ฟลู�ออไรด์�ฟลู�ออไรด์�

Metabolism of fluorideMetabolism of fluoride

• รบประทานแลู�วจะถู�กด์�ด์ซึ�มมากท��กระเพาะอาหารแลูะลู�าไส้�

• ประมาณ 80% จะถู�กด์�ด์ซึ�มภายใน - 3060 นาท� ขึ้�'นอย�(กบปร)มาณ

ขึ้องแคลูเซึ�ยมแลูะแมกน�เซึ�ยม• ฟลู�ออไรด์�ซึ�มผ่(านเขึ้�าออกเซึลูลู�ในร�ป

แบบ F

• ถู�กด์�ด์ซึ�มเขึ้�ากระแส้เลู-อด์ • ร�อยลูะ 75 อย�(ในพลูาส้มา ร�อยลูะ

25 อย�(ในเม.ด์เลู-อด์แด์ง ส้ะส้มในเน-'อเย-�อแขึ้.งค-อกระด์�กแลูะฟ/นในร�ป fluoroapatite

• ส้(วนท��ไม(ถู�กด์�ด์ซึ�มจะขึ้บออกมาทางอ0จจาระแลูะป/ส้ส้าวะ

ฟลู�ออไรด์�ในฟ/นฟลู�ออไรด์�ในฟ/น• ส้ะส้มแร(ธาตุ0ในระยะก(อนฟ/นขึ้�'น : F จะรวมกบ

ผ่ลู�กขึ้องเคลู-อบฟ/นท��ก�าลูงส้ร�าง ท�าให�ผ่ลู�ก อะพาไทท� แขึ้.งแรงมากขึ้�'น

• ส้ะส้มแร(ธาตุ0ในระยะหลูงฟ/นขึ้�'น- ม�การส้ะส้มฟลู�ออไรด์�จากภายนอกส้�(

เคลู-อบฟ/น - ม�ปร)มาณมากท��ส้0ด์ท��เน-'อฟ/นใกลู�พลูป3มากกว(าท��เคลู-อบฟ/นถู�ง 4 เท(า

- ท��เคลู-อบฟ/นม�มากท��ส้0ด์ท��ผ่)วนอกส้0ด์ แลูะน�อยลูงมาท�� DEJ

กลไกของฟล�ออไรด์�ในการป้�องก�นฟ�นผุ�

• ท�าให�เคลู-อบฟ/นม�ความตุ�านทานตุ(อการส้ลูายแร(ธาตุ0 เป4นการป5องกนฟ/นผ่0 (caries resistance)

• ม�ผ่ลูยบย'งการส้ลูายแร(ธาตุ0จากผ่ลู�กไฮด์รอกซึ�อะปาไทตุ� เป4นการยบย'งกระบวนการเก)ด์ฟ/นผ่0 (caries inhibition)

• ม�ผ่ลูเร(งกระบวนการค-นกลูบขึ้องแร(ธาตุ0• ม�ผ่ลูตุ(อกระบวนการเมแทบอลู)ซึ�มขึ้องแบคท�เร�ย

กลูไกขึ้องฟลู�ออไรด์�ในการป5องกนฟ/นผ่0

การแพร(ขึ้องฟลู�ออไรด์�ในเคลู-อบฟ/นการแพร(ขึ้องฟลู�ออไรด์�ในเคลู-อบฟ/น

• เม-�อผ่)วฟ/นส้มผ่ส้กบ F F จะแพร(จากผ่)วเคลู-อบฟ/นด์�านนอกเขึ้�าไปในเคลู-อบฟ/นชั้'นใน

• เร)�มแรก F จะแพร(ไปตุามชั้(องว(างระหว(างปร)ซึ�มอย(างรวด์เร.ว จากน'นจะม�การแพร(อย(างชั้�าๆเขึ้�าส้�(ชั้(องว(างผ่ลู�ก (p.275)

การเพ)�มความตุ�านทานตุ(อการส้ลูายการเพ)�มความตุ�านทานตุ(อการส้ลูายแร(ธาตุ0แร(ธาตุ0

- ฟลู�ออไรด์�เขึ้�าแทนท�� ไฮด์รอกซึ�อ)ออนในผ่ลู�กขึ้องผ่)วเคลู-อบฟ/นท��ก�าลูงส้ร�าง กลูายเป4นฟลู�ออโรอะพาไทท�

- ฟลู�ออโรอะพาไทท�ส้ร�างพนธะไฮโด์รเจนกบไฮด์รอกซึ�อ)ออนในผ่ลู�กขึ้องผ่)วเคลู-อบฟ/นขึ้�างเค�ยง

- โด์ยรวมท�าให�ฟ/นแขึ้.งแรงขึ้�'น

Ca10 (PO4)6 (OH)2 10Ca 2+ + 6PO43- + 2OH- ---------(1)

Ca10 (PO4)6 (OH)2 + F Ca10 (PO4)6 (OH) F + OH- ---------(2)

(hydroxyapatite) (fluorohydroxyapatite)

Ca10 (PO4)6 (OH)2 + 2F Ca10 (PO4)6 F2 + 2OH- ---------(3)

(fluorapatite)

ขึ้�อด์�ขึ้องฟลู�ออโรอะพาไทตุ�ขึ้�อด์�ขึ้องฟลู�ออโรอะพาไทตุ�

1.โครงส้ร�างผ่ลู�กม�ความคงทนกว(าไฮด์รอกซึ�อะพาไทตุ�2.ทนตุ(อการลูะลูายตุวขึ้องกรด์ได์�ด์�กว(าไฮ

ด์รอกซึ�อะพาไทตุ�

การยบย'งการส้ลูายแร(ธาตุ0การยบย'งการส้ลูายแร(ธาตุ0• การม� F ในคราบจ0ลู)นทร�ย� แลูะอย�(ลู�อมรอบผ่ลู�กไฮ

