Composteren en milieubelasting

technologie. Dit alles op een unieke locatie op het water in Rivierenland. De toekomst ligt buiten!

Aanmelden of meer informatie? www.detoekomstligtbuiten.nl

NVRD JAARCONGRES 21/22/23 MEI - TIEL

Astrid Joosten Dagvoorzitter

Annemarie Jorritsma

Kim Putters Barbara Baarsma

AVR14_081 Opzet adv7.indd 1 17-02-14 15:50

Apeldoorn is goed voorbereid op de participatiewet

Annemarie Jorritsma over de hoofdrol voor

gemeenten

GRAMJAA

RGA

NG

105 | NU

MM

ER Mei 2014

VAkblAd VAN dE 4

‘Van verwerken naar verwaarden’

Om bij te dragen aan een duurzame toekomst voor volgende generaties werken wij volgens ons principe ‘Van verwerken naar verwaarden’. Daarmee bieden wij gemeenten en bedrijven hoogwaardige en kosteneffectieve oplossingen

aan waarin hergebruik en nuttige toepassing van afval centraal staan.

Afval zetten wij om in groene elektriciteit. Restproducten worden bewerkt en hergebruikt. Groente-, fruit- en tuinafval zetten wij in onze geavanceerde

vergistings- en nacomposteringsinstallatie om in gecertificeerd groengas en hoogwaardige compost. Uniek voor Nederland: het gas wordt

gebruikt als transportbrandstof voor het regionaal busvervoer.

Vanaf 2015 leveren wij restwarmte uit ons productieproces voor de warmtevoorziening van ruim 14.000 woningen. De vooruitzichten voor het uitbreiden van deze afzet naar bedrijven zijn positief. Zo blijven wij werken aan duurzame toepassingen.

ARN B.V. tel. (024) 371 71 71www.arnbv.nl

SAMEN W E R K E N

AAN EENDUURZAME TOEKOMST

GRAM | mei 2014 3

Vakblad van de NVRD

inhoudsopgave

5

16

19

22

Special NVRD JaarcongresVoorwoord, congresprogramma en korte interviews met de hoofdsprekers

Participeren in ApeldoornDe Participatiewet zal in 2015 een feit zijn. De gemeente Apeldoorn is er goed op

voorbereid. Al in 2008 zette de gemeente de eerste stappen om mensen uit de sociale

werkvoorziening te laten deelnemen aan het arbeidsproces en hen uiteindelijk aan een

reguliere baan te helpen.

Ontwerpen voor een circulaire economieDe overheid wil van afval naar grondstoffen. Daarvoor is milieuvriendelijk ontwerpen

van producten nodig. Hierdoor wordt meer hergebruik en meer inzet van secundaire

grondstoffen in nieuwe producten mogelijk. In de sector van ‘business to business’ en

van ‘business to government’ voltrekt zich al een omwenteling.

Interview met Cees de Mol van Otterloo van het AfvalfondsHet Afvalfonds Verpakkingen is meer dan een pot met geld. Het fonds is ook verant-

woordelijk voor het realiseren van de hergebruikdoelen voor verpakkingen. Neem de

groei naar 52 procent van de hoeveelheid gerecycled kunststof in 2022.

Lees verder op pag. 5

15 Bezem

25 Veel te leren van Zweeds afvalbeheer

26 Hoe doen zij dat? Deze maand afval

en toerisme

28 Meer en betere recycling door

ketenoptimalisatie

31 CloseUp: GMT

32 Vakwerk

35 NVRD nieuws

37 Rechter fluit Rhenen terug over

hoogte afvalstoffenheffing

40 Keurmerk Beeldschoon, een

bruikbare leidraad

43 Branchegenoten

46 Nieuwe ontwikkelingen bieden

kansen voor verbreding naar IBOR

49 Nieuws op de Markt

54 Agenda

Composteren en milieubelasting

op het water in Rivierenland. De toekomst ligt buiten!

Aanmelden of meer informatie? www.detoekomstligtbuiten.nl

NVRD JAARCONGRES 21/22/23 MEI - TIEL

Astrid Joosten Dagvoorzitter

Annemarie Jorritsma

Kim Putters Barbara Baarsma

AVR14_081 Opzet adv7.indd 1 17-02-14 15:50

Nog veel onbenut potentieel onder mensen met

afstand tot arbeidsmarkt

Gemeenten werken aan toekomstige rol van

ketenregisseur

GRAMJAA

RGA

NG

105 | NU

MM

ER Mei 2014

VAkblAd VAN dE 4

Lees verder over ketenoptimalisatie op

pag. 29

4 GRAM | mei 2014

De nieuwe standaard voor duurzaam afvalbeheer:

100% Green Made

Plastic Omnium BVBeneluxstraat 4 - 6014 CC Ittervoort - Nederland Tel: +31 (0)800 54 25 055 - Fax: +31 (0)800 54 25 033E-mail: poinfo@plasticomnium.com / Internet: www.plasticomnium.nl

Plastic Omnium NVRing Oost 14 - 9400 Ninove - België, Tel: +32 (0)54 31 31 31 - Fax: +32 (0)54 31 31 30E-mail: poinfo@plasticomnium.com / Internet: www.plasticomnium.be

Een afvalcontainer van gewoon plastic of de 100% Green Made van plantaardig plastic (suikerriet), die bovendien voldoet aan de EN840 norm? De keus is zó gemaakt! Aan de productie van de 100% Green Made komt namelijk geen aardolie te pas. En waar gewone plastic containers CO2 uitstoten, neemt de nieuwe afvalcontainer van Plastic Omnium juist CO2 op. Resultaat: minder ver-bruik van natuurlijke hulpbronnen en afname van de CO2-uitstoot. Tel uit uw milieuwinst …

De financiële crisis zorgt voor veel dynamiek in de afvalbranche. Op lokaal niveau

moeten gemeenten fors bezuinigen en zij voelen daarom vaak de noodzaak

zich te concentreren op kerntaken. Dit biedt kansen voor afvalbedrijven om de

dienstverlening uit te breiden met goed passende diensten, zoals het beheer van de

openbare ruimte.

De crisis zorgt voor nog meer uitdagingen bij gemeenten. Voor bijstandsgerechtigden moet

alternatief werk worden gezocht en voor mensen met een achterstand op de arbeidsmarkt

moeten 125.000 banen worden gerealiseerd. Ook hier liggen kansen voor afvalinzamelende

bedrijven om hun maatschappelijke meerwaarde te tonen. Het kan echter ook een opgave

worden die spanning creëert: efficiency versus werkgelegenheid.

Betrokkenheid van de burger bij de gemeente past bij de tijdsgeest en moet liefst ook leiden

tot bezuinigingen. Maar hoe doe je dat in de praktijk? Met buurtbudgetten zoals in Amsterdam?

Ook hier liggen kansen voor diensten en bedrijven om hun meerwaarde te vergroten, maar

er wordt daarbij ook een visie van u verwacht. Naast de financiële crisis speelt ook de

internationale grondstoffencrisis. Hier ligt de volgende grote opgave voor gemeenten. Want

de grondstoffen die we wel hebben, zitten gewoon in ons afval. Maar hoe kom je van 55%

hergebruik nu, naar 75% in 2020?

Om klaar te zijn voor al deze ontwikkelingen, is een open blik naar de toekomst nodig.

Integraal denken en naar buiten gaan: letterlijk de openbare ruimte in. En buiten vaste kaders

nadenken over nieuwe maatschappelijke, politieke en technologische ontwikkelingen. Het

NVRD Jaarcongres op 22 mei biedt u inspiratie en handvatten voor uw visie op de toekomst.

De vele aanwezige directeuren, managers en senior beleidsmakers, bieden u een perfect

netwerk voor het uitwisselen van informatie. De NVRD zorgt met een uitgekiend programma en

toonaangevende sprekers voor de benodigde visie, inspiratie en kennis. Avri biedt als gastheer

een unieke locatie in Tiel; buiten op het water van het rivierenland meert het prachtige schip

‘Ocean Diva' aan, met plaats voor maximaal 350 bezoekers. Het schip vormt daarnaast een

geweldig decor voor sponsoren die dit jaarcongres mede mogelijk maken.

De toekomst ligt buiten. Bent ú er klaar voor?

Graag tot ziens in Tiel.

Erik de Vries Directeur Avri

De nieuwe standaard voor duurzaam afvalbeheer:

100% Green Made

Plastic Omnium BVBeneluxstraat 4 - 6014 CC Ittervoort - Nederland Tel: +31 (0)800 54 25 055 - Fax: +31 (0)800 54 25 033E-mail: poinfo@plasticomnium.com / Internet: www.plasticomnium.nl

Plastic Omnium NVRing Oost 14 - 9400 Ninove - België, Tel: +32 (0)54 31 31 31 - Fax: +32 (0)54 31 31 30E-mail: poinfo@plasticomnium.com / Internet: www.plasticomnium.be

Een afvalcontainer van gewoon plastic of de 100% Green Made van plantaardig plastic (suikerriet), die bovendien voldoet aan de EN840 norm? De keus is zó gemaakt! Aan de productie van de 100% Green Made komt namelijk geen aardolie te pas. En waar gewone plastic containers CO2 uitstoten, neemt de nieuwe afvalcontainer van Plastic Omnium juist CO2 op. Resultaat: minder ver-bruik van natuurlijke hulpbronnen en afname van de CO2-uitstoot. Tel uit uw milieuwinst …

de toekomst ligt buiten!

GRAM | mei 2014 5

CONGRESSPECIAL

WELKOMSTAVOND

21 MEILOCATIE: OCEAN DIVA, WAALKADE TIEL

CONGRES

22 MEILOCATIE: OCEAN DIVA, WAALKADE TIEL

ALV

23 MEILOCATIE: HOTEL VAN BALVEREN, ECHTELD

PROGRAMMATIJD ONDERDEEL SPREKER18.00 - 19.00 u Ontvangst aan boord van de Ocean Diva

19.00 - 22.00 u Diner en netwerken

08.30 - 09.15 u Ontvangst en bezoek stands

09.15 - 09.20 u Opening door dagvoorzitter Astrid Joosten

09.20 - 09.30 u Welkomstwoord Hans Beenakker Burgemeester Tiel Erik de Vries Directeur Avri

09.30 - 09.45 u Jaarrede voorzitter NVRD Han Noten

09.45 - 10.15 u Integraal besturen is de toekomst Annemarie Jorritsma Voorzitter VNG

10.15 - 11.00 u Burgerparticipatie in de toekomst Prof. dr. Kim PuttersDirecteur Sociaal Cultureel Planbureau

11.00 - 11.30 u Ochtendpauze en bezoek aan stands

11.30 - 12.00 u Grondstoffen managen in de toekomstDoorbraken, bottlenecks en kansen

Michel SchuurmanMVO Nederland Senior Programmamanager Planet

12.00 - 12.30 u Toekomst in de markt Prof. dr. Barbara BaarsmaProfessor Marktwerking UvADirecteur SEO

12.30 - 13.45 u Lunchpauze en bezoeken stands

13.45 - 14.15 u De buitenruimte in de toekomstDe openbare ruimte als speelveld voor de samenleving

Sjoerd SoetersArchitect van o.a. Java-eiland Amsterdam

14.15 - 14.30 u De jeugd over de stad in de toekomst Boudewijn WijnackerAdviseur Stedelijke vernieuwing iXin

14.30 - 15.00 u Hergebruik nu en in de toekomstVan afval naar producten

Piet Hein EekOntwerper en industrieel vormgever

15.00 - 15.30 u Middagpauze en bezoek aan stands

15.30 - 15.45 u De toekomst van begroten: samen met de burgers in de buurt

Jeroen van SpijkWethouder Stadsdeel Oost Amsterdam

15.45 - 16.15 u Ondernemen in de toekomsten leiding geven aan verandering

Ronnie OvergoorMedia ondernemer 7 ditches

16.15 - 16.20 u Introductie NVRD Jaarcongres 2015

16.20 - 16.30 u Afsluiting NVRD Jaarcongres Astrid Joosten

16.30 - 18.00 u Borrel en netwerken bij stands

18.00 - 19.00 u Vrij te besteden

19.00 - 20.00 u Ontvangst feestavond

20.00 - 22.00 u Diner

22.00 - 00.00 u Feestavond met live muziek

09.30 - 10.00 u Ontvangst ALV Hotel van Balveren, Echteld

10.00 - 12.00 u Algemene Ledenvergadering

12.00 - 13.30 u Afsluitende lunch

6 GRAM | mei 2014

CONGRESSPECIAL

“De gemeente wordt steeds belangrijker.

De grote decentralisaties van overheidstaken

naar gemeenten vergen heel veel van het lokaal

bestuur.” Annemarie Jorritsma is voorzitter van

de VNG en burgemeester van Almere. In haar

lezing geeft ze haar visie op de toekomst van

integraal besturen en de uitdagingen waar de

lokale bestuurder voor komt te staan. Want

gemeenten krijgen te maken met krappere

budgetten en tegelijkertijd meer taken en

verantwoordelijkheden. Jorritsma:

“De gemeente kent haar inwoners beter dan

het rijk. Ze kan als geen ander maatwerk

leveren in zorg, welzijnstaken en andere

publieke of semi-publieke diensten. Sociale

doelen en fysieke prestaties moeten wel

hand in hand gaan door collegiaal bestuur,

integraal publiek management en politiek

dicht bij de burger. Dat raakt zowel de lokaal

bestuurder, de volksvertegenwoordigers in de

gemeenteraad, als de gemeentelijke diensten

en hun medewerkers. En uiteindelijk is de

burger gebaat bij lagere lasten.”

Annemarie Jorritsma (1950) verwierf in

de jaren negentig landelijke bekendheid

als VVD-minister in het kabinet Kok.

Van 1994 tot 1998 was ze minister van

verkeer en waterstaat, daarna tot 2002,

minister van economische zaken en

vicepremier.

GRAM | mei 2014 7

Hoofdrol voor

gemeentenAnnemarie Jorritsma

CONGRESSPECIAL

8 GRAM | mei 2014

Hoeveel ruimte kunnen gemeenten pakken om ondernemer te zijn,

hoe houdt de overheid de regie op marktactiviteiten en borgt zij

publieke belangen? Op deze en andere vragen geeft Barbara Baarsma

een antwoord tijdens haar lezing op 22 mei.

Topeconome Barbara Baarsma (1969) is onder meer directeur

van SEO Economisch Onderzoek en hoogleraar economie

aan de Universiteit van Amsterdam. Als kroonlid van de SER

adviseert ze de regering op het gebied van economische

vraagstukken. De econome heeft vooral ruime ervaring op

het gebied van marktwerkingstudies, mededingingszaken en

kosten-batenanalyses. Ook heeft ze een paar verschillende

commissariaten en is ze lid van een aantal commissies,

waaronder de monitoring Commissie Corporate Governance

Code en de commissie Structuur Nederlandse banken.

De welbespraakte Baarsma schuift regelmatig aan bij tv-

programma’s als De Wereld Draait Door en Nieuwsuur om

economische ontwikkelingen te duiden of te verhelderen.

Overheid en de marktBarbara Baarsma

Ontwerper Piet Hein Eek is een gevestigde

naam in de internationale designwereld. Eek

studeerde in 1990 af aan de Design Academy

in Eindhoven met een opvallend project: een

kast van sloophout. Samen met compagnon

Nob Ruighok runt Eek de firma Eek & Ruigrok.

In hun eigen fabriek in Geldrop ontwikkelden

ze een indrukwekkend oeuvre: banken, tafels,

stoelen, tuinhuizen, theaterdecors, lampen

en telkens weer nieuwe kasten rolden in

kleine series uit hun werkplaats. De firma Eek

& Ruijgrok bestaat inmiddels ruim 10 jaar

en heeft ongeveer vijftien medewerkers in

dienst. Piet Hein Eek’s werkterrein is inmiddels

behoorlijk uitgebreid, maar zijn uitgangspunten

zijn in de loop der jaren niet wezenlijk

veranderd. Nog steeds werkt Eek vaak met

afvalmateriaal uit de natuur en uit de industrie. Van afval naar productenPiet Hein Eek

CONGRESSPECIAL

GRAM | mei 2014 9

De overheid stuurt sterk aan op meer burgerparticipatie, maar

zit daar ook een grens aan? Kim Putters, directeur van het

Sociaal Cultureel Planbureau, denkt van wel. “Zes op de tien

Nederlanders is al met vrijwilligerswerk bezig, voor hun sportclub,

bestuursfuncties enzovoort. Een overheid mag niet automatisch

verwachten dat mensen meer voor hun buren gaan zorgen.”

Uit het laatste SCP-rapport De Sociale Staat van Nederland blijkt dat

de kwaliteit van leven hoog is in Nederland. “Maar”, waarschuwt

Putters, “Tegelijkertijd blijkt dat de groep mensen in ons land die in

armoede leeft, de laatste twee jaar is gegroeid van ongeveer 6 naar

7,5 procent. De problemen bij deze mensen stapelen zich op, zoals

schulden, gezondheid en onvoldoende opleiding.”

Volgens Putters kent elke maatschappij zijn zwakke plekken. “In

een recent rapport hebben wij, ook in historische context, gekeken

hoe zelfredzaam de burger is. Niet alleen in Nederland, ook in

landen als Duitsland en Japan. Dan zie je, door alle tijden heen, dat

er altijd een groep kwetsbare burgers is waar je rekening mee moet

houden. Dat poetst een overheid niet even weg door te zeggen

‘doe het zelf maar’. Ook de groep burgers die actief mee wil praten

over beleid en politiek is begrensd. Het is een illusie te denken dat

je zo’n groep zomaar groter kunt maken.”

Prof. dr. Kim Putters (1973) volgde vorig jaar Paul Schnabel

op als directeur van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP).

De bestuurskundige zat daarvoor tien jaar in de Eerste

Kamer. Putters is ook hoogleraar beleid en sturing van de

zorg in de veranderende verzorgingsstaat bij het Instituut

Beleid en Management Gezondheidszorg (iBMG) aan de

Erasmus Universiteit Rotterdam.

Niet iedereen kan zichzelfredden Kim Putters

Van afval naar producten

CONGRESSPECIAL

Sjoerd Soeters

Architect Sjoerd Soeters (1947) vindt dat architectuur

afgestemd moet worden op de menselijke maat. “Aan de

tekentafel heb je de neiging rechte lijnen te trekken, die

eindeloos doorgaan. Dat beeld past niet bij de manier

waarop mensen de openbare ruimte beleven. Zij willen

omslotenheid, met steeds weer een ander perspectief.”

Soeters ontwierp onder meer het Circus in Zandvoort, het Helicon-

gebouw in Den Haag, de Piramides in Amsterdam, Haverleij in

Den Bosch en het stadhuis van Zaanstad. Geen strakke, moderne

kolossen, maar intieme geveltjes, compacte pleinen en lijnen die

een beetje krom lopen in plaats van recht. Soeters: “Wij ontwerpen

bewust een gekrompen openbare ruimte, zoals je die in oude

binnensteden nog vaak ziet. De voetganger moet zich door de

openbare ruimte omsloten voelen. Hij wil geen vijf kilometer lopen

voordat hij een nieuw perspectief ontwaart. Veel openbare ruimte

is ingericht met brede straten die kaarsrecht lopen. Door de gevels

dichter tegenover elkaar te plaatsen en hier en daar een knikje toe

te passen, krijg je een veel aangenamere beleving. Mensen lopen

dichter bij elkaar, maken makkelijker contact en ervaren sneller

een gezellige drukte.”

Het toenemend gebruik van ondergrondse afvalcontainers in het

straatbeeld juicht Soeters van harte toe. “Hoe meer obstakels,

hoe rommeliger het beeld. Dat geldt overigens ook voor

verkeersborden en ander straatmeubilair. Met veel obstakels ziet

het er nooit goed uit.”

Sjoerd Soeters heeft sinds 1979 zijn eigen architectenbureau. Bij

Soeters Van Eldonk Architecten werken op dit moment circa 20

mensen aan architectuur en stedenbouwkundige projecten in het

binnen- en buitenland.

Gekrompen openbare

ruimte

10 GRAM | mei 2014

foto

: Ingm

ar Timm

er

CONGRESSPECIAL

GRAM | mei 2014 11

Het belang van een circulaire economie staat volgens Michel Schuurman buiten

kijf. “Over een jaar of twintig is wereldwijd het aantal middenklasse consumenten

gestegen van 2 naar 5 miljard. Middenklasse consumenten zijn mensen zoals u

en ik, die mee willen delen in de welvaart en dus een koelkast of een tv willen. Al

die consumptie zorgt voor meer afval, maar ook voor verdere uitputting van de

grondstoffen. Dat laatste levert geopolitieke spanningen op. Zo vergroot China haar

invloed in Afrika en het Pacifisch gebied steeds verder, tot grote zorg van Australië

en de VS. Volgens Schuurman wordt het hoog tijd dat we meer in gaan zetten

op circulaire economie. “Tot voor kort hadden we een lineaire economie. Je wint

grondstoffen, daar maak je een product van en dat wordt verbrand of gestort als

afval. Met circulaire economie richt je je volledig op daadwerkelijk hergebruik. We

recyclen nu al zo’n 80 procent, maar alleen al in Nederland wordt er jaarlijks nog

voor 7,3 miljard euro aan kostbare grondstoffen weggegooid. Het kan dus nog veel

beter en hoogwaardiger. Denk maar aan de sloop van gebouwen. Van het steengruis

kun je fundering maken voor een weg. Maar je kunt ook de wanden, kozijnen,

betonnen zuilen en dergelijke zodanig ontwerpen dat ze gedemonteerd en opnieuw

gebruikt kunnen worden. Dan gaan er geen waardevolle grondstoffen verloren.”

