H εξελικτική σκέψη στον 19ο
αιώνα
Lamarck
Iστορία της Bιολογίας
Mάθημα 4.1 Σταύρος Ιωαννίδης, ΙΦΕ/ΕΚΠΑ
OLamarckωςβοτανολόγος
-ΟΛαμάρκ(1744-1829)γεννήθηκεσεμιααριστοκρατικήαλλάφτωχήοικογένειααπότηΒόρειαΓαλλία.->Σπουδάζειμετουςιησουίτες.->Στα17του,κατατάσσεταιστοστρατόγιαναπολεμήσειστονΕπταετήΠόλεμο(1756-1763).-Μετάτοτέλοςτουπολέμου,πηγαίνειστοΠαρίσινασπουδάσειιατρική.Γιαναυποστηρίξειτονεαυτότουοκονομικάπαράλληλαδουλεύεισεγραφείοτραπεζίτη.-Αρχίζειναενδιαφέρεταιγιατημετεωρολογία,τηχημεία,καικυρίωςτηβοτανική,καιείναιπολύπαραγωγικόςκαιστουςτρειςαυτούςτομείς.
-Ηαναγνώρισήτουαπότηνεπιστημονικήκοινότητααρχίζειτο1779μετηδημοσίευσητηςτετράτομηςπραγματείαςFlorefrançaise,σημαντικήσυμβολήστηβοτανικήονοματολογίατωνειδών.->ΗπραγματείατυχαίνειθερμήςαποδοχήςαπότονBuffon,οοποίοςτονίδιοχρόνοπετυχαίνειναεκλεγείοLamarckστηνAcademiedesSciences.-Λίγοαργότερα,οLamarckγράφειτουςπρώτουςδυόμιση(απότουςοκτώσυνολικά)τόμουςτουDictionnairedeBotanique.-To1788,παίρνειτηθέσητουβοτανολόγουστοJardinduRoi,τοοποίο,μεεπικεφαλήςτονBuffon,είχεγίνεισημαντικόεπιστημονικόκέντρο.
ΟLamarckστοMuséumNationald’HistoireNaturelle
-ΚατάτηδιάρκειατηςΓαλλικήςΕπανάστασης,συμβαίνειμιαμεγάληαλλαγήστησκέψητουLamarckγιατηνεξέλιξη.
->ΠριντηνΕπανάσταση,ηγαλλικήκοινωνίαήτανέναφεουδαρχικόσύστημα,ένασύστημαστατικόκαιιεραρχικάδομημένο(απότουςδουλοπάροικουςμέχριτουςγαιοκτήμονεςκαιτονβασιλιά).Οκαθένας,απότηστιγμήπουγεννήθηκε,είχεμιασυγκεκριμένηκοινωνικήθέσηστοσύστημααυτό.
-Αυτήητάξηπραγμάτωνθααλλάξειτο1789μετηνεξέγερσητωναγροτών,τωντεχνιτών,καιτωνμεσαίωντάξεωντηςΓαλλίαςεναντίοντωνπρονομίωντηςαριστοκρατίαςκαιτουβασιλιά.
-Το1799οΝαπολέωνΒοναπάρτηςκαταλαμβάνειτηνεξουσία(πραξικόπηματης18ηςΜπρυμαίρ)καιμέχριτο1804γίνεταιαυτοκράτοραςτηςΓαλλίας.
->ΑνκαιηΕπανάστασηείχετελειώσει,οιιδέεςπουενέπνευσεκαιηαντίληψηότιόλοιοιάνθρωποιπρέπειναείναιελεύθεροικαιίσοιεξαπλώθηκανκαισεάλλεςχώρες.
-Αλλάαυτήηαλλαγήστηνκοινωνικήδομήκαιστηνπολιτικοκοινωνικήσκέψη,δενήταναυτόπουοδήγησετονLamarckνασκεφτείότιμιαπαράλληληεξελικτικήαλλαγήισχύεικαιστονφυσικόκόσμο.
ΟLamarckστοMuséumNationald’HistoireNaturelle
-ΤοαποτέλεσματηςΕπανάστασηςστησκέψητουLamarckήτανπιοέμμεσο:τονοδήγησεσεμιαμετατόπισηστηνκαριέρατου—απόβοτανολόγοςγίνεταιζωολόγος.
