2011
Jaa
rversla
g
Jaarverslag 2011
2PW Jaarverslag 2011
Inhoudsopgave
Voorwoord 5
Bestuur 7
Verordeningen en besluiten 8
Toelichting op de verordeningen en besluiten 8
PBO-discussie 10
Aanleiding 10
Uitvoering motie 11
Kabinetsstandpunt 11
Modernisering 11
Reductie schappen 12
Beoordeling van het kabinetsstandpunt 12
Samenwerking - backoffice productschappen 12
Beleidsvoornemens 2012 13
Toezicht 14
Intern toezicht 14
Code Goed Bestuur product- en bedrijfschappen 15
Communicatie 16
Bedrijfsvoering / draagvlakonderzoek 16
Aanbesteding 16
Rapport van bevindingen Interne Auditdienst (IAD/HPA) 16
Administratieve lasten 17
Samenwerkingsverbanden 17
Internationale contacten 17
Bezwaar en Beroep 18
Tuchtrecht 18
Markt 19
Marktonderzoek 19
Marktonderzoek 2011 19
Bijeenkomst Marktgegevens 19
Wijnverkoop in Nederland 19
Stille wijnen 19
Wijninvoer in hl naar oorsprong 20
Wijninvoer in waarde * 1.000,- 20
Uitvoering voorgenomen beleid 2011 24
Beleidsvoornemens 2012 24
3PW Jaarverslag 2011
Inhoudsopgave
Product en Dienst 25
Milieu 25
Verpakking per liter wijn 25
Ontwikkelingen gemiddeld glasgewicht 26Verpakkingenbelasting wordt naar verwachting afgeschaft 26
Recycledoelstellingen 27
Voedselveiligheid 27
Hyginecodes 27
Pesticidenresiduen en ochratoxine A 27
Alcohol en maatschappij 28
Drank en Horecawet gewijzigd 28
Verantwoord alcoholgebruik 28
Logo Geen 16? Geen druppel 29
BOB 29
Reclamecode voor Alcoholhoudende dranken 30
TakeZero project Alcoholmisbruik en Jongeren 32
Relevante websites: 32
Handhaving leeftijdsgrenzen 32
Stuurgroep Alcohol Research (SAR) 33
Wijninformatiecentrum 33
WIC Oogstboekje 2011 34
Nationale Wijnweek 34
Open Dag Nederlandse Wijngaarden 34
Symposium Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 34
Uitreiking Productschap Wijn Marketing Awards 2011 34
Brood en Wijn 35
Wijnpenning 36
ICT 36
Databank wijnimport 37
Databank cursussen/opleidingen 37
Digitale opgave 37
Arbeid 39
Verankering Arbeid 39
Arbocatalogus 41
Levensfasebewust Personeelsbeleid 39
Wijnonderwijs 40
Nationale Wijndocentendag 40
Magister Vini 40
Cursusdatabank 40
ScriptiePrijs Wijn 40
Stichting WijnExamens Nederland 41
Register Wijndocent 41
4PW Jaarverslag 2011
Inhoudsopgave
Medebewind 45
Wijn en Europese Unie 43
Oorsprongsbenamingen en geografische aanduidingen 43
EU-wijnproductie 43
Afgeven importcertificaten 44
Nederlandse Wijngaarden 45
Nederlandse wijnproductie 45
Nationale Wijnkeuring 45
Gewasbescherming 45
Financin 47
Schilthuiskorting 47
Balans per 31 december 2011 47
Toelichting op de balans 48
Rekening van baten en lasten 51
Heffingen 52
Overzicht eigen vermogen 53
Financile relaties / subsidiring 54
PBO toets 54
Financile relaties met dragende organisaties 54
Financile relaties met niet-dragende organisaties (vanaf 50.000) 54
Overige relevante aspecten 55
Bezoldiging voorzitter 55
Vergoedingen bestuursleden 56
Bijlage 1: Bestuur 57
Bijlage 2: Commissies 59
Bijlage 3: Secretariaat Productschap Wijn 60
Colofon 61
5PW Jaarverslag 2011
Voorwoord
Geachte lezer,
Voor u ligt het jaarverslag van het Productschap Wijn over het jaar 2011. Naast dit jaarverslag brengen wij tegelijkertijd de finan-
cile jaarrekening over het jaar 2011 uit. Beide verslagen geven een volledig en transparant beeld van de ontwikkelingen van het
Productschap Wijn in het afgelopen jaar.
Het jaar 2011 was voor de organisatie en haar medewerkers een hectisch jaar. Eind 2010 begonnen wij met andere productschap-
pen een traject dat moest leiden tot intensievere samenwerking tussen alle productschappen. De blauwdruk waarin deze samenwer-
king werd vormgegeven was reeds klaar, maar gedurende het verslagjaar werden wij ingehaald door de politieke werkelijkheid.
Deze nieuwe werkelijkheid maakte het niet mogelijk de blauwdruk ook daadwerkelijk te implementeren. Het kabinet besloot mede
op basis van een wens van de Tweede Kamer - een grondig onderzoek te laten uitvoeren naar het nut, de noodzaak en het draag-
vlak van de productschappen. Dit onderzoek resulteerde in het najaar van 2011 in een kabinetsstandpunt over de productschappen.
Kern van dit standpunt is het behoud van de structuur van de PBO waarin de schappen zich met name richten op wettelijke taken (de
zogenoemde medebewindstaken) en taken van publiek en algemeen belang. Onder de laatste categorie vallen taken op het gebied
van plant- en diergezondheid en voedselveiligheid. Daarnaast is er beperkte ruimte voor aanvullende taken.
Eind november 2011 is het kabinetsstandpunt in de Tweede Kamer besproken. Naar aanleiding van dit debat zijn enkele moties
ingediend. De belangrijkste was een motie waarin PVV, SP, VVD en D66 verzoeken om het opheffen van de productschappen en bin-
nen 6 maanden de Wbo aan te passen. Daarnaast vraagt de motie om een voorstel voor het onderbrengen van de wettelijke taken
(medebewind) en van de activiteiten met een publiek belang. Deze motie is aanvaard. Op dit moment is nog niet bekend hoe het
kabinet zal omgaan met de motie. Duidelijk is wel dat het landschap van de PBO drastisch verandert. Ook voor vele medewerkers
zal deze situatie leiden tot een herorintatie op de eigen carrire. Het inmiddels vastgestelde sociaal plan voor de medewerkers van
alle productschappen zal hen hierin ondersteunen en begeleiden.
2011 was het laatste jaar waarin de heer Theo Meijer actief was als voorzitter van het Productschap Wijn. Via deze weg danken wij
de heer Meijer voor zijn inzet voor het Productschap Wijn en de sector in de afgelopen 8 jaar.
Wij danken u voor uw interesse in onze werkzaamheden en vragen u om samen met ons actief mee te (blijven) denken over de toe-
komst van de wijnsector in brede zin, en de wijze waarop we u als productschap kunnen blijven ondersteunen.
Namens het bestuur,
Rene Bergkamp Hans Burghoorn
voorzitter secretaris
6PW Jaarverslag 2011
7PW Jaarverslag 2011
Bestuur
In de Nederlandse wijnsector verdienen ongeveer 10.000 mensen hun brood. Er zijn in ons land ongeveer 800 bedrijven die
professioneel wijn importeren. Daarnaast houden bottelarijen, groothandelaren en detailhandel- en horecaverkooppunten zich
bezig met de bewerking, opslag, distributie en afzet van wijn. De gezamenlijke omzet in wijn van de ondernemingen waarvoor het
productschap is ingesteld wordt geschat op ruim 1,6 miljard euro.
Het Productschap Wijn is in 1993 op verzoek van werkgeversorganisaties en vakbonden ingesteld. Het productschap heeft als wet-
telijke taak een het algemeen belang dienende bedrijfsuitoefening door de ondernemingen, waarvoor zij zijn ingesteld, te bevor-
deren, evenals het gemeenschappelijk belang van die ondernemingen en van de daarbij betrokken personen te behartigen. Het
productschap biedt de wijnsector een wettelijk kader om via regelgeving en daden van vrij bestuur, met daarbij behorende geza-
menlijke financiering (heffingen), tot een effectieve en efficinte aanpak van gezamenlijke belangen te komen.
Het productschap is ingesteld voor groepen van ondernemingen die in het bedrijfsleven een verschillende functie vervullen bij wijn
en wijnbouwproducten. Onder wijn wordt hierbij verstaan de drank die door alcoholische gisting is verkregen uit het sap van verse
druiven, ook indien naderhand de alcohol hieraan geheel of gedeeltelijk is onttrokken, evenals de alcoholhoudende drank op basis
van andere vruchten dan druiven. Onder wijnbouwproducten wordt mede verstaan halfproducten die voortkomen uit het bereidings-
proces van wijn of vruchtenwijn. Het productschap is ingesteld voor ondernemingen waarin:
de bereiding van wijn of vruchtenwijn plaatsvindt; de be- of verwerking plaatsvindt van wijn, vruchtenwijn of wijnbouwproducten tot gearomatiseerde wijnen, dranken of cock-
tails;
het bottelen van wijn of vruchtenwijn plaatsvindt; de handel wordt uitgeoefend in wijn, vruchtenwijn of wijnbouwproducten.
De belangrijkste activiteiten van het productschap zijn:
overlegplatform voor het bedrijfsleven, ministeries en internationale organisaties over onder andere wet- en regelgeving; adviseren over milieuaangelegenheden; uitvoeren vereenvoudigde regeling voor de verpakkingenbelasting; begeleiden van Arbo-activiteiten; verstrekken van hyginecodes; uitvoeren van wijnregelingen; voorlichten over verantwoord alcoholgebruik; voorlichten over handelspolitieke onderwerpen zoals douanetarieven en invoer; adviseren over levensmiddelenrechtelijke aangelegenheden zoals etikettering, traceerbaarheid etc.; verstrekken van marktgegevens; initiren van wetenschappelijk onderzoek op het gebied van alcohol en gezondheid; bevorderen van maatschappelijk verantwoord ondernemen; initiren en stimuleren van professioneel wijnonderwijs in Nederland; voorlichting geven over het product wijn; ondersteunen en voorlichten van de Nederlandse wijnproducenten.Het bestuur van het Productschap Wijn bestaat uit 15 leden. Daarvan worden 9 leden door organisaties van ondernemers en 6
leden door organisaties van werknemers benoemd. Het bestuur benoemt uit zijn midden het dagelijks bestuur. De samenstelling van
het bestuur vindt u in bijlage 1.
8PW Jaarverslag 2011
Bestuur
De voorzitter bekleedt een onafhankelijke positie en wordt bij Koninklijk Besluit benoemd. De secretaris wordt benoemd door het
bestuur. Bij het vaststellen van het beleid op specifieke terreinen wordt het bestuur geadviseerd door commissies. Het Productschap
Wijn kent commissies voor marktonderzoek, milieuaangelegenheden, sociaal-economische aangelegenheden en de Stuurgroep
Wijninformatiecentrum. De samenstelling van de commissies vindt u in bijlage 2. Bij de vergaderingen van het bestuur van het
productschap kunnen ministerile vertegenwoordigers aanwezig zijn. Deze vertegenwoordigers hebben een raadgevende stem. De
SER kan zich eveneens laten vertegenwoordigen.
Verordeningen en besluiten
In het verslagjaar zijn de volgende verordeningen en besluiten vastgesteld:
Verordening W begroting 2012; Verordening W herziene begroting 2011; Verordening W vacatiegeld en reis- en verblijfkostenkosten 2011; Besluit rekening van baten en lasten over 2010; Wijziging II Verordening W bestemmingsheffing wijn 2009; Verordening W aanvullende financieringsheffing wijn jaar 2011; Wijziging II Verordening W financieringsheffing wijn 2009.
