Huizenonderzoek in Venlo
Een handleiding door het Gemeentearchief Venlo
November 2010
© Copyright 2010 | Gemeentearchief Venlo 2
Inleiding Er bestaat in toenemende mate belangstelling voor huizenonderzoek. Via huizenonderzoek kan een stukje historie worden achterhaald van een woning en een perceel. Het maakt daarbij niet uit of de woning een monumentale status heeft of dat sprake is van nieuwbouw. Elke woning heeft historie. Is het niet vanwege de ouderdom dan is het wel door de woonomgeving. De meest gestelde vragen zijn: hoe oud is de woning, had mijn huis een naam, wie hebben er gewoond, wie waren de eigenaren en hoe zag het huis er vroeger uit? Het zijn vragen die vaak aan de hand van archiefbronnen kunnen worden beantwoord. Deze handleiding kan u wellicht een aardig eindje op weg helpen wanneer het onderzoek zich richt op de historie van een woning of een perceel in de Gemeente Venlo. De belangrijkste bronnen worden vermeld.
© Copyright 2010 | Gemeentearchief Venlo 3
Inhoudsopgave
Inleiding ............................................................................................................................. 2
Stap 1: Start van het onderzoek ......................................................................................... 4
Stap 2: Raadplegen van bouw-‐ en hinderwetvergunningendossiers .................................. 5
Stap 3: Raadplegen van beeldmateriaal ............................................................................. 6
Stap 4: Raadplegen van de kadastrale archieven ................................................................ 7
Stap 5: Raadplegen van notariële akten en Memories van Successie .................................. 8
Stap 6: Raadplegen van bevolkingsregisters, woningkaarten en adresboeken .................... 9
Bijlage 1: Bronnenoverzicht ............................................................................................. 10 Bronnen bij stap 1: Start van het onderzoek ......................................................................................... 10 Bronnen bij stap 2: Raadplegen van bouw-‐ en hinderwetvergunningendossiers ................................. 10 Bronnen bij stap 3: Raadplegen van beeldmateriaal ............................................................................ 10 Bronnen bij stap 4: Raadplegen van de kadastrale archieven .............................................................. 11 Bronnen bij stap 5: Raadplegen van notariële akten en Memories van Successie ............................... 11 Bronnen bij stap 6: Raadplegen van bevolkingsregisters, woningkaarten en adresboeken ................. 12
Bijlage 2: Uitgewerkt voorbeeld ....................................................................................... 14 Stap 1: Start van het onderzoek ............................................................................................................ 14 Stap 2: Raadplegen van bouw-‐ en hinderwetvergunningendossiers .................................................... 16 Stap 3: Raadplegen van beeldmateriaal ................................................................................................ 18 Stap 4: Raadplegen van de kadastrale archieven .................................................................................. 18 Stap 5: Raadplegen van notariële akten en Memories van Successie ................................................... 21 Stap 6: Raadplegen van bevolkingsregisters, woningkaarten en adresboeken .................................... 21
© Copyright 2010 | Gemeentearchief Venlo 4