ด์รอกซึ�อะปาไทตุ� ในระหว(างการส้ร�างกรด์จากการกรด์จากการส้ลูายน�'าตุาลู จะม�ผ่ลูยบย'งการส้ลูายแร(ธาตุ0จากผ่ลู�กไฮด์รอกซึ�อะปาไทตุ�

• การม� F อย�(ในขึ้องเหลูวท��ลู�อมรอบผ่ลู�กเคลู-อบฟ/น ม�ความส้�าคญกว(าการม� F ในเคลู-อบฟ/น

• การม�แคลูเซึ�ยม + ฟอส้เฟตุหร-อฟลู�ออไรด์� จะให�ผ่ลูยบย'งการลูะลูายได์�ด์�กว(าการม�แคลูเซึ�ยม ฟอส้เฟตุ แลูะฟลู�ออไรด์�เพ�ยงอย(างเด์�ยว

• P 285

การค-นกลูบแร(ธาตุ0การค-นกลูบแร(ธาตุ0

• F จะท�าให�ม� ionic activity เหมาะส้มตุ(อการตุกตุะกอน กระตุ0�นให�เก)ด์การเพ)�มปร)มาณแคลูเซึ�ยมเขึ้�าส้�(รอยโรคฟ/นผ่0ได์� แลูะปร)มาณแคลูเซึ�ยมท��เพ)�มขึ้�'นน�'จะแปรผ่นกบความเขึ้�มขึ้�นขึ้อง F ในส้ารลูะลูาย

hydroxyapatite

แคลูเซึ�ยมฟลู�ออไรด์�แคลูเซึ�ยมฟลู�ออไรด์�P 304 + 305

• P 308

• ในกรณ�ท��ส้ารลูะลูายฟลู�ออไรด์�เขึ้�มขึ้�นน�อยกว(า 100 ppmF : เก)ด์การค-นกลูบแร(ธาตุ0ในร�ปขึ้องฟลู�ออไฮด์รอกซึ�อะปาไทตุ� หร-อฟลู�อออะปาไทตุ�

• ในกรณ�ท��ส้ารลูะลูายฟลู�ออไรด์�เขึ้�มขึ้�นมากกว(าหร-อเท(ากบ 100 ppmF : เก)ด์แคลูเซึ�ยมฟลู�ออไรด์� ท�าหน�าท��คลู�ายแหลู(งกกเก.บฟลู�ออไรด์� ซึ��งจะม�การปลูด์ปลู(อยฟลู�ออไรด์�อ)ส้ระ เม-�อ pH ตุ��าว(า 6 แลูะม�การตุกผ่ลู�กกลูบไปเป4นฟลู�ออไฮด์รอกซึ�อะปาไทตุ�

ผ่ลูขึ้องฟลู�ออไรด์�ตุ(อแบคท�เร�ยผ่ลูขึ้องฟลู�ออไรด์�ตุ(อแบคท�เร�ย• F ท��เขึ้�มขึ้�นมากกว(า 1000 ppmF : ม�ผ่ลู

ในการฆ่(า S. mutans• F ท��เขึ้�มขึ้�น 20-400 ppmF : ยบย'งการ

เจร)ญเตุ)บโตุขึ้อง S. mutans แลูะ Lactobacillus spp.

• การท�างานขึ้องฟลู�ออไรด์�ตุ(อ S. mutans จะให�ผ่ลูด์�มากในส้ภาวะท��เป4นกรด์ (pH 5.6)

ผ่ลูขึ้องฟลู�ออไรด์�ตุ(อแบคท�เร�ยในผ่ลูขึ้องฟลู�ออไรด์�ตุ(อแบคท�เร�ยในระด์บเซึลูลู�ระด์บเซึลูลู�

• ผ่ลูตุ(อกระบวนการไกลูโคไลูซึ)ส้แลูะยบย'งการส้ร�างกรด์

• ยบย'งการน�าน�'าตุาลูกลู�โคส้เขึ้�าเซึลูลู�• ลูด์การส้ะส้ม polysaccharide = แหลู(ง

อาหารส้�ารองขึ้องแบคท�เร�ย• ลูด์ความร0นแรงขึ้องเชั้-'อ• ม�การส้ะส้มขึ้อง H+ ภายในเซึลูลู� ท�าให� pH ใน

เซึลูลู�ตุ��าลูง เอนไซึม�ท�างานได์�ไม(ด์� ม�ผ่ลูตุ(อการเจร)ญเตุ)บโตุขึ้องแบคท�เร�ย

ผ่ลูขึ้องฟลู�ออไรด์�ตุ(อไบโอฟ<ลู�มผ่ลูขึ้องฟลู�ออไรด์�ตุ(อไบโอฟ<ลู�ม• P 312

ทารกท��จด์ว(าม�ระด์บความเส้��ยงส้�ง ม�ส้ภาวะใด์หน��งตุ(อไปน�'•มารด์าม�ความผ่)ด์ปกตุ) หร-อม�อาการแทรกซึ�อน

ระหว(างตุ'งครรภ� หร-อระหว(างคลูอด์ •ม�ความผ่)ด์ปกตุ)ขึ้องโรคทางระบบ หร-อความ

พ)การทางร(างกาย ส้ตุ)ป/ญญา แลูะพฒนาการ •บ0คคลูในครอบครวม�ประวตุ)ขึ้องโรคฟ/นผ่0ส้�ง โด์ย

เฉพาะถู�าเป4นผ่��ท��ด์�แลูทารก แลูะโรคฟ/นผ่0น'น ยงไม(ได์�รบการรกษา

เกณฑ์�การพ)จารณาระด์บความเส้��ยงขึ้อง บ0คคลู

ตุ(อโรคฟ/นผ่0ในเด์.กทารก

•ม�น)ส้ยการบร)โภคอาหารท��ไม(ถู�กตุ�อง เชั้(น การเลู�'ยงด์�ด์�วยนมขึ้วด์ อย(างไม(เหมาะส้ม แลูะ/หร-อ การบร)โภคอาหารท��ม�คาร�โบไฮเด์รตุส้�ง

