SUPLEMENTO DOMINICAL
Diario de Ferrol
8 de enero de 2017
Año XVIII / Número 965
Francisco Narla, en las entrañas del escritorHACE UNOS DÍAS CONOCÍAMOS LA NOTICIA DE QUE UNA DE LAS OBRAS DE
FRANCISCO NARLA, “CAJA NEGRA”, SE EDITARÁ NADA MENOS QUE EN
JAPONÉS. UNO DE NUESTROS ESCRITORES DE REFERENCIA, GALLEGO POR
LOS CUATRO COSTADOS PERO UNIVERSAL DE ARRIBA A BAJO, SE CONFIESA
EN UNA ENTREVISTA EN LA QUE LA NOS DESVELA SU MOMENTO PERSONAL Y
ANALIZA EL PANORAMA LITERARIO ACTUAL... DESDE SU MOLINO EN FRIOL.
CIN
E
MÚ
SIC
ALa última película de
Scorsese, “Silencio”,
encabeza los estrenos de
cine de esta semana
A coruñesa Ses presenta
o seu cuarto álbum,
“Opoñerse á extinción”,
cheo de vitalidade
Un cerrado microcosmos
en “No voy a pedirle a
nadie que me crea”, de
Juan Pablo Villalobos
LIB
RO
S Nord
esía
laEntre
vis
ta“Soy lo que soy porque me crié entre granito
y tojos”
Francisco Narla se ha convertido en uno de nuestros escritores bandera. Sus últimas
tres obras han alcanzado la excelen-cia literaria. No es una valoración etérea, sino lo que han publicado críticos y especialistas sobre ellas. Assur, Ronin y Donde aúllan las co-linas son tres de las mejores novelas de los últimos años en España.
Los seguidores de Narla aumen-tan de manera exponencial. Empie-cen por el libro que empiecen, tam-bién con otros trabajos como Caja Negra, reeditado recientemente. Son muchos los que interactúan con él en presentaciones, redes sociales, y le abrazan con la misma cuestión: ¿Cuándo el siguiente? ¡Cuándo!
Este escritor lucense, comandan-te de línea aérea a ratos libres, vive para y por la literatura. Quienes lo conocen personalmente, sus ami-gos, lo saben, su mente camina en mil senderos a la vez buscando la historia, el argumento, lo que le hace sentarse a escribir y lo que, sin duda, le da la vida. Ahora mismo, ya con un recorrido largo en el tiem-po de “Donde aúllan las colinas” es momento para preguntarle...
¿Cómo va la última y afamada obra, “Donde aúllan las coli-nas”?Pues esperando una nueva edición en breve. Gracias a los lectores, que como bien sabes, son mis jefes, la novela ha alcanzado puestos muy altos en las listas de ventas y, lo que es más importante para mí, sigue vendiéndose a día de hoy, meses después del lanzamiento. Ambas son noticias excelentes. Especial-mente, el hecho de que la novela esté todavía presente en las libre-rías, eso es algo que me hace muy feliz. Hace un par de meses salió una nueva edición en bolsillo de As-sur, ¡cuatro años después de su lan-zamiento!, esa fidelidad, esa pervi-vencia en la memoria de los lectores es el mejor regalo para un escritor como yo, sin duda. Y parece que Donde aúllan las colinas va por el mismo camino, y eso resulta muy gratificante. Además, como bien sa-bes, las críticas han sido apabullan-tes, incluso las menos optimistas son buenas, y eso es algo que me ha sorprendido, semejante recepción en un proyecto tan personal y arries-gado es el mejor premio, la mejor recompensa.
Sin embargo, pese a tantas noti-cias buenas, hay también un lado oscuro. El mercado editorial está muy pachucho. La crisis económica ha supuesto un mazazo, como en tantos otros sectores, y eso es com-prensible, pero en el mundo del li-bro, al igual que en la música o el cine, hay que añadir al problema de la precariedad económica una terri-ble espina. Me refiero al voraz mor-disco de la piratería, la suma de am-bos elementos ha supuesto un golpe devastador para el mundo del libro en España. Siendo sincero, comple-tamente sincero, duele pensar que
FRANCISCO NARLAESCRITOR
UNO DE NUESTROS ESCRITORES MÁS EN FORMA NOS ATIENDE DESDE SU MOLINO EN FRIOL DONDE TIENE YA PREPARADO SU PRÓXIMO TRABAJO, QUE VERÁ LA LUZ EL PRÓXIMO AÑO PARA ALGARABÍA DE SUS MUCHOS LECTORES /Alberto Torres
en una librería durante los primeros seis meses del año… Resulta, no sé, desesperanzador… Los libros han sido para mí, mis mejores amigos, como lector y como escritor. A lo mejor es que me hago viejo, o que me ha tocado vivir en tiempos que me corroen el alma. Cuando tantos opinan de modo tan distinto, quizás debería aceptar que el equivocado soy yo y que los libros no son tan maravillosos como siempre he pen-sado. Puede que me haya converti-do en algo así como un teléfono de aquellos de disco, abandonado en el medio de una de esas modernas abacerías que venden sueños bajo un cartel con la fruta mordida.
A veces hablamos de que ne-cesitamos una nueva Ilustra-ción. O un Renacimiento. Un Siglo de Oro... ¿Lo ve tan com-plicado como yo?Sí, la verdad es que sí, pero tal y como te contestaba hace un mo-mento, no puedo saber si soy el que tiene razón o el que está equivoca-do. La humanidad lleva así, alter-nando períodos de luz y oscuridad intelectual desde que tomó concien-cia por primera vez de su potencial. Desde el siglo de Pericles a la Ilus-tración, por tomar uno de tus ejem-plos, ha habido luces y sombras, si estudiamos la Historia lo vemos con claridad, pero eso no debe conver-tirnos en soberbios. Hay que tener cuidado y comprender que la pers-pectiva necesaria para juzgar nos la dará el tiempo. Serán nuestros biz-nietos los que podrán hablar al res-pecto. Pero en mi opinión, por des-gracia, estoy de acuerdo contigo, vivimos uno de esos períodos oscu-ros en los que se produce la terrible contradicción de tener tanto al al-cance de la mano que casi todo se nos escurre entre los dedos.
Van cuatro preguntas y los lectores que le siguen no me dejarían hacer otra más que no fuera... ¿Cuándo, Paco, cuándo la siguiente novela? ¿Me podría avanzar algo de ella?Bueno, pues a lo largo del año que viene se publicará mi último traba-jo, pero aún es pronto para saber fechas. En cualquier caso, como sa-bes, a las editoriales no les gusta que demos demasiadas pistas al res-pecto. Sin embargo, como siempre, Galicia estará presente, de una ma-nera u otra, y, como siempre, yo lo haré lo mejor posible. Por el mo-mento tenemos dos proyectos en el horno, uno relacionado con el mar y otro con el mundo de los sopladores de vidrio.
Siempre está pegado a Gali-cia. Después de recorrer el mundo sus raíces se han he-cho poderosas en su tierra. Siempre presente en su obra. ¿Responsabilidad, equipaje lógico, ambas?Ambas, sin duda. Me siento deudor de mi tierra, creo que soy lo que soy
28
SUPLEMENTODOMINICAL8 DE ENERO DE 2017
hace diez años, con los mismas po-siciones en las listas de ventas la si-tuación sería completamente dis-tinta. Pero, en fin , hay que consolarse con el cariño de los lec-tores y con tener la fortuna de estar ahí arriba, aunque ya no sea lo mis-mo que en el pasado.
Todavía me sobrecoge, toda-vía tengo los recuerdos de su lectura y ya he pasado por otros libros posteriormente, buena señal para el escritor, imagino.Por supuesto, como te decía hace un momento, lo mejor que le puede pasar a una historia es que perdure en la memoria. Esas son las buenas. Esa es la prueba de fuego para una novela, solo las que merecen la pena permanecen entre los recuerdos de los lectores. Y por eso me siento muy agradecido hacia mis lectores, sus muestras de cariño, los correos, los mensajes en las redes sociales, esos cachorros a los que les han
puesto el nombre de Furco (como el personaje de Assur)… Es un sueño hecho realidad, cuando uno se en-frenta a la página en blanco, a lo que aspira es a escribir algo que me-rezca la pena, que tenga valor, que perdure…
Estamos en fechas familiares, de regalos, en este país debe-ríamos regalar más libros y menos videojuegos, sobre todo a los jóvenes. En ocasio-nes me dicen docentes lo poco que se lee ¡en las univer-sidades! ¿estamos retroce-diendo?No lo sé, yo no tengo los conoci-mientos o la posición para emitir un juicio al respecto, solo puedo hablar de sensaciones personales. Lo cier-to es que las estadísticas son demo-ledoras, no hace mucho se publica-ban estudios, de la federación del gremio de editores, o del CIS, no re-cuerdo pero el dato era que la mitad de los españoles no habían entrado
laEntre
vis
ta
porque me críe entre granito y tojos. Y me siento encantado de reivindi-car las bondades de mi pueblo y mis raíces. Pero no se trata únicamente de intentar pagar de algún modo esa deuda que siento en mi corazón, sino que es un impulso apasionado que surge del más sincero amor por estas tierras con mil ríos que ser-pentean entre robles, costas escul-pidas a dentelladas y gentes que aún guardan en su corazón lugar para las leyendas.
¿Qué le han dicho los lectores en las últimas presentaciones sobre sus últimos libros y so-bre lo que esperan de Francis-co Narla?Afortunadamente, los lectores que se acercan a las presentaciones sue-len ser admirados de trabajos ante-riores y se suele recibir mucho cari-ño, lo que es muy de agradecer. En el presente yo puedo pagar las fac-turas gracias a que la gente compra libros y eso es algo que jamás podré agradecer lo suficiente. En cuanto a lo que esperan de mí, normalmente existe siempre el mismo ansia, quie-
ren algo más que leer, y yo intento complacerles, pero hay que enten-der que se tarda mucho más en es-cribir una novela que en leerla, mu-cho más.
Retrospectiva. Nos vamos a “Los lobos del centeno”, año 2009, escrita en unas circuns-tancias personales, técnicas, vitales que nada tendrán que ver con el momento de plas-mar, por ejemplo, “Ronin”. ¿Ha evolucionado muchísimo –en todo– o es una aprecia-ción errónea mirando desde fuera de su ventana?Pues no soy yo el más indicado para juzgar mi propio trabajo, pero creo que esa es una responsabilidad in-trínseca del artista. Es una obliga-ción intentar mejorar con cada nue-va obra. Hay que aceptar las críticas negativas, hay que escuchar a los lectores, hay que leer mucho (inclu-so lo que a uno no le gusta), hay que analizar en profundidad todo lo he-cho y ser humilde; es muy impor-tante esforzarse por mantener la
objetividad. Uno debe despegarse de los errores, levantarse de la lona y apretar los puños hasta que los guantes se tensen, y hay que hacer-lo por mucho que duelan los brazos; porque el único secreto es el trabajo duro, aderezado con el reconoci-miento de los fallos. Y me alegra mucho escuchar que los demás per-ciben todos los esfuerzos, pero los halagos hay que tomarlos con mu-cha prudencia, porque siempre hay cotas más altas que conquistar.
Veo en una libertad literaria total, sin ceñirse a cánones impuestos, sin la obligación de escribir de una determina-da manera o temática. Para ser libre hay que pagar un precio...¡Menudo jardín! Eso suena a pro-moción de una película de tiros pro-ducida en esos montes llenos de acebo que hay en California. A ver, la libertad del artista termina en donde comienzan los intereses de los que reciben su arte, es así de sen-cillo, uno no puede embelesarse en sus capacidades para acabar brin-
dando una obra que sea un mero ejercicio de onanismo, no se trata de que el artista se guste a sí mismo, sino más bien de que sus obras gus-ten al público. Ya sé que hay muchos que opinan de otro modo, pero yo, humildemente, no creo que tengan la razón de su parte. Yo no he paga-do ningún precio, y si me viera en esa dicotomía no lo pagaría, pero estoy dispuesto a trabajar tan duro como sea necesario y a no olvidar-me nunca de quienes son mis jefes: los lectores.