Stap 1: Start van het onderzoek Bij de start van uw huizenonderzoek is het zaak om op voorhand zoveel mogelijk gegevens te verzamelen van de woning waarover u iets wil weten. Dit kan bijvoorbeeld een bouwtekening zijn, een eigendomsakte, namen van bewoners of eventueel fotomateriaal. Aan de hand van deze informatie kunt u uw onderzoek voortzetten in het gemeentearchief. Het gemeentearchief beheert diverse archieven, een bibliotheek, documentatieverzamelingen en beeldmateriaal aan de hand waarvan u mogelijk meer te weten kunt komen over de plek waar u woont. Alvorens u naar informatie speurt is het van belang om allereerst na te gaan of er al e.e.a. over de woning en omgeving is gepubliceerd. Wanneer het een woning betreft die beeldbepalend is of die een monumentale status heeft dan kunt u daarover informatie vinden in de documentatieverzamelingen van monumentale panden en beeldbepalende panden. Deze Kunt u raadplegen in de studiezaal van het gemeentearchief. Op de gemeentelijke website http://monumenten.venlo.nl kunt u verifiëren welke woningen als rijks-‐, provinciaal of gemeentelijk monument zijn aangemerkt. In de online bibliotheekcatalogus kunt u zien of er reeds een onderzoek heeft plaatsgevonden. De catalogus is beschikbaar via de website van het gemeentearchief: http://archief.venlo.nl. Relevante publicaties zijn vervolgens kosteloos te raadplegen in de studiezaal van het gemeentearchief. Er is de mogelijkheid om daaruit kopieën te maken. De kosten die hiervoor in rekening worden gebracht vindt U in het tarievenoverzicht op de website van het gemeentearchief. Bronnenoverzicht: zie bijlage 1, stap 1
© Copyright 2010 | Gemeentearchief Venlo 5
Stap 2: Raadplegen van bouw-‐ en hinderwetvergunningendossiers Voor een bouwhistorisch onderzoek bent u aangewezen op de bouwvergunningendossiers van de gemeente Venlo. Van alle woningen die na 1901 (Woningwet) zijn gebouwd of verbouwd heeft de gemeente een vergunning afgegeven. De bouwvergunningendossiers zijn nog niet overgebracht naar het gemeentearchief. Het is derhalve raadzaam om vooraf contact op te nemen met de gemeentelijke klantenservice wanneer u een bouwplan wenst in te zien. In een bouwvergunningendossier zijn naast de vergunning ook de bouwtekeningen gearchiveerd die een beeld geven van oorspronkelijke of gewijzigde situatie. Verder kunt u aan de hand van het dossier meestal achterhalen wie de vergunninghouder was, de naam van de architect, de aard van het bouwwerk en het bouwjaar. Wanneer u een onderzoek doet naar een woning in Venlo, Blerick, Arcen, Lomm en Velden dan dient u er rekening mee te houden dat de bouwvergunningen over de periode 1903-‐1945 gedeeltelijk door oorlogshandelingen verloren zijn gegaan. Het is mogelijk om van de inhoud van de bouwvergunningendossiers kopieën te vervaardigen. Een andere relevante bron vormen de vervallen hinderwetvergunningen. Deze geven inzicht in het gebruik van een woning/bedrijf en bevatten tekeningen van installaties, plattegronden en inrichtingen van werkplaatsen. Het kan zijn dat er in uw woning een bedrijf was gevestigd. Vanaf 1875 is het verlenen van hinderwetvergunningen een gemeentelijke taak. Daarvoor werden vergunningen verleend door Gedeputeerde Staten. De series hinderwetvergunningen zijn nog niet volledig overgebracht naar het gemeentearchief. Wilt u de series inzien dan is het raadzaam om vooraf even contact op te nemen met het gemeentearchief. Bronnenoverzicht: zie bijlage 1, stap 2
© Copyright 2010 | Gemeentearchief Venlo 6