Een volledig overzicht van de verordeningen en besluiten van het Productschap Wijn vindt u op www.wijn.nl.
Naast bovengenoemde verordeningen zijn in 2011 de volgende verordeningen en besluiten van kracht:
Instellingsbesluit Akkerbouwproductschappen; Verordening HPA Wijn 2009; Verordening W subsidieverstrekking 2010; Verordening W wijnconcoursen 2009; Verordening W algemene bepalingen 2003; Verordening W registratie handelaren in wijn 2003; Besluit W Commissies Wijn 2004; Besluit W Stuurgroep WIC 2004; Verordening W proefcommissie wijn; Verordening W milieufonds wijn 2003; Verordening W fonds wijn en wijnbouwproducten 2003; Verordening W aflevering Franse AOC-wijn nieuwe oogst 2003; Verordening W aflevering Franse landwijn nieuwe oogst 2003; Besluit W aanwijzing IAD als toezichthouder tuchtrecht 2004; Besluit W toezichthouder tuchtrecht 2003; Mandaatregeling Productschap Wijn 2004; Mandaatbesluit 2009.
Toelichting op de verordeningen en besluiten
Verordening W registratie handelaren in wijn 2003
Teneinde over de voor het uitvoeren van de productschapstaken benodigde gegevens van de ondernemingen en de gehele sector te
beschikken, heeft het productschap in onderhavige verordening de verstrekking hiertoe opgenomen.
De verordening geldt voor alle wijnhandelaren en is voor onbepaalde tijd vastgesteld.
9PW Jaarverslag 2011
Bestuur
Verordening W bestemmingsheffing wijn 2009
Met deze verordening wordt de bestemmingsheffing voor het fonds wijn en wijnbouwproducten en het milieufonds wijn vastgesteld.
Het productschap is als publieksrechtelijke organisatie ingesteld voor alle ondernemingen in de wijnsector. Alle ondernemingen
betalen mee aan de kosten van de invulling welke het productschap geeft aan de door de sector gewenste activiteiten.
De heffing wordt gelegd op de ondernemer die aan het begin van de keten staat (de importeur of de producent). Doordat de heffing
een onderdeel vormt van de kostprijs van het product, drukt deze op alle bedrijfsgenoten. Deze verordening geldt voor onbepaalde
tijd.
Verordening W financieringsheffing wijn 2009
Met deze verordening wordt de financieringsheffing vastgesteld. De opbrengst is bestemd voor de huishoudelijke uitgaven van het
productschap alsmede de aan het HPA te verlenen bijdrage in de algemene kosten.
De heffing wordt gelegd op de ondernemer die aan het begin van de keten staat (de importeur of de producent). Doordat de heffing
een onderdeel vormt van de kostprijs van het product, drukt deze op alle bedrijfsgenoten. Deze verordening geldt voor onbepaalde
tijd.
Verordening W aanvullende financieringsheffing 2011
Met deze verordening wordt een aanvullende financieringsheffing vastgesteld. De opbrengst van deze heffing is bestemd voor de
aanvulling van de financile reserves van het productschap.
De heffing wordt gelegd op de ondernemer die aan het begin van de keten staat (de importeur of de producent). Doordat de heffing
een onderdeel vormt van de kostprijs van het product, drukt deze op alle bedrijfsgenoten. Deze verordening geldt voor onbepaalde
tijd.
Verordening HPA wijn 2009
De verordening HPA wijn 2009 bevat Nederlandse uitvoeringsbepalingen van de Europese wijnmarktordening en geldt voor alle
wijnimporteurs en wijnproducenten. Deze verordening geldt voor onbepaalde tijd.
Verordening W vacatiegeld en reis- en verblijfkosten 2011
Toelichting zie: Code Goed Bestuur / Vergoeding bestuursleden.
Verordening W subsidieverstrekking 2010
Met deze verordening wordt de subsidiring vanwege het productschap voorzien van een algemene grondslag en van een nadere
inkadering. De verordening strekt tot uitvoering van artikel 4:23 van de Awb.
Verordening W wijnconcoursen 2009
In deze verordening wordt de procedure voor de erkenning van wijnconcoursen nader uitgewerkt. Naast een beoordeling van het
keuringsreglement van de organiserende instantie bezoekt een medewerker van het productschap een erkend wijnconcours en con-
troleert op de nalevering van het reglement.
Verordening W algemene bepalingen 2003
Onderhavige verordening geeft algemene bepalingen en voorschriften over het voeren van administratie het verlenen van inzage
daarvan en het verstrekken van gegevens door de bedrijven aan het productschap, dat iedere gewenste controle moet kunnen
uitvoeren ter vervulling van de taken van het productschap. Deze verordening geldt voor alle wijnimporteurs en wijnproducenten en
is voor onbepaalde tijd.
Besluit W Commissies Wijn 2004
Met dit besluit worden de bestuurscommissies marktonderzoek, milieu en sociaal-economische aangelegenheden ingesteld. Het
bestuur benoemt de leden iedere twee jaar.
10PW Jaarverslag 2011
Bestuur
Besluit W Stuurgroep WIC 2004
Met dit besluit wordt de bestuurscommissie Stuurgroep WIC ingesteld. Het bestuur benoemt de leden iedere twee jaar.
Verordening W proefcommissie wijn
De proefcommissie adviseert het bestuur over restituties bij uitvoer van wijn en declassering van in bepaalde gebieden voortge-
brachte kwaliteitswijn. Deze verordening geldt voor alle wijnhandelaren en is voor onbepaalde tijd.
Verordening W milieufonds wijn 2003
Het fonds is ingesteld om verschillende activiteiten te financieren op het gebied van milieu. Deze verordening geldt voor alle wijn-
handelaren en is voor onbepaalde tijd.
Verordening W fonds wijn en wijnbouwproducten 2003
Het fonds is ingesteld om verschillende activiteiten te financieren op het gebied van wetenschappelijk onderzoek, marktonderzoek,
het verstrekken van informatie en het bevorderen van belangstelling voor wijn en wijnonderwijs. Deze verordening geldt voor alle
wijnhandelaren en is voor onbepaalde tijd.
Verordening W aflevering Franse AOC-wijn nieuwe oogst 2003
In deze verordening wordt de kaderregels gegeven voor het in de handel brengen van Franse AOC-wijn nieuwe oogst. Deze veror-
dening geldt voor alle wijnhandelaren en is voor onbepaalde tijd.
Verordening W aflevering Franse landwijn nieuwe oogst 2003
In deze verordening wordt de kaderregels gegeven voor het in de handel brengen van Franse landwijn nieuwe oogst. Deze verorde-
ning geldt voor alle wijnhandelaren en is voor onbepaalde tijd.
Besluit W aanwijzing IAD als toezichthouder tuchtrecht 2004
In dit besluit worden bevoegdheden van een toezichthouder toegekend aan de Interne Auditdienst van het HPA.
Besluit W toezichthouder tuchtrecht 2003
In dit besluit wordt het bestuur de bevoegdheid gegeven leden van de IAD aan te wijzen voor het toezicht op de naleving van
bepaalde autonome verordeningen.
Mandaatregeling Productschap Wijn 2004
Hierin worden de mandaten geregeld voor het Productschap Wijn.Mandaatbesluit 2009
In dit besluit worden de mandaten toegekend.
PBO-discussie
AanleidingEind 2010 vindt in de Tweede Kamer een Algemeen Overleg (AO) plaats van de vaste Kamercommissie SZW over het SER Toezicht-
verslag 2009. Politieke partijen die aan dit overleg deelnemen dragen daar hun opvattingen over de PBO (nogmaals) uit. VVD, D66
en SP zijn uiterst kritisch. PvdA en CDA zijn weliswaar voorstander van het stelsel, maar vinden wel bepaalde zaken voor verbetering
vatbaar.
In 2011 wordt de discussie over de PBO gentensiveerd. Minister Kamp wil de PBO wel ter discussie stellen, maar wel op een orden-
telijke manier. Hij stelt voor eerst de ondernemers zelf aan het woord te laten. Dit zou kunnen door vervroegd (2011) een draagvlak-
toets uit te voeren. Parallel hieraan zou evaluatie moeten plaatsvinden van de Wet op de bedrijfsorganisatie (Wbo) en het toezicht.
11PW Jaarverslag 2011
Bestuur
Ook moeten de activiteiten van de PBO kritische worden genventariseerd. Hiermee neemt de Kamer geen genoegen. Een motie van
de coalitiepartijen VVD, CDA en PVV (motie Aptroot c.s.) wordt met tweederde meerderheid (113 zetels) aangenomen. In deze motie
wordt de regering verzocht:
te onderzoeken welke taken naast medebewind onmisbaar zijn (een publiek belang hebben); te onderzoeken of- en zo ja hoe - deze taken zonder product- en bedrijfschappen zouden kunnen worden ondergebracht; het onderzoek binnen zes maanden uit te voeren en de resultaten aan de Kamer voor te leggen.Minister Kamp geeft aan deze motie te zullen uitvoeren en zegt toe uiterlijk 1 september 2011 met een kabinetsstandpunt te komen.
Uitvoering motieUitvoering van de motie gebeurt in twee fasen. In de 1e fase voert het EIM een inventariserend onderzoek uit naar de taken van
de product- en bedrijfschappen. De Ministeries van SZW en EL&I worden bij het formuleren van de kabinetsvisie ondersteund door
een onafhankelijke beoordelingscommissie. Deze commissie van wijzen bestaat uit Annemarie Jorritsma (VNG), Steven van Eijck
(ACTAL) en Wim van de Donk (CvdK in de provincie Noord-Brabant), VNO/NCW, MKB-Nederland en LTO-Nederland (Raad van
de Centrale Ondernemers-organisaties, RCO) hebben de regering begin juni 2011 hun visie op de PBO aangeboden, evenals de
Stichting van de Arbeid (overlegorgaan van centrale organisaties van werkgevers en werknemers). De visie van de Stichting komt
grotendeels overeen met die van de RCO.
Verschillende schappen organiseren vr de kabinetsbesluitvorming een beknopte draagvlakmeting bij de ondernemers. Bureau
Bartels heeft deze peiling voor PA, PDV en PW in het voorjaar van 2011 uitgevoerd. Het overgrote deel van de genquteerde on-
dernemers is positief over het functioneren van zijn schap. Wel blijkt dat in sommige sectoren relatief veel ondernemers onvoldoende
bekend zijn met de (activiteiten van) het schap om een oordeel te kunnen vormen over het functioneren.
KabinetsstandpuntHet kabinetsstandpunt over de PBO is begin oktober naar de Tweede Kamer gestuurd. Het kabinet komt op basis van de inventarisa-
tie door EIM/IOO en het advies van de Commissie Jorritsma tot de volgende taken met een publiek belang:
medebewindstaken; zogenaamde autonome taken die betrekking hebben op bevordering van plant- en diergezondheid en dierenwelzijn; autonome taken die betrekking hebben op voedselveiligheid en gezondheid.
Als een taak met een publiek belang wordt gedefinieerd een taak die ten goede komt aan de hele samenleving en ook alleen kan
worden gerealiseerd door bemoeienis van een publiek orgaan. Dat neemt niet weg dat in het nieuwe stelsel een taak zonder publiek
belang kan worden uitgevoerd, hoewel dit slechts mogelijk is onder bijzondere omstandigheden. Er komen strenge voorwaarden
waaraan voldaan moet worden voordat een schap voor de uitvoering van een dergelijke taak toestemming krijgt. De Minister van
EL&I beslist op het verzoek van een schap. Hij doet dit op basis van criteria die in de wet zijn vastgelegd.