Hay un solo Francisco Narla, pero es algo así como multi-dimensional. Vive en varios planos. Puede permitírselo por su educado, nutrido y tra-bajado cerebro. El capitán de línea aérea, que tanto ha vo-lado por el mundo, que ate-rrizó en el Cañón del Colora-do (pero dentro del cañón, no al lado) el que pescó en los lu-gares más recónditos, parece alejarse, se impone el escri-tor en su Molino, trabajando
lo que ocurrirá con “Donde aúllan las colinas”. El recorri-do los va poniendo en un lu-gar de privilegio entre lo me-jor escrito en España en los últimos tiempos.Querido amigo, ojalá tengas razón, como tantos otros, tengo muchos agujeros que tapar y muchas factu-ras que pagar. Pero no sé si será así o no, eso es lo que a mí me gustaría, pero no tengo idea de lo que depa-rará el futuro. Me siento muy orgu-lloso de que mis novelas se sigan editando con el paso de los años, y de que las traducciones y los contra-tos internacionales lleguen con el tiempo, no solo tras los lanzamien-tos de cada novela. Pero es pronto, muy pronto para saber lo que ven-drá.
Los reconocimientos cada vez son más por publicidad que por valía, y yo sé que pasa vo-lando alto, por encima y am-pliamente de ellos, pero ¿cuál es el mejor que puede hacer un lector, el reconocimiento de verdad?
Lo he dicho muchas veces, y se pue-de entrever en las respuestas ante-riores. El mejor reconocimiento para mí es el de ganarme un rincón en la memoria del lector. No hay mejor destino imaginable para mis cuentos que el de permanecer junto al lector. Sueño con que, dentro de veinte años alguien le diga a su nie-to que, si desea leer un libro, elija “Assur” o que se anime a acompañar al lobo de “Donde aúllan las coli-nas”. O que dentro de treinta años siga habiendo cachorros que reci-ban el nombre de Furco. Solo las buenas historias permanecen en la memoria, y eso es a lo que aspiro, a que mis cuentos se resguarden en-tre los recuerdos del lector.
Gracias, Paco. Esperamos con impaciencia, curiosidad y otras sensaciones que solo salen de las palabras cuando están bien escritas. Gracias a vosotros y, sobre todo, gracias a los lectores. Seguiré traba-jando duro para hacerlo lo mejor posible.
29
SUPLEMENTODOMINICAL8 DE ENERO DE 2017
en su obra con la constancia y la paciencia de un maestro de bonsai. Es otro momento, y necesario para alcanzar la ex-celencia en las novelas. Cada vez vuela menos y escribe más.Bueno, eso se lo debo a los lectores, como ya dije antes, las facturas hay que pagarlas y si ahora puedo volar un poco menos es porque mis nove-las se venden. En cuanto a alcanzar la excelencia, no eso es algo que me queda muy lejos… Cuando recibo una de esas críticas que me dejan boquiabierto siempre actúo del mis-mo modo. Una vez se me quita el sonrojo me enciendo un cigarro, me sirvo un trago de whisky y subo a la biblioteca. Con calma, intentando alejarme de los halagos y el bene-plácito de esas líneas que acabo de leer, me siento en la mecedora que hay en mi biblioteca y miro las es-tanterías buscando. Antes de aca-barme el cigarro, así de rápido, en-cuentro siempre algo… No hace mucho, un crítico dijo que “Donde aúllan las colinas” era una de las mejores cincuenta novelas del siglo,
a nivel universal. Y en mi biblioteca yo encontré “El viejo y el mar”, me bastó leer unas cuantas páginas para darme cuenta de que aún me falta mucho, mucho por hacer…
Pero nunca dejará de volar, en todos los sentidos ¿ver-dad?No, claro que no, soy piloto del mis-mo modo que escritor, por voca-ción. Y siempre habrá cielos en los que perderse… Hace años volaba planeadores en el sur de California, y cuando miraba a un lado de la car-linga solía encontrarme con halco-nes de cola roja que aprovechaban las mismas térmicas que yo para ga-nar altura, eso es algo que siempre estará zurcido en mi conciencia.
Ya sabe que los libros, como las grandes óperas, tienen un recorrido. A veces pasan años hasta que se reconocen los méritos y ese recorrido se hace parte de la propia obra. Estamos viendo con “Assur” lo que veremos con “Ronin” y
Las cuatro últimas obras de Narla, ‘Donde aúllan las colinas’, la reedición de ‘Caja negra’, ‘Ronin’ y ‘Assur’, cuatro imprescindibles de la literatura española trabajados y pensados desde la Galicia de un escritor que acudirá en breve a la cita con sus cada vez más numerosos seguidores con la publicación de su próxima novela FOTOS: F. NARLA/PLANETA.
máis
Lib
ros
30
SUPLEMENTODOMINICAL8 DE ENERO DE 2017
Esta obra de fi nais do século XVIII é a máis
célebre de Nicolas Chamfort, que nos ofre-
ce aquí unha visión desapaixonada e lúcida
da Revolución Francesa e da época que lle
tocou vivir. Este agudo, brillante, e por ve-
ces, cínico, enciclopedista non deixou de criticar os excesos da Revolución, malia
ser partidario dela, e opúxose ferventemente ao Terror, polo que foi encarcerado.
Un conxunto de máximas, sentenzas e anécdotas sobre multitude de temas, que
aínda hoxe seguen vixentes.
Nicolas Chamfort (Clermont-Ferrand, 1740-París, 1794) iniciou a súa carreira lite-
raria na poesía e na comedia, representando algunhas das súas obras en varios
países europeos, e formou parte da Academia Francesa a partir de 1781. En 1788
emprende a súa carreira política aliándose á causa revolucionaria. Debido á deri-
va violenta da Revolución, renega do seu pasado, da literatura e dos amigos, e
abandona as súas posesións coa intención de conseguir unha especie de ascetis-
mo social. Morre en 1794 debido ás infeccións producidas polas lesións que el
mesmo se infl ixira tentando suicidarse.
Álvaro sofre un accidente na Ribeira Sacra
que rematará coa súa vida. Cando Manuel,
o seu home, chega a Galicia para recoñecer
o cadáver, descobre que a investigación sobre o caso se pechou con demasiada
rapidez. O rexeitamento da súa poderosa familia política, os Muñiz de Dávila, lé-
vao a fuxir, mais reteno a alegación contra a impunidade que Nogueira, un garda
civil xubilado, dirixe á familia de Álvaro, nobres arrolados nos seus privilexios, e a
sospeita de que esa non é a primeira morte da súa contorna que se enmascarou
como accidental. Lucas, un crego amigo da infancia de Álvaro, únese a Manuel e a
Nogueira na reconstrución da vida secreta de quen crían coñecer ben. A inagar-
dada amizade destes tres homes sen ningunha afi nidade aparente axuda a Ma-
nuel a navegar entre o amor por quen foi o seu home e o tormento de ter vivido
de costas á realidade, blindado tras a fantasía do seu mundo de escritor. Empeza-
rá así a procura da verdade, nun lugar de fortes crenzas e arraigados costumes
no que a lóxica nunca termina de atar todos os cabos.
AQUELES DÍAS EN QUE
ERAMOS MALAS
INMA LÓPEZ SILVA
Ed. Galaxia. Vigo, 2016
22,90 euros
PRODUTOS DA CIVILIZACIÓN
PERFECCIONADA
NICOLAS CHAMFORT
Ed. Rinoceronte, 2016
18 euros
TODO ISTO CHE DARAIE
DOLORES REDONDO
TRADUCIÓN :Mª DOLORES TORRES
PARÍS
Edicións Xerais, 2016
23,90 euros
Inma fai trasnadas
MÁXIMAS NO
TEMPO DA
REVOLUCIÓN
O PREMIO
PLANETA 2016
CHEGA EN GALEGO
Ou falcatruadas, que non sendo o mesmo ben podería. Ou, se se quere, canfurna-
das, que a última novela de Imma López Silva, Aqueles días en que eramos malas (Editorial Galaxia, Vigo, 2016), ten moito de xogo, cun aquel de perverso, outro tanto de experimentalismo (co que isto con-leva de risco) e –sobre todo– un des-exo de transgredir, de rachar co es-tablecido, afastándose da sota, cabalo e rei que mudan a nosa na-rrativa, con moita frecuencia, nun “déjà vu” ou xatevín (que é como se lle di nalgunhas partes de Galicia, en Neda, desde logo, a ese prato tan sabedor que se chama roupa vella). E entremos xa en materia, que para iso viñemos a esta festa.
E é que Imma López Silva o que fixo foi levar a súa novela a un presi-dio, o pontevedrés de Lama, e nel sitúa a unha escritora, chamada Imma, presa por mal de amores, dos que conducen á violencia, quen –obviamente– pretende dar conta de canto ve e padece, unha monxa desas que roubaban cativiños recén nados, unha puta operante pola banda do Berbés (hai en Paría un sitio de toponimia semellante, co que xoga López Silva nun fedello conceptista; Barbés, metro Barbés-Rochechouart, no que me perdín unha noite de verán, aló cando os animais falaban), unha rapaza co-lombiana e-–“last but not least”–, o personaxe máis potente da novela, unha funcionaria de prisións que ía
camiño de ser bailarina de ballet, e que deixa tan durísima aprendizaxe contra da opinión dos país que an-seiaban ter unha filla danzante.
Todas elas, nunha montaxe que ben podería ser unha dramaturxia e é que Imma López Silva, múltiple, vén deste mundo, ao menos na súa vertente conceptual, rolan polo uni-verso carcerario. E non direi que ben analizado por Imma (as duas Immas, nesta realidade dupla, can-do non esquizofrénica), porque iso xa se entende.
Entenderíase mellor aínda se isto fose un docudrama, mais é unha novela (supónse), e por aí agradezo o esforzo de Imma López Silva por dotar aos seus personaxes de credi-bilidade. Non de criar monicreques que bailan ao son do vento que so-pra o escritor.
Iso si a novela esta abonda en in-tromisións da autora, non pasa nada, Cervantes, un supoñer, afoi-taba facelo. Disparando en elipse contra dun sistema literario no que non semella sentirse moi cómoda. Certo que Inmma é unha cousa, e Imma López Silva, outra ben dife-rente –lástima fora- e “o poeta é um fingidor” e todo iso (e xa postos Imma, a prisioneira, non de Zenda, senón de Inma López Silva, escribe tamén o seu poema, un trebello así como pastiche con Janis Joplin polo medio, e tal e tumba). O cal que se trata dunha novela intelixente, ben traballada, distanciada e distancia-dora, que ten un aquel. Un moito aquel, vaia.
VICENTE ARAGUAS “E é que Inma
López Silva o que
fi xo foi levar a súa
novela a un
presidio, o
pontevedrés da
Lama, e nel sitúa a
unha escritora,
chamada Inma,
presa por mal de
amores, dos que
conducen á
violencia, que
–obviamente–
pretende dar conta
de canto ve e
padece...”
“Entenderíase
mellor aínda se isto
fose un
docudrama, mais é
unha novela
(supónse)...”