-Το1793,τοέτοςκατάτοοποίοαποκεφαλίστηκεοΛουδοβίκοςο16οςκαιηMarieAntoinetteκαιοιεπικριτέςτηςκαινούριαςκυβέρνησηςφυλακίζονταιήεκτελούνταικατάτηδιάρκειατηςΤρομοκρατίας,τοJardinduRoiαναδιοργανώνεταικαιγίνεταιMuséumNationald’HistoireNaturelle(ΕθνικόΜουσείοΦυσικήςΙστορίας),τοοποίογίνεταιτοευρωπαϊκόκέντρογιατηνζωολογικήέρευνα.
-ΣτονLamarckδίνεταιμιακαινούριαθέσηωςκαθηγητήςτωνεντόμων,σκωλήκων,καιμικροσκοπικώνζώων.Τακαθήκοντάτουείναιναδίνειδιαλέξειςκαιναταξινομείτηνμεγάλησυλλογήτων‘ζώωνχωρίςσπονδύλους’,ταοποίαονομάζειασπόνδυλα.-Διαπρέπειστηνταξινόμησήτους,καιημελέτητωνασπόνδυλωνείναιαυτόπουθατονοδηγήσειναδιερευνήσειταθεμελιώδηζητήματαπουσχετίζονταιμετηνεξέλιξη.
ΟLamarckστοMuséumNationald’HistoireNaturelle
…weperceivethat,relativetotheanimalkingdom,weshouldchienly
devoteourattentiontotheinvertebrateanimals,becausetheirenormousmultiplicityinnature,thesingulardiversityoftheirsystemsoforganization,andoftheirmeansofmultiplication,...,showus,muchbetterthanthehigheranimals,thetruecourseofnature,andthemeanswhichshehasusedandwhichshestillunceasinglyemploysto
giveexistencetoallthelivingbodiesofwhichwehaveknowledge.
[Lamarck1803,διάλεξηστοMuséumNationald’HistoireNaturelle]
ΤρειςπαράγοντεςοδηγούντονLamarckστηνιδέατηςεξέλιξης:
->οιαπόψειςτουγιατοτισυνιστάτηνουσίατηςζωήςστουςαπλούστερουςοργανισμούς(θερμιδικήθεωρία(calorictheoryofheat)καιηλεκτρισμός)
->ηάποψήτουγιατονφυσικότρόποταξινόμησης
->ηγεωλογικήτουσκέψη(σταδιακήαλλαγήκατάτηδιάρκειαμακρώνχρονικώνπεριόδων)->Αντίθεταμετουςσυγχρόνουςτου,οLamarckπίστευεότιηγηήτανπάραπολύπαλιά,χιλιάδωνήίσωςκαιεκατομμυρίωναιώνων.
ΟLamarckστοMuséumNationald’HistoireNaturelle
ΒασικάβιολογικάέργατουLamarck
->Γράφειαρκετάβιβλίασταοποίααναπτύσσειτηνεξελικτικήτου
σκέψη,αρχίζονταςότανείχεγίνειπερίπου60χρονών:
-ΣύστηματωνΑσπόνδυλωνΖώων(1801)
-ΣπουδέςστηνΟργάνωσητωνΖωντανώνΣωμάτων(1802)
-ΖωολογικήΦιλοσοφία(1809)
->κλασικόέργοπουμεταφράζεταισεπολλέςγλώσσες
-ΦυσικήΙστορίατωνΑσπόνδυλωνΖώων(1815,1822).
ΔύομύθοιγιατονLamarck
ΔύογενικοίμύθοιπουυπάρχουνσχετικάμετονLamarckκαιπουβρίσκουμεσεδιδακτικάεγχειρίδιαβιολογίαςκαιεκλαϊκευτικάέργα.
i)οLamarckωςμιαρομαντικήιδιοφυΐα,απομονωμένοςκαιαγνοημένοςαπότουςσυγχρόνουςτου,καταδιωκόμενοςαπότηνκρατικήεξουσίακαιτοεπιστημονικόκατεστημένο,πουεπανανακαλύπτεταιαργότερατον20όαιώνα.
ii)οLamarckωςένας‘πρώιμοςΔαρβίνος’:προσπάθησεανεπιτυχώςνααντιμετωπίσειταπροβλήματατηςπροσαρμογήςκαιτηςκαταγωγήςτωνειδώνπριντονΔαρβίνο.