ModerniseringHet kabinet kiest er voor dat het bestuur in het nieuwe stelsel bij de sociale partners blijft. Het kabinet wil echter wel een aantal be-
langrijke randvoorwaarden stellen aan het bestuur in het nieuwe stelsel. Om de dynamiek en het lerend vermogen te verbeteren zal
de transparantie van de besluitvorming moeten worden vergroot en zullen de mogelijkheden voor inspraak van ondernemers moeten
worden versterkt. Met name moet beter rekening worden gehouden met ondernemers die geen lid zijn van een brancheorganisatie.
Bezien zal worden hoe deze ongeorganiseerden deel kunnen gaan uitmaken van de besturen.
12PW Jaarverslag 2011
Bestuur
Reductie schappen Er moet een aanzienlijke reductie van het aantal schappen worden gerealiseerd. Het kabinet wil deze reorganisatie op korte termijn
volgens een natuurlijk proces laten verlopen, in goede samenwerking met de bestaande schappen. Dit betekent dat de schappen in
eerste instantie zelf verantwoordelijk zullen zijn voor de invulling van de reorganisatie. Hiervoor zijn verschillende richtingen moge-
lijk. Een mogelijk einddoel is het samengaan van alle schappen in n PBO-huis met diverse kamers, gegroepeerd naar de binnen het
stelsel uit te voeren taken. Een dergelijke opzet zou nog versterkt kunnen worden wanneer de schappen zelf ook fysiek n vestiging
betrekken. Het kabinet heeft besloten dat er n gezamenlijke back office moet worden ingericht voor de hele PBO.
Beoordeling van het kabinetsstandpuntDe afgelopen periode is er vanuit het bedrijfsleven (werkgevers en werknemers) veelvuldig gereageerd op het kabinetstandpunt. Uit
deze reacties blijkt dat men over het algemeen de grote lijn van het kabinetsstandpunt steunt. Dat geldt zeker voor de bestuurlijke
vernieuwing die gewenst wordt geacht. Vastgesteld kan worden dat het idee van het PBO-huis brede steun geniet.
Wat betreft de taken wordt de kanttekening gemaakt dat er ruimte moet zijn om ook taken op het gebied van duurzaamheid, kennis
en innovatie uit te voeren. Ook wordt aandacht gevraagd voor de positie van de taken op het gebied van arbeid om recht te doen
aan het paritaire karakter van de PBO.
Eind november is het kabinetsstandpunt in de Tweede Kamer besproken. Naar aanleiding van dit debat zijn enkele moties ingediend.
De belangrijkste was een motie waarin PVV, SP, VVD en D66 verzoeken om het opheffen van de productschappen en binnen 6 maan-
den de Wbo aan te passen. Daarnaast vraagt de motie om een voorstel voor het onderbrengen van de wettelijke taken (medebe-
wind) en van de activiteiten met een publiek belang. Deze motie is aanvaard. Op dit moment is nog niet bekend hoe het kabinet zal
omgaan met de motie.
Samenwerking - backoffice productschappenOm tegemoet te komen aan de behoefte -zowel in de politiek als bij het bedrijfsleven- aan modernisering van het PBO-stelsel, zoeken
de productschappen al enige jaren naar een samenwerkingsverband waarbij dit kan worden gerealiseerd. In januari 2011 hebben
de besturen van acht van de elf productschappen, te weten Hoofdproductschap Akkerbouw (HPA), Productschap Akkerbouw (PA),
Productschap Wijn (PW), Productschap Diervoeder (PDV), Productschap Vee en Vlees (PVV), Productschap Pluimvee en Eieren (PPE),
Productschap Vis (VIS) en Productschap Zuivel (PZ), dan ook besloten tot verregaande samenwerking. Voor deze samenwerking zullen
zowel medebewindstaken als ondersteunende activiteiten van de genoemde schappen worden ondergebracht in n werkorganisa-
tie. Ook voor de sectortaken wordt samenwerking voorzien. Hiermee kan de efficiency van de bedrijfsorganisaties worden vergroot
en wordt tevens een kostenbesparing gerealiseerd. De nieuwe werkorganisatie zal op n locatie (Zoetermeer) worden gehuisvest.
Het was de bedoeling om de nieuwe locatie eind 2011 te betrekken. Deze datum is niet gehaald vanwege de onduidelijkheid die het
gevolg is van de PBO-discussie.
13PW Jaarverslag 2011
Bestuur
Beleidsvoornemens 2012
Het productschap wil zich wil focussen op die beleidsterreinen waar het door het publiekrechtelijk kader een meerwaarde kan bieden
aan het functioneren van de sector. Op de gebieden waar de werkzaamheden ook door de private organisaties kunnen worden ver-
richt, heeft het productschap in principe geen rol te vervullen. Evenwel kunnen activiteiten van private organisaties die een meerwaar-
de hebben voor de gehele branche gefaciliteerd worden door het productschap.
Overlegplatform bedrijfsleven en internationale overheid (Brussel) en nationale overheid
- Internationaal: vertegenwoordiging in intergouvernementele
organisaties (Commissie en Raad EU, OIV).
- Belang van benvloeding internationale regelgeving neemt toe.
Intensivering contacten met internationale organisaties.
- Nationaal: overleg inzake Warenwet, Drank- en Horecawet,
Milieuwetgeving, Reclamecode.
- PW wil nadrukkelijker stelling nemen. Terugdringen administra-
tieve lasten is speerpunt van beleid.
Sociaal-Economische Aangelegenheden en onderwijs
- Stimuleren wijnonderwijs op vier niveaus en bijscholen van
docenten.
- Verdere verbetering van de kwaliteit van het wijnonderwijs.
Onderwijs krijgt meer prioriteit.
- Voorlichting Arbo-aangelegenheden. - Betere afstemming met vakbonden en andere schappen.
- Ontwikkelen in samenwerking met de SWEN een voorberei-
dingstraject en examen voor Register Wijndocent.
Milieuaangelegenheden
- Stimuleren verantwoord milieubeleid door bijdragen aan o.a.
Glasbakcampagnes en zwerfafvalbestrijding.
- Voortzetting beleid. Meer toeleggen op advies en voorlichting.
Waar mogelijk wordt getracht gegevens collectief te verzame-
len en aan te leveren om bedrijfsleven te ontlasten.
Voedselveiligheid
- Samenstellen en uitgeven hyginecodes. - Voortzetting huidige beleid, maar wel meer aandacht voor
terugdringing regeldruk voor ondernemingen.
- Onderzoek bestrijdingsmiddelenresiduen in wijn. - Aandacht voor efficinte etikettering.
- Deelname Regulier Overleg Warenwet met Ministerie van VWS.
- Advies en voorlichting.
Markt- en wetenschappelijk onderzoek
- Marktonderzoek door GFK Panelservices Benelux en Trendbox
BV.
- De uitgaven voor wetenschappelijk en marktonderzoek wor-
den sterk verlaagd. Deze werkzaamheden worden in principe
overgelaten aan private organisaties.- Wetenschappelijk onderzoek door TNO.
Stimuleren verantwoord alcoholgebruik en verantwoorde reclame
- Uitvoeren STIVA-code. - PW is voor zelfregulering. Preventie van alcoholmisbruik,
met name onder jongeren, krijgt meer prioriteit. Continuering
projecten in het kader van alcohol en jongeren en alcohol en
verkeer.
- Ondersteuning leeftijdencampagne PVAD.
- Platform alcohol en jongeren.
- BOB-campagne.
14PW Jaarverslag 2011
Bestuur
Toezicht
Het Productschap Wijn heeft als publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie te maken met verschillende toezichthouders. Het toezicht kan
als volgt worden onderverdeeld:
Van de SER is goedkeuring vereist voor de begroting, de jaarlijkse heffingsverordeningen en overige autonome verordeningen. Bovendien wijst de SER de werkgeversorganisaties en vakbonden aan die op basis van hun representativiteit binnen de wijnsec-
tor het recht hebben bestuursleden te benoemen. De SER toetst om de vier jaar de representativiteit van deze organisaties.
De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is politiek verantwoordelijk voor de productschappen. Het productschap legt aan de minister iedere vier jaar verantwoording af over het eigen functioneren. Bovendien stuurt het productschap de minis-
ter vierjaarlijks een evaluatie van de eigen verordeningen.
Het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie toetst samen met het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgele-genheid de bestemmingsheffingen.
Intern toezichtHet kabinet heeft aangegeven een nieuwe rol en taakopvatting na te streven bij het toezicht op de publieke taken. Het uitgangspunt
hierbij is dat burgers, bedrijven en instellingen zelf verantwoordelijkheid dragen voor het handhaven van bepaalde regels, waardoor
er sprake kan zijn van minder toezicht door de centrale overheid. Belangrijke begrippen zijn in dit kader intern toezicht, horizontale
verantwoording en verticaal toezicht.
Intern toezicht is de wijze waarop de verantwoording en controle binnen het productschap wordt vormgegeven. In 2007 is gekomen
tot een model waarbij het interne toezicht wordt uitgeoefend door de Interne Auditdienst van het HPA (IAD). Het bestuur van het HPA
treedt daarbij op als auditcommissie. Dit model doet recht aan de verantwoordelijkheid van het bestuur, is doelmatig en maakt opti-
maal gebruik van de onafhankelijke positie en deskundigheid van de IAD.
15PW Jaarverslag 2011
Bestuur
Code Goed Bestuur product- en bedrijfschappen
De bedrijfslichamen hebben op 30 maart 2007 aan de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW), als cordinerend
bewindspersoon voor de PBO, de Code Goed Bestuur product- en bedrijfschappen aangeboden. Deze is op 1 juli 2007 van kracht
geworden. In de code zijn verschillende principes en uitwerkingen opgenomen ter bevordering van het transparant, democratisch
en doelmatig functioneren van de schappen. De inhoud van de code beoogt een ieder, die actief is in de bestuurswereld van de
bedrijfslichamen te stimuleren zich op een maatschappelijk geaccepteerde en verantwoorde wijze te gedragen en daar publiekelijk
verantwoording over af te leggen.
Uitwerkingen die voortvloeien uit de code zijn onder meer:
Model voor het interne toezicht op de Code Goed Bestuur; Verordening PW Reglement van orde 2007; Verordening PW Klachtenbehandeling 2007; Integriteitsprotocol medewerkers (inclusief klokkenluidersregeling); Protocol PW Bestuurlijke integriteit; Communicatieplan Code Goed bestuur.
Het Model voor het interne toezicht regelt dat het toezicht op de naleving van de code wordt neergelegd bij de Interne Auditdienst
van het HPA. Deze dienst is onafhankelijk en rapporteert aan een auditcomit. Dit comit bestaat uit de leden van het bestuur van het
HPA, dat op zijn beurt weer is samengesteld uit vertegenwoordigers uit de kring van het Productschap Wijn, Productschap Diervoe-
der en het Productschap Akkerbouw.
Het reglement van orde voorziet in spelregels voor de werkwijze van het bestuur.
De verordening inzake klachtenbehandeling zorgt ervoor dat mondeling of schriftelijk ingediende klachten behoorlijk en zorgvuldig
worden behandeld. De verordening is de wettelijke vastlegging van het klachtenprotocol.
Het Integriteitsprotocol Medewerkers is in 2007 aan de ondernemingsraad voorgelegd en begin 2008 gemplementeerd. In de code
is eveneens een klokkenluidersregeling opgenomen.
Het Protocol bestuurlijke integriteit betreft de uitwerking van onderdeel 2 van principe VI van de code. Het betreft nadere richtlijnen
ten aanzien van transparant handelen, verantwoording en functiescheiding van leden van het bestuur, commissies en werkgroepen.
