa zalecanych instrukcji montaowych
Opis uszkodzenia:
Uszczelka przepalona w obszarze komr spalania
oraz materia mikki midzy cylindrami trzecim
i czwartym. Rozpoczynajce si ciemne zabarwie-
nie midzy cylindrami trzecim i drugim.
Przyczyna:
Niekontrolowany przebieg spalania doprowadzi
do przecienia termicznego materiau uszczelki
i w nastpstwie do jej zniszczenia.
Dalsze moliwe przyczyny:
Dokrcenie rub gowicy niezgodne z instrukcj
Czci konstrukcyjne silnika nie wyplanowane
Wady w ukadzie chodzenia, uszkodzony termo-
stat
rodki zaradcze:
Po montau sprawdzi ustawienie ukadu wtrys-
kowego
Starannie sprawdzi wtryskiwacze i skontrolo-
wa ich szczelno
Opis uszkodzenia i przyczyny uchodzenia gazu
73. Przyczyna uszkodzenia uchodzenie gazu midzy dwiewarstwy uszczelki metalowej
Opis uszkodzenia:
Metalowa warstwa stopujca i warstwa funkcyjna
wykazuj znaczne czarne zabarwienie prowa-
dzce do kanau chodzcego. Powstaje przeciek
gazu midzy warstw stopujc i warstw funk-
cyjn.
Przyczyna:
Moment dokrcania rub by zbyt may, wskutek
tego powsta niewystarczajcy docisk uszczelnia-
jcy.
Dalsze moliwe przyczyny:
Czci konstrukcyjne silnika nie s wyplano-
wane (zdeformowane przez przecienie ter-
miczne)
rodki zaradcze:
Podczas montau zwraca uwag na to, eby
koniecznie przestrzega momentw dokrcania
rub zamieszczonych w instrukcji montau
4. Uszkodzenie spowodowane przyrostem cinienia w ukadzie cho-dzenia w wyniku uchodzenia gazu
Opis uszkodzenia:
Na wielowarstwowej metalowej uszczelce gowicy
w obszarze kanaw cieczy chodzcej mona zo-
baczy wyrane liniowe odciski. Pochodz one od
powierzchni uszczelniajcej gowicy cylindrw i
przebiegaj w kierunku komory spalania. Przeloty
cieczy chodzcej posiadaj wyrane jasne zabar-
wienie.
Przyczyna:
Struktura powierzchni gowicy cylin-
drw bya opracowana w sposb
niewaciwy wzgldnie w ogle nie
bya opracowana. Wskutek tego doszo
do uchodzenia gazw spalinowych do
obiegu chodzcego i do przecienia termicznego
(przyrost cinienia).
Dalsze moliwe przyczyny:
Ukad chodzenia nie zosta cakowicie odpowie-
trzony, co powoduje brak cyrkulacji cieczy cho-
dzcej
Przerwany obieg chodzenia (pompa wodna,
termostat, wentylator)
Wysokie przeciwcinienie spalin spowodowane
przegrzaniem silnika (np. uszkodzony kataliza-
tor)
rodki zaradcze:
Przed montaem bardzo starannie sprawdzi
jako powierzchni uszczelniajcej i zapew-
ni gadko gowicy (bardzo drobna struktura,
dopuszczalne wartoci chropowatoci po-
wierzchni dla obrbki gowicy cylindrw RZ 11 m/
Rmax 15 m)
Warstwa stopujca od strony bloku silnika
Warstwa funkcyjna od strony gowicy silnika
85. Uszkodzenie uszczelki gowicycylindra wskutek wzrostu cinieniaw ukadzie chodzenia ze wzglduna uchodzenie gazu
Opis uszkodzenia:
Na wielowarstwowej uszczelce podgowicowej
typu metal-elastomer mona zobaczy wyrane
liniowe odciski. Pochodz one od powierzchni
uszczelniajcej gowicy i przebiegaj w kierunku
komory spalania.
Przyczyna:
Gowica cylindrw miaa struktur powierzchni
charakteryzujc si zbyt grubym opracowa-
niem wzgldnie w ogle nie bya opracowana.
Wskutek tego doszo do uchodzenia gazw
spalinowych do obiegu chodzcego i do przeci-
enia termicznego (wzrost cinienia).