->ΤελείωςδιαφορετικήεικόνατουLamarckαπότουςιστορικούς:δενήτανπρώιμοςΔαρβίνος
->ΈθετεπολύδιαφορετικάερωτήματααπότονΔαρβίνο.
-ΟLamarckείναιγνωστόςσήμερα(στοευρύκοινόαλλάκαιστουςβιολόγους)ωςοεπινοητήςενόςμηχανισμούγιατηνεξελικτικήαλλαγήδιαφορετικούαπότουΔαρβίνου.Βασιζότανστηνκληρονομικότητατωνεπίκτητωνχαρακτηριστικών:όπωςακριβώςκαιηπεριουσία,ταχαρακτηριστικάπουαποκτώνταικατάτηδιάρκειατηςζωήςκληρονομούνταιστουςαπογόνους.
-Αυτόγίνεταιείτεμέσωμιαςάμεσηςαντίδρασηςσεμιαπεριβαλλοντικήαλλαγή(μαύρισματουδέρματοςμετάαπόέκθεσηστονήλιο),είτεμέσωχρήσης/αχρησίαςενόςμέρουςτουοργανισμού(μπορείναείναικαιηδραστηριότητατουατόμουγενικά).
->Σήμεραηκληρονόμησητωνεπίκτητωνχαρακτηριστικών(μετηνπαραπάνωμορφή)θεωρείταιλανθασμένη.->Όμως,παραπλανητικήείναικαιηαπόδοσηαυτήςτηςαντίληψηςαποκλειστικάστονLamarck,καιηθεώρησήτηςωςκεντρικήγιατηνθεωρίατου.
Lamarck&κληρονόμησηεπίκτητωνχαρακτηριστικών
-Υπάρχουν3λόγοιγιατίείναιπαραπλανητικόνααποδίδουμετηνκληρονόμησητωνεπίκτητωνχαρακτηριστικώνωςμηχανισμούτηςεξέλιξηςστονLamarckκαινααντιδιαστέλλουμετηθεωρίααυτήμετηθεωρίατουΔαρβίνου.
i)ηιδέατηςκληρονόμησηςτωνεπίκτητωνχαρακτηριστικώνδενπροέρχεταιαπότονLamarck.Υπάρχειήδηστουςιπποκρατικούςσυγγραφείς,καιήτανσυνήθηςαντίληψητόσοστηλαϊκήπαράδοσηόσοκαισταέργαπολλώνφιλοσόφωνκαιφυσιοδιφών.-ΠριναπότονLamarck,οErasmusDarwin(παππούςτουΔαρβίνου)τηνείχεχρησιμοποιήσειωςβάσηστηδικήτουθεωρίατηςεξέλιξης.
ii)οΔαρβίνοςεπίσηςπίστευεστηνκληρονομικότητατωνεπίκτητωνχαρακτηριστικών(όπωςκαιπολλοίάλλοιεξελικτικοί)->γιατίτότεοLamarckγίνεταιαντικείμενοκριτικήςκαιχλεύης;
Lamarck&κληρονόμησηεπίκτητωνχαρακτηριστικών
iii)ηκληρονομικότητατωνεπίκτητωνχαρακτηριστικώνήτανγιατονLamarckέναςτρόποςεξελικτικήςαλλαγής,αλλάόχιομόνος.
->Άλλοςτρόποςπουτοπεριβάλλονμπορείναπροκαλέσεικληρονομήσιμεςαλλαγέςείναιοεξής:οισπόροιενόςφυτούτοοποίογιαπολλέςγενιέςευδοκιμείσεέναναγρό,ανμετακινηθούνσεέδαφοςάνυδρο,άγονοκαιπετρώδες,κάποιαφυτάείναιπιθανόναεπιβιώσουν.Ταφυτάαυτάθασυνιστούνμιακαινούριαποικιλία.
‘Ταάτομααυτήςτηςκαινούριαςποικιλίαςθαέχουνμικράκαιανεπαρκώςανεπτυγμέναμέρη·κάποιααπόταόργανάτουςθαέχουναναπτυχθείπιοπολύαπόάλλα,καιθαέχουνέτσιασυνήθιστεςαναλογίες’.
