KH>mKeBHVJ je3VJK 18/4 (19'89)

cpehy H OHH: KOjlJ1j no'I'iIIa•.n;a.jy no.n; npu.n,ow:x:e uspase !J1 O!HH Kođ11 noTIIa,n;a,-jy no;zi; npujeo.n,ow,-x;e uspase Ma;n;a cy TO ~IB~je CTpo110 paarpaID1'!€He KaTe-vopHje c o63HpOM Ha Tl11!1 ,o6a1Bemmr aTpn:6yTa:: y ca:cTaBy npMJIO[ll'l{:HX J1J3-pa:3a ~011Ia3e caMo Mope Beher 6poja rroll'xpnTepuja, Koj1H 6u O',l!ipa2KaB-aJrn ca:MOOBOjHO.CT je~or JifJlJ1 :B•Hllle HaBe,n;•eHJ1X npH1Mjepa (KojH

IIO' He'leMY illlTpqe Jif3 C'.K

Osvrti i prilkia!zi·

Pokušaću da u glavnim crtama 1predstavim tematiku ovie studije. čime neću ni irzdaleka olbUJhvatiti svie probleme koje autor uspješno rješava na svoje zadovoljstvo i zadovoljstvo svih onih ikojim.a je studija 1n:am:ije-njena.

Građa studije strukturisana je k:ro:z s1je1deće cjeline: 1. Uvod, 2. Po-pis kratica, 3. Pop1s lbi'bliograifsik.ih kratica, 4. IUičestafost faire u diskursu, 5. Brojičani podaci dolbijeni lbrojarnjeim, 6. Podaci do1bijeni procjenom nakO'n S()(rl.diranja, 7. Broj-ča:rri podaci o faiire u anketi ~·fram.c;ais d'onidamental«, '8. Semantika glagola faire, 9. Napomena o aktantima, 10. SU!bjekat, 11. Di-rektni objekat, 12. Indirektnli abjekat, '13. iimenski dio predikata i 'Predi-katna idopurna, 14. Sintagma faire + V-n/N, 15. Frazeolo:gija i glagol faire, 16. Faire s IOIIloanatopejama i iskazima, 17. !FaktiiJivna 1(kau"Zativna) funkciđa gtlaigola faire, 18. Faire + infilnitiv u »franc;ais fondamental«, 19. PrngJed struktiUTa u talbeli ibr. '1, 20. Alktanti faktitivnih konstrukcija u F. F„ 21. Fafa·e i neprietlazni glagoli stativnog i medijalnog značenja, 22. Faiffe sa rnepre-laznim 1gtlagolima kretanja 23. Faire + prela1zni glagoli, 124. Se faire + + ind'initiv, 25. se {=OD), 26. se {= OI) , ·27. Glagol faire u zamj·em.jivačkoj fumkdji, 28. Opšti uslovi iza re'Prerzentovanje glagoJa i gl.agolskog kom-pleksa, 29. Pregled po tipovima re:čenka, 30. U parataksi: u jukstoponi-rarnim rečenicama; u kooodiniranim rečenicama, 31. U hipotaksi: u sup-stantivnim rečenicama, u relativmim rečenicama; u adveiiblijalnim rečenicama, 32. Zamjenjivačka ul01ga faire u pitanjima, 33. OgraniOeinja zamjie-njivačke funkdje glagola faiffe, 34. Promjena objekta i zamjenjivanje, 35. Prelazni glagoli stanja, ·36. Zaikiljučak, 37. Napomene, 38. Resuim.e, 39. B:iib-liografija, 40. Ime111skd. registar.

Sudeći po naslovu, ova studija treba da predstavlja moml()lgrafiju čija je sadržina dosta precizllo određena - semantika i .gramatiika glagola faire u savremenom francuskom jeziku. Međutim, pažljivijim išičitavanjem, d10-lazimo do saznanja da su pitanja koja se ovdje razmatraju :znatno šdra i da se dOlbrim dijelom odnose ma nauku o jeziku uopšte 1(opšteliingvistioki nivo).