Dalsze moliwe przyczyny:
Ukad chodzenia nie zosta cakowicie odpo-
wietrzony, co powoduje brak cyrkulacji cieczy
chodzcej
Przerwany obieg chodzcy (pompa wodna,
termostat, wentylator)
Wysokie przeciwcinienie spalin spowodowane
przegrzaniem silnika (np. uszkodzony kataliza-
tor)
rodki zaradcze:
Przed montaem bardzo starannie sprawdzi
jako powierzchni uszczelniajcej i zapewni
gadko gowicy cylindrw (bardzo drobna
struktura, dopuszczalne wartoci chropowatoci
powierzchni dla obrbki gowicy cylindrw
RZ 11 m/Rmax 15 m)
Opis uszkodzenia i przyczyny uchodzenia gazu
9Niszczce przegrzanieUszkodzenia uszczelek gowicy cylindrw, ktre
zostay spowodowane przegrzaniem, w wielu
przypadkach maj za przyczyn le funkcjonu-
jce czci konstrukcyjne silnika. Moe to by
pompa wody, nie otwierajcy si termostat lub
zatkana przez osady wapnia chodnica (brak
przepywu). Jednak rwnie niedostatek cieczy
chodzcej w ukadzie chodzenia lub niepra-
widowo odpowietrzony obieg chodzenia po
montau gowicy mog by przyczyn przegrza-
nia.
Pod uwag naley jednak bra rwnie inne
przyczyny powodujce uszkodzenia, ktre
ewentualnie nie byy w ogle do pomylenia
przy pierwszej analizie uszkodze.
Za przegrzanie moe by take odpowiedzialny
ukad wydechowy. Luna cz konstrukcyjna
w tumiku lub nadtopiony katalizator mog spo-
wodowa np. zmniejszenie przekroju kanau
spalin. W wyniku tego zwiksza si przeciwci-
nienie spalin czego nastpstwem jest przecie-
nie termiczne czci silnika i uszczelki gowicy
wzgldnie strata mocy silnika.
Uszczelk gowicy cylindrw, ktra ulega usz-
kodzeniu w wyniku przegrzania, mona dosko-
nale rozpozna po wypaczeniach materiau
mikkiego uszczelki w bezporedniej bliskoci
przelotw cieczy chodzcej.
W przypadku termicznego przecienia ukadu
chodzenia, ciecz chodzca wnika w matryc
materiau mikkiego uszczelki, odparowuje tam
pod wpywem styku z gorcymi czciami kon-
strukcyjnymi silnika i wyciska materia mikki
uszczelki z nonika metalowego. Na skutek tego
powstaj wypaczenia materiau.
Nie mona niedocenia nastpstw, ktre powsta-
j w wyniku stosowania niedozwolonych rodkw
chronicych przed mrozem/korozj wzgldnie
stosowanie wycznie czystej wody jako cieczy
chodzcej. Metalowe pyty none uszczelki
ulegaj masowemu rozkadowi z powodu korozji,
co niszczy uszczelk.
Opis uszkodzenia i przyczyny przegrzania
10
1. Przyczyna uszkodzenia prze-cienie termiczne w 2-warstwowejuszczelce metalowej
Opis uszkodzenia:
Metalowa warstwa funkcyjna, w ktrej dla tego
typu uszczelki zintegrowane jest uszczelnienie
komory spalania, pka w obszarze midzy
komorami spalania. Wyrane czarne zabarwienie
wskazuje na wydmuchiwanie gazw spalino-
wych.
Przyczyna:
Wypaczenie czci konstrukcyjnej doprowadzio
do wydmuchiwania gazw spalinowych. Wystpu-
jce w zwizku z tym przecienie termiczne
warstwy metalowej spowodowao jej zniszczenie.
Dalsze moliwe przyczyny:
Niska jako paliwa (zbyt niska liczba oktanowa)
Zbyt wysoki stosunek sprania
Ustawienie silnika (wiece zaponowe o niewa-
ciwej wartoci cieplnej)
Niewystarczajca sia wstpnego dokrcenia
rub (jako rub, dociganie rub)
rodki zaradcze:
Przed montaem starannie sprawdzi czci kon-
strukcyjne na wypaczenie oraz jako powierzch-
ni roboczych
2. Przyczyna uszkodzenia prze-cienie termiczne uszczelkipodgowicowej typu metal-materiamikki
Opis uszkodzenia:
Przy przelotach cieczy chodzcej wystpio silne
napcznienie
swobodnie le-
cego materiau
mikkiego
uszczelki.