Onder andere wordt aandacht besteed aan personele unies en het vraagstuk van dubbele petten. Zo is onder meer geregeld dat
bestuursleden niet deelnemen aan beraadslagingen en/of besluitvorming, die hun persoonlijke of andere rechtstreekse belangen
raken.
In het overzicht bestuursleden met nevenfuncties is per bestuurslid aangegeven de datum van eerste benoeming, welke functie bekleed
wordt binnen het productschap en welke voor het productschap relevante nevenfuncties hij/zij bekleedt. Dit overzicht is openbaar
gemaakt via de website van het productschap.
Overeenkomstig het bepaalde in onderdeel 3 van de uitwerkingsparagraaf van principe 1 (benoemingsprocedure bestuur) heeft het
productschap iedere benoemende organisatie aangeschreven met het verzoek slechts bestuursleden te benoemen, van wie duidelijk is
dat ze aan de gedrags- en incompatibiliteitscriteria voldoen, die in de code zijn opgenomen.
16PW Jaarverslag 2011
Bestuur
CommunicatieHet productschap heeft in 2011 de communicatie met het bedrijfsleven verder verbeterd om de transparantie te vergroten. Zo zijn
ook in 2011 alle vergaderstukken, agendas en verslagen van het bestuur op de website geplaatst. Daarnaast staat er een inspraak-
panel op de website. Door middel van dit inspraakpanel kunnen wijnimporteurs digitaal meebeslissen over belangrijke activiteiten
van het Productschap Wijn.
Ontwerpverordeningen worden niet meer alleen in het publicatieblad van de SER gepubliceerd, maar ook via vakbladen en de pro-
ductschappensite onder de aandacht van belanghebbenden gebracht.
Verderop in dit jaarverslag wordt op basis van de veel uitgebreidere jaarrekening het financile beleid verantwoord. Voor alle finan-
cile stukken geldt, dat deze worden opgesteld aan de hand van richtlijnen van de SER. De (herziene) begroting, de balans en de
jaarrekening worden op de website geplaatst.
Beleidsvoornemens, resultaten en voor het bedrijfsleven relevante ontwikkelingen worden regelmatig via persberichten en weekberich-
ten in de publiciteit gebracht. Verder organiseert het productschap regelmatig bijeenkomsten voor het bedrijfsleven.
Bedrijfsvoering / draagvlakonderzoekIn 2011 heeft Bureau Bartels een ondernemingspeiling uitgevoerd voor het Productschap Wijn.
De onderzochte bedrijven zijn ingedeeld in drie groepen: Grote importeurs, Overige importeurs en Producenten. De onderzochte
bedrijven zijn verantwoordelijk voor ruim 80% van totale productschapsheffing.
Van de ondervraagde importeurs en producenten is ruim 86% voor continuering van het Productschap Wijn. Er bestaan echter wel
wensen met betrekking tot de huidige activiteiten en de heffing van het productschap.
Activiteiten die ter discussie worden gesteld betreffen de activiteiten van het Wijninformatiecentrum, de marketingdag, het markton-
derzoek en arbogerelateerde zaken. Opleidingsactiviteiten zijn belangrijk, maar moeten niet worden uitgevoerd door het product-
schap. De communicatie, met name waar het gaat om Brusselse regelgeving moet worden verbeterd. Er moet meer gefocust worden
op kerntaken.
Met name de grote ondernemers vinden de heffing te hoog in relatie de werkzaamheden die door het productschap worden verricht.
Activiteiten waaraan veel waarde wordt gehecht zijn activiteiten op het gebied van verantwoord alcoholbeleid, milieu, voedselveilig-
heid en de informatievoorziening met name vanuit Brussel.
AanbestedingHet productschap is als publiekrechtelijke instelling aanbestedingsplichtig volgens de van kracht zijnde Europese richtlijn (EG)
2004/18/EC, Verordening (EG) 2083/2005 en het Nederlands Besluit aanbestedingsregels voor overheidsopdrachten. Gezien
de op de Europese richtlijn en verordening gebaseerde drempelbedragen is het in 2011 niet noodzakelijk gebleken om de aanbeste-
dingsprocedure te volgen.
Rapport van bevindingen Interne Auditdienst (IAD/HPA)De interne toezichthouder IAD/HPA heeft op 5 april 2012 aan het Dagelijks Bestuur van het HPA, in zijn hoedanigheid van auditcom-
missie, rapport uitgebracht over de naleving door PW van de principes van de Code Goed Bestuur in 2011. De verrichte auditwerk-
zaamheden hebben niet geleid tot signalering van bijzondere aandachtspunten.
17PW Jaarverslag 2011
Bestuur
Administratieve lasten
Het terugdringen van de administratieve lasten voor de bedrijfsgenoten is n van de speerpunten van het beleid van het product-
schap. Al in 2004 zijn op verzoek van het Adviescollege toetsing administratieve lasten alle verordeningen van de akkerbouwpro-
ductschappen en de daarmee gepaard gaande administratieve lasten in kaart gebracht. De SER heeft over deze inventarisatie en
analyse op 31 augustus 2004 het rapport Nulmeting Administratieve Lasten PBO, integrale eindrapportage uitgebracht. Hieruit
blijkt dat de administratieve lastendruk van het Productschap Wijn al bijzonder laag is. Bij het productschap heeft in 2011 geen
verhoging van de administratieve lastendruk plaatsgevonden. Met ingang van 1 januari 2011 kunnen alle importeurs de opgave
digitaal indienen en bekijken wat zij in voorgaande periodes hebben ingediend.
De administratieve lasten die het gevolg zijn van de jaarlijkse verplichte voorraadopgave aan de Europese Unie, zijn door de inspan-
ningen van het productschap verdwenen. Het productschap zal een betrouwbare schatting doen voor alle ondernemingen gezamen-
lijk.
Samenwerkingsverbanden
Sinds jaren werkt het Productschap Wijn met de commissies van het Productschap Dranken samen op de volgende gebieden:
wetenschappelijk onderzoek in de Stichting Alcohol Research (bier en gedistilleerd); stimuleren verantwoord alcoholgebruik en verantwoorde reclame in Stichting Verantwoord Alcoholgebruik (bier en
gedistilleerd);
voorlichting over alcohol en verkeer in BOB-campagne (bier en gedistilleerd); platform Alcohol & Jongeren (bier en gedistilleerd); voorlichting over Arbo-aangelegenheden (gedistilleerd, bier en frisdranken en waters); de Stichting WijnExamens Nederland (slijters); activiteiten in het kader van de Productschappencommissie Levensmiddelenwetgeving (bier en gedistilleerd); milieuactiviteiten (bier, gedistilleerd en frisdranken en waters).
Internationale contacten
Het Productschap Wijn maakt deel uit van de Nederlandse afvaardiging in het Beheerscomit Wijn van de Commissie van de EU.
Het productschap onderhoudt contacten met de volgende internationale organisaties:
Organisation Internationale de la Vigne et du Vin (OIV); European Federation of Wine and Spirit Importers and Distributors; Comit Europen des Enterprises Vins (CEEV); Fdration Internationale des Vins et Spiritueux (FIVS).
Medewerkers van het productschap nemen als deskundige deel aan vergaderingen in Brussel en staan daarbij de ambtenaren van
het Ministerie Economische Zaken, Landbouw en Innovatie terzijde. Door deelname aan het beheerscomit kan worden bijgedragen
aan de totstandkoming van het beleid en de wetgeving van de Commissie.
18PW Jaarverslag 2011
Bestuur
Bezwaar en Beroep
Op 30 november jl. heeft het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CVb) uitspraak gedaan in de gerechtelijke procedures tegen
het Productschap Wijn.
De appellanten, vertegenwoordigd door de heren Van Malkenhorst, hadden vele bezwaren aangevoerd tegen de heffingen van het
productschap. De belangrijkste rechtsvragen waren:
1. Is een ondernemer heffing verschuldigd voor wijn waarover door de buitenlandse leverancier in Nederland accijns is betaald?
2. Zijn de Verordening Algemene heffing vruchtenwijn 2002 van het Productschap Tuinbouw en de Verordening Algemene heffing
vruchtenwijn 2003 van het Productschap Tuinbouw verbindend?
3. Levert het terugbetalen van heffing aan alle importeurs verboden staatssteun op?
Ad 1.
In zaak AWB 10/506, Aldi e.a. verklaart het CBb de beroepen gegrond op dit punt en herroept de betrokken heffingnotas. Het CBb
neemt tot uitgangspunt dat de appellanten niet zelf invoeren en niet zelf uitslaan. Het CBb onderschrijft dus helaas niet ons betoog om
de ruime definitie en invulling van uitslag in de zin van de Wet op de Accijns te volgen, waarmee komt vast te staan dat de appel-
lanten ook niet heffingsplichtig zijn gezien de definitie van het begrip ondernemer in de heffingsverordeningen.
Ad 2.
In zaak AWB 09/312, Dutch Wine Traders constateert het CBb dat de vruchtenwijnproducenten geen bezwaar of beroep hebben
ingesteld tegen de heffingen van het Productschap Tuinbouw. Daarmee behoeven de stellingen van appellanten geen bespreking
meer en is om die reden al geen sprake van een schending van artikel 110 VWEU. In het bestreden besluit hoefde dan ook niet in
te worden gegaan op de goedkeuring van de PT-verordeningen en wordt het besluit alleen om die reden vernietigd. Wel worden de
rechtsgevolgen in stand gelaten, zodat de uitkomst per saldo positief is.
Ad 3.
In zaak AWB 09/316, Dutch Wine Traders, verwerpt het CBb het merendeel van de argumenten van appellanten, waaronder ook
die met betrekking tot de gedachte dat de eerdere teruggave van de heffingen k aan de ondernemingen die geen bezwaar had-
den gemaakt, staatssteun oplevert en daarvoor geen aanvullende heffingen hadden mogen worden opgelegd. Het CBb baseert dit
mede op de constatering dat van een dwingend bestemmingsverband tussen de aanvullende heffing en de teruggave geen sprake is
(r.o. 5.4). Wel constateert het CBb dat heffingen zijn opgelegd op een moment dat de verordeningen nog geen verbindende kracht
hadden. Om deze reden wordt het beroep gegrond verklaard en worden de door appellanten genoemde (en in r.o. 5.7 weergege-
ven) heffingsnotas herroepen. Het CBb heeft de beoordeling expliciet beperkt tot deze notas zodat de weg vrij is om met betrekking
tot eventuele andere notas een nieuwe beslissing op bezwaar te nemen en de notas alsnog te baseren op een verbindende heffings-
verordening.
TuchtrechtDe productschappen zijn overeengekomen om ten behoeve van handhaving autonome verordeningen tuchtgerecht een gemeenschap-
pelijk secretariaat op te richten en wel bij het Instituut voor Agrarisch Recht. In het verslagjaar zijn geen zaken voor het tuchtgerecht
gebracht.
19PW Jaarverslag 2011
Markt
Marktonderzoek
Het doel van het marktonderzoek van het Productschap Wijn is inzicht krijgen in de samenstelling en ontwikkeling van de
Nederlandse consumentenmarkt voor wijn. Het productschap maakt hierbij gebruik van de volgende bronnen:
accijnsopbrengsten; cijfers Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS); heffing Productschap Wijn; marktonderzoek GfK.
Marktonderzoek 2011Gebaseerd op de kwalificaties van de Commissie Marktonderzoek hebben meerdere marktonderzoeksbureaus offerte uit gebracht.