Michel Schuurman (1973) is programmamanager Planet bij MVO Nederland.

Zijn primaire aandachtsgebieden zijn realisatie van de circulaire economie,

klimaatverandering en biodiversiteit. Schuurmans aanpak richt zich niet

uitsluitend op het milieu, maar op het besef dat People, Planet en Profit

onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.

Circulaire economie is

noodzaak Michel Schuurman

Ronnie Overgoor

De wereld verandert. Technologische ontwikkelingen volgen elkaar in

hoog tempo op. Wat betekent dat voor bedrijven en organisaties? En hoe

verandert communicatie met klanten en burgers hierdoor? Wat is de invloed

van sociale media op dit alles en vooral: wat is de zin en de onzin hiervan?

‘Internetcowboy’ Ronnie Overgoor neemt de luisteraar in sneltreinvaart mee

door dit veranderende landschap.

Overgoor was in de jaren negentig directeur van een van de grootste

internetbureaus van Nederland. “Een leuke tijd, waarin ik virtueel miljonair

was”, zegt hij zelf over die periode. “Tot de boel in 2000 in elkaar klapte.

Toen ben ik gaan werken”, grapt hij. Sinds 2004 is Overgoor actief als

zelfstandig mediaondernemer, presentator, dagvoorzitter en spreker. Ook

is hij initiatiefnemer van het online televisiestation voor ondernemers,

7 Ditches TV. Overgoor staat tegenwoordig meer dan honderd keer per

jaar op podia en in studio's in binnen- en buitenland als (tv)presentator

voor vele bedrijven en ondernemers. Zijn enorme ervaring, humor en

spreektalent zijn daarbij goud waard. Weinigen kunnen tippen aan zijn

kennis over succesvol online zakendoen. Als spreker ontkracht Overgoor

graag alle misverstanden die, zeker bij veel ondernemers, over online

succes en sociale netwerken bestaan.

Overgoor schreef in 2011 het boek ‘Ondernemerslessen van een

Internetcowboy’ dat werd uitgeroepen tot het Ondernemersboek

van het Jaar.

Zin en onzin van sociale media

CONGRESSPECIAL

Jeroen van Spijk

“De stad blijven beheren en ontwikkelen met een kleinere

overheid: het kan. Door slim samen te werken, op de schaal

van de buurt, kan de uitvoeringskracht in de stad alleen maar

toenemen. Misschien juist in tijden van crisis.” Jeroen van Spijk

(1973) is stadsdeelwethouder van Amsterdam-Oost en laat

graag een tegengeluid horen. Zijn stadsdeel moest de afgelopen

jaren flink bezuinigen, terwijl het aantal inwoners alleen maar

toenam. Door gebiedsgericht te werken, aan de hand van een

buurtbegroting, is dat volgens Van Spijk goed gelukt.

“Om de overheid dichter bij de burgers te brengen én om kosten

te besparen, moet je maatwerk leveren. In Amsterdam-Oost

hebben we bijvoorbeeld wijken waar de bewoners heel tevreden

zijn over het openbaar groen, de kwaliteit van het straatbeeld

en de speelobjecten. Daar hoef je dus weinig extra’s te doen. In

andere wijken staan de indicatoren op rood. Daar moet je wel

een tandje bijzetten en meer investeren in de openbare ruimte.

Door te sturen op indicatoren kun je als gemeente veel kosten

besparen. Bovendien sluit je, door gebiedsgericht te werken en

bewonersinitiatieven te stimuleren, beter aan bij de beleving van

de burger.”

Jeroen van Spijk is sinds 2010 stadsdeelwethouder

Amsterdam-Oost. Hij heeft onder andere financiën en

bewonersparticipatie in zijn portefeuille. Daarvoor was

hij onder meer zelfstandig ondernemer en raadslid in

Amsterdam voor D’66.

kracht zit in de buurt

12 GRAM | mei 2014

CONGRESSPECIAL

Boudewijn

Wijnacker

'De jeugd over de stad in de

toekomst', is het onderwerp van

de presentatie van Boudewijn

Wijnacker. Hij is adviseur

stedelijke vernieuwing bij iXin

Vastgoed, Ruimte & Retail.

Teksten: Hetty Dekkers e.a.

Foto's: Avri, Raphaël Drenth,

William Hoogteijling e.a.

GRAM | mei 2014 13

S O F T W A R E S O L U T I O N S

Het NVRD Jarcongres 2014 wordt mede mogelijk gemaakt door:

14 GRAM | mei 2014

ESE B.V. · De Pinckart 37-39 · 5674 CB Nuenen+31 40 283 8485 · info-nl@ese.com · www.ese.com

Wij zijn bezig voor uw toekomst

Peute Recycling BV is in de loop van de jaren uitgegroeid tot één van de grootste

Europa. Ons bedrijf is een sterk groeiende,

Jaarlijks verwerken en vermarkten we

Peute is de contractant voor gemeenten,

drukkerijen in Nederland en daarbuiten! Onze afzet vindt plaats in zowel Europa als in Azië.

Oplossingsgerichtheid en de no nonsens mentaliteit zijn kenmerken van onze succesvolle onderneming. Vanzelfspre-kend zouden we onze dienstverlening ook graag voor uw bedrijf verzorgen. Voor

website; www.peute.nl, of u kunt bellen met 078-6214488.

Over the years Peute Recycling BV has become one of the largest independent waste paper processors in Europe. Peute

process over 940.000 tons of waste

industry in the Netherlands and throughout Europe! Peute is a major supplier of these raw materials in both Europe and Asia.

successful company. Obviously we would like to provide our services to your

visit our website at; www.peute.nl or you can call us on 0031 78 6214488.

940.000

GRAM | mei 2014 15

BEZEM

Nee, dat is geen goed idee. Spannend is het dat ‘oude’ afvalbedrijven doorstappen naar participatiebedrijven en volop bezig zijn met integraal beheer. Efficiëntie meets effectiviteit. Maar, waar is de geschiedenis gebleven? Achterom kij-ken is niet iets dat past bij de aard van het afvalbeestje. Toch jammer soms. Moet het altijd schoonheidsniveau A of B zijn? Is statiegeld wel zo duur? Is nascheiding van afval de vijand van bronscheiders? Zijn mondige burgers lastig? Of hebben ze gewoon altijd gelijk? Is een afvalbe-drijf niet alleen een goede inzamelaar? Mooi dat er een congres is, met avondprogramma. Het juiste moment om ook eens te reflecteren. Oplossingen, die hebben we al. Nu nog een probleem.

Congresseren

Het is een mooi oud woord, congresseren. Als iemand zegt: “Ik ga con-gresseren”, heb je daar direct een beeld bij. Een beeld met standing ongetwijfeld. Leden van de NVRD hebben daar zelfs een heel duidelijk beeld bij. Bijvoorbeeld één van de bijeenkomsten met partnerprogram-ma, nog uit de tijd van de D van Directeuren. Of het een goede oude tijd is laat ik aan u, de tijd staat in ieder geval niet stil. En de waan,.of zo u wilt, de actualiteit van de dag stuwt ons voort. Afval- en reinigingsmensen zijn daar bij uitstek goed in. Vooruit gaan, innoveren, oplossen. Eerst aan de gang en dan verder praten. Afval moet van de straat en het zwerfvuil moet opgeruimd.

Eens per jaar treft men elkaar op het NVRD Jaarcongres, ergens in het land. Ook deze maand zoeken afval- en reinigingsmensen elkaar weer op, onder de noemer ‘De toekomst ligt buiten.’ Daar lag hij natuurlijk al. Het is dan ook overdrachtelijk bedoeld. Afvalmensen binnen laten zitten?

GRAM | mei 2014 15

16 GRAM | mei 2014

percentage werknemers uit de bijzondere doelgroe-

pen inzetten. De invoering van de wet werd uitgesteld,

maar de gemeente ging door op de ingeslagen weg.

Om de gevolgen in beeld te krijgen, werd een business

“In 2008 werd op landelijk niveau afgesproken dat

er nagenoeg geen chemische middelen meer zouden

worden ingezet voor het onderhoud van het openbaar

groen. Dat was voor ons het moment om te kijken of

we dit handmatig konden gaan doen, met inzet van

mensen uit de sociale werkvoorziening”, vertelt Erik

van der Veen, eenheidsmanager Beheer en Onderhoud

bij de gemeente Apeldoorn. De gemeente startte met

een klein groepje mensen vanuit de sociale werkvoor-

ziening, de Felua-groep in Apeldoorn. Van der Veen:

“Ze bleken veel meer te kunnen dan we van tevoren

dachten. Dat was echt een eyeopener. We hebben het

langzaam uitgerold naar meer medewerkers en geke-

ken voor welk werk we hen konden inzetten.” De werk-

nemers van de sociale werkvoorziening zijn ondertus-

sen helemaal geïntegreerd in de teams van Beheer en

Onderhoud.

Van der Veen: “Ons idee is dat je mensen niet moet

stigmatiseren, maar juist moet helpen integreren.

Daarvoor hanteren we in Apeldoorn de kreet: ‘Ieder

talent is van wezenlijke waarde’.” Inmiddels zijn ook

andere doelgroepen betrokken: langdurig werklozen,

vanuit de re-integratie en mensen uit zorginstellingen,

in het kader van participatie. Het werk dat ze uitvoe-

ren loopt uiteen van het onderhoud van het groen tot

het schoonhouden van de openbare ruimte en van het

beheer van fietsenstallingen tot het uitvoeren van her-

stelwerkzaamheden of administratieve taken.

Sociaal en fysiek

In 2008 legde de gemeenteraad in een collegebesluit

vast dat de openbare ruimte zou worden onderhou-

den op een bepaald kwaliteitsniveau, met inzet van

mensen uit de bijzondere doelgroepen. Van der Veen:

“ In 2011-2012 besloten we om sociaal en fysiek met

elkaar te verbinden. Het college gaf opdracht uit te

zoeken hoe mensen uit de sociale werkvoorziening, de

re-integratie en participatie konden worden ingezet in

het arbeidsproces, waarna ze konden uitstromen naar

een reguliere baan.” Met het oog op de Participatiewet

die zou worden ingevoerd, wilde de gemeente weten

wat het betekent voor bedrijven als ze een bepaald

“We doen het met z’n allen”De Participatiewet zal in 2015 een feit zijn. De gemeente Apeldoorn is er goed op voorbereid. Al in 2008

zette de gemeente de eerste stappen om mensen uit de sociale werkvoorziening, te laten deelnemen

aan het arbeidsproces en hen uiteindelijk aan een reguliere baan te helpen. De Apeldoornse aanpak

dient vaak als voorbeeld.

PARTICIPEREN IN APElDOORN

Eerder werd de binnenstad machinaal geveegd. Nu zet

Apeldoorn hiervoor mensen vanuit de re-integratie in,

die handmatig vegen. (Foto: Maarten Sprangh)

GRAM | mei 2014 17

een berekening voor elke pilot uit de business case.

Soms bleek het voor de eenheid Beheer en Onderhoud

duurder uit te vallen en soms was het Werkplein Acti-

verium, dat verantwoordelijk is voor de inzet van de

mensen uit de re-integratie, meer geld kwijt. Van der

case uitgewerkt. Samen met aannemers en bedrijven

bracht de gemeente in kaart welke werknemersvaar-

digheden de nieuwe medewerkers nodig hebben, welk

werk ze kunnen uitvoeren en welke begeleiding ze

nodig hebben. Uit de businesscase bleek bijvoorbeeld

dat het goed mogelijk was om mensen vanuit de re-

integratie in te zetten voor het vegen van de binnen-

stad, onder leiding van een leermeester. Eerder werd

de binnenstad machinaal geveegd. Nu zet Apeldoorn

hiervoor een aantal mensen vanuit de re-integratie in,

die handmatig vegen.

Voor de financiële onderbouwing maakte Apeldoorn

“Om het verhaal financieel sluitend te

krijgen, is het belangrijk om begrotingen

te ontschotten.”

18 GRAM | mei 2014

PARTICIPEREN IN APElDOORN

ging. Voor de bestaande medewerkers van Beheer en

Onderhoud was het wennen. Op een verjaardagsfeest

moesten ze ineens vertellen dat ze samenwerken met

mensen uit de sociale werkvoorziening. Van der Veen:

“Voor sommigen was dat even slikken. We hebben hen

hierin ondersteund, maar er ook voor gezorgd dat ze

de positieve kanten zien en dat het mogelijk is om veel

te bereiken met deze nieuwe collega’s. Nu zijn de reac-

ties vooral positief.” Medewerkers uit de re-integratie

vinden het in eerste instantie vaak vervelend om werk

te verrichten in de openbare ruimte, in de stad waar

ze wonen. Van der Veen: “Na verloop van tijd vinden

ze het echter fijn om weer in het arbeidsritme te zit-

ten. We bieden hen bovendien goede ondersteuning bij

de doorstroming naar een reguliere baan.” Apeldoorn-

se burgers stonden eerst wat sceptisch tegenover de

nieuwe aanpak. Zo werden bomen eerder geplant door

twee mensen van Beheer een Onderhoud. Nu zijn er

soms vier mensen bij betrokken. “Naar buiten toe lijkt

het dan alsof er niet hard wordt gewerkt, omdat een

paar mensen staan toe te kijken, als onderdeel van hun

leerproces”, licht Van der Veen toe. “Het is belangrijk

dat we voor het voetlicht brengen waar we mee bezig

zijn. In de lokale media leggen we daarom steeds uit

wat we doen.”

Radertjes

Van der Veen somt de succesfactoren van de Apel-

doornse aanpak op. “Draagvlak is vanaf het allereerste

begin belangrijk. Mijn advies is om klein te beginnen

en te starten bij een paar enthousiaste medewerkers

binnen de organisatie, die hiervoor openstaan. Vervol-

gens rol je het uit. Bepalend voor het succes is ook

dat het college en de gemeenteraad er achter staan.

Dat zorgt voor borging. Verder is het belangrijk om

begrotingen te ontschotten. Door de kosten te verde-

len over verschillende eenheden en organisaties hoef

je niet duurder uit te zijn. Tenslotte is het belangrijk

om de successen voor het voetlicht te brengen, via de

media.” Van der Veen spreekt vaak op congressen en

krijgt regelmatig bezoek van andere gemeenten die

van Apeldoorn willen leren. Apeldoorn is klaar voor de

landelijke Participatiewet, wat betreft instroom, door-

stroom en uitstroom van mensen. Maar het proces

loopt ondertussen door. Van der Veen: “Samenwerking

is cruciaal. Dat geldt voor de zorginstellingen, maar

ook voor bedrijven waarmee we ons als gemeente ver-

binden en die van groot belang zijn voor de uitstroom

van mensen. Het is een grote opgave om al deze men-

sen aan het werk te helpen. Beheer en Onderhoud is

in dat proces één van de radertjes. Maar we doen het

met z’n allen.”

Tekst: Ans Aerts

Veen: “Als je kijkt naar het totale kostenplaatje zijn we

niet duurder uit. Het is overigens (nog) niet goedko-

per, maar we helpen wel meer mensen aan de slag.

Om het verhaal financieel sluitend te krijgen, is het

belangrijk om begrotingen te ontschotten. Dat heb-

ben we gedaan.” Van verdringing van werknemers is

geen sprake, volgens Van der Veen. “Dat blijkt uit het

voorbeeld van de veegploeg. Het enige verschil is dat

de man op de veegwagen, die eerder 100 procent pro-

ductie leverde, nu leermeester is. De vier mensen die

hij aanstuurt, leveren nu de productie. Er zijn meer

mensen aan het werk, die verschillende taken uitvoe-

ren.” In het eerste half jaar wordt met name aandacht

besteed aan de werknemers- en vakvaardigheden. Het

doel is dat mensen na deze periode doorstromen naar

een reguliere baan. Voor mensen voor wie dit nog niet

lukt en die nog verder moeten werken aan hun ontwik-

keling, zijn er in sommige gevallen mogelijkheden om

een arbeidscontract van een jaar te krijgen binnen de

gemeente, op basis van het minimumloon.

Personeelvereniging

Inmiddels zijn er 125 à 150 mensen vanuit de sociale

werkvoorziening aan het werk. Zij zijn gedetacheerd

bij de eenheid Beheer en Onderhoud. Ook zijn er sinds

2013 ongeveer vijftig mensen vanuit de re-integratie

aan de slag gegaan. Van deze groep heeft een derde

deel inmiddels een reguliere baan gevonden bij onder

meer de Belastingdienst, een groenbedrijf, een stra-

tenmaker en een verfproducent. Mensen uit verschil-

lende doelgroepen werken nu gebroederlijk met elkaar

samen. Van der Veen: “Dat lukt prima. Het is belang-

rijk dat de leermeesters goed met deze mensen kun-

nen omgaan. Ook letten we goed op welke mensen we

bij elkaar plaatsen en welk werk bij iemand past. Dat

doen we in overleg met de trajectbegeleiders van de

gemeente, de leermeesters en eventueel de contact-

personen van de zorginstellingen.” De ene medewerker

is helemaal gelukkig als hij de hele dag zwerfvuil kan

prikken in de binnenstad. Iemand anders komt het best

tot zijn recht in een administratieve functie op kantoor.

“Hier besteden we voortdurend aandacht aan. Als we

merken dat iemand niet goed functioneert in een team

of in een bepaalde functie, gaan we met die persoon in

gesprek om te kijken welke plek wel passend is.”

De mensen uit de sociale werkvoorziening bloeien

op en horen er helemaal bij. Ze krijgen werkkleding

van de gemeente en zijn lid van de personeelsvereni-

“We letten goed op welke mensen we

bij elkaar plaatsen en welk werk bij

iemand past.”

GRAM | mei 2014 19

zijn gebleven, zijn ze de laatste tien jaar gepiekt en

weer gedaald”, constateert Bakker. Dat vinden bedrij-

ven vervelend. “Niet alleen vertonen de prijzen over

de hele linie een gestage zaagtandcurve omhoog, ook

het pieken en dalen is geen fijn mechanisme voor een

solide bedrijfsvoering.” Het gaat om de prijs van ijzer,

aluminium, zeldzame aarden en kunststoffen, kortom,

niets minder dan de gestage prijsstijging van olie is de

oorzaak voor de opkomst van de inzet van secundaire

grondstoffen. “Olie is immers de basis voor kunststof-

fen. En metalen en mineralen kunnen met mijnbouw

louter worden gedolven en geraffineerd door de inzet

van heel veel energie”, verklaart de onderzoeker. Naast

schaarste spelen geopolitieke ontwikkelingen (China,

India, Rusland) en speculatie een belangrijke rol in de

prijsverhoging.

De tweede verklaring voor de toenemende aandacht

voor de inzet van secundaire grondstoffen is eveneens

van economische aard. “Het wordt voor Westerse lan-

den steeds lastiger te concurreren met lage lonenlan-

den. Het is niet langer mogelijk goedkopere producten

te leveren door te besparen in productieprocessen.

Bedrijven gaan nadenken over hele nieuwe concep-

ten zoals diensten toevoegen aan hun product. Vooral

in het marktsegment van business to business (B2B)

en business to government (B2G) is dit omdenken op

gang gekomen”, constateert Bakker.

Voorbeelden

Een fraai voorbeeld is Philips, vindt Bakker. “Het bedrijf

verwierf in Washington de order voor de verlichting

van een rangeerterrein voor metrostellen in de stad.

Waar ze vroeger louter lampen verkochten, verkopen

ze nu lichturen. Ze betalen de lampen en de energieno-

ta zelf.” Er is dus plots een prikkel om de zuinigste lED-

lampen toe te passen en bovendien te ontwerpen voor

recycling. “Armaturen worden zodanig ontwikkeld dat

een nieuwe generatie nog zuinigere lED-lampen snel

kan worden aangebracht. Philips volgt bovendien via

een uitgekiend systeem van afstandsbediening precies

hoe de lampen presteren, waar iets lekt of kapot is.

Waar ze vroeger zaten te wachten tot de gloeilamp ka-

pot ging om nieuwe lampen te verkopen, blijft nu alles

eigendom van Philips. Het metrobedrijf betaalt voor de

lichturen (pay per lux).”