Przyczyna:
Po montau silnika ukad chodzenia nie zosta
wystarczajco odpowietrzony. Doszo do prze-
grzania silnika na skutek zbyt wysokiej tempera-
tury cieczy chodzcej. Tworzenie pary doprowa-
dzio do napcznienia materiau mikkiego
uszczelki w obszarze kanau cieczy chodzcej.
W nastpstwie tego oddzieli si materia mikki
uszczelki od nonika metalowego.
Dalsze moliwe przyczyny:
Sprawno funkcjonowania obiegu chodzenia
jest ograniczona przez pomp wody lub termo-
stat
Przepyw cieczy chodzcej w ukadzie cho-
dzenia (np. w chodnicy) jest ograniczony przez
osady wapnia
rodki zaradcze:
Po montau zwrci uwag na to, eby prze-
prowadzi staranne odpowietrzenie ukadu
chodzenia
Opis uszkodzenia i przyczyny przegrzania
11
Dokadna kontrola: gdzie znajduje si nieszczelno?
Wiele reklamacji, ktre dotyczyy uszczelek,
miay swoje rdo raczej w innym miejscu, na
przykad w przewodach odpowietrzajcych
skrzyni korbow, rurze cinienia doadowania,
wzajemnym przesuniciu czci konstrukcyj-
nych (pokrywa napdu rozrzdu na bloku cylin-
drw itd.). Zanim uzna si uszczelk jako
przyczyn uszkodzenia, naleaoby dokadnie
sprawdzi techniczne otoczenie silnika. Na
przykad krople oleju lub cieczy chodzcej mog
by wydmuchiwane przez strumie powietrza
wentylatora lub wiatr spowodowany jazd z
miejsca ich waciwego powstawania. Wwczas
zarzuca si uszczelce, e niewaciwie uszczel-
nia.
Czy gowica silnika zostaa fachowozamontowana?
Po naprawach bardzo czsto krytykowane s i
reklamowane nieszczelnoci w ukadzie smarowa-
nia olejowego i w ukadzie chodzenia ciecz.
W wielu przypadkach jako przyczyn wymienia si
monta gowicy cylindrw, ktry nie zosta prze-
prowadzony w 100% fachowo. Na przykad gdy
zalecane wytyczne montau producentw czci
i silnikw, zostay zrealizowane w sposb nie-
wystarczajcy wzgldnie nie zostay uwzgldnio-
ne i dotrzymane.
Uszczelka niewycentrowana podczas nasadzania
gowicy cylindrw, np. wskutek braku kokw/
tulei centrujcych, moe spowodowa nieszczel-
no/przeciek, gdy elementy uszczelniajce
w uszczelce gowicy cylindrw nie s dokadnie
pozycjonowane tam, gdzie s przewidziane kon-
strukcyjnie. Uszczelki podgowicowe, ktre
zostay tak zamontowane, rozpoznaje si czsto
po odksztaconych otworach przelotowych rub.
Nieszczelnoci spowodowane przestawieniem
uszczelki gowicy wystpuj szczeglnie czsto
na przelotach smarowania olejowego. Jeli ele-
menty uszczelniajce nie s tu dokadnie pozycjo-
nowane, przy cinieniach szczytowych wynos-
zcych do 10 barw dochodzi czsto do prze-
ciekw.
Uszczelka gowicy cylindrwsamochodw uytkowych: wsp-praca z rowkami
W silnikach samochodw uytkowych stosuje si
rne typy uszczelek. W wikszoci przypadkw
s to uszczelki metal-elastomer z osadzonymi lub
nawulkanizowanymi elastomerowymi elementami
uszczelniajcymi. W zalenoci od konstrukcji
w bloku cylindrw i gowicy wyobione s rowki,
ktre s tak zaprojektowane, aby elementy
uszczelniajce funkcjonoway niezawodnie we
wszystkich warunkach pracy silnika.