Naar aanleiding hiervan heeft de Commissie Marktonderzoek het advies uitgebracht om het onderzoek 2011 door GfK te laten
verrichten. In 2011 is marktonderzoek verricht naar de aankoopplaats, de verkoopprijs en de verkochte hoeveelheden van mousse-
rende, versterkte, gearomatiseerde en stille wijn in Nederland.
Bijeenkomst MarktgegevensOp 24 maart 2011 is in het Bel Air Hotel in Den Haag de jaarlijkse presentatie van de resultaten van het marktonderzoek gehouden.
De titel was dit jaar Ontwikkelingen in de Nederlandse wijnmarkt 2010. De bijeenkomst bestond uit twee presentaties. Zowel het
kwalitatieve als het kwantitatieve onderzoek is uitgevoerd door AC Nielsen. De eerste presentatie betrof de kwantitatieve onderzoeks-
resultaten, gepresenteerd door Marten Suurmeijer van AC Nielsen. De tweede presentatie betrof de kwalitatieve onderzoeksresulta-
ten, gepresenteerd door Dewy Heiser van AC Nielsen. De bijeenkomst werd bezocht door circa 200 wijnprofessionals en algemene-
en vakpers.
Op basis van de gegevens van het Productschap Wijn komt de consumptie per hoofd van de bevolking in 2010 uit op 21,8 liter.
Hiermee lijkt het wijnverbruik gestabiliseerd te zijn.
Wijnverkoop in Nederland In 2010 is de verkoop van parelwijn sterk gestegen, mousserende wijn werd minder verkocht dan het jaar ervoor, tegen margi-
naal gedaalde prijzen. Qua kleurvoorkeur steeg de hoeveelheid verkochte witte wijn met 2 % terwijl de verkoop van zowel rode
als ros wijn daalde in vergelijking met het jaar ervoor. De gemiddelde prijs van een fles stille wijn was 2,90 en die van een fles
mousserende wijn 5,10 in de supermarkt. Meer dan driekwart van de verkochte hoeveelheid mousserende wijn, zoals door het
onderzoeksbureau gemeten, bestaat uit prosecco frizzante, parelwijn. Dit komt omdat Prosecco als aparte soort is gemeten en in zijn
geheel bij mousserend is ondergebracht.
Stille wijnenFrankrijk heeft het grootste aandeel van de stille wijnconsumptie betreffende het volume in Nederland, een kleine 30 % gevolgde
door Zuid-Afrika met circa 18 % en Chili met ongeveer 9 %.
20PW Jaarverslag 2011
Markt
Resultaten CBS
WIJNINVOER IN HL NAAR OORSPRONG
EUROPESE UNIE 2006 2007 2008 2009 2010
Belgi 157.572 151.725 99.611 119.425 138.792
Bulgarije 1.744 1.750 1.817 400 579
Cyprus 122 124 1 83
Denemarken 185 398 333 473
Duitsland 489.862 606.794 758.055 836.579 796.610
Estland 594 20 0
Finland 6.159
Frankrijk 1.363.288 1.305.591 1.234.725 1.136.266 1.132.338
Griekenland 5.682 8.091 5.831 3.447 2.875
Hongarije 3.157 826 879 344 149
Ierland 5.719 6.873 3.461 19.907
Itali 404.670 417.507 425.877 471.073 497.947
Letland 525 28 0 669
Litouwen 0
Luxemburg 6.081 3.514 1.810 1.861 728
Malta 44 50 37 56 132
Oostenrijk 1.837 2.600 5.731 83.826 8.879
Polen 450 153 0
Portugal 147.153 136.548 112.472 140.819 148.226
Roemeni 372 1 6 6
Sloveni 10 275 0
Slowakije 0
Spanje 444.957 423.476 443.568 400.586 425.926
Tsjechi 139 1.623 78 60 29
Verenigd Koninkrijk 60.865 140.416 145.581 141.675 215.486
Zweden 219 5 26 284
Overige landen 9.000 0
Totaal EU 3.096.173 3.208.699 3.243.390 3.340.691 3.396.277
21PW Jaarverslag 2011
Markt
DERDE LANDEN 2006 2007 2008 2009 2010
Argentini 95.329 114.984 136.896 131.376 140.365
Australi 169.794 207.354 175.871 165.495 163.055
Brazili 6 913 1.927 571 0
Chili 210.615 276.913 263.663 287.056 314.330
China 3.264 3.220 2.097 1.551 1.263
Georgi 0 0
Isral 706 1.305 1.264 706 911
Macedoni 0
Marokko 87 40 86 38 0
Mexico 0
Moldavi 0
Nieuw Zeeland 7.787 13.047 8.474 15.436 21.412
Turkije 342 479 318 44 182
Verenigde Staten 167.655 134.047 13.927 15.389 24.174
Zuid Afrika 371.511 306.255 300.810 273.457 265.071
Zwitserland 228 10 194 291 0
Overige landen 2.619 18.465 4.277 3.130 3.592
Totaal derde landen 1.029.943 1.077.032 909.064 894.540 934.355
Totaal EU 3.096.173 3.208.699 3.243.390 3.340.691 3.396.277
TOTAAL 4.126.116 4.285.731 4.152.453 4.235.231 4.330.632
22PW Jaarverslag 2011
Markt
WIJNINVOER IN WAARDE * 1.000,-
EUROPESE UNIE 2006 2007 2008 2009 2010
Belgi 34.515 28.749 30.908 31.642 36.438
Bulgarije 230 296 245 58 83
Cyprus 40 41 56
Denemarken 129 304 223 277
Duitsland 77.149 86.393 113.363 127.141 123.509
Estland 63 3 22
Finland 1.295
Frankrijk 346.308 334.648 336.295 297.169 310.683
Griekenland 939 1.415 1.161 819 702
Hongarije 204 105 110 108 80
Ierland 875 689 455 2.642
Itali 84.165 88.524 98.752 107.819 113.618
Letland 131 21 0 143
Litouwen
Luxemburg 1.626 1.098 580 583 334
Malta 137 175 136 144 395
Oostenrijk 635 1.506 2.534 2.856 2.889
Polen 563 43 0
Portugal 49.060 43.973 41.538 43.499 40.915
Roemeni 69 38 2 2
Sloveni 5 137
Slowakije
Spanje 78.874 75.078 81.074 73.759 76.377
Tsjechi 54 220 34 30 20
Verenigd Koninkrijk 13.072 20.374 29.331 28.750 50.662
Zweden 77 2 6 58
Overige landen 1.903
Totaal EU 688.911 684.502 737.123 715.265 761.178
23PW Jaarverslag 2011
Markt
DERDE LANDEN 2006 2007 2008 2009 2010
Argentini 17.830 21.462 27.167 26.118 31.159
Australi 39.211 50.657 46.506 45.751 44.225
Brazili 389 908 252
Chili 44.491 55.675 52.683 59.809 67.921
China 317 335 270 198 179
Georgi 97
Isral 198 427 460 269 320
Macedoni
Marokko 18 9 27 16
Mexico
Moldavi
Nieuw-Zeeland 3.641 5.485 4.705 7.650 8.667
Turkije 139 99 85 10 54
Verenigde Staten 31.903 25.631 4.626 4.661 6.990
Zuid-Afrika 53.853 50.351 52.329 49.632 51.954
Zwitserland 205 5 1.001 140 0
Overige landen 602 7.112 13 1.576
Totaal derde landen 192.408 217.637 195.154 194.506 213.045
Totaal EU 688.911 684.502 722.760 715.265 761.178
TOTAAL 881.319 902.139 922.667 909.771 974.223
2006 bijgeschat per maart 2007
2007 bijgeschat per 1 mei 2008
2008 bijgeschat per juli 2009
2009 bijgeschat per 29 juli 2010
2010 bijgeschat per 12 augustus 2011
Accijnsopbrengsten Nederland (bron: Ministerie van Financin)
In 2011 waren de opbrengsten van accijns in Nederland als volgt:
Wijnaccijns 275,5 miljoen
Tussenproducten 27,7 miljoen
Totaal 303,2 miljoen
24PW Jaarverslag 2011
Markt
Uitvoering voorgenomen beleid 2011De Commissie Marktonderzoek heeft op basis van de bevindingen naar aanleiding van de bijeenkomst in maart het marktonderzoek
beter af kunnen stemmen op de wensen van de achterban.
Beleidsvoornemens 2012 In 2012 zal het marktonderzoek alleen op kwantitatieve gegevens gebaseerd worden. Via offertes zal het onderzoek worden gegund
aan een marktonderzoekbedrijf.
25PW Jaarverslag 2011
Product en Dienst
Milieu
In maart 2011 heeft het Productschap Wijn aan alle wijnimporteurs een overzicht verstrekt, op basis van hun import, van het aantal
in de handel gebrachte liters met de overeenkomstige hoeveelheden verpakkingsmateriaal. Dit overzicht kon, in sommige gevallen
vermeerderd met niet-wijngerelateerd verpakkingsmateriaal, direct gebruikt worden voor de aangifte van de verpakkingenbelasting.
In 2008 is een belasting op verpakkingen van kracht geworden. Ondernemers hebben in 2011 aangifte moeten doen over 2010 bij
de Belastingdienst indien de hoeveelheid verpakkingsmateriaal 50.000 kg of meer was. De aangifte betrof de hoeveelheid verpak-
kingsmateriaal, uitgesplitst naar soort materiaal.
In 2008 hebben het Productschap Wijn en de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Wijnhandelaren een overeenkomst gesloten
met de Belastingdienst voor een vereenvoudigde regeling ter verlichting van de administratieve lasten. De vereenvoudigde regeling
houdt in dat bij de bepaling van de hoeveelheid verpakkingsmateriaal waarover verpakkingenbelasting moet worden betaald, kan
worden uitgegaan van het aantal liters wijn dat in de betreffende periode voor het eerst in Nederland aan een ander ter beschikking
is gesteld. Aan de hand van een formule wordt het aantal liters omgerekend naar de hoeveelheid verpakkingen per materiaalsoort
waarover belasting verschuldigd is.
De Belastingdienst heeft voor 2011 en 2012 ingestemd met de vereenvoudigde regeling.
Per 1 januari 2013 zal de verpakkingenbelasting worden afgeschaft.
Verpakking per liter wijn In 2010 is door het secretariaat van het Productschap Wijn onderzoek gedaan naar het gemiddeld gewicht van de verpakking van
n liter wijn, deze gewichten zijn voor 2011 van toepassing. Het betreft alle verpakkingen met uitzondering van glas. Voor het
glasgewicht vinden er al jaarlijks twee metingen plaats conform een voor dit doel speciaal opgesteld protocol. Doel van dit onder-
zoek is om, indien mogelijk, nog nauwkeurigere kengetallen vast te stellen die kunnen dienen als forfaitaire getallen bij de aangifte
van de verpakkingenbelasting. Deze kengetallen zijn vastgesteld op grond van een analyse van de logistieke keten van de wijnsector
en de verpakkingsmaterialen die daarin worden gebruikt. Daarbij is gebruik gemaakt van diverse beschikbare bronnen en gegevens-
bestanden. Op basis van een analyse van de logistieke keten is een rekenmodel opgezet om de kengetallen te berekenen. Voor de
modelberekeningen is via een steekproef bij 9 importeurs het gemiddelde gewicht vastgesteld van alle gebruikte verpakkingen en
verpakkingscomponenten.
Het onderzoek heeft een goed beeld gegeven van de belangrijkste verpakkingen en hun gemiddelde gewicht. Samen met het
aandeel van deze verpakkingen in de totale verpakking van wijn, is een goed overzicht ontstaan van de te hanteren kengetallen. De
representativiteit van de steekproeven is adequaat om voor de belangrijkste verpakkingen betrouwbare uitspraken te kunnen doen.