AQUELES DÍAS EENNN QUQUQUQUQUQUEEE
másLib
ros
31
SUPLEMENTODOMINICAL8 DE ENERO DE 2017
LUIS ALONSO
GIRGADO
NO VOY A PEDIRLE A NADIE
QUE ME QUIERA
JUAN PABLO VILLABOS
Anagrama, 2016 / 18,90 euros
Villalobos: dislates, disparates, desafueros
No voy a pedirle a na-die que me crea” (Ed. Anagrama, 2016) es el título de
la obra ganadora del Premio Herral-de de novela del presente 2016. Su autor es el mexicano Juan Pablo Vi-llalobos, conocido por títulos prece-dentes como “Si viviéramos en un lugar normal” o “Te vendo un perro” y escritor de mirada corrosiva, culti-vador impenitente del humor y del absurdo, de lo estrafalario y grotes-co, de lo desmesurado y extravagan-te. El título de su galardonada nove-la tiene no poco de previsor y anuncia toda suerte de rasgos defor-mantes e inverosímiles que cuajan en sucesos y personajes de condi-ción esperpéntica; en todo caso, la realidad siempre puede superar a la ficción en lo que tiene de disparate, de pesadilla alucinante. Dígase, pues, que Juan Pablo Villalobos dis-torsiona de modo agresivo y regoci-jante una realidad chata y ridícula, pobre y degradada, patética y mise-rable.
El tratamiento, complejo y efec-tista, de la temática opera sobre ele-mentos como la vida catalana (en vertientes como la idiomática, la universitaria y la socioeconómica), la persistencia del mundo mexicano del crimen y la delincuencia (los cárteles y el tráfico del dinero negro de la droga y la extorsión) y el cerra-do microcosmos de las relaciones humanas (amorosas, familiares). Adelantemos ya que toda esta des-trabada y desequilibrada historia está inundada de literatura, mexica-na especialmente, con abundante cosecha de autores, títulos, tenden-cias, etc. En menor medida opera la vertiente metanarrativa, que salpica no pocas de estas invertebradas y movedizas páginas: referencias téc-nicas que son ya tópicas y casi siem-pre una impostación traída a contra-pelo.
“No voy a pedirle a nadie que me crea” es la historia de un joven mexi-cano, torpe y pusilánime, ingenuo, que en algún aspecto puede ser tra-sunto del escritor (que le presta su
identidad al menos onomástica) y que recala en la Universidad Pom-peu Fabra de Barcelona con una beca para trabajar en su tesis docto-ral, nada menos que “El humor mi-sógino y homofóbico en la literatura latinoamericana del siglo XX”, solo comparable al tema de la investiga-ción de un profesor de la Universi-dad de Santiago: “Opresión y repre-sión del discurso fálico” o a “novedosísimos” estudios de género como “Cuerpos textuales y textos corporales”. El ambiente universita-rio, a base de chanchullos profeso-rales, progresía, feminismo, posmo-dernidad, promiscuidad y vanidades mil, está puesto en solfa al airearse su degradación y vacuidad.
Pero en el particular periplo del inocente becario, al ambiente uni-versitario se suma el del mundo okupa que deambula por algunos viejos barrios (el Raval, el Gótico) barceloneses inundados por grupos antisistema en una variopinta exhi-bición de multiculturalidad, multi-nacionalidad y multilingüismo (este, con el añadido del catalán), con el añadido de la corrupta co-nexión catalano-mexicana. El ama-sijo narrativo crece con el añadido de la larga sombra de la delincuen-cia mexicana (encarnado en el Li-cenciado, un capo de imparable fe-cundia verbal). Todos los hilvanes de la trama van urdiendo una mara-ña tragicómica por la que asoman personajes de pelajes variopintos con sus trampas y miserias a cuestas (incluida la perra). El ensayo, la cró-nica urbana, el género epistolar o la telenovela se van sucediendo.
Pero la literatura se forja a partir del uso particular del lenguaje, del conocimiento verbal y de la capaci-dad expresiva del escritor. En el caso de J. P. Villalobos este triple aparta-do es de primerísimo nivel. Es esta una prosa con materiales de alu-vión, desde tecnicismos hasta la oralidad conversacional con ribetes jergales. La expresión se hace reite-rativa, acumulativa sobre todo en las cartas maternas. En los terrenos del estilo captamos la sátira, lo iró-nico-burlesco, lo paródico y humo-rístico. El ritmo narrativo se quiebra y se desboca, es bronco y abrupto, se desliza con avasalladora celeridad mientras la sintaxis gusta del fraseo recortado, sincopado, nervioso. Con voz muy personal, J. P. Villalobos ha escrito una novela original, seducto-ra y experimental, que estanca su historia en un flojo último cuarto del conjunto; un texto lúdico y ver-balmente agresivo en el que todo o nada puede resultar creíble, cómo no.
En el centro de esta historia está la
amistad de Rachel y Alison, que reco-
rre con altibajos sus vidas desde la in-
fancia. Y al fondo una fi gura real, David
Kelly, inspector de armamento de Na-
ciones Unidas en Irak, envuelto en el
escándalo de la fi ltración de datos que
ponían en entredicho a Tony Blair, y
cuya muerte –ofi cialmente un suicidio, aunque siempre hubo sospechas de otra
cosa– supuso el fi n de la inocencia para una generación. Las vidas de Rachel y
Alison se cruzan con las de una serie de personajes estrafalarios e inolvidables:
una cantante que vivió tiempos mejores y trata de recuperar su popularidad en un
reality show en la selva australiana; un profesor obsesionado con una elusiva pelí-
cula que vio de niño llamada El jardín de cristal; un joven ofi cial de policía empeña-
do en aplicar criterios sociopolíticos en sus investigaciones mientras trata de con-
quistar a una casta profesora católica; un supermillonario que contrata a una
tutora para que enseñe a su hijo a comportarse como un chico normal de clase
media; unos cuantos monstruos, reales o imaginarios, que incluyen desde una
horripilante araña que aparece en un naipe hasta el del Lago Ness; un iracundo
magnate de la prensa y su hija aspirante a columnista ultraconservadora… Esta
última forma parte de la poderosa familia Winshaw.
EL NÚMERO 11
JONATHAN COE
Anagrama, 2016
20,90 euros
RETRATO DE
UNA SOCIEDAD
DESAFORADA
Una rapaz no puede ser una mascota. No
hay lugar para la sensiblería. En cierta
forma, es el arte del psiquiatra. Enfren-
tas tu mente contra otra de forma mor-
talmente racional e interesada. No se
desea ningún intercambio afectivo, no
se exige un innoble homenaje o gratitud.
Es un tónico para el salvajismo menos
evidente del corazón humano.
Publicado por primera vez en 1951, “El azor” describe con desnuda honestidad el
intento de T. H. White de entrenar un azor salvaje, un tipo de pájaro muy difícil de
domesticar. Sin experiencia previa y armado con unos pocos manuales de cetre-
ría anticuados, White intentó doblegar la voluntad de Gos, el joven pájaro que ha-
bía comprado en Alemania. A pesar de conocer una derrota tras otra en su empe-
ño, White descubrió que el cariño y afecto que sentía por la salvaje criatura crecían
a medida que pasaba el tiempo y su fracaso se hacía más obvio: en el tiempo que
transcurrió su lucha de voluntades, el animal terminó por liberar al solitario White
y fue la clave de una experiencia increíble.
Terence Hanbury White (1906-1964) nació en Bombay, India y se educó en el
Queen’s College, Cambridge. White fue profesor de escuela hasta el éxito que co-
noció en 1936 su libro “England Have My Bones”.
EL AZOR
T.H. WHITE
Ático de los Libros, 2017
16,90 euros
ENTRE
ANIMALES Y
HOMBRES
letra
sA
tlá
ntic
as
32
SUPLEMENTODOMINICAL8 DE ENERO DE 20 17
ARMANDO [email protected]
Toma de decisións
Aqueles que coñe-zan a traxectoria de Isaac Xubín se-guramente o aso-
ciarán aos eidos da tradución, onde é un recoñecido profesional ao que debemos importantes versións ga-legas de destacados autores vascos e non só. Os máis informados talvez lembren tamén que no seu día foi distinguido no Premio Eusebio Lo-renzo Baleirón e que a editorial So-telo Blanco publicou o seu poema-rio Con gume de folla húmida (2012). Agora ben, o que non se co-ñecía era o natural talento deste co-ruñés para a narrativa, pois apenas se dera á luz un par de relatos, mais agora confírmase coa publicación do volume Non hai outro camiño, editado por Xerais.
Este libro é todo el un gran cali-doscopio de insatisfaccións, un mo-saico de vidas abocadas á toma de decisións, empurradas a liberarse da opresión, en permanente tensión que se resolve nunha loita transgre-sora, ben sexa no individual ben no colectivo.
E aí está unha das trabes mestras da obra, que pode lerse como un re-muíño de historias persoais e tamén como un retrato colectivo confec-cionado a partir dos retallos viven-ciais de cada un dos numerosos per-sonaxes que habitan Staro Selo, o xenuíno cronotopo polo que deam-bulan todos estes seres.
Por tanto, Non hai outro camiño é un teselado de personaxes, un mostrario de historias que, dende o
narración de intriga resistente e re-volucionaria, para rematar cunha broche que completa a estrutura paralelística e circular e que explica o sentido do título: non hai outro camiño máis que aprender a fluír no río da vida e o Tempo, que é impara-ble e que, tantas veces, nos castiga coa chuvia impenitente dos días, á que cómpre defrontar un futuro es-peranzado, a convicción de que ten que haber outro vieiro, malia a todo, e que está nas nosas mans abrir esa porta ao mañá.
Non quero rematar sen significar a altura estética e estilística deste texto de Xubín, que emparenta –polo estrañamento brechtiano na indefinición espazo-temporal e mesmo designativa dos personaxes e, sobre todo, polo seu pouso de an-guria existencial– con autores refe-renciais do medio século pasado, como Mourullo, o primeiro Ferrín e determinado Gonsar, tamén co Blanco-Amor de Xente ao lonxe, co que converxe na crítica proletaria e urbana, e logo con colegas coetá-neos como o Cid Cabido de Blúms-dei ou Grupo abeliano, o Borrazás de Costa Norte/ZFK, o Darriba de Branco ou O bosque é grande e pro-fundo e mesmo o Lema de Un puta percorre Europa ou Da Máquina.
Intensa, desacougante e incisiva, a narrativa de Isaac Xubín en Non hai outro camiño lémbranos que o presente é reversible, que a chave do futuro está no noso peto e que a morte non é outra cousa que a resig-nación fronte á opresión, o abando-no da loita por mellorar, o desleixo na toma de decisións. Convén non esquecelo.
social, amosan o descontento das xentes de Staro Selo ante o estado ditatorial, represivo e censor no que viven, alentando clandestinamente a resistencia, o combate e o atenta-do, as misións revolucionarias para derrocar a impunidade do réxime que perpetra o abuso capitalista.
En clave individual, cada perso-naxe do libro anda o seu vieiro na procura da propia identidade, na busca dun lugar no mundo alén da vida gris e insatisfactoria na que consomen os días. Así, hai protago-nistas que precisan o amor, outros superar un pasado doloroso ou lim-par a conciencia, algúns outros ato-par a paixón artística ou profesional e tamén os hai que se sacrifican en aras da xustiza social e a loita por un mundo mellor e máis libre.
Un dos elementos que singulari-za Non hai outro camiño é a súa complexa arquitectura. Esta non é unha obra narrativa ao uso, non se pode falar dela en termos de novela convencional. Mellor sería conside-rala unha novela por agregación, unha novela non orgánica, que re-sulta da amálgama de relatos parti-culares, un cosido de historias nas que a fía de unión reside na coinci-dencia de certos personaxes e o seu entrecruzamento, tamén no espazo vital que comparten, a enigmática Staro Selo, ela, en por si, un perso-naxe de personaxes.
