T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI
Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı (EARGED)
MESLEK LİSELERİNDE İSTİHDAM ÖZELLİĞİNİ
KAYBETMİŞ BÖLÜMLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ
ARAŞTIRMASI
(Yayın No:42)
ANKARA – 2006
i
SUNUŞ
Genel anlamda meslekî eğitim bireyi işe hazırlama ve işi bir amaç olarak
kullanarak bireyin yeteneklerini çok yönlü geliştirme süreci olarak tanımlanabilir.
Meslekî ve teknik eğitim sisteminin temel işlevi ise bireyin istek ve yetenekleri
doğrultusunda ekonominin ve endüstrinin ihtiyaç duyduğu yeterlikleri kazanmış,
gelişmelere uyum sağlayabilecek teknik eleman yetiştirmektir.
Ülkelerin uyguladıkları meslekî eğitim programları iş alanlarındaki gelişmelere
cevap verecek şekilde sürekli değiştirmektedir. Bu bakış açısı ile programlar
değerlendirildiğinde eğitimi veren meslekî eğitim kurumlarında, geleneksel programların
yanı sıra çağın gerektirdiği sektörel programlara geçiş sağlanmalı; bu geçiş süreci, yüksek
öğretim ve orta öğretim kademelerinde eğitim-istihdam uyumu içinde değerlendirilerek
gerçekleştirilmelidir.
EARGED tarafından Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü, Kız Teknik
Öğretim Genel Müdürlüğü ile Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğüne bağlı
okullarda istihdam özelliğini kaybetmiş bölümlerin genel bir değerlendirilmesini yapmak
amacıyla “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Kaybetmiş Bölümlerin
Değerlendirilmesi” araştırması yapılmıştır.
Araştırmanın yapılmasına karar veren Bakanlığımız yetkililerine, araştırmanın
gerçekleşmesinde görüşleri ile katkıda bulunan araştırma kapsamındaki öğretmen, mezun
ve iş yeri sorumlularına; araştırmanın tasarlanması, işlenmesi ve yorumlanmasında emeği
geçen araştırma koordinatörü Ali AYTAŞ’a araştırma uzmanı Saniye YILMAZ’a ve tüm
emeği geçenlere teşekkür eder, araştırmanın meslekî ve teknik eğitim sistemine katkı
sağlamasını dilerim.
İbrahim DEMİRER
EARGED Başkanı
ii
ÖNSÖZ
Hızla sanayileşen ülkemizde, sanayi - hizmet sektöründeki üretim ve hizmetin
fabrikasyon ve uzmanlaşma ile yapılmasından dolayı çalışan elemanların kalifiye
olmasına ihtiyaç duyulmaktadır.
Meslek liseleri açılış amaçları doğrultusunda iş dünyasının ihtiyaç duyduğu
nitelikli ara eleman yetiştirme görevini yerine getirme gayreti içerisindedir. Hızlı bir
gelişim ve değişim gösteren teknolojinin okullarımızda meydana getirdiği donanım
yetersizliği piyasa ile uyumu güçleştirmektedir. İş dünyasının taleplerine uygun
öğrenciler yetiştirebildiğimiz zaman mezunlarımızın istihdam sıkıntısı da azalacaktır.
İstihdam özelliğini yitirmiş alanlarda eğitim ülke ekonomisi için bir kayıp
insanımız için ise karanlık bir gelecek demektir.
Meslek liselerinde istihdam özelliğini kaybetmiş bölümlerin değerlendirmesini
yapmak amacıyla 282 öğretmen, 950 mezun ve 282 iş yeri sorumlusunun görüş ve
değerlendirmeleri alınarak elde edilen verilerin analizi bilgisayarda SPSS programında
hazırlanarak yorumlanmıştır.
Araştırmanın yapılması için talepte bulunan Erkek Teknik Öğretim Genel
Müdürlüğü yetkililerine ve araştırmaya görüşleri ile katkıda bulunan tüm katılımcılara ve
emeği geçen personele teşekkür ederiz.
Araştırma sonuçlarının meslekî eğitim sistemimize katkı sağlamasını dileriz.
Ocak-2006
Araştırma Grubu
iii
İÇİNDEKİLER
Sayfa
SUNUŞ ……………………………………………………………………….. i
ÖN SÖZ ………………………………………………………….................... ii
İÇİNDEKİLER ………………………………………………………………. iii
TABLOLARIN LİSTESİ …………………………………………………….. viii
BÖLÜM – I
GİRİŞ 1
PROBLEM ………………………………………………….. 1
AMAÇ ………………………………………………………. 3
TANIMLARI……………......................................................... 4
KISALTMALAR ……………………………………………. 5
SINIRLILIKLAR ……………………………………………. 5
ÖNEM ……………………………………………………….. 6
BÖLÜM – 2
ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ 7
ARAŞTIRMANIN MODELİ ………………………………... 7
ARAŞTIRMANIN EVRENİ VE ÖRNEKLEMİ …………… 7
EVREN………………………………………………………. 7
ÖRNEKLEM ………………………………………………... 8
VERİ TOPLAMA VE İSTATİSTİK TEKNİKLERİ………... 8
BÖLÜM - 3
KİŞİSEL BİLGİLER 11
3.1. ÖĞRETMENLERE AİT KİŞİSEL BİLGİLER 11
3.1.1. Öğretmenin Görev Yaptığı İller …………………………….. 11
3.1.2. Öğretmenlerin Görev Yaptıkları Okullar…………………….. 12
3.1.3. Öğretmenlerin Cinsiyeti ……………………………………. 14
3.1.4. Öğretmenlerin Okuldaki Görevleri …………………………. 14
iv
3.1.5. Öğretmenlerin Branşları …………………………………….. 15
3.1.6. Öğretmenleri En Son Bitirdikleri Okul ...…………………… 16
3.1.7. Öğretmenlerin Mezun Oldukları Öğrenim Düzeyi …………. 17
3.1.8. Öğretmenlerin Kıdemi ……………………………………… 17
3.1.9. Öğretmenlik Dışı Meslekî Tecrübe …………………………. 18
3.1.10. Öğretmenlerin Uygulamada Kazandıkları Tecrübeleri
Derslere Yansıtma Derecesi …………………………………
19
3.1.11. Önceki Yıllara Göre Bölümlerdeki Öğrenci Mevcudu ……… 20
3.1.12. Önceki Yıllara Göre Öğrenci Sayısındaki Düşüşün Nedenleri 20
3.2. MEZUNLARA AİT KİŞİSEL BİLGİLER 22
3.2.1. Mezunların Cinsiyetleri …………………………………….. 22
3.2.2. Mezunların İllere Göre Dağılımı …………………………… 23
3.2.3. Mezunların Alanlarında Ücretli İşte Çalışma Durumu …….. 23
3.2.4. Mezunların İş Bulma Süreleri ………………………………. 24
3.2.5. Mezun Çalışanların İş Bulmalarındaki Etkili Yöntem ……… 25
3.2.6. Mezunların Alanlarında İş Bulamama Nedenleri …………… 27
3.2.7. Mezunların Bölümlerini Tercih Nedenleri ………………….. 28
3.2.8. Mezunların Bölümlerini Tavsiye Etmeleri………………….. 29
3.2.9. Mezunların Bölümlerini Tavsiye Etmeme Nedenleri ………... 29
3.3. İŞ YERİ SORUMLUSUNA AİT KİŞİSEL BİLGİLER 30
3.3.1. İş Yerinin Bulunduğu İl ……………………………………… 30
3.3.2. İşletme Sorumlularının İş yerindeki Görevi …………………. 31
3.3.3 İş Yeri Sorumlusunun Cinsiyeti……………………………… 32
3.3.4. İş Yeri Sorumlularının Öğrenim Düzeyi …………………….. 33
3.3.5. İş Yeri Sorumlularının Meslekteki Kıdemi ………………….. 34
3.3.6. Personel Alımında Meslek Lisesi Mezunlarının Tercih
Edilmesi………………………………………………………..
34
3.3.7. Personel Alımında Meslek Lisesi Mezunlarının Tercih
Edilmeme Nedenleri ………………………………………....
36
v
BÖLÜM – 4
ANKETE KATILANLARIN EĞİTİME İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ 37
4.1. ÖĞRETMENLERİN EĞİTİME İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ 37
4.1.1. Bölümlere Öğrenci Seçiminde Uygulanan Yöntemin Bölüm
Amaçlarına Uygunluğu ……………………………………..
37
4.1.2. Bölümde Uygulanan Öğretme - Öğrenme Yöntemlerinin
Program Amaçlarına Uygunluğu ……………………………
38
4.1.3. Bölüme Ait Atölye/Laboratuvar Donanımının Öğretme
- Öğrenmeye Uygunluğu …………………………………….
39
4.1.4. Programların Gerçekleştirilmesinde Bölüm İçin Ayrılan
Ödeneğin Yeterliği …………………………………………..
40
4.1.5. Bölüm Eğitim Programlarının Öğrencileri İş Hayatına
Hazırlama Yeterliği ………………………………………….
41
4.1.6. Staj Yapıları İş Yeri Ortamının Eğitim Program Amaçlarına
Uygunluğu ……………………………………………………
42
4.1.7. Mezunların Yöreleri Dışında Alanlarında İş Bulmaları .……... 43
4.2. MEZUNLARIN EĞİTİME İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ 44
4.2.1. Bölümlerde Kullanılan Araç-Gereçlerin Eğitim Faaliyetleri
İçin Yeterliği ………………………………………………….
44
4.2.2. Mezunların Meslekî Tutum ve İş Alışkanlıklarının İş Hayatına
Uygunluğu ………………….....................................................
45
4.2.3. Okulda ve İşletmelerde Verilen Meslekî Bilgilerin Uyumu … 46
4.2.4. Okulda ve İşletmelerde Kazandırılan Meslekî Becerilerin
Uyumu ……………………………………………………….