(ΖωολογικήΦιλοσοφία)
Lamarck&κληρονόμησηεπίκτητωνχαρακτηριστικών
-Όσοναφοράταζώα,αυτάμπορείνααναπτύξουνκαινούριουςτύπουςσυμπεριφοράςλόγωπεριβαλλοντικώναλλαγών,πράγμαπουοδηγείσεχρήσηορισμένωνμερώνκαισεαχρησίαάλλων,τοοποίοοδηγείσεαλλαγέςστημορφολογίατωνζώων,οιοποίεςκληρονομούνται.
-Ογενικόςμηχανισμόςείναιοεξής:
περιβαλλοντικήαλλαγή->αλλαγήσυνηθειών->χρήση/αχρησία->αλλαγήστημορφολογία->κληρονόμησηεπίκτητωνχαρακτηριστικών->…εξέλιξη
Lamarck&κληρονόμησηεπίκτητωνχαρακτηριστικών
Ηκαμηλοπάρδαλη,προσπαθώνταςναφτάσειταφύλλαόλοκαιψηλότερωνκλαδιών,τεντώνειτολαιμότης.
‘Αυτήησυνήθειαηοποίαδιατηρήθηκεγιαμεγάλοδιάστημασεόλεςτιςποικιλίες[τουείδους],είχεωςαποτέλεσματαμπροστινάπόδιατουζώουναγίνουνπιομακριάαπόταπίσω,καιολαιμόςτουναεπιμηκυνθείσετέτοιοβαθμόπουηκαμηλοπάρδαλη,χωρίςνασταθείόρθιασταπίσωπόδια,φτάνεισεύψος6μέτρων’.
(ΖωολογικήΦιλοσοφία)
->Ταψάριαμεεπίπεδοσώμαεμφανίστηκαναπότησυνήθειάτουςναστρέφονταιστημιαπλευράότανβρίσκονταισερηχάνερά.Τομάτιπουβρισκότανστηνκάτωπλευρά,μετακινήθηκεστηνεπάνω,ωςαποτέλεσματηςανάγκηςτουψαριούναπροσέχεικαλύτερατισυμβαίνειαπόπάνωτου.
->ΟLamarckυπέθεσεότιτακέρατατωνμηρυκαστικώνεμφανίστηκανλόγωτουότιταζώααυτάχτυπούνμεδύναμητακεφάλιατουςστιςμεταξύτουςσυγκρούσεις.
ΗκριτικήστονLamarck
-ΟιπεριγραφέςτουLamarckγιατοπωςοιαλλαγέςστησυμπεριφοράτωνοργανισμώνοδηγούνστηνεμφάνισηκαινούριωνδομών,αρκετέςφορέςπροκάλεσανκριτική,αφούκατηγορήθηκεότιυποστήριζεότιηεξέλιξηοφειλότανστιςεπιθυμίεςτωνζώων.->ΟιιστορικοίέχουνυποστηρίξειότιηκριτικήαυτήενμέρειοφειλότανστοότιoLamarckδενεκφραζότανμεπολύσαφήτρόπο.
ΗεξήγησητουLamarckγιατοπώςοερωδιόςαπέκτησεμακριάπόδιαχρησιμοποιήθηκεσυχνάαπότουςεπικριτέςτου:
‘Μπορούμενασκεφτούμεότι,τοπτηνότηςακτής,στοοποίοδεναρέσεικαθόλουνακολυμπά,καιτοοποίοπαρ’όλ’αυτάχρειάζεταιναπλησιάσειστονερόγιαναβρειτηντροφήτου,θαδιατρέχεισυνεχώςτονκίνδυνοναβυθιστείστηλάσπη.Επιθυμώνταςνααποφύγειναβυθίσειτοσώματουστουγρό,αποκτάτηνσυνήθειανατεντώνεικαιναεπιμηκύνειταπόδιατου.Τοαποτέλεσμααυτούτουπράγματοςγιατιςγενιέςαυτώντωνπουλιώνπουσυνεχίζουνναζουνμ’αυτόντοντρόπο,είναιότιταάτομαθακαταλήξουνναέχουνανυψωθείσανναείναιπάνωσεξυλοπόδαρα,πάνωσεμακριάπόδια’.
(ΦυσικήΙστορίατωνΑσπόνδυλωνΖώων1815)
-Αυτότοαπόσπασμαμπορείναερμηνευθεί(λανθασμένα)ότιυποστηρίζειότιηεξελικτικήαλλαγήβασίζεταιστηβούλησητωνοργανισμών.
