ปรากฏการณคลน คลน (wave) เปนปรากฏการณท
เกดจากการรบกวนตวกลาง พลงงานจากการรบกวน จะถกถายโอน
ใหกบอนภาคตวกลาง
อยางตอเนองทำาใหเกดคลนกลแผออกไป
โดยอนภาคตวกลางไมไดเคลอนทไปกบคลน แตมการสนรอบตำาแหนงสมดล
ถาแอมพลจดของการสนคงตว อนภาค
ตวกลางจะมการเคลอนทแบบฮารมอนกอยางงาย ซงพบวาการแกวงของตม
นาฬกาเมอ
07≤θ
g
l2πT =
l
gf
π2
1=
มมเลกๆ
คาบและความถของการแกวง ขนอยกบความความยาวเชอกหรอความยาวแขน จะไดสมการ
หรอ
ในกรณมวลผกปลายสปรงแขวนในแนวดง จะไดสมการ
m
kf
π2
1=
และ สมการทวไป ของการเคลอนทแบบฮารมอนกอยางงาย สำาหรบการหา การกระจด ความเรว และ ความเรง คอ
การกระจด tyy ωsinmax=
ความเรว tvv ωcosmax= หรอ )2
sin(max
πω += tvv
ความเรง
taa ωsinmax−=
หรอ )sin(max πω += taa
การแบงประเภทของคลน
1. แบงตามการใชตวกลาง จะแบงเปน 2 ชนด คอคลนกล (Mechanical Wave) เปนคลนท
อาศยตวกลางในการถายเทพลงงาน เชน คลนผวนำา,
คลนในเสนเชอก และคลนเสยงฯลฯคลนแมเหลกไฟฟา (Electromagnetic
Wave) เปนคลนทไมอาศยตวกลางในการถายเทพลงงาน
แตอาศยการเหนยวนำาของสนามแม เหลก และสนามไฟฟา เชน
คลนแสงไมโครเวฟ คลนวทย คลนความรอน ฯลฯ
• แบงตามการสนของอนภาคตวกลาง หรอแหลงกำาเนด
จะแบงเปน 2 ชนดคอ คลนตามยาว หมายถงคลนทม การ
สนของอนภาคตวกลางอยในแนวขนาน กบทศการเคลอนทของคลน เชน คลนเสยง คลนทเกดจากการอดและขยายตวในขดลวดสปรง
คลนตามขวาง หมายถงคลนทม การสนของอนภาคตวกลางในแนวตงฉากกบทศทางการเคลอนท
ของคลน เชน คลนในเสนเชอก คลนนำา
คลนแมเหลกไฟฟา
สวนประกอบของคลน
1. แนวสมดล คอแนวทตวกลางวางตวอยเมอไมมคลนเคลอนทผาน
2. สนคลน หรอยอดคลน(Crest) คอตำาแหนงทมการกระจดมาก
ทสด เชนทจด B , H , N3. ทองคลน(Trough) คอตำาแหนงทมการก
ระจดมากทสด เปนลบ เชนทจด E , K ,Q 4. แอมพลจด(Amplitude;A)คอการกระจด
สงสดของคลน จากระดบปกตในภาพคอระยะCB ,FE ,LK,
ON,RQ
5.ความยาวคลน(Wavelength;) คอระยะหางระหวางสนคลน
ทอยตดกน หรอ ระยะหางระหวางตำาแหนงทมเฟสตรงกน
เชน BH ,EK ,AG เปนตน
A
GEKBH
คาบเวลา (period;T) คอเวลาทคลนเคลอนทได 1 ลกคลน หรอเวลาทตวกลางสนครบ 1 รอบ
ใน 1 วนาท หรอจำานวนรอบทตวกลางสนใน 1 วนาท มหนวยเปนรอบ/วนาท หรอ เฮตรซ (Hertz ; Hz ) โดยความถของคลนจะขนอยกบแหลง กำาเนดคลน
7.ความถ(frequency;f ) คอจำานวนลกคลนทผานไปได
อตราเรวคลน คอระยะทางทคลน เคลอนทไดใน 1 วนาท จากสมการ ถาคลนเคลอนท ไดจะตองใชเวลา(t) = T
λ=S
ดงนนจะได λλf
Tt
sv ===
9. เฟส เปนคำาทใชอธบายตำาแหนงของวตถหรออนภาคทมการเคลอนทเปนรอบ โดยบอก
คาเปนมมมหนวยเปนองศา หรอ เรเดยน