47
4.2.5. Beceri Eğitimi Alınan İşletmelerdeki Teknik İmkânların
Yeterliği ……………………………………………………...
48
4.2.6. Beceri Eğitimi Alınan İşletmelerdeki Teknik İmkânların
Öğrenci Kullanımına Sunulması ……………………………..
49
4.2.7. Mezunların Yörenin Ara Kademe İnsan Gücü İhtiyacını
vi
Sayısal Olarak Karşılama Yeterliği …………………………. 50
4.3. İŞ YERİ SORUMLULARININ EĞİTİME İLİŞKİN
GÖRÜŞLERİ
51
4.3.1. İş yeri Ortamının Meslekî Eğitime Uygunluğu………………. 51
4.3.2. Mezun Niteliklerinin İş yeri Amaçlarına Uygunluğu………... 52
4.3.3. Eğitim Programlarının İş Hayatının Taleplerine Uygunluğu… 53
4.3.4. Mezunların Yörelerinde Kendi Alanlarında İş Bulmaları…… 54
4.4. ARAŞTIRMA KAPSAMINA ALINAN GRUPLARIN
EĞİTİME İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ
55
4.4.1. Sınıf Ortamında Kullanılan Ders Araç – Materyallerin Eğitim
ve Öğretim Faaliyetinde Yeterliği ………………….................
55
4.4.2. İş Yerlerinde Verilen Eğitimin Öğrencileri İş Hayatına
Hazırlaması……………………………………………………
56
4.4.3. Bölüm Mezunlarının Alanlarında İş Bulması ……………….. 57
4.4.4. Verilen Eğitimin Mezunların İlgi, İstek ve Yeteneklerine
Uygunluğu …………………………………………………...
59
4.4.5. Mezunlara Meslekî Bilgilerin Kazandırılması………………. 61
4.4.6. Okulda Meslekî Becerilerin Kazandırılması............................. 62
4.4.7. Teorik Meslek Derslerinin Öğrencileri İş Hayatına
Hazırlaması .………………………………………………….
64
4.4.8. Uygulamalı Meslek Derslerinin Öğrencileri İş Hayatına
Hazırlama Yeterliği…………………………………………..
66
4.4.9. Öğrencilere Staj Yerlerinde Mesleklerinin Gerektiği İşlerde
Çalışma Fırsatı Verilmesi …………………………………....
68
4.4.10. Öğrencilerin Meslekî Beceri Kazanmalarında İş yeri
Sahiplerinin Yardımcı Olması ………………………………..
70
4.4.11. Yörenin Ara Kademe İş Gücü İhtiyacını Karşılamada
Mezunların Niteliklerinin Uygunluğu ………………………..
71
vii
BÖLÜM – 5
GENEL GÖRÜŞ VE ÖNERİLER 74
5.1. MEZUNLARA AİT GENEL GÖRÜŞ VE ÖNERİLER……. 74
5.2. ÖĞRETMENLERE AİT GENEL GÖRÜŞ VE ÖNERİLER... 75
5.3. İŞ YERİ SORUMLULARINA AİT GENEL GÖRÜŞ VE
ÖNERİLER …………………………………………………..
76
BÖLÜM - 6
ÖZET, SONUÇ VE ÖNERİLER 77
6.1. ÖZET ………………………………………………………... 77
6.2. SONUÇ ……………………………………………………… 79
6.3. ÖNERİLER …………………………………………………. 84
KAYNAKÇA ……………………………………………………………….. 86
EKLER ………………………………………………………………………. 87
viii
TABLOLAR LİSTESİ
Tablo
No Tablo Adı
SİVİL TOPLUM ÖRGÜTLERİNCE İSTİHDAM ÖZELLİĞİNİ
YİTİRDİĞİ BELİRTİLEN BÖLÜMLER LİSTESİ ………………...
10 3.1 ÖĞRETMENLERİN GÖREV YAPTIKLARI İLLERE GÖRE
DAĞILIMI …………………………………………………………..
12 3.2
ÖĞRETMENLERİN GÖREV YAPTIKLARI OKULLARA GÖRE
DAĞILIMI …………………………………………………………..
13 3.3 ÖĞRETMENLERİN CİNSİYETLERE GÖRE DAĞILIMI………. 14
3.4 ÖĞRETMENLERİN OKULDAKİ GÖREVLERİNE GÖRE
DAĞILIMI …………………………………………………………..
14 3.5 ÖĞRETMENLERİN BRANŞLARA GÖRE DAĞILIMI…………... 15
3.6 ÖĞRETMENLERİN EN SON BİTİRDİKLERİ OKULLARA
GÖRE DAĞILIMI …………………………………………………...
16 3.7 ÖĞRETMENLERİN EĞİTİM DÜZEYİNE GÖRE
DAĞILIMI …………………………………………………………..
17 3.8 ÖĞRETMENLERİN KIDEM DAĞILIMI………………………….. 17
3.9 ÖĞRETMENLİK DIŞI MESLEKÎ TECRÜBE DAĞILIMI………... 18
3.10 ÖĞRETMENLİK DIŞI MESLEKÎ TECRÜBENİN DERSLERE
YANSITILMASI …………………………………………………….
19 3.11 ÖNCEKİ YILLARA GÖRE BÖLÜMLERDEKİ ÖĞRENCİ
SAYISINDAKİ DEĞİŞİM…………………………………………...
20 3.12 ÖNCEKİ YILLARA GÖRE ÖĞRENCİ SAYISINDAKİ DÜŞÜŞ
NEDENLERİ ………………………………………………………...
21 3.13 MEZUNLARIN CİNSİYETLERİNE GÖRE DAĞILIMI …….......... 22
3.14 MEZUNLARIN İLLERE GÖRE DAĞILIMI 23
3.15 MEZUNLARIN ALANLARINDA ÜCRETLİ İŞTE ÇALIŞMA
DURUMLARI…………………………………………………..........
24
ix
3.16 MEZUNİYETTEN SONRA ÇALIŞANLARIN İŞ BULMA
SÜRELERİ …………………………………………………...…
25
3.17 MEZUN ÇALIŞANLARIN İŞ BULMA YÖNTEMLERİ …….. 26
3.18 MEZUNLARIN ALANLARINDA İŞ BULAMAMA
NEDENLERİ ……………………………………………………
27
3.19 MEZUNLARIN BÖLÜMLERİNİ TERCİH NEDENLERİ……. 28
3.20 MEZUNLARIN BÖLÜMLERİNİ BAŞKALARINA TAVSİYE
ETMELERİNE GÖRE DAĞILIMI…………………………….
29
3.21 MEZUNLARIN BÖLÜMLERİNİ BAŞKALARINA TAVSİYE
ETMEME NEDENLERİ ………………………………………..
30
3.22 İŞ YERİNİN BULUNDUĞU İLLERE GÖRE DAĞILIMI ……. 31
3.23 İŞ YERİ SORUMLULARININ İŞLETMEDEKİ GÖREV
DAĞILIMI ………………………………………………………
32
3.24 İŞ YERİ SORUMLULARININ CİNSİYETE GÖRE
DAĞILIMI ………………………………………………………
33
3.25 İŞ YERİ SORUMLULARININ ÖĞRENİM DÜZEYLERİ …… 33
3.26 İŞ YERİ SORUMLULARININ KIDEM DAĞILIMI ………….. 34
3.27 PERSONEL ALIMINDA MESLEK LİSESİ MEZUNLARININ
TERCİH EDİLMESİ…………………………………………….
35
3.28 MESLEK LİSESİ MEZUNLARININ TERCİH EDİLMEME
NEDENLERİ ……………………………………………………
36
4.1 BÖLÜMLERE ÖĞRENCİ SEÇİMİNDE UYGULANAN
YÖNTEMİN BÖLÜM AMAÇLARINA UYGUNLUK
DERECESİ ……………………………………………………...
37
4.2 BÖLÜMDE UYGULANAN ÖĞRETME-ÖĞRENME
YÖNTEMLERİNİN PROGRAM AMAÇLARINA
UYGUNLUK DERECESİ…………………………………….....
38
x
4.3 BÖLÜME AİT ATÖLYE/LABORATUVAR DONANIMININ
ÖĞRETME-ÖĞRENMEYE UYGUNLUK DERECESİ ……….
39
4.4. BÖLÜM İÇİN AYRILAN ÖDENEĞİN YETERLİĞİ ………… 40
4.5 BÖLÜM EĞİTİM PROGRAMLARININ ÖĞRENCİLERİ İŞ
HAYATINA HAZIRLAMA YETERLİĞİ ……………………...
41
4.6 STAJ YAPILAN İŞ YERİ ORTAMININ EĞİTİM
PROGRAMI AMAÇLARINA UYGUNLUĞU…………………
42
4.7 MEZUNLARIN YÖRELERİ DIŞINDA ALANLARINDA İŞ
BULMA DURUMU……………………………………………..
43
4.8 BÖLÜMLERDE KULLANILAN ARAÇ-GEREÇLERİN
EĞİTİM İÇİN YETERLİĞİ …………………………………….
44
4.9 MEZUNLARIN EĞİTİM MESLEKÎ TUTUM VE İŞ
ALIŞKANLIKLARININ İŞ HAYATINA UYGUNLUK
DERECESİ ……………………………………………………...
45
4.10 OKULLARDA VE İŞLETMELERDE VERİLEN MESLEKÎ
BİLGİLERİN UYUMU………………………………………….
46
4.11 OKULDA VE İŞLETMELERDE KAZANDIRILAN MESLEKÎ
BECERİLERİN UYUM DERECESİ …………………………...
47
4.12 BECERİ EĞİTİMİ ALINAN İŞLETMELERDEKİ TEKNİK
İMKÂNLARIN YETERLİĞİ …………………………………..