•ไม(ได์�รบฟลู�ออไรด์�อย(างเหมาะส้ม •ครอบครวม�ทศนคตุ) แลูะส้ภาพส้งคม ท��ไม(เอ-'อตุ(อ

การด์�แลู แลูะป5องกนส้0ขึ้ภาพขึ้องฟ/น แลูะชั้(องปาก

เกณฑ์�การพ)จารณาระด์บความเส้��ยงขึ้อง บ0คคลู

ตุ(อโรคฟ/นผ่0ในเด์.กทารก

เกณฑ์�การพ)จารณาระด์บความเส้��ยงขึ้องบ0คคลูตุ(อโรคฟ/นผ่0

• บ0คคลูท��ม�โรคทางระบบ ซึ��งการรกษาโรค ท�าให�ม�การหลู�ง น�'าลูายน�อย (xerostomia ) เชั้(น การได์�รบการฉายรงส้� ได์�รบเคม�บ�าบด์ เพ-�อการรกษาโรคมะเร.งท��ศ�รษะ แลูะคอ หร-อก�าลูงได์�รบ xerogenic drugs เชั้(น antihistamines, diuretics แลูะ antihypertensive เป4นตุ�น

• บ0คคลูท��ก�าลูงใส้(เคร-�องม-อจด์ฟ/น แลูะ/หร-อ ฟ/นปลูอม

• ม�ฟ/นหน�าลู(างผ่0 • ม� 2 ใน 3 ขึ้องกรณ�ตุ(อไปน�'

– ม�ร�ฟ/นผ่0ท��บร)เวณด์�านเร�ยบ > 1 cavity – ม�ฟ/นผ่0ชั้น)ด์ active > 2 cavities – ม�ฟ/นผ่0ซึ�'า (secondary caries )

• ม�ฟ/นผ่0เพ)�มขึ้�'น > 2 cavities/ปB ในผ่��ท��ได์�รบการรกษา complete case แลู�ว

เกณฑ์�การพ)จารณาระด์บความเส้��ยงขึ้องบ0คคลูตุ(อโรคฟ/นผ่0

อาย0เร)�มแรกท��ทารกควรพบอาย0เร)�มแรกท��ทารกควรพบทนตุแพทย�ทนตุแพทย�

• ทารกในกลู0(มท��ม�ความเส้��ยงส้�ง ตุ(อการเก)ด์โรคฟ/นผ่0 ให�พบทนตุแพทย� เพ-�อวางแผ่นทนตุกรรมป5องกนในวยทารก ตุ'งแตุ(อาย0 6 เด์-อน หร-อเม-�อฟ/นน�'านมซึ��แรกขึ้�'น

• ทารกในกลู0(มท��ม�ความเส้��ยงตุ��า ตุ(อการเก)ด์โรคฟ/นผ่0 ให�พบทนตุแพทย� เพ-�อวางแผ่นทนตุกรรมป5องกนในวยทารก ตุ'งแตุ(อาย0 1 ปB

การให�ฟลู�ออไรด์�เส้ร)มการให�ฟลู�ออไรด์�เส้ร)ม

•ฟลู�ออไรด์�ทางระบบ•ฟลู�ออไรด์�เฉพาะท�� - Professionally Applied Topical

Fluoride - Self Applied Topical Fluoride

ฟลู�ออไรด์�ทางระบบฟลู�ออไรด์�ทางระบบ1.ฟลู�ออไรด์�ในน�'าด์-�ม (water

fluoridation)

2.ฟลู�ออไรด์�เส้ร)ม (supplement fluoride)

3.เกลู-อผ่ส้มฟลู�ออไรด์�4.นมผ่ส้มฟลู�ออไรด์�

ฟลู�ออไรด์�ในน�'าด์-�ม• ส้ะด์วก ประหยด์ ปลูอด์ภยใชั้�ได์�กบคนจ�านวน

มาก• เร)�มม�การเตุ)มฟลู�ออไรด์�ในน�'าด์-�ม ท��

Michigan ในปB 1945 จากการว)จยพบว(าลูด์โรคฟ/นผ่0ได์�ร�อยลูะ -5060

• WHO แนะน�าว(าขึ้นาด์ขึ้องฟลู�ออไรด์�ท��เหมาะส้มค-อ 1 ppm ( 1 mg / น�'า 1 ลู)ตุร)

จ�าเป4นท��จะตุ�องทราบปร)มาณฟลู�ออไรด์�ในน�'าด์-�มจ�าเป4นท��จะตุ�องทราบปร)มาณฟลู�ออไรด์�ในน�'าด์-�มก(อน ก(อน

• ส้(งน�'าตุรวจได์�ท��ไหนศ�นย�ทรพยากรน�'าบาด์าลู / คณะทนตุแพทยศาส้ตุร�/ส้ส้จ.

• ในประเทศไทยยงไม(ม�การเตุ)มฟลู�ออไรด์�ในน�'าประปา

แตุ(ม�โครงการน�าร(องท�� จ . นครนายก

ฟลู�ออไรด์�เส้ร)ม• ก(อนให�ฟลู�ออไรด์�เส้ร)มตุ�องประเม)นความ

เส้��ยงขึ้องผ่��ปCวยแลูะปร)มาณฟลู�ออไรด์�ในน�'าด์-�มก(อน

• ให�ผ่ลูการป5องกนฟ/นผ่0ได์�ร�อยลูะ - 4060 ถู�าได์�รบตุ(อเน-�อง (driscll1974, )

• ตุ�องส้�งจ(ายโด์ยทนตุแพทย�แลูะก0มารแพทย�

แส้ด์งขึ้นาด์ขึ้องฟลู�ออไรด์�เส้ร)ม(มก./วน)

อาย0 ปร)มาณฟลู�ออไรด์�ในน�'าด์-�ม (ppm)