-ΑλλάτοσημαντικόγιατονLamarckδενείναιοιεπιθυμίεςτωνζώων,αλλάοισυνήθειέςτουςκαιτοπώςαντιδρούνστοπεριβάλλοντους.
-ΣτιςιδέεςτουLamarck,παρ’όλ’αυτά,θαασκηθείκριτική,τόσοαπόπολέμιουςτηςεξέλιξης,όσοκαιαπόμερικούςυποστηρικτές.->ΟΔαρβίνος,π.χ.,προσπάθησεαρκετάγιαναδιαφοροποιήσειτηθεωρίατουαπότηνθεωρίατουLamarck.
ΓράφειστονφίλοτουβοτανολόγοJosephHookerτο1844:‘HeavenforfendmefromLamarck’snonsenseofa‘tendencytoprogression,’adaptationsfromtheslowwillingofanimalsetc.!’
ΗκριτικήστονLamarck
ΑπότοΑπλόστοΠολύπλοκο:lepouvoirdelavie
-Ηκληρονομικότητατωνεπίκτητωνχαρακτηριστικώνείναιμόνοένακομμάτι(καιόχιτοσημαντικότερο)απότηλαμαρκιανήθεωρία.
-Γιανακατανοηθείηθεωρίατου,είναισημαντικόναδεικανείςπώςοLamarckταξινομούσετουςοργανισμούς.
->Ταξινομούσετιςομάδεςτωνοργανισμώνσεμιαγραμμικήσειρά,απότοναπλούστεροστονπιοπολύπλοκο,όπωςστηνμεγάληαλυσίδατηςύπαρξης.
->ΣύμφωναμετονLamarck,υπάρχουνόμωςγένηκαιείδηπουαποκλίνουναπότηγραμμικήπορεία(καιταοποίαδενοδηγούνσεπεραιτέρωαύξησητηςπολυπλοκότητας).
-Υπάρχουνδυομηχανισμοί,πουαντιστοιχούνοέναςστηγραμμικήπορείακαιοάλλοςστιςδιακλαδώσεις.
->Οιαποκλίσειςσυμβαίνουνλόγωτηςεπιρροήςτωνσυγκεκριμένωνπεριβαλλοντικώνσυνθηκών:ηκληρονομικότητατωνεπίκτητωνχαρακτηριστικώνεξηγείτιςαλλαγέςσταχαρακτηριστικάπουδιαφοροποιούνταγένηκαιταείδημεταξύτους.(l’inluencedescirconstances,theadaptiveforce)
->Ηγενικήτάσηπροςαυξανόμενηπολυπλοκότητατωνοικογενειώνκαιτωνομοταξιώνοφείλεταισεμιαάγνωστηεσωτερικήδύναμητηςφύσηςπουτηνονόμαζε‘δύναμητηςζωής’.(lepouvoirdelavie/laforcequitendsanscesseàcomposerl’organisation(=forcethatperpetuallytendstomakeorder,thecomplexifyingforce)
ΑπότοΑπλόστοΠολύπλοκο:lepouvoirdelavie
Therapidmotionofluidswilletchcanalsbetweendelicatetissues.Soontheirlowwillbegintovary,leadingtotheemergenceofdistinctorgans.Theluidsthemselves,nowmoreelaborate,willbecomemorecomplex,engenderingagreatervarietyofsecretionsandsubstancescomposingtheorgans.
(ΦυσικήΙστορίατωνΑσπόνδυλωνΖώων)
Itisquiteclearthatbothanimalandvegetableorganisationhave,asaresultoftheforceoflife,workedouttheirownadvancingcomplexity,beginningfromthatwhichwasthesimplestandgoingontothatwhichpresentsthehighestcomplexity,thegreatestnumberoforgans,andthemostnumerousfaculties;itisalsoquiteclearthateveryspecialorganandthefacultybasedonit,onceobtained,mustcontinuetoexistinalllivingbodieswhichcomeafterthosewhichpossessitinthenaturalorder.