De gegevens, met uitzondering van het glasgewicht, zullen worden gebruikt voor de opgave van de verpakkingenbelasting 2012.
Op basis van het onderzoek zijn de volgende hoeveelheden verpakkingsmaterialen berekend als representatieve kengetallen voor de
wijnsector voor 2012.
gram / liter wijn
Glas 538,30
Aluminium 0,57
26PW Jaarverslag 2011
Product en Dienst
Overig metaal 1,11
Kunststof 2,23
Biokunststof 0,00
Papier, karton 62,33
Hout 2,01
Andere materiaalsoorten 0,19
Per liter wijn zal in 2012 de verpakkingenbelasting op 4,65 eurocent uitkomen tegen 4,60 eurocent in 2011.
Ontwikkelingen gemiddeld glasgewicht
Belangrijkste component bij de wijnverpakkingen is het glas. Onderstaand overzicht geeft een beeld van de ontwikkeling van het
gemiddeld glasgewicht per liter wijn.
Jaar gr/l wijn
2011 538,3
2010 542,3
2009 533,3
2008 559,3
2007 569,3
2006 564,2
2005 554,5
2004 557,8
2003 565,5
2002 576,7
2001 587,7
Verpakkingenbelasting wordt naar verwachting afgeschaftDe verpakkingenbelasting, onderdeel van het kabinetsbeleid om de mate van milieuvervuiling in de marktprijzen tot uitdrukking te
laten komen, wordt mogelijk eind 2012 afgeschaft.
Een belasting op verpakkingsmateriaal kon naar de mening van het vorige kabinet bijdragen aan het terugdringen van de hoeveel-
heid verpakkingen en een verschuiving naar verpakkingsmaterialen met een minder schadelijke invloed op het milieu. Een evaluatie
van deze verpakkingenbelasting wijst anders uit.
Eind 2012 loopt het Raamakkoord af waarin afspraken staan die gemeenten, overheid en bedrijfsleven over de uitvoering van het
Besluit verpakkingen met elkaar maakten.
Op grond van dit Besluit zijn producenten en importeurs verantwoordelijk voor preventie, de inzameling en recycling van de verpak-
kingen die zij op de markt brengen. In het Besluit staan ook de plichten omschreven van bedrijven waarop het Besluit van toepassing
is.
Producenten en importeurs die verpakte producten op de Nederlandse markt brengen, dragen nu nog verpakkingenbelasting af aan
de Belastingdienst. Een substantieel deel van de gende belasting gaat naar de Algemene Middelen. Daarnaast reserveert het Minis-
terie van Financin een vast bedrag van 115 miljoen voor het Afvalfonds via de begroting van het Ministerie van Infrastructuur en
Milieu. In deze situatie komt verandering per 1 januari 2013.
In het verslagjaar is er door een onderhandelingsdelegatie, waarin onder andere Nedvang vertegenwoordigd is, hard gewerkt aan
27PW Jaarverslag 2011
Product en Dienst
nieuwe afspraken voor het hergebruik van verpakkingsmaterialen vanaf 2013. De huidige afspraken lopen namelijk tot en met 2012.
Het hergebruik zal verder moeten groeien en nieuwe afspraken moeten worden gemaakt ten aanzien van een ambitieuze verduurza-
ming van de verpakkingsketen.
De bekostiging van het nieuwe systeem
Producenten zijn verantwoordelijk voor de bekostiging van het totale systeem en het vergoeden van de gemeenten voor hun rol. Om
tot nieuwe afspraken te komen is er dus bekostiging nodig door het verpakkende bedrijfsleven en importeurs. Dit als tegenprestatie
voor het laten vervallen van de verpakkingenbelasting. Het gaat dus om een private financiering. Hoe een en ander in de praktijk er
uit gaat zien is nog niet bekend.
Recycledoelstellingen
Voor alle verpakkingsmaterialen geldt dat minstens 70% gerecycled moet worden. Voor de afzonderlijke materialen gelden de vol-
gende eisen:
Materiaal Doelstelling EU Doelstelling NL
Glas 60% 90%
Papier en Karton 60% 75%
Kunststof 22,5% 2010: 38%
2012: 42%
Metaal 50% 85%
Hout 15% 25%
Totaal hergebruik 55-80% 70%
Totaal nuttige toepassing 60% 75%
Voedselveiligheid
HyginecodesHet Productschap Wijn geeft hyginecodes uit voor zowel producenten als importeurs van wijn. Door naleving van de voorschriften
van de codes voldoen producenten en importeurs aan de wettelijke (HACCP-)verplichtingen op het gebied van voedselveiligheid. In
2008 zijn beide codes gevalueerd en in 2009 en 2010 zijn daar waar nodig wijzigingen doorgevoerd. De aangepaste Hygine-
code voor de wijnsector is door het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport goedgekeurd op 17 mei 2011. Deze goedkeu-
ring is op 23 juni 2011 in de Staatscourant gepubliceerd. De nieuwe Hyginecode voor de Nederlandse wijnproducent wordt naar
verwachting in 2012 goedgekeurd en gepubliceerd.
Pesticidenresiduen en ochratoxine A Ondernemingen moeten maatregelen nemen om de gezondheidsrisicos van de levensmiddelen die zij verhandelen zo klein mogelijk
te maken. Daarvoor moet een HACCP-analyse worden gemaakt. Door middel van deze analyse worden alle risicos tijdens inkoop,
productie, transport, opslag en verkoop in beeld gebracht en de ernst van de gevaren beschreven. Daarnaast moet worden aan-
gegeven hoe de risicos worden beperkt en hoe vervolgens wordt bepaald of de risicos afdoende beperkt zijn. In dit kader is een
wijnhandelaar verplicht de aanwezigheid te onderzoeken van pesticidenresiduen en ochratoxine A (OTA) in de wijn die door hem
op de markt wordt gebracht.
Het Productschap Wijn heeft met de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA) afgesproken dat het productschap deze
28PW Jaarverslag 2011
Product en Dienst
verplichting van de individuele ondernemers op zich neemt. Het productschap laat jaarlijks een representatief onderzoek uitvoeren
naar het voorkomen van pesticidenresiduen en OTA in wijn. Als blijkt dat de wettelijke normen worden overschreden, dan informeert
het productschap de betrokken ondernemingen hier direct over, zodat zij de voorgeschreven maatregelen kunnen nemen. De NVWA
heeft als voorwaarde gesteld dat wijnhandelaren bij een eventuele controle door de NVWA op de hoogte moeten zijn van de resulta-
ten van het onderzoek van het productschap en deze desgewenst moeten kunnen tonen.
In 2011 is representatief onderzoek gedaan naar de aanwezigheid van pesticidenresiduen en OTA in wijn. Dit onderzoek is uitge-
voerd door een laboratorium dat werkt volgens ISO 17025 en dat door Sterlab is erkend. Uit het onderzoek zijn geen overschrijdin-
gen van de toegelaten hoeveelheden gebleken.
Alcohol en maatschappij
Drank- en Horecawet gewijzigdOp 30 juni 2011 heeft de Tweede Kamer met ruime meerderheid het nieuwe wetsvoorstel voor de Drank- en Horecawet aangeno-
men. De wijziging van de Drank- en Horecawet kent een lange geschiedenis. De alcoholbranche is blij dat de huidige Drank- en
Horecawet een update heeft gekregen waarmee een basis is gelegd om alcoholmisbruik door jongeren verder terug te dringen. Een
belangrijke wijziging is dat het toezicht op de Drank- en Horecawet wordt gedecentraliseerd naar gemeenten.
De tweede belangrijke wijziging is dat alcoholbezit op straat bij jongeren onder de 16 jaar strafbaar wordt gesteld. Hiermee wordt
niet alleen naar de verkoper, maar ook de jongere zelf verantwoordelijk en strafbaar. Als in een caf jongeren onder de 16 worden
betrapt met alcohol, zijn ondernemer en kind strafbaar. Bij verkoop van drank aan een kind in supermarkten en slijterijen wordt al-
leen de ondernemer aangepakt.
Voor de wijnsector is het belangrijk dat het in de nieuwe wet mogelijk wordt om bij de slijter een klant desgevraagd gratis wijn te
laten proeven. Zo kunnen klanten beter een keuze maken.
Naar verwachting zal de nieuwe wet in 2012 van kracht worden.
Verantwoord alcoholgebruikHet productschap wil dat consumenten op verantwoorde wijze van wijn kunnen genieten. Gelukkig gaan verreweg de meeste con-
sumenten op een verantwoorde manier met wijn om. Voor deze mensen heeft wijn te maken met genieten, ontspannen en gezellig
samenzijn.
Goed alcoholbeleid erkent dat er voor- en nadelen zijn verbonden aan de alcoholconsumptie en focust op het terugdringen van de
schadelijke effecten van overmatige consumptie. Matige alcoholconsumptie kan positieve effecten hebben op de gezondheid, zoals
een verminderde kans op hart- en vaatziekten en op ouderdomssuikerziekte. Helaas is er ook sprake van misbruik doordat mensen
teveel drinken, op te jonge leeftijd drinken of onder omstandigheden waarin dit niet gewenst is zoals bij zwangerschap, in combina-
tie met medicijnen, in het verkeer of op het werk.
Het beleid moet erop gericht zijn mensen te informeren over de voor- en nadelen van alcoholconsumptie, zodat zij in staat worden
gesteld verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen gedrag. Gelukkig erkent ook de minister van Volksgezondheid, Welzijn en
Sport steeds meer dat het primair de burger zelf is die verantwoordelijk is voor de eigen keuzes.
29PW Jaarverslag 2011
Product en Dienst
De branche kiest voor een aanpak die internationaal bekend is onder harm reduction. Deze benadering bestaat uit:
het vergroten van de eigen verantwoordelijkheid van de consument; het beperken van de schadelijke effecten van overmatige alcoholconsumptie; het waar nodig veranderen van de drinkcultuur.
In de Stichting Verantwoord Alcoholgebruik (STIVA) werken de producenten en importeurs van alcoholhoudende dranken in Neder-
land samen aan de bestrijding van alcoholmisbruik en het promoten van verantwoorde alcoholconsumptie. De branche heeft daar
groot belang bij. Alcoholmisbruik is slecht voor het individu, de samenleving en ook voor het bedrijfsleven, die daarmee de maat-
schappelijke acceptatie van hun product ziet dalen. STIVA stelt zich ten doel:
met alle betrokken partijen de dialoog te starten over een gerichte aanpak; het bevorderen van verantwoord marktgedrag met behulp van zelfregulering; het verstrekken van informatie over verantwoorde alcoholconsumptie; het samen met andere partijen een campagne op te zetten, gericht op het niet drinken onder de 16 jaar; te bepleiten dat ook jongeren aangesproken kunnen worden als zij alcoholhoudende dranken kopen, waarvoor ze de wettelijke
leeftijd nog niet hebben bereikt;
ondersteuning van voorlichtingsprogrammas voor scholen (leerlingen, leerkrachten en ouders); het bevorderen van onderzoek naar zowel verantwoorde als overmatige alcoholconsumptie.
Samen met de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Wijnhandelaren heeft het productschap afgevaardigden namens de wijnsec-
tor in het (dagelijks) bestuur van STIVA. Het productschap draagt ook voor een belangrijk deel bij in de kosten van STIVA.
STIVA heeft haar eigen beleidsvisie geformuleerd als voorzet om ook in Nederland de komende jaren tot een gerichte aanpak van al-
coholmisbruik te komen. STIVA wil een nieuwe dialoog op gang brengen tussen alle betrokken partijen. Geen ideologische discussie,
maar een debat over een praktische aanpak, gefocust op wat partijen bindt in plaats van wat hen scheidt. Onderstaand een aantal
activiteiten van STIVA.