48
4.13 BECERİ EĞİTİMİ ALINAN İŞLETMELERDEKİ TEKNİK
İMKANLARIN KULLANIMA SUNULMASI ………………...
49
4.14 MEZUNLARIN YÖRENİN ARA KADEME İNSAN GÜCÜ
İHTİYACINI SAYISAL OLARAK KARŞILAMASI ………….
50
4.15 İŞ YERİ ORTAMININ MESLEKÎ EĞİTİME UYGUNLUK
DERECESİ ……………………………………………………...
51
4.16 MEZUN NİTELİKLERİNİN İŞ YERİ AMAÇLARINA
UYGUNLUK DERECESİ ………………………………………
52
xi
4.17 EĞİTİM PROGRAMLARININ İŞ HAYATININ
TALEPLERİNE UYGUNLUĞU………….………………….…
53
4.18 MEZUNLARIN YÖRELERİNDE KENDİ ALANLARINDA İŞ
BULMA DURUMU……………………………………………..
54
4.19 SINIF ORTAMINDA KULLANILAN DERS-ARAÇ VE
MATERYALLERİN YETERLİLİK DERECESİ……………….
55
4.20 İŞ YERLERİNDE VERİLEN EĞİTİMİN ÖĞRENCİLERİ İŞ
HAYATINA HAZIRLAMA DERECESİ ………………………
57
4.21 BÖLÜM MEZUNLARININ ALANLARINDA İŞ BULMA
DERECESİ ……………………………………………………...
58
4.22 VERİLEN EĞİTİMİN MEZUNLARIN İLGİ, İSTEK VE
YETENEKLERİNE UYGUNLUK DERECESİ ………………..
59
4.23 MEZUNLARA MESLEKÎ BİLGİLERİN KAZANDIRILMA
DERECESİ ………………………………...................................
62
4.24 OKULDA MESLEKÎ BECERİLERİN KAZANDIRILMA
DERECESİ ………………………………...................................
63
4.25 TEORİK MESLEK DERSLERİNİN ÖĞRENCİLERİ İŞ
HAYATINA HAZIRLAMADA UYGUNLUK DERECESİ……
65
4.26 BÖLÜMDEKİ UYGULAMALI MESLEK DERSLERİNİN
ÖĞRENCİLERİ İŞ HAYATINA HAZIRLAMA UYGUNLUK
DERECESİ ……………………………………………………...
67
4.27 ÖĞRENCİLERE STAJ YERLERİNDE MESLEKLERİNİN
GEREKTİĞİ İŞLERDE ÇALIŞMA FIRSATI VERİLME
DÜZEYİ …………………………………………………………
68
4.28 ÖĞRENCİLERİN MESLEKÎ BECERİ KAZANMALARINDA
İŞ YERİ SAHİPLERİNİN YARDIMCI OLMA DERECESİ …..
70
4.29 YÖRENİN ARA KADEME İŞ GÜCÜ İHTİYACINI
KARŞILAMADA MEZUNLARIN NİTELİKLERİNİN
UYGUNLUK DERECESİ ………………………………………
72
xii
5.30 MEZUNLARA AİT GENEL GÖRÜŞ VE ÖNERİLER………….. 74
5.31 ÖĞRETMENLERE AİT GENEL GÖRÜŞ VE ÖNERİLER…...... 75
5.32 İŞ YERİ SORUMLULARINA AİT GENEL GÖRÜŞ VE
ÖNERİLER ………………………………………………………..
76
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI YAYINLARI ..........................................
Yardımcı Kaynak Kitapları Dizisi .................................................................
EARGED Başkanlığı’nın isteği ile 300 adet basılmıştır.
ISBN: 975-11-2699-1
Yayın hakkı Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığına aittir.
Kaynak gösterilerek iktibas edilebilir.
1
BÖLÜM – 1
GİRİŞ
Bu bölümde, Millî Eğitim Bakanlığı Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü,
Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü ile Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel
Müdürlüğüne bağlı okullardaki “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş
Bölümlerin Tespiti”ne yönelik araştırmanın problemi, amaçları, sınırlılıkları, önemi ve
kullanılan başlıca terimlerin tanımı yapılmıştır.
PROBLEM
Genel olarak bir ülkenin gelişimini etkileyen en önemli faktörler doğal kaynaklar
ve insan gücüdür. Yönetim, sermaye ve girişimcilik de bu faktörlere ilave edilebilir. İnsan
gücü ve doğal kaynaklardan gereği gibi yararlanarak yüksek düzeyde üretim sağlamak bir
ülkenin gelişimi için temel unsurlardandır. Doğal kaynaklardan en iyi şekilde
yararlanmak da insan gücünün bu konuda yetiştirilmesine bağlıdır, bu da ancak eğitim ile
mümkündür.
Eğitimin amacı; insanları hayata hazırlamak, sosyal ilişkilerini geliştirmek,
çalışanlara işlerini daha iyi yapma imkânı sağlamak ve üst görevlere hazırlamaktır..
Eğitimin temel amacı, insanı yaşadığı sürece mutlu edecek erdemlere sahip kılmaktır.
Bunun için eğitim; bilime, sanata, teknolojiye dayalı ve uygulamalara yer veren çağdaş
programlarla yapılmalıdır. Çağdaş eğitim, doğru düşünebilme yeteneği ve inisiyatif
kullanma ile doğru orantılıdır.
Bu amacı gerçekleştirmek için kalkınma planları ve millî eğitim şûralarında da
belirtildiği gibi meslekî eğitim kurumlarını üretim ve hizmet sektörleriyle uyumlu
biçimde geliştirmek, bu sektörlerin nitelikli iş gücüne olan gereksinimlerini karşılamak,
meslekî eğitim sürecinde yerel ve bölgesel özellikleri dikkate almak gerekmektedir.
2
Sosyal açıdan meslekî eğitim her bireyde bir meslek ihtiyacı ve ilgisi olduğu, her
bireyin toplumsal faaliyetlere katılma ihtiyacı duyduğu, toplumun ise bireyin toplumsal iş
bölümüne katılması ilkesine dayanır. Genel anlamda sanayinin ve iş alanlarının ara
eleman ihtiyacını karşılama amacına yönelen meslekî ve teknik eğitim, hızla değişen
teknolojik bilgi, üretim yöntemleri ve endüstri ihtiyaçlarına cevap verebilmek için
dinamik bir yapı sergilemektedir.
Son yıllarda hızla yaygınlaşan “toplam kalite yönetimi” anlayışının müşteri
memnuniyetini esas alan yapısıyla meslekî eğitimin kalitesini artırması beklenmektedir.
Meslekî ve teknik eğitimin temel prensiplerinin toplam kalite yönetimi anlayışıyla
değerlendirilmesi, “toplam kalite yönetimi” anlayışının meslekî teknik eğitime
uygulanmasında üzerinde durulması gereken önemli noktalardan biridir.
Gelişen teknoloji ile devamlı olarak yeni araçlar ve süreçler ortaya çıkmaktadır.
İşçi ve yöneticilerin bu yeni araç ve süreçleri etkili olarak kullanabilmeleri verimlilik için
şarttır. Makineler, eskiden elle yapılan birçok işi yaptığından günümüz çalışanı, mekanik
becerilerden çok süratli ve verimli düşünme ile karar verme yeteneğine ihtiyaç
duymaktadır. Richards'a göre verim = mekanik beceri + teknik bilgi + meslekî yetenek
olup eğitim ile verimliliği arttırmak mümkündür. Bu da meslekî eğitimin ekonomik
temelini oluşturmaktadır.
Meslekî eğitim, genel eğitime oranla doğal olarak daha pahalıdır. Pahalı bir
yatırım olan ve ara insan gücü yetiştirmeyi amaçlayan meslek okullarının yapılacağı yer
ve bölgeler seçilirken, gerekli çevre etütlerini gerçekçi yapmak gerekir. Eğitimi verilecek
meslek alanlarının seçimi yapılırken bölgenin kalkınmasını destekleyecek, mezunların o
bölgede istihdam edilebileceği ve yöredeki halkın ihtiyacını karşılayacak alanları tercih
etmek gerekmektedir. Dolaysıyla mezunlar, okulun bulunduğu yörede istihdam
edilebilecek ve eğitimini aldığı iş alanlarının bulunduğu yörelerden göç etmeyecek veya
başka alanlarda çalışmak zorunda kalmayacak böylece iş gücü israfı olmayacaktır.
Ancak, meslekî eğitimin pahalı bir eğitim olması nedeniyle bilim ve teknolojide meydana
gelen gelişmelere paralel olarak atölye, laboratuvar ve diğer birimlerin donanımını
3
yapmak büyük yatırımları gerektirmektedir. Yalnızca kamusal kaynaklarla gerekli
meslekî eğitim alt yapısının karşılanması mümkün değildir. İş çevrelerinin meslek lisesi
mezunlarını kullanan kesim olarak maliyetlerin paylaşmasına katkısı da sınırlıdır.
Ayrıca bilim ve teknolojide ortaya çıkan gelişmeler, günümüzde hemen bütün
mesleklerde yeterlikleri hızla değiştirmekte; her geçen gün yeni meslek alanlarını ortaya
çıkarmaktadır. Mesleklerin yapısında kendisini gösteren bu değişimler, çalışma
mekanları, donanımları, anlayış, iletişim ve ulaşım imkânlarını köklü biçimde
etkilemektedir.
Meslek liselerinin temel amacı ara kademe insan gücü yetiştirmektir. Ancak
temel bir gerçek de meslekî eğitimden mezun olan öğrencilerin ciddi bir bölümü iş gücü
piyasasının istemlerini karşılamada meslekî yeterlilikleri yönüyle arzu edilen düzeyde
değildir.
Çağdaş teknolojideki çok hızlı gelişim ve değişim, meslekî eğitim kurumlarına
gereğince yansımamaktadır. Bunun sonucu, eğitim sistemimiz iş alanlarının gereksinimi
olan bilgi, tutum ve beceri düzeyi yüksek nitelikli ara insan gücünü karşılayamamaktadır.