U cjelini posmat'.l'am, rad predstavlja sistematsku studiju, savremeno koncipiranu, lwja počiva na čvrstoj i studiozno proučenoj li:ngvistli1čkoj nau-ci. Ovdje riječ gramatika pokriva sistematska proučavanje sastavnih ele-menata francuskog jezika uopš·te, kao i njegove cjelakup111ooti. U ovom :maČl

Knji!Ževni. jezik 18/4 (1989)

faire čiru okosnicu izraza. Zasluga autora je naročito u činjenici što zna-lački određuje granice izraza sa glaigoilom faire, J to uvijek u domenu gdJe se ukrštaju: sintaksa, semantika, stilistika i leksikologija. Time se ovaj rad postavlja na opštelingvist~čki nivo. Ovakav metodološki pristup rezul-tat je dugogodišnjeg autorovog naučnog .i nastavn1i1čkog rada. Naći mjeru i uspostaviti sklad između naUike o jeziku i didaiktike jezika, između naučnog i .stručnog čina, :nije nimaJo lak i jednostavan posao. Studija 1govor1 !Ile samo o naučnoj li. stručnoj obaviještenosti autora nego predstavlja prvu sistematsku monografiju o glagolu f1aire u svjetskoj romaltlistid, iako ovaj glagol .svojim prisustvom u jeziku i diskursu, još u .starofrancuskom je!Ziku. predstavlja naučni izazov.

što se pak tiče drugog naziva irz naSllova - semantika, potrebno je dati i njegovo objašnjem.je. Donedavno se .semantika smatrala jezičkom komponentom kojom su se interpreti:rale sintaksičke struikture. Prevaga c~ zanimanju za sinta1ksi«)ke probleme traje od Bloomfie1da do Chomskog. Piri kraju toga razdolblja javljaju se prvi pravi znaci otpora dug1otrajnoj pre-vlasti sintaksičke misli, a ujedno i savremeni strukturalni pristup seman-tičkoj strukturi (komponencijal:na ai1t1aliza). Autor ovdje 'Uspijeva, Za!Ilema-rujući mogu formalinih kate:goirija, da svakom znafonjskom sadržaju od-redi mjesto u sklopu drugih i da se takvi odnosi cšto tačnije opisu.

Sa zadovoljstvom možemo tkonstatovati da se u ovom slUIČaju radi o monografskoj studiji koja ne ispunjava samo 'UOibi.čajene propozicije o ka-rakteru monografije nego je uzor naučne akribi1čnosti.. Rađen precizno sa odličnim poznavanjem pr01blema iz domena opšte lingvistike, psihoLvngvi-s.tike, primijenjene lingvistike i didaktike jezika, ovaj raid, svojom struk-turom jezi;čkih zakonitosti, privlači pažnju i pobuđuje interes. Zna1a1čkli.m i studioznim izborom je:z1čkog materijala (korpusa) autor je uspio do mje-re koja imponuje i koja potpuno ulazi u atmosferu sredine ikoja s1e tim jezikom služi, čime se .iz!bjegava svaka opasnost od. artificijelnooti i arha-ičnosti.

Napuštajući tradicionalni metod, autor je uspio da određene jezičke zakonito.sti , u domenu strukturaJ.ne lingvistike, prezentira na pristupačan i uvjerljiv način. Prema bogatoj na'UJČnoj hteraturi (142 knj:i.ge iz li111gvisti-ke i ,graunatik,e, 187 članaka i prika:za, 28 rječnika iz perioda prije savre-menog d'rancuskog j

Osv·rti i pri!kialzi1

ću jeziOke .analize. Od početka dG kraja r-ukopisa prisutna je naučna i stručna obaviještenost autora, kaG i stanovište da formalna i logička kompo-nenta jez:iika djeluju solidarna pri intecy['etacijJ jezi1čkiih ič'injeniica. Što se pak bče lingvističke termino[ogije, autor osta}e u dGmenu moderne foan-cuske lmgvistike.

Lz ;p:rethodnG re6enog prGi:zi~aizii ida Gva modernG koncipirana, jasnG i koncizmo pisana studija predstavlja valjan doprinos romanistici na srp-skGhrvatskom jezičkGm području i da 6e biti irnrisna i pGuzd.ana monGgra-fija o 1glagol·u faire ru savremen()(ffi francuskom jeziku, predstavljajući .tnGV prndGiI' u jezi·čku problematiku uopšte. 1Podr.a:zumijevajući , u izvjesnom smi--sJu, ne+ku vrstu kanver,genrci]e između metodološkog i teGrJjs ko1g pristupa, koji opet, sa svoje strane, objedinjuje nauč.nu i didaktičku komp0111entu iz koje proiziilaze mnoge jezi1čke :zakanitooti na opštelinigvisti1čkom pl:amu, ova mGnGg.rafija će kGristiti ne samG nastavnicima, p:rofesGrima, studenti-ma i proučavaocima francuskog jeQ;ika negG i svima Gnima kGji se nia bilG lmji način interesuju :za nauku G jeziku.

VladG Sumć

241