Stap 3: Raadplegen van beeldmateriaal Afbeeldingen van straten en woningen zijn terug te vinden in de fotocollectie van het gemeentearchief. Het vroegste fotomateriaal dateert uit de tweede helft van de 19e eeuw. Een afzonderlijke verzameling foto’s van panden en straten in Venlo, Blerick en Tegelen is toegankelijk op straatnaam. De foto’s geven een aardig historisch beeld van de straat en de daaraan gelegen woningen. Delen van de fotocollecties worden opgenomen in een beeldbank waarvan de eerste resultaten in 2011/2012 zichtbaar zullen zijn op internet. Foto’s kunnen auteursrechtelijk zijn beschermd. Bronnenoverzicht: zie bijlage 1, stap 3
© Copyright 2010 | Gemeentearchief Venlo 7
Stap 4: Raadplegen van de kadastrale archieven De kadastrale archieven zijn voor het huizenonderzoek een onmisbare bron en geven inzicht in de bebouwing van percelen en namen van eigenaren. Sinds 1832 (in Limburg 1840) verzamelt het Kadaster gegevens over onroerende registergoederen en houdt deze bij in openbare registers. De administratie werd in de 19e eeuw opgezet om een rechtvaardige heffing van de grondbelasting mogelijk te maken. Afschriften van de zogenoemde perceelsgewijze kadastrale legers, de aanwijzende tafels van de percelen in volgorde van hun perceelnummer en de registers op de namen van de eigenaren werden door het rijk aan de gemeente geleverd. De afschriften betreffende Venlo en de stadsdelen berusten in het gemeentearchief en kunt u in de studiezaal inzien. De afschriften van de stadsdelen Venlo en Arcen, Lomm en Velden zijn incompleet. De afschriften van het stadsdeel Blerick vòòr 1940 zijn voorhanden in het archief van de gemeente Peel en Maas. Aan de hand van de leggers kunt u de eigenaren van een woning achterhalen. De huurders staan niet vermeld. De bij de registers behorende kaarten zijn per sectie opgemaakt. Deze laten de historische ligging zien van de woning of een perceel en daarop vindt u mogelijk ook oude benamingen van straten en grondstukken. De oudste kaarten (minuutplans), leggers, verzamelkaarten en topografische kaarten kunt u online raadplegen via de website: www.watwaswaar.nl. Vóór de invoering van het Kadaster was er geen sprake van een eenduidige registratie van eigenaren. Het onderzoek wordt daardoor een stuk moeizamer. U bent voor uw verdere onderzoek aangewezen op transportakten waarin veranderingen van eigendom zijn vastgelegd, openbare verkopingen en testamenten die onderdeel vormen van de notarisarchieven, de archieven van het Stadsgericht Venlo en van de schepenbanken. Om de akten te kunnen lezen is enige kennis van oud schrift onmisbaar. Bronnenoverzicht: zie bijlage 1, stap 4
© Copyright 2010 | Gemeentearchief Venlo 8
Stap 5: Raadplegen van notariële akten en Memories van Successie Het Kadaster schrijft bij koop en verkoop overdrachtsakten en hypotheekakten bij in het kadastraal systeem. De hypothecaire archieven berusten niet bij het gemeentearchief maar bij het Kadaster te Eindhoven waarvan het oudste gedeelte bij het Regionaal Historische Centrum Limburg te Maastricht. In de kadastrale leggers vindt men echter vaak de vermelding van het jaar waarin een verandering op het perceel heeft plaatsgehad. Dit kan bijvoorbeeld een deling zijn of een verkoop. Aan de hand van de jaartallen loont het de moeite om het onderzoek voort te zetten in de notariële archieven. Deze akten zijn na 1796 opgemaakt en kunnen betrekking hebben op verkopen, delingen, testamenten en boedelinventarissen. Indien u een boedelinventaris aantreft dan geeft dit een aardig beeld van de inrichting en het functionele gebruik van de woning. Op de website van het gemeentearchief vindt u een overzicht van de notariële archieven die berusten in het archiefdepot. Het zoeken in de verzameling notariële akten wordt vereenvoudigd door middel van repertoria bij de akten. In de plaatselijke krant uit het