Dividida en cinco grandes capí-tulos, Non hai outro camiño bascula entre a narrativa de colmea inicial e a evocación do paraíso perdido e a idealización do pasado harmónico doutros treitos, pasando polo relato longo e contrapuntístico e aínda a
NON HAI OUTRO CAMIÑO
ISAAC XUBÍN
Edicións Xerais, 2016
17 euros
O escritor Isaac Xubín
páxin
aLit
era
ria
33
SUPLEMENTODOMINICAL8 DE ENERO DE 2017
NA PROCURA DUNHA MAIOR SEGURIDADE, ERGUEUSE A VILA AFASTADA DA COSTA. A CARENCIA DUN PORTO AXEITADO IMPIDIULLE UN MAIOR DESENVOLVEMENTO
O día amenceu nunha enxurrada de auga que asolagaba cam-pos e desbordaba
idoiros. Que poderiamos facer con aquel tempo era a pregunta, sen res-posta polas terras do Dubra, camiño de Noia. O dioivo viuse xustificado coa explicación de Xerardo Agra-foxo ao recordarnos que foi Noé o fundador da vila, á que lle puso o nome da súa filla Noela (ou Noega). En efecto, no escudo de Noia apare-ce a Arca con Noé abeirado a unha xaneliña e unha pomba cun ramalli-ño de oliveira no peteiro.
O programa deseñado polo Insti-tuto de Estudos Bergantiñáns para a visita, non era moi esixente. Pri-meira parada en Santa María a Nova, cun tímpano a cores inxe-nuista e gracioso no que aparece a Virxe co neno no centro, á esquerda a adoración dos magos e á dereita, axeonllado, Berenguel de Landoira, arzebispo de Santiago, que mandou edificar e consagrou o templo aló polo lonxano xaneiro de “MCCC ET XV”. Ademais de ser unha boa mos-tra de arquitectura gótica, a igrexa garda unha magnífica colección de
laudas medievais nas que os distin-tos gremios de canteiros, zapatei-ros, xastres, viñateiros…, deixaban marcas, testemuños do seu oficio en grandes lousas de granito. Escadra, compás, martelo, tesouras…, son signos identificativos, aos que al-gúns atribúen misteriosas interpre-tacións esotéricas.
Camiñamos logo á praza de La-gares no primitivo barrio de mari-ñeiros e curtidores (a industria do peixe salgado, o coiro e a madeira foi moi importante en Noia). Laga-res iría evoluíndo ao ritmo dos tem-pos e das necesidades, e pasaría a ser O Curro onde se celebraban touradas desde o século XVI, con animais reclutados nos montes do Barbanza. Os encerros eran in-cruentos e facíanse en datas e festas sinaladas: Corpus, san Pedro e san Bertomeu. A carón das adegas e das casas asoportaladas vemos un co-queto teatro modernista, dos anos vinte. Sería a nova clase burguesa a que trasladaría a actividade social á zona alta da vila, coa ampla e ele-gante Alameda na que se ubican o Concello, o Liceo, o IES Virxe do Mar…, e os bustos en bronce de
so”), sobre a desembocadura do Tambre, une os Concellos de Noia e Serra de Outes.
Ao ser unha vía de intercambio comercial foi moi transitada ata a construcción da moderna ponte de Ceilán. No ano 1595 constaba de vinte arcos, a maioría irían desfale-cendo baixo o envite de correntes e torrenteiras, tendo que ser recons-truídos.
Na volta a Carballo, entre a chu-via e a brétema que se pechaba como unha man escura sobre o mundo, o autocarro semellaba outra arca sen Noé, acolledora e re-signada á espera da pomba (ou era anduriña?) que traia a primavera.
María Mariño e Antón Avilés de Ta-ramancos.
Suportando o ballón doutra cha-parrada, achegámonos á praza do Tapal, coa fermosa igrexa de san Martiño e outros edificios que ser-vían de fortificación e defensa onde acollerse en caso de perigo. Unha pequena cruz incisa no pavimento indica o lugar no que morreu o ci-neasta Claudio Guerín cando roda-ba a última escea de “A campá do Inferno” (accidente ou suicidio?) E de alí, aproveitando unha escampa-da, a dar unha volta polo barrio ma-riñeiro de san Lázaro.
A ponte de don Alfonso (nasali-zada polo pobo en “ponte Nafon-
XULIO VALCÁ[email protected]
Ilustración de Xabier Garo.
Lugares onde volver: Noia
Edita Reino de Cordelia. Madrid, 2016. 245 páginas.Edición bilingüe en gallego y español, el último poe-mario de Xavier Seoane resume la desolación de la época actual. Con voz profética, alerta sobre un mun-do en descomposición.
Edita Sociedade Galega de Grafoloxía. Ferrol, 2016. 31 páginas. En el último número de esta publicación destacamos el análisis grafológico de los textos ma-nuscritos del poeta Manuel María, escritor homena-jeado con el Día das Letras Galegas.
Editorial Xerais, Vigo. 228páginas.La estudiosa y profesora coruñesa, nos presenta una “Breve historia da literatura galega” que repa-sa de forma amena y didáctica los principales hitos literarios de Galicia.
Editorial Bóveda. Madrid, 2016. 568 páginas. La novela narra las vicisitudes reales e imaginarias de Miguel Ángel Buonarroti y algunas de sus obras desde 1478 hasta 1505, interviniendo diversos per-sonajes, en su mayoría históricos.
THRENÓI
XAVIER SEOANE
LETRAS GALEGAS 2016
VARIOS AUTORES
DE PERGAMIÑOS, FOLLAS VOANDEIRAS
E LIBROS AO .GAL MERCEDES QUEIXAS
EL ENIGMA DE MIGUEL ÁNGEL
DANIELA PIAZZA
EEdmaépodo
E31denujead
ELaunsa lite
ELadedesson
librosRecomendados
O ceo do día 15 de xaneiro ás 24.00 mirando cara ao Sur
PAULINO GASALLA
Orión é seguramente a máis recoñecible das constelaciones do inverno no ceo
do norte, tal vez só superada pola Osa Maior.
En Orión atopamos “A Nebulosa de Orión”, que é un dos obxectos máis interesantes do ceo nocturno. A primeira ollada, vese aparente-mente como un suave resplandor difuso que rodea a unha estrela si-tuada na parte da constelación co-ñecida como a espada. Cuns pris-máticos pódese ver como unha nube algo máis nítida e brillante. Cun telescopio pequeno veriámolo mellor e xa notaríamos unha das ca-racteristicas da nebulosa, que é un
Espazo profundoA nebulosa de Orión
conxunto de catro estrelas coñeci-das como “O Trapecio”.
Crese que se trata dunha enorme rexión de formación estelar a uns 1630 anos luz de distancia. O res-plandor da parte máis brillante da nebulosa é o producido por moitas estrelas luminosas e recentemente nadas, que iluminan a nube de gas circundante da que naceron. O conxunto da nebulosa ten unha magnitude de 4. Na observación di-recta vémola sempre en tons grises, pero cunha exposición fotográfica, podemos apreciar as súas cores, fundamentalmente vermellos, pero con matices verdosos, azuis e viole-tas.
É coñecida tamén como: A Gran Nebulosa de Orión, Messier 42, M42, NGC 1976, LBN 974 e Shar-pless 281. En mitoloxía representa a espada que colga do cinto do caza-dor Orión.
Na extraordinaria foto de “Foto-grafía Ferrolterra”, entidade que co-labora coa sección de Astronomía da SGHN, podemos ver a súa espec-tacularidade, así como o resto de nebulasas que a acompañan. Sobre ela M43, un pouco máis arriba NGC1977, debaixo NGC 1980. Máis arriba e á esquerda, rodeando á es-trela Alnitak, podemos ver o conxunto formado pola Nebulosa da Cabeza de Cabalo e a nebulosa da Flama, pero estas merécense outro capítuo. Agora invitámosvos a gozar dunha nova visión e a pri-meira ollada.
As que se enu-meran a conti-nuación son as efemérides as-
tronómicas previstas para o mes de xaneiro de 2017 que nos ofrece Paulino Gasalla desde a Sociedade Galega de Historia Natural. Unha información que cómpre ter en conta se un quere observar estes fenómenos:
Día 2Venus e a Lúa moi próximos, na constelación de Acuario.Día 3Choiva de meteoros: Cuadránti-das, actividade desde o 28 de de-cembro ao 12 de xaneiro (con máximo o 3 de xaneiro), Máximo de 120 por hora. Radiante en Bootes. Producidos polo asteroi-de 2003 EH. Son meteoros de gran tamaño con ronseis que po-den durar de 3 a 4 minutos. Mar-te e a Lúa moi próximos.Día 5A 20:49 a Lúa en Cuarto Crecen-te. Día 7Galileo Galilei descobre os satéli-tes naturais de Xúpiter: Io, Euro-pa e Callisto (1609).Día 8En 1642 morre arrestado no seu domicilio de Florencia, Galileo Galilei. Ata o 31 de outubro de 1992 a Santa Sé non recoñeceu o seu erro ao condenalo en 1633.Día 12A 12:36 Lúa Chéa. Día 19A 23:16 a Lúa en Cuarto Min-guante. Xúpiter e a Lúa moi próximos en Virgo.Día 24Saturno e a Lúa moi próximos
Día 26Mercurio e a Lúa moi próximos.Día 29A 01:10 Lúa Nova.Día 31Venus e a Lúa moi próximos en Piscis.
PLANETAS
Mercurio: Atopase na constela-ción de Saxitário, magnitude 0,17, visible una hora antes do amencer. Venus: Atopase na constelación de Acuario con unha magnitude de -4,09, visible durante duas horas depois do solpor.Marte: Atopase na constelación de Acuario con unha magnitude de 1,17, visible 3 horas depois do solpor. Xúpiter: Atopase na constela-ción de Virgo con unha magnitu-de de -1,60, visible desde sete horas antes do amencer. Saturno: Atopase na constela-ción de Ofiuco con unha magni-tude de 0,72, visible unha hora antes do amencer.Urano: Atopase na constelación de Piscis con unha magnitude de 6,15, visible 7 horas depois do solpor.