Dolaysıyla eğitim ve iş yaşamı arasındaki uçurum da kapatılamamaktadır.
Meslek liselerinde eğitimi verilmekte olan meslek alanlarının iş hayatındaki
geçerliğinin ve istihdam durumlarının genel bir değerlendirmesinin yapılması bu
araştırmanın problemini oluşturmaktadır.
AMAÇ
Araştırmanın temel amacı, Millî Eğitim Bakanlığı Erkek Teknik Öğretim Genel
Müdürlüğü, Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü ile Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel
Müdürlüğüne bağlı “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin Tespiti”
konusunda genel bir değerlendirme yapmaktır. Bu genel amaç doğrultusunda:
4
A) Meslek dersleri öğretmenleri, mezunlar ve iş yeri sorumlularının;
1. Kişisel özellikleri nasıldır?
2. Eğitimi verilen meslek alanı programların iş hayatındaki geçerliliğine ilişkin
görüş ve önerileri nelerdir?
3. Meslek liselerinde verilmekte olan meslekî eğitimin geliştirilmesi için görüş ve
önerileri nelerdir?
4. Mezunların iş bulmada karşılaştıkları sorunlar ile çözüm önerilerine ilişkin
görüş ve önerileri nelerdir?
B) İş yeri sorumluları,
1. Çalıştırdıkları meslek lisesi mezunlarının aldıkları meslekî eğitimi ne derece
yeterli bulduklarını tespit etmektir.
TANIMLAR
Araştırmada aşağıdaki terimlerden yararlanılmıştır;
Bakanlık: Millî Eğitim Bakanlığını,
Meslek Lisesi : Millî Eğitim Bakanlığı Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü,
Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü ile Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel
Müdürlüğüne bağlı meslekî ve teknik orta öğretim kurumlarını,
Bölüm : Öğrenciye seçtiği meslekte işe giriş için gerekli bilgi, beceri ve
alışkanlıkları ve yeteneklerini geliştirmeyi amaçlayan programların verildiği her bir
birimi,
Okul Müdürü: Meslek liselerindeki okul müdürlerini,
Meslek Dersleri Öğretmeni: Meslek liselerindeki meslek derslerine giren
öğretmenleri,
Mezun: Millî Eğitim Bakanlığı Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü, Kız
Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü ile Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğüne
bağlı meslekî ve teknik orta öğretim kurumlarını bitiren bireyi,
5
İş Yeri Yöneticisi: Bir işletmede iş yerinden ve iş yerinde çalışanlardan sorumlu
kişiyi ifade etmektedir.
KISALTMALAR
MEB (Bakanlık) : Millî Eğitim Bakanlığı
E.T.Ö.G.M. : Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü
K.T.Ö.G.M. : Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü
T.T.Ö.G.M : Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğü
EARGED : Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı
3308 SAYILI KANUN: Meslekî Eğitim Kanunu
ÖĞRENCİ: Meslek Lisesi Mezunu (E.T.Ö.G.M, K.T.Ö.G.M ve T.T.Ö.G.M bağlı
öğretim kurumları mezunları)
STAJ: Beceri Eğitimi ( Meslek Lisesi Öğrencilerinin son sınıfta okurken iş
yerlerinde yaptıkları uygulama eğitimi)
SINIRLILIKLAR
Araştırmanın belirlenen amaçlara ulaşabilmesi için aşağıdaki sınırlamalara
gidilmiştir.
1. Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü, Kız Teknik Öğretim Genel
Müdürlüğü ile Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğüne bağlı olarak eğitim veren
Ek-1 listedeki bölümlerin bulunduğu meslek liseleri,
2. Bu meslek liselerinin bahsedilen bölümlerinin meslek dersleri öğretmenleri,
3. Ek-1 listedeki bölümleri kapsayan meslek liselerinin 2002-2003 öğretim yılı
mezunları,
4. Ek-1 listedeki bölümleri kapsayan meslek liselerinin 2002-2003 öğretim yılı
mezunlarının son sınıfta iken staj gördüğü iş yerleri sorumluları
ile sınırlıdır.
6
ÖNEM
Bilim ve teknolojide meydana gelen hızlı değişmeler, iletişimin artması, hızlı
bilgi alışverişi ve ulaşımın kolaylaşması ülkemiz endüstrisine çok boyutlu bir yapı
kazandırmakta ve buna paralel olarak nitelikli ara insan gücüne olan ihtiyacımız giderek
artmaktadır. Nitelikli iş gücünün yetiştirildiği meslekî ve teknik eğitim kurumlarının,
teknolojide meydana gelen bu değişikliklerin paralelinde kendisini yenilemesi, yeni
koşullara ayak uydurması ve iş hayatının talep ettiği niteliklere sahip bireyleri yetiştirmesi
gerekmektedir.
Bu nedenle bilim ve teknolojideki gelişmelerin, meslekî ve teknik öğretim
kurumlarında ki mevcut bölümlerde nasıl bir değişiklik meydana getirdiği hususunun
araştırılması gerekmektedir. Mevcut bölümlerinin istihdam özelliğini koruyup
korumadığının tespit etmek gerekir. Teknolojik gelişmelere uygun değişimler yapılmadığı
takdirde meslekî ve teknik eğitim kurumlarından beklenen verimin sağlanması güç
olacaktır.
Bu araştırma ile meslek liselerinde istihdam özelliğini yitirmiş bölümlerin
tespitinin yapılması planlanmaktadır. Araştırma bulguları, meslek liselerindeki
geçerliliğini yitirmiş bölümlerin ortaya çıkarılması ve bu alanlarda gereksiz eğitim
verilmesinin sona erdirilmesi ile kaynak ve iş gücü kaybının önlenmesi yönünden
önemlidir.
7
BÖLÜM – 2
ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ
Araştırmanın amacına yönelik olarak bu bölümde araştırmanın modeli, evren ve
örneklemi, veri toplama teknikleri ile veri çözümleme yöntemleri açıklanmıştır.
ARAŞTIRMANIN MODELİ
Araştırma için, Millî Eğitim Bakanlığı Erkek Teknik Öğretim ve Kız Teknik
Öğretim ile Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğüne bağlı meslek liselerinden
mezun öğrenci sayılarına ilişkin kaynaklar taranmıştır. Bu yönüyle araştırma, belgesel
tarama türünden bir çalışmadır.
Diğer taraftan, araştırma Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü, Kız Teknik
Öğretim Genel Müdürlüğü ile Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğüne bağlı
meslek liselerinde görev yapan meslek dersleri öğretmenleri ve iş hayatındaki iş yerleri
sorumlularının eğitimi verilen alanlarındaki istihdam durumları hakkındaki görüşlerinin
değerlendirilmesi amacıyla üç ayrı grup için hazırlanan anket formları ile görüş ve
önerileri alınmıştır. Araştırma raporu, ilgili grupların görüş ve önerileri doğrultusunda
hazırlanmıştır. Bu yönüyle araştırma betimsel nitelik taşımaktadır.
ARAŞTIRMANIN EVRENİ VE ÖRNEKLEMİ
Evren
Araştırmanın evreni; Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü, Kız Teknik
Öğretim Genel Müdürlüğü ile Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğüne bağlı Ek-1
listedeki 44 bölüm, bu bölümlerin 1880 meslek dersi öğretmeni, 2002-2003 öğretim
yılının 6634 mezunu ve bu mezunların son sınıfta iken staj yaptıkları 1880 iş yerinin
sorumlularından oluşmaktadır.
8
Belirlenen bu evren, Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonunun Eğitim ve
Planlama Müdürlüğü biriminin ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin konu ile ilgili
yaptığı inceleme sonuçları ve Millî Eğitim Bakanlığına bağlı Araştırma Planlama ve
Koordinasyon Kurulu Başkanlığının istatistiki bilgilerine göre tespit edilmiştir.
Örneklem
Araştırmanın örneklemini; 7 coğrafî bölgeden her bölgeyi sosyal ve coğrafî
anlamda temsil edecek iki il olmak üzere toplam 14 il rastgele erişim (random) metodu
ile belirlenmiştir.
Örneklem kapsamına alınan 14 ildeki Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğüne
bağlı 22, Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğüne bağlı 14,Ticaret ve Turizm Öğretimi
Genel Müdürlüğüne bağlı 11 okulda 18 bölüm (Ek-1), 282 meslek dersleri öğretmeni,
202-2003 öğretim yılı 950 mezun ve bu mezunların son sınıfta iken staj yaptıkları 282 iş
yeri sorumlusu seçkisiz örneklem tekniğinden yararlanılarak tespit edilmiş ve anket
uygulanmıştır.
VERİ TOPLAMA VE İSTATİSTİK TEKNİKLERİ
Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü, Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü
ile Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğüne bağlı “Meslek Liselerinde İstihdam
Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin Tespiti” araştırması için sivil toplum örgütlerince
güncelliğini yitirdiği ifade edilen Ek-1 listesindeki bölümlere ve örneklem kapsamına
alınan illerdeki okullara göre “Öğretmen anketi”, “Öğrenci Anketi” ve “İş Yeri
Sorumlusu Anketi” olmak üzere üç çeşit anket formu geliştirilmiştir.
Araştırma kapsamına alınan gruplara uygulanacak anketler sonucu elde edilecek
veriler, frekans ve yüzdeler şeklinde hesaplanarak tablolarda gösterilmiştir. Anketlerde,
gruplara ortak sorulan sorulara verilen cevaplar arasındaki ilişkileri gösterebilmek için
çapraz tablolar oluşturulmuştur.
9
Anketlerde (form l,ll.lll) bazı soruların cevaplandırılmasında ve
değerlendirilmesinde, beş ile bir arasında değişen beşli likert ölçeği kullanılmıştır.