W tego typu uszczelkach jest bardzo wane, aby
przed montaem starannie oczyci te rowki z
zanieczyszcze i pozostaoci. Jeli si tego nie
uwzgldni, wwczas prowadzi to do nieszczel-
noci.
Opis uszkodzenia i przyczynyprzeciekw oleju i cieczy chodzcej
12
Ju podczas montau, w trakcie nasadzania
gowicy cylindrw na blok silnika, w przypadku
niestarannego postpowania moe doj do
uszkodzenia spowodowanego rozgnieceniem
elastomerowych elementw uszczelniajcych.
Przypadek z praktyki:
W silniku samochodu ciarowego wystpia
utrata cieczy chodzcej, ktrej nie mona byo
rozpozna z zewntrz. Przyczyna: Tuleja cylin-
drowa miaa porowate miejsce, ktre mona byo
rozpozna tylko pod mikroskopem. W trakcie
jazdy ciecz chodzca docieraa do komory spala-
nia i ulegaa odparowaniu. Rwnie w tym przy-
padku przyczyn nie bya uszczelka gowicy
cylindrw, lecz bd materiaowy w postaci jamy
usadowej w tulei cylindrowej.
Jako powierzchni Istotny wpyw na funkcj uszczelniajc ma ja-
ko powierzchni czci konstrukcyjnych. Rne
typy uszczelek gowicy cylindrw, jak: metal-
materia mikki, metalowe wielowarstwowe oraz
metal-elastomer, maj zdefiniowane wymagania
dotyczce jakoci powierzchni czci konstruk-
cyjnych.
A zatem powierzchnie bloku silnika i gowicy
cylindrw musz by bardzo precyzyjnie obrobio-
ne i nie mog wykazywa falistoci. Miejscami
szczeglnie krytycznymi s przejcia od czci
konstrukcyjnej do czci konstrukcyjnej, np. gdy
pokryw napdu rozrzdu czy si za pored-
nictwem konierza. Konieczna jest tu szczeglna
staranno, aby w miejscu rozdziau nie wyst-
poway stopnie lub wypaczenia, ktre uniemoli-
wiaj zamknite siowo poczenie uszczelnia-
jce.
Stosowa tylko dopuszczone doeksploatacji rodki chronice przedmrozem i korozj
Rozpatrujc wszystkie te czynniki, ktre spowo-
doway utrat cieczy, naley rwnie uwzgldni
oddziaywania chemiczne materiaw eksplo-
atacyjnych. Zaliczaj si do nich rodki chronice
przed mrozem i korozj. Wiele dostpnych na
rynku rodkw przeciwm-
ronych oraz antykorozyjnych
nie posiada dopuszczenia pro-
ducenta silnikw. Na skutek
agresywnych dodatkw nisz-
cz one materia uszczelki i
prowadz do nieszczelnoci.
Takie samo dziaanie maj
rwnie inne rodki chemiczne
tzw. stopery przeciekw, ktre dodawane s
do cieczy chodzcej. Chemiczne zmikczacze w
nich zawarte powoduj spcznienie materiau
uszczelki. Proces ten po krtkim czasie prowadzi
do zniszczenia uszczelki.
Masy uszczelniajce nakadane dodatkowo na
uszczelki podgowicowe mog rwnie powo-
dowa negatywny efekt, gdy mog one zakca
funkcj uszczelniajc elementw uszczelniaj-
cych umieszczonych w uszczelce gowicy.
Uszczelki gowicy Elring s generalnie tak skon-
struowane, e nie s konieczne adne dodatkowe
materiay uszczelniajce.
Opis uszkodzenia i przyczynyprzeciekw oleju i cieczy chodzcej
13
2. Przyczyna uszkodzenia przecieki oleju, masa uszczelnia-jca na elemencie uszczelniajcym(samochodu ciarowego)
Opis uszkodzenia:
Elastomerowy element usz-
czelniajcy zosta wycinity
z pyty nonej. W rowku
uszczelniajcym znajduj si
czsteczki zanieczyszcze.
Przyczyna:
Na metalow pyt non
zostaa naoona dodatkowo masa uszczelnia-
jca. W wyniku zwulkanizowania elastomerowy
element uszczelniajcy zosta dodatkowo
poddany cinieniu i wycinity na zewntrz.