<0.3 0.3-0.6 >0.6

6 เด์-อน - 3 ปB 3 - 6 ปB 6 - 16 ปB

0.25 mg - -

05. mg 0.25 mg -1.0 mg 0.50 mg -

ว)ธ�การใชั้�ฟลู�ออไรด์�เส้ร)มว)ธ�การใชั้�ฟลู�ออไรด์�เส้ร)ม1. เฉพาะเด์.กกลู0(มเส้��ยงเท(าน'น2. เด์.กตุ�องไม(ได์�รบฟลู�ออไรด์�เส้ร)มอย�(แลู�ว3. ตุ�องทราบปร)มาณฟลู�ออไรด์�ในอาหารขึ้องเด์.ก4. จ(ายคร'งลูะไม(เก)น 120 มก.5. พ)จารณาเฉพาะผ่��ปกครองท��ใส้(ใจ ด์�แลูเด์.ก

ใกลู�ชั้)ด์ แลูะเก.บรกษายาได์�ด์�ให�พ�นม-อเด์.ก

การรบประทานการรบประทาน• ยาเม.ด์ฟลู�ออไรด์� ( ม�หลูายขึ้นาด์ 025. /

05 1 mgf )น)ยมจ(ายเด์.กตุ'งแตุ( 2 ปBขึ้�'นไปท��ส้ามารถูเค�'ยวอาหาร

ได์�แลู�ว ให�เด์.กค(อยๆ อมแลูะเค�'ยวให�ส้มผ่ส้ฟ/นท0กซึ��ก(อน

กลู-น

• ยาน�'าฟลู�ออไรด์� ใชั้�ในเด์.กท��ทานยาเม.ด์ไม(ได์� ให�หยด์ลูงบนลู)'นหร-อกระพ0 �งแก�ม หร-อผ่ส้มในน�'าด์-�มหร-อน�'าผ่ลูไม� ไม(ควรผ่ส้มในนม

ฟลู�ออไรด์�ในว)ตุาม)น• ส้(วนมากจะใชั้�ในเด์.กท��ตุ�องการใชั้�ฟลู�ออ

ไรด์�เส้ร)มร(วมกบตุ�องการว)ตุาม)นอ-�นๆด์�วย

• ในประเทศไทยม�เฉพาะชั้น)ด์น�'า ม� 2ย��ห�อ

1. Poliviflor2. Vidaylin fluoride

เกลู-อฟลู�ออไรด์�• เป4นว)ธ�ท��ท�าได์�ง(าย• แตุ(กลูไกการป5องกนฟ/นผ่0แลูะปร)มาณการ

ก)นไม(ทราบแน(ชั้ด์ แลูะแตุ(ลูะคนก)นเค.มไม(เท(ากน

• ก)นเค.มมากส้มพนธ�กบโรคความด์นโลูห)ตุ ส้�ง

• ใชั้�ในประเทศส้ว)ส้เซึอร�แลูนด์� ฮงการ�โคลูมเบ�ย

นมฟลู�ออไรด์�• ในประเทศไทย ร)เร)�มการเตุ)มนมฟลู�ออไรด์�

ท�� รร.จ)ตุรลูด์า ป/จจ0บนขึ้ยายไปยงอ�กหลูายโรงเร�ยน

• องค�การอนามยโลูกก�าหนด์ให�ใชั้�ฟลู�ออไรด์� 05. มก . / นม 200 มลู.

• เด์.ก 6 36 ปBด์-�มไม(เก)นวนลูะ 1 ถู0ง• เด์.ก 6 ปBขึ้�'นไปด์-�มได์�วนลูะ 2 ถู0ง

How are you ?

ฟลู�ออไรด์�เฉพาะท��

1.ชั้น)ด์ใชั้�เอง (self- applied topical

fluoride)

2.ชั้น)ด์ใชั้�โด์ยทนตุบ0คลูากร (professionally- applied

topical fluoride)

1.1.ชั้น)ด์ใชั้�เอง ชั้น)ด์ใชั้�เอง (self- applied (self- applied topical fluoride)topical fluoride)

11. fluoride mouthrinse1.2 fluoride dentrifrices1.3 fluoride gels

น�'ายาบ�วนปากผ่ส้มฟลู�ออไรด์�น�'ายาบ�วนปากผ่ส้มฟลู�ออไรด์�

ขึ้�อบ(งชั้�'• ฟ/นผ่0ลู0กลูาม• ใส้(เคร-�องม-อจด์ฟ/น• ม�น�'าลูายน�อยจากผ่ลูขึ้องยา ศลูยกรรม

รงส้�บ�าบด์• ใส้(เฝืFอกขึ้ากรรไกร• อาการเส้�ยวฟ/น

น�'ายาบ�วนปากผ่ส้มฟลู�ออไรด์�น�'ายาบ�วนปากผ่ส้มฟลู�ออไรด์�

• ม�ผ่ลูการป5องกนฟ/นผ่0ตุ�องใชั้�ประจ�าอย(างตุ(อเน-�อง

• ไม(ควรใชั้�ในเด์.กอาย0น�อยกว(า 6 ปB / ผ่��พ)การท��ควบค0มการกลู-นไม(ได์�

น�'ายาบ�วนปากผ่ส้มฟลู�ออไรด์�น�'ายาบ�วนปากผ่ส้มฟลู�ออไรด์�

น)ยมใชั้� น)ยมใชั้� 2 2 ชั้น)ด์ชั้น)ด์- 005. % 005. %NaFNaF ม�ฟลู�ออไรด์� 225 ppm

ใชั้�อม 1 คร'ง / วนอมคร'งลูะ 10 มลู . / 2 ชั้�อนชั้า ม� F 2.25

มก.

- 02. % 02. % NaFNaF ม�ฟลู�ออไรด์� 900 ppm ใชั้�อม 1 คร'ง/ส้ปด์าห�

อมคร'งลูะ 10 มลู . / 2 ชั้�อนชั้า ม� F 9 มก.