Aritmetik ortalamaya göre yorumlamalar yapılırken;
1 - 1.80 Hiç
1.81 - 2.60 Çok Az
2.61 - 3.40 Kısmen
3.41 - 4.20 Oldukça
4.21 - 5.00 Çok
olarak değerlendirilmiştir.
Anketlerde boş ve geçersiz olan cevaplar dikkate alınmamıştır. Beşli ölçeğin
kullanıldığı anket sorularına verilen cevapların aritmetik ortalaması ve standart sapması
hesaplanmış ve çoklu gruplar arasındaki ilişkinin belirlenmesinde Kay-kare metodu,
gruplara ortak sorulan sorularda grupların aritmetik ortalamaları arasındaki farkın test
edilmesi için t-testi kullanılmıştır. Ortalamalar arasındaki farkın belirlenmesinde 0.05
anlamlılık düzeyi esas alınmıştır.
10
SİVİL TOPLUM ÖRGÜTLERİNCE İSTİHDAM ÖZELLİĞİNİ YİTİRDİĞİ BELİRTİLEN
BÖLÜMLER LİSTESİ
Sıra No Kapsama Alınan Bölümler
1 Bankacılık 2 Dış Ticaret 3 Ev Yönetimi ve Beslenme 4 Kooperatifçilik 5 Kurum Beslenmesi 6 Mahallî İdareler 7 Yönetim ve Ticaret Sekreterliği 8 Gazetecilik 9 Ağırlama ve Gıda Teknolojisi
10 Ahşap Yat İnşaa 11 Çay Teknolojisi 12 Çinicilik Ve Seramik Şekillendirme 13 Gemi Makinaları 14 Güverte 15 İç Mekan Tasarım 16 Model 17 Seramik 18 Seyahat Acenteciliği 19 Su Ürünleri 20 Proses 21 Uçak Bakım Teknisyenliği ve Elektroniği 22 Gemi İnşaa 23 Ayakkabıcılık 24 Döküm 25 Metal İşleri 26 Nakış 27 Tesviye 28 Yapı 29 Yapı Ressamlığı 30 Plastik Sanatlar 31 Dokuma 32 Grafik 33 Harita Ve Kadastro 34 İplik 35 İzabe 36 Kalıp 37 Kat Hizmetleri 38 Kimya 39 Restorasyon 40 Sigortacılık 41 Tasarım Teknolojisi 42 Tıp Elektroniği 43 Turizm Endüstrisi ve Servis Hizmetleri 44 Örme Teknolojisi
11
BÖLÜM - 3
KİŞİSEL BİLGİLER
Millî Eğitim Bakanlığı Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü, Kız Teknik
Öğretim Genel Müdürlüğü ile Ticaret ve Turizm Öğretim Genel Müdürlüğüne bağlı
meslek liselerinde istihdam özelliğini kaybetmiş bölümleri tespit etmek amacıyla yapılan
“Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Kaybetmiş Bölümlerin Tespiti Araştırma’sına
da” meslek dersi öğretmenine, 2002-2003 öğretim yılı mezunlarına ve bu dönem
mezunlarının beceri eğitimi aldıkları iş yeri sorumlularına ait bulgular ve yorumlar yer
almaktadır.
3.1. ÖĞRETMENLERE AİT KİŞİSEL BİLGİLER
Bu bölümde, adı geçen meslek liselerinde istihdam özelliğini kaybetmiş
bölümleri tespit etmek amacıyla yapılan “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini
Kaybetmiş Bölümlerin Tespiti Araştırma’sına da” meslek dersi öğretmenlerine ait
bulgular ve yorumlar yer almaktadır.
3.1.1. Öğretmenin Görev Yaptığı İller
Tablo 3.1’de öğretmenlerin görev yaptıkları illere göre dağılımı yer almaktadır.
Araştırma kapsamına alınan illere göre öğretmenlerin, % 14.8’i İzmir’den,
% 14.4’ü Ankara’dan, % 13.2’si İçel’den, % 13.1’i Eskişehir’den, % 7.2’si Denizli’den,
% 6.4’ü Trabzon’dan, % 5.9’u Hatay’dan, % 5.1’i Zonguldak’tan, % 4.2’i Malatya’dan,
% 3.8’i Edirne ile Elazığ’dan, % 3’er Batman ile Çanakkale’den ve % 2.1’i Şanlıurfa’dan
katılmıştır.
12
TABLO 3.1
ÖĞRETMENLERİN GÖREV YAPTIKLARI İLLERE GÖRE
DAĞILIMI
İl Adı Öğretmen
f % İzmir 35 14,8 Ankara 34 14,4 Eskişehir 31 13,1 İçel 31 13,2 Denizli 17 7,2 Trabzon 15 6,4 Hatay 14 5,9 Zonguldak 12 5,1 Malatya 10 4,2 Edirne 9 3,8 Elazığ 9 3,8 Batman 7 3,0 Çanakkale 7 3,0 Şanlıurfa 5 2,1
Toplam 236 100
3.1.2. Öğretmenlerin Görev Yaptıkları Okullar Öğretmenlerin görev yaptıkları okullara göre dağılımı Tablo 3.2’de yer
almaktadır.
Araştırma kapsamına alınan öğretmenlerin, % 14.9’u İzmir’de, % 14.3’ü
Ankara’da, % 13.2’si İçel ve Eskişehir’de, % 6.4’ü Trabzon’da, % 5.9’u Denizli ve
Hatay’da, % 5’i Zonguldak’ta, % 4.3’ü Malatya’da, % 3.8’i Elazığ ve Edirne’de, % 3’ü
Batman’da, % 2.9’u Çanakkale’de, % 2.1’i oranında Şanlıurfa’da görev yaptıkları
görülmektedir.
13
TABLO 3.2
ÖĞRETMENLERİN GÖREV YAPTIKLARI OKULLARA GÖRE DAĞILIMI
Okul adı Öğretmen f %
Eskişehir Yunus Emre ML 16 6,8 Mersin Atatürk EML 15 6,4 Trabzon merkez EML 12 5,1 İzmir Çınarlı EML 11 4,7 İzmir Atatürk EML 9 3,8 İçel And. EML 9 3,8 Hatay TML 9 3,8 Ankara Yapı ML 9 3,8 Eskişehir Gazi Anadolu Meslek ve ML 8 3,4 Denizli Şehit EML 8 3,4 Malatya Yunus Emre EML 7 3 Ankara İskitler EML 7 3 Zonguldak Anadolu KML 6 2,5 Denizli KML 6 2,5 Edirne KML 6 2,5 Zonguldak Anadolu EML 6 2,5 Ankara Elmadağ METEM 6 2,5 İzmir Bornova KML 6 2,5 Elazığ 100 EML 6 2,5 Çanakkale Biga TL ve EML 5 2,1 Şanlıurfa EML 5 2,1 Eskişehir Atatürk EML 4 1,7 Ankara Yıldırım Beyazıt KML 4 1,7 Batman EML 4 1,7 İçel And. KML 4 1,7 Ayrancı Ticaret Meslek Lisesi 3 1,3 Tire KML 3 1,3 Antakya TML 3 1,3 Eskişehir TML 3 1,3 İzmir Cumhuriyet TML 3 1,3 Malatya KML 3 1,3 İzmir Şehit Fethibey TML 3 1,3 Elazığ TML 3 1,3 Denizli TML 3 1,3 İçel Mezitli TML 3 1,3 Batman TML 3 1,3 Trabzon KML 3 1,3 Edirne Uzunköprü EML 3 1,3 Antakya AKM ve KML 2 0,8 Çanakkale Armator ML 2 0,8 Ankara Anafartalar TML 2 0,8 Ankara Aliye Yahşi Anadolu Meslek ve ML 2 0,8 Ankara Gaziosmanpaşa KML 1 0,4
Toplam 236 100,0
14
3.1.3. Öğretmenlerin Cinsiyeti
Aşağıdaki Tabloda araştırma kapsamındaki öğretmenlerin, % 74.2’sini erkekler,
% 25’ini kadınlar oluşturmaktadır. Bu bulgulara göre meslek liselerinde görev yapan
öğretmenlerin büyük çoğunluğunun erkeklerden oluştuğu söylenebilir.
TABLO 3.3
ÖĞRETMENLERİN CİNSİYETLERE GÖRE DAĞILIMI
Cinsiyet Öğretmen
f % Kadın 59 25,0 Erkek 175 74,2 Boş/Geçersiz 2 0,8
Toplam 236 100
3.1.4. Öğretmenlerin Okuldaki Görevleri
TABLO 3.4
ÖĞRETMENLERİN OKULDAKİ GÖREVLERİNE GÖRE
DAĞILIMI
Okuldaki Görevi Öğretmen
f % Müdür Yardımcısı (Meslek Dersi öğretmeni) 6 2,5
Bölüm/Atölye Şefi 82 34,7 Meslek Dersi Öğretmeni 147 62,3 Boş/Geçersiz 1 0,5
Toplam 236 100
Öğretmenlerin okuldaki konumlarına ait dağılım Tablo 3.5’de yer almaktadır.
Tabloya göre öğretmenlerin, % 62.3’ü meslek dersi öğretmeni, % 34.7’sinin
bölüm/atölye şefi görevini de sürdürdükleri, % 2.5’nin ise müdür yardımcısı olarak görev
15
yaptıkları görülmektedir. Anket sonucuna göre, bir kısım öğretmenin, adı geçen okullarda
idarî görevlerde de çalıştıkları görülmektedir.