einde van de 19e en begin 20e eeuw vindt u mogelijk advertenties van verkopen onroerend goed of van openbare veilingen. De advertentie geeft vaak een uitgebreide beschrijving van het huis, de tuin en de inrichting. De historische kranten van Venlo zijn nog niet via internet te raadplegen. Momenteel dient u gebruik te maken van de collectie die op microfiches voorhanden is in de studiezaal van het gemeentearchief. Indien gewenst is het mogelijk om daarvan een afdruk te maken. De daaraan verbonden kosten vindt u wederom in de tarievenlijst op de website http://archief.venlo.nl. Een verwijzing naar een notaris vindt u bijvoorbeeld in de memories van successie. De memories zijn de opgaven van erfrechten die sinds 1818 worden opgemaakt ten behoeve van de successiebelasting. Ze geven vaak interessante details prijs over de nalatenschap van een overledene. De originele memories zijn opgeborgen in het archiefdepot van het Regionaal Historisch Centrum Limburg te Maastricht. In de studiezaal van het gemeentearchief kunt u de kopiefiches raadplegen. Voorhanden zijn de memories van successie van in de gemeenten Venlo, Tegelen en Maasbree van personen die in de periode 1818-‐1900 zijn overleden. Bronnenoverzicht: zie bijlage 1, stap 5
© Copyright 2010 | Gemeentearchief Venlo 9
Stap 6: Raadplegen van bevolkingsregisters, woningkaarten en adresboeken De bevolkingsregisters geven een aardig beeld van de bewoning van een pand. De registers zijn vanaf 1850 aangelegd en aanvankelijk bijgehouden op adres. Daarna in een alfabetische volgorde op de achternaam van de hoofdbewoner. Op de bevolkingsregisters bestaan indexen. De bevolkingsregisters geven naast informatie over de bewoning ook een aardig beeld van het functionele gebruik van een woning omdat de beroepen van de bewoners zijn vermeld. u kunt de registers op microfiche raadplegen in de studiezaal en daarvan een afdruk maken. Vòòr 1850 werden geen bevolkingsregisters bijgehouden. Wel was sprake van periodieke volkstellingen. Aanvankelijk zijn de volkstellingen gehouden vanwege belastingheffing, stemrecht en dienstplicht doch later voor een nauwkeurige berekening van de bevolking. De tellingen geven inzicht in het aantal bewoners per adres en informatie omtrent het geslacht, leeftijd, geboorteplaats, burgerlijke staat, godsdienst en beroep van een bewoner. De volkstellingen betreffende de stadsdelen zijn voorhanden in het gemeentearchief. Uitgezonderd de volkstellingen van de Gemeente Maasbree afdeling Blerick. Deze kunt u raadplegen in het archief van de gemeente Peel en Maas. Gedurende de periode 1916-‐1937 hield de gemeente gezinskaarten bij. De kaarten vermelden naast de gezinssamenstelling ook de historische adressen en eventuele adreswijzigingen. De gezinskaarten zin in 1938 vervangen door zogenoemde persoonskaarten. Op de persoonskaarten berust een beperking op de openbaarheid in verband met de privacy van nog levende personen. Naast de gezinskaarten en persoonskaarten heeft de gemeente woningkaarten bijgehouden. Het register geeft een overzicht van alle bewoners per (historisch) adres. Ook hiervoor gelden beperkingen op de openbaarheid. Verder kunnen ook adresboeken en telefoongidsen relevante informatie voor uw huizenonderzoek opleveren. Deze geven de naam van de hoofdbewoner van een woning. Bronnenoverzicht: zie bijlage 1, stap 5
© Copyright 2010 | Gemeentearchief Venlo 10
Bijlage 1: Bronnenoverzicht
Bronnen bij stap 1: Start van het onderzoek Overige verzamelingen en bibliotheek Vindplaats Overige Verzamelingen Monumenten OV3 gemeentearchief Overige Verzamelingen Topografie OV11 gemeentearchief Bibliotheekcatalogus (http://archief.venlo.nl)
