Innovatiegericht inkopen voor de openbare ruimte
12 november 2015
Take Padding, PIANOo
Evert Schut, Rijkswaterstaat
Kansen en uitdagingen Circulair
inkopen
Van afval als zorg
Naar grondstof als kans
De circulaire economie
Waarom circulair?
De circulaire economie in praktijk
Belang verdienmodellen
Theorie
Tekening Geanne van Arkel - Interface
Praktijk
Tekening Geanne van Arkel - Interface
De aanwezige energie heeft geleid tot een ‘koplopers’ afspraak
in de vorm van de Green Deal circulair inkopen
Partijen willen met deze Green Deal een bijdrage leveren aan het realiseren van een circulaire economie
door middel van het inkoopinstrument.
Concreet betekent dit dat inkopende organisaties:
1. Minimaal twee Circulaire Inkooptrajecten starten;
2. via de faciliterende partijen kennis en ervaring op het gebied van Circulair Inkopen delen en
ontsluiten;
3. uiterlijk in 2016 zorgen voor aantoonbare integratie van Circulair Inkopen in de inkoopprocessen, -
beleid en strategie, gebaseerd op gebleken toegevoegde waarde, mogelijkheden en relevantie;
Inmiddels hebben 38 publieke en private organisaties zich aangesloten bij de Green Deal Circulair Inkopen; het aantal deelnemers blijft groeien
Meedoen!
• Community of Practice (5x per jaar) • Actieve online en ‘live’ kennisdeling • Tools en praktijkvoorbeelden • In company Training
PIANOo webdossier circulair inkopen
Wegwijzer circulair inkopen
Uitdagingen: een paar voorbeelden
• Definities/kaders • Specificeren en beoordelen • Generieke aanpak lastig/onmogelijk? • Nauwe samenwerking met de markt. Vertrouwen. • Intern draagvlak verkrijgen, bv wat betreft
• Andere verdienmodellen (bv geen eigendom meer) • Geen nieuwe producten meer • TCO
• Borgen van hergebruik in 2e, 3e, etc cyclus
Circulair inkopen in de GWW? Enkele aandachtspunten uit de “Beleidsverkenning Circulaire Economie in de Bouw”
Evert Schut
Sr. Adviseur Rijkswaterstaat
Ministry of Infrastructure and the Environment
22 Circulaire Economie in de bouw
CE in de bouw
Vanuit beleidsverkenning voor I&M
1. Waarom is de bouw belangrijk voor CE (en omgekeerd!)?
2. CE in de bouwpraktijk (nadruk GWW)
3. Advies stakeholders aan Overheid
4. CE in de GWW: vb. Rijkswaterstaat
Ministry of Infrastructure and the Environment
23 Circulaire Economie in de bouw
Waarom is de bouw belangrijk voor CE en omgekeerd?
Materiaalstromen:
– De grootste (ca 50%)!
– Tevens grootste afvalstroom
– Zelden schaars (en daarom ook een bouwmateriaal!)
– Relatief veel milieueffecten, met name klimaat (mondiaal beton en staal 15 – 20 % van alle CO2)
– Veel recycling, maar nog weinig echt circulair:
Ministry of Infrastructure and the Environment
24 Circulaire Economie in de bouw
50%
Gebouwen Recycling GWW
<3%
>98%
>99%
>97% Ca 50% (excl. grond)
primaire grondstoffenwinning
<1 % naar stort
>90%
Ministry of Infrastructure and the Environment
25 Circulaire Economie in de bouw
Betekenis CE in de bouw
Het draait om ontwerpen!
De ‘R’ Principes Ellen Mac Arthur
• Reduce, Re-use, Recycle
In de bouwpraktijk:
1. Materiaalarm ontwerpen
2. Modulair/ life-cycle ontwerpen
3. Adaptief ontwerpen
4. Design for deconstruction
5. Design for recycling
6. Recycle for (circular) design
7. Grondstoffenpaspoort
vb. 3 viaduct voor meer rijstroken dan nu nodig
vb. 2 Ruimte in gemaalgebouw voor nieuwe installatie techniek
NB: milieuprestatie blijft randvoorwaarde!
vb. 1 nieuwe sluis IJmuiden: CO2 arm cement of minder beton?
vb. 4 straatstenen
vb.5 bitumen in asfalt
vb. 6 ‘slim breken’ beton
vb. 7 BIM, maar dan hele cyclus…..
Ministry of Infrastructure and the Environment
26 Circulaire Economie in de bouw
Consultatie stakeholders: resultaten (1 van 2)
• Circulair ontwerpen
– Living Labs met kennisdeling en doorontwikkeling
– Maak budget vrij voor innovatie en deel risico’s
• Circulaire uitvraag inkoop
– Integreren met duurzaam inkopen
• Van LCA naar MCA
– Kijk ook naar LCC!
• Informatiedeling in de keten
– Transparantie
– Grondstoffenpaspoort
Ministry of Infrastructure and the Environment
27 Circulaire Economie in de bouw
Consultatie stakeholders: resultaten (2 van 2)
• Eén overheid met duidelijke visie op (circulaire) vernieuwing in de bouw
– Niet gedekte kosten van sloop en recycling is een belangrijke weeffout in financiering van de bouw
– Voorwaarde voor groeiende roep om stedelijke vernieuwing.
• Financiele instrumenten
– Moeten op termijn een oplossing bieden voor vastlopen van de bouw en tevens de motor om (circulair) te bouwen
Ministry of Infrastructure and the Environment
28 Circulaire Economie in de bouw
CE in de GWW: Rijkswaterstaat als voorbeeld
• Uitbreiden ketensamenwerking (vb Green Deal Beton) naar 4 nieuwe ketens, te beginnen met asfalt
• Assetmanagement:
– Kennis van ons areaal als potentiele grondstoffenbank
– Verdere optimalisatie beheer en onderhoud
– Basis voor nieuwe aanlegprojecten
• Circulair ontwerpen
– Voorkomen riskante materialen
– Toepassen genoemde ontwerpprincipes
• Duurzaam / circulair inkopen
– Begin met wat je al weet en bouw verder uit naarmate je meer begrijpt van circulair ontwerpen
• Meekoppelen in de Regio
Potentie circulaire GWW: Bijdrage materialen aan Carbon Footprint Rijkswaterstaat