3.1.5. Öğretmenlerin Branşları
TABLO 3.5
ÖĞRETMENLERİN BRANŞLARA GÖRE DAĞILIMI
Branş Öğretmen
f % Tesviye 45 19,1 Yapı-Yapı Ressamlığı 44 18,6 Muhasebe-İşletme 22 9,3 Ağırlama ve Gıda Teknolojisi 21 8,9 Döküm 17 7,2 Model 13 5,4 Resim-Grafik 11 4,7 Kimya 10 4,2 Makine 9 3,8 Turizm ve Otelcilik 7 3,0 Grafik Tasarım 5 2,1 Ev Yönetimi ve Beslenme 4 1,7 Harita Kadastro 4 1,7 Soğutma ve İklimlendirme 4 1,7 Nakış 3 1,3 Büro Yönetimi 3 1,3 Gemi Makinaları İşletme Mühendisliği 2 0,8 Kalıp 2 0,8 Aile Ekonomisi ve Beslenme 2 0,8 Dokuma 2 0,8 El ve Makine Nakışları 1 0,4 Besin Teknolojisi 1 0,4 Sekreterlik 1 0,4 Boş/Geçersiz 3 1,6
Toplam 236 100
Yukarıdaki Tabloda araştırma kapsamına alınan bölümlerdeki öğretmenlerin
branşlara göre dağılımı yer almaktadır.
16
3.1.6. Öğretmenleri En Son Bitirdikleri Okul
Aşağıdaki Tabloda araştırma kapsamına katılan öğretmenlerin en son bitirdikleri
okullara göre dağılımı verilmiştir.
Tabloya göre öğretmenlerin % 52.5inin Teknik Eğitim Fakültesi, % 32.6’sinın
Meslekî Eğitim Fakültesi, % 3.8’inin ise Eğitim Fakültesi mezunu oldukları
görülmektedir.
TABLO 3.6
ÖĞRETMENLERİN EN SON BİTİRDİKLERİ OKULLARA
GÖRE DAĞILIMI
En Son Bitirilen Okul Öğretmen
f % Teknik Eğitim Fakültesi 124 52,5 Meslekî Eğitim Fakültesi 77 32,6 Eğitim Fakültesi 9 3,8 Mühendislik Fakültesi 6 2,5 Kimya Mühendisliği 6 2,4 İktisadi Ticari İlimleri İktisat 4 1,7 Fen Edebiyat Fakültesi 3 1,3 Güzel Sanatlar Fakültesi 3 1,3 İTÜ Denizcilik Fakültesi 1 0,4 Ziraat Fakültesi 1 0,4 İTÜ Denizcilik Fakültesi 1 0,4 Boş/Geçersiz 1 0,7
Toplam 236 100
Elde edilen bu verilere göre meslek liselerindeki öğretmenlerin büyük
çoğunluğunun Eğitim Fakültesi mezunu olduğu anlaşılmaktadır. Ancak meslek liselerinde
eğitim fakültesi mezunu olmayan fakülte mezunlarının da öğretmenlik yaptıkları
görülmektedir.
17
3.1.7. Öğretmenlerin Mezun Oldukları Öğrenim Düzeyi
Aşağıdaki Tabloda araştırma kapsamına alınan öğretmenlerin eğitim düzeyleri
yer almaktadır.
Araştırma kapsamındaki öğretmenlerin % 90.7’sinin lisans, % 4.7’sinin yüksek
lisans, % 3.8’inin ise ön lisans eğitimi aldıkları görülmektedir.
Elde edilen bulgulardan öğretmenlerin büyük çoğunluğunun lisans eğitimi
aldıkları ve mezuniyetten sonra eğitim düzeylerini yükseltmedikleri söylenebilir.
TABLO 3.7
ÖĞRETMENLERİN EĞİTİM DÜZEYİNE GÖRE DAĞILIMI
Öğrenim Düzeyi Öğretmen
f % Ön Lisans 9 3,8 Lisans 241 90,7 Yüksek Lisans 11 4,7 Boş/Geçersiz 2 0,8
Toplam 236 100
3.1.8. Öğretmenlerin Kıdemi
TABLO 3.8
ÖĞRETMENLERİN KIDEM DAĞILIMI
Kıdem Öğretmen
f % 5 yıl veya daha az 17 7,2 6-9 yıl 28 11,9 10-14 yıl 53 22,5 15-19 yıl 58 24,6 20 yıl veya daha fazla 80 33,8 Boş/Geçersiz - -
Toplam 236 100
18
Tablo 3.8’de öğretmenlerin kıdemlerine ait bulgular yer almaktadır. Araştırma
kapsamındaki öğretmenlerin; % 33.8’inin 20 yıl veya daha fazla, % 24.6’sının 15-19 yıl,
% 22.5’nin 10-14 yıl, % 11.9’unun 6-9 yıl, % 7.2’sinin 5 yıl veya daha az hizmet
süreleri olduğu anlaşılmaktadır.
Meslek liselerinde görev yapan öğretmenlerin hizmet sürelerinin 6 yıl ve üzeri bir
dağılım gösterdiği söylenebilir.
5 yıl ve daha az hizmet süresi olan öğretmenlerin azlığı nüfus artışına paralel
olarak meslekî eğitimde okullaşma oranının olmadığı, bu nedenle de öğretmen alımının
düşük olduğu ya da son yıllarda meslekî eğitime talebin azaldığı şeklinde yorumlanabilir.
3.1.9. Öğretmenlik Dışı Meslekî Tecrübe
Tablo 3.9’da öğretmenlerin öğretmenlik dışı meslekî tecrübelerinin dağılımı yer
almaktadır.
TABLO 3.9
ÖĞRETMENLİK DIŞI MESLEKÎ TECRÜBE DAĞILIMI
Öğretmenlik Dışı Meslekî Tecrübe
Öğretmen
f % Hiç 114 48,3 5yıl ve daha az 79 33,5 6-9 yıl 18 7,6 10 yıl ve daha fazla 19 8,1 Boş/Geçersiz 6 2,5
Toplam 236 100
Anket sonuçlarına göre öğretmenlerin, % 48.3’ü öğretmenlik dışında meslekî
tecrübeye sahip olmadıklarını belirtirken, % 33.5’inin 5 yıl ve daha az yıl, % 8.1’inin
10 yıl ve daha fazla, % 7.6’sının ise 6-9 yıllık meslekî tecrübeye yani iş piyasası bilgisine
de sahip oldukları görülmektedir.
19
Araştırmadan elde edilen verilere göre öğretmenlerin büyük bir kısmının iş
piyasasındaki uygulamaları ve gelişmeleri yakından takip etmedikleri söylenebilir.
Ancak işletmede meslekî eğitimi koordinatörlük görevini meslekî tecrübe olarak
değerlendirmeyen öğretmenlerde olacağından Tablodaki verileri kesin yargılamak doğru
olmayabilir.
3.1.10. Öğretmenlerin Uygulamada Kazandıkları Tecrübeleri Derslere
Yansıtma Derecesi
Tablo 3.10’da öğretmenlerin öğretmenlik dışı kazandıkları meslekî tecrübelerini
derslere yansıtma derecesine ait veriler yer almaktadır.
TABLO 3.10
ÖĞRETMENLİK DIŞI MESLEKÎ TECRÜBENİN DERSLERE
YANSITILMASI
Meslekî Tecrübenin Derslere Yansıtılma Derecesi
Öğretmen
f % Çok 49 41,8 Oldukça 46 44 Kısmen 14 11,5 Çok az 3 2,7
Toplam 112 100 Aritmetik Ortalama 4,26 Standart Sapma 0,98
Anketi cevaplandıran öğretmenlerin; % 41.8’i çok, % 44’ü oldukça, % 11.5’i
kısmen, % 2.7’si çok az düzeyinde görüş belirtmişlerdir. Öğretmen görüşlerinin aritmetik
ortalaması 4,26 ile oldukça düzeyinde ve standart sapması 0.98’dir.
Elde edilen bulgulara göre öğretmenlerin iş piyasasından kazandıkları meslekî
tecrübelerini eğitime yansıttıkları anlaşılmaktadır.
20
3.1.11. Önceki Yıllara Göre Bölümlerdeki Öğrenci Mevcudu
Araştırma kapsamında yer alan meslek lisesi bölümlerindeki öğrenci
mevcudunun 2002-2003’den önceki öğretim yıllarına göre azalma durumunu gösteren
bulgular aşağıdaki Tabloda yer almaktadır.
Öğretmenlerin, % 54.2’si önceki yıllara göre araştırma kapsamında yer alan
bölümlere öğrenci talebinde düşüş olmadığını ifade ederken, % 42.3’ü öğrenci talebinde
düşüş olduğunu belirtmişlerdir.
TABLO 3.11
ÖNCEKİ YILLARA GÖRE BÖLÜMLERDEKİ ÖĞRENCİ SAYISINDAKİ DEĞİŞİM
Öğrenci Sayılarında Yıllara Göre Düşüş Durumu
Öğretmen
f % Evet 100 42,3 Hayır 128 54,3 Boş/Geçersiz 8 3,4
Toplam 236 100
Araştırma kapsamındaki yarıdan fazla öğretmenin önceki yıllara göre öğrenci
sayısında düşüş olmadığını belirtmesi, bölümlerde öğrenci sıkıntısının yaşanmadığını
göstermektedir.
3.1.12. Önceki Yıllara Göre Öğrenci Sayısındaki Düşüşün Nedenleri Tablo 3.12’de Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Kaybetmiş Bölümlerin
Tespiti Araştırma’sına katılan öğretmenlerin, araştırma kapsamındaki bölümlerde önceki
yıllara göre öğrenci sayısında ki düşüş sebeplerine ait görüşleri yer almaktadır.
Öğretmenlerin, % 45.3’ü öğrencilerin üniversite sınavında istedikleri başarıyı
kazanamadıklarından, % 8.6’sı mezuniyetten sonra yörelerinde istihdam
21
edilmediklerinden dolayı araştırma kapsamındaki bölümlerin öğrenci sayılarında düşüşün
yaşandığını ifade etmişlerdir.