De gestage opmars van het concept ‘circulaire econo-

mie’ kan worden afgedaan als de zoveelste hype in een

langlopende serie van soortgelijke begrippen. Conny

Bakker, onderzoeker aan de faculteit Industrieel Ont-

werpen van de Technische Universiteit Delft (TUD) en

autoriteit op het gebied van milieuvriendelijk ontwerp,

ontkent het niet. Bakker zag verschillende trends aan

zich voorbij trekken, zoals ecodesign – het onderwerp

waar ze in 1995 op promoveerde - en de filosofie van

cradle to cradle. (zie verder kader) “Maar”, zegt ze in

haar werkkamer in het hippe IO-gebouw op de Delft-

se campus, “er is nu wel iets gaande waardoor vooral

in het bedrijfsleven serieus wordt gewerkt aan een

omslag naar zorgvuldiger omgaan met materiaal en

grondstoffen.”

Prijsstijging olie

Dat blijkt niet zozeer ingegeven door het nobele doel

van duurzaamheid, tegengaan van klimaatverande-

ring en verbetering van de leefomgeving. “Waar de

prijzen van grondstoffen lang op eenzelfde niveau

Ontwerpen voor een circulaire economieDe overheid wil van afval naar grondstoffen. Een al langer gepredikt concept daarvoor is het milieu-

vriendelijker ontwerp van producten, waardoor meer hergebruik en meer inzet van secundaire grond-

stoffen in nieuwe producten mogelijk wordt. In de sector van ‘business to business’ en van ‘business

to government’ voltrekt zich al een omwenteling. Nu de lastige consumentenmarkt nog.

Interface produceert tapijt van 100 procent

gerecycled garen.

20 GRAM | mei 2014

een heuse Ecodesign Directive ook beleid voor grond-

stoffen en materialen. Onder andere standaardisering

van producten, zoals uniforme opladers voor telefoons

en recyclebaarheid komen daarin voor. “Er zou naast

recycling meer aandacht moeten komen voor cycling”,

doceert Conny Bakker. “Producten moeten we langer

werkzaam houden door meer te letten op de emoti-

onele duurzaamheid (je bent gehecht aan je mobiel),

de fysieke duurzaamheid (een nieuwe batterij erin), de

upgradability (van het 3G-netwerk kunnen overschake-

len op 4G zonder een nieuw toestel te hoeven kopen)

en de repareerbaarheid (snel een gebroken scherm

kunnen vervangen). Pas daarna komt recycling in het

vizier.”

Van afval naar grondstof – vijf hypes in 35 jaar

■ Afvalpreventie op ‘de ladder van lansink’ (jaren ’80

vorige eeuw): door voormalig CDA-Kamerlid Ad

lansink. Preventie is de hoogste tree op de ladder,

storten de laagste. Voorkomen dat afval ontstaat

door slimme verpakkingen te maken, beter ont-

werp van producten.

■ Ecodesign/design for recycling (jaren negentig vo-

rige eeuw): in ontwerp van producten regelen dat

hergebruik van onderdelen mogelijk wordt als het

product in afvalstadium komt. Dus minder samen-

gestelde verpakkingen, geen tien verschillende

soorten kunststoffen in een televisie, laat staan 86

schroeven van 13 verschillende soorten.

■ Energy-efficienty (jaren ’90). Minder energiever-

bruikende koelkasten, zuinigere benzine- en die-

selmotoren, zonnecellen en waterstof. Aandacht

voor ICT en domotica (huiselijke electronica). Vol-

gens Conny Bakker (TUD) heeft deze trend jaren-

lang de aandacht voor grondstoffen en materialen

naar de achtergrond verdrongen.

■ Cradle to Cradle (C2C) (begin jaren ’00): door Mi-

chael Braungart en William McDonough ontwikkeld

concept van ‘wieg tot wieg’, alles kan eindeloos

worden recycled en zelfs geupcycled. Energie is

het probleem niet. De hele wereld krijgt stroom

van 20 vierkante kilometer zonnecentrales in de

Sahara (Desert-tec).

■ Circulaire economie (begin jaren ’10): afval bestaat

niet meer, alles bestaat uit grondstoffen of secun-

daire grondstoffen. Van lineair (rivier) naar circulair

(meer). Doorstromen van grondstoffen vertragen.

Concept is al oud, van Walter Stahel (Product life

Institute Geneve). Met geld van Google-oprichter

Eric Schmidt gesponsorde Ellen MacArthur Founda-

tion zette het op de kaart. Het raakt met Van Afval

Naar Grondstof (VANG) als concept van het Minis-

terie van Infrastructuur en Milieu ook ingeburgerd

in het Nederlandse beleid.

Het begon met enkele koplopers zoals tapijtproducent

Interface en kopieerbedrijf Xerox. Bakker: “Zij zetten

ruim twintig jaar geleden al een leaseconcept in de

markt. De vloerbedekking en de kopieerapparaten in

kantoren en bedrijven bleven eigendom van de fabriek.

De gebruiker was geen eigenaar, maar betaalde voor

de dienst. Het bedrijf zorgde voor reparatie en als de

boel echt aan vervanging toe was, nam het bedrijf de

afgedankte spullen terug, knapte ze op, hergebruikte

waardevolle onderdelen en verkocht de rest aan recy-

celaars.”

Consumenten

Vandaag de dag is het leasen van deze producten vaak

gemeengoed in kantoren en in veel bedrijven. De slag

naar de grote consumentenmarkt is tot nog toe lastig

gebleken. “Veel burgers denken bij ‘tweedehands’ toch

nog vaak ‘dat is voor de armen’. Bovendien is de con-

sument gehecht aan zijn oude telefoon. Mensen blijken

hun oude mobieltje jarenlang in een la te houden. Ze

hebben ook tientallen batterijen in huis.” Relatief nieu-

we organisaties als WeCycle kunnen deze inzameling

bij burgers vermoedelijk wel verhogen. Ook de inzet

van vrijwel alle gemeenten en campagnes als ‘Plastic

Hero’ hebben ertoe geleid dat in korte tijd veel meer

kunststof verpakkingen worden ingezameld.

Maar dan moeten er via scheidingstechnieken meer

hoogwaardige toepassingen worden gevonden voor de

ingezamelde ‘secundaire grondstoffen’. Want er moe-

ten betere toepassingen komen dan het spreekwoor-

delijke bermpaaltje. “De recycling is kansrijk, maar de

techniek is nog lang niet uitontwikkeld. In voedseltoe-

passingen is de inzet van hergebruikte kunststof vrij-

wel onmogelijk door eisen voor veiligheid en hygiëne.

En het gebruik van tweedehands plastic in een koffie-

zetapparaat is eveneens lastig. Er gelden zoveel ver-

plichte technische specificaties en bovendien wil een

fabrikant gegarandeerd zijn van voldoende aanvoer

van secundaire grondstoffen.”

VANG

Gemeenten doen hun uiterste best, vooral op gebied

van kunststoffen, papier, glas en batterijen. De rol van

de landelijke overheid is echter weinig ambitieus, vindt

Conny Bakker. “Weliswaar omarmt staatssecretaris

Mansveld in haar recente brief aan de Tweede Kamer

het idee ‘Van Afval Naar Grondstof’ (VANG), maar veel

concreets staat er niet in. Het zijn toch vooral frasen

als ‘aansluiten bij goede initiatieven in de samenleving,

koplopers de ruimte geven en vooral ‘netwerkpartner’

zijn.”

Dat neemt niet weg dat Nederland moet aansluiten bij

de EU-wetgeving. Na jarenlang louter aandacht voor

energiebesparing, zoals energielabels, komt er nu met

“Maximaal hergebruik van grondstoffen en maximale duurzame energieproductie. Dat zijn de leidende thema’s binnen ons beleid.”

Aan het woord is Tedo Rijm, directielid Finance & Control bij Fryslân Miljeu. Een

overheids-N.V., waarvan 16 Friese gemeenten aandeelhouder zijn. Deze organisatie is

samen met Afvalsturing Friesland N.V., waarvan 25 Friese gemeenten aandeelhouder zijn,

onder de handelsnaam Omrin (Fries voor kringloop) actief in de gehele afvalketen.

“Wij houden ons bezig met de inzameling en reiniging van afval. Dat doen we bij 168.000

particuliere adressen en ruim 5.000 bedrijven. Om optimaal te kunnen inzamelen werken

we met up-to-date materieel, zoals minicontainers, ondergrondse containers en inzamel-

en reinigingsvoertuigen. Dat we uitstekend zijn uitgerust is mede mogelijk doordat we

deze bedrijfsmiddelen leasen. Dat doen we sinds 2012 bij ABN AMRO Lease. We vinden

dit een ideale oplossing. Want we kunnen altijd beschikken over de meest moderne

bedrijfsmiddelen, maar hoeven daarvoor niet onze liquide middelen te gebruiken.

“We gaan voor partnerships omdat het onze visie is dat we samen meer kunnen bereiken dan alleen.” Tedo Rijm

De manier van werken bij ABN AMRO Lease spreekt mij zeker aan. Ze kijken naar de

economische levensduur van een object, waardoor we onze investeringen over een

relatief lange periode kunnen aflossen. Prettig is ook dat ik een vast aanspreekpunt

heb, zodat ik bij vragen over bijvoorbeeld een contract direct geholpen wordt. Ook de

financiële afhandeling verloopt soepel. Als we een factuur insturen dan staat het geld

binnen een week op onze rekening. Dat is plezierig zakendoen.”

Kenmerkend voor ABN AMRO Lease:

Permanente beschikking over investeringsruimte zonder bij elke investering

een financieringstraject te hoeven doorlopen.

�Transparante afspraken over tarief; geen onderscheid tussen kleine en

grote investeringen binnen dezelfde faciliteit.

Flexibiliteit in looptijden, aansluitend bij interne afschrijvingsduur.

Ook geschikt voor kleinere investeringen.

Financiering onafhankelijk van lopende bankfaciliteiten.

Wilt u weten wat wij voor uw organisatie kunnen betekenen?Neem contact op met onze Relatiemanager Public:

Pim van Lexmond

Mobiel: +31 (0)6 13 76 21 79

E-mail: pim.van.lexmond@nl.abnamrolease.com

www.abnamrolease.nl

Samen gaan voor het maximale inproduct- en materiaalkringlopen

(advertorial)

GRAM | mei 2014 21

“Maximaal hergebruik van grondstoffen en maximale duurzame energieproductie. Dat zijn de leidende thema’s binnen ons beleid.”

Aan het woord is Tedo Rijm, directielid Finance & Control bij Fryslân Miljeu. Een

overheids-N.V., waarvan 16 Friese gemeenten aandeelhouder zijn. Deze organisatie is

samen met Afvalsturing Friesland N.V., waarvan 25 Friese gemeenten aandeelhouder zijn,

onder de handelsnaam Omrin (Fries voor kringloop) actief in de gehele afvalketen.

“Wij houden ons bezig met de inzameling en reiniging van afval. Dat doen we bij 168.000

particuliere adressen en ruim 5.000 bedrijven. Om optimaal te kunnen inzamelen werken

we met up-to-date materieel, zoals minicontainers, ondergrondse containers en inzamel-

en reinigingsvoertuigen. Dat we uitstekend zijn uitgerust is mede mogelijk doordat we

deze bedrijfsmiddelen leasen. Dat doen we sinds 2012 bij ABN AMRO Lease. We vinden

dit een ideale oplossing. Want we kunnen altijd beschikken over de meest moderne

bedrijfsmiddelen, maar hoeven daarvoor niet onze liquide middelen te gebruiken.

“We gaan voor partnerships omdat het onze visie is dat we samen meer kunnen bereiken dan alleen.” Tedo Rijm

De manier van werken bij ABN AMRO Lease spreekt mij zeker aan. Ze kijken naar de

economische levensduur van een object, waardoor we onze investeringen over een

relatief lange periode kunnen aflossen. Prettig is ook dat ik een vast aanspreekpunt

heb, zodat ik bij vragen over bijvoorbeeld een contract direct geholpen wordt. Ook de

financiële afhandeling verloopt soepel. Als we een factuur insturen dan staat het geld

binnen een week op onze rekening. Dat is plezierig zakendoen.”

Kenmerkend voor ABN AMRO Lease:

Permanente beschikking over investeringsruimte zonder bij elke investering

een financieringstraject te hoeven doorlopen.

�Transparante afspraken over tarief; geen onderscheid tussen kleine en

grote investeringen binnen dezelfde faciliteit.

Flexibiliteit in looptijden, aansluitend bij interne afschrijvingsduur.

Ook geschikt voor kleinere investeringen.

Financiering onafhankelijk van lopende bankfaciliteiten.

Wilt u weten wat wij voor uw organisatie kunnen betekenen?Neem contact op met onze Relatiemanager Public:

Pim van Lexmond

Mobiel: +31 (0)6 13 76 21 79

E-mail: pim.van.lexmond@nl.abnamrolease.com

www.abnamrolease.nl

Samen gaan voor het maximale inproduct- en materiaalkringlopen

(advertorial)

22 GRAM | mei 2014

Kostenfficiënter

De belangrijkste uitdagingen voor de Afvalfonds direc-

teur zitten dan ook aan de uitgavenkant. Aan die kant

spelen ook de beoogde hergebruikpercentages. “Het

doel in 2022 van 52 procent hergebruik voor kunststof

is wel een uitdaging. Nu zitten we op 43 procent. Je

praat over een extra volume van zo’n vijftig duizend ton

verpakkingskunststof die we naar de recycling moeten

brengen. Bovendien hebben we toegezegd dat we dat

percentage al in 2017 proberen te realiseren. Vorig jaar

werd bij de huishoudens 120 duizend ton ingezameld,

waarvan 105 duizend ton kon worden gerecycled.” De

aanvullende uitdaging, vervolgt De Mol van Otterloo,

is die beoogde hoeveelheid extra kunststof in te zame-

len en te recyclen tegen dezelfde kosten. “Er komt geen

geld bij, terwijl we wel meer moeten gaan inzamelen

en recyclen. De inzameling en recycling zal dus vele

malen kostenefficiënter moeten.” Gelukkig, constateert

hij, stijgt de inzameling nog steeds flink. In 2014 zijn

er 1300 Plastic Heroes-bakken bijgeplaatst, vooral in de

grote steden, “We zitten nu op bijna 5000 bakken.”

Sorteeropgave

In de Raamovereenkomst is afgesproken dat gemeen-

ten vanaf 2015 de ketenregie van het proces van in-

zamelen, transport, op- en overslag en sortering en

mogelijk vermarkten van het kunststof op zich nemen.

Het was een nadrukkelijke wens van gemeenten om

net als bij glas en papier de regie in handen te hebben.

Dit zou voor hen tot extra opbrengsten kunnen leiden.

Het vermarkten van gesorteerde kunststof stromen is

voor gemeenten een vrijblijvende optie. Een rondgang

door het land (zie GRAM, april 2014, red.) leert dat een

minderheid van de gemeenten hiervoor kiest. Waar ge-

meenten wel verplicht invulling aan moeten geven, is

de sorteeropgave, als ze in 2015 voor het scheiden van

het verpakkingsafval verantwoordelijk worden.

Marktprikkels

Door het hele land lopen op dit moment aanbestedin-

gen om partijen te vinden die het sorteren en vermark-

ten op zich willen nemen. Sommige gemeenten die

geen overslaglocaties hebben, kiezen voor volledige

ontzorging. De Mol van Otterloo: “Ik zie dat er proces-

sen op gang komen die uitstekend passen in de nieuwe

De wereld van het verpakkingsafval is vorig jaar ingrij-

pend veranderd. Het Afvalfonds Verpakkingen was de

‘new kid on the block’. Er was behoefte aan een nieuwe

organisatie om de uitvoering van de eind 2012 beklon-

ken Raamovereenkomst (looptijd tot eind 2022) tussen

rijk, gemeenten en bedrijven te behartigen. De rijks-

overheid wilde één organisatie als aanspreekpunt heb-

ben. “Als directeur van het Afvalfonds”, legt Cees de

Mol van Otterloo uit, “kan ik namens alle producenten

en importeurs met de overheid praten. De rijksover-

heid kan het Afvalfonds op haar beurt aanspreken op

het realiseren van de hergebruikpercentages die voor

de verschillende verpakkingsmaterialen zijn overeen-

gekomen.”

Afvalbeheersbijdrage

In tegenstelling tot het jonge Afvalfonds, komt De Mol

van Otterloo niet bepaald net kijken in verpakkingen-

land. Zo leidde hij de delegatie van het verpakkende

bedrijfsleven (frisdrankfabrikanten, supermarkten,

Unilever, Heineken, maar ook non-food bedrijven als

Blokker) tijdens de ruim anderhalf jaar durende onder-

handelingen over de nieuwe Raamovereenkomst. De

begroting van het Afvalfonds beslaat een slordige 150

miljoen euro. Tweederde daarvan gaat naar de inzame-

ling van kunststofafval. Het fonds wordt gevoed door

de ‘afvalbeheersbijdrage’ die bedrijven moeten beta-

len, als ze jaarlijks meer dan 50 duizend kilo verpak-

kingen op de markt brengen. Die afdracht is bedoeld

om de gemeenten te vergoeden voor de kosten die

zij maken bij het ophalen van verpakkingsafval. Een

dik jaar later concludeert De Mol van Otterloo dat de

overgang naar het Afvalfonds goed is verlopen. De be-

drijven, ongeveer 2800, betalen keurig op tijd en de

balans is op orde.

‘Inzameling en recycling moet vele malen kostenefficiënter’

Het Afvalfonds Verpakkingen is meer dan een pot met geld. Het fonds is ook verantwoordelijk voor het

realiseren van de hergebruikdoelen voor verpakkingen. Neem de groei naar 52 procent van de hoeveel-

heid gerecycled kunststof in 2022. Doelen die Cees de Mol van Otterloo met een gelijkblijvend budget

moet halen. De directeur van het Afvalfonds schetst een aantal dilemma’s.

CEES DE MOl VAN OTTERlOO VAN HET AFVAlFONDS

“Er komt geen geld bij, terwijl we

wel meer moeten gaan inzamelen en

recyclen.”

GRAM | mei 2014 23

De reden voor de vertraging, aldus De Mol van Otter-

loo, zijn de sterke uiteenlopende kosten die gemeen-

ten maken voor de logistiek rond de kunststofstromen.

“Sommige gemeenten zijn veel kostenefficiënter bezig

dan andere. Er zijn nog veel gemeenten die hun zaak-

jes niet op orde hebben. Het is ook een weerbarstige

materie. We willen een scherp en realistisch bedrag

neerleggen, om volop prikkels naar de achterblijvende

gemeenten uit te delen. We willen naar één bedrag toe,

anders wordt het onoverzichtelijk. Ik hoop dat er voor

de zomer duidelijkheid is. Maar de samenwerking met

de gemeenten is goed, ik kan niet anders zeggen.”

Onduidelijkheid

Dezelfde rondgang door het land (GRAM april, red.)

leert dat er nog veel onduidelijkheden voor gemeen-

ten zijn. Als aan een aantal voorwaarden is voldaan,

vervalt in 2015 de wettelijke statiegeldplicht op grote

petflessen. Dan komt er een grote extra afvalstroom

beschikbaar (circa 25 duizend ton). Men weet niet hoe

regierol van gemeenten. De marktprikkels worden op-

gepakt. Wel maak ik me zorgen om de twintig procent

gemeenten die nog niet in actie zijn gekomen. We heb-

ben in ons land een prima infrastructuur opgezet voor

het inzamelen en verwerken van kunststof. Gemeenten

kunnen zo aanhaken. Ze hoeven bij wijze van spreken

alleen maar de telefoon te pakken.”

Weerbarstig

Gemeenten krijgen in 2015 voor de kosten van in-

zamelen, transporteren en sorteren van gescheiden

kunststof verpakkingsafval 817 euro per ton. Dit

bedrag is exclusief de opbrengsten die gemeenten

kunnen hebben voor de verkoop van het gescheiden

kunststof. Over de vergoedingen na 2015 wordt nog

steeds onderhandeld. Ook loopt er een tweede kosten-

studie door PWC, om de baten en lasten goed in beeld

te krijgen. De basis van de vergoeding is straks niet

meer het ingezamelde tonnage, maar het aantal ton

daadwerkelijk herbruikbaar materiaal.

“We hebben in ons land een prima

infrastructuur opgezet voor het

inzamelen en verwerken van kunststof.

Gemeenten kunnen zo aanhaken.”

24 GRAM | mei 2014

“Het uiteindelijke oordeel is echter aan het ministerie

van IenM. Staatssecretaris Mansveld heeft nog tot juli

om de Tweede Kamer hierover te informeren.”

Gepasseerd station

Pas nog becijferde onderzoeksbureau CE Delft dat het

statiegeldsysteem niet zo duur is als gedacht, wat een

van de argumenten tegen afschaffing zou zijn. Voor De

Mol van Otterloo is de discussie over het afscheid van

het statiegeld een gepasseerd station. “De kosten van

het statiegeldsysteem hebben geen rol gespeeld in de

Raamovereenkomst. Of het nu vijf of drie eurocent per

fles kost, wezenlijk is dat het integreren van de statie-

geldstroom in de Plastic Heroes-stroom nodig is om de

kosten onder controle te krijgen. Aan de kostenkant

wordt het veel overzichtelijker. In de Plastic Heroes-

bakken is bovendien voldoende ruimte over. Voor de

burger wordt het eenvoudiger om zijn kunststof op

één punt aan te bieden. Het gaat om het realiseren van

het doel van 52 procent hergebruikt kunststof. Afge-

sproken is de middelen, zoals in dit geval het statie-

geld, vrij te laten.”