Nastpstwem tego by wyciek oleju. Osady cz-
steczek zanieczyszcze z oleju przyspieszyy
to uszkodzenie.
Dalsze moliwe przyczyny:
Element uszczelniajcy zosta uszkodzony
podczas montau/przy nasadzaniu gowicy
rodki zaradcze:
Nie stosowa masy uszczelniajcej
Starannie sprawdzi jako powierzchni czci
konstrukcyjnych
Zwraca uwag na regularn wymian oleju
1. Przyczyna uszkodzenia przeciekioleju, element uszczelniajcyzniszczony podczas montau gowicy(samochodu ciarowego)
Opis uszkodzenia:
Elastomerowe elementy uszczelniajce s
wycinite z pyty nonej i rozcite/pknite.
Przyczyna:
W takcie montau gowica cylindrw bya wielo-
krotnie nasadzana wskutek bdnego pozycjono-
wania. W wyniku tego element uszczelniajcy
zosta miejscowo zbyt mocno sprasowany wzgld-
nie rozcity przez krawdzie gowicy.
Dalsze moliwe przyczyny:
Element uszczelniajcy zosta wycinity wsku-
tek uchodzenia gazu
Element uszczelniajcy zosta zbyt mocno spra-
sowany ze wzgldu na zbyt may wystp konier-
za tulei cylindrowej
rodki zaradcze:
Staranne przygotowanie i przeprowadzenie
robt montaowych. Po wielokrotnym nasadza-
niu gowicy uszczelka musi by sprawdzona
na uszkodzenie
14
Stukanie szkodzi uszczelceUszkodzenia uszczelek podgowicowych, ktre
spowodowane s nieregularnym przebiegem
spalania, wystpuj w praktyce bardzo czsto.
Bardzo czsto chodzi przy tym o uszkodzenia
spowodowane spalaniem stukowym w silnikach
benzynowych. W trakcie tego procesu dochodzi
do niekontrolowanych przebiegw spalania.
Sprowadzanie uszkodzenia do przecienia ter-
micznego i mechanicznego czci konstruk-
cyjnych jest przy tym problematyczne. Uszczelka
gowicy jest jedn z najbardziej zagroonych
czci silnika i moe stawia opr tym ekstremal-
nym obcieniom tylko przez krtki czas. W wy-
niku niekontrolowanego przebiegu spalania
tworz si fale uderzeniowe, ktre rozchodz
si z ekstremalnie szybkim przyrostem cinienia
(ponad 100 barw) i dodatkowo z wysokimi
temperaturami (znacznie powyej +3700C).
Uszczelki gowicy z uszkodzeniami spowodowa-
nymi stukaniem silnika rozpoznaje si czsto
po rozgniecionych opaskach komory spalania.
Przyczynami tego stanu rzeczy mog by:
Zastosowanie paliwa nie odpornego na spala-
nie stukowe o zbyt niskiej liczbie oktanowej
wiece zaponowe o nieprawidowej wartoci
cieplnej
Zbyt wysoki stosunek sprania
Domieszanie do benzyny oleju napdowego
W silnikach Diesla:
Bdnie nastawiony pocztek toczenia dla
wtrysku
Cieknce wtryskiwacze
Nieprawidowa grubo montaowa uszczelki
podgowicowej; przy dobieraniu uszczelki
nie uwzgldniono zalecanego wystpu toka
nad blok silnika
Za jako paliwa
1. Przyczyna uszkodzenia niekontrolowany przebieg spalaniaw wielowarstwowej uszczelce meta-lowej
Opis uszkodzenia:
Rozpoczynajce si czarne zabarwienie w ob-
szarze przesmyku warstwy funkcyjnej uszczelki
wskazuje pocztek zniszczenia, ktre jest za-
koczone na drugim rysunku (prawy).
Przyczyna:
Niekontrolowany przebieg spalania spowodowa
drgania wysokiej czstotliwoci. Wyzwolone
dziki temu fale cinienia zniszczyy obszar prze-
smyku uszczelki midzy komorami spalania.