ว)ธ�ใชั้�ว)ธ�ใชั้� 1005. . %NaF ใชั้�อมบ�วนปากท0กวน

- ใชั้�ก(อนนอน- อม 1 นาท�แลู�วบ�วนท)'ง ****- NPO 30 นาท�

2. 0.2 % NaF ใชั้� 1 คร'ง - 12/ ส้ปด์าห�- ตุ�องส้�งจ(ายโด์ยทนตุแพทย�- ใชั้�ในงานโครงการทนตุกรรมป5องกน

ยาส้�ฟ/นผ่ส้มฟลู�ออไรด์�ยาส้�ฟ/นผ่ส้มฟลู�ออไรด์�

•ยาส้�ฟ/นส้�าหรบเด์.ก 500 ppm ม� F 0.5 มก 1./ มลู.

•ยาส้�ฟ/นส้�าหรบผ่��ใหญ( 1000 ppm ม� F 1 มก 6 1 มลู.

** ไม(ให�ใชั้�ยาส้�ฟ/นผ่ส้มฟลู�ออไรด์�ในเด์.กอาย0น�อยกว(า 3 ปB

ยาส้�ฟ/นผ่ส้มฟลู�ออไรด์�ยาส้�ฟ/นผ่ส้มฟลู�ออไรด์�

ยาส้�ฟ/นส้�าหรบเด์.กยาส้�ฟ/นส้�าหรบเด์.ก• เด์.กอาย0น�อยกว(า 6 ปBจะควบค0มการกลู-นไม(ด์� จ�งม�

ยาส้�ฟ/นท��ความเขึ้�มขึ้�นขึ้องฟลู�ออไรด์�ตุ��าออกมา• ปร)มาณ 500 ppm ได์�แก( colgate junior • ปร)มาณ 850 ppm ได์�แก( kodomo gel /

butler• เด์.กอาย0น�อยกว(า 6 ปB ผ่��ใหญ(บ�บยาส้�ฟ/นให� ขึ้นาด์เท(า

เม.ด์ถู�วเขึ้�ยว• เด์.กอาย0มากกว(า 6 ปBแลูะผ่��ใหญ( บ�บยาส้�ฟ/นยาว 1

น)'ว ( ได์�ฟลู�ออไรด์� 1 มก.)

How to use Fluoride How to use Fluoride Toothpaste in Children:Toothpaste in Children:

• 6 mo to 2 yr old use smear amount of children fluoride toothpaste ( 500 ppmF) : once a day

• 2-6 yr old use pea size of children

fluoride toothpaste (500 ppmF) : twice daily

• 6 yr onward use adult fluoride toothpaste

(1,000-1,500 ppmF) : twice daily

>European Academy for Pediatric Dentistry 2002

•ยาส้�ฟ/น: ควรใชั้�ยาส้�ฟ/นท��ผ่ส้มฟลู�ออไรด์� ในเด์.กผ่��ปกครองควรบ�บให�ประมาณขึ้นาด์เม.ด์ถู�ว

เขึ้�ยว หร-อ 0.5 ซึม.

ชั้น)ด์ใชั้�โด์ยทนตุแพทย� แลูะทนตุบ0คลูากร(professionally- applied topical fluoride )

ชั้น)ด์ใชั้�โด์ยทนตุแพทย�แลูะทนตุชั้น)ด์ใชั้�โด์ยทนตุแพทย�แลูะทนตุบ0คลูากรบ0คลูากร

2.1 fluoride solutoin2.2 fluoride gels2.3 fluoride foam2.4 fluoride vanish2.5 fluoride prophylaxis paste

fluoride gels

•ฟลู�ออไรด์�ชั้น)ด์เคลู-อบ 1.23%

Acidulated phosphate fluoride (APF )

•ม�ฟลู�ออไรด์� 12,300 ppm.

•ขึ้นาด์ 1 มลู .ม�ฟลู�ออไรด์� 12.3 มก.

• เน-�องจากเด์.กอาย0 <3 ปB ม�โอกาส้กลู-นฟลู�ออไรด์�จากการเคลู-อบส้�ง จ�งไม(แนะน�าให�เคลู-อบฟลู�ออไรด์�

• โด์ยท�วไป ทนตุแพทย�เด์.กจะเคลู-อบฟลู�ออไรด์� ตุ'งแตุ(อาย0 3 ปB ถู�ง 15-16 ปB ยกเว�นในกรณ�ท��เป4นกลู0(ม ท��ม�ระด์บความเส้��ยงตุ(อโรคฟ/นผ่0ส้�ง

fluoride gels

ปร)มาณการใชั้� ปร)มาณการใชั้� fluoride fluoride gelsgels

– เพ-�อป5องกนการเก)ด์อาการเป4นพ)ษเฉ�ยบพลูน จ�งให�ใชั้�ฟลู�ออไรด์�เจลูไม(เก)น 5 มลู./คร'ง หร-อ 2.5 มลู./tray

– หร-อ 1/3 ขึ้องขึ้นาด์ tray ซึ��งค)ด์เป4นปร)มาณฟลู�ออไรด์�ตุ(อการเคลู-อบหน��งคร'ง ด์งน�'

1.23% APF gel 1 มลู .ม�ฟลู�ออไรด์� =12.3 มก .

1.23% APF gel 5 มลู .ม�ฟลู�ออไรด์� =12.3 x 5 61.5 มก.