VNG wil jaar uitstel sorteeropgave

De VNG heeft het ministerie en het verpakkende

bedrijfsleven voorgelegd de verplichte verantwoor-

delijkheid voor de sortering van kunststof verpak-

kingsafval met een jaar uit te stellen. De reden

hiervoor, aldus een woordvoerder, is dat op korte

termijn geen duidelijkheid is over de toekomst van

het statiegeldsysteem en het al dan niet vergoeden

van gescheiden inzameling van drankenkartons.

Deze onzekerheid, in combinatie met de onduide-

lijkheid over de vergoeding voor de kunststofinza-

meling voor de periode 2016-2018, maakt het voor

gemeenten moeilijk om de aanbesteding uit te zet-

ten of keuzes te maken voor een zo passend en ef-

ficiënt mogelijk inzamelsysteem. Het is immers nog

niet duidelijk of drankenkartons gescheiden of als

dragende fractie ingezameld kunnen gaan worden.

Daarbij komt de vraag of er straks een grote PET-

stroom bij komt voor gemeenten.

Netwerkinfo

Afvalfonds Verpakkingen, Cees de Mol van Otterloo

(directeur), info@afvalfondsverpakkingen.nl,

www.afvalfondsverpakkingen.nl.

Tekst: Pieter van den Brand

de samenstelling van het kunststof na 2014 zal zijn en

hoe groot het aandeel onbruikbare reststroom is. Dat is

van belang voor het vaststellen van de vergoeding en

de prijs waar het kunststof voor wordt vermarkt. Ook

is nog onduidelijk of het in ons land tot een inzame-

ling van drankenkartons komt. Nu is daar nog geen

vergoeding voor. De Mol van Otterloo: “Ik begrijp de

onzekerheid bij gemeenten. Ik denk dat de verwerkers

van kunststof voldoende flexibiliteit aan de dag kun-

nen leggen om hiermee om te gaan. De komst van de

grote petflessen in het Plastic Heroes-circuit zal een po-

sitieve uitwerking op de kosten hebben. Het gaat om

hoogwaardig plastic. Voor wat de drankenkartons be-

treft, lopen de onderhandelingen nog. Daar kan ik nog

niets over zeggen.”

Vertrouwen

Voor het Afvalfonds is een belangrijke fase ingegaan.

Onlangs rapporteerde de organisatie aan de Inspectie

voor de leefomgeving en Transport (IlT) dat de pres-

tatiegaranties wat het Afvalfonds betreft voldaan zijn,

zoals een groei in recycling van andere kunststoffen en

minimaal 25 procent gerecycled kunststof in nieuwe

petflessen. “Ik heb er dan ook alle vertrouwen in dat de

statiegeldplicht eraf gaat”, vertelt De Mol van Otterloo.

CEES DE MOl VAN OTTERlOO VAN HET AFVAlFONDS

“Ik heb er alle vertrouwen in dat de

statiegeldplicht eraf gaat.”

GRAM | mei 2014 25

val. De succesvolle inzameling hiervan gebeurt (in laag- én hoogbouw)

met behulp van papieren zakken, die door middel van minicontainers

(laagbouw) en verzamelcontainers (hoogbouw) worden ingezameld.

Daarnaast wordt in nieuwe woningen meer en meer gebruik gemaakt

van gootsteenvermalers, waarmee het voedselafval via het riool wordt

afgevoerd. Met een diner in een van de oudste panden van Malmö werd

de donderdag op een culinaire manier afgesloten.

Quattro select

Een van de hoogtepunten van de studiereis was de vrijdagochtend,

toen een bliksembezoek per bus aan de nabij gelegen universiteitsstad

lund de groep liet kennismaken met het Quattro Select inzamelsys-

teem. Hierbij worden in twee containers met elk vier compartimenten,

acht verschillende afvalstromen huis aan huis gescheiden ingezameld.

Hoewel er nog verder onderzoek naar de kosten van dit systeem moet

worden gedaan, werd er erg enthousiast gereageerd op deze manier

van afvalinzameling.

Een korte busrit door het historische centrum van lund en langs een

inzamellocatie voor hoogbouw, bracht de groep vrijdagmiddag terug

naar Malmö, waar publieke verwerker Sysav werd bezocht. Met een

rondgang langs hun kringloopwinkel, het AEEA demontage bedrijf en de

oude stortplaats op een kunstmatig schiereiland sloot de NVRD-delega-

tie een zeer interessante kennismaking met het Zweedse afvalbeheer af.

Tekst: Samuel Stollman

Na bezoeken aan Vlaanderen in 2012 en Dortmund vo-

rig jaar, was het dit jaar de beurt aan onze collega’s in

Malmö om de in’s en out’s van het Zweedse afvalbeheer

uit de doeken te doen. Scandinavische landen preste-

ren traditioneel goed op het gebied van afvalinzame-

ling en recycling. Reden genoeg dus om naar Malmö af

te reizen en te bekijken op welke manier het gemeen-

telijk afvalbeheer daar wordt vormgegeven.

Avfall Sverige

Na een voorspoedige reis op woensdagavond 2 april,

werd de Nederlandse delegatie donderdagochtend ont-

vangen op het kantoor van de Zweedse zusterorgani-

satie van de NVRD, Avfall Sverige. Hier kreeg de groep

een zeer interessant en uitgebreid overzicht voorge-

schoteld van de Zweedse beleidsontwikkelingen en de

manier waarop gemeenten en inzamelaars onder de

vlag van Avfall Sverige samenwerken en kennis delen

voor een beter gemeentelijk afvalbeheer.

Na een gezonde lunch en zonnige stadswandeling

deelde het publieke afval- en waterbedrijf VA-Syd de er-

varingen in Malmö met de gescheiden inzameling van

voedselafval met de groep. Waar beleid en communica-

tie in Nederland vooral zijn gericht op het gescheiden

inzamelen van gft-afval, is in Zweden gekozen voor

een focus op de gescheiden inzameling van voedselaf-

Veel te leren van Zweeds afvalbeheerVan 2 tot 4 april reisde een 18 personen tellende delegatie van NVRD leden naar Zweden om te kijken hoe onze Scandi-

navische collega’s het gemeentelijk afvalbeheer invullen. Vele interessante presentaties, sprekende praktijkvoorbeel-

den van de afvalinzameling en verwerking en natuurlijk de gezelligheid maakten deze studiereis tot een groot succes.

26 GRAM | mei 2014

▼Deze maand:

toerisme en afval

Hoe doen zij dat?

Met welk toerisme heeft uw

gemeente te maken?

Watertoerisme, omdat we dicht bij na-

tuur- en recreatiegebied de Biesbosch

zitten. Wij hebben hier in Drimmelen een

jachthaven voor 1400 boten, plus nog

een haven in Terheijden en lage Zwa-

luwe. Behalve booteigenaren trekt dat in

de zomer ook veel mensen aan die een

bootje huren, om een dagje de Biesbosch

in te gaan.

Wat betekent dit voor de

afvalinzameling?

Het gaat elk seizoen om duizenden

mensen, dat levert wel extra afval op.

Bij de jachthaven hebben we sinds kort

ondergrondse containers geplaatst met

betaalautomaten. Voor één euro kunnen

mensen hier hun afvalzakken kwijt. Ook

hebben we veel gewone afvalbakken

staan.

En voor het beheer van de openbare

ruimte?

Al dat watertoerisme levert eigenlijk

weinig extra zwerfafval op. De bootei-

genaren ruimen hun afval netjes op. Na

evenementen is het wel een gigantische

bende natuurlijk. Wat je ook ziet, is dat

huurders van boten hun afvalzak bij de

containers plaatsen, zonder die ene ex-

tra euro te betalen. Dat vinden ze te veel

moeite.

Moet u extra personeel inzetten en

meer routes rijden?

We doen het met ons eigen personeel,

waar ook mensen van de werkvoorzie-

ning tussen zitten. Extra personeel is

▼

Herman Heil (logistiek medewerker)

gemeente Drimmelen, 26.500 inwoners.

Contact: hheil@drimmelen.nl of

packermans.@drimmelen.nl

Tekst: Hetty d

ekkers

niet nodig. Wel rijden we meer routes.

De afvalbakken bij de havens legen we

normaal één á twee keer per week, in het

hoogseizoen rijden we meer rondes en

legen we twee á drie keer per week.

Neemt u ook preventieve

maatregelen?

Zorgen voor voldoende afvalbakken ui-

teraard. En we houden regelmatig op-

schoonacties, samen met Nederland

Schoon. De toeristen doen daar zelden

aan mee, wel de buurtbewoners en in-

dividuele personen. Een mevrouw belde

laatst dat ze een paar zakken zwerfafval

had verzameld, of wij die op wilden ko-

men halen. Dat doen we dan graag. Af en

toe trekt een groep vrijwilligers zelfs de

Biesbosch in; het enthousiasme voor de

opschoonacties is best groot. Wij stellen

de prikkers en dergelijke beschikbaar en

voeren het afval af.

Tips voor andere gemeenten?

Probeer mensen erbij te betrekken, door

bijvoorbeeld zwerfvuilacties te organise-

ren. Ze zien dan ook dat ze zelf verant-

woordelijk zijn. Bij een scholierenactie

merkten de jonge deelnemers dat er best

veel troep ligt langs de fietsroutes die ze

zelf rijden van en naar school.

Met welk toerisme heeft uw

gemeente te maken?

Veel mensen hebben hier een tweede wo-

ning en verblijven hier het hele seizoen.

Daarnaast hebben we veel vakantiepar-

ken, campings en havens. Er worden 4

miljoen overnachtingen per jaar geboekt,

in totaal hebben we zo’n 500.000 toeris-

ten per jaar.

Wat betekent dit voor de

afvalinzameling?

Bijna een verdubbeling. Het restafval

neemt slechts met 10 á 15 procent toe,

de stijging zit hem vooral in stromen als

glas, kunststof en papier. De toename

van kunststof zit bijvoorbeeld tegen de

50 procent. Op de vakantieparken en

campings wordt goed gescheiden, dat

komt omdat de meeste toeristen uit de

ons omringende landen, zoals Duitsers,

dat thuis ook gewend zijn.

En voor het beheer van de openbare

ruimte?

De hoeveelheid zwerfafval neemt helaas

ook sterk toe tijdens het toeristensei-

▼

kurt Stassenhoofd uitvoeringsbedrijf openbare ruimte

gemeente Schouwen-Duiveland,

34.000 inwoners

Contact: kurt.stassen@schouwen-duiveland.nl

▼

GRAM | mei 2014 27

▼het strand, en haalt zo blikjes en ander

afval onder het zand vandaan.

Moet u extra personeel inzetten en

meer routes rijden?

We doen het met ons eigen personeel. In

de wintermaanden proberen we de me-

dewerkers andere taken te geven, zoals

groen en onderhoud. In de zomer is hun

inzet veel groter. We moeten daarnaast

voldoende apparatuur hebben staan,

omdat we niet zomaar even machines bij

de buren kunnen lenen. Je zit nu eenmaal

op een eiland. Gaat er in de zomermaan-

den iets kapot, dan is dat heel lastig.

Neemt u ook preventieve

maatregelen?

Aan campagnes doen we verder niet

zo veel. We zorgen wel dat we het zo

schoon mogelijk houden, zodat er min-

der makkelijk vuil weggegooid wordt.

Tips voor andere gemeenten?

Niet echt. Wij zitten natuurlijk op een

eiland, waar de mensen naar toe komen

om van de omgeving en de natuur te

genieten. Dat is een heel andere situatie

dan het toerisme in hartje Amsterdam.

Bij ons werkt dat systeem ‘schoonhou-

den ter preventie’ heel goed. In de stad

zul je weer andere maatregelen moeten

bedenken.

Met welk toerisme heeft uw

gemeente te maken?

Op jaarbasis hebben we zo’n 550.000

toeristen. Het grootste deel verblijft lan-

ger op ons eiland, van een paar dagen tot

een paar weken, maar een deel bestaat

ook uit dagtoerisme.

Wat betekent dit voor de afvalinza-

meling?

We zamelen zo’n 1500 ton bedrijfsafval

in per jaar. Dat is alleen maar van de toe-

risten want andere bedrijven hebben we

vrijwel niet. Het is een grillig beeld, met

pieken en dalen. Dat maakt het wel eens

lastig. Om het dagtoerisme in te schat-

ten, houden we de weersvoorspelling

goed in de gaten. Maar ook dan nog kun

je er nog wel eens naast zitten.

En voor het beheer van de openbare

ruimte?

Het zwerfafval ruimen we heel goed op,

met de gedachte ‘waar niks ligt, gooit

men niks bij’. In het hoogseizoen lopen

hier dagelijks drie mensen de hele dag

zwerfafval te prikken en te ruimen. We

horen bezoekers vaak zeggen dat het ei-

land zo mooi schoon is, dus dat werkt.

Verder hebben we veel extra bakken

staan langs fietsroutes en op het strand.

Een strandreiniger woelt dagelijks de bo-

venlaag om, bij duindoorgangen en op

zoen. Het beheer van de stranden beste-

den we uit aan een groencombinatie van

hoveniers en aannemers. Zij rijden elke

avond met een zeef over het strand om

het zwerfafval te ruimen. Mensen van de

sociale werkplaats helpen mee rapen en

pikken bij de duinovergangen.

Moet u extra personeel inzetten en

meer routes rijden?

Ons vaste personeel neemt in de winter

veel verlof op, in de zomer draaien ze

overuren. Zo kunnen we het net redden

met onze eigen medewerkers. We rijden

veel extra routes. De ondergrondse con-

tainers worden normaal één keer per

week geleegd, in de zomer is dat drie

keer.

Neemt u ook preventieve

maatregelen?

Bij de strandtenten hangen posters die

toeristen oproepen geen troep te ma-

ken. Verder werken we veel samen met

Natuur- en Milieu Educatie, zoals recy-

clingprojecten. laatst hadden we een

afvalfietstocht voor de jongeren van

middelbare scholen. Ze gingen bij afval-

bedrijven kijken en ook bij de gemeente.

Verder plaatsen we in het seizoen extra

afvalbakken. Vooral bewoners in de ker-

nen zijn daar niet altijd zo blij mee, met

een verzamelcontainer voor hun deur.

Maar zwerfafval vindt men erger.

Tips voor andere gemeenten?

Zorg voor een goede spreiding van de

bakken. Zet deze op plekken waar het

nodig is. En zorg dat er nóóit iets naast

staat, want dan ligt zo de hele straat vol.

Wij vragen onze mensen van de groen-

voorziening ook mee te helpen, al is het

hun taak niet. Zie je wat liggen, neem het

dan mee, vragen wij hen. Het voorkomen

van zwerfafval is belangrijk. Door ieder-

een erbij te betrekken, hou je de schade

zo beperkt mogelijk.

In dit artikel vertellen die medewerkers van gemeenten welke invloed toerisme op de afvalinzameling heeft.

Ook geven zij aan wat de gevolgen zijn voor het beheer van de openbare ruimte en voor de inzet van personeel.

Hans kuperustechnisch ambtenaar reiniging gemeente

Ameland, 3500 inwoners.

Contact: hkuperus@ameland.nl

Contact: kurt.stassen@schouwen-duiveland.nl

▼

28 GRAM | mei 2014

Categorieën bouw- en sloopafval moeten bij de bron

worden gescheiden op basis van de volgende uitgangs-

punten:

- gevaarlijke afvalstoffen;

- categorieën bouw- en sloopafval, die als zij niet ge-

scheiden blijven een negatief (vervuilend) effect heb-

ben op het recyclingproces van het bouw- en sloop-

afval waarin het terechtkomt. Voorbeeld is gips, dat

achteraf niet meer van het overige steenachtig afval

is te scheiden en een negatief effect op de herbruik-

baarheid van steenachtige materiaal heeft;

- categorieën bouw- en sloopafval, die alleen voor re-

cycling in aanmerking komen als er bronscheiding

wordt toegepast, omdat nascheiding technisch en/of

economisch redelijkerwijs niet haalbaar is.

Voorbeelden van innovatief recyclen

Nederland is als het ware een showroom van voor de

wereld innovatieve en in praktijk werkende recycling-

processen. Hieronder een aantal voorbeelden van

mede door het Bouwbesluit aangejaagde en tot de ver-

beelding sprekende recyclingprocessen:

Bitumineus dakafval

Voor bitumineus dakafval geldt een stortverbod. Daar-

naast moet het aan de brongescheiden worden, omdat

nascheiding technisch en/of economisch redelijkerwijs

niet haalbaar is. Sinds enkele jaren vindt bitumineus

dakafval haar weg terug naar de markt. De bedrijven

BituRec BV in Venray limburg en ICOPAl in Hoogkerk

Groningen staan hiervoor garant. ICOPAl heeft in ei-

gen huis het BiElSo-proces ontwikkeld, dat geldt als

één van de innovaties, waarmee een positieve bijdrage

aan het milieu wordt geleverd. Het BiElSo-proces re-

cyclet oude bitumineuze dakbedekking voor nieuwe

hoogwaardige, gecertificeerde dakbedekking. Het her-

gebruik van bitumen levert een forse CO2- besparing

op in de bouwketen: er is minder energie en minder

nieuwe grondstoffen nodig.

BituRec BV richt zich eveneens op alle bitumineuze af-

valmaterialen. De ingenomen afvalstromen worden ge-

reinigd, geshredderd en op specificatie gebracht voor

de asfaltindustrie. Het zogeheten GRM_50 wordt toe-

gepast als vervanging van bitumen in warm asfalt voor

onder meer zwaarbelaste wegen. Daarnaast wordt het

in egalisatiemiddelen, voegvullingen en giet- en water-

bouwasfalt gebruikt.

De afvalscheidingregels hebben als groot voordeel dat

ze landelijk gelden. Geen gezoek meer in allerlei plaat-

selijke verordeningen om te weten hoe daar gesloopt

en met afvalstoffen omgegaan moet worden.

Bij het opstellen van het Bouwbesluit (zie kader)

is goed gekeken hoe in de keten van sloop en recy-

cling optimaal en praktisch gescheiden kan worden.

Toezichthouders van Regionale Uitvoeringsdiensten

(RUD’s) hebben vroegtijdig alle relevante informatie

voor ketentoezicht op sloop, breken en verwerking

tot bouwgrondstof. De toezichthouder krijgt hiermee,

voorafgaand aan de sloop, inzicht in de hoeveelheid

vrijkomend puin, wat hiervan mobiel gebroken wordt

en hoeveel ter plaatse toegepast gaat worden. De rest

moet direct na sloop worden afgevoerd. Ongewenste

grote bergen puin of recyclinggranulaat, die weken zo

niet maanden blijven liggen, behoren tot het verleden.

Daarmee worden negatieve effecten voor milieu en vei-

ligheid voorkomen.

De wijzigingen

Aan het rijtje ‘verplicht bij sloop te scheiden afvalstro-

men’ zijn de volgende stromen toegevoegd: vlakglas,

armaturen en gasontladingslampen. Puin is afgevallen.

Wat de markt zelf regelt, heeft geen wetgeving nodig.

Interessant is het toegepaste nieuwe principe om af-

valstoffen te benoemen die aan de bron gescheiden

moeten worden. Hiermee wordt bronscheiden niet

dogmatisch voorgeschreven, maar gestuurd op een in

de keten optimaal functionerend systeem.

Meer en betere recycling door ketenoptimalisatie

Met vereende krachten bouwt Nederland aan haar circulaire economie. Zo onderging het Bouwbesluit

2012, dat onder meer de scheiding van bouw- en sloopafval regelt per 1 april, haar eerste wijziging. In

goed overleg tussen Binnenlandse Zaken, BRBS Recycling en VERAS is weer een slag gemaakt om meer

en beter te recyclen.

Interessant is het toegepaste nieuwe

principe om afvalstoffen te benoemen

die aan de bron gescheiden moeten

worden.

GRAM | mei 2014 29

Teerhoudend asfalt

Waar ter wereld kan gezegd worden dat de aanwezige

kankerwekkende poliaromatische koolwaterstoffen

(PAK) uit teerhoudend asfalt (TAG) thermisch verwij-

derd worden? En dat er waardevolle grondstoffen zoals

ecogrind, zand en vulstoffen voor de betonindustrie

worden geproduceerd? In Nederland gebeurt dit.

Voordat asfaltwegen worden opgebroken, moeten deze

onderzocht worden op aanwezigheid van TAG. Daarna

kan het afval apart worden afgevoerd naar één van de

drie thermische reinigers die Nederland rijk. Hiermee

helpen bedrijven als Recycling Kombinatie REKO bv in

Rotterdam, ATM in Moerdijk en Theo Pouw bv in Eems-

haven daadwerkelijk het beleid van staatssecretaris

Mansveld uit te voeren. Bij hoge temperaturen wordt

het kankerverwekkend PAK definitief verwijderd en

uit de kringloop gehaald. Wat rest, zijn hoogwaardige

ongevaarlijke bouwgrondstoffen. Ook het buitenland

begint interesse te tonen. Grote Duitse steden kiezen

er steeds meer voor om hun TAG in Nederland te laten

verwerken.