TABLO 3.12
ÖNCEKİ YILLARA GÖRE ÖĞRENCİ SAYISINDAKİ
DÜŞÜŞ NEDENLERİ
Evet Cevabına Göre Önceki Yıllara Göre Öğrenci Sayılarındaki Düşüş
Öğretmen
f *Satır % Üniversite Sınavındaki Başarısızlık 107 45,3 *İstihdam Yetersizliği 21 8,6 Okulların Teknolojinin Gerisinde Kalması 7 2,9
ML Eğitim Seviyesinin Düşüklüğü 6 2,5 ML Mezunlarının İş yerlerince Tercih Edilmemesi 4 1,7
İş Piyasasına Uygun Yetişmemek 4 1,7 Vasıfsız İşçilerin Tercih Edilmesi 4 1,7 Yeni Bölümlerin Tercih Edilmesi 4 1,7 İlde Aynı bölüm ve Aynı Okul Sayısının Fazlalığı 4 1,7
Staj Yerinin Olmaması 3 1,3 İdarenin Bölümlere Eşit Dağılım Yapmaması 3 1,2
Yabancı Dil Bilen Üniversite Mezunlarının Tercih Edilmesi 2 0,8
İlde Kadının Çalışmasının Hoş Karşılanmaması 2 0,8
Okulun Merkez Uzak Olması 2 0,8 İlde İstihdam Olmadığında İl Dışına Göç 1 0,4
Toplumun ML Küçümsemesinden 1 0,4 • Tabloda satır yüzdesi alınmıştır.
Elde edilen verilere göre araştırma kapsamındaki bölümlerde öğrenci
sayılarındaki düşüşte birçok neden görülse de üniversite sınavındaki başarı düşüklüğü ve
istihdam yetersizliği en önemli nedenler olarak belirtilmektedir.
Yüksek öğrenim görmek isteyen başarılı öğrencilerin bu okulları tercih etmeleri
için; üniversiteye giriş sisteminde meslek lisesi mezunlarına avantaj sağlayacak
22
değişikliklerin yapılması, yetkili birimlerin bu okul mezunlarının istihdam edilmelerini
kolaylaştırıcı tedbirleri alması ve öğrencilere verilen eğitimin iş piyasasına uygun hale
getirilmesi gibi kararların alınması gerektiği söylenebilir.
3.2. MEZUNLARA AİT KİŞİSEL BİLGİLER
Bu bölümde, adı geçen meslek liselerinde istihdam özelliğini kaybetmiş
bölümleri tespit etmek amacıyla yapılan “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini
Kaybetmiş Bölümlerin Tespiti Araştırma’sına” ilişkin mezunlara ait bulgular ve
yorumlar yer almaktadır.
3.2.1. Mezunların Cinsiyetleri
Tablo 3.13’te ankete katılan mezunların cinsiyetlerine göre dağılımı yer
almaktadır.
Araştırma kapsamına alınan illerde 2002 -2003 yılında meslek liselerinden mezun
olanların; % 71.4’ünün erkek, % 27.5’inin kadın olduğu görülmektedir.
TABLO 3.13
MEZUNLARIN CİNSİYETLERİNE GÖRE DAĞILIMI
Cinsiyet Mezun
f % Kadın 204 27,5 Erkek 529 71,4 Boş/Geçersiz 8 1,1
Toplam 741 100
Elde edilen bulgulara göre, meslek liselerinin kapsama alınan bölümlerinden
mezun olanların büyük çoğunluğunu erkeklerin oluşturduğu anlaşılmaktadır. Bunun da
mesleklerin cinsiyete göre ayrılması, kız kapsam dışındaki bölüm yada okulları tercih
23
etmesi veya kız çocuklarının toplum olarak zorunlu eğitimden sonra okula
gönderilmemem eğiliminden kaynaklandığı söylenebilir.
3.2.2. Mezunların İllere Göre Dağılımı
Aşağıdaki Tabloda ankete katılan mezunların katıldıkları illere göre dağılımına
ait veriler yer almaktadır.
2002 - 2003 yılına ait mezunların; 16.7’sinin Ankara’dan, % 14.6’sının
İzmir’den, % 13.2’sinin Eskişehir’den, % 12.4’ünün İçel’den, % 7.6’sının Denizli’den,
% 6.1’inin Trabzon’dan, ,% 5.’inin Hatay’dan, % 4.5’inin Çanakkale’den, % 4.3’ünün
Zonguldak’tan, % 3.8’inin Elazığ’dan, % 3.4’ünün Şanlıurfa’dan ve Batman’dan,
% 2.6’sının Edirne’den, % 2.2’sinin Malatya’dan katıldıkları görülmektedir.
TABLO 3.14
MEZUNLARIN İLLERE GÖRE DAĞILIMI
İl Adı Mezun f %
Ankara 124 16,7 İzmir 108 14,6 Eskişehir 98 13,2 İçel 92 12,4 Denizli 56 7,6 Trabzon 45 6,1 Hatay 38 5,1 Çanakkale 33 4,5 Zonguldak 32 4,3 Elazığ 28 3,8 Batman 25 3,4 Şanlıurfa 25 3,4 Edirne 19 2,6 Malatya 16 2,2 Boş/Geçersiz 2 0,3
Toplam 741 100
24
3.2.3. Mezunların Alanlarında Ücretli İşte Çalışma Durumu
Tablo 3.15’de mezunların alanları ile ilgili işte çalışıp çalışmadıklarına ait
bulgular yer almaktadır.
Araştırma kapsamındaki mezunların, % 40.2’si alanlarında çalışmadıklarını,
% 34.2’si hâlen çalıştığını, % 23.8’i ise önceden çalıştığını belirtmektedir.
Bu verilere göre, örneklem kapsamındaki meslek liselerinden mezun olanların
yarıya yakının yörelerinde eğitim aldıkları meslek alanlarında istihdam edilemedikleri
görülmektedir.
TABLO 3.15
MEZUNLARIN ALANLARINDA ÜCRETLİ İŞTE ÇALIŞMA DURUMLARI
Mezuniyetten Sonra Alanla İlgili Ücretli İşte Çalışma
Durumu
Mezun
f % Evet Çalıştım 176 23,8 Evet Çalışıyorum 254 34,2 Hayır Çalışmadım/ Çalışmıyorum 298 40,2 Boş/Geçersiz 13 1,8
Toplam 741 100
3.2.4. Mezunların İş Bulma Süreleri
Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Kaybetmiş Bölümlerin Tespiti
Araştırması kapsamındaki meslek lisesi mezunlarından, mezuniyetten sonra hâlen çalışan
ve daha önce çalışmış olanların iş bulma sürelerine ilişkin veriler Tablo 3.16’da yer
almaktadır.
Verilere göre, mezuniyetten sonra çalışmış ama şu an çalışmayanların, % 56.5’i
3 ay veya daha az sürede, % 20’isi 4-6 ay süre içinde, % 14.1’i 10 ay veya daha fazla
sürede, % 9.4’ü ise 7-9 ay gibi bir sürede iş bulduklarını, hâlen çalışıyor olanların
% 56.4’ü 3 ay veya daha az sürede, % 21.2’i 4-6 ay içinde, % 14.4’ü 10 ay veya daha
fazla sürede, % 8’i ise 7-9 ay içinde iş bulduklarını belirmişlerdir.
25
Tablodaki dağılımda da görüldüğü gibi daha önce çalışmış ama şu anda
çalışmayan ve hâlen çalışmakta olan katılımcıların yarıdan fazlası kısa sürede iş bulma
imkânına sahip olmuşlardır. Ancak bu oran tüm mezunları dikkate aldığımızda yarıya
yakın için geçerli olduğu görülmektedir. Mezunların yarısının ise işsiz olduğu
anlaşılmaktadır.
TABLO 3.16
MEZUNİYETTEN SONRA ÇALIŞANLARIN İŞ BULMA SÜRELERİ
Mezuniyetten Sonra İş Bulma Süresi
Mezun
f %
Hâlen Çalışmayanlar
3 ay veya daha az 96 56,3 4-6 ay 34 20 7-9 ay 16 9,4 10 ay veya daha fazla 24 14,1
Toplam 170 100
Çalışmakta Olanlar
3 ay veya daha az 141 56,4 4-6 ay 53 21,2 7-9 ay 20 8 10 ay veya daha fazla 36 14,4
Toplam 250 100
3.2.5. Mezun Çalışanların İş Bulmalarındaki Etkili Yöntem Tablo 3.17’de araştırmaya katılan mezunlardan çalışanların ya da daha önce
çalışmış olanların iş bulma yöntemlerine ilişkin görüşler yer almaktadır.
Mezunlardan daha önce çalışmış olanların; % 34.1’i arkadaş/tanıdık aracılığıyla,
% 24’ü mezun olduğu okulun yöneticileri ve öğretmenleri aracılığıyla, % 22.8’i kendi
çabasıyla, % 10.8’i ilanlarla, % 6.6’sı ailesinin yardımıyla, % 1.7’si stajla, hâlen çalışıyor
olanların ise % 35.7’si mezun olduğu okulun yöneticileri ve öğretmenleri aracılığıyla,
26
% 22.7’si arkadaş/tanıdık aracılığıyla, % 19.7’si kendi çabasıyla, % 12.2’si ailesinin
yardımıyla, % 6.3’ü ilanla, % 2.2’si stajla, % 0.8’i İŞKUR aracılığıyla, % 0.4’ü devlet
memurları sınavıyla iş bulduklarını ifade etmişlerdir.