(ΖωολογικήΦιλοσοφία1809)
-ΟLamarckμετατρέπειτηνμεγάληαλυσίδατηςύπαρξηςαπό‘ακίνητη’σε‘κινούμενη’.->Οιοργανισμοίπουβρίσκονταιχαμηλότεραστηνκλίμακατηςζωήςμετασχηματίζονταισεαυτούςπουβρίσκονταιψηλότερα.Οιομάδεςτωνζώωνπουανήκουνστιςανώτερεςβαθμίδεςταξινόμησηςδιατάσσονταισεμιαμοναδικήσειρά(καισεμιαάλλησειράδιατάσσονταιταφυτά).
-ΓιατονLamarck,δενυπάρχειεξαφάνισηειδών(οργανισμοίπουμοιάζουνμεαπολιθωμένουςοργανισμούςυπάρχουνακόμαπάνωστηγη)
-Ανκαιαναφερότανσε‘δύναμητηςζωής’,ηδύναμηαυτήδενέχειυπερφυσικόχαρακτήρα.Ηζωήέχεισχέσημετηνοργάνωσητηςύλης(δενείναιαπλήιδιότητατηςύλης).‘Ηζωήκαιηοργάνωσηείναιαπολύτωςφυσικάφαινόμενα’
(Ζωολογικήφιλοσοφία)
ΑπότοΑπλόστοΠολύπλοκο:lepouvoirdelavie
Ημεγάληαλυσίδατηςύπαρξης(greatchainofbeing)
ήscalanaturae(απόβιβλίοτου1579)
ΟLamarckαλλάζειτησχέσημεταξύδομήςκαιλειτουργίας
->φιξιστές:ηδομήείναιτέλειαπροσαρμοσμένηστηλειτουργία->Lamarck:καινούριεςλειτουργίες/συνήθειεςείναιηαιτίαγιααλλαγέςστηδομή
->οιαλλαγέςαυτέςστηδομήείναιοιπαρεκκλίσειςαπότηνγραμμικήδιάταξηαπότοαπλόστοπολύπλοκο
-Ηκατάστασηστηνοποίαβρίσκουμεκάθεοργανισμόείναιαποτέλεσματηςτάσηςγιαόλοκαιπιοπολύπλοκηοργάνωση,καιτηςεπιρροήςτωνδιαφορετικώνπεριβαλλοντικώνσυνθηκών,οιοποίεςκαταστρέφουντηνκανονικότητατηςδιαδοχήςτωνόλοκαιπιοπολύπλοκωνμορφών.
ΟLamarckγιαδομή&λειτουργία
-ΗιδέατηςεξέλιξηςδενείναικαινούριαμετονLamarck.ΣτηΓαλλίαηιδέαυπήρχεαπότον18οαιώνα,καισυζητιέταιαπόεξέχοντεςζωολόγους,π.χ.τονGeorgeLouisBuffοn(1707-1788).
-OBuffonέγινεδιευθυντήςτουJardinduRoiτο1739.ΉτανηγετικήφυσιογνωμίατηςφυσικήςιστορίαςστηΓαλλία.-44τομηHistoirenaturelle(1749–1804)Διαβαζόταναπόκάθεμορφωμένοευρωπαίοστον18οαιώνα
Mayr:ΌλοιοιγνωστοίσυγγραφείςστηφυσικήιστορίακατάτηνπερίοδοτουΔιαφωτισμού,αλλάκαιαργότερα,στηΓαλλίααλλάκαιαλλού,ήτανμπιφονιανοί.
-ΟBuffonτελικάαποδέχεταιμιαθεωρίαεξέλιξης,σύμφωναμετηνοποίααρχικάυπήρχανμερικοίτύποιζώων,απόταοποίαπροήλθαν,μέσωυβριδοποίησηςκαιτηςάμεσηςεπίδρασηςτουπεριβάλλοντος,όλατασημερινάείδη.
-Οάλλοςμεγάλοςφυσιοδίφηςτου18ουαιώναείναιοσουηδόςΚάρολοςΛινναίος(1707-1778),οοποίοςπροςτοτέλοςτηςζωήςτουείχεκαιαυτόςπαρόμοιεςαπόψεις.