Tekst: Max de Vries, BRBS Recycling

Bouwbesluit 2012In het kader van afvalscheiden zijn in het Bouwbesluit de meest belang-

rijke artikelen 1.26, 8.8 en 8.9 en in de Regeling Bouwbesluit artikel 4.1.

Het scheiden van bouw- en sloopafval is vooral van belang voor gevaar-

lijke afvalstoffen in bouw- of sloopafval, zoals onder andere:

• teerhoudend of bitumineus dakafval met een bepaalde concentratie

aan PAK

• afval met een bepaald gehalte aan kwik

• asbest en andere met asbest verontreinigde afvalstoffen

• bepaalde PCB-houdende afvalstoffen

• hout dat is behandeld met middelen die koper en chroom (CC-hout) of

koper, chroom en arseen (CCA-hout) bevatten.

In de ministeriële Regeling Bouwbesluit worden de categorieën bouw- en

sloopafval aangewezen die moeten worden gescheiden tijdens bouw-

of sloopwerk. Daarnaast kunnen door bevoegd gezag regels worden

gesteld voor de opslag en afvoer van het bouw- en sloopafval op en van

het bouw- of sloopterrein.

De verplichte sloopmelding omvat een aantal wezenlijke eisen die hel-

pen om tot maximale recycling te komen:

• artikel 1.26 eist dat de sloper een globale inventarisatie maakt van

de aard en de hoeveelheid van de afvalstoffen, die naar verwachting

vrijkomen bij het sloopwerk;

• bij de sloopmelding moet de afvoerbestemming van de bij het slopen

vrijkomende afvalstoffen worden aangegeven. Als ter plaatse van de

sloop het puin gebroken gaat worden, moet al vóór de sloop de hoe-

veelheid en de naam en het adres van de eigenaar van het recycling-

granulaat bekend zijn.

• de sloopmelding moet enkele specifieke gegevens bevatten, als het

bij het slopen vrijkomende steenachtig afval ter plaatse wordt gebro-

ken tot recyclinggranulaat.

• naast de afvoerbestemming van het recyclinggranulaat moet overi-

gens het niet ter plaatse toegepaste recyclinggranulaat op basis van

het Besluit mobiel breken bouw- en sloopafval binnen 5 dagen na

mobiel breken zijn afgevoerd.

Dit alles levert het bevoegd gezag voorafgaand aan de sloop zoveel

informatie over de sloop en de verwerking en de afvoer van alle afval-

stoffen op, dat hiermee een goed voorbeeld van ketengericht toezicht

is ontstaan.

Tot slot staan in artikel 4.1 uit de Regeling Bouwbesluit de afvalstoffen

die aan de brongescheiden moeten worden:

a. als gevaarlijk aangeduide afvalstoffen, zols bedoeld in hoofdstuk 17

van de afvalstoffenlijst, bedoeld in de Regeling Europese afvalstof-

fenlijst, voor zover deze stoffen niet in de onderdelen b tot en met j

van dit lid zijn opgenomen;

b. teerhoudende dakbedekking, al dan niet met dakbeschot;

c. teerhoudend asfalt;

d. bitumineuze dakbedekking, al dan niet met dakbeschot;

e. niet-teerhoudend asfalt;

f. vlakglas, al dan niet met kozijn;

g. gipsblokken en gipsplaatmateriaal;

h. dakgrind;

i. armaturen;

j. gasontladingslampen.

30 GRAM | mei 2014

Denkkracht We maken scherpe analyses, kort waar het kan, diepgaand waar het moet, met gevoel voor belangen en verhoudingen.

Daadkracht We helpen organisaties beter functioneren en presteren. Van analyse en idee naar implementatie. Zonder dikke rapporten.

Strategie Beleid Organisatie

Met denkkracht en daadkracht helpt IPR Normag overheids-organisaties op het gebied van strategie, beleid en organisatie

Ter versterking van ons team in Haarlem zijn wij op zoek naar:• Senior adviseur • Secretaresse

Zie voor meer informatie www.iprnormag.nl

GRAM | mei 2014 31

GMT ‘Mobile First’ denkt. Reden te meer om de markt

te blijven verrassen met nieuwe producten en toepas-

singen. Abbas: “We moeten namelijk verder kijken dan

kortstondige oplossingen. Toegewijd en met oog op de

toekomst. Want verder kijken is cruciaal voor het suc-

ces van onze klanten.”

Imagine… a cleaner planet. Een gedachte met niet zo-

maar een betekenis. Want tussen droom en daad staan

vaak bezwaren in de weg. Gelukkig niet bij GMT. Ons

kompas wijst de weg. In combinatie met de betekenis

van GMT, die refereert aan de tijd. Tijd om verder te

gaan met GMT. Op weg naar… a cleaner planet.

Inlichtingen: GMT Europe, tel. 020-600 51 51,

e-mail: sales@gmt.nl, www.gmt-europe.nl

Tekst: Geke Wassink

“Consumerization en mobility gaan hand in hand. De

applicaties worden namelijk specifiek ontwikkeld vanuit

het gebruikersperspectief (consumerization) en mobi-

lity betekent dat we de applicaties beschikbaar maken

daar waar gewenst. Steeds meer mensen gebruiken hun

tablets en smart phones voor steeds meer doeleinden.

Vandaar dat wij de applicatie aanbieden op de plek waar

die nodig is. Dat kan buiten op straat zijn, op de milieu-

straat, op kantoor. Wij stellen de gebruiker centraal. De

ontwikkeling van het gebruik van mobiele devices is na-

melijk niet te stoppen. Onze visie is hier: als er nieuwe

software ontwikkeld moet worden, bouwen wij het eerst

vanuit mobiel perspectief,“ vervolgt Abbas.

Papierloos rijden

Dat kan met ClEAR Mobile Order Management: een app

met bijzonder handige features. Zo staan planning en

chauffeur continue met elkaar in verbinding: de werk-

zaamheden worden real time gevolgd op kantoor. Op-

drachten zijn direct in het voertuig zichtbaar. De app

toont routes en opdrachten die digitaal worden afge-

werkt door de chauffeur. De ingebouwde ‘guided’ navi-

gatie wijst de weg. Tijden, gewichten, afwijkingen en

storingen worden meteen geregistreerd. Als bewijs kan

de chauffeur foto’s bijvoegen. Status en bestede uren

worden rechtstreeks aangeboden aan kantoor. Klanten

kunnen direct op de tablet aftekenen. Gebruiksgemak

staat voorop.

Volgens Abbas heerst er een misverstand binnen de

afvalbranche dat chauffeurs niet kunnen omgaan

met tablet of smartphone. “Dat kunnen ze wel de-

gelijk, chauffeurs gebruiken thuis ook een tablet of

smartphone.”Ook de zogenaamde kwetsbaarheid van

de mobiele apparaten veegt Abbas van tafel. “Ik hoor

tot de ‘believers’: die apparaten gaan niet stuk. Wij heb-

ben getest met speciale iPad hoezen bedoeld voor de

zakelijke markt. Waterdicht, hittebestendig en ijzer-

sterk. Je kunt er mee gooien, iets dat regelmatig in de

praktijk kan voorkomen. Ik vind dat alle chauffeurs een

iPad van de zaak moeten krijgen.”

GMT startte zo’n anderhalve maand geleden met zijn

app-store waar klanten de apps voor iPhone, iPad en

Android kunnen downloaden. Software die onafhan-

kelijk van tijd en plaats kan worden bediend omdat

Iedere chauffeur een ipad!Mark Abbas, directeur GMT, steekt enthousiast van wal als het gaat over de laatste trends en de inge-

slagen weg van zijn bedrijf. “De wereld verandert in rap tempo. De planeet vervuilt en we maken ons

druk over de vraag waar we met al dat afval naartoe moeten. We denken niet meer in afval maar in

recyclen en grondstoffen. Een verandering van denken die zo ingrijpend is dat de duurzaamheidsge-

dachte inmiddels serieus is ingeslepen. Niet alleen bij burgers en het bedrijfsleven maar ook in onze

oplossingen: ingenieuze oplossingen. Daar staat GMT garant voor. Omdat we voorbereid zijn op de

maatschappelijke ontwikkelingen. En klaar zijn voor alle grote ICT trends, zoals de cloud, Big Data,

mobility en consumerization! Trends die de afvalbranche voorgoed veranderen”.

Close-Up

32 GRAM | mei 2014

VAKWERK

Werk is het beste medicijn

Wat houdt uw functie in?

Ik ben sinds 2009 directeur van de Weener Groep, sinds

kort Weener Xl. Vanaf volgend jaar gaan we de partici-

patiewet uitvoeren. Die wet is een samenvoeging van de

bijstand, wajong en wsw (wet sociale werkvoorziening).

De komende drie jaar geef ik richting aan een volledige

integratie van de sociale dienst en de werkvoorziening.

Wij zorgen er voor dat van de tien mensen die een be-

roep op ons doen, er vijf op eigen kracht verder kunnen.

Veel mensen die uit de bijstand komen bijvoorbeeld,

hebben alleen een duwtje in de rug nodig om weer bij

het reguliere bedrijfsleven aan de slag te kunnen. Van de

overige vijf helpen we er twee om naar eigen vermogen

te participeren, dat wil zeggen aangepast werk met be-

geleiding. Ons totale bestand bestaat uit 4900 mensen.

De participatiegraad is nu 30 procent, die willen we naar

40 procent brengen. Mijn taken als directeur zijn vooral

een goede verbinding maken met het bedrijfsleven zo-

dat we zo veel mogelijk werk creëren. Daarnaast voer

ik overleg met landelijke, provinciale en gemeentelijke

overheden en organisaties als Divosa en Cedris.

Wat deed u hiervoor?

Ik heb elf jaar bij de Afvalstoffendienst Den Bosch ge-

werkt. Ik ben daar begonnen als sectiehoofd inzame-

ling, daarna bedrijfsleider en op het laatst was ik direc-

teur. Mijn overstap van de afvalbranche naar een sociaal

werkbedrijf was minder vreemd dan het lijkt. De Afval-

stoffendienst en Weener hebben veel parallellen. Het zijn

beide overheidsgedomineerde bedrijven die gemeente-

lijke zorgtaken uitvoeren, met een mvo-doelstelling. Bij

afval werk je vooral aan duurzaamheid op het gebied

van milieu, bij de werkvoorziening staat duurzaamheid

op het gebied van arbeidsparticipatie hoog op de lijst.

Maatschappelijk verantwoord ondernemen betekent dat

je niet puur op de prijs vergelijkt.

Werken Weener en de Afvalstoffendienst veel

samen?

De Afvalstoffendienst had in mijn tijd al een sterke re-

latie met de Weener Groep en dat is nog steeds zo. Als

Weener Xl zamelen wij kleding in voor de Afvalstof-

fendienst, maken hun panden schoon, hebben mensen

op de milieustraat staan en assembleren ondergrondse

Sjoerd van het Erve (40) is direc-

teur van Weener XL, het gemeente-

lijk werkontwikkelingsbedrijf van

Den Bosch. Hier werken 1700 men-

sen, de meesten met een afstand

tot de arbeidsmarkt.

GRAM | mei 2014 33

De rubriek Vakwerk gaat over het vakmanschap en de bevlogenheid in de branche. In afval- en beheer van de openbare ruimte werken vele professionals, die hart hebben voor de ‘schone zaak’. Wat drijft hen in hun werk? En waarom doen zij dit werk graag en goed?

containers. In totaal gaat het om zo’n 25 banen. Bij de

gemeentelijke afdeling openbaar groen hebben we ook

nog eens 150 mensen aan het werk. Zij onderhouden

het groen, houden de perkjes schoon, snoeien en prik-

ken zwerfafval. En we hebben als Weener ook nog een

eigen kringloopwinkel. De afvalsector is heel geschikt

voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Het

is vaak routinematig werk, dat ze heel goed aankunnen.

Je moet bedenken dat 75 procent van de mensen die

een beroep op ons doen, geen diploma’s heeft. Ze zijn

laaggeschoold én vaak alleenstaand. Door hen werk te

bieden, horen ze er weer bij. Je moet de mensen eens

zien als ze hier een diploma halen, dan groeien ze!

Wat is uw drive?

Dat we door onze interventie verschil kunnen maken en

veel mensen aan het werk helpen. Als je iemand een

doel in zijn leven kunt geven, dan geeft dat een kick.

Toen ik sectiehoofd inzameling was bij de Afvalstoffen-

dienst, stuurde ik zelf zo’n tien mensen van Weener aan.

Daar heb ik altijd lol in gehad, in die samenwerking. Je

besefte dat je iemand die het zelfstandig niet kon red-

den, toch mee liet draaien. Dat gaf veel voldoening. Je

zag wat werk met mensen doet: het geeft ze structuur,

ontmoeting, eigenwaarde, gezondheid. Werk is het bes-

te medicijn.

Waar bent u trots op?

Op de vorming van Weener Xl, zoals we die de afgelo-

pen jaren voorbereid hebben. Weener Xl heeft beleid,

uitvoering en budget in één organisatie, dat zie je nog

maar weinig in Nederland. Met deze constructie ben

je slagvaardig en kun je relatief snel bijsturen als het

anders loopt dan verwacht. Dat is nodig, want met de

nieuwe participatiewet komt er heel wat op ons af. Waar

ik ook trots op ben, is dat ik werk voor een bedrijf dat

een maatschappelijk doel heeft. Je bent zakelijk en ef-

ficiënt, maar het gaat wel om mensen. Dat is prachtig

werk, vind ik.

Is het bedrijfsleven voldoende bereid mensen

met een afstand tot de arbeidsmarkt aan werk te

helpen?

In Den Bosch mogen we niet klagen. Veertig procent zit

hier bij reguliere werkgevers. Wij leren bedrijven dat als

je goed bent voor je omgeving die omgeving ook goed

is voor jou. Bedrijven zijn meestal uit onbekendheid

huiverig. Bedrijven moeten arbeidsparticipatie daarom

beter verankeren in hun beleid. Ik maak weleens mee

dat een bedrijf afhaakt als het met één poging niet ge-

lukt is. ‘Zie je wel, dat is niets voor ons’, zeggen ze dan.

Wij houden hen dan voor dat ze niet zo snel moeten

labelen. Het gebeurt vaak genoeg dat bedrijven een ge-

wone sollicitant aannemen die achteraf niet bevalt. Zo is

het met sw’ers of mensen die net uit de bijstand komen

ook. Daar zitten geschikte en ongeschikte kandidaten

tussen. De een blijft ergens tien jaar hangen, de ander

is meteen weer weg. Dat is op zich geen punt. De lei-

dinggevende speelt hier ook een belangrijke rol in. Toen

ik zelf sectiehoofd inzameling was, stelde ik vaak een

mentor aan. Een vuilnisman die goed met de mensen

van Weener om kon gaan en er feeling mee had. Dat

werkte in de praktijk heel goed, want het ligt niet ieder-

een. En een beetje geduld moet je wel hebben.

Zorgen voor de toekomst?

Budgetten krimpen. Kunnen we onze mensen nog wel

voldoende ondersteuning bieden in de toekomst? En

hoe pakt het uit met de garantiebanen? Het kabinet

heeft gesteld dat het bedrijfsleven 100.000 banen be-

schikbaar stelt en de overheid zelf 25.000. Maar tegen

welke criteria, dat is nog steeds onduidelijk. Detache-

ren is een prima alternatief voor op de eigen loonlijst

zetten, maar kan dat straks ook nog? Overigens hoop

ik vooral dat de afvalbranche actief gaat werven in de

participatiewet. Als je de P van Planet hoog in je vaandel

hebt staan, moet je ook aandacht hebben voor de P van

People.

Hebt u nog steeds iets met afval?

Ja zeker! Thuis heb ik een klein milieustraatje staan. Ik

houd alles apart, hoef nauwelijks restafval aan de straat

te zetten. Rij ik door Den Bosch, dan kijk ik nog steeds

naar alle containers en wagens. Zie ik dingen die niet

kloppen, dan heb ik zelfs de neiging om even te bellen.

Maar dat doe ik niet hoor, ik kan me bedwingen.

Tekst: Hetty Dekkers

34 GRAM | mei 2014

GRAM | mei 2014 35

website dossiers nu de laatste stand van

zaken, activiteiten en standpunten van de

NVRD, wet- en regelgeving en links naar

relevante achtergrondinformatie.

Regio Zuid-Nederland

De regio Zuid-Nederland had op 10 april

een interessante bijeenkomst bij Rd4. De

BEST-tas en het textielsorteercentrum van

Rd4 stonden die dag centraal. Ook hebben

de leden op deze dag ingestemd met het

toetreden van Fred Bron van Delta tot het

regiobestuur. Anita de Smit heeft aangege-

ven af te treden als penningmeester.

Agenda

15 mei:

kennisbijeenkomst gedragsverandering

5 juni:

informatiebijeenkomst 'het IKEA-effect'

in de openbare ruimte

NVRD-agenda

mei

15 commissie KAM

16 bestuur regio Zuid-Nederland

16 bijenkomst benchmark Gladheid-

beheer

20 commissie GRAM

21/23 NVRD-jaarcongres

27 commissie communicatie

juni

2 commissie Inzameling en Recycling

6 commissie Markt en Overheid

12 regiobijeenkomst Noord-Nederland

Nieuwe leden

- Matras Recycling Europe bv. Verwerking

en recycling van matrassen

(www.matrasrecyclingeurope.nl).

- 2GO-Mobile bv, software voor milieustra-

ten, grofvuil etc. (www.2go-mobile.com)

nieuwsTekst: Bas Peeters

Commissie Internationaal op andere

voet verder

De NVRD ontvangt regelmatig aanvragen

uit het buitenland voor lezingen, trainin-

gen en technische oplossingen op het

gebied van inzameling en recycling van

afvalstoffen. Tot dusver coördineerde de

NVRD commissie Internationaal deze aan-

vragen. De commissie adviseert het be-

stuur om hiervoor een andere aanpak te

kiezen en om de commissie Internationaal

in de huidige vorm op te heffen. Vragen

over inbreng van Nederlandse expertise

worden voortaan in samenwerking met

andere stakeholders van het rijk en het be-

drijfsleven beantwoord. In dit kader kun-

nen personen en bedrijven die interesse

hebben een rol te spelen in de interna-

tionale kennisuitwisseling zich aanmelden

bij: Maarten Goorhuis, goorhuis@nvrd.nl

Handreiking sorteren kunststof

verpakkingen

De NVRD heeft een handreiking laten op-

stellen voor gemeenten die de sortering

van kunststof verpakkingen nog moeten

organiseren. Gemeenten zijn vanaf 1 ja-

nuari 2015 zelf verantwoordelijk voor de

sortering van kunststoffen. De handrei-

king biedt gemeenten informatie aan over

de keuzemogelijkheden en afwegingen bij

het invullen van deze verantwoordelijk-

heid. De handreiking is beschikbaar via

www.nvrd.nl

Handreiking social return bij aanbe-

stedingen

Wat zijn nu de mogelijkheden en beperkin-

gen voor het stimuleren van social return

binnen de afval- en reinigingsbranche? De

NVRD heeft een praktische handreiking

laten opstellen waarin de mogelijkheden

en onmogelijkheden binnen het (Europe-

se) aanbestedingsrecht op een rij worden

gezet. Allereerst wordt social return voor

het goede begrip verder uitgediept en aan

de hand van praktijkvoorbeelden vertaald

naar de branche. Daarna volgen tips voor

de partijen die in de praktijk met social re-

turn aan de slag willen. De handreiking is

beschikbaar via www.nvrd.nl

Stageonderzoek publieke meer-

waarde

Medio maart is Frank Donkers gestart als

stagiair bij de NVRD. Frank studeert Be-

stuurskunde en doet op verzoek van de

commissie Markt & Overheid onderzoek

naar de argumenten die gemeenten ge-

bruiken bij het bepalen van de meerwaar-

de van een publiek bedrijf. Vervolgens on-

derzoekt hij of die meerwaarde meetbaar

gemaakt kan worden.

Algemene ledenvergadering

Op 23 mei vindt de algemene ledenver-

gadering van de NVRD plaats. Dit gebeurt

aansluitend aan het NVRD-Jaarcongres in

Tiel. Op de AlV staan onder andere de fi-

nanciële jaarrekening 2013 en het jaarver-

slag 2013 centraal. Verder wordt gespro-

ken over de conceptbegroting voor 2015

en wordt een nieuw bestuurslid voorge-

dragen.

Benchmark Gladheidbeheer van

start

De nieuwe NVRD benchmark Gladheid-

beheer is in april van start gegaan met

ruim 40 deelnemers. De deelnemers

vergelijken hun prestaties op het gebied

van resultaten, kosten en service van

de afgelopen twee winterperiodes. De

eerste resultaten worden besproken op

de benchmarkbijeenkomst van 16 mei.