ความถู��ในการเคลู-อบฟลู�ออไรด์�ความถู��ในการเคลู-อบฟลู�ออไรด์�

ปร)มาณ F ในแหลู(งน�'า (ppm)

ระด์บความเส้��ยงตุ(อโรคฟ/นผ่0กลู0(มไม(ม�ฟ/น

ผ่0กลู0(มเส้��ยง

ตุ��า

กลู0(มเส้��ยงส้�ง

06< . > 0.6

2 คร'ง/ปB-

2 คร'ง/ปB2

คร'ง/ปB

4คร'ง/ปB4

คร'ง/ปB

ขึ้'นตุอนการเคลู-อบฟลู�ออไรด์�เจลูขึ้'นตุอนการเคลู-อบฟลู�ออไรด์�เจลู

1.ไม(จ�าเป4นตุ�องขึ้ด์ฟ/นด์�วยผ่งขึ้ด์ ก(อนเคลู-อบฟลู�ออไรด์�ท0กกรณ�

2. กรณ�ท��ส้0ขึ้ภาพฟ/น แลูะชั้(องปากด์� ให�เด์.กบ�วนน�'า เปCาฟ/นให�แห�ง แลู�วเคลู-อบฟลู�ออไรด์�ได์�เลูย

หร-อให�เด์.กแปรงฟ/นเอง โด์ยทนตุแพทย�ชั้(วยแนะน�าว)ธ�แปรงฟ/นท��ถู�กตุ�อง ก(อนเคลู-อบฟลู�ออไรด์�

3 .ควรขึ้ด์ฟ/นก(อนเคลู-อบฟลู�ออไรด์�ในกรณ�ตุ(อไปน�'

- ม�คราบส้�ท��ฟ/น- ม�แผ่(นคราบจ0ลู)นทร�ย� แลูะห)นป�น ซึ��ง

เป4นส้าเหตุ0ขึ้องโรคเหง-อกอกเส้บ– เม-�อเด์.กมาท�าฟ/นคร'งแรก ควรใชั้�เทคน)ค Tell-Show-Do ร(วมกบการขึ้ด์ฟ/น

เป4นการเตุร�ยมเด์.กให�ค0�นเคย กบการท�าฟ/นในอนาคตุ

เลู-อกขึ้นาด์ tray ให�พอเหมาะ โด์ยให� tray คลู0มฟ/นซึ��ส้0ด์ท�ายในชั้(องปากพอด์�

• tray ขึ้นาด์ S เม-�อม�ฟ/นกรามน�'านมซึ��ท�� 2

• tray ขึ้นาด์ M เม-�อฟ/นกรามแท�ซึ��ท�� 1ขึ้�'นแลู�ว

• tray ขึ้นาด์ L เม-�อฟ/นกรามแท�ซึ��ท�� 2ขึ้�'นแลู�ว

• tray ขึ้นาด์ XL เม-�อฟ/นกรามแท�ซึ��ท�� 3ขึ้�'นแลู�ว

ถูาด์เคลู-อบฟลู�ออไรด์� ถูาด์เคลู-อบฟลู�ออไรด์� + + ฟลู�ออไรด์�ฟลู�ออไรด์�เจลูเจลู

• ใส้(ฟลู�ออไรด์�ชั้น)ด์เคลู-อบลูงประมาณ 13/ ขึ้อง tray (ไม(เก)น 25. มลู.)

• กนน�'าลูาย เปCาฟ/นให�แห�งเท(าท��จะส้ามารถูท�าได์� เพ-�อให�ความเขึ้�มขึ้�นขึ้องฟลู�ออไรด์�ชั้น)ด์เคลู-อบคงท�� แลูะให�ได์�ผ่ลูส้�งส้0ด์ในการป5องกนฟ/นผ่0

• ปรบให�ผ่��ปCวยน�งตุรง ใส้( tray ลู(างก(อนแลู�วจ�งใส้(บน

• พร�อมกบด์�ด์น�'าลูายตุลูอด์เวลูา

• เวลูาท��ใชั้�ในการเคลู-อบฟลู�ออไรด์�1 . ควรเคลู-อบนาน 4 นาท� แลูะใชั้�ฟลู�ออไรด์�เจลูชั้น)ด์ท��ได์�รบการรบรองจาก ADA ว(า ให�ผ่ลูป5องกนฟ/นผ่02 . ส้�าหรบฟลู�ออไรด์�เจลูชั้น)ด์เคลู-อบ 1 นาท�

• ADA ยงไม(แนะน�าให�ใชั้� เน-�องจากการรบรองฟลู�ออไรด์�ท��ผ่)วเคลู-อบฟ/น น�อยกว(าชั้น)ด์ 4 นาท� อย(างม�นยส้�าคญ

• แลูะป/จจ0บนยงไม(ม�รายงานการว)จยทางคลู)น)ก ท��แส้ด์งให�เห.นว(า การเคลู-อบฟลู�ออไรด์� 1 นาท� ให�ผ่ลูในการป5องกนฟ/นผ่0

• เม-�อเคลู-อบฟลู�ออไรด์�เส้ร.จแลู�ว ควรใชั้� high power suction ด์�ด์ฟลู�ออไรด์�ท��เหลู-อ ออกให�มากท��ส้0ด์ แลู�วให�เด์.กบ�วนเองจนหมด์

• ห�ามบ�วนน�'า ด์-�มน�'า แลูะรบประทานอาหาร 30 นาท� เพ-�อให�ม�การรบฟลู�ออไรด์�ท��ผ่)วเคลู-อบฟ/นมากท��ส้0ด์

• ส้�าหรบเด์.กท��ไม(ส้ามารถูเคลู-อบฟลู�ออไรด์� โด์ยใชั้� tray

• ให�กนน�'าลูาย แลูะทาฟลู�ออไรด์�เคลู-อบให�เปBยกฟ/นตุลูอด์ 4 นาท� ว)ธ�น�'ท�าได์�คร'งลูะ 1-2 quadrant

• จะใชั้�เวลูาในการทาฟลู�ออไรด์�เจลู จนเส้ร.จ ประมาณ 8-16 นาท�

Fluoride vanish

Fluoride vanishFluoride vanish

• ย�ด์ตุ)ด์กบผ่)วฟ/นได์�นาน ปลู(อยฟลู�ออไรด์�ชั้�า• เส้�ยเวลูาในการทาน�อย• น)ยมใชั้�ในเด์.กเลู.ก แตุ(ท�าให�ฟ/นม�ส้�เหลู-อง• ทาท0ก - 3 6 เด์-อน• ม�ความเขึ้�มขึ้�น 5% NaF 22,600

ppm ปร)มาณการใชั้�แตุ(ลูะคร'ง 05. มลู .จะได์�รบฟลู�ออไรด์� 11 มก.