ΠρόδρομοιτουLamarck;
-ΑνκαιοLamarckείχεπροδρόμους,ήτανομόνοςεκείνητηνεποχήπουπαρουσίασεμιαευρείαθεωρίατηςοργανικήςαλλαγής.-ΣτηνκατακλείδατηςΖωολογικήςΦιλοσοφίαςγράφεισχετικάμετηνεπιστημονικήανακάλυψη:
Menwhostriveintheirworkstopushbackthelimitsofhumanknowledgeknowwellthatitisnotenoughtodiscoverandproveausefultruththatwaspreviouslyunknown,butthatitisnecessaryalsotopropagateitandgetitrecognized;nowbothindividualandpublicreason,whentheyindthemselvesexposedtoanyalteration,usuallysetupsogreatanobstacletoit,thatitisoftenhardertosecuretherecognitionofatruththanitistodiscoverit.Ishallnotdwellonthissubject,becauseIknowthatmyreaderswillseeitsimplicationssuficiently,iftheyhaveanyexperienceinobservationofthecauseswhichdeterminetheactionsofmankind.
Lamarck:Αδυναμίεςτηςθεωρίας
-ΓιατίοLamarckαπέτυχεναπείσειτουςσυγχρόνουςτου;
Πολύπλοκοζήτημα:->Θρησκευτικέςαπόψειςκαικρατικήεξουσίαμέροςτηςαπάντησης.
Ίσωςπιοσημαντικοίπαράγοντεςοιεξής:->επιστημονικόστυλτουLamarck->ηκοινωνικήτουθέσησεσχέσημετουςσυναδέλφουςτου->οιενδείξειςπουείχεστηδιάθεσήτουυπέρτηςθεωρίαςτου
-Ότανδημοσίευσετηθεωρίατου,είχεαποκτήσειφήμηκάποιουπουκάνειεύκολαεικασίες,βασιζόμενοςσελίγαδεδομένα.->τάσηπροςσύνθεσηκαιμεγάλαθεωρητικάσυστήματα->φιλόσοφος-φυσιοδίφης-καθολικότητασκέψηςLamarck
Lamarck:Αδυναμίεςτηςθεωρίας
-ΟεξελικτισμόςτουLamarckμέροςενόςγενικούπρογράμματοςτοοποίοαποκαλούσε‘φυσικήτηςγης’.Αυτόπεριλάμβανετημελέτητηςατμόσφαιρας,τιςαλλαγέςστηνεπιφάνειατηςγης,καιτηνοργάνωσητωνοργανισμών.->το1800προτείνειμιαθεωρίαγιατηνκαταγωγήτηςζωής.
->ΟLamarckάραδενήτανμόνοβιολόγος:εκτεταμέναγραπτάγιαχημεία(διαφορετικούτύπουαπότουLavoisier),γιαφυσική(διαφορετικούτύπουαπότουLaplace),γιαμετεωρολογία,γεωλογία,ψυχολογίακαιφιλοσοφία.
-Ηπροσέγγισήτουόμωςαυτήστηνεπιστήμηθεωρήθηκεοπισθοδρομικήαπότουςσυγχρόνουςτου.ΗεπιστήμηστηΓαλλίαγινότανολοένακαιπιοεπαγγελματική,πιοεξειδικευμένη,καιηπροσεκτικήπαρατήρησηπιοσημαντική.Έναάτομομπορείπλέονναασχοληθείμεπιοπεριορισμένοεύροςπροβλημάτων.
-Στατέλητου18ουαιώνα,καινούριοιθεσμοίδημιουργούνθέσειςπλήρουςαπασχόλησηςγιατηνεξάσκησηκαιτηνδιδασκαλίατηςεπιστήμης.
Lamarck:Αδυναμίεςτηςθεωρίας
-Τοαρχείοαπολιθωμάτωνδενπεριείχεεπαρκείςενδείξειςγιατηνεξέλιξη.
-Αυτόπουέδειχναντααπολιθώματα,ήτανότιολόκληρεςομάδεςειδώνεμφανίζοντανξαφνικά.Δενυπήρχανενδείξειςγιαμιασειράαπόμεταβατικέςμορφές.
-ΑυτόπουοLamarckέλεγευπέρτηςθεωρίαςτουήτανότιηδικήτουταξινόμησητωνοργανισμώναναπαριστούσετησειράμετηνοποίασχηματίστηκαν.