GRAM en het Nationaal Gladheidbestrij-

dingscongres van 24 september houd

u op de hoogte van het verloop van de

benchmark.

Website dossiers vernieuwd

De dossiers op de NVRD-website zijn

vernieuwd. Van alle relevante dossiers is

de afgelopen periode de informatie op

de website geactualiseerd en aangevuld.

Naast algemene informatie bevatten de

36 GRAM | mei 2014

Steeds meer afval krijgt een tweede leven

Wilt u ook dat er meer afval gescheiden wordt ingezameld èn gerecycled in uw gemeente? Onze

kennis kan u dan misschien van pas komen. Want in de afgelopen 25 jaar hebben we geleerd om

afvalbeheer zo duurzaam mogelijk vorm te geven. Zo zijn wij van mening dat blik en kunststof

prima samen in te zamelen zijn. Want we willen toch allemaal méér afval een tweede leven geven?

Benieuwd wat we voor uw gemeente kunnen betekenen? Neem voor meer informatie contact op

met Robert Jansen via robert.jansen@indaver.nl of 078 – 6306 726.

www.indaver.nl

advertentie_GRAM_v2.indd 1 03-04-14 10:15

GRAM | mei 2014 37

geteld. Dat is niet toegestaan. Door zo te calculeren,

heeft Rhenen in 2011 al eens 500.000 euro overgehou-

den. Dat kan toch niet de bedoeling zijn. Bij de vaststel-

ling van de afvalstoffenheffing, houdt de gemeente er

trouwens ook geen rekening mee dat de verwerkings-

tarieven de afgelopen jaren zijn gedaald. Schenk be-

nadrukt dat het hem niet gaat om een paar euro meer

of minder. "Ik vind het gewoon onrechtvaardig als

belastingen niet volgens de regels én bovendien on-

nodig hoog worden berekend om extra reserves op te

bouwen. Dan ben je onrechtmatig bezig. Bovendien is

het slecht voor de economie. De euro's moeten zoveel

mogelijk bij de burger blijven. Ik heb er overigens geen

enkel probleem mee om afvalstoffenheffing te betalen.

De reinigingsdienst verricht haar werk hier uitstekend,

maar de gemeente moet op die nutsvoorziening géén

winst willen maken." Op de vraag of hij nog reacties

heeft gekregen van inwoners van Rhenen antwoordt

Schenk: "Dat was inderdaad het geval. Van diverse

kanten, ook tijdens het boodschappen doen, werd ik

waarderend aangesproken over mijn actie. Ook de re-

gionale- en lokale bladen hebben er over geschreven.

Deze kwestie leeft dus wel."

Teruggeven aan burgers

Om niet weer een blauwtje te lopen, heeft de gemeente

Rhenen bij het berekenen van de afvalstoffenheffing en

de rioolheffing voor 2014 een extern bureau ingehuurd.

Volgens de gemeente kan die heffing een toets door de

Steeds meer afval krijgt een tweede leven

Wilt u ook dat er meer afval gescheiden wordt ingezameld èn gerecycled in uw gemeente? Onze

kennis kan u dan misschien van pas komen. Want in de afgelopen 25 jaar hebben we geleerd om

afvalbeheer zo duurzaam mogelijk vorm te geven. Zo zijn wij van mening dat blik en kunststof

prima samen in te zamelen zijn. Want we willen toch allemaal méér afval een tweede leven geven?

Benieuwd wat we voor uw gemeente kunnen betekenen? Neem voor meer informatie contact op

met Robert Jansen via robert.jansen@indaver.nl of 078 – 6306 726.

www.indaver.nl

advertentie_GRAM_v2.indd 1 03-04-14 10:15

Rhenen is in hoger beroep gegaan. De zaak staat nog

op de rol. Gemeenten doen er goed aan om lessen te

trekken uit deze zaak, ongeacht de uitkomst van het

hoger beroep. Uit de literatuur blijkt namelijk dat Rhe-

nen geen uitzondering is, als het gaat om conflicten

over gemeentelijke belastingen. In de kwestie Rhenen

stelt de rechtbank dat de gemeente ten onrechte dub-

bele reserves heeft opgebouwd. Ook zijn stelposten

opgevoerd waar geen uitgaven voor waren begroot en

was al in 2011 duidelijk dat de kosten voor afvalver-

werking met 60 procent zouden dalen. Met deze kennis

heeft de gemeente bij het vaststellen van de heffingen

geen rekening gehouden. De rechter oordeelde daarom

dat Rhenen het te veel berekende moet terugbetalen.

Deze uitspraak is in lijn met de Gemeentewet. Daarin

staat dat de tarieven van gemeentelijke heffingen zo-

danig moeten worden vastgesteld dat de geraamde

opbrengsten niet hoger zijn dan de geraamde kosten.

Onrechtmatig

De kwestie Rhenen is geen nieuw fenomeen. Al in

2010 berekende Adviesbureau Roland Berger dat veel

gemeenten 16 tot wel 60 procent te hoge belasting re-

kenen voor afvalinzameling- en verwerking. De extra

opbrengst wordt gebruikt om gaten in de begroting

te dichten, terwijl het volgens de regels moet worden

teruggegeven aan de burgers. Het adviesbureau con-

stateerde dat gemeenten vaak creatieve oplossingen

zoeken om niets terug te hoeven betalen. Daarom

pleitte het bureau voor actie van het rijk om te voorko-

men dat burgers worden gebruikt om financiële gaten

van gemeenten op te vullen of reserves op te bouwen.

Volgens Schenk (managing director bij een participatie-

maatschappij en commissaris bij diverse bedrijven) is

dit de kern van de zaak. "Ik heb Rhenen er jaren gele-

den al op gewezen dat ze bij het vaststellen van de be-

lastingen moet kijken naar reëel te verwachten actuele

kosten en opbrengsten en naar de regels en grondsla-

gen van de heffing. Omdat de gemeente anders bezig

is met het ten onrechte opbouwen van te veel en te

hoge reserves.

Stelpost

Een ander punt was dat de gemeente bij de afvalstof-

fenheffing ten onrechte ook een stelpost had mee-

Rechter fluit Rhenen terug over hoogte afvalstoffenheffingVoor Leo Schenk uit Rhenen was de maat vol toen hij in 2012 de aanslag voor de riool- en afvalstoffen-

heffing op zijn deurmat vond. Volgens hem was die aanslag te hoog en ontbrak bovendien een gedegen

onderbouwing. Schenk besloot de rechter te vragen hierover een uitspraak te doen. Eind 2013 stelde

de rechter hem in het gelijk.

ONVOlDOENDE ONDERBOUWING

Leo Schenk:

“Euro's moeten zoveel mogelijk

bij de burger blijven.”

Wethouder Henk van den Berg:

"Wij hebben wel voldaan aan de

eisen van kostendekkendheid."

38 GRAM | mei 2014

LUNE ADVERTENTIE.indd 1 15-04-14 15:13

GRAM | mei 2014 39

de gemeente. Wanneer deze reserves hoger dan nood-

zakelijk worden, geven wij de bewoners een restitutie,

die wij dekken uit deze bestemmingsreserves. De resti-

tuties worden verrekend met de aanslagen."

Leren van fouten

Na de voor Rhenen negatieve uitspraak van de rechter

heeft de gemeenteraad - ondanks het hoger beroep -

wel al besloten de opgebouwde reserves dit jaar aan

de inwoners terug te geven. De gemeenteraad besloot

hiertoe omdat de bestemmingsreserves in de ogen van

de raad naar een te hoog niveau waren gegroeid. Over

de beslissing om alle inwoners van Rhenen te compen-

seren, zegt wethouder Van den Berg nadrukkelijk: "let

wel! Dat is een politieke keus geweest en werd niet af-

gedwongen door de rechterlijke uitspraak. Volgens die

uitspraak zou alleen de heer Schenk recht hebben ge-

had op teruggave, omdat hij bezwaar had aangetekend

tegen de gemeentelijke belastingheffing." Over het ho-

ger beroep tegen de uitspraak van de rechter zegt de

wethouder: "Wij zijn van mening dat de gemeente over

2012 wel in voldoende mate heeft voldaan aan de ei-

sen van kostendekkendheid. Om die stelling te onder-

bouwen hadden wij bij de behandeling van deze zaak

nog meer informatie willen en moeten overleggen. Dat

werd ons tijdens de zitting echter niet toegestaan." On-

bekend is nog wanneer het hoger beroep zal worden

behandeld en wat voor gevolg dat zou kunnen hebben.

Hoewel de wethouder volhoudt dat de gemeente geen

fouten heeft gemaakt, is hij best bereid om te vertellen

wat gemeenten van deze zaak kunnen leren. "Om pro-

blemen te voorkomen, adviseer ik gemeenten om te

investeren in een goede onderbouwing van de kosten

en daarvoor gebruik te maken van de handreikingen

van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten."

Tekst: Laurent Chevalier

rechter doorstaan. In een notitie aan de gemeenteraad

erkent het gemeentebestuur overigens dat de hoogte

van de gemeentelijke reserves de afgelopen jaren is

toegenomen. Tegelijkertijd stelt het gemeentebestuur:

"Uit het onderzoek van de externe adviseur is gebleken

dat een reserve in beginsel altijd voor een ander doel

- bijvoorbeeld de algemene reserve - kan worden ge-

bruikt. Dat is de beleidsvrijheid van de gemeenteraad.

Moreel-ethisch gezien zou je echter kunnen zeggen dat

de heffing aan de burgers is gevraagd voor de riool- en

afvaltaken. Dus zou je het binnen die sfeer moeten ge-

bruiken, moeten verrekenen dan wel teruggeven." De

gemeenteraad heeft inmiddels besloten om circa 1,4

miljoen euro 'terug te geven' aan de huishoudens. Dit

is gebeurd door dit bedrag te verrekenen bij de aan-

slagen voor de riool- en afvalstoffenheffing 2014. Het

gevolg is dat de afvalstoffenheffing, die in 2012 nog

168 euro bedroeg, voor 2014 is verlaagd naar 95 euro

en dat de rioolheffing voor eigenaren is gedaald van

75,50 euro in 2012 naar 43 euro voor 2014.

Kosten goed onderbouwen

De in Rhenen voor deze kwestie verantwoordelijke

wethouder Henk van den Berg blijft ondanks alle com-

motie toch van mening dat Rhenen 'geen fundamentele

fout' heeft gemaakt. "Het ging om de onderbouwing

van de baten en lasten. Die was volgens de rechter niet

voldoende." In reactie op de opmerking van Schenk

over het opbouwen van onnodige reserves zegt de

wethouder: "Die mening deel ik niet. Daarom heeft de

gemeente ook niet toegegeven dat wij onzorgvuldig

zijn geweest bij het vaststellen van de afvalstoffen-

heffing. Het kweken van te hoge reserves is uiteraard

geen doel op zich. Overschotten op het gebied van af-

valstoffen en riolering worden aan het eind van het jaar

toegevoegd aan de bestemmingsreserves daarvoor en

blijven dus beschikbaar voor die specifieke taken van

Volgens Leo Schenk zijn de kosten van

afvalverwerking de afgelopen jaren gedaald

zonder dat Rhenen dat heeft verrekend in de

afvalstoffenheffing.

Volgens de VNG mag de afvalstoffenheffing

maximaal kostendekkend zijn.

40 GRAM | mei 2014

veau van de uitvoering moet gewerkt worden met een

uitvoeringsplan waarin het beeldgericht handelen door

het uitvoerend personeel en het beeldgericht aanstu-

ren door de leidinggevende centraal staan. Het beeld-

gericht handelen moet concreet vorm krijgen door het

toedelen van verantwoordelijkheden voor gebiedson-

derdelen en de middelkeuze op een laag niveau in de

organisatie. Het bijkomende voordeel van de beeldge-

richte aansturing kan zijn dat een opdrachtgever die

weet dat dit proces goed functioneert, de keuze kan

maken om deels het accent weg te halen van de moni-

toring op basis van het bestek.

“Het keurmerk is een nieuw instrument om aan te tonen dat een or-

ganisatie de controle heeft over de kwaliteit van de bestrijding van

zwerfafval en het beheer van prullenbakken volgens een beeldgerichte

aanpak. De scope van het keurmerk is zwerfafval en prullenbakken,

maar de eisen voor het keurmerk zijn zodanig opgezet dat ze ook toe-

pasbaar zijn op andere objecten en verstoringen in de openbare ruimte.

Het keurmerk bestrijkt daardoor ook het integraal beheer van de open-

bare ruimte.” Aan het woord is Mark Polman, samen met Peter van Wel-

sem als adviseur betrokken bij de opstelling van het normdocument

dat ten grondslag ligt aan het keurmerk.

Rationalisatie

Zoals gezegd is het keurmerk door de NVRD ontwikkeld in het kader

van het programma GemeenteSchoon en levert een duurzame bedrage

aan de beeldgerichte bestrijding van zwerfafval. Polman: “Het ontstaan

van zwerfafval is nooit volledig te voorkomen en een vorm van flexi-

bele en effectieve reiniging is daarom noodzakelijk. In de norm voor

het keurmerk is voortgang gemaakt met het vastleggen en versprei-

den van kennis over beeldgericht werken. Hierbij is deze aanpak ver-

der ontwikkeld door scherper begripsgebruik en rationalisatie van het

gehele proces. Het beeldgerichte werken volgens het keurmerk gaat

verder dan het gebruiken van een beeldmeetlat en strekt zich uit tot

een inhoudelijke visie op het beeldgericht handelen en beeldgericht

aansturen op de werkvloer.”

Het keurmerk is bedoeld voor alle organisaties die zich bezighouden

met beeldgericht werken bij het beheer van de openbare ruimte. De

doelgroep bestaat zowel uit de regievoerende gemeenten die een goe-

de invulling aan hun opdrachtgeverschap willen geven, als uit reini-

gingsdiensten en aannemers die aantoonbaar een beeldgerichte uitvoe-

ring voor hun rekening willen nemen.

Polman: “De norm onder het keurmerk gaat nadrukkelijk uit van de vol-

ledige procesketen, waarbij de gebruiker van de openbare ruimte het

begin- en eindpunt is. In de filosofie van het keurmerk is een goede af-

stemming tussen de opdrachtgever en de uitvoerende partij een nood-

zaak voor een goed resultaat. In de scope is het mogelijk het keurmerk

van toepassing te laten zijn op of regievoering of uitvoering, dan wel

een combinatie van beide.”

Eisen

In het normdocument worden de algemene eisen uit een kwaliteitsma-

nagementsysteem zoals ISO 9001 verder ingekleurd voor het beeldge-

richt werken in de openbare ruimte. Op het niveau van het regisserende

beheer betekent dit dat de gebiedsbeschrijving, het normeringssysteem

en de minimale beeldkwaliteit gedocumenteerd moeten zijn. Op het ni-

Keurmerk Beeldschoon, een bruikbare leidraad Keurmerk Beeldschoon is het nieuwste instrument op zwerfafvalbestrijdingsgebied. In het kader van Gemeente-

Schoon voerde de NVRD een project certificering beeldgericht werken in de openbare ruimte uit, met als resultaat dit

Keurmerk. ‘Beeldgericht werken is een bewezen succesvolle aanpak en moet een vaste plaats binnen de organisatie

krijgen, moet de volledige aandacht van iedereen hebben en worden gewaarborgd. Een geschikte manier hiervoor is

het nieuwe product Certificaat Beeldgericht Werken´, aldus de NVRD visie achter dit Keurmerk.

GRAM | mei 2014 41

seur. De resultaten kunnen worden vergeleken met andere organisaties

in de branche om de eigen sterkten en zwakten te identificeren en van

anderen te leren. Iedere organisatie kan op deze manier laagdrempelig

beginnen met het uitvoeren van een interne toetsing en het inrichten

van een kwaliteitssysteem voor beeldgericht werken.”

Polman vervolgt: “Voor de branche is het een eerste kennismaking met

deze aangescherpte visie op beeldgericht werken. Om het keurmerk

probleemloos te kunnen inbedden tussen internationale eisen en re-

gelgeving, is gekozen voor certificatie binnen een formeel kader. Het

normdocument is opgesteld voor de certificerende instelling. Enige

hulp met lezen en interpreteren is vaak gewenst, daarna ziet eigenlijk

iedereen dat het keurmerk een zeer bruikbare leidraad is om de uiteen-

lopende doelstellingen en initiatieven op het gebied van de reiniging

weer op één lijn te brengen. Een regelmatig gehoord geluid is ook dat

het keurmerk mogelijkheden biedt de relatie tussen opdrachtgever en

uitvoerder een nieuwe en constructieve inhoud te geven. Het keurmerk

kan een zelfopgelegde norm voor opdrachtgevers en een vereiste voor

uitvoerende partijen worden. De eerste stappen daartoe zijn gezet.”

Keurmerk is meer dan een certificaat

Het Keurmerk is ontwikkeld door een NVRD-normcommissie. Fred

Janssen is als programmeur groen en schoonhouden stad in de ge-

meente Tilburg in de rol van opdrachtgever betrokken bij de ont-

wikkeling van het Keurmerk. “Het Keurmerk beeldschoon heeft de

potentie een onmisbare tool te zijn in de toolbox van de regievoe-

rende overheid die de verantwoordelijkheid draagt voor het beheer

en onderhoud van de openbare ruimte. Het keurmerk beoogt het

beeldgericht werken bij het beheer van de openbare ruimte te stu-

ren op basis van de behoefte van de gebruiker. Dit vraagt om een

hernieuwde samenwerking tussen de regievoerende overheid en de

uitvoerende marktpartij. Het keurmerk is meer dan een certificaat.

Het vormgeven van de organisatie is niet het doel, maar ondersteu-

nend aan het primaire proces: beeldgericht werken bij het beheer in

de openbare ruimte; iedere dag opnieuw. Het functioneren van de

normcommissie heb ik als zeer prettig ervaren. De betrokkenheid

van de leden was groot. De aansturing van de commissie was goed.

De leden van de commissie hadden bij aanvang uiteenlopende stand-

punten over beeldgericht werken bij het beheer van de openbare

ruimte. De kracht van de commissie is dat het normdocument gedra-

gen wordt. Het normdocument duidt aan dat het beeldgericht werken

bij het beheer in de openbare ruimte een volwaardig kennisgebied is.

Het normdocument kan veelzijdig toegepast worden. Het document

is geschikt om als handreiking te dienen voor de organisatie van zo-

wel de regievoerende overheid als de uitvoerende marktpartij.

Voor het beheer van de openbare ruimte zijn de toepassingsmo-

gelijkheden veelvuldig. Het document voorziet tenminste in de

zwerfafvalbeheersing van de openbare ruimte en het beheer van

afvalbakken. Toepassing is ook mogelijk in andere vormen van net-

heidsbeheer in de openbare ruimte. Hierbij denk ik bijvoorbeeld

aan onkruidbeheersing, veegvuilbeheersing, illegale storts, hon-

denpoep, graffiti, boven- en ondergrondse containers. Beeldgericht

werken in de openbare ruimte is een actueel thema en wordt veel

besproken in uiteenlopende werk- en discussiegroepen binnen het

beheer van de openbare ruimte. Ik zag in mijn omgeving het ka-

rakter van beeldgericht werken veranderen van ‘iets wat we met

elkaar doen’ naar een ‘abstracte denkwijze, die niet uitvoerbaar is’.

Polman: “De norm besteedt verder aandacht aan het

gebruik van de functie- en beroepsprofielen en heeft

aandacht voor training en ontwikkeling van vaardighe-

den. In die zin probeert het keurmerk ook een impuls

te geven aan de reikwijdte en kwaliteit van de opleidin-

gen in de branche.”

Certificeren

“Direct overgaan tot certificeren is niet noodzakelijk.

De voornaamste stap is dat de organisatie zich in het

normdocument en de visie daarachter verdiept, aldus

Polman. Eén van de mechanismen bij een kwaliteitsma-

nagementsysteem is dat de organisatie zelf evalueert

of aan de vereisten wordt voldaan en vervolgens maat-

regelen neemt om de prestaties te verbeteren. Wanneer

de organisatie op grond van een interne audit van me-

ning is dat ze aan de vereisten voldoet, kan certificatie

worden aangevraagd bij een geaccrediteerde instelling

die met de NVRD heeft afgesproken dat ze het normdo-

cument mag gebruiken. De certificerende instelling zal

door een team onafhankelijke deskundigen een audit

laten uitvoeren en vervolgens beslissen over de toeken-

ning. Deze audit op beeldgericht werken kan worden

meegenomen in een audit van een kwaliteitssysteem

als ISO 9001. “Het ligt voor de hand te beginnen met

een 0-meting onder begeleiding van een externe advi-

>>

42 GRAM | mei 2014

Het effect van deze ontwikkeling is dat er spanning

ontstaat. Door deel te nemen aan de normcommis-

sie kan ik deze spanning beheersbaar maken. Door

het delen van kennis ontstaan nieuwe initiatieven,

waardoor gesprekken ontstaan en er gezamenlijk

gewerkt wordt aan consensus over wat de kern van

beeldgericht werken is in het beheer van de open-

bare ruimte.”