Dalsze moliwe przyczyny:
Niska jako paliwa (zbyt maa liczba oktanowa)
Zbyt wysoki stosunek sprania
rodki zaradcze:
Stosowa bezwzgldnie czci silnika (wiece
zaponowe) zalecane przez producenta
Opis uszkodzenia i przyczynynieregularnego przebiegu spalania
2. Uszkodzenie uszczelki podgo-wicowej przez szkody spowodowanespalaniem stukowym
Opis uszkodzenia:
Na metalowej opasce komory spalania uszczelki
mona rozpozna wyrane wgniecenia i odkszta-
cenia. Stopienie opaski i materiau mikkiego
uszczelki. Opaska komory spalania najczciej
poyskuje metalicznie w tych miejscach, a mate-
ria mikki wykazuje lady ognia.
Przyczyna:
Ustawienie silnika (due wyprzedzenie zaponu)
nie zostao przeprowadzone wedug zalece
producenta, wynikiem tego jest niekontrolowany
przebieg spalania. Drgania wysokiej czstot-
liwoci i wyzwalane przez to fale cinienia znisz-
czyy metalowy element uszczelniajcy komory
spalania i w nastpstwie rwnie materia mikki
uszczelki.
Dalsze moliwe przyczyny:
Niska jako paliwa (zbyt maa liczba oktanowa)
Zbyt wysoki stosunek sprania
wiece zaponowe o nieprawidowej wartoci
cieplnej
rodki zaradcze:
Sprawdzi ustawienie silnika natychmiast po
montau
Opis uszkodzenia:
Opaski komory spalania wykazuj wyrane wgnie-
cenia. Pocztek zniszczenia na opasce a do
cakowitego jego zniszczenia oraz materiau usz-
czelki.
Przyczyna:
Przez zastosowanie paliwa nieodpornego na spa-
lanie stukowe doszo do niekontrolowanego
przebiegu spalania. W wyniku tego powstaje nad-
mierne obcienie termiczne i mechaniczne
silnika. Niekontrolowane spalanie wytwarza fale
udarowe z ekstremalnymi cinieniami i wysokimi
temperaturami, przez co czci silnika s nad-
miernie obcione. Uszkodzenia wystpuj naj-
czciej na tokach i na uszczelce podgowicowej.
Dalsze moliwe przyczyny:
Nieprawidowe ustawienie zaponu
Zbyt wysoki stosunek sprania
wiece zaponowe o nieprawidowej wartoci
cieplnej lub uszkodzone wiece zaponowe
rodki zaradcze:
Stosowa paliwo odporne na spalanie stukowe
15
16
2. Uszkodzenie uszczelki gowicysamochodu ciarowego spo-wodowane bdami montaowymi
Opis uszkodzenia:
Metalowa opaska komory spalania w uszczelce
podgowicowej zostaa cakowicie sprasowana
wewntrz przez konierz tulei cylindrowej. Konierz
tulei cylindrowej zosta totalnie odupany wsku-
tek ekstremalnych si podczas rozruchu silnika
(patrz rysunek prawy) nastpstwem tego byo
cikie uszkodzenie silnika.
Przyczyna:
Podczas montau nowej uszczelki podgowicowej
nie zostaa sprawdzona rednica komory spalania,
dotychczas zamontowanej uszczelki. Zastosowano
uszczelk, ktrej rysunek otworw przelotowych
wyglda podobnie jak w wymontowanej uszczelce,
jednak nowa uszczelka miaa mniejsz rednic
komory spalania.
Dalsze moliwe przyczyny:
Nie zastosowano oryginalnej uszczelki Elring,
lecz podrobion uszczelk podgowicow niszej
jakoci
rodki zaradcze:
Przed montaem naoy uszczelk na konierz
tulei cylindrowej i sprawdzi, czy jest to moliwe
bez przyoenia wikszej siy
Uszkodzenia spowodowane luzujcymi si czciami
W wyniku oddziaywania mechanicznego luzuj-
cych si czci mog wystpi znaczne uszkodzenia
w silniku. Z tego wzgldu uszczelka podgowicowa
wykazuje oczywicie take silne uszkodzenia.
1. Uszkodzenie uszczelki gowicyprzez lun komor wstpn
Opis uszkodzenia:
Wielowarstwowa metalowa uszczelka podgo-
wicowa jest bardzo silnie uszkodzona przez
oddziaywanie mechaniczne w obszarze obrzea
komory wirowej.
