Wet gemeenschappelijkeregelingen
mr. drs. Hugo Doornhofadvocaat te Amsterdam
20 maart 2014
Wgr; opbouw
Samenwerkingsvormen
Wet gemeenschappelijke regeling
De gemeenschappelijke regeling
Gemeenschappelijk openbaar lichaam
Eisen regeling
Overdracht van bevoegdheden en mandaat
2
Privaatrechtelijke weg
Aandachtspunten:
• delegatie alleen met wettelijke grondslag
• college beslist altijd
• Geen voorhangprocedure begroting
• Geen automatische inlichtingen- en verantwoordingsplichten
Tip: regel (statutair) hoe wordt gestuurd en verantwoording wordt afgelegd
3
Wet gemeenschappelijke regeling
Kader voor intergemeentelijke samenwerking langs publiekrechtelijke weg
135 Gw: de wet geeft regels ter voorziening in zaken waarbij twee of meer openbare lichamen zijn betrokken
4
De gemeenschappelijke regeling
Vrijwillig maar kan worden verplicht
Publiekrechtelijke ovk
Functionele samenwerking
Verlengd lokaal bestuur
Mogelijkheid bevoegdheden over te dragen
Mogelijkheid dat
1. andere openbare lichamen deelnemen
2. andere rechtspersonen deelnemen.
Let op!: voorwaarde: machtiging bij KB
5
De gemeenschappelijke regeling (II)
- Bij wijziging staat unanimiteit voorop
- Verplichte medewerking aan uitvoering van GR-besluiten door deelnemers
- Gemeentewet en Gemeentewet-oud van overeenkomstige toepassing
- Toezending aan GS
- Het college houdt een Wgr-register bij
6
Publiekrechtelijke vormen
- regeling zonder meer
- gemeenschappelijk openbaar lichaam (GOL)
- gemeenschappelijk orgaan
- centrumgemeente-constructie
- Wetsvoorstel (dos.nr. 33 047): bedrijfsvoeringsorganisatie
Soorten deelnemers:
- raden
- colleges
- burgemeester
- gemengd
Tip: laat raad expliciet toestemming geven voor collegedeel
7
Gemeenschappelijk openbaar lichaam
- rechtspersoonlijkheid
anders: gemeenschappelijk orgaan
- monistische structuur
Wetsvoorstel → geen dualisering, wel eigen bevoegdheden DB
- recht van raden zienswijze te geven op ontwerpbegroting. Wetsvoorstel: meer invloed raden op GOL-begroting
8
Algemeen bestuur
- art. 33 lid 1 Wgr -> vergelijkbare verdeling van bevoegdheden tussen gemeentelijke bestuursorganen en GOL-bestuursorganen
Tip: delegeer aan DB!
- Wetsvoorstel -> overgedragen bevoegdheden komen toe aan het AB tenzij in de GR anders is bepaald. Delegatie mogelijk
- raadsregeling of gemengde GR -> raadsleden of wethouders
Let op!: uitsluiting raadsleden bij GR dus niet toegestaan
9
Algemeen bestuur (II)
- Collegeregeling: colleges benoemen uit eigen midden (art. 13 lid 6)
- Aantallen leden kunnen onderling verschillend zijn
- Meervoudig stemrecht mogelijk
- Gekwalificeerde meerderheid mogelijk
- Raadsregeling -> leden verantwoording schuldig aan “eigen” raad (art. 16 lid 3). Overeenkomstige toepassing op collegeregeling (art. 18)
10
Algemeen bestuur (III)
- Collegeregeling -> leden verantwoording schuldig aan de raden van hun gemeente
- Geheimhoudingsplicht kan worden opgelegd (art. 23)
11
Dagelijks bestuur
- voeren van het dagelijks bestuur. Wetsvoorstel: bepaalde bestuursbevoegdheden bij het DB
- DB bestaat uit Vz. en twee of meer andere leden door en uit AB aangewezen
Tip: houd het klein
- externe leden mogelijk mits zij niet de meerderheid gaan vormen (art. 14 lid 2)
- leden kunnen worden ontslagen door AB
- Wetsvoorstel: actieve info.plicht
12
Voorzitter
- vz. Van AB en DB
- vertegenwoordiger GOL
- vz. is verantwoording schuldig aan het AB
Tip: leg ontslagmogelijkheid vast in de GR
- Wetsvoorstel: ontslagbevoegdheid in art. 19a lid 3 Wgr (-nieuw)
13
Bestuurscommissie
- in GR kan deze mogelijkheid worden opgenomen
Tip: overweeg dat te doen
- instelling met het oog op de behartiging van bepaalde belangen
- toestemming nodig van deelnemende raden
- overdracht bevoegdheden AB en DB mogelijk
14
Bedrijfsvoeringsorganisatie
- “lichte” samenwerkingsvorm
- Collegeregeling
- Rechtspersoonlijkheid
- alleen voor taken van bedrijfsmatige aard.
Echter: “ook zou de uitvoering van bepaalde taken onder het bereik van de BVO gebracht kunnen worden, wanneer dergelijke taken naar hun aard geen of weinig bestuurlijke aansturing en controle vragen […]”
15
Enkele eisen GR
- vermelding belangen
- bepalingen over wijziging, opheffing, toetreding en uittreding
Tip: leg bevoegdheid tot eenzijdige uittreding vast (met uittreedsom)
- informatie- en verantwoordingsplichten
- kwaliteitsnormen?
16
Overdracht van bevoegdheden
- weergave van de overgedragen bevoegdheden in GR
uitz.: GR bepaalt dat via afzonderlijke delegatiebesluiten bevoegdheden worden overgedragen
Tip: beschrijf bevoegdheden nauwkeurig in GR
17
Overdracht van bevoegdheden (II)
- Alleen tav belangen waarvoor GR is getroffen
- Alleen tav gebied waarvoor GR is getroffen
- “Als aan de besturen van de aan de regeling deelnemende gemeenten toekomen” (CRvB 7 augustus 2007, JB 2007/199)
- Overdragende orgaan kan beleidsregels stellen
18
Overdracht van bevoegdheden (III)
Uitz.:
- andere belastingen heffen dan een aantal limitatief genoemd
- bevoegdheden waarvan de aard zich verzet
Geen ongelimiteerde vrijheid om in de GR te bepalen welke bevoegdheden door welk orgaan worden uitgeoefend; evt. wettelijke regeling gaat voor (vgl. ABRS 12 september 2000, AB 2001, 106 m.nt. NV)
19
Centrumregeling
Soorten:
- enkelvoudig
- meervoudig
Let op!: geen delegatie, alleen mandaat mogelijk
Tip: regel (statutair) hoe wordt gestuurd en verantwoording wordt afgelegd
20
Mandaat
- Hoeft niet in GR
- Niet –ondergeschikt -> instemming GOL-bestuursorgaan
- Geen mandaat om besluit op bezwaar te nemen
21