Het normdocument is verkrijgbaar via www.nvrd.nl

www.vdknederland.nl

VDK NederlandIndustrieweg 50c6541 TW NijmegenT. 024 372 30 40

Tekst: Geke Wassink

Netwerkinformatie:

Caesura / mPAM, Mark Polman, tel. 06-50834035,

e-mail: mea.polman@hetnet.nl

Gemeente Tilburg, Fred Janssen, tel. 14013,

e-mail: fred.janssen@tilburg.nl

Voor meer informatie over het Keurmerk: Bas Peeters,

088-3770014, peeters@nvrd.nl

GRAM | mei 2014 43

BRANCHEGENOTEN

WaardecreatieBij zijn aantreden zei Van Gorkum: "Bij mijn werk in het

ziekenhuis kende ik afval alleen als een lastige kosten-

post." Die tijd is voorbij. De afgelopen jaren kreeg en

vond hij alle ruimte om nieuwe projecten op te pakken,

waardoor ARN is veranderd van een puur verbrandings-

bedrijf in een dienstverlener met diverse verwerkings-

en bewerkingsfaciliteiten met het accent op direct of

indirect hergebruik. Volgens Van Gorkum is dat voor

afvalbedrijven ook noodzakelijk. "De afvalmarkt is de

afgelopen jaren in hoog tempo veranderd door over-

capaciteit, toenemende concurrentie en gesleep met

afval van hot naar her. Denk ook aan nieuwe toetreders

op de markt en nieuwe wetgeving om afvalverwerking

zoveel mogelijk binnen integrale concepten verder te

verduurzamen. Bovendien staat de circulaire econo-

mie vandaag de dag centraal. Het draait nu allemaal

om het zoveel mogelijk integraal maximaliseren van

hergebruik en minimaliseren van waardevernietiging.

Dat is een goede ontwikkeling." In het vorig jaar door

TNO gepresenteerde rapport 'Kansen voor de circulaire

economie' schetsen de auteurs dat door inzet van inno-

Gerard van Gorkum, directeur afvalenergiecentrale ARNDoe gewoon, dan doe je al gek genoeg. Het zou de lijfspreuk kunnen zijn van Gerard van Gorkum, directeur van afva-

lenergiecentrale ARN bv. "Ik vind dat je met een open oog voor nieuwe ontwikkelingen en zonder mooie praatjes, je

werk moet doen en daarover eerlijk moet communiceren. Dan bouw je vertrouwen op en krijg je ruimte om te inves-

teren en te ondernemen. Dat is mijn simpele recept."

vatieve technologie op jaarbasis een miljard euro aan extra waarde kan

worden gecreëerd door ondermeer de inzet van biogas en het intensie-

ver scheiden van huishoudelijk afval. Van Gorkum juicht deze ontwik-

keling van harte toe. " Enkele jaren geleden hebben wij al samen met de

commissarissen en de aandeelhouders onder het motto 'Van verwerken

naar verwaarden' gekozen voor het uitzetten van zo'n koers. Het ac-

cent ligt nu op het realiseren van duurzame nieuwe activiteiten met als

rode draad waardecreatie."

Spijkers met koppenDe afgelopen tijd heeft ARN hier concreet uitvoering aan gegeven met

de bouw van een vergistings- en nacomposterings-installatie, die me-

dio 2013 in bedrijf werd genomen en met de deelname aan de aanleg

van een grootschalig warmtenet om een woonwijk van ruim 14.000

woningen met restwarmte van ARN van warmte te voorzien. In de ver-

gistings- en nacomposteringsinstallatie wordt van gft-afval biogas en

compost geproduceerd. Het biogas wordt gebruikt als transportbrand-

stof voor het openbaar vervoer in de regio Arnhem-Nijmegen. Het 6,5

kilometer lange warmtenet wordt begin 2015 opgeleverd. Deelnemers

in dit ruim 100 miljoen euro kostende project zijn de provincie Gelder-

land, de gemeente Nijmegen, Alliander, Nuon en ARN als leverancier

van warmte. Om het maatschappelijk belang heeft de provincie Gelder-

land een krediet van 4 miljoen euro beschikbaar gesteld en 1 miljoen

euro vrijgemaakt voor een toekomstige uitbreiding van het warmtenet

richting Betuwe en Arnhem, waardoor één groot regionaal warmtenet

ontstaat. Het warmtenet is een duurzaam systeem van warmtevoorzie-

ning, omdat het in vergelijking met warmtevoorziening via HR-gaske-

tels zorgt voor een tot wel 70 procent lagere uitstoot van CO2. Omdat

gemeenten vanaf 2015 verantwoordelijk worden voor het verwerken

van gescheiden kunststofmateriaal, is ARN onlangs begonnen met een

onderzoek naar de mogelijkheden om een kunststofscheidings-instal-

latie te bouwen. Dit onderzoek is zo pril dat Van Gorkum nog geen

bijzonderheden kan geven.

DraagvlakOp de vraag hoe ARN de grote nieuwe projecten in relatief korte tijd

heeft kunnen realiseren, antwoordt Van Gorkum: "Ik schrijf dat in be-

langrijke mate toe aan onze open en no-nonsense manier van commu-

niceren naar alle stakeholders. Daardoor is een breed draagvlak opge-

bouwd bij zowel aandeelhouders en commissarissen als bij buren en

milieuorganisaties. Ook spelen wij altijd open kaart met de betrokken

overheidsdiensten. Het kost bij de vergunningverlening immers alleen

44 GRAM | mei 2014

BRANCHEGENOTEN

maar extra tijd als je niet meteen alle zaken op tafel legt." Over de

rode draad van het ARN-beleid zegt Van Gorkum: "Kort gezegd komt

het er op neer dat wij als bedrijf samen met onze medewerkers en de

Raad van Commissarissen zo willen werken dat toekomstige genera-

ties niet worden opgescheept met ons afval." Als voorbeeld daarvan

wijst hij op de afwerking van een deel van de stortplaats van ARN tot

openbaar park. "Bij de keus voor het ontwerp van dit park hebben wij

een klankbordgroep van omwonenden nauw betrokken. Dit initiatief

is voortgekomen uit het jaarlijkse overleg dat wij al vele jaren hebben

met bewoners uit onze omgeving. Wij geven dan informatie over de

ontwikkelingen en plannen en wij nodigen de bezoekers ook nadruk-

kelijk uit om daarop te reageren en zaken te benoemen die volgens

hen beter kunnen."

Sprekend over de stortplaats zet Van Gorkum grote vraagtekens ach-

ter de recente herinvoering van de stortbelasting. "Een onbegrijpelijke

maatregel. Die belasting werd in het verleden terecht ingevoerd om het

veelvuldig storten van herbruikbaar- en verbrandbaar afval te ontmoe-

digen. Dat gebeurt nu dan ook niet meer. Dat is mede door de inspan-

ningen van de afvalsector gelukt, waarna die doelbelasting in 2012

werd afgeschaft. Het nu opnieuw heffen van een stortbelasting jaagt

burgers en bedrijven onnodig op kosten."

Landelijk Energie-akkoordDe ARN-directeur is daarentegen wel te spreken over het landelijk

'Energie-akkoord' dat vorig jaar werd gesloten om versnelling te ge-

ven aan de duurzame groei. In dat akkoord wordt gerekend met een

toename van het aandeel hernieuwbare energieopwekking van nu 4

procent naar 14 procent in 2020. "Dit is voor de afval-

branche een mooie stimulans om verder te gaan met

het ontwikkelen van duurzame initiatieven. Van huis

uit heb ik trouwens zelf meegekregen, dat je bij alles

wat je doet, altijd moet denken aan de gevolgen daar-

van voor anderen. In MVO-taal heet dat vandaag de dag

zo mooi dat bedrijven rekening moeten houden met de

maatschappelijke effecten van hun activiteiten.

Communicatie stimulerenIn mijn werk vind ik het belangrijk om MVO te borgen

in alle geledingen van de organisatie. Het moet niet

beperkt blijven tot de directiekamer of fraaie woorden

en mooie plaatjes in brochures en jaarverslagen. Direc-

ties en andere leidinggevenden moeten in de praktijk

van alledag het goede voorbeeld geven en er aan blij-

ven werken dat duurzaam gedrag in de genen komt te

zitten van iedereen binnen de organisatie. Net als bij

veiligheid moet je op het gebied van duurzaamheid via

interne communicatie stimuleren dat collega's elkaar

op de werkvloer durven aan te spreken op verkeerd

gedrag of verbetermogelijkheden. Ik wil hiermee maar

gezegd hebben dat communicatie altijd belangrijk is.

Niet als poetsmiddel maar, als instrument om draag-

vlak te krijgen en te behouden. Daarvoor moet je je

als bedrijf open durven op te stellen naar alle stakehol-

ders. Je moet dus niet vooraan staan met praatjes en

plaatjes als er goed nieuws is te melden en wegduiken

als het tegenzit. Dat heeft geen pas en werkt uiteinde-

lijk contraproductief als je met nieuwe plannen komt."

Tekst: Laurent Chevalier

"Door eerlijk te communiceren, krijg je

ruimte om te ondernemen."

GRAM | mei 2014 45

Containerwielen van Haco...

Protempo bvPostbus 21, 6500 AA NIJMEGEN NederlandTel. +31(0)24-3711711. Fax +31(0)24-3711700verkoop@protempo.eu www.protempo.eu

103

Bel voor informatie:

... besparen u mankracht!Haco wielen maken uw containers écht mobiel.De garantie voor uitstekende rijeigenschappen.

adv. 103 190x130 mm.indd 1 11-02-2010 13:55:19

46 GRAM | mei 2014

tot op zekere hoogte, maatwerk. Remko Kamstra er-

vaart dat nieuwe samenwerkingsverbanden met vallen

en opstaan tot stand komen. “Dat is niet erg. Iedereen

moet wennen aan de nieuwe rolverdeling. Ontwikkelen

betekent samen uitproberen en bouwen. Partijen moe-

ten wennen aan elkaars cultuur. Uit eigen ervaring kan

ik zeggen dat de gemeentelijke cultuur en de cultuur

bij reinigingsbedrijven vaak grote verschillen laten

zien.” Aan afval- en reinigingsbedrijven geeft Kamstra

het advies stevig te investeren in de relatie als voor-

waarde voor een succesvolle samenwerking en de ba-

sis voor vertrouwen. Het proces om te komen tot een

duurzame samenwerking kan best twee jaar duren.

Haal expertise in huis Reinigingstaken zijn wezenlijk anders dan IBOR-taken,

zowel qua servicegerichtheid als vakinhoudelijk. Het

reinigingsbedrijf is dan verantwoordelijk voor vertaling

van kwaliteit naar inzet. Dit vraagt vakkennis, vakman-

schap en omgevingssensitiviteit. Bij het beheer van de

openbare ruimte wordt bovendien klantgerichtheid en

service gevraagd van de man op straat en dat is niet

vanzelfsprekend. Dat ziet Rob Ellenbroek van Cyber

bijna dagelijks in de gemeenten waar hij komt. Hij ad-

viseert IBOR-kennis en -ervaring in huis te halen. “Wees

een kundige betrouwbare gesprekspartner, houd zicht

en grip op kwaliteit en kosten, stuur waarnodig bij en

informeer je opdrachtgevers tijdig.”

Service is een productEen paar dranghekken plaatsen bij een onvoorziene

demonstratie, snel anticiperen na een storm, vegen op

zaterdagavond na de markt... Service verlenen bete-

kent ontzorgen. Dit houdt ook in dat je eerst het pro-

bleem oplost en later gaat praten over hoe er betaald

moet worden. Een reinigingsbedrijf dat investeert in

deze dienstverlening is een betrouwbare partner in een

duurzame samenwerking. Cyber ziet service als een

product waar je heldere afspraken over kunt maken.

Uiteraard maak je ook een dienstverleningsovereen-

komst voor de samenwerking.

Aandacht voor menselijke kantReiniging en beheer zijn werkvelden die zeer geschikt

zijn voor het inzetten van mensen met een afstand

tot de arbeidsmarkt. De intrede van de Participatiewet

IBOR is complex door zijn diversiteit in vakgebieden

en klanten. Het is zoeken naar de juiste weg. Hierin is

elke regio en gemeente anders: je hebt te maken met

burgers, cultuur, organisatie en politiek klimaat. Wat is

er nodig voor een geslaagde transitie van IBOR-taken

naar een reinigingsbedrijf?

Cyber Adviseurs begeleidde in de afgelopen jaren veel

transities en beheertaken naar reinigingsbedrijven en

sw-bedrijven. Bijvoorbeeld in de gemeenten Amers-

foort, Hillegom, Hilversum, Dinkelland, Borne, Gouda,

Schiedam, Bodegraven en Winterswijk. Een recent

voorbeeld is de gemeente Oldenzaal, waar het regio-

nale werkvoorzieningschap werd ontmanteld en circa

80 sw-medewerkers samen met 40 ambtelijk mede-

werkers sinds 1 april het gemeentelijke team Buiten-

beheer vormen. Inmiddels heeft Cyber een goed beeld

van de ins en outs van dergelijke transities. Wat zijn

de succesfactoren? En welke hordes moeten genomen

worden? Drie adviseurs van Cyber, Sjaak van der Vlies,

Remko Kamstra en Rob Ellenbroek vertellen over de

transities die zij in de afgelopen jaren hebben mogen

begeleiden.

Een nieuwe startHet overnemen van een dienst is eigenlijk iets nieuws

beginnen. Natuurlijk bestaat de organisatie al, maar de

overname is een unieke kans om deze enorme veran-

dering als nieuwe situatie te benaderen. Dit maakt het

mogelijk nieuwe energie los te krijgen en verbeterin-

gen door te voeren. Zoveel mogelijk hetzelfde houden

is geen optie, er is niet voor niets een transitie gewenst!

Vanaf de start is het van belang samen opnieuw na te

denken over de visie en het beoogd resultaat, de klant,

de opdrachtgever en de kritische succesfactoren. Op

deze manier ontstaat synergie en professionalisering

van de samenwerking.

Vallen en opstaanBeheertaken overnemen betekent dat je intensiever

gaat samenwerken met de gemeente, intensiever dan

wanneer je alleen reinigingstaken hebt. Je krijgt te

maken met veel verschillende soorten klanten, onder

andere de politiek, de burger, maar zeker ook diverse

vakinhoudelijke beheerders en de directe opdrachtge-

ver. Al die klanten vragen en verdienen aandacht en,

Nieuwe ontwikkelingen bieden kansen voor verbreding naar IBOR

Veel afval- reinigingsbedrijven zijn op zoek naar verbreding van het takenpakket en worden gevraagd

beheertaken over te nemen van gemeenten. Of hebben dit inmiddels gedaan. Het gaat om onderhoud

van bijvoorbeeld groen, wegen en meubilair, de IBOR-taken in jargon. Die overname van taken biedt

grote en nieuwe kansen aan afval- en reinigingsbedrijven, maar zomaar instappen is geen garantie op

succes.

GRAM | mei 2014 47

meer in deze tijd. De klant wil inzicht in de achtergrond

van kosten en gaat bij twijfel op zoek naar goedko-

pere alternatieven. Uiteindelijk gaat het erom dat je

marktconform kunt werken en dit aantoonbaar doet.

Cyber heeft speciaal voor IBOR-werk Impact ontwik-

keld, een integraal rekenmodel dat transparant maakt

waar welke kosten en uren gemaakt worden en deze

benchmarkt. Zo kan iedereen zien wat een marktcon-

forme kostprijs is van een beheertaak. Het is aan de

ondernemer, het reinigingsbedrijf, om dewerkproces-

sen zo in te richten dat dit ook uit kan.

Cyber Adviseurs is een adviesbureau voor beleid,

beheer en organisatie van de openbare buitenruim-

te. De adviseurs begeleidden in de afgelopen jaren

veel transities: oprichting en overgang naar over-

heid bv’s en regionale samenwerkingen. Voor meer

informatie: www.cyber-adviseurs.nl

Tekst: Fransien Roovers

is dan ook een kansrijke uitdaging. “Voor reinigings-

bedrijven die creatief om weten te gaan met geïnte-

greerde inzet van deze arbeidskrachten, valt er een

wereld te winnen”, aldus Sjaak van der Vlies. “Reini-

gingsbedrijven zijn bij uitstek geschikt voor inzet en

doorstroom van sw-mensen. Zij kunnen behalve in het

onderhoud op straat, bijvoorbeeld ook aan de slag als

sorteerder van kleding.”

De Cyber-adviseurs zien wel dat er koudwatervrees

bestaat voor de samenwerking tussen de huidige me-

dewerkers buitendienst en de mensen die van een

sociale werkvoorziening komen. Een medewerker

buitendienst wil aangesproken worden op zijn exper-

tise als hovenier, stratenmaker of als allrounder. En de

arbeidskracht vanuit een sociale werkvoorziening wil

niet als ‘minder’ betiteld worden. “Aandacht voor de

menselijke kant is belangrijk. Dit moet je dicht op de

werkplek goed regelen”, aldus Sjaak van der Vlies, “het

is een voorwaarde voor een geslaagde transitie.”

Marktconform werken‘Zo duur is het nu eenmaal om die taak te doen’, ho-

ren de adviseurs vaak bij externe overheidspartijen

die beheertaken uitvoeren. Die uitspraak kan echt niet

Reinigingstaken zijn wezenlijk anders dan IBOR-taken.

48 GRAM | mei 2014

>>>

De oerdegelijke strooimachines van Epoke uit Scandinavië. Maar ook sneeuwploegen, zoutoplossers en sproeimachines: Voor de winterdienst in de volle breedte, leidt de weg naar Schuitemaker. Bovendien is Schuitemaker voor u continu op zoek naar innovatieve oplossingen, zoals onze nieuwe houten opslagsilo’s. Want alleen Schuitemaker biedt kwaliteitsmerken, een gevarieerd en compleet programma, doortimmerd advies en uitstekende service. Zegt u winterdienst, denk dan aan Schuitemaker!

Schuitemaker B.V. | Morsweg 18 - 7461 AG Rijssen - Holland Tel.: +31 (0)548 - 51 41 25 | www.sr-schuitemaker.nl

Schuitemaker. Winterdienst in de volle breedte

GRAM | mei 2014 49

•Nederlandsetaalenrekenen

•financieelinzicht

•ergonomie,gezondheidenleefstijl.

Bij de diploma-uitreiking waren naast de

gemeentesecretaris ook aanwezig: Erik

de Baedts van de NVRD, Ger Deleij van

de ABVAKABO, Ronald van Driel, direc-

teur van Savantis en Ronald Ravesteijn,

algemeen directeur van SPA Groep. Hun

aanwezigheid bewijst dat de opleiding

van de SPA Groep op bijval en enthousi-

asme kan rekenen. Ondertussen zijn ook

de stadsdelen Noord, Nieuw-West, Oost

en Afvalservice West gestart met deze

professionaliseringsslag.

De gevaarlijke afvalstoffen, die soms in

het afval zitten, zijn een groot risico voor

de gezondheid van bewoners, medewer-

kers en voor het milieu. Afvalinzamelaars

moeten dus weten wat er in afval zit en

hoe zij daar veilig mee om moeten gaan.

Ook is de vuilnisman dienstverlener ge-

worden en wordt direct aangesproken

door bewoners.

Deze onderwerpen komen aan bod in de

MBO-1 beroepsopleiding, die SPA samen

met de NVRD heeft ontwikkeld voor de

branche. De vuilnismannen krijgen ook

les in :

•communicatie

•kennisvanvoertuigen

•omgaanmetagressie

NIEUWTJES VAN DE ZAKElIJKE MARKT NIEUWS

‘Nooit te oud om te leren’, dachten 62

vuilnismannen van de stadsdelen Am-

sterdam Zuid en Zuidoost. Deze mede-

werkers, tussen de 45 en 50 jaar oud,

zijn al jarenlang professioneel aan het

werk en besloten de eenjarige MBO

vakopleiding te volgen. De opleiding is

speciaal voor de branche ontwikkeld.

Gemeentesecretaris van Amsterdam Ar-

jan van Gils reikte op 10 april de eerste

officiële diploma’s uit.

Het werk van de afvalinzamelaars is veel

zwaarder geworden, zowel fysiek als

mentaal. Het ‘zakken gooien’ van vroeger

achter de vuilniswagen is nu het legen

van rolcontainers of ondergrondse con-

tainers met grote kraanvoertuigen.

Vuilnisman wordt erkende professional

Integratie SULO en Plastic Omnium BeneluxSUlO en Plastic Omnium Benelux zijn

sinds 1 januari 2014 geïntegreerd in

Plastic Omnium BV.

Duurzaamheid is in de huidige samen-

leving niet meer weg te denken. In het

kader van duurzaamheid biedt Plastic

Omnium:

•De100procentgerecycledecontainer,

voorzien van het RAl GZ kwaliteits-

keurmerk die daarmee dus ook de vol-

ledige fabrieksgarantie behoudt. Na de

levering van 450 stuks 4-wiel contai-

ners en 100 stuks 2-wiel containers

voor de inzameling van bedrijfsafval

op Schiphol, zijn de eerste Nederland-

se gemeenten inmiddels ook gestart

met dit groene concept.