COMETAS
45P/Honda-Mrkos-Pajdusakova (2016)con magnitude 8, pode ser observado cun telescopio pe-queno, no seu tránsito polas constelaciones de Capricornio, Acuario e Aguia. C/2016 U1 (NEOWISE) con magnitude 7, pode ser observada cun telesco-pio pequeno, entre as constela-ciones de Ofiuco Serpe e Saxitá-rio. Os demais teñen magnitudes que os fan difícil de observar.h
isto
ria
Natu
reza
34
SUPLEMENTODOMINICAL8 DE ENERO DE 2017
enFoto
gra
mas
35
SUPLEMENTODOMINICAL8 DE ENERO DE 2017
“Os ratiños
habilidosos”, una nueva
mercería en Narón
Hay tiendas que por mucho que el paso del tiempo nos indiquen lo contrario, siempre serán necesa-rias. Así lo han visto los hermanos Rocío y Santiago
Medín, que acaban de inaugurar “Os ratiños habilidosos”, una mercería que se ubica en el número 824 de la Carrete-ra de Castilla, en la parroquia naronesa de Xuvia. Venta de productos relacionados con la costura, realización de arre-glos o incluso costumización de ropa al gusto del usuario se combinan con la realización de manualidades. Las imáge-nes aportan una amplia idea de cuánto ofrece el estableci-miento, incluida la vestimenta para muñecas, como se puede observa.
enFoto
gra
mas
36
SUPLEMENTODOMINICAL8 DE ENERO DE 2017
María Jesús Iglesias y Chelo Sostres
José Luis Ramos y Pepe Filgueiras
Andrés Santos y Antonio Sánchez
María Teresa Cela y Maruxía Ruiz
María Sánchez y Gerardo Pérez
José Manuel Díaz y María Teresa Penabad
Sara Lago y Concha Aullón
Señores de Langtry
Comida de Navidad de
la Universidad Senior de
la ciudad naval
Los alumnos de la Universidad Senior de Ferrol no quisieron perder la oportunidad de ce-lebrar la Navidad para confraternizar más allá de las aulas. Los integrantes del curso 2005-2009 se reunieron de este modo para compartir muchas de las vivencias de su épo-
ca “universitaria” en el marco del restaurante “El Caserío Vasco”. Las emblemáticas fechas contribuyeron si cabe todavía más a hacer de la celebración un momento único que, para todos ellos, pasará al recuerdo.
enFoto
gra
mas
37
SUPLEMENTODOMINICAL8 DE ENERO DE 2017
Maricarmen Pérez Torres e Isabel Granullaque
Maruxía, Loli y Josefi na Bustabad
Todos los cursillistas, en una imagen de grupo
Gloria Fraga, Pili Rico y Nina Fombuena
Loli Fontán y Carmen de la Puente
enFoto
gra
mas
38
SUPLEMENTODOMINICALD E E N E R O D E 2 0 1 7
muchasFelicidadesFelicita con Diario de Ferrol
AGARIMO
La formación Agarimos, de Catabois, celebra así su participación en el concierto de Carlos Núñez, donde
cosecharon un rotundo éxito acompañando al virtuoso gaiteiro en el teatro Jofre ante un lleno absoluto. Un
reconocimiento, pues, a la banda de gaitas que dirige Marcos.
enD
eta
lle
39
SUPLEMENTODOMINICAL8 DE ENERO DE 2017
El noventa por ciento de los jóvenes usa dispositivos digitales nueve horas al día
El Colegio de Ópticos-Optometristas de Ga-licia dedicó este año a la higiene visual y al
uso de dispositivos electrónicos. El presidente de la entidad,
Eduardo Eiroa, explicó que las nue-vas tecnologías han cambiado sig-nificativamente los hábitos de vida de la población. En su opinión, con la llegada de las tablets y de los smartphones, ya no solo se utilizan las pantallas en el trabajo, sino tam-bién en el tiempo de ocio y, cada vez más, se va implantando su uso en las aulas escolares. “Estos hábitos indican que un noventa por ciento de los adultos utilizan dispositivos digitales más de dos horas al día, y de forma alarmante un noventa por ciento de las personas entre 18 y 29 años los usan al menos nueve horas al día”, indicó basándose en un es-tudio del laboratorio Cooper Visión, realizado a través de entrevistas a optometristas europeos.
Eiroa destacó también que en los últimos años el uso de los móviles se ha disparado porque, además de hacer llamadas de voz, se ha exten-dido la comunicación a través de mensajes instantáneos, lo que obli-ga a los usuarios a hacer un uso ex-cesivo de la visión próxima para es-cribir en cuadros de texto pequeños. “Se ha producido una transforma-ción radical en los usos de la visión, con repercusiones graves en la sa-lud visual. Hay que limitar el uso de dispositivos electrónicos y fomentar las actividades al aire libre”, mani-festó.
“VISIÓN ULTRAPRÓXIMA”
El Colegio de Ópticos-Optometris-tas de Galicia destaca que el sistema visual está diseñado para trabajar en visión lejana y, de forma ocasio-nal, en visión próxima (la distancia de visión próxima es aquella en la que se puede trabajar cómodamen-te con las manos a unos 30-50 cen-trímetros de los ojos).
El uso prolongado de los disposi-tivos electrónicos reclama un es-fuerzo visual para el que no estamos preparados. Además, con los smar-tphones se da el caso de la “visión ultrapróxima”, ya que debido al ta-maño de las pantallas es habitual que se sitúen a apenas diez centí-metros de distancia de los ojos. Por estos motivos, aproximadamente un 88 por ciento de los usuarios de dispositivos electrónicos presentan
El 90 por ciento de las personas de
entre 18 y 29 años utilizan dispositivos
digitales unas nueve horas al día y
presentan síntomas de cansancio y
sequedad ocular. En este sentido, los
ópticos y optometristas señalan que se
ha producido una transformación
radical en los usos de la visión, con
repercusiones graves en la salud visual
y que para mitigar la fatiga visual que
provocan las nuevas tecnologías se
deben utilizar de forma moderada.
síntomas de cansancio y sequedad ocular.
Para evitar o minimizar los pro-blemas pueden causar estos dispo-sitivos en la visión, los profesionales recomiendan limitar su uso, no uti-lizarlos a oscuras, procurar que la pantalla y los caracteres sean lo más grande posibles para utilizarlos con comodidad y que el contraste y los colores entre el texto y el fondo re-sulte cómodo. En caso de que aún persistan molestias oculares, el Co-legio indica que lo ideal es acudir a un profesional para que ayude al paciente a evitar o atenuar las mo-lestias.
MENORES
El Colegio de Ópticos-Optometris-tas de Galicia advierte que los niños menores de cinco años no deberían utilizar estos dispositivos electróni-cos porque todavía están desarro-llando su sistema visual. “El ofrecer a un niño un móvil para entretener-lo le obliga a abusar de la visión de cerca, causando fatiga visual. Los padres deberían incentivar que sus hijos exploren la visión lejana prac-ticando actividades físicas y de ocio”, señala Eiroa.
Los síntomas de la fatiga visual son las molestias oculares –tensión, pesadez de ojos, picores, quema-zón, necesidad de frotarse los ojos, somnolencia, escozor ocular, au-mento del parpadeo–; los trastor-nos visuales –dificultad al percibir los caracteres en las pantallas, vi-sión borrosa al mirar de lejos, diplo-pia (visión doble)–; y síntomas ex-traoculares –cefaleas, vértigos y sensaciones de desasosiego y ansie-dad, además de molestias en la nuca y la columna vertebral–.
SALUD
Las pantallas de ordenador, tabletas
electrónicas o los teléfonos
inteligentes son similares entre sí
desde una perspectiva visual. Se trata
de pantallas que se iluminan
constituyendo una fuente de luz, lo
cual supone una gran desventaja, ya
que, normalmente, tener la mirada
puesta en una fuente de luz directa
causa fatiga visual. Los ojos están más
relajados cuando miran hacia objetos
que refl ejan la luz y que están
iluminados (por el sol o luz artifi cial),
pero no suelen mirar directamente a
las fuentes de luz, cosa que sí ocurre
con este tipo de pantallas. Además, los
especialistas apuntan que como estos
dispositivos permiten su visualización
a oscuras muchos usuarios los usan de
esta forma provocando un mayor
estrés en su sistema visual. “Siempre
que se haga una tarea en visión
próxima la estancia debe estar
totalmente iluminada con luz natural o
artifi cial”, añade Eduardo Eiroa.
Por este motivo, los ópticos-
optometristas apuntan que los niños y
jóvenes de entre cinco y dieciocho
años, que componen actualmente la
“generación digital”, solo deberían
usar móvil, tableta u ordenador una
hora al día. “Aunque son herramientas
útiles para su educación, el abuso es
perjudicial para la salud visual”.
RECOMENDACIONES PARA LA “GENERACIÓN DIGITAL”
El uso excesivo de
los dispositivos
electrónicos puede
causar fatiga
visual con
síntomas como
pesadez, picor y
quemazón en los
ojos, somnolencia
o visión doble
desdela
Buta
ca
40
SUPLEMENTODOMINICAL8 DE ENERO DE 2017
Hay gente que se cree monarca absoluto. Mundial. Universal. Es ese tipo de gente
que flota sobre las aceras, a lomos de su ego. Esos que si se chocan contigo, y sabiendo que son culpa-bles, te miran con hostilidad. Esos que aceleran en vez de frenar cuan-do ven a un viandante a punto de poner el pie en el paso de peatones. Esos que jamás se equivocan, por-que es Wikipedia la que está mal, que menuda mierda de página y de información.
Dicha clase de gente suele soltar frases lapidarias que probablemen-te se crean. Juicios taxativos que hay que leer en mayúsculas y to-marse como las tablas de la ley. Esa gente, sin la que el mundo estaría mejor, son los que han provocado que Assassin’s Creed, película basa-da en el videojuego homónimo, sea un fiasco. Me refiero a toda la cater-va de ejecutivos bien forrados de Ubisoft, lejos, bien lejos de esos ar-tistas, diseñadores, escritores que le meten trece horas al día a una com-pañía de videojuegos que cuenta sus beneficios en miles de millones de euros.
Esa gente se ha atrevido a afir-mar, en los discursos marketinianos que han acompañado a las prémière en alfombra roja de este fiasco, que en unas décadas su compañía, Ubi-soft, sería hegemónica no solo en lo suyo, los videojuegos. Sino también en el cine, la literatura, el cómic… Vamos, lo que viene siendo un Dis-ney.
Pero Disney, como todos los mo-
ÁNGEL LUIS SUCASAS
muchas cosas en ella que podían haber cuajado. La dirección de Jus-tin Kurzel es vibrante. Hay un par de travellings a vuelo de águila que me pusieron el vello de punta. Fassbender está magnífico, nos ven-de ese papel de tipo realmente peli-groso enfrentado a lo imposible: su viaje (físico) al pasado para revivir las memorias de un ancestro espa-ñol. La atmósfera malsana y turbia me gana; es justo lo que le falta a los juegos. Y el acabado técnico y esté-tico es espectacular, con una foto-grafía hermosa y un gusto por la ac-ción en cámara, más allá de las piruetas increíbles (en toda la am-plitud del término) que permite el ordenador.
Pero el guion… Ay, el guion. Creo que llevo muchos, muchos, muchos años (y créanme que soy de los que se meten entre pecho y espalda ba-zofias infumables) sin ver un des-propósito tan doloroso en todos los pilares que sustentan la escritura de una historia.
La estructura es un desastre, con-fundiendo al espectador que no vaya con un conocimiento previo de los juegos. La trama es casi inexis-tente. Y las motivaciones de los per-sonajes son lo peor del lote, cam-biando ridículamente según se necesite a cada momento para justi-ficar otro estallido de acción más. No explica nada de lo que vemos ni nos invita a empatizar con ello. Todo da igual.
Y así, se llega al fracaso. Porque en la sala de al lado uno puede ir a verse cine de palomitas de la cali-dad de Star Wars. Rogue One.
No solo hace falta querer la pasta del personal. Hay que merecerla. Y Ubisoft, con este bodrio hecho, para más insulto, de piezas brillantes, se merece que su salto de fe, guiado por propósitos malvados, se estam-pe de morros con la piscina vacía de dólares. Así ha sido.
Y lo celebro.
nopolios, solo puede haber uno. ¿Resultado? Permítanme la vul-
garidad, pero ha sido una hostia de campeonato.
El caso es que Ubisoft, no la com-pañía, sino la gente que ha currado para ellos, siempre me ha caído sim-pática. Es la única que ha consegui-do forrarse vendiendo lecciones de historia, cuestionables evidente-mente, pero también indudable-mente beneficiosas para ampliar el horizonte de conocimiento de quien las juega. Ha parido juegos geniales en lo pequeño, gemas diminutas como Child of Light o Valiant Hearts. Y ha tenido en nómina años y años a un genio que me roba el co-razón, Michel Ancel. Juntándolo todo, es una compañía de guau. Y es
además del Viejo Continente, lo que siempre suma puntos en vista de cómo anda el panorama internacio-nal.