ขึ้�อบ(งชั้�'ขึ้�อบ(งชั้�'• เด์.กพ)การ• ทาภายหลูงท�าการบ�รณะฟ/นในผ่��

ปCวยด์มยา• รากฟ/นผ่0• รอยผ่0ระยะเร)�มตุ�น• ทาท��ขึ้อบขึ้องรอยบ�รณะ• เด์.กเลู.ก

• ใชั้�แปรงหร-อcotton bud ทาลูงบนฟ/นท��ส้ะอาด์แลูะแห�ง

• ห�ามรบประทานอาหาร น�'า 2 ชั้�วโมง

• งด์แปรงฟ/น ใชั้�ไหม ในวนน'น

ชั้-�อทางการค�าชั้-�อทางการค�า

• Duraphat• Duraflor• Fluor protector• Carex• Cavity shield

fluoride prophylaxis pastefluoride prophylaxis paste

• ผุงข�ด์ผุสมฟล�ออไรด์�

• ไม(ค(อยม�ผ่ลูในการป5องกนฟ/นผ่0เท(าใด์• ให�ฟลู�ออไรด์�ทด์แทนผ่)วฟ/นด์�านนอกท��ถู�ก

ขึ้ด์ออกไป• มกใชั้�ในการขึ้ด์ฟ/นเพ-�อตุรวจส้0ขึ้ภาพฟ/น /

ก(อนการเคลู-อบฟลู�ออไรด์�

fluoride prophylaxis pastefluoride prophylaxis paste

• ใชั้�ร(วมกบ rubber cup ในการขึ้ด์ฟ/น

• เด์.กเลู.กควรใชั้�ปร)มาณน�อย

• ควรใชั้�เคร-�องด์�ด์น�'าลูาย ก�าลูงส้�งด์�ด์ออกตุลูอด์เวลูา

fluoride prophylaxis pastefluoride prophylaxis paste

การเก)ด์พ)ษจากฟลู�ออไรด์�( fluoride toxicity )

ม� 2 ลูกษณะด์�วยกน ค-อ 1.การเป4นพ)ษชั้น)ด์เฉ�ยบพลูน2.การเป4นพ)ษชั้น)ด์เร-'อรง

พ)ษชั้น)ด์เฉ�ยบพลูนพ)ษชั้น)ด์เฉ�ยบพลูน- เก)ด์จากการได์�รบฟลู�ออไรด์� ปร)มาณส้�งในคร'ง

เด์�ยว อาการเป4นพ)ษจะร0นแรงเพ�ยงใด์ ขึ้�'นอย�(กบปร)มาณขึ้องฟลู�ออไรด์�ท��รบประทาน แลูะน�'าหนกตุวขึ้องผ่��ปCวย

- จะแส้ด์งอาการตุามลู�าด์บ ความร0นแรงตุ'งแตุ( คลู-�นไส้� อาเจ�ยน น�'าลูายไหลูมาก แลูะม�อาการปวด์ท�องมาก อาจม�อนตุรายถู�งชั้�ว)ตุได์�

- Certainly lethal dose (CLD )หมายถู�ง ขึ้นาด์ขึ้องฟลู�ออไรด์� ท��ท�าให�เก)ด์พ)ษอย(างเฉ�ยบพลูน จนถู�งเส้�ยชั้�ว)ตุได์�

- ค(า CLD เท(ากบ 50 มก .ฟลู�ออไรด์� / น�'าหนกตุว 1 กก.

ผ่��ใหญ( ประมาณ 32 64– mgF /kg.

เด์.ก ประมาณ - 5 30 mgF / kg.

พ)ษชั้น)ด์เฉ�ยบพลูนพ)ษชั้น)ด์เฉ�ยบพลูน

Probably toxic dose (PTD)Probably toxic dose (PTD)

• ค-อขึ้นาด์ขึ้องฟลู�ออไรด์�ท��น�อยท��ส้0ด์ท��ท�าให�เป4นพ)ษ ตุ�องได์�รบการรกษาเร(งด์(วนในรพ . หร-อ อาจท�าให�เส้�ยชั้�ว)ตุ 5 mgF / kg.

• ตุวอย(าง เด์.ก 2 ขึ้วบ น�'าหนก 10กก . ม� PTD = 10 x 5 mgF = 50

mgF

ด์งน'นเด์.ก 10 กก.จ�งรบฟลู�ออไรด์�ได์�ไม(เก)น 50 มก.

–ค-อ ปร)มาณฟลู�ออไรด์�ท��ควรได์�รบในแตุ(ลูะวน ซึ��งให�ผ่ลูส้�งส้0ด์ในการป5องกนโรคฟ/นผ่0 โด์ยไม(ท�าให�เก)ด์ฟ/นตุกกระ ในระด์บท��ม�ผ่ลูตุ(อความส้วยงาม

–ค(าน�'ไม(ควรเก)น 0.05-0.07 มก./นน.ตุว กก./วน

Optimal fluoride levelOptimal fluoride level

อาการพ)ษขึ้องฟลู�ออไรด์�• จะเร)�มม�อาการแส้ด์งภายหลูงรบ

ประทาน - 05 24. ชั้ม.