Przyczyna:
Komora wirowa dla pierwszego cylindra poluzo-
waa si podczas jazdy i spada do komory spala-
nia. Nastpstwo: bardzo due uszkodzenie w
gowicy cylindrw oraz w napdzie zaworw i na
toku.
Dalsze moliwe przyczyny:
Wystp komory wirowej nie odpowiada zalece-
niom producenta
rodki zaradcze:
Przed montaem gowicy naley koniecznie
sprawdzi prawidowe osadzenie komr wirowych
oraz sprawdzi prawidowo ich wystpu
Opis uszkodzenia i przyczynyoddziaywa mechanicznych
Zwraca uwag na pozostaoci jak wiry metalu,
ktre mog przedostawa si z gowicy silnika na
uszczelk
6. ruby gowicy6.1
Zalecenie producenta samochodw:
ruby gowicy i podkadki naley wymienia na
nowe
Gwint i powierzchni przylegania ruby lekko
naoliwi
6.2
Jeli montuje si rwnie podkadk, wykona
oliwienie midzy ni i bem ruby
Uwaga: w adnym wypadku nie oliwi powierzch-
ni przylegania podkadki do gowicy
7. Dociganie rub Kolejno docigania wedug instrukcji producenta
(od rodka na krzy lub spiralnie na zewntrz)
Moment docigania / kt docigania: stopniowo
zgodnie z instrukcj docigania
Przestrzega instrukcji dokrcania, jeli wystpuje
Para- Metal Metalowa Metal-metr materia warstwowa elastomer
mikki
RZ 15 - 20 m 11 m 11 - 20 m
Rmax 20 - 25 m 15 m 15 - 20 m
Wt 8-10 m
Olej Olej
Olej Olej
17
Prosz przestrzega oglnejinstrukcji montau producenta silnikw
1. Powierzchnie uszczelniajce czci konstruk-cyjnych (gowica cylindrw/blok silnika starannie
oczyci, odtuci, usun resztki powoki i po-
zostaoci starej uszczelki
2. Otwory gwintowane pod ruby gowicyoczyci z zanieczyszcze i oleju. Gwint spraw-
dzi na uszkodzenia i atwo wkrcania
3. Sprawdzi powierzchnie czci konstrukcyj-nych:
Nierwnoci materiau wygadzi osek do ga-
dzenia na mokro
Pasko czci konstrukcyjnych wyznaczy
na caej czci posugujc si liniaem kraw-
dziowym (woskowym): w kierunku wzdunym
= 0,05 mm; w kierunku poprzecznym = 0,03 mm
Wszelkie uszkodzenia gadzi musz by usu-
nite (wyplanowanie w zakadzie specjalistycz-
nym)
4. Uszczelk gowicy wycentrowa na bloku sil-nika (bez dodatkowej masy uszczelniajcej).
Dokadnie zwraca uwag na to, eby nie uszko-
dzi powoki uszczelki
5. Nasadzi gowic cylindrw Unika uszkodzenia powierzchni uszczelniaj-
cej przez zadrapania
Fachowy monta uszczelki podgowicowej w siedmiu krokach
Przy
tocz
one
tu in
form
acje
w
ynik
ajc
e z
dug
olet
nieg
o do
wia
dcze
nia
i wie
dzy
m
og
by
niek
ompl
etne
. Ew
entu
alne
rosz
czen
ia o
dszk
odow
awcz
e na
pod
staw
ie ty
ch in
form
acji
nie
mog
by
uz
nane
. Mon
ta
wsz
ystk
ich
cz
ci z
amie
nnyc
h ty
lko
prze
zpr
zesz
kolo
nype
rson
elfa
chow
y.
Zast
rze
one
zmia
nyw
zak
resi
e us
ug
oraz
zmia
nyte
chni
czne
. Nie
daj
emy
gwar
ancj
i na
bd
ydr
ukar
skie
.
ElringKlinger AG | Dzia czci zamienneMax-Eyth-Strae 2 | D-72581 Dettingen/ErmsTel. ++49 (0)71 23/724-601 | Fax ++49 (0)71 23/[email protected] | www.elring.de
Techniczny serwis klientaMartin SchlatterTel. ++49 (0)71 23/724-622Fax ++49 (0)71 23/724-85 [email protected]
0303