Por eso me molesta doblemente ese discurso inflado de expectativas hiperbólicas sobre cómo su imperio iba a avasallar todas las artes. A la primera, y teniendo a Michael Fassbender como mesías, ha fraca-sado. La intensidad de la castaña puede ser una de las peores en la historia de Hollywood. Tanto como para acabar la aventura cinemato-gráfica de Ubisoft al primer intento. Porque a nadie le ha interesado un pimiento esta película, Assassin’s Creed. Y ya van un par de semanas en cartel.
Lo que más me duele es que hay
Un salto de (mala) fe
cin
eTeatro
41
SUPLEMENTODOMINICAL8 DE ENERO DE 2017
Animación y comedia completan la cartelera de esta semana
La cartelera también le hace un hueco al cine familiar esta semana. “Monster Trucks”, diri-
gida por Chris Wedge, cuenta la his-toria de un estudiante de instituto de último curso, Tripp (Lucas Till), que tratando de evadirse de la vida y el pueblo en los que se encuentra atrapado desde que nació, constru-ye un Monster Truck a partir de pie-zas y restos de coches de desguace. Tras un accidente en un yacimiento cercano en el que se perforaba en busca de petróleo, aparece una ex-
El drama y el thriller son esta semana los protagonistas de la cartelera con lo nuevo
de Scorsese y un filme de Oriol Pau-lo protagonizado por Mario Casas.
El director Martin Scorsese, ga-nador del Oscar por “Infiltrados” y autor de películas como “Uno de los nuestros”, “Taxi Driver” o “El lobo de Wall Street”, dirige el drama épi-co “Silencio” basado en la novela del mismo nombre de Shushaku Endo, uno de los escritores más in-fluyentes del siglo XX. Liam Neeson interpreta a un misionero portugués perseguido en el Japón feudal, y le acompañan Andrew Garfield, Adam Driver y Tadanobu Asano.
En la segunda mitad del siglo XVII dos jesuitas portugueses viajan a Japón en busca de un misionero que, tras ser perseguido y tortura-do, ha renunciado a su fe. Ellos mis-mos vivirán el suplicio y la violencia con que los japoneses reciben a los cristianos.
MISTERIOS Y DRAMAS
La principal representante del cine español es la película “Contratiem-po”, thriller del director Oriol Paulo y con Mario Casas, Bárbara Lennie, José Coronado y Paco Tous como principales protagonistas.
Adrian Doria, un joven empresa-rio, despierta un día en la habita-ción de un hotel junto al cadáver de su amante. Acusado de asesinato, decide contratar los servicios de Virginia Goodman, la mejor prepa-radora de testigos del país. En el transcurso de una noche, asesora y cliente trabajarán para encontrar una duda razonable que le libre de la cárcel. La aparición de un nuevo testigo de cargo amenaza con des-
Un drama épico de Scorsese y un thriller con Mario Casas, en los cines
son. Basada en una historia real, la película narra las alocadas aventu-ras del atípico antihéroe David Ghantt (Galifianakis) en su intento de llevar a cabo uno de los mayores robos en la historia de EEUU. El pro-blema empieza cuando David, el conductor de un furgón blindado de la empresa Loomis Fargo, se ena-mora de su compañera Kelly Cam-pbell (Wiig). Después de que Kelly deje su trabajo, incitada por un gra-nuja local, Steve Chambers (Wil-son), convence a David para vaciar una cámara acorazada.
Sam (Dean Morgan) un “vigilante” demente que disfruta eliminando a los inmigrantes. Ante la inclemen-cia del desierto, Moisés y Sam se en-rolan en una persecución en la que solo el más fuerte sobrevivirá.
Por último, se estrena “Mimo-sas”, drama dirigido por Oliver Laxe que cuenta la historia de una cara-vana que atraviesa las montañas del Atlas marroquí con la misión de conducir al patriarca moribundo al pueblo donde nació, en el que espe-ra encontrar al fin reposo. El viaje se presenta lleno de incógnitas, pero Ahmed y Saïd, dos buscavidas, ase-guran conocer el camino.
Mario Casas protagoniza el thriller “Contratiempo”, de Oriol Paulo. EP
trozar la estrategia de la defensa obligándoles a recomponer a con-trarreloj las piezas de un puzle im-posible.
Por otro lado, Jonás Cuarón diri-ge “Desierto”, drama mexicano francés interpretado por Gael Gar-cía Bernal, Jeffrey Dean Morgan, Alondra Hidalgo, Diego Cataño y Marco Pérez. Moisés (García Ber-nal), junto con otros indocumenta-dos, está cruzando a pie un estrecho camino de la frontera entre México y Estados Unidos, buscando tener nuevas oportunidades del otro lado y reencontrarse con sus seres queri-dos. Este grupo es descubierto por
traña criatura subterránea con pa-sión y habilidad para la velocidad. Así Tripp descubre que puede haber encontrado la clave para escapar... y al más inesperado de los amigos. Combinando vanguardistas efectos visuales con avanzadas imágenes generadas por ordenador, “Monster Trucks” está llena de acción y aven-tura para toda la familia.
Otra comedia donde no falta la acción es “De-mentes criminales”, dirigida por Jared Hess y protagoni-zada por Kristen Wiig, Jason Sudei-kis, Zach Galifianakis y Owen Wil-
José Sacristán, Belén Rueda,
Natalia de Molina, Aitana
Sánchez-Gijón, Raúl Arévalo, Eva
Hache, Álex García, Alexandra
Jiménez, Manuel Burque y Maru
Valdivieso ofrecen sus consejos y
bromean con Dani Rovira en el
primero de los cuatro anuncios
de la 31 edición de los Premios
Goya que se estrena este fi n de
semana en cines y televisión. EP
Kevin Costner fi rmó en 2013 la
que hasta ahora es su tercera y
última película como director, el
western “Open Range”. Ahora
regresa a la dirección y a su
género predilecto con un vasto
proyecto concebido, en
principio, como una trilogía de
diez horas de duración. Es
posible que la historia vea la luz
en televisión o quizá en los cines
estrenando cada seis meses. EP
El cómico y presentador Jimmy
Fallon paseaba por la alfombra
roja durante las labores de
preparación de la 73 ceremonia
de entrega de los Globos de Oro
en Beverly Hills. MARIO ANZUONI
COMIENZA LA PUBLICIDAD
DE LA GALA DE LOS GOYA
KEVIN COSTNER VUELVE A
LA DIRECCIÓN CON UN
WESTERN DE DIEZ HORAS
TODO PREPARADO PARA LA
ENTREGA ESTA NOCHE DE
LOS GLOBOS DE ORO
enD
eta
lle
42
SUPLEMENTODOMINICAL8 DE ENERO DE 20 17
El 11,4% de los trabajadores gallegos son hipertensos
Frente a los datos que sitúan a Galicia a me-dio camino entre las comunidades con hi-
pertensión en los trabajadores, des-tacan en el caso contrario los de Ca-taluña (12,6%), Canarias 13% y Valencia (13,4%), que son las regio-nes con un porcentaje mayor de em-pleados con la tensión alta.
Junto a Gal ic ia, Asturias (10,9%), Baleares (11,4%), Castilla La Mancha (11,6%) y País Vasco 11%) también presentan porcenta-jes de hipertensos entre la pobla-ción trabajadora superiores a la me-dia nacional (10%). Aragón (9%), Cantabria (9,6%) y Extremadura (9,8%) presentan porcentajes lige-ramente inferiores a la media nacio-nal.
Según este estudio de Premap el porcentaje de trabajadores varones con la tensión elevada (12,7%) tri-plica al de las mujeres (4,5%). El porcentaje de trabajadores que pre-sentan unos rangos de tensión arte-rial óptima es del 50%. Por sexos, el 68% del total de las trabajadoras tienen su tensión en unos rangos ideales frente a solo el 39% de los hombres.
Por grupos de edad, en el estudio se observa que la población trabaja-dora va incrementando cada déca-da el porcentaje de quienes empeo-ran las cifras de su tensión: entre los menores de 40 años solo un 4% la tiene elevada; entre los 40 y los 49 años el porcentaje sube al 10,5%; entre los 50 y los 59 es el 20,4% y entre los 60 y los 69 la proporción de hipertensos se dispara hasta el 28%.
Si comparamos estos datos con los análisis realizados a la población
Según los reconocimientos médicos
realizados durante 2015 por Premap
Seguridad y Salud a 820.938
trabajadores de distintos sectores de la
economía española, el 11,4 por ciento de
los analizados en Galicia tenían una
tensión normal o un poco más alta de lo
recomendado y un 42% la tenían en un
nivel óptimo. Andalucía (8%), Castilla y
León (8%) y Madrid (7%) son las
comunidades en las que hay un mejor
porcentaje de empleados hipertensos.
deberse a que, según los estudios de Premap, en los últimos años ha ido descendiendo el porcentaje de tra-bajadores que fumaban habitual-mente: en el año 2010 los fumado-res eran el 35%, mientras que en 2015 son poco más del 30%.
Esta ralentización en la disminu-ción de las personas hipertensas contrasta con la tendencia general de nuestra sociedad a llevar una vida más sana y deportiva, por lo menos en sus ámbitos privados. Se-gún el doctor José Manuel Gómez López, director de Medicina del Tra-bajo de Premap, “las empresas tie-nen una oportunidad para influir positivamente en esta tendencia, ya que el ámbito laboral es un espacio idóneo para promover los hábitos saludables y así poder incidir sobre factores de riesgo que se pueden controlar como la obesidad, el co-lesterol, la hipertensión, el sedenta-rismo o la diabetes”.
Con el fin de ayudar a las perso-nas a llevar una vida más saludable Premap ha puesto en marcha Ofhealth Empresa Saludable, un servicio que ayuda a gestionar en las empresas entornos que promue-van una vida más sana, tanto en el lugar de trabajo como en la vida do-méstica. Qhelath aborda cuestiones nutricionales, osteomusculares o cardiovasculares, teniendo todos estos factores un eje común: la mo-tivación necesaria para romper con malos hábitos adquiridos y adoptar una actitud positiva frente a los nuevos retos.
Según Gómez, “las empresas pueden ayudar los trabajadores a gestionar mejor su salud con estra-tegias y programas que mejoran la calidad de vida y la satisfacción de las personas en su entorno laboral. Además, este tipo de políticas son muy rentables: se calcula que por cada euro invertido por las empre-sas en la promoción de la salud se obtiene un retorno de 4,80 euros en términos de ahorros de costes y au-mento de la productividad”.
SALUD
En los últimos 5
años han mejorado
los niveles de
tensión entre los
hombres
Los hombres con
tensión elevada
triplican a las
mujeres y a partir
de los 50 se dobla
el porcentaje
El porcentaje en el
caso de las
mujeres es
idéntico a 2010
La ralentización en
la disminución de
las personas
contrasta con la
tendencia general
de nuestra
sociedad
Las empresas
tienen una
oportunidad para
infl uir
positivamente en
esta tendencia
Una mujer se toma la tensión, ayer en una farmacia de Ferrol JORGE MEIS
trabajadora en el año 2010 pode-mos comprobar que los datos gene-rales han mejorado solo ligeramen-te: en el año 2010 el porcentaje de trabajadores hipertensos era ligera-mente superior al 11%, frente al 10% actual, y quienes tenían la ten-sión en un nivel óptimo representa-ban el 46%, frente al 50% de 2015.
En cuanto a las diferencias entre hombre y mujer se observa que en el año 2010 el porcentaje de muje-res trabajadoras con la tensión alta era idéntico al actual: un 4,5%. Sin embargo el porcentaje entre los hombres en 2010 era del 14,6% y en 2015 era del 12,7%, lo que indi-ca que entre los varones se ha redu-cido el número de hipertensos en estos cinco años.