ขึ้นาด์ยาน�อย (low dose)• คลู-�นไส้�• อาเจ�ยน• น�'าลูายไหลูมาก• ปวด์ท�อง• อ0จจาระร(วง

ขึ้นาด์ยาส้�ง (high dose) 1. โคม(า

2. ชั้ก 3. หวใจเตุ�นผ่)ด์ปกตุ) 4. การแลูกเปลู��ยนออกซึ)เจนขึ้องเน-'อเย-�อผ่)ด์ปกตุ) 5. ความด์นโลูห)ตุลูด์ลูง 6. ชั้.อค 7. ภาวะหวใจลู�มเหลูวแลูะกลู�ามเน-'อหวใจไม(ท�างาน

การรกษาอาการพ)ษเฉ�ยบพลูนการรกษาอาการพ)ษเฉ�ยบพลูน1.ท�าให�อาเจ�ยนโด์ยเร.ว2.ป5องกนการด์�ด์ซึ�มโด์ยให�ด์-�มนม น�'าป�นใส้ ยา

ลูด์กรด์ในกระเพาะอาหาร3.ส้(งไปรพ.เพ-�อลู�างท�อง4.ให�แคลูเซึ�ยมกลู�โคเนตุร(วมกบน�'าเกลู-อแลูะ

กลู�โคส้ทางเส้�นเลู-อด์5.ให�ยาขึ้บป/ส้ส้าวะ6.การด์�แลู ไม(ควรให�ด์-�มน�'าเปลู(าเพราะจะด์�ด์ซึ�ม

ฟลู�ออไรด์�เร.วขึ้�'น

การป5องกนพ)ษเฉ�ยบพลูนขึ้องฟลู�การป5องกนพ)ษเฉ�ยบพลูนขึ้องฟลู�ออไรด์�ออไรด์�

1.แนะน�าให�ผ่��ปCวยบ�วนน�'ายาบ�วนปากท)'งภายหลูงบ�วนเส้มอ

2.ม�การด์�ด์ส้(วนเก)นขึ้องฟลู�ออไรด์�ชั้น)ด์ทาในชั้(องปาก

3. เด์.กอาย0ตุ��ากว(า 6 ปBควรได์�รบการด์�แลูอย(างใกลู�ชั้)ด์ในการใชั้�ผ่ลู)ตุภณฑ์�ฟลู�ออไรด์�

4. ไม(ควรจ(ายฟลู�ออไรด์�เก)น 120 มก.

พ)ษชั้น)ด์เร-'อรงพ)ษชั้น)ด์เร-'อรง• พบในประชั้าชั้นท��อาศยในบร)เวณท��ม�ฟลู�ออ

ไรด์�ส้�ง • อาการท��พบบ(อยค-อ

1. ฟ/นตุกกระ (dental fluorosis)2.ฟลู�ออโรซึ)ส้ท��กระด์�ก (skeletal

fluorsis)3.ไตุถู�กท�าลูาย(kidney damage)

ฟ/นตุกกระฟ/นตุกกระ ((Dental fluorosis)Dental fluorosis)

• พบว(า ร�อยลูะ 50 จะถู�กขึ้บถู(ายท��ไตุ ท��เหลู-อส้(วนใหญ(จะถู�กเก.บไว�ท��กระด์�กแลูะฟ/น

• ถู�าปร)มาณฟลู�ออไรด์�ส้�งเก)นไป จะท�าให�เก)ด์การส้ะส้มในฟ/น เก)ด์ลูกษณะฟ/นตุกกระ

• ถู�าปร)มาณฟลู�ออไรด์�ส้�งเก)นขึ้�'นไปอ�ก จะเก)ด์การส้ะส้มในกระด์�กท�วร(างกาย ซึ��งหากม�การส้ะส้มอย�(มาก จะท�าให�เก)ด์โรคทางกระด์�ก เร�ยกว(า crippling fluorosis

ในประเทศไทยม�การท�าเหม-องแร(ฟลู�ออไรตุ� มากใน จงหวด์เชั้�ยงใหม( เชั้�ยงราย ลู�าพ�น ลู�าปาง แม(ฮ(องส้อน ส้0โขึ้ทย ตุาก อ0ตุรด์)ตุถู�  กาญจนบ0ร�  ส้0พรรณบ0ร�   ราชั้บ0ร�  เพชั้รบ0ร�    ประจวบค�ร�ขึ้นธ� แลูะนครศร�ธรรมราชั้        

ภาพแส้ด์งฟ/นตุกกระ ตุามด์ชั้น�ขึ้อง ภาพแส้ด์งฟ/นตุกกระ ตุามด์ชั้น�ขึ้อง Dean'sDean's

คะแนน 0 Normal (ฟ/นปกตุ)) เคลู-อบฟ/นเร�ยบ มน ม�ส้�ขึ้าวออก

คร�ม

คะแนน 1 Questionable (ส้งส้ย )พบความผ่)ด์ปกตุ)ขึ้องเคลู-อบฟ/น ม�จ0ด์ด์(างขึ้าว

หร-อจ0ด์ขึ้าวเลู.กน�อย

คะแนน 2 Very mild (น�อยมาก )พบส้�ขึ้าวขึ้0(น กระจายไม(ส้ม��าเส้มอบนเคลู-อบฟ/น ไม(เก)น 25% ขึ้องผ่)วฟ/น หร-อพบจ0ด์ขึ้าวท�บขึ้นาด์ไม(เก)น 1-2 มม . ท��ยอด์ cusp ขึ้องฟ/นกรามน�อย หร-อฟ/นกรามซึ��ท�� 2

คะแนน 3 Mild (น�อย) ม�ความท�บแส้งขึ้องเคลู-อบฟ/น มากกว(าคะแนน 2 แตุ(ไม(เก)น 50%

ขึ้องผ่)วฟ/น

คะแนน 4 Moderate (ปานกลูาง )พบการเปลู��ยนแปลูงขึ้องผ่)วฟ/น มากกว(า

50% ผ่)วฟ/นส้�กง(าย อาจพบเคลู-อบฟ/นม�ส้�น�'าตุาลูบางตุ�าแหน(ง

คะแนน 5 Severe (ร0นแรง) พบความผ่)ด์ปกตุ)ท��ร0นแรงมาก ผ่)วฟ/นเป4นหลู0ม ม�ส้�น�'าตุาลูหลูายยตุ�าแหน(ง ม�การส้�กกร(อนขึ้องผ่)วฟ/น

การรกษา การรกษา dental dental fluorosisfluorosis

1 . การฟอกส้�ฟ/น (tooth bleaching) 2 . การใชั้�วส้ด์0อ0ด์ฟ/นเคลู-อบ

3. การท�าครอบฟ/น