Logo Geen 16? Geen druppel In 2010 werd het logo Geen 16? Geen druppel gepresenteerd. Dit logo is tot stand gekomen in samenwerking met alle stakehol-
ders in de alcoholbranche. Het begin van een publiek-private samenwerking gericht op vermindering van het alcoholmisbruik onder
jongeren. Het doel van dit logo is om ouders en jongeren duidelijk te maken dat jongeren geen alcohol drinken moeten drinken
onder de 16 jaar.
Het logo wordt gebruikt door alle leden van de Werkgroep Alcohol en Jongeren. Deelnemers aan de Werkgroep Alcohol en Jongeren
zijn: het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, het Ministerie voor Jeugd & Gezin, het Ministerie van Justitie, het Ministe-
rie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Koninklijke Horeca Nederland, NOC*NSF, Centraal Bureau Levensmiddelenhan-
del, Trimbos Instituut en de Stichting Verantwoord Alcoholgebruik.
BOBSinds 2001 is de alcoholbranche partner van de Nederlandse BOB campagne en STIVA is er trots op dat ook in 2011 de samenwer-
king voortduurt. De branche levert een bijdrage aan deze campagne via het financieren van activiteiten van Veilig Verkeer Neder-
land. STIVA neemt verder deel aan het Uitvoeringsoverleg Bob waarin bijvoorbeeld ook het ministerie van Verkeer en Waterstaat
vertegenwoordigd is. STIVA is niet inhoudelijk betrokken bij de campagne-uitingen, zowel qua inhoud als vorm. Dit is een primaire
verantwoordelijkheid van het ministerie.
30PW Jaarverslag 2011
Product en Dienst
Sinds de invoering van de BOB-campagne in 2001 is een daling te zien van alcoholincidenten. Zowel het aantal personen met een
te hoog alcoholpromillage als het aantal verkeersdoden en -gewonden waarbij alcohol in het spel was, is gedaald.
In 2008 was bij 2,9% van de controles sprake van overtreding. Dit is n van de laagste niveaus sinds de invoering van het alcohol-
limiet in 1974. De metingen betreffen een aselecte steekproef van automobilisten die in de nacht van vrijdag op zaterdag (vrijdag-
nacht) en van zaterdag op zondag (zaterdagnacht) tussen 22:00 en 04:00 uur aan het verkeer deelnemen. Van een persoon wordt
een overtreding wettelijk vastgesteld, als hij bij de blaastest op het bureau de geldende alcohollimiet van 0,50 (ervaren bestuur-
ders) of 0,20 (beginnende bestuurder) overschrijdt.
Reclamecode voor Alcoholhoudende DrankenDe Nederlandse organisaties van producenten en importeurs van bier, wijn en gedistilleerd en de organisaties van horeca, slijters
en levensmiddelenhandel, achten het van groot belang dat de reclame voor alcoholhoudende drank op een verantwoorde manier
geschiedt. Daarom zijn vanaf 1978 regels voor de reclame voor alcoholhoudende drank opgenomen in de Nederlandse Reclame
Code: de Reclamecode voor Alcoholhoudende dranken (RvA).
Op 1 januari 2012 treedt de nieuwe Reclamecode voor Alcoholhoudende Dranken in werking. Nieuw in de Code is een artikel over
digitale marketing en social media. Verder is de nieuwe definitie van reclame van de Nederlandse Reclame Code overgenomen.
Tevens zijn er specificaties voor het toepassen van het logo en de slogan voor banners op internet opgenomen. Ook de handleiding
is aangepast met daarin de achtergrond van een artikel en voorbeelden. Deze handleiding is ter ondersteuning om de code op de
juiste manier toe te passen.
Overgangstermijnen
Voor de artikelen 11, 15, 21, 29 en de toevoeging aan Art. 32 over banners op internet geldt een overgangsperiode van 3 maan-
den. Deze artikelen treden op 7 januari 2012 in werking. Voor Art. 24 geldt een overgangstermijn van 6 maanden. Dit artikel treedt
op 7 maart 2012 in werking.
De belangrijkste wijzigingen zijn:
Art. 7 is verscherpt met een toelichting waarin staat wat wel en niet mag ten aanzien van de combinatie alcohol en werk-gerelateerde situaties.
Art. 10 is uitgebreid met het promotionele item voetbalplaatjes en reclame-uitingen met sinterklaas of kerstman die specifiek gericht zijn op minderjarigen.
Art. 11 is geredigeerd, zodat duidelijk wordt dat de leeftijdgrens voor 25 jaar van toepassing is voor alle reclame-uitingen waarbij gebruikt wordt gemaakt van gensceneerde situaties met scripts en modellen.
Art. 13 is verscherpt, zodat premiums tijdens een horecapromotie niet aan minderjarigen aangeboden mogen worden. Art. 15 is toegevoegd zodat reclame geen enkele associatie heeft met illegale drugs. Art. 20 is uitgebreid en waarbij gespecificeerd wordt dat ook voor boodschappenpakketten en prijzen bij wedstrijden en/of
acties geldt dat geen alcoholhoudende drank mag worden weggegeven.
Art. 21 is specifieker geworden ten aanzien van het vaststellen van de bereikcijfers bij evenementen. Art. 24 is een nieuw artikel over digitale marketing en bevat extra voorwaarden waaraan reclame-uitingen in de vorm van
digitale marketing aan moeten voldoen.
Art. 29 is specifieker geworden ten aanzien van wat wel en niet mag bij de combinatie van alcohol en sportgerelateerde situa-ties.
Overzicht Toetsingsaanvragen 2011
Sinds 2005 worden alle televisie- en radiocommercials voor uitzending getoetst op mogelijke strijdigheid met de Reclamecode voor
Alcoholhoudende Dranken. Hierdoor kan de branche een zeer hoog nalevingpercentage realiseren. De toetsing geschiedt door een
commissie die bestaat uit een aantal vertegenwoordigers van de branche en door drie onafhankelijke deskundigen op het gebied van
31PW Jaarverslag 2011
Product en Dienst
marketing, public affairs en wetenschap. De STIVA toetsingscommissie heeft in 2011 52 televisie- en radiocommercials ter toetsing
voorgelegd gekregen. Ter vergelijking in 2010 waren dat er 58.
Monitoren klachten Reclame Code Commissie
STIVA houdt de jurisprudentie van de Reclame Code Commissie bij en informeert haar achterban hierover. In 2011 zijn er in totaal
14 klachten die betrekking hadden op de Reclamecode voor Alcoholhoudende Dranken door de Reclame Code commissie beoor-
deeld. Van deze 14 klachten zijn er 5 klachten niet in behandeling genomen en 5 door de Reclame Code Commissie afgewezen. Ter
vergelijking in 2010 zijn er van de 37 klachten er 21 door de Reclame Code Commissie afgewezen.
Onderzoek naar Jongerenzenders
Jaarlijks laat STIVA vaststellen welke radio- en televisiezenders op basis van de kijk- en luistercijfers zijn aan te merken als jongeren-
zender. Voor het komende jaar (1 januari 2012 t/m 31 december 2012) zijn de televisiezenders MTV, Disney Channel en TeenNick
als jongerenzender vastgesteld. Voor de radio is dit de zonder SLAM!FM. Een jongerenzender is een zender die mr dan 25%
minderjarigen (jonger dan 18 jaar) bereikt.
Horecapromoties
Horecapromoties zijn promoties die worden georganiseerd door alcoholproducenten en -importeurs in horecagelegenheden en op
evenementen. Deze promoties dienen vooraf bij STIVA aangemeld te worden. In 2011 zijn er 1.335 horecapromoties aangemeld en
er zijn 129 promoties gecontroleerd door een STIVA Mystery Guests. Dat wil zeggen dat zij het streven om 10% van alle horeca- en
evenementpromoties te controleren heeft behaald.
STIVA heeft in 2010 ook weer een deskresearch laten uitvoeren naar het eventuele dark number aan horecapromoties. Hierbij is ge-
keken of alle horecapromoties die hebben plaatsgevonden tussen juli 2009 en juni 2010 wel waren aangemeld bij STIVA. Het beeld
was ongeveer hetzelfde als vorig jaar: ongeveer 6% van alle uitgevoerde promoties voor alcoholhoudende dranken in de horeca en
op evenementen wordt niet aangemeld.
Jaarlijks Symposium Reclamecode voor Alcoholhoudende dranken
Op 7 oktober 2011 heeft het jaarlijkse symposium over de Reclamecode voor Alcoholhoudende Dranken in de Westergasfabriek in
Amsterdam plaatsgevonden. Hierbij waren ongeveer 100 professionals uit de alcoholbranche aanwezig. Tijdens het symposium is de
vernieuwde Reclamecode voor Alcoholhoudende Dranken overhandigd aan PvdA-Kamerlid Lea Bouwmeester. Daarnaast gaven Ebba
Hoogenraad en Richard van Schaijk een interactieve presentatie over de belangrijkste wijzigingen in de Reclamecode. Lex Kruijver
van Respons gaf uitleg over sponsoring van evenementen. Rutger Goethart van Heineken International, Alan Butler van Diageo en
Marjana Martinic van ICAP uit Washington DC deelden hun visie over wat de alcoholbranche aan regelgeving uit Brussel en de rest
van de wereld kan verwachten.
Jongerenpanel
STIVA is 1 mei 2010 gestart met een jongerenpanel. Dit jongerenpanel zal naast de huidige toetsingscommissie televisie-, bioscoop
en radiocommercials gaan beoordelen aan de hand van de Reclamecode voor Alcoholhoudende Dranken. Met als doel om meer
inzicht te krijgen wat jongeren nu zelf van de reclame-uitingen vinden en nagaan of deze verschillen met de meningen van de
huidige leden van de toetsingcommissie. De adviezen van het jongerenpanel zijn aanvullend op het advies van de leden van de
toetsingcommissie. Dat wil zeggen dat de adviezen van de huidige commissie leidend blijven. De adviezen van het jongerenpanel
en de commissieleden zullen geregistreerd worden, zodat de verschillen in de beoordelingen inzichtelijk gemaakt kunnen worden.
Opmerkelijke verschillen tussen de adviezen van commissieleden en het jongerenpanel zullen tijdens de bijeenkomsten met de leden
van het jongerenpanel besproken worden en er zal om nadere uitleg gevraagd worden. Het functioneren van het jongerenpanel zal
na een jaar uitgebreid worden gevalueerd.
32PW Jaarverslag 2011
Product en Dienst
TakeZero project Alcoholmisbruik en JongerenHet project TakeZero is een samenwerkingsverband van STIVA en MTV Networks. Het doel van het project is dat jongeren meer
gaan nadenken over alcoholconsumptie voor hun 16e jaar en overmatige alcoholconsumptie na hun 16e jaar. Studenten van de
Filmacademie hebben 9 filmpjes gemaakt over het thema Alcohol en Jongeren. Deze filmpjes zijn op www.takezero.nl te bekijken.
Via een promo met VJ Tess Milne op TMF die 400 keer is uitgezonden, werden jongeren opgeroepen om naar de website te gaan en
te stemmen. Ruim 2300 jongeren hebben op de website hun stem achtergelaten voor het filmpje dat volgens hen het meest bijdraagt
aan het voorkomen van alcoholmisbruik. Daarnaast konden jongeren ook hun mening geven over het thema alcohol en jongeren. De
jury bestond uit: Martin Koolhoven (regisseur van o.a. Oorlogswinter), Anne de Clerq (regisseur van o.a. Single), Menno Wagenaar
(Vice-President MTV Networks) en Peter de Wolf (directeur STIVA).