•De100%GreenMadevanPlasticOm-

nium. Deze afvalcontainer van plant-

aardig plastic heeft dezelfde kwalitei-

ten als de afvalcontainer van gewoon

plastic. Alleen komt aan de productie

van 100% Green Made containers geen

aardolie te pas: een belangrijk plus-

punt! Terwijl een gewone plastic con-

tainer tijdens de productie 2-2½ kg

CO2 uitstoot, neemt de 100% Green

Made juist 2-2½ kg CO2 op. Deze inno-

vatie van Plastic Omnium is leverbaar

in alle volumes en kleuren.

•Containerswaarbijgebruiktwordtge-

maakt van een combinatie van gerecy-

cled kunststof en plantaardig plastic.

Voor meer informatie:

tel. 0800-5425055.

KTK dekt de ladingKTK verkoopt sinds een aantal maan-

den Marcolin coveringsystemen uit

Italië. Marcolin is een familiebedrijf dat

al meer dan 40 jaar ervaring heeft in

het produceren en leveren van afdek-

systemen voor onder meer containers,

kippers, trailers en aanhangwagens

voor transport- en landbouwbedrijven.

Marcolin afdeksystemen onderscheiden

zich door innovatie, kwaliteit, functio-

naliteit en design. Met de afdeksyste-

men kan men de containers en wagens

eenvoudig wind- en waterdicht afdek-

ken. De bediening kan manueel of elek-

trisch worden uitgevoerd. Het systeem

is een goed(koper) alternatief op het

traditioneel aluminium afdeksysteem.

50 GRAM | mei 2014

Onlangs is een proef gestart met inza-

meling van tapijttegels bij particulieren

in Amersfoort. Inwoners kunnen oude

tapijttegels wegbrengen naar het milieu

brengstation van ROVA. Ook kunnen zij

kringloopcentrum Amersfoort-leusden

vragen de tegels thuis op te komen ha-

len. Doel van de proef is te onderzoeken

of producthergebruik van oude tapijtte-

gels voldoende oplevert. De proef loopt

af op 30 april of na inzameling van 1000

kilo tegels.

Na inlevering worden de tegels eerst

aangeboden in de Kringloopwinkel. Wan-

neer dat niet lukt, worden ze gerecycled

door Interface. Belangrijkste winst is dat

de grondstoffen worden hergebruikt in

plaats van vernietigd. Momenteel wor-

den oude tegels nog verbrand in een

verbrandingsoven. Bijkomend voordeel

is dat de organisatie van hergebruik en

recycling op lokaal niveau extra werkge-

legenheid kan creëren.

Tegeltjeswijsheid

Initiatiefnemer van de proef is Willem

van Gaal, oud medewerker van tapijt-

tegelfabrikant Interface. Hij heeft ROVA,

Interface, de gemeente Amersfoort en

Kringloopcentrum Amersfoort- leusden

samengebracht om het hergebruik van

tapijttegels te stimuleren.

Van Gaal: “Het is eigenlijk gekkenwerk

dat we goede spullen zoals tapijttegels

nog als restafval naar de verbrandings-

oven brengen, terwijl we deze materialen

heel goed kunnen hergebruiken. Eerst

NIEUWTJES VAN DE ZAKElIJKE MARKT NIEUWSProef met inzameling tapijttegels

Zakasbakjes worden uitgedeeld op het

strand.

RKGV-specialist sinds 1988

Meerdere locaties in Nederland

Snelle dienstverlening

Diverse transportmogelijkheden

ISO- en VCA-gecertifi ceerd

Gratis afvalstroomnummer

Bij Zandrecycling Nederland komt 0% van uw RKG-slib enveegzand terug in het milieu.

Wilt u af van uw riool-, kolk-, gemaalslib of veegzand? Zandrecycling

Nederland laat u graag zien hoe het kán en hoe het hóórt. We zijn im-

mers de enige afvalverwerker in Nederland die volledig is toegespitst

op het verwerken van RKGV. Ofwel het reinigen en recyclen tot schone

(bouw)materialen, en het verwerken van restfracties volgens de kleinste

paragrafen van de Milieuwet. Kijk op www.zandrecycling.nl, of bel

0174-24 39 50 voor meer info, een vrijblijvende afspraak of een offerte.

Zandrecycling Nederland BV • ABC Westland 227, 2685 DC Poeldijk • T 0174-243950 • F 0174-291148 • www.zandrecycling.nl • info@zandrecycling.nl

Af van uw RKGV-afval? Zó hoort ‘t.

proberen de tegels tweedehands te ver-

kopen. Daar kunnen we allemaal profijt

van hebben. Als dat niet lukt, kan de

industrie heel goed garen en backing er

uit halen en recyclen! Dat is de circulaire

economie die kansen biedt.“

“Waaromniet

hergebruikenin plaats van verbranden?”

GRAM | mei 2014 51

NIEUWTJES VAN DE ZAKElIJKE MARKT NIEUWSNieuw emballageautomaat TOMRATOMRA heeft de T-9, haar nieuwe pre-

mium emballageautomaat, geïntro-

duceerd. De T-9 is de eerste machine

ter wereld met 360-gradenherken-

ning en maakt daarmee de inname

van (drank)verpakkingen sneller en

schoner.

“Met de T-9 heeft TOMRA de belangrijk-

ste gebruiksaspecten voor de consument

verbeterd”, zegt Håkon Volldal, Executive

Vice President en hoofd van TOMRA Col-

lection Solutions. “Het gebruiksgemak

voor de consument zal drastisch verbe-

teren door de toegenomen snelheid en

doordat de kans op wachtrijen tot een mi-

nimum is beperkt”.

Wanneer er een verpakking wordt inge-

leverd, leest de gepatenteerde TOMRA

Flow Technology™ meteen de barcode en

het eventuele veiligheidskenmerk. “Dit

verschilt van alle andere emballageauto-

maten, waar de verpakking eerst moet

worden gestopt en rondgedraaid voordat

deze gelezen wordt”, legt Volldal uit. “Nu

verpakkingen kunnen worden ingeleverd

in een doorlopende stroom, bepaalt de

consument de snelheid en niet de ma-

chine.”

Door het vernieuwde detectieconcept is

het bovendien eenvoudig om zogeheten

‘odd-shapes’ (afwijkende vormen) in te

nemen. Dit zorgt ervoor dat er een hele

reeks aan verpakkingen standaard her-

kend kan worden, waar dit voorheen las-

tiger was. Denk hierbij aan de veelal uniek

vormgegeven verpakkingen van dranken-

kartons tot flessen voor schoonmaakarti-

kelen of shampoos.

‘Ikwiltextielinzameling koppelenaansocialreturn.’ Wijdoendat.

Wij zijn stichting KICI. Specialist in inzameling en hergebruik van textiel. Wij doneren de gehele opbrengst aan goede doelen in binnen- en buitenland. Bel 070 383 0306 voor een vrijblijvend gesprek. www.kici.nl

Bij de ontwikkeling van de T-9 is ook ge-

keken vanuit het perspectief van het su-

permarktpersoneel voor het dagelijks on-

derhoud. De veranderde vormgeving en

intuïtieve interface maken drastisch min-

der schoonmaakwerk noodzakelijk. Als

er dan toch schoongemaakt niet worden,

zijn de externe en interne delen makkelij-

ker te bereiken en reinigen.

52 GRAM | mei 2014

briek wordt in drie fases gerealiseerd.

Het aantal directe arbeidsplaatsen zal

bij het opstarten van de fabriek, eind

2015, 40 bedragen. Na volledige realisa-

tie van de fabriek zullen er 100 honderd

arbeidsplaatsen zijn. Naar verwachting

worden daarnaast nog tussen 200 en

300 indirecte arbeidsplaatsen gecreëerd.

QCP heeft de ambitie een ‘fabriek van

de toekomst’ te realiseren: een produc-

tielocatie waar op basis van gebruikte

kunststoffen op innovatieve wijze nieu-

we producten worden gemaakt die de

conventionele kunststoffen kunnen ver-

vangen. SITA wordt één van de grootste

Packmee is een duurzaam initiatief om

bruikbare kleding, schoenen en huishou-

delijk textiel in te zamelen. Met Pack-

mee kan alle bruikbare kleding worden

meegegeven aan een pakketbezorger

van PostNl. Daarnaast kan de doos met

kleding ook gratis bij een van de 2600

postkantoren worden afgegeven. Door

gebruik te maken van het bestaande

logistieke netwerk van PostNl rijden er

geen extra auto’s de weg op om de kle-

ding in te zamelen. Met de opbrengst

worden KiKa en Stichting Kinderpostze-

gels ondersteund.

Uit onderzoek blijkt dat in Nederland

NIEUWTJES VAN DE ZAKElIJKE MARKT NIEUWS

QCP bouwt een kunststoffabriek op

het Chemelot Industrial Park te Sittard-

Geleen. QCP - wat staat voor ‘Quality

Circular Polymers’ - is een nieuw be-

drijf dat hoogwaardige grondstoffen

voor de kunststofverwerkende industrie

gaat produceren op basis van gebruikte

kunststoffen afkomstig van huishoudens

en industrie. In totaal wordt 75 miljoen

euro geïnvesteerd in dit project, dat een

belangrijke bijdrage levert aan de werk-

gelegenheid in de regio.

De productiecapaciteit zal uiteindelijk

jaarlijks 100.000 ton bedragen. De fa-

Duurzame kunststoffabriek in Limburgaandeelhouders in de fabriek. Hiermee

verstevigt het bedrijf haar positie in de

kunststof keten. Als regisseur van de

kunststofketen heeft SITA toegang tot

de grondstoffen. Herman Snellink van

SITA: “Een groot deel van de kunststoffen

die worden verwerkt in deze fabriek is

afkomstig van de sorteerinstallatie voor

kunststof verpakkingsafval van SITA

in Rotterdam. Dit is de eerste en enige

installatie in Nederland die bij huishou-

dens gescheiden kunststof verpakkings-

afval sorteert voor verdere verwerking”.

Daarnaast zijn de kunststoffen afkomstig

van industriële klanten.

Packmee stimuleert textielinzamelingjaarlijks ruim 100 miljoen kilo textiel in

het huishoudelijk afval verdwijnt. Daar-

van is 35% kleding die voor hergebruik

geschikt is. Daarnaast geeft bijna 70%

van de Nederlanders aan tussen de 5

en 20 ongedragen kledingstukken in de

kast te hebben hangen. Het grootste deel

hiervan belandt uiteindelijk bij het afval.

Vorig jaar juni startte Packmee in Neder-

land. Vanaf dat moment hebben duizen-

den mensen dozen bruikbare kleding op-

gestuurd naar Packmee. Initiatiefnemer

van Packmee in Nederland, John Mijn-

ster: “Het is zo enorm zonde om kleding

die je niet meer draagt bij het afval te

gooien. Het is slecht voor het milieu en

door de kleding aan Packmee te geven,

geef je het letterlijk een tweede leven.”

Voor het versturen van de kleding kan

elke doos worden gebruikt. Op de web-

site van Packmee staat een verzendlabel

dat kan worden uitgeprint. Daarnaast

kan ook met een zwarte stift het gra-

tis antwoordnummer van Packmee op

de doos worden geschreven (Packmee,

Antwoordnummer 7, 2740 VG Waddinx-

veen). Meer informatie over Packmee en

de samenwerking met Kika, Stichting

Kinderpostzegels Nederland en PostNl is

te vinden op www.packmee.nl

GRAM | mei 2014 53

Verhuur van reinigingsmaterieel

Machinebouw

Service, revisie en onderhoud(Geesink, Haller en VDK)

Ecopark 28, 8305 BK Emmeloord Tel: 0527 622882

info@awmaterieel.nl • www.awmaterieel.nlWascontainer

Nilfisk Outdoor Division

The leader in compact outdoor cleaning

Voor iedere toepassing heeft Nilfisk Outdoor specifieke oplossingen: of het nu gaat om vegen, groenonderhoud of winterdienst, bedenk het maar en Nilfisk Outdoor heeft voor u de ideale machine, dankzij de kennis en kunde van onze Outdoor specialisten.

Ontdek onze volledige serie rangers en vind de perfecte oplossing voor uw reinigings- en onderhoudsbehoeften van buitengebieden!

Laat u tijdens een demonstratie overtuigen van onze veelzijdige en krachtige machines en werktuigen. Neem contact met ons op voor meer informatie.

Nilfisk-Advance B.V.Versterkerstraat 5NL-1322 AN AlmereT. +31 (0)36 5460700 F. +31 (0)36 5235148

www.nilfisk-outdoor.nl

54 GRAM | mei 2014

Agenda26 juni

NVRD themadag Beheer Openbare Ruimte,

Reehorst, Ede

23 - 25 september

Vakbeurs Recycling,

Evenementenhal Gorinchem

24 september

Nationaal Gladheidbestrijdingscongres,

Reehorst, Ede

30 oktober

Afvalconferentie,

Antwerpen

ColofonUitgeverNVRD, WTC ArnhemNieuwe Stationsstraat 106811 KS ARNHEMTelefoon 088 - 3770000E-mail post@nvrd.nlI-net www.nvrd.nl

RedactiecommissieRob Schram, RMN (hoofdredacteur)Marc Maassen, GADBas Peeters, NVRDRiny de Jonge, stadsdeel Amsterdam-OostMarc Veenhuizen, gemeente ApeldoornWilly Brinkbäumer, Twente MilieuMartin van Nieuwenhoven, RijkswaterstaatDiederik Notenboom, De Meerlanden

EindredactieKarin Hegeman en Karin Giesen Postbus 1218, 6801 BE Arnhemtel. 088 - 3770000e-mail: hegeman@nvrd.nl

Advertentie-exploitatieBureau Van VlietPostbus 20, 2040 AA Zandvoorttel. 023 - 5714745e-mail: M.dewit@bureauvanvliet.com

Opmaak en drukWeevers Grafimedia, www.weevers.nl

Gemeentereiniging en Afvalmanagementis het officiële vakblad van de

AbonnementenadministratieNVRD, Postbus 1218, 6801 BE ArnhemJaarabonnement ad € 98,– excl. BTW. België € 122,50 (Europa en buiten Europa op aanvraag). los: € 11,50.

Beëindiging abonnementAbonnementen moeten schriftelijk bij de NVRD en uiterlijk op 15 november worden opgezegd. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch verlengd.

ISSN 1569-0458

© NVRD

GRAM wordt gedrukt op papier met het FSC®-keurmerk en verschijnt 10x per jaar.

Hoewel door de uitgever de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt voor de inhoud geen aansprakelijkheid aanvaard.

Containerwielen van Haco...

Protempo bvPostbus 21, 6500 AA NIJMEGEN NederlandTel. +31(0)24-3711711. Fax +31(0)24-3711700verkoop@protempo.eu www.protempo.eu

103

Bel voor informatie:

... besparen u mankracht!Haco wielen maken uw containers écht mobiel.De garantie voor uitstekende rijeigenschappen.

adv. 103 190x130 mm.indd 1 11-02-2010 13:55:19

Hoge kosten voor

?reinigen olielekkages

Olielekkages zijn

gemakkelijk zelf

te reinigen m.b.v.

AQUAQUICK 2000.

Deze unieke

wegdek-

ontvetter

wordt al

toegepast

door bijna alle

brandweerkorpsen

en wegbeheerders.

Bespaar op kosten en tijd,

wij informeren u graag!

VanDoClean B.V. / Absorbit

Tel. 0416-66 80 60

www.vandoclean.nl

Fax 0416-66 80 65

info@vandoclean.nl

VanDoClean

www.weevers.nl

Milieu ontzienHet is niet realistisch om te beweren dat we milieuvriendelijk kun-nen produceren. Het milieu heeft bijna altijd last van activiteiten van mensen. Wij mogen ons gelukkig prijzen dat de natuur heel veer-krachtig is. Wat wij wel kunnen doen is het milieu zoveel mogelijk ontlasten. En daar doen wij als Weevers Gra� media ons best voor. Elke dag opnieuw, houden wij met onze activiteiten rekening met de omgeving en het milieu. Hiervoor is ons bedrijf sinds 1995 milieu gecerti� ceerd. Aanverwant zijn de certi� caten FSC®, sinds 2006 en in juni van 2010 hebben wij als eerste gra� sch bedrijf in Gelderland het certi� caat ontvangen voor duurzaam inkoop. Om de systemen te waarborgen hanteren wij de eisen van de VPGI (ISO9001), waar-door wij sinds 1982 dit certi� caat op onze naam hebben staan.

concept & ontwerp sign & displayinternet & av-producties digitaal drukkenkrantenuitgaven offsetdrukken afterpress

580391 GRAM 02 2013.indd 38 01-03-13 15:47

Substantiële resultaten bij van Gansewinkel OverheidsdienstenVan Gansewinkel Overheids- diensten koos al voor de oplos-singen van Transvision. Zij maken gebruik van Transvision Waste Planner voor de inzameling van huishoudelijk afval, met als doel verlaging van de directe kosten van afvalinzameling en daarnaast de routes te optimaliseren en de

CO2-uitstoot te verlagen, verbeter-ing van de dienstverlening richting de burger en verbetering van de managementinformatie.

Transvision Route Planner wordt gebruikt voor het doorrekenen van de routes van huis-aan-huis inzameling in al haar 74 gemeen- ten met in totaal 1,2 miljoen huis-aansluitingen. Het optimaliseren van de routes is uitbesteed aan het Competence Center van Transvi-sion. Daarnaast wordt Transvision Waste Planner ingezet voor het optimaliseren en plannen van het dynamische inzamelen van de on-dergrondse containers op basis van vulgraadgegevens aangeleverd

door BWaste. Van Gansewinkel Overheidsdiensten is daarbij de eerste inzamelaar waar deze op-lossing volledig wordt aangeboden op basis van SaaS (Sofware as a Service).

Van Ganswinkel Overheids- diensten ziet, dankzij het gebruik van Transvision systemen, sub-stantiële besparingen in het aantal gereden kilometers, de tijd per route

en de totale kosten. Daarnaast is er een significante verbetering in productiviteit en klantenservice, is er meer structuur dankzij kennis-borging en gebruiksgemak en is er meer controle over de planning en het optimalisatieproces.

Uitbreiding van het systeem bij Twente MilieuTwente Milieu maakt al geruime tijd gebruik van Transvision Fleet Plan-ner voor het plannen van dynami-sche inzameling van ondergrondse containers. De behaalde resul-taten en de samenwerking met Transvision bevielen Twente Milieu dusdanig goed dat Twente Milieu

inmiddels ook Transvision Route Planner in gebruik heeft genomen voor de huis-aan-huis inzamel-routes. Alle routes zijn opnieuw be-rekend en slechts één planner kan nu eenvoudig alle routes maken en onderhouden. Een voordeel was dat Twente Milieu eenvoudig en in korte tijd haar plastic routes heeft kunnen creëren.

Wilt u meer weten over Transvision en wat wij voor u kunnen betekenen?Contactpersoon: Martijn SchimmerRegional Manager BeneluxTelefoon: +31 (0)10 820 8868E-mail: msc@transvision.euWebsite: www.transvision.eu

Optimaliseer de routeplanning van uw afvalinzameling!

Advertorial

Transvision levert software oplossingen voor logistieke vraagstukken en gaat hierbij verder dan de standaard, statische routeplanningssystemen. Transvision Waste Planner is specifiek ontwikkeld voor de afvalbranche en is gebaseerd op Transvision basissystemen: Transvision Route Planner en Transvision Fleet Planner. De systemen kunnen uitgebreid worden met aanvullende modules van Transvision en worden aangepast aan de specifieke wensen en eisen van de afval-inzamelaar, zoals omgekeerd inzamelen en het anticiperen op de vulgraad van ondergrondse containers.

WASTE PLANNER

“Het Transvision Competence Center is uw be-trouwbare partner voor kwalitatief hoogwaardige inzamelroutes.” -Martijn Schimmer, Transvision

2014-04.09 Gram Advertorial NL v4 dkn.indd 1 10-04-2014 11:21:41

www.vanschijndel.euVan Schijndel BV • Stationsweg 78 • 6051 KL Maasbracht • Nederland

T +31 (0)475 465636 • F +31 (0)475 466540 • E info@vanschijndel.eu www.vanschijndel.eu

Eenvoudig, betrouwbaar. Beproefd concept voorzien van de nieuwste technieken. Ongecompliceerde moderne hydrauliek & elektronica.

Langere levensduur door toepassing van slijtvast staal voor achterlader en opbouw. Standaard met verzwaard juk en persschot. Twee jaar garantie. Vraag naar onze fi nancierings- mogelijkheden.

Waarom voor van Schijndel kiezen:

OND

ERDELEN

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

Van Schijndel Afvalinzamelsystemen“iets anders, veel beter”.

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

VSAII + ACB Archiefbelading Onderdelenservice

VSAIII + SCB1700 Eurocontainer

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

euVSAII + SCB1700 Eurocontainer