Una de las razones de esta ligera mejoría en estos parámetros puede
NONITO [email protected]
Neste novo traballo mostra a súa dispo-sición frontal, a súa declaración de in-
tencións, ante a ameaza do desuso da nosa fala: “O título é a síntese da actitude que amosa o disco. A honestidade, a lucidez e tamén a rabia de sabernos en vías de des-aparición inminente e inxusta, mais coa forza, o orgullo e o vitalis-mo de quen non asume o autoodio que tentan inculcarlle. Creo que é un traballo humilde, sincero e pro-fundamente namorado da cultura á que pertence. É un disco de amor”.
Con este caldo de cultivo emer-xe a vitalidade e frescura do seu carisma artístico, que sae e déixase escoitar nunha voz de rexistros po-derosos, que bailan ao son dunhas letras que levantan conciencias co seu carácter reivindicativo, e se modulan con amenidade musical nun repertorio amplo, que confiren á mensaxe unha fácil comprensión. Ses logrou subirse á estada da po-pularidade a base de manterse fir-me nos seus postulados de unión e cuestionamiento do establecido.
Formada na música e no baile tradicional, en 2007 crea con tres amigos a banda “Chamalle Xis!”
Xoan Eiríz, profesor de música e can-tautor, sempre esti-vo nos escaparates
da música galega, dando o “do de peito” cunha voz absolutamente empapada dunha acentuada emo-ción que vibra cunha paixón total na súa cruzada por dignificar ao idioma galego, perfilando, con tra-zos vocais profundos e enfáticos, novos rostros sonoros no seu reper-torio que ten o idioma galego como referencia ineludible. Desde os seus comezos sentíu o desexo de em-prender e percorrer o camiño artís-tico, cunha voz que corre detrás das ilusións para convertelas en reali-dade, pondo as súas aptitudes ao servizo do seu idioma materno.
“Desde que empecei a cantar, fai máis de trinta anos, sempre tiven como pensamento fixo amosar que ou galego é unha lingua flexible para cantar calquera tema”. E esa vocación foi o compás que marco o rumbo no seu xa longo peregrinar artístico, no que deixo o seu sinal testemuñal en catorce discos edita-dos. A súa voz profunda, con texi-turas de canto lírico, tensionada pola emoción, é o seu aceno de identidade, esa que lle permite exercer unha sensibilidade inter-pretativa moi desenvolvida cunha técnica vocal que lle permita usar a súa voz de maneira eficaz, funda-mental para o canto, que soa e “re-soa” en “Verbas non vento” o seu recentemente editado disco que está cheo de contrastes á maneira dun claro escuro musical polo tra-tamento vocal e instrumental que escoitamos que atrapa pola sua “re-sonancia emotiva”.
Cancións do repertorio popular como “Miña terra galega”, “Quen poidera enamorala”, “Galicia terra nosa”, “Teño saudade”, “Mentras eu peno”, “Meu amor é mariñeiro”, “Airiños, airiños, aires”, “Lela”, “Túa nai e meiga”, “A lavandeira da noie” e “Chove en Santiago”, voan no vento dos novos tempos musi-cais na voz poderosa de Eiríz sobre novos arranxos musicais jazzísti-cos, de bossa nova ou tango, deixando o ronsel do idioma galego nas alturas, onde ten que estar.
Ses, “Opoñerse á extinción”
Xoan Eiríz
presenta
“Verbas no
vento”
MARÍA XOSÉ SILVAR, “SES” É UNHA CANTAUTORA CORUÑESA DE ORIXE, CARBALLESA DE ORGULLO, CON CARÁCTER E ENERXÍA, MILITANTE NA DEFENSA DA IDENTIDADE CULTURAL GALEGA, QUE TEN NO IDIOMA UN DOS SEUS MÁXIMOS EXPOÑENTES, E CUXA SALVAGARDA CONSIDERA DE VITAL IMPORTANCIA. DE AÍ O TÍTULO DO SEU CUARTO ÁLBUM, DE RECENTE APARICIÓN, “OPOÑERSE A EXTINCIÓN” (FOLMÚSICA)
que pon en marcha a atención de público e crítica. Non é até 2013, cando a atención aséntase coa che-gada do seu segundo disco “Co xe-nio destrozado”, no que a curiosi-dade inicial transfórmase en certeza conquistando máis segui-dores para a súa obra. Xa en 2015, “racha coa pana” con “Tronzar os valós” e agora con, “Opoñerse á ex-tinción”, onde segue sendo pura forza, inconformismo e paixón, á vez que mostra unha madurez como compositora dando aos te-mas máis espazo para a cantareira que hai no seu interior cabalgando a lombos de novas sonoridades que van desde o rock sureño, ao blues, pasando polos sons latinoamerica-nos que dan ao disco unha escoita moi amena.
Gravado nos Estudos Bruar (A Coruña) María Xosé Silvar, voces guitarra eléctrica e pandeireta, acompáñase de Tito Calviño, gui-tarra eléctrica; Fernando Fraga, baixo; Lorena Martín e Christian Delgado, batería; Xan Cerqueiro, frauta; Ramón Figueira (Figui), harmónica; Xabier Ferreiro, percu-sión; Manolo Maseda, acordeón; e Lucía Souto, Lucía Cela, Lucía In-sua e Sara Cabana nas voces e nos coros.
Es la segunda entrega del álbum
sinfónico Ommadawn, tercer
álbum del músico inglés y uno
de los trabajos más laureados
por sus incondicionales. Supone
el regreso de Mike Oldfi eld a la
música que le labró un nombre a
principios de los 70.
“Ommadawn”, el álbum de Mike
Oldfi eld de 1975, fue el tercero
de una trilogía de clásicos
perdurables –”Tubular Bells”
(73), “Hergest Ridge” (74) y
“Ommadawn”– que solapaban el
rock, la música clásica, e incluso
antes de que se acuñase el
término, new age y world music.
Compuesto, interpretado,
mezclado y producido por Mike
Oldfi eld en el estudio de su casa,
es un álbum centrado casi en su
totalidad en el sonido acústico
de cuerdas que consta de dos
preciosas piezas, “Return to
Ommadawn Parts I & II”. Cada
instrumento (22 en total) está
interpretado por Mike.
El pasado mes de septiembre se
reeditaron además cuatro discos
clásicos de su primera etapa:
“Time fades away” (1973), “On
the beach” (1974), “Tonight’s the
night” (1975), “Zuma” (1975) y su
primer álbum en directo,
grabado junto a The Stray Gators
en 1972. Con más de 45 años de
carrera y cerca de 50 álbumes en
su discografía, Young está
considerado una de las fi guras
más importantes de la música
internacional, gracias tanto a su
carrera en solitario como a sus
etapas como miembro de Buffalo
Springfi eld y Crosby, Stills, Nash
& Young (CSNY). Neil Young
publica ahora nuevo disco de
estudio, “Peace Trail”,
esencialmente acústico y que
contiene diez nuevas
composiciones. El álbum ha sido
producido por Young y John
Hanlon, y fue grabado en los
estudios de Rick Rubin junto a los
músicos Jim Keltner (batería) y
Paul Bushnell (bajo).
MIKE OLDFIELD
“RETURN TO OMMADAWN”
NEIL YOUNG
“PEACE TRAIL”
todoM
úsic
a
43
SUPLEMENTODOMINICAL8 DE ENERO DE 2017
COLADOR PARA EL
FREGADERO TIBURÓN
Todos nos acercamos al
fregadero de la cocina
temiendo lo que podría
esperarnos allí debajo,
agazapado en forma de
desperdicios o, incluso, algo
peor... Y, en este caso, hay
razones para la preocupación.
Para que quienes odian fregar
tengan un aliciente más, este
ese el tapón-colador para el
fregadero defi nitivo, con una
aleta de tiburón que se divisa
mientras el agua se va
escurriendo por las cañerías.
Fabricado en silicona, tiene
unas medidas universales, por
lo que se adapta a la mayoría
de los baños.
Diseñado por Sketcha Studio,
Sinkfi n se vende al precio de
nueve euros en www.
monkeybusiness.com.
Se espera que esté listo para su
envío a partir del mes de
febrero de 2017.
LO ÚLTIMO PARA AMANTES
DE LOS AURICULARES
Philips acaba de presentar sus
nuevos auriculares, denominados
Upbeat Metalix Pro. Además de su
diseño, realizado con cable plano
para evitar esos incómodos
enredos, destacan por un sonido
de alta calidad que se consigue
gracias a la cancelación de ruido
mejorada.
Estos auriculares vienen provistos
de altavoces de ocho milímetros
que brillan con luz propia gracias
a su potencia de entrada de 20
megawatios y sensibilidad de 107
decibelios. Además, son
compactos y ligeros gracias a su
fabricación en aluminio, lo que
hace que pesen únicamente 53
gramos.
Se conectan a cualquier aparato
mediante Bluetooth 4.1 y su
batería recargable tiene una
duración de hasta siete horas.
Estos Philips Upbeat Metalix Pro
ya se encuentran a la venta, a un
precio recomendado de 79 euros.
TOSTADORA CON FUNCIÓN PARA ESCALFAR HUEVOS
Tostadoras hay muchas pero pocas como esta: sirve como tostador, para
escalfar huevos y calentar de carne. Las dos ranuras extra-anchas de la
unidad hacen que sea fácil tostar de todo: pan, bagels, croissants y muffi ns.
Además, permite escalfar hasta cuatro huevos de una sola vez o preparar de
modo sencillo huevos revueltos o escalfados en cuatro minutos. Los ajustes
variables de la tostada permiten ajustar la potencia y la bandeja permite el
calentamiento de carnes precocinadas, tomate, o rebanadas de piña para
acompañar tostadas o bocadillos. Cuenta con luz indicadora de encendido,
función de descongelación y apagado automático. Incluye bandeja para
extracción de migas y es fácil de limpiar. Se puede encontrar por unos 60
dólares en páginas como Amazon.com.
ZAPATILLAS DE MONSTRUO CON SONIDO
Las zapatillas de monstruo no son ningún invento novedoso. Pero la cosa cambia si,
además de la apariencia de garras peludas, incluyen sonidos de auténtico monstruo.
Estas zapatillas incluyen este añadido, que las hace especiales. Sirven para la mayoría
de seres humanos adultos. El ruiod se activa con cada pisada e incluye un interruptor
que permite apagarlas cuando la circunstancia lo requiere. Están fabricadas 100% en
poliéster con relleno esponjoso y el tejido inferior está recubierto de puntos
antideslizantes. Cada una de las zapatillas lleva dos pilas AA y es necesario que tengan
pilas ambas para que puedan hacer ruido al caminar. Se lavan fácilmente aunque hay
que acordarse de quitar primero las baterías y hay que tener cuidado también de
lavarlas en agua fría. Se pueden encontrar en la página web de thinkgeek.com y
cuestan unos 24 dólares.
La cámara que permite hacer fotografías a ambos lados
KODAK LANZARÁ ESTE AÑO UN DISPOSITIVO QUE INCLUYE DOS LENTES. CON WIFI Y BLUETOOTH INTEGRADOS, SE PUEDE CONTROLAR DESDE UN TELÉFONO MÓVIL O UNA TABLETA Y SUBIR CONTENIDOS DIRECTAMENTE A YOUTUBE
Las cámaras de 360 gra-dos de Kodak han esta-do por ahí desde hace un tiempo ahora, e hi-
cieron el salto a 4K el año pasado, pero hacía falta atar dos de ellas una contra otra para obtener imá-genes esféricas completas. Eso cam-biará el próximo año cuando JK Imaging introduzca su tercera ge-neración de cámara VR de 360 gra-dos, la 4K-shooting 4KVR360, que tiene dos lentes.