-Όμως,μιαγραμμικήδιάταξητωνανώτερωντάξων(=ταξινομικώνβαθμίδων)απότοπιοαπλόστοπιοπολύπλοκοδενταίριαζεμετιςενδείξειςαπότηνκαινούριαεπιστήμητηςσυγκριτικήςανατομίας.(βλCUVIER)
Lamarck:Αδυναμίεςτηςθεωρίας
HεξέλιξητωνζώωνκατάτονLamarck,όπωςαπεικονίζεταιστηνΖωολογικήΦιλοσοφία(1809).
Annelid
Flatworm
AnatomyofAnnelid
Mr.CuvierdiscoveredtheexistenceofarterialandvenousvesselsindistinctAnimalsthathadbeenconfoundedwithotherverydifferentlyorganizedanimalsunderthenameofworms.Isoonusedthisnewfacttoperfectmyclassiication;therefore,IestablishedtheclassofAnnelidsinmycourseforyear10[1802].
(ΖωολογικήΦιλοσοφία1809)
HεξέλιξητωνζώωνκατάτονLamarck,όπωςαπεικονίζεταιστηνΖωολογικήΦιλοσοφία(1809)-παράρτημα.
HεξέλιξητωνζώωνκατάτονLamarck,όπωςαπεικονίζεταιστηνΦυσικήΙστορίατωνΑσπόνδυλωνΖώων(1815).
-ΟLamarckμεταβάλλειτιςαπόψειςτουπροςτοτέλοςτηςζωήςτουκαιεγκαταλείπειτηνγραμμικότητα.
->Mayr:ητελικήτουγενικήεικόναγιατιςσχέσειςτωνζώωνδενδιαφέρειαπόέναφυλογενετικόδέντροτουτέλουςτου19ουαιώνα
-ΠροςτοτέλοςτηςζωήςτουοLamarckέχειπροβλήματαόρασης,καιαπότο1818είναιτελείωςτυφλός.To1829πεθαίνειπάμφτωχος—ηοικογένειάτουδενείχεαρκετάχρήματαγιατηνκηδείατου,καιηαναγκάστηκενααπευθυνθείστηνΑκαδημία-ταβιβλίατουκαιοιεπιστημoνικέςτουσυλλογέςπουλιούνταισεδημοπρασία.
JardindesPlantes,Paris.‘ALamarck/Fondateurdeladoctrinedel’evolution'(InhonourofLamarck/Founderofthedoctrineofevolution).
‘Dowenotthereforeperceivethatbytheactionofthelawsoforganization...naturehasinfavorabletimes,places,andclimatesmultipliedherirstgermsofanimality,givenplacetodevelopmentsoftheirorganizations,...andincreasedanddiversiiedtheirorgans?Then...aidedbymuchtimeandbyaslowbutconstantdiversityofcircumstances,shehasgraduallybroughtaboutinthisrespectthestateofthingswhichwenowobserve.Howgrandisthisconsideration,andespeciallyhowremoteisitfromallthatisgenerallythoughtonthissubject!’
[απόδιάλεξητουLamarckστοMuséumNationald'HistoireNaturelle,Mάιος1803]
Theplanfollowedbynatureinproducinganimalsclearlycomprisesapredominantprimecause.Thisendowsanimallifewiththepowertomakeorganizationgraduallymorecomplex....Occasionallyaforeign,accidental,andthereforevariablecausehasinterferedwiththeexecutionoftheplan,without,however,destroyingit.Thishascreatedgapsintheseries,intheformeitherofterminalbranchesthatdepartfromtheseriesinseveralpointsandalteritssimplicity,orofanomaliesobservableinspeciicapparatusesofvariousorganisms.
[1815,Histoirenaturelledesanimauxsansvertèbres,μτφ.SJG]
Letusconsiderthemostinnluentialcauseforeverythingdonebynature,theonlycausethatcanleadtoanunderstandingofeverythingthatnatureproduces....Thisis,ineffect,acausewhosepowerisabsolute,superioreventonature,sinceitregulatesallnature’sacts,acausewhoseempireembracesallpartsofnature’sdomain....Thiscauseresidesinthepowerthatcircumstanceshavetomodifyalloperationsofnature,toforcenaturetochangecontinuallythelawsthatshewouldhavefollowedwithout[theinterventionof]thesecircumstances,andtodeterminethecharacterofeachofherproducts.Theextremediversityofnature’sproductionsmustalsobeattributedtothiscause.
[1820,AnalyticSystemofPositiveKnowledgeAboutMan,μτφ.SJG]
Recommended