Bronnen bij stap 2: Raadplegen van bouw-‐ en hinderwetvergunningendossiers Bouwvergunningendossiers Vindplaats Bouwvergunningendossiers Venlo 1903-1945 Archiefnr. 200 Gemeentearchief Bouwvergunningendossiers Blerick 1903-1940 Archiefnr. 343 Gemeentearchief Bouwvergunningendossiers Arcen 1903-2009 Archiefnr. 306 Publieksbalie Prinsessesingel Bouwvergunningendossiers Belfeld 1905-2000 Archiefnr. 295 Publieksbalie Prinsessesingel Bouwvergunningendossiers Lomm 1903-2009 Archiefnr. 306 Publieksbalie Prinsessesingel Bouwvergunningendossiers Tegelen 1903-2000 Archiefnr. 280 Publieksbalie Prinsessesingel Bouwvergunningendossiers Velden 1903-2009 Archiefnr. 306 Publieksbalie Prinsessesingel Hinderwetvergunningen Vindplaats Hinderwetvergunningen Arcen 1868-1939 Archiefnr. 320 Gemeentearchief Hinderwetvergunningen Belfeld 1877-1969 Archiefnr. 265 Gemeentearchief Hinderwetvergunningen Lomm 1868-1939 Archiefnr. 320 Gemeentearchief Hinderwetvergunningen Maasbree-Blerick 1896-1940 Archiefnr. 135 Gemeentearchief Hinderwetvergunningen Tegelen 1893-1929 Archiefnr. 232 Gemeentearchief Hinderwetvergunningen Velden 1868-1939 Archiefnr. 320 Gemeentearchief Hinderwetvergunningen Venlo 1876-1938 Archiefnr. 37, 54 en 70 Gemeentearchief
Bronnen bij stap 3: Raadplegen van beeldmateriaal Fotocollecties Vindplaats Fotocollectie straten en panden Arcen, Lomm en Velden Gemeentearchief Fotocollectie straten en panden Belfeld Gemeentearchief Fotocollectie straten en panden Blerick Gemeentearchief Fotocollectie straten en panden Tegelen Gemeentearchief Fotocollectie straten en panden Venlo Gemeentearchief
© Copyright 2010 | Gemeentearchief Venlo 11
Bronnen bij stap 4: Raadplegen van de kadastrale archieven Kadastrale archieven Vindplaats Kadaster Arcen 1840-1987 Archiefnr. 327 Gemeentearchief Kadaster Belfeld (1810)1840-1998 Archiefnr. 275 Gemeentearchief Kadaster Lomm 1840-1987 Archiefnr. 327 Gemeentearchief Kadaster Tegelen (1819)1840-1995 Archiefnr. 271 Gemeentearchief Kadaster Velden 1840-1987 Archiefnr. 327 Gemeentearchief Kadaster Venlo (1810)1840-1970 Archiefnr. 104 Gemeentearchief Kerspelarchieven en Stadsgericht Vindplaats Kerspel Arcen1502-1797 Archiefnr. 326 Gemeentearchief Kerspel Belfeld 1670-1797 Archiefnr. 251 Gemeentearchief Kerspel Blerick 1543-1806 Archiefnr. 100 Gemeentearchief Kerspel Lomm 1606-1797 Archiefnr. 333 Gemeentearchief Kerspel Tegelen 1601-1808 Archiefnr. 237 Gemeentearchief Kerspel Velden 1668-1797 Archiefnr. 329 Gemeentearchief Stadsgericht Venlo 1362-1795 Archiefnr. 150 Gemeentearchief
Bronnen bij stap 5: Raadplegen van notariële akten en Memories van Successie (Krantencollecties) Notarisarchieven Vindplaats Notarissen Blerick 1834-1925 Archiefnr. 140 Gemeentearchief Notarissen Venlo 1798-1925 Archiefnr. 145 Gemeentearchief
Memories van Successie Vindplaats Memories van Successie Maasbree 1818-1900 microfiches Gemeentearchief Memories van Successie Tegelen 1818-1900 microfiches Gemeentearchief Memories van Successie Venlo 1818-1900 microfiches Gemeentearchief Krantencollecties Vindplaats Venloosche Courant 1887-1908 405D-405G (microfiches) Gemeentearchief Venloosch Weekblad 1863-1898 401H-402C (microfiches) Gemeentearchief Venloos Nieuwsblad 1898-1907 402C-402D (microfiches) Gemeentearchief Nieuwe Venloosche Courant 1916-1944 402E-405B (microfiches) Gemeentearchief
© Copyright 2010 | Gemeentearchief Venlo 12
Bronnen bij stap 6: Raadplegen van bevolkingsregisters, woningkaarten en adresboeken Bevolkingsadministratie Arcen, Lomm, Velden Vindplaats
Bevolkingslijsten 1800-1806 Archiefnr. 358 Gemeentearchief