TABLO 3.17
MEZUN ÇALIŞANLARIN İŞ BULMA YÖNTEMLERİ
İş Bulmada Etkili Yöntem Mezun
f %
Hâlen Çalışmayanlar
İlanla 18 10,8 Arkadaş/Tanıdık Aracılığıyla 57 34,1 Mezun Olduğum Okulun Yönetici ve Öğretmenleri Aracılığıyla 40 24,0
Kendi Çabamla 38 22,8 Ailem Yardımıyla 11 6,6 Stajla 3 1,7
Toplam 167 100
Çalışmakta Olanlar
İlanla 15 6,3 Arkadaş/Tanıdık Aracılığıyla 54 22,7 Mezun Olduğum Okulun Yönetici ve Öğretmenleri Aracılığıyla 85 35,7
Kendi Çabamla 47 19,7 Ailem Yardımıyla 29 12,2 Stajla 5 2,2 DMS Sınavıyla 1 0,4 İş ve İşçi Bulma Kurumuyla 2 0,8
Toplam 238 100
Araştırma kapsamındaki hâlen çalışan ya da daha önce bir işte çalışmış olanların
büyük çoğunluğu mezun oldukları okul yönetici ve öğretmenleri ya da arkadaş ve tanıdık
vasıtasıyla iş bulabildiklerini belirtmişlerdir. Bu bulgular iş yerlerinin genellikle ikili
ilişkilerle personel alma eğiliminde olduğunu göstermektedir.
27
3.2.6. Mezunların Alanlarında İş Bulamama Nedenleri
TABLO 3.18
MEZUNLARIN ALANLARINDA İŞ BULAMAMA NEDENLERİ
İş Bulamama Nedenleri Mezun
f % İstihdamın Olmamasından (Trabzon ve Elâzığ Tesviye bölümü) 84 45,2
Üniversiteye Devam Ettiklerinden 46 24,4 Lise Mezunu Alınmadığından 19 10,2 Üniversiteye Gitmek 12 6,4 Okulda Bölümle İlgili Yetirli Bilgi ve Beceriyi Alınmamak ( Eğitim Yetersizliği) 10 5,3
Alan Dışı İş Bulabildiğimden 5 2,6 Çalışmak İsteğinin Olmaması 4 2,1 Okulların Teknolojinin Gerisinde Kalmasından 3 1,6 Yabancı Dil Eksikliğinden 2 1,1 Bilgisayar Bilgisinin Yetersizliği 2 1,1
Toplam 187 100
Araştırma kapsamında olup alanlarında iş bulamayan mezunlara ait veriler Tablo
3.18’de yer almaktadır.
Alanlarında iş bulamayan mezunların; % 45.2’si illerinde bölümleri ile ilgili iş
sahasının olmadığından dolayı iş bulamadıklarını belirtirken, % 24.4’ü hâlen üniversitede
okudukları için iş bulamadıklarını, % 10.2’si alanlarındaki iş yerlerine lise mezunu
almadıkları için işe giremediklerini, % 6.4’ü üniversiteye gitmek istedikleri için,
% 5.3’ü okullarında ki eğitimin yetersizliğinden, % 2.6’sı alan dışı iş bulabildiklerini,
% 2.1’i çalışmak istemediğinden, % 1.6’sı okulların teknolojinin gerisinde kalmasından,
% 1.1’i ise yabancı dil ve bilgisayar bilgilerinin yetersizliğinden dolayı iş bulamadıklarını
belirtmişlerdir.
Alanlarında iş bulamayan mezunların yarıya yakını neden olarak yörelerindeki
istihdam yetersizliğini ifade etmişlerdir.
28
3.2.7. Mezunların Bölümlerini Tercih Nedenleri
Tablo 3.19’da Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Kaybetmiş Bölümlerin
Tespiti Araştırma’sında mezunların bölümleri tercih sebeplerine ilişkin veriler yer
almaktadır.
Araştırma kapsamına alınan illerdeki mezunların; % 78.3’ü meslek sahibi olmak,
% 35.8’i kısa sürede iş bulmak, % 19.8’i lise diploması almak, % 1.7’i aile isteğiyle,
% 1.3’ü kendi isteğiyle, % 0.5’i tanıdık tavsiyesiyle, % 0,2’i mecburiyetten % 9.3’ü
yüksek okula gitmek istemediklerinden mezun oldukları bölümü tercih ettiklerini ifade
etmişlerdir.
TABLO 3.19
MEZUNLARIN BÖLÜMLERİNİ TERCİH NEDENLERİ
Bölüm Tercih Sebebi Mezun
f % Meslek Sahibi Olmak 580 78,3 Kısa Sürede İş Bulmak 265 35,8 Lise Diploması Almak 147 19,8 Yüksek Okula Gitmek İstemediğimden 69 9,3
Tanıdık Tavsiyesi 4 0,5 Kendi İsteği 10 1,3 Aile Mesleği 13 1,7 Mecburiyetten 2 0,2
Toplam 1086 100
• Bu soruda birden fazla seçenek işaretleme imkânı verilmiştir.
Elde edilen verilere göre meslek liselerinin kuruluş amacı doğrultusunda
mezunların büyük çoğunluğunun okulu bitirdikten sonra meslek sahibi olmak ve
kazandıkları meslekî bilgi ve beceriye dayalı olarak kısa sürede iş bulmak için okudukları
bölümü tercih ettikleri söylenebilir.
29
3.2.8. Mezunların Bölümlerini Tavsiye Etmeleri
Tablo 3.20’de mezunların bölümlerini başkalarına tavsiye etmelerine ilişkin
cevapların dağılımı yer almaktadır.
Mezunların verdiği cevapların % 77.3’ü bölümlerini başkalarına tavsiye
edeceğini ifade ederken, % 20.3’ü ise tavsiye etmeyeceklerini ifade etmişlerdir.
TABLO 3.20
MEZUNLARIN BÖLÜMLERİNİ BAŞKALARINA TAVSİYE ETMELERİNE GÖRE DAĞILIMI
Bölümü Başkalarına Tavsiye Etme
Mezun
f % Evet 573 77,3 Hayır 151 20,3 Boş/Geçersiz 17 2,4
Toplam 741 100
Bu bulgulara göre araştırma kapsamına alınan mezunların büyük çoğunluğunun
bölümlerin başkalarına tavsiye edecek kadar okullarından (bölümlerinden) memnun
oldukları ifade etmişlerdir.
3.2.9. Mezunların Bölümlerini Tavsiye Etmeme Nedenleri
Tablo 3.21’de mezunların bölümlerini başkalarına tavsiye etmeme nedenleriyle
ilgili bulgulara yer verilmiştir.
Eldeki verilerde mezunların; % 48.6’sı alanlarında iş bulamadıkları için, % 34,3’ü
üniversiteye girişteki farklı katsayı uygulamasından, % 12,4’ü eğitim programlarının
yetersizliğinden, % 3,9’u öğretmenlerin sayıca yetersizliğinden, % 0.8’i iş yerlerince
tercih edilmedikleri için bölümlerini başkalarına tavsiye etmediklerini belirtmişlerdir.
30
Eğitim aldıkları alanda iş bulmakta sıkıntı çeken mezunların bölümlerini
başkalarına tavsiye etmedikleri anlaşılmaktadır.
TABLO 3.21
MEZUNLARIN BÖLÜMLERİNİ BAŞKALARINA TAVSİYE ETMEME NEDENLERİ
Bölümün Tavsiye Edilmeme Nedenleri
Mezun
f % Eğitim Programlarının Yetersizliği 31 12,4 Mezunların İş Bulamaması* İstihdam Edilememek 122 48,6
Öğretmenlerin Sayıca Yetersizliği 10 3,9 Üniversiteye Girişteki Farklı Katsayı Uygulaması 86 34,3
İş yerlerince Tercih Edilmemesi* 2 0,8
Toplam 251 100
* Bu soruda birden fazla seçenek işaretleme imkânı verilmiştir.
3.3. İŞ YERİ SORUMLUSUNA AİT KİŞİSEL BİLGİLER
Bu bölümde, adı geçen meslek liselerinde istihdam özelliğini kaybetmiş
bölümleri tespit etmek amacıyla yapılan “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini
Kaybetmiş Bölümlerin Tespiti Araştırma’sına” ait iş yeri sorumlularının bulguları ve
yorumları yer almaktadır.
3.3.1. İş Yerinin Bulunduğu İl
Tabloda araştırma kapsamındaki iş yeri sorumlularının iş yerlerinin bulunduğu
illere ait veriler yer almaktadır.
31
TABLO 3.22
İŞ YERİNİN BULUNDUĞU İLLERE GÖRE DAĞILIMI
İl Adı İş Yeri Sorumlusu
f % İzmir 35 15,5 Ankara 33 14,6 Eskişehir 32 14,2 İçel 29 12,8 Denizli 18 8,0 Trabzon 16 7,1 Hatay 12 5,3 Edirne 9 4,0 Elazığ 9 4,0 Çanakkale 8 3,5 Zonguldak 8 3,5 Batman 7 3,1 Şanlıurfa 6 2,7 Malatya 2 0,9 Boş/Geçersiz 2 0,8
Toplam 226 100
Tablo 3.22’de iş yerlerinin; % 15,5’i İzmir’den, % 14.6’sı Ankara’dan, % 14.2’si
Eskişehir’den, % 12.8’i İçel’den, % 8’i Denizli’den, % 7.1’i Trabzon’dan, % 5.3’ü
Hatay’dan, % 4’ü Edirne’den ve Elazığ’dan, % 3.5’i Çanakkale’den ve Zonguldak’tan,
% 3.1’i Batman’dan, % 2.7’i Şanlıurfa’dan, % 0.9’u Malatya’dan yer aldığı
anlaşılmaktadır.
3.3.2. İşletme Sorumlularının İş Yerindeki Görevi Tablo 3.24’de iş yeri sorumlularının işletmedeki görevlerine ilişkin bulgular yer almaktadır. İş yeri sorumlularının % 38.9’u iş yeri sahibi, % 27.4’ü iş yeri sorumlusu, %
19.9’u bölüm şefi ve yine Tabloda da görüldüğü gibi değişik yüzdeliklerde işletmenin
farklı bölümlerinde çalışan görevlilerden oluştuğu anlaşılmaktadır.