Relevante websites: www.stiva.nl;
www.alcoholcode.nl;
www.alcoholonderde16natuurlijkniet.nl;
www.genietmaardrinkmetmate.nl;
www.pratenoveralcohol.nl;
www.alcoholinfo.nl
Informatie over alcohol en een alcoholvraagbaak.
www.uwkindenalcohol.nl
Feiten over alcohol en jongeren, tips voor ouders en handvatten bij de alcoholopvoeding.
www.watdrinkjij.nl
De drinktest voor jongeren.
Handhaving leeftijdsgrenzen Het productschap werkt nauw samen met het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) om de verkoop van wijn aan personen
die de wettelijke leeftijd nog niet hebben bereikt, te voorkomen.
Soms moet je nee verkopen
Om alle caissires goed te informeren en te trainen heeft het CBL de kassatraining Soms moet je nee verkopen aangepast. Deze
training bevat informatie over de legitimatieverplichting tot 20 jaar en de wetgeving rondom de verkoop van alcohol en tabak. In de
training kunnen medewerkers die alcohol en tabak verkopen oefenen hoe ze de regels goed kunnen naleven. Na de training volgt
het examen. Wanneer alle vragen goed beantwoord zijn, kan het certificaat worden geprint.
Het is mogelijk om middels e-learning de training en het examen op internet af te leggen.
Vanaf 2 maart 2009 wordt aan jongeren tot 20 jaar die alcohol of tabak willen kopen gevraagd om klaar te staan met een geldig
legitimatiebewijs. Door het verhogen van de leeftijdsgrens voor legitimatie naar 20 jaar kunnen supermarkten beter garanderen dat
er geen alcohol aan jongeren onder de 16 jaar wordt verkocht.
Om deze maatregel nog beter na te leven heeft het CBL in 2010 een rekenhulp ontwikkeld voor caissires waarmee zij nog beter de
wettelijke leeftijdsgrens van 16 jaar kunnen bepalen. Deze rekenhulp is mede mogelijk gemaakt door het Productschap Wijn.
Het hulpmiddel, waarvan er al 30.000 zijn verspreid, bestaat uit een kaart met twee schijven. Met deze schijven kan op de ene kant
de datum van vandaag worden ingesteld, waardoor op de andere kant van de kaart de datum verschijnt waarop of waarvoor de
koper geboren moet zijn. Als hij of zij na die dag geboren is, mag de alcohol niet verkocht worden.
Aanvullend op de maatregelen die supermarkten en het CBL al hebben genomen, is een vervolg gemaakt met de invoering van de
legitimatie-eis tot 20 jaar. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport steunt dit initiatief. Met een televisiecommercial is de
consument genformeerd over deze aangescherpte legitimatie-eis. Bovendien informeren kassabalkjes en stickers, schapkaartjes en
flyers de klant in de supermarkt over de maatregel.
33PW Jaarverslag 2011
Product en Dienst
Wat houdt de maatregel concreet in?
Jongeren tot en met 20 jaar die alcohol of tabak kopen, wordt gevraagd klaar te staan met hun legitimatie; Als zij 16 jaar of ouder zijn, is er geen probleem; Is de koper jonger dan 16 f is de alcohol of tabak bedoeld voor iemand anders die nog geen 16 is, dan mag de caissire de
alcohol of tabak niet meegeven;
Wanneer een jongere onder de 20 zijn of haar legitimatie niet laat zien, mag de alcohol of tabak ook niet meegegeven wor-den;
Smoezen als ik betaal er toch gewoon voor, mijn ouders vinden het goed, of het is een cadeautje voor mijn opa worden niet geaccepteerd!
Waar geldt de maatregel?
In elke supermarkt in Nederland geldt dat iedereen onder de 20 jaar zich moet legitimeren bij de aankoop van alcohol of tabak. Het
is een brancheafspraak waaraan iedere supermarkt zich gecommitteerd heeft. De posters en stickers in en om de winkel zijn bedoeld
om meer aandacht op de maatregel te vestigen.
Stuurgroep Alcohol Research (SAR) Het Productschap Wijn financiert samen met de bier- en gedistilleerdsector onderzoek door TNO Kwaliteit van Leven (TNO) naar
de werking van alcohol op het menselijke lichaam. Het overleg met TNO hierover vindt plaats in de Stuurgroep Alcohol Research
(SAR). Op basis van de wetenschappelijke artikelen - die mede door TNO zijn geschreven - heeft het productschap een begrijpelijke
brochure over alcohol en gezondheid ontwikkeld die in 2009 is uitgegeven.
De SAR heeft in 2007 besloten om voor de werkzaamheden op het gebied van voorlichting een scientific communicator aan te
stellen. Deze functie wordt vervuld door BS Advies, een gespecialiseerd bureau. BS Advies verzamelt de resultaten van wetenschap-
pelijk onderzoek en communiceert deze waar nodig. Het bureau is ook verantwoordelijk voor het onderhoud van de database. Deze
database bevat 60.000 artikelen over alcohol en is voor een ieder toegankelijk via www.alcoholengezondheid.nl. Het budget voor
voorlichting wordt aangewend voor de scientific communicator.
Wijninformatiecentrum
Het Wijninformatiecentrum (WIC) is het voorlichtingsbureau van het Productschap Wijn. De hoofdtaken van het WIC zijn:
het verstrekken van informatie zowel mondeling als via internet; het ontwikkelen van voorlichtingsmateriaal; het ontwikkelen, in stand houden en toegankelijk houden van de bibliotheek; het actueel houden van de website; het cordineren van en communiceren over de Nationale Wijnweek.
Zowel professionals als consumenten zijn er welkom met hun vragen over het product wijn en alle aanverwante zaken. Het WIC geeft
brochures uit zoals het WIC Oogstboekje en ander praktisch informatiemateriaal over wijn. Het WIC beheert een uitgebreide biblio-
theek met bekende standaardwerken en is geabonneerd op ongeveer 65 verschillende tijdschriften uit binnen- en buitenland. Veel
informatie van het WIC is via de website www.wijn.nl te raadplegen. De bibliotheek is op afspraak te bezoeken.
34PW Jaarverslag 2011
Product en Dienst
WIC Oogstboekje 2011In het WIC Oogstboekje 2011 zijn beoordelingen van oogstjaren en bewaaradviezen opgenomen van diverse wijngebieden/wijn-
landen van de afgelopen jaren 2006-2010. Het boekje bevat oogstgegevens en bewaaradviezen van maar liefst 23 wijnlanden.
Verder is in het WIC Oogstboekje een handig register opgenomen van een groot aantal Franse, Spaanse en Italiaanse herkomstbena-
mingen en een overzicht van de import van wijn in Nederland in 2010. Tot slot zijn in het WIC Oogstboekje 2011 de kwalificaties
van diverse bewaarwijnen opgenomen van de oude klassieke jaargangen van 1990 tot en met 1959. Het WIC Oogstboekje 2011
is in een oplage van 10.000 stuks uitgegeven.
Nationale WijnweekJaarlijks organiseert de Stichting Nationale Wijnweek de Nationale Wijnweek. Doel is het goede imago van wijn te bewaken, de
culturele positie van wijn in de markt te versterken en de kennis over wijn bij de Nederlandse consument te verhogen. De stichting
tracht dit te bereiken door de bijzondere eigenschappen van wijn in de eerste week van oktober extra in het zonnetje te zetten. Ook
ondersteunt, cordineert en begeleidt de stichting de door andere ontwikkelde activiteiten op het gebied van wijn, zoals opleidingen
en proeverijen. De ondersteunende werkzaamheden worden verricht door het Wijninformatiecentrum. De Nationale Wijnweek 2011
is gehouden van maandag 3 oktober tot en met zondag 9 oktober.
Open Dag Nederlandse WijngaardenSamen met de Stichting Nationale Wijnweek/Wijninformatiecentrum hielden, op zaterdag 1 en zondag 2 oktober 2011, 57 Neder-
landse wijngaarden open dag voor de genteresseerde wijnliefhebber. Ook in 2011 genoot de Open Dag Nederlandse Wijngaar-
den veel belangstelling van de pers.
Symposium Maatschappelijk Verantwoord OndernemenOp donderdag 10 november 2011 heeft het Productschap Wijn in samenwerking met de Koninklijke Vereniging van Nederlandse
Wijnhandelaren (KVNW) het Symposium Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen georganiseerd voor leden van de KVNW, wij-
nimporteurs en vakpers. De bijeenkomst werd gehouden in Boerderij Mereveld in Utrecht. Tijdens het symposium heeft Goos Eilander,
directeur van Trendbox de resultaten van het nieuwe marktonderzoek gepresenteerd op het gebied van maatschappelijk verantwoord
ondernemen. Het marktonderzoek is in opdracht van de KVNW uitgevoerd. Matthijn de Boer, directeur van Atmosphre hield een
presentatie over hoe bedrijven maatschappelijk verantwoord ondernemen in hun bedrijfsvoering kunnen invoeren. Tijdens het sympo-
sium zijn voor de derde keer de Productschap Wijn Marketing Awards uitgereikt.
Aan het Symposium Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen hebben zon 100 wijnimporteurs deelgenomen.
Uitreiking Productschap Wijn Marketing Awards 2011Tijdens het Symposium Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen zijn voor de derde keer de Productschap Wijn Marketing
Awards uitgereikt in Boerderij Mereveld in Utrecht. Met het instellen van deze jaarlijks toe te kennen awards voor de beste marke-
tinginspanningen in de Nederlandse wijnbranche, wil het productschap de ontwikkeling van het marketing denken in de wijnbranche
stimuleren.
Voor de Productschap Wijn Marketing Awards heeft het Productschap Wijn een vakjury ingesteld. De jury bestaat uit: Prof.dr.ir.
Kitty Koelemeijer, hoogleraar Retailing & Marketing van Neyenrode Business Universiteit (voorzitter), drs. Peter Boterman, corporate
communication director Heinz Continental Europe, Goos Eilander, directeur Trendbox, Harold Hamersma, wijnschrijver en Jose van
Rooij, senior communicatieadviseur HPA/Productschap Wijn.
Voor 2011 konden wijnimporteurs, agenten, wijnpromotiebureaus en derden praktijkcases indienen die speelden op de Nederlandse
markt in de periode 1 juli 2010 tot en met 3 juni 2011. De cases konden gericht zijn op groothandel, retailers of horeca en/of con-
sumenten. In totaal heeft het productschap 17 praktijkcases ontvangen. De jury van de Productschap Wijn Marketing Awards heeft
3 inzendingen genomineerd.
35PW Jaarverslag 2011
Product en Dienst
Genomineerden in de categorie Wijnimporteur waren:
Winetracks International met de case Canei invite You?- Canei Annual Campaign 2011;
Wine Wine Wine BV met de case WineStein.
Genomineerde in de categorie Niet Wijnimporteur was:
BestWineRoutes.com met de website BestWineRoutes.com.
De jury heeft de inzendingen beoordeeld op de criteria innovatiteit, creativiteit, originaliteit, effectiviteit en cijfermatige onderbou-
wing.
In de categorie Wijnimporteur heeft Winetracks International de Productschap Wijn Marketing Award 2011 gewonnen. Wine-
tracks is er in geslaagd het merk Canei succesvol te activeren door integratie van sociale media en traditionele marketinginstrumen-
ten in een innovatieve benadering. De excellent onderbouwde resultaten laten zien dat Winetracks er op overtuigende wijze in is
geslaagd de wijnconsumptie en positieve beleving van de doelgroep te bevorderen. De jury beschouwt het branded utility social
media progr