Bevolkingsregister 1815 Archiefnr. 358 Gemeentearchief 1816 Archiefnr. 358 Gemeentearchief 1820 Archiefnr. 358 Gemeentearchief 1830 Archiefnr. 358 Gemeentearchief 1840 Archiefnr. 358 Gemeentearchief 1850-1938 Archiefnr. 358 (mircofiches) Gemeentearchief Volkstellingen 1829-1910 Archiefnr. 358 Gemeentearchief Bevolkingsadministratie Belfeld Vindplaats
Bevolkingslijsten 1818-1846 Archiefnr. 253 Gemeentearchief
Bevolkingsregister
1847 - 1849, Archiefnr. 253 (microfiches) Gemeentearchief 1850 - 1861, Archiefnr. 253 (microfiches) Gemeentearchief 1862 - 1900, Archiefnr. 253 (microfiches) Gemeentearchief 1900 - 1911, Archiefnr. 253 (microfiches) Gemeentearchief 1911 - 1924, Archiefnr. 253 (microfiches) Gemeentearchief
NB. Het bevolkingsregister (gezinskaarten) over de periode 1925 - 1939 is verloren gegaan
Ingekomen en vertrokken personen Archiefnr. 253 (microfiches) Gemeentearchief Ingekomen 1862-1872, 1920-1954 Archiefnr. 253 (microfiches) Gemeentearchief Vertrokken 1862-1864, 1924-1931, 1936-1938 Archiefnr. 253 (microfiches) Gemeentearchief
Volkstellingen 1869-1931 Archiefnr. 253 Gemeentearchief Bevolkingsadministratie Maasbree Vindplaats
Bevolkingsregister 1850 - 1861, huisnummervolgorde. Archiefnr. […] (microfiches) Gemeentearchief 1861 - 1889, alfabetisch geordend per afdeling Archiefnr. […] (microfiches) Gemeentearchief
© Copyright 2010 | Gemeentearchief Venlo 13
Bevolkingsadministratie Tegelen Vindplaats Bevolkingsregister 1850 - 1862, Archiefnr. 242 (microfiches) Gemeentearchief 1862 - 1889, Archiefnr. 242 (microfiches) Gemeentearchief 1890 - 1909, Archiefnr. 242 (microfiches) Gemeentearchief 1910 - 1924, Archiefnr. 242 (microfiches) Gemeentearchief 1888 - 1925, kloosterlingen. Archiefnr. 242 (microfiches) Gemeentearchief 1925 - 1937, gezinskaarten. Archiefnr. 242 (microfiches) Gemeentearchief 1925 - 1937, eenlopende personen Archiefnr. 242 (microfiches) Gemeentearchief Ingekomen en vertrokken personen Ingekomen 1830-1836, 1903-1929 Archiefnr. 242 Gemeentearchief Vertrokken 1908-1929 Archiefnr. 242 Gemeentearchief
Volkstellingen 1839-1860 Archiefnr. 242 Gemeentearchief
Bevolkingsadministratie Venlo Vindplaats
Bevolkingsregister 1850 - 1861, Archiefnr. 72 (microfiches) Gemeentearchief 1861 - 1901, Archiefnr. 72 (microfiches) Gemeentearchief 1901 - 1916, Archiefnr. 72 (microfiches) Gemeentearchief 1916 - 1922, gezinskaarten. Archiefnr. 72 (microfiches) Gemeentearchief 1923 - 1939, gezinskaarten. Archiefnr. 72 (microfiches) Gemeentearchief 1913 - 1939, eenlopende pers. Archiefnr. 72 (microfiches) Gemeentearchief
Ingekomen en vertrokken personen Ingekomen 1900 - september 1939 Archiefnr. 72 Gemeentearchief. Vertrokken 1901 - september 1939. Archiefnr. 72 Gemeentearchief
Volkstellingen 1815-1840 Archiefnr. 72 Gemeentearchief Adresboeken Vindplaats Adresboek van Venlo, Blerick, Tegelen 1905 439G23 Gemeentearchief Adresboek Venlo, Blerick en Tegelen 1917 439G25 Gemeentearchief Adresboek van de gemeenten Venlo, Maasbree en Tegelen 1925 438D9 Gemeentearchief Adresboek van de gemeente Venlo, Tegelen en Maasbree 1932 438I11 Gemeentearchief Telefoongids voor Venlo e.o. 1951 428E14 Gemeentearchief Beroepen-telefoonboek Venlo e.o. 1964 438D20 Gemeentearchief Adresboek Venlo 1973 438D24 Gemeentearchief
© Copyright 2010 | Gemeentearchief Venlo 14
Bijlage 2: Uitgewerkt voorbeeld Woonhuis Sint Martinusstraat 11 Tegelen
Stap 1: Start van het onderzoek Het woonhuis aan de Sint Martinusstraat nr. 11 is opgenomen in de publicatie “Een dorpse enclave in Tegelen: cultuurhistorische verkenning, squickscan”. De publicatie dateert uit 2001 en is uitgegeven door het Monumentenhuis Limburg. Deze is opgenomen in de archiefbibliotheek van het Gemeentearchief (bron: OV6/389).