Esta nueva máquina está inclui-da en un diseño en forma de cubo de un solo cuerpo con cámaras fron-tales y traseras similares a Ricoh Theta S, Nikon KeyMission 360 y Samsung Gear 360. Utiliza 155 gra-dos y 235 que trabajan juntos para
capturar 4K imágenes esfé-ricas.
Las imágenes fijas se pueden capturar hasta 27 megapíxeles en modo VR completo o 13 megapíxeles en modo redondo (imágenes de 360 grados de una lente). El vídeo se puede grabar en 4K VR (3,840 × 1,920) o en modo redondo (2,880 x 2,880) usando la lente más amplia, a 24 fps (fotogra-mas por segundo). Los usuarios pueden seleccionar en qué modo quieren grabar en el momento.
Con wi-fi y bluetooth integrados se puede controlar la cámara desde el móvil o una tablet. La cámara vendrá con software de edición tan-to para Mac como para PC, y el ma-
terial re-sultante se puede compartir y ver en servicios como Facebook y YouTube.
Todavía no se conoce exacta-mente en qué momento de 2017 se
lanzará el 4KVR360 o
cuánto costa-rá, aunque la
información más concreta se ofrecerá a partir de este año. Más datos en la página web de Kodak.
elInventa
rio
44
SUPLEMENTODOMINICAL8 DE ENERO DE 2017
LA LÁMPARA CON CARTA DE AJUSTE
La MONO Lamp, del diseñador Simon Forgacs, es una lámpara
que evoca la forma de un globo terráqueo de sobremesa, pero
cubierta con la mítica carta de ajuste que hace años se podía
ver en los viejos aparatos de televisor. Esa composición con
extrañas fi guras geométricas y vivos colores servía para
comprobar la calidad de la señal que reproducía el monitor y
ajustar el aparato. Y así quedaba durante la noche, cuando no
había programación. Era esta una imagen fi ja que hipnotizó a
Simon cuando era un niño y a la que ahora quiere rendir una
especie de homenaje. Por el momento, solo es un prototipo,
puesto que el diseñador busca fi nanciación para convertir su
idea en algo real y tangible. Los fans de la televisón le
agradecerán que lo consiga.
CARRITO DE PASEO PLEGABLE
¿Un carrito de paseo para niños que se pueda llevar dentro del bolso? No, no es
ciencia fi cción. Ahora es posible con GB Gold Pockit, el cochecito de bebé plegable
ultraligero, con el plegado más compacto del mundo. Este práctico invento resulta
ideal para quienes suelen viajar mucho, puesto que apenas ocupa espacio y es muy
fácil de abrir y cerrar. En este sentido, GB Gold Pockit es muy práctico y, cuando se
necesita, se cierra de manera rápida ocupando muy poco espacio, por lo que
incluso se puede guardar dentro de un bolso grande. Además, se abre
instantáneamente con un simple movimiento. Se puede adquirir en páginas web
como Amazon.com a partir de 179 euros.
Ventana virtual con paisajes para elegir
EL CUADRO, QUE INCLUYE 80 VISTAS, SE PUEDE COLGAR EN CUALQUIER PARED
con cámaras 4K y micrófonos de alto rendimiento. Lo bueno es que incluye más de 80 filmaciones con paisajes de todo el mundo.
Atmoph Window se puede colgar en cualquier pared y transformar así un sótano o un lugar sombrío en un espacio luminoso.
En muchas ocasiones, los profesionales de las nuevas tecnologías tienen una gran capa-
cidad para crear falsas necesidades. En muchas ocasiones, estamos ro-deados de gadgets, apps y objetos que nos asisten para realizar tareas que podríamos hacer perfectamen-te con un poco de voluntad y un mí-nimo esfuerzo.
Pero no siempre es así. En ocasio-nes, se ofrecen soluciones ingenio-sas a problemas que no nos van cau-sar un gran trastorno pero que, una vez solucionados, nos pueden hacer la vida mucho más sencilla.
Atmoph Window es uno de esos casos y quienes la han probado con-sideran que es un gran invento, tal y como demusetra su éxito en la pla-
taforma Kickstarter. Atmoph Win-dow es algo tan sencillo y tan com-plicado al mismo tiempo como una ventana virtual que muestra el pai-saje que más nos guste o que más nos apetezca en cada momento, con una resolución de 4K y sonido HD. Todos los vídeos han sido filmados exclusivamente por profesionales
Cantar mientras se cuelga la ropa es algo que se ha he-cho siempre en los
patios de luces pero ahora se puede hacer casi de forma profe-sional, colocando las notas en el lugar correcto. Gracias a estas pinzas musicales, Musiclips, el ritmo está garantizado.
Están pensadas para la ropa pero pueden servir también para cerrar bolsas de comida abiertas para que no se estropeen o suje-tar papeles mientras cantamos una canción pegadiza. Se pue-den adquirir a partir de diez euros en la página web monke-ybusiness.com.
Pinzas
musicales
para colgar la
ropa con ritmo
Pocas cosas hay más navideñas que una de esas bolas llenas de agua que, al
agitarlas, imitan la caída de los copos sobre la ciudad. Esos obje-tos remiten inexorablemente a la Navidad, a los cuentos de hadas y a un mundo muy lejano y mis-terioso, lleno de príncipes y prin-cesas, de malvados ogros y de casas de caramelo y azúcar.
Inspirándose en este concep-to, el estudio de diseño Peleg ha crado esta original bola de nieve que no es otra cosa que un azu-
Una casa entre la nieve dulce como el azúcar
carero. Con la idea de transformar un objeto cotidiano en una pieza de diseño, el estudio soñó con un cuen-to de hadas en el que, cuando hay azúcar, la casa aparece enterrada entre la nieve pero, cuando lo va-mos gastando poco a poco se deja ver la silueta.
Ben Broyde ha sido el diseñador principal de esta pieza, un original recipiente para el azúcar que traerá destellos de copos de nieve al té y hacer el café mucho más dulce. Éra-se una vez, en un estante de cocina muy lejano, había una casa espe-cial, dulce como el azúcar.
elInventa
rio
45
SUPLEMENTODOMINICAL8 DE ENERO DE 2017
aVoces
Janet Jackson acaba de dar la bienvenida a su
primer hijo fruto de su matrimonio con el millonario
catarí Wissam Al Mana. El representante de la artista
confi rmó que la hermana de Michael Jackson dio a
luz el pasado 3 de enero a un niño, al que han puesto
el nombre de Eissa. “Janet y su marido están muy
emocionados”, explica la nota, que añade que la feliz
mamá tuvo un parto sin complicaciones. HOLA
Sylvia Pantoja vive uno de los momentos más duros de
su vida tras decir adiós el 31 de diciembre a su madre,
María del Carmen Pantoja Cortés. La cantante no tuvo
el apoyo de muchos miembros de su familia, entre ellos
el de su prima Isabel. Ni ella ni ninguno de sus hijos
fueron al funeral en Sevilla. El único de esta parte del
clan Pantoja que acudió fue Bernardo. DIEZ MINUTOS
JANET JACKSON DA A LUZ A SU PRIMER HIJO
SYLVIA PANTOJA DICE ADIÓS A SU MADRE
Ya no hace falta que
salgan Jennifer Lopez y
Drake a confi rmar o
desmentir si están
juntos. Pasaron el Año
Nuevo juntos y no se
cortaron ni un poco en
arrumacos, miradas
cómplices, bailes
sensuales y besos. JLo
zanja así una posible
segunda oportunidad
con Marc Anthony y
Drake, por su parte, ha
superado su historia de
amor intermitente con
Rihanna. LECTURAS
JENNIFER LOPEZ Y DRAKE YA NO SE ESCONDEN
Nord
esía
DIARIO DE FERROL
AÑO XVIII / NÚMERO 965
SUPLEMENTO DOMINICAL
DOMINGO8 DE ENERO DE 2017 Muñoz Escassi se casa
Álvaro Muñoz Es-cassi ha hecho suyo el dicho de “año nuevo, vida
nueva” y para acabar 2016 ha pues-to un broche de oro a su amor con Raquel Bernal, con la que ha con-traído matrimonio en su casa de Punta Cana.
La pareja se dio el “sí” de manera inesperada, pero no solo para los que han conocido ahora la noticia, sino para sus propios invitados que fueron convocados por Álvaro y Ra-quel a una gran fiesta blanca el 28 de diciembre, sin tener apenas una pista de que se trataba de algo más.
En medio del cóctel de bienveni-da que recibió a estos ochenta ínti-mos, entre quienes estaban por su-puesto los hijos de Álvaro, su ex, gran amiga y confidente Lara Dibil-dos, el jinete Luis Astolfi y el perio-dista José Oneto, se repartieron unos sobres y ¡sorpresa! Se trataba de su boda. “Era mejor así porque si se lo cuento no se lo hubieran creí-do. Y encima siendo 28 de diciem-bre, Día de los Inocentes, pues ima-gínate”, asegura el jinete en la revista “¡Hola!”.
El blanco tradicional de todo en-lace no lo llevó en esta ocasión la novia sino los invitados. Raquel es-
rante una década con Athina Onas-sis, parece que ha logrado rehacer su vida tras su separación de la nie-ta de Aristóteles Onassis.
Tras varios intentos de reconci-liación, Miranda tiró la toalla con Athina para iniciar una nueva rela-ción con una modelo y reportera brasileña llamada Denize Severo. La buena sintonía es evidente. hasta el punto de que Denize ya está com-pletamente integrada en la vida de Doda y su hija Vivianne, que consi-deraba a Athina como una madre, no duda en hacer públicas grandes muestras de cariño hacia la nueva pareja de su padre.
El Teatro Cervantes de Málaga vivió el pasado día 23 una noche muy especial. Celia Flores, la hija menor de Pepa Flores y el fallecido baila-rín Antonio Gades, presentaba su disco “20 años, de Marisol a Pepa Flores”, con un concierto en el que la joven repasó los temas más famo-sos de su madre. Fue con su famosísima canción “Tómbola” cuando Pepa Flores apareció en el escenario entre los aplausos del público y se arrancó a bailar junto a su hija. Pepa acudió acompañada de su pareja desde hace 29 años, Maximo Stechini. DIEZ MINUTOS
El año ha llegado a la par que la gran sorpresa de Megan Montaner. A través de su cuenta personal de Instagram y de una fotografía más que significativa, la actriz ha anunciado que está esperando a su pri-mer hijo. El hecho de que esté en el sexto mes de gestación sorpren-de aún más, pues Megan ha conseguido que la buena nueva haya pasado totalmente desapercibida hasta el momento de publicar la instantánea, donde anuncia además que el bebé será niño. La actriz y
su novio, el biólogo ambiental Gorka Ortúzar, ponen así el broche de oro a una relación de más de cuatro años que ha des-
tacado por su gran discreción. SEMANA
Brad Pitt y Angelina Jolie se enfrentan a una nueva crisis. Y es que la pareja podría perder la custodia de los pequeños Maddox, de 15 años, y Pax, de 13 años, quienes podrían volver con sus padres biológicos. El problema ha surgido cuando, según han informado diversos medios internacionales, se ha hecho público que la agencia con la que la expa-reja hizo los trámites de adopción realizó el proceso de manera fraudu-lenta, dedicándose a “comprar” niños por 100 dólares para poder hacer-los pasar por huérfanos. DIEZ MINUTOS
El regreso de Marisol al escenario
Megan Montaner y su embarazo sorpresa
Más complicaciones para Pitt y Jolie
Doda Miranda
rehace su vida con
una modelo tras su
separación de
Athina Onassis
cogió en su lugar un vestido en tono azul cielo de Zuhair Murad.
NOVIAZGO
Otro jinete, el brasileño Doda Mi-randa, que compartió su vida du-
En primera línea
Álvaro Muñoz Escassi y su esposa. HOLA Doda Miranda y su nueva novia. SEMANA