İTHALATTA HAKSIZ REKABETİN ÖNLENMESİNE YÖNELİK ULUSAL ve ULUSLAR ARASI DÜZENLEMELER
ve TEDBİRLER BAĞLAMINDA SÜREÇLER,VAKALAR
SAÜ SBE Uluslararası Ticaret Bölümü Uluslararası Ticari Süreçler
ve Uygulaması Dersi
ŞÜKRÜ ATEŞ 1260Y56113
Sunum İçeriği
•DAMPİNG ve ANTİ-DAMPİNG ÖNLEMLERİ
•KORUNMA ÖNLEMLERİ
•ÖRNEK VAKALAR
2
ARALIK 2013 SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
D A M P İ N G N E D I R ?
D A M P I N G T Ü R L E R I
T A R İ H Ç E
T Ü R K İ Y E ’ D E Y A S A L D A Y A N A K
A) DAMPİNG ve ANTİ-DAMPİNG ÖNLEMLERİ
SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret ARALIK 2013
3
A) DAMPİNG Nedir?
ARALIK 2013
4
Damping,
Bir ürünün normal değerinin altında bir fiyatla, veya
ihracatçı ülkede tüketime konu aynı veya benzer bir ürünün karşılaştırılabilir fiyatından daha düşük bir fiyatla ihraç edilmesi
GATT 94’un VI Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Anlaşma, diğer adıyla Anti-damping Anlaşmasının 2.1 maddesinde yapılmaktadır. (Anlaşma)
SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
B) Damping Türleri
Geçici damping (sporadic dumping), firmanın plansız üretim yapması, iç piyasadaki talebin düşmesi gibi nedenlerle elinde stok fazlası oluşan firmanın, stokları eritmek amacıyla değişken maliyetini karşılayacak bir fiyattan yabancı piyasaya satmasıdır.
Yıkıcı damping (predatory dumping), firmanın mallarını yabancı piyasadaki rakiplerini piyasa dışına itmek için geçici olarak daha düşük fiyatla ya da maliyetinden de düşük bir fiyatla satmasıdır.
Yıkıcı dampingte üreticinin amacı, kısa dönemde ortaya çıkabilecek kayıplara rağmen, monopolcü gücünü artırmak suretiyle uzun dönem karını maksimize etmektir.
Sürekli damping (persistent dumping) ise, firmaların karlarını maksimize etmek için sürekli olarak mallarını yabancı piyasalarda yurtiçi piyasaya göre daha düşük fiyattan satmalarıdır.
ARALIK 2013
5
SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
ANTİ-DAMPİNG ‘İN TARİHÇESİ
ARALIK 2013
6
İlk Kanun 1904 yılında Kanada’da
1916 yılında Amerika’da
GATT 1947’nin VI’ncı maddesi GATT Anti-Damping Kodu (Kennedy Round 1964-1967,
Tokyo Round 1973-1979)
DTÖ Anti-Damping Anlaşması (Uruguay Round 1986-1994)
SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
TÜRKİYE’DE YASAL DAYANAK
ARALIK 2013
7
3577 Sayılı İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Kanun (RG: 01/07/1989-20212) Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) Anti-Damping Anlaşması ve Sübvansiyonlar ve
Telafi Edici Önlemler Anlaşması (RG:25/02/1995-22213 mükerrer) 4412 Sayılı İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Kanunda
Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun (RG:25/07/1999-23766)
İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Karar (RG: 30/10/1999-23861)
İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Yönetmelik (RG: 30/10/1999-23861)
İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Yönetmeliğe Ek Madde Eklenmesine Dair Yönetmelik (RG:2/5/2002-24743 )
SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
1 . N O R M A L D E Ğ E R K A V R A M I
2 . B E N Z E R L İ K K A V R A M I
3 . D A M P İ N G M A R J I
4 . S Ü B V A N S İ Y O N K A V R A M I
5 . Z A R A R K A V R A M I
6 . N E D E N S E L L İ K B A Ğ I K A V R A M I
7 . Y E R L İ Ü R E T İ M D A L I K O Ş U L U
8 . A D İ L K A R Ş I L A Ş T I R M A
KAVRAM ve KOŞULLAR
ARALIK 2013
8
SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
1) NORMAL DEĞER KAVRAMI
ARALIK 2013
9
İhracatçı veya menşe ülkede tüketime konu olan aynı veya benzer mal için normal ticari işlemler sonucunda fiilen ödenmiş olan veya ödenmesi gereken karşılaştırılabilir fiyat (iç piyasa satış fiyatı)
Veya aynı veya benzer malın üçüncü bir ülkeye satış fiyatı
Veya üretim maliyetine makul bir kar marjının eklenmesiyle tespit edilen fiyat (oluşturulmuş normal değer)
(Anlaşma Md. 2.2) Anlaşma bu karşılaştırmanın “aynı ticari aşamada, normal
olarak fabrika çıkış aşamasında ve yapılan satışlar için mümkün olduğu ölçüde aynı zamanda” yapılması gerektiğini belirtmektedir.
(Anlaşma Md. 2.4.)
SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
1) NORMAL DEĞER KAVRAMI-2
ARALIK 2013
10
A) PİYASA EKONOMİSİ UYGULAMAYAN ÜLKELER İÇİN NORMAL DEĞER
Piyasa ekonomisinin geçerli olmadığı ülkeler için normal değer, piyasa ekonomisinin uygulandığı emsal üçüncü bir ülkede veya Türkiye'de oluşan fiyatlar esas alınarak belirlenmektedir.
Not: Dampinge karşı uygulamalarda, halen Çin, Rusya Federasyonu,
Ukrayna gibi ülkeler piyasa ekonomisi uygulamayan ülkeler olarak
kabul edilmektedir.
SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
2) BENZERLİK KAVRAMI
ARALIK 2013
11
Dampinge veya sübvansiyona karşı uygulamalarda, benzer ürün aşağıdaki kriterler çerçevesinde belirlenmektedir:
Fiziksel özellikleri ve son kullanım yerleri Birbirlerinin yerine kullanılabilirlikleri Dağıtım kanalları Üretici ve tüketici algılaması Üretim metodu
SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
3) DAMPİNG MARJI
ARALIK 2013
12
Normal değerin ihraç fiyatını aştığı miktarın CIF ihraç fiyatına oranı
Normal değer - İhraç Fiyatı Damping Marjı = ——————————————— İhraç Fiyatı (CIF)
SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
4) SÜBVANSİYON KAVRAMI
ARALIK 2013
13
Bir ürün için, menşe veya ihracatçı ülke tarafından doğrudan veya dolaylı olarak sağlanan her türlü mali katkıyı ifade etmektedir.
Aşağıdaki yollarla sağlanabilmektedir; Hükümet veya yerel yönetimlerin doğrudan mali katkısı İşletme zararlarının silinmesi Kurumlar veya gelir vergisi muafiyeti İthal girdiler için ödenen dolaylı vergilerden daha
fazlasının iadesi Maliyetinin altında kredi sağlanması Hükümetin maliyetinin altında girdi temin etmesi, vb.
SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
4) SÜBVANSİYON KAVRAMI-2
ARALIK 2013
14
A) SÜBVANSİYONLARIN SINIFLANDIRILMASI
a) Yasak sübvansiyonlar: Verilmesi veya kullandırılması ihraç şartına veya yerli ürün kullanma şartına bağlı olan sübvansiyonlardır (gelişmekte olan ülkeler ile en az gelişmiş ülkeler için bazı istisnalar bulunmaktadır).
Yasak sübvansiyonlar için, DTÖ Panel Mekanizması işletilerek karşı ülke hükümetinden bu tür sübvansiyonları iptal etmesi istenebilir ve/veya bu tür sübvansiyon verilen ürün Türkiye’ye ihraç edilerek yerli sanayide zarara yol açarsa soruşturması yürütülebilir.
SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
4) SÜBVANSİYON KAVRAMI-3
ARALIK 2013
15
A) SÜBVANSİYONLARIN SINIFLANDIRILMASI-2 b) Dava edilebilen sübvansiyonlar: Yasak
sübvansiyonların dışında kalıp, ülkenin yerli sanayinde zarara yol açan, elde edeceği faydayı engelleyen ve çıkarlarına ciddi ön yargı oluşturan özgül sübvansiyonlar, diğer bir ifadeyle belirli işletmelere veya sektörlere yönelik sübvansiyonlar, dava edilebilen sübvansiyonlardır.
Bu tür sübvansiyonlar yerli üreticilerce sübvansiyon, yerli sanayide oluşan zarar ve her ikisi arasında illiyet bağının ortaya konması durumunda sübvansiyon soruşturmasına konu olabilmektedir.
SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
5) ZARAR KAVRAMI
ARALIK 2013
16
A) MADDİ ZARAR
a) Dampingli ithalatın yurtiçi üretime veya tüketime kıyasla nispi ve mutlak anlamda artması,
b) Dampingli ithalatın fiyatlarının yerli üretim dalının fiyatlarının altında kalması veya fiyatları düşürücü ya da bastırıcı etki yaratması, ve
c) Dampingli ithalatın yerli üretim dalının satış, kâr, üretim, piyasa payı, verimlilik, yatırım hasılatı ve kapasite kullanımı, nakit akışı, stok, istihdam, ücretler, büyüme, sermaye veya yatırımları artırma yeteneği gibi ekonomik göstergeleri üzerinde fiili veya potansiyel olumsuz etkide bulunması durumudur
(Anlaşma Md. 3.2.)
SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
5) ZARAR KAVRAMI-2
Yönetmelik’in 17. Maddesine göre dampingli veya sübvansiyonlu ithalatın yerli üretim dalı üzerindeki zarar göstergeleri;
ARALIK 2013
17
Satışlar Kârlılık
Üretim
Piyasa Payı Verimlilik
Yatırım Hasılatı Kapasite Kullanımındaki
Azalma
Nakit Akışı
Stoklar İstihdam Ücretler Büyüme Sermaye veya Yatırımları Artırma
Yeteneği Üzerindeki Etkiler Yurt İçi Fiyatları Etkileyen Unsurlar Damping Marjının Büyüklüğü
SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
5) ZARAR KAVRAMI-3
ARALIK 2013
18
B) MADDİ ZARAR TEHDİDİ Maddi zarar tehdidinin belirlenmesinde aşağıdaki
etkenler dikkate alınır: a) İthalatta büyük artış ihtimalini gösteren, iç piyasaya
dampingli veya sübvansiyonlu ithalatta önemli ölçüde artış oranı,
b) İhracatçının Türkiye'ye yönlendirebileceği yeterli ölçüde kapasitesi bulunması,
c) İthalatın fiyatlarının yurt içi fiyatların altında olması, d) Soruşturma konusu malın stokları
SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
5) ZARAR KAVRAMI-4
ARALIK 2013
19
C) ÜRETİM DALININ KURULMASININ GECİKMESİ
Bir üretim dalının kurulmasının fiziki olarak geciktirilmesi zarar kavramı içerisinde değerlendirilmektedir.
SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
6) NEDENSELLİK BAĞI KAVRAMI
ARALIK 2013
20
Dampingli ithalat ve zarar arasındaki illiyet (nedensellik) bağının ortaya konulması zorunludur.
Bu açıdan ilgili olabilecek etkenler, talepteki daralma veya tüketim kalıplarındaki değişmeler, yabancı ve yerli üreticilerin ticareti kısıtlayıcı uygulamaları ve aralarındaki rekabet, teknolojideki gelişmeler, yerli üretim dalının ihracat performansı ve verimliliği gibi etkenleri kapsamaktadır.
(Madde 3.5.)
SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
7) YERLİ ÜRETİM DALI KOŞULU
ARALIK 2013
21
Bir şikayetin üretim dalı tarafından veya üretim dalı adına yapılmış sayılabilmesi için; şikayeti destekleyen üreticilerin toplam benzer mal üretiminin, Türkiye toplam benzer mal üretiminin %25'inden fazla olması gerekir.
Ancak, şikayete karşı çıkan üreticiler bulunması durumunda (yetkili merciin şikayete karşı çıkan olup olmadığını araştırması icap etmektedir) destekleyenlerin karşı çıkanlardan daha büyük temsil yüzdesine (%51'e karşı %49) sahip olması gereklidir.
SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
1 ) Y E T K İ L İ M E R C İ
2 ) S O R U Ş T U R M A T A R A F L A R I
3 ) S O R U Ş T U R M A P R O S E D Ü R Ü
4 ) S O R U Ş T U R M A U S U L İ Ş L E M L E R İ
5 ) G Ö Z D E N G E Ç İ R M E S O R U Ş T U R M A L A R I
6 ) Y A R G I S A L D E N E T İ M
SORUŞTURMA SÜRECİ
SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret ARALIK 2013
22
1) YETKİLİ MERCİ
ARALIK 2013
23
İTHALAT GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Şikayetleri incelemek, soruşturma açılıp açılmayacağı hususunda Kurula
teklif sunmak, soruşturmayı yürütmek ve önlemlerle ilgili olarak Kurula teklif sunmak.
KURUL (İthalatta Haksız Rekabeti Değerlendirme Kurulu) Ekonomi Bakanlığı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Gıda, Tarım ve
Hayvancılık Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, TOBB ve TZOB temsilcisi 8 üyeden oluşmaktadır.
Kurulun görevleri şunlardır: Soruşturma açılmasına, geçici önlem alınmasına, fiyat taahhütlerinin kabul
edilmesine, kesin önlem alınmasına ve soruşturmanın durdurulmasına/kapatılmasına karar vermek ve Bakan onayına sunmak.
SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
2) SORUŞTURMA TARAFLARI
a) Soruşturma konusu malın ihracatçısı, yabancı üreticisi, ithalatçısı veya üye çoğunluğu bunlardan oluşan meslek kuruluşları,
b) İhracatçı ülke hükümeti, c) Benzer malın Türkiye’deki üreticisi veya üye
çoğunluğu benzer malın Türkiye’deki üreticilerinden oluşan meslek kuruluşları.
Yönetmelik’in 23. maddesinde ilgili taraflar belirtilmektedir
ARALIK 2013
24
SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
3) SORUŞTURMA PROSEDÜRÜ
a) İnceleme Safhası : Basvurunun alınmasından soruşturma açılmasına veya açılmaması durumunda sonucunun başvuru sahibine bildilmesine kadar geçen süreyi kapsayan safhadır.
b) Soruşturma Safhası : Soruşturmanın açıldığı tarihten kapanış Tebliğinin yayımlanmasına kadar geçen süreyı kapsayan safhadır.
ARALIK 2013 SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
25
3) SORUŞTURMA PROSEDÜRÜ-2
a) İnceleme Safhası
Başvuru ile veya Re’sen
Şikayet sahibi üretici(ler) > %25
Şikayeti destekleyenlerin üretimi > %50
Başvurunun İncelemesi (45 gün)
İnceleme Raporunun Kurul’a Sunulması Kurul Kararı
Soruşturma açılması veya açılmaması Bakan Onayı
ARALIK 2013 SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
26
3) SORUŞTURMA PROSEDÜRÜ- 3
b) Soruşturma Safhası Resmi Gazete’de Tebliğ ile Açılış ilanı
RG Tarihi =Başlangıç tarihi Soruşturma Süresi = 12 (6 ay daha uzayabilir)
Bildirim
Başvurunun gizli olmayan özeti ve Tebliğ örneğinin gönderilmesi
Bilgilerin toplanması Soru formlarının gönderilmesi (30+7 gün)
Üretici\İhracatçılar, Yerli Üretim Dalı, İthalatçılar
ARALIK 2013 SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
27
3) SORUŞTURMA PROSEDÜRÜ-4
b) Soruşturma Safhası Geçici Önlem
Açılıştan en az 60 gün sonra Yerinde Doğrulama
Yerli üretici ve üretici/ihracatçılar nezdinde
Temel Tespitlerin Yapılması Taraflara bildirim (Nihai Bildirim)
Dinleme Toplantısı İlgili Taraflar -Yerli üreticiler, ithalatçilar, ihracatçılar, ilgili meslek
kuruluşları
ARALIK 2013 SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
28
3) SORUŞTURMA PROSEDÜRÜ-2
b) Soruşturma Safhası
Soruşturma Notunun Hazırlanması Notun Kurul’da Görüşülmesi
Kurul (İthalatta Haksız Rekabeti Değerlendirme Kurulu) Kararı Bakan Onayı Resmi Gazetede Soruşturma Sonuç Ilanı
Kesin önlem alınması, o Ülke/firma bazlı damping marjı ve vergi oranları
Önlemsiz soruşturmanın kapatılması o Damping yok, zarar yok, illiyet bağı yok,
DTÖ’ye bildirim
ARALIK 2013 SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
29
4) SORUŞTURMA USUL İŞLEMLERİ
ARALIK 2013
30
İnceleme: İthalat Genel Müdürlüğü tam ve eksiksiz başvuru üzerine en fazla 45 gün içinde incelemeyi tamamlayarak soruşturma açılıp açılmaması hususunda Kurula teklifte bulunur.
İhracatçı ülkeye ilk bildirim: Soruşturma açılmasına karar verilmesi halinde konuya ilişkin olarak ilgili ülke temsilciliğine bildirimde bulunulur.
Soruşturmanın başlatılması: Resmi Gazetede yayımlanacak bir tebliğ ile soruşturma başlatılır.
İhracatçı ülkeye bildirim: İhracatçı ülke temsilciliğine ve ihracatçılara soruşturma açılış tebliği ile şikayetin gizli olmayan özeti gönderilir ve savunma hakkı tanınır.
Bilgi toplanması ve soru formları: Malın bilinen ithalatçılarına ve ihracatçılarına soruşturma soru formları gönderilerek cevaplamaları için 37 günlük süre tanınır. Gerekli durumlarda talep üzerine bu süre uzatılabilir. Yerli üreticilere de zarar verileri ile ilgili ek soru formu gönderilebilir.
SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
4) SORUŞTURMA USUL İŞLEMLERİ
ARALIK 2013
31
Bilgilerin gizliliği: Damping veya sübvansiyon soruşturması çerçevesinde alınan bilgiler, sadece edinilme amacı doğrultusunda kullanılır. Gizlilik kaydıyla verilen bilgiler, neden gösterilmesi ve bilginin gizli olmayan bir özetinin verilmesi şartıyla, gizli addedilir.
İşbirliğine gelinmemesi: İlgili taraflardan birinin, verilen süreler içinde gerekli bilgiyi sağlamaması ya da bilgi vermeyi reddetmesi veya yanıltıcı bilgi vermesi hallerinde söz konusu taraf işbirliğine gelmemiş addedilir. Bu durumda geçici veya nihai belirlemeler, olumlu yada olumsuz, mevcut verilere göre yapılabilir. Şikayette bulunan yerli üreticilerin işbirliğini sürdürmemesi halinde soruşturmanın kapatılmasına karar verilebilir.
Bilgilerin doğrulanması: Eldeki bilgilerin doğrulanması veya ek bilgi sağlanması amacıyla, ilgili taraflar nezdinde yerinde doğrulama soruşturması yapılabilir.
SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
4) SORUŞTURMA USUL İŞLEMLERİ
ARALIK 2013
32
Kamu dinleme toplantısı: Bakanlık gerekli gördüğü durumlarda, konuyla ilgili bütün tarafları bir arada dinlemek amacıyla kamu dinleme toplantısı düzenleyebilir.
Tarafların dinlenmesi: Soruşturma sırasında taraflar görüşlerini dile getirmek için dinleme toplantısı talep etmek hakkına sahiptir.
Geçici Önlemler: Tarafların savunma hakkını kullanmasına imkan sağlanması ile damping ve zarar konularında geçici belirlemelerin yapılması koşuluyla ve soruşturma başlatıldıktan en erken 60 gün sonra, soruşturma süresince zararın devam etmesini önlemek için azami geçici damping marjı kadar geçici önlem (teminat şeklinde geçici vergi) alınabilir. Geçici önlemin süresi azami 9 ay ile sınırlıdır. Geçici önlem kararı ve karara esas teşkil eden bilgi ve bulgular, gizlilik ilkesi gözetilerek, Resmi Gazetede yayımlanacak bir tebliğ ile ilan edilir.
SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
4) SORUŞTURMA USUL İŞLEMLERİ
ARALIK 2013
33
Bilgi ve bulguların ifşası: Soruşturma kapsamında bir nihai belirleme yapılmadan evvel, alınacak karara esas teşkil edecek nitelikteki bilgi ve bulgular, gizlilik ilkesi gözetilerek, yerli üreticilere, ithalatçılara, ihracatçılara ve ihracatçı ülke temsilciliğine bildirilir.
Soruşturma süresi: Soruşturma özel durumlar dışında 1 yıl içinde sonuçlandırılır. Bu süre gerektiğinde 6 ay uzatılabilir.
Soruşturma Sonucu: Soruşturma sonucunda alınan karar ve karara esas teşkil eden bilgi ve bulgular, gizlilik ilkesi gözetilerek, Resmi Gazetede yayımlanacak bir tebliğ ile ilan edilir.
SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
4) SORUŞTURMA USUL İŞLEMLERİ
ARALIK 2013
34
Kesin Önlemler: Kesin önlemler dampinge karşı vergi veya sübvansiyon için telafi edici vergi şeklinde tatbik edilir. Vergilerin mükellefi malın ithalatçılarıdır.
Önlemlerin başlama zamanı: Geçici veya kesin önlemler Resmi Gazetede yayımlandığı gün itibariyle başlar ve ileriye dönük uygulanır.
Kesin önlemlerin uygulanma süresi: Dampinge ve sübvansiyona karşı kesin önlemlerin uygulanma süresi kural olarak 5 yıldır. Ancak, süre bitiminden evvel bir nihai gözden geçirme soruşturması açılması ve soruşturma sonucunda önlemin kalkmasının dampingin/sübvansiyonun ve zararın devam etmesine veya yeniden meydana gelmesine neden olacağı tespit edilmesi halinde önlemin uygulanmasına devam edilir.
SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
5) GÖZDEN GEÇİRME SORUŞTURMALARI
ARALIK 2013
35
ARA GÖZDEN GEÇİRME SORUŞTURMASI Kesin önlemin yürürlüğe girmesinden itibaren bir yıl geçmiş olması
kaydıyla, önleme konu malın ihracatçısı, ithalatçısı veya yerli üreticisinin haklı nedenlere ve delillere dayanan başvurusu üzerine ara gözden geçirme soruşturması açılabilir. Önlemin durumu soruşturma sonucuna göre belirlenir.
NİHAİ GÖZDEN GEÇİRME SORUŞTURMASI Kesin önlemler, yürürlüğe girme tarihlerinden itibaren 5 yıl sonra
yürürlükten kalkar. Yürürlükten kalkacak önlemler, 5 yıllık sürenin son yılı içinde Resmi Gazetede yayımlanacak bir tebliğ ile ilan edilir. Yürürlük süresinin sona ermesinden en geç üç ay önce yerli üreticilerin, dampingin/sübvansiyonun ve zararın devam edeceğine veya tekrarlanacağına dair yeterli delilleri içeren başvurusu üzerine nihai gözden geçirme soruşturması açılabilir. Soruşturma sonuçlanıncaya kadar mevcut yürürlükte kalmaya devam eder ve önlemin durumu soruşturma sonucuna göre belirlenir.
SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
6) Yargısal Denetim
ARALIK 2013
36
Soruşturma kapsamında alınacak kararlar iç yargı ve DTÖ Panel Mekanizması denetimine tabidir.
Dampinge karşı önlemlerin uygulayıcı merci ise Gümrük Müsteşarlığıdır.
Yeterli delil içermeyen şikayetler üzerine açılacak
soruşturma veya eksik ve yanlış inceleme sonucunda alınacak önlemler;
a) ithalatçı firmalar, önleme tabi ihracatçı firmalar ve ihracatçı
ülke hükümeti tarafından iç yargıda, ve b) ihracatçı ülke hükümeti tarafından Panel Mekanizması
işletilerek DTÖ platformunda dava edilebilmektedir.
SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
1 . S O R U Ş T U R M A A Ç I L A M A Y A N H A L L E R
2 . S O R U Ş T U R M A A Ç I L A M A Y A N V E Ö N L E M A L I N A M A Y A N H A L L E R
3 . G E Ç İ C İ Ö N L E M L E R
4 . A N T İ - D A M P İ N G V E R G İ O R A N I
5 . Ö N L E M İ N S O N A E R M E S İ
6 . U Y G U L A M A L A R
ÖNLEMLER ve YAPTIRIMLAR
SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret ARALIK 2013
37
1) SORUŞTURMA AÇILAMAYAN HALLER
İhracatçı dampingli fiyatlardan ihracat yapmaya-cağını taahhüt eder ve soruşturmacı taraf taahhüt edilen fiyatla yerli üretim dalında zararın ortadan kalkacağına ikna olursa soruşturma herhangi bir önlem alınmaksızın kapatılabilir.
(Anlaşma Md. 8)
ARALIK 2013 SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
38
2) SORUŞTURMA AÇILAMAYAN VE ÖNLEM ALINAMAYAN HALLER
ARALIK 2013
39
Damping/sübvansiyon, zarar ve illiyet bağı koşullarından
birinin eksik olduğu; Damping marjının asgari oran olan %2'nin altında olduğu; Sübvansiyon soruşturmasında, sübvansiyon nispetinin %1’in
altında olduğu (gelişmekte olan ülkeler için bu oran %2’dir) Dampinge/sübvansiyona konu olan ithalat miktarının malın
toplam ithalatının %3'ünden düşük olduğu (ancak, %3'ün altında olan ülkelerin toplam paylarının %7'yi geçmediği)
hallerde soruşturma açılamaması ve açılmış soruşturmanın önlemsiz kapatılması gerekmektedir
(Anlaşma Md. 5.8)
SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
3) GEÇİCİ ÖNLEMLER
Damping soruşturması ile ilgili işlemlerin yapılıyor olması fiili ithalatı engellemeyeceğinden
(Anlaşma Md. 5.9) Anlaşma soruşturma sürecince ortaya çıkabilecek zararı
önlemek adına geçici önlemler alınabileceğine hükmetmiştir.
(Anlaşma Md. 7.1)
Geçici önlemler, geçici vergi şeklinde veya tahmin edilen damping marjını aşmayacak şekilde, tahmin edilen dampinge-karşı verginin miktarına eşit bir garanti (nakit veya senet) şeklinde olabilir.
(Anlaşma Md. 7.2) ARALIK 2013 SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
40
4) ANTİ-DAMPİNG VERGİ ORANI
Uygulanacak anti-damping vergisinin damping marjını aşmaması (damping marjı kadar ya da daha az olması) gereklidir.
(Anlaşma Md. 9.3) Anlaşma, incelenmekte olan malla ilgili her ihracatçı veya üretici için ayrı bir
damping marjı belirlenmesi gerektiğine hükmettiğinden anti-damping vergileri her ihracatçı için belirlenen damping marjına göre değişkenlik gösterecektir.
(Anlaşma Md. 6.10) Anti-damping vergilerinin uygulandığı sürece, yetkili makamlarca ya da
ilgili taraflardan birinin talebi üzerine, gözden geçirilmesi gerekliliğidir. Bu gözden geçirme sonucunda yetkili mercilerin dam-pinge karşı verginin artık haklı bir nedene dayanmadığını tesbit etmeleri durumunda vergi uygulamasına son verilecektir. Aksi takdirde, anti damping vergisinin uygulanmaya başlandığı tarihten itibaren beş yıl içinde otomatik olarak sona ermesi hükme bağlanmıştır.
(Anlaşma Md. 11.2)
ARALIK 2013 SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
41
5) ÖNLEMİN SONA ERMESİ
Soruşturması sonucunda alınan önlemler 5 yıldır.
Bu sürenin bitimine 1 yıl kala yürürlükteki önlemin yürürlükten kalkacağı tarih yayımlanan tebliğ ile kamuoyuna duyurulmaktadır.
Önlemin yürürlük süresinin bitiminden en geç 3 ay evvel bir nihai gözden geçirme soruşturması (NGGS) başvurusu için web sayfamızda yer alan NGGS başvuru formu tam ve eksiksiz doldurularak ilgili Daireye sunulmalıdır. Bu başvuru üzerine açılabilecek soruşturma sonucunda önlemin kalkmasının dampingin /sübvansiyonun ve zararın devam etmesine veya yeniden meydana gelmesine neden olacağının tespit edilmesi halinde önlemin uygulanmasına devam edilir. NGGS sonucunda önlem aynen devam edebileceği gibi arttırılabilir, azaltılabilir ve hatta yürürlükten kaldırılabilir.
ARALIK 2013
42
SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
6) UYGULAMALAR (2011 İTİBARİYLE)
ARALIK 2013
43
Ülkemiz dampinge karşı önlemler mekanizmasını en etkin uygulayan ülkeler arasında yer almaktadır.
1989 yılından beri toplam 309 soruşturma başlatılmıştır. Bunlardan 243’ü önlem ile sonuçlanmıştır.
Bugün için 120 adet dampinge karşı önlem yürürlüktedir.
Halen 7 soruşturma devam etmektedir.
SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
TARTIŞMA SORULARI
Dampinge/Sübvansiyona karşı önlem yerli üreticiyi korumak için alınmış bir önlem midir?
Dampinge/Sübvansiyona karşı önlemler serbest ticaret ilkesi açısından bakıldığında korumacı bir kavram değil midir?
ARALIK 2013
44
SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
1 . Ö N L E M S I Z K A P A T ı L M ı Ş S O R U Ş T U R M L A R
2 . S Ü R E D O L U M U S O N U C U N D A Y Ü R Ü R L Ü K T E N K A L K A N L A R
3 . G Ö Z D E N G E Ç I R M E S O N U C U N D A Y Ü R Ü R L Ü K T E N K A L K A N L A R
4 . Y Ü R Ü R L Ü K T E K I Ö N L E M L E R
5 . D E V A M E D E N S O R U Ş T U R M A L A R
6 . R O M A N Y A M E N Ş E L I “ R E N K S I Z D Ü Z C A M ”
ÖRNEK VAKALAR
SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret ARALIK 2013
45
DAVA (TEBLİĞ NO: 2013/24)
Davacı: Trakya Cam Sanayii A.Ş. Konu: Romanya menşeli “renksiz düz cam”
Yerli Üretim Dalı: Toplam Üretimin %81
Damping Marjı: St. Gobain firması için CIF bedelin yüzdesi olarak hesaplanan damping marjı %29,09 oranındadır.
ARALIK 2013 SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
46
1 . K O R U N M A Ö N L E M I N E D I R ?
2 . Y A S A L D A Y A N A K L A R ?
3 . Ö N İ N C E L E M E S Ü R E C İ
4 . S O R U Ş T U R M A S Ü R E C İ
5 . C İ D D İ Z A R A R T E S P İ T İ
6 . C İ D D İ Z A R A R T E H D İ N İ N İ N T E S P İ T İ
7 . S O R U S T U R M A K A R A R L A R I O N A Y I
8 . G E Ç İ C İ K O R U M A Ö N L E M İ
9 . K O R U M A Ö N L E M İ
1 0 . K O R U N M A Ö N L E M İ N İ N S Ü R E S İ V E G Ö Z D E N G E Ç İ R İ L M E S İ
B) KORUNMA ÖNLEMLERİ
SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret ARALIK 2013
47
1) KORUMA ÖNLEMİ NEDİR?
Yerli sanayi dalının ürettiği ürünlerin benzer veya doğrudan rakip olanlarının ithalatının öngörülmeyen gelişmeler nedeni ile artarak yerli üreticiler üzerinde ciddi zarar veya ciddi zarar tehdidi oluşturması durumunda ithalata miktar kısıtlaması veya ek mali mükellefiyet getirilmesi suretiyle alınan önlemdir.
ARALIK 2013 SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
48
Anti- Damping Koruma Önlemleri
Amaç; fiyatlamanın yarattığı haksız rekabet anılan malın ithalatına anti-damping vergisi konması suretiyle bertaraf edilir.
Damping yapan ihracatçı ülke/ülkelerden ya da firma/firmalardan yapılan ithalata yönelik uygulanır.
Amaç; zaten düzgün işleyen bir uluslar arası piyasa olduğu halde, mevcut rekabet şartlarına uyum sağlayamayan yerli üreticileri, bu üreticiler yabancı üreticilerle rekabet edebilir düzeye gelinceye kadar belli bir süre için (en fazla 3 yıl) korumaktır.
Korunma önlemi ülke ayrımı gözetmeksizin tüm ülkelere karşı uygulanmak zorundadır.
Anti-damping arasındaki fark nedir?
ARALIK 2013 SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
49
2) YASAL DAYANAKLAR
4067 Sayılı Kanun (Bu Kanun ile “İthalatta Korunma Tedbirleri Anlaşması”nı da kapsayan Dünya Ticaret Örgütü Anlaşması” Türkiye Büyük Millet Meclisi’nce onaylanmıştır.)
2004/7305 sayılı İthalatta Korunma Önlemleri Hakkında Bakanlar Kurulu Kararı
2007/12850 sayılı İthalatta Korunma Önlemleri Hakkında Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Bakanlar Kurulu Kararı
İthalatta Korunma Önlemleri Yönetmeliği
ARALIK 2013 SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
50
3) ÖN İNCELEME SÜRECİ
İlgili Gerçek ve Tüzel Kişiler veya bunların bağlı bulundukları Meslek kuruluşları yada Odaların yazılı talebi üzerine veya Genel Müdürlük tarafından resen ön inceleme başlatılabilir.
Ön inceleme sonuçları Kurul değerlendirmesine sunulu. (İthalatta Koruma Önlemleri değerlendirme Kurulu)
Kurul;
Malın ithalat düzeyi ve koşulları ile ithal ğilimi ve yerli üreticilerin ekonomik durumu
Yönetmelik kapsamında alınabilecek önlemler kapsamında değerlendirme yapar.
ARALIK 2013 SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
51
4) SORUŞTURMA SÜRECİ
Kurul, soruşturma açılmasına karar verirse, durum Resmi Gazete'de ilan edilir.
Bu ilanda ilgili tarafların kendilerini tanıtmaları, görüşlerini yazılı olarak sunmaları ve bilgi vermeleri için öngörülen süre ile Genel Müdürlük tarafından sözlü olarak dinlenebilme talebinin yapılabileceği süre belirtilir.
Bu süreler soruşturmanın açılmasına ilişkin kararın Resmi Gazete’de ilan tarihinden itibaren kırk gün ile sınırlıdır.
ARALIK 2013 SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
52
4) SORUŞTURMA SÜRECİ
Soruşturmaya Müdahil Olma:
Taraflar Soruşturmanın sonucundan etkileneceklerini ve dinlenmeleri için özel nedenleri olduğunu kanıtladıkları takdirde Genel Müdürlük tarafından sözlü olarak dinlenir.
İlgili taraflarca sözlü olarak verilen bilgiler, yazılı olarak sunulmaları halinde Genel Müdürlükçe dikkate alınır.
Soruşturma, Genel Müdürlükçe yürütülerek dokuz ay içinde tamamlanır. Gerekli hallerde bu süre altı ay uzatılabilir
ARALIK 2013 SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
53
5) CİDDİ ZARAR TESPİTİ
Ciddi Zarar Tespitinde Aşağıdaki Faktörler Dikkate Alınır:
a) İthalatın hacmi, ithalatta mutlak rakamlar itibariyle ya da yerli üretime veya tüketime göre nispi olarak bir artış olup olmadığı,
b) İthalat fiyatları, yerli üreticiler tarafından üretilen benzer veya doğrudan rakip malın fiyatına oranla belirgin bir fiyat düşüklüğü olup olmadığı,
c) Üretim, verimlilik, kapasite kullanımı, satışlar, pazar payı, kar/zarar ve istihdam gibi belli bazı ekonomik göstergelerdeki gelişmelerin benzer veya doğrudan rakip mallar üreten yerli üreticiler üzerindeki etkisi.
ARALIK 2013 SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
54
6) CİDDİ ZARAR TEHDİNİNİN TESPİTİ
Ciddi Zarar Tehdidinin Tespiti Faktörleri;
a) Türkiye'ye yönelik ihracatın artış oranı,
b) İhracatçı ve/veya menşe ülkedeki stoklar, mevcut veya yakın gelecekte olabilecek ihracat kapasitesi ve bu kapasiteden doğan ihracatın Türkiye'ye yapılması olasılığı.
ARALIK 2013 SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
55
7) SORUSTURMA KARARLARI ONAYI
Soruşturmanın tamamlanmasını müteakip Genel Müdürlük, önerileri ile birlikte soruşturma sonuçlarını Kurul'a sunar.
Kurul'un yapacağı değerlendirmede korunma önlemine gerek olmadığı sonucuna varılırsa soruşturma kapatılır ve kapatma kararı özet gerekçesiyle birlikte Resmi Gazete'de yayımlanır.
ARALIK 2013 SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
56
8) GEÇİCİ KORUMA ÖNLEMİ
Geçici Korunma Önlemi:
Bir malın benzer veya doğrudan rakip mallar üreten yerli üreticiler üzerinde ciddi zarar veya ciddi zarar tehdidi oluşturacak şekilde artan miktarlarda ithal edildiği yönünde açık kanıtların bulunduğu ve gecikmenin telafisi güç zararlara yol açabileceği kritik durumlarda ülke yararı göz önüne alınarak, geçici korunma önlemi alınabilir.
Geçici korunma önlemi; gümrük vergisinde artış yapılması, ek mali mükellefiyet getirilmesi, miktar/değer kısıtlaması, tarife kontenjanı uygulaması veya bunların birlikte uygulanması şeklinde olabilir
ARALIK 2013 SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
57
9) KORUMA ÖNLEMİ
Korunma Önlemi:
Korunma önlemi; gümrük vergisinde artış yapılması, ek mali mükellefiyet getirilmesi, miktar/değer kısıtlaması, tarife kontenjanı uygulaması veya bunların birlikte uygulanması şeklinde olabilir.
Korunma önlemi olarak ilgili malın ithalatında belli miktar ve/veya değerler tespit edilirken (kota tesisinde), ciddi zararı ortadan kaldıracak ya da önleyecek başka bir seviye gerekmedikçe, ithalat istatistiklerinin mevcut olduğu son üç temsili yılın ortalama ithalat düzeyi dikkate alınır. ARALIK 2013 SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
58
10) KORUNMA ÖNLEMİNİN SÜRESİ ve GÖZDEN GEÇİRİLMESİ
Korunma önleminin süresi üçüncü fıkra çerçevesinde uzatılmadıkça, geçici önlemler de dahil 4 (dört) yılı aşamaz.
Önlem süresinin 3 (üç) yılı geçtiği durumlarda uygulanmasının hâlâ gerekli olup olmadığını tespit etmek veya liberalleştirme süresini hızlandırmak için önlem süresinin en geç ortasında durum gözden geçirilecektir.
ARALIK 2013 SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
59
10) KORUNMA ÖNLEMİNİN SÜRESİ ve GÖZDEN GEÇİRİLMESİ
Korunma önleminin ciddi zararı önlemek veya gidermek için gerekli olmaya devam ettiğini ve yerli üreticilerin piyasa koşullarına uyum sağlamakta olduğunu gösteren kanıtların tespit edilmesi halinde, önlemin süresi, re’sen veya başvuru üzerine yeniden açılacak soruşturma sonucunda uzatılabilir.
Süresi uzatılan önlem, başlangıç süresinin sonundaki durumuna kıyasla daha kısıtlayıcı olmayacak ve liberalize edilmeye devam edilecektir.
Bu durumda önlemin toplam süresi Dünya Ticaret Örgütü üyesi ülkeler için on yılı aşamaz.
ARALIK 2013 SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
60
10) KORUNMA ÖNLEMİNİN SÜRESİ ve GÖZDEN GEÇİRİLMESİ
Korunma önlemine tabi olmuş bir ürünün Dünya Ticaret Örgütü üyesi ülkelerden yapılan ithaline, uygulama süresi en az iki yıl olmak şartıyla, daha önce uygulanmış olan önlem süresinin yarısına eşit bir süre boyunca yeniden korunma önlemi uygulanmaz.
Ancak, ürünün ithaline karşı bir korunma önleminin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en az bir yıl geçmiş ise ve böyle bir korunma önlemi, önlemin yürürlüğe girdiği tarihten önceki 5 (beş) yıl içinde aynı ürüne karşı iki defadan fazla uygulanmamış ise, 180 (yüz seksen) gün veya daha az süreli bir korunma önlemi yeniden uygulanabilir
ARALIK 2013 SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
61
F L O A T C A M V E Y Ü Z E Y İ T A Ş L A N M I Ş V E Y A P A R L A T I L M I Ş C A M ( P L A K A L A R H A L İ N D E )
E M İ C İ ( A B S O R P L A Y I C I ) V E Y A Y A N S I T I C I Y A D A Y A N S I T I C I O L M A Y A N B İ R T A B A K A S I
O L S U N O L M A S I N F A K A T B A Ş K A Ş E K İ L D E İ Ş L E N M E M İ Ş C A M L A R
ÖRNEK VAKA
SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret ARALIK 2013
62
ARALIK 2013 SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret 63
C) İzleme ve Önlemlerin Etkisiz Kılınmasının Önlenmesi
SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret ARALIK 2013
64
İzleme ve Önlemlerin Etkİsİz Kılınmasının Önlenmesİ
İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Mevzuat ve İthalatta Korunma Önlemleri Hakkında Mevzuat çerçevesinde soruşturmaya konu eşya, soruşturma açılışına dair tebliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren izleme kapsamına alınır.
Söz konusu uygulamalara ilişkin düzenlemeler 2011/20 sayılı Bazı Ticaret Politikası Önlemleri Mevzuatına Konu Eşyanın İthalatının İzlenmesine İlişkin Tebliğ’de yer almaktadır.
ARALIK 2013 SAÜ SBE – Uluslararası Ticaret
65