Afbeelding 1: De publicatie “Een dorpse enclave in Tegelen”, bron: OV6/389.
De woning is gesitueerd in de oude kern van Tegelen ten westen van de Sint Martinuskerk. De onderzoekers plaatsen het pand in een historisch en geografisch kader. Het pand wordt getypeerd als een twintigste-‐eeuwse middenstandswoning (een voormalige bakkerij) uit 1917. Kenmerkende bouwelementen zijn de baksteenpolychromie, de kapconstructie en de hoge mate van gaafheid.
© Copyright 2010 | Gemeentearchief Venlo 15
Het MIP-‐rapport (Monumenten Inventarisatie Project Limburg) dat is opgenomen in het archief van de Gemeentesecretarie Tegelen 1930-‐2000 geeft een aardige bouwtechnische beschrijving van het pand. Het rapport bevat een inventarisatie van bouwkundige structuren en relicten in Tegelen uit de periode 1850-‐1940 (bron: Ar. 243 inv.nr. 5421).
Afbeelding 2: Het MIP-‐rapport, bron: Ar. 243 inv.nr. 5421.
Het pand is volgens de gemeentelijke website: http://monumenten.venlo.nl aangemerkt als gemeentelijk monument.
Afbeelding 3: Sint Martinusstraat 11 in Tegelen, bron: http://monumenten.venlo.nl.
© Copyright 2010 | Gemeentearchief Venlo 16
Stap 2: Raadplegen van bouw-‐ en hinderwetvergunningendossiers Volgens de inventaris op de bouwvergunningen heeft de gemeente Tegelen drie vergunningen verleend voor het betreffende pand. De eerste vergunning dateert uit 1917 (bron: Ar. 280/4856). De heer J. Giesen vraagt in dat jaar een vergunning aan voor de bouw van een huis op het perceel kadastraal bekend sectie A nr. 13. Het pand is een ontwerp van de Tegelse architect Lambert Noten. Beknopte informatie over deze architect is terug te vinden in de publicatie: Tegelenclopedie : encyclopedie voor Tegelen en Steyl (uitgave uit 2009). De publicatie is opgenomen in de archiefbibliotheek van het Gemeentearchief (bron: 446A21).
Afbeelding 4: Publicatie “Tegelenclopedie: encyclopedie voor Tegelen en Steyl”, bron: 446A21.
© Copyright 2010 | Gemeentearchief Venlo 17
De volgende vergunningen hebben betrekking op een bouwwijziging in 1971 en 2003 (bron: Ar. 280/3832 en 2003-‐156).
Afbeelding 5: Bouwplan uit 1917, bron: Ar. 280/3832 en 2003-‐156 In 1918 en 1921 zijn hinderwetvergunningen verleend aan de heer J. Giesen op het adres Oude Marktstraat sectie A nr. 13. Hieruit volgt dat de Sint Martinusstraat voorheen Oude Marktstraat heette. De vergunningen zijn afgegeven voor een bakkerij met koningswinterbakoven en een electromotor (bron: Ar. 232/1121).
© Copyright 2010 | Gemeentearchief Venlo 18
Stap 3: Raadplegen van beeldmateriaal De fotocollectie van de gemeente Tegelen bevat een opname van het betreffende pand. De foto dateert van omstreeks 1985 (bron: BG nr. 8.05/1048).
Afbeelding 6: Foto Sint Martinusstraat 11 in Tegelen, bron: BG nr. 8.05/1048.
Stap 4: Raadplegen van de kadastrale archieven
De kadastrale administratie is ontsloten op kadastrale aanduidingen. Het pand aan de Martinusstraat nr. 11 ligt in de sectie A nr. 13. Met behulp van deze kadastrale aanduiding levert het onderzoek in het Kadaster de namen op van de grondeigenaren, de vernummering en de grootte van het perceel. Voordat er op het perceel een huis wordt gebouwd is de grond volgens artikelnummer 2074 in gebruik als tuin. De tuin is eigendom van Johannes Augustus Hubertus Giessen, bakker van beroep en de consorten Petrus Josephus Stephanus Houba, procuratiehouder en Andreas Stephanus Augustus Houba, gemeenteambtenaar (dienstjaar 1944). Het perceel is 7 aren en 40 centiaren groot (bron: Ar. 271 inv.nr. 9).
© Copyright 2010 | Gemeentearchief Venlo 19
Uit het Kadaster blijkt dat het huis in 1943 is gesplitst. Ook de sectieaanduiding wijzigt van sectie A nr. 13 in sectie A nr. 5001.
Afbeelding 7: Kadaster Tegelen (1819) 1840-‐1995, bron: Archiefnr. 271. Een oudere legger vermeldt Peter van Leipzig als eigenaar van het perceel. Ook hij is bakker van beroep. Peter verkoopt de grond in 1918 (bron: Ar. 271 inv.nr. 7).
Afbeelding 8: Kadaster Tegelen (1819) 1840-‐1995, bron: Archiefnr. 271 inv.nr. 7.
© Copyright 2010 | Gemeentearchief Venlo 20
Artikelnummer 370 vermeldt dat het perceel in 1853 eigendom is van bakker Jan van Leipzig (bakker). Maria Gertrudis Teeuwen heeft het vruchtgebruik. De eerdere eigenaar is Pieter van Leipzig in hoedanigheid Burgemeester van de gemeente Tegelen (bron: Ar. 271 inv.nrs. 1 en 2).
Afbeelding 9: Kadaster Tegelen (1819) 1840-‐1995, bron: Archiefnr. 271 inv.nrs. 1 en 2. Door de heer J.Th.A. van Leipsig uit Delft is een genealogie samengesteld van de familie Van Leipsig. Hieruit blijkt dat Pieter van Leipzig te Tegelen is gedoopt op 6 januari 1786. Hij treedt in 1812 in het huwelijk met Ida Pubben. Pieter is in 1814 caféhouder en wordt in 1836 benoemd tot Burgemeester van de gemeente Tegelen. Hij blijft in dit ambt tot 17 januari 1848, de dag waarop hij komt te overlijden. Zijn zoon Johannes van Leipsig die in 1853 eigenaar wordt van het perceel treedt op als wethouder en waarnemend Burgemeester van de gemeente Tegelen. De genealogie van de familie Van Leipsig is opgenomen in de archiefbibliotheek van het Gemeentearchief (bron: 430G1). De kadastrale kaart van omstreeks 1842 geeft de exacte ligging van het perceel.
Afbeelding 10: Kadastrale kaart Tegelen (1842), bron: kaartencollectie studiezaal.
© Copyright 2010 | Gemeentearchief Venlo 21
Stap 5: Raadplegen van notariële akten en Memories van Successie In de Memorie van Successie van Johannes van Leipzig van 11 februari 1869 is het perceel als volgt vermeld: Tegelen A 13 Tuin 07.40 (bron: microfiches studiezaal).
Afbeelding 11: Memorie van Successie van Johannes van Leipzig, 11 februari 1869, bron: microfiches studiezaal.
Stap 6: Raadplegen van bevolkingsregisters, woningkaarten en adresboeken Het bevolkingsregister uit de periode 1924-‐1939 laat zien dat eigenaar Johannes Augustinus Hubertus is gehuwd met Gertrudis van de Broek. Beiden zijn geboren in Tegelen. Inwonend is een pleegkind Hendrikus Brugmans uit Amsterdam (bron: Ar. 242 microfiches studiezaal).
Afbeelding 12: Bevolkingsregister uit de periode 1924-‐1939, bron: Ar. 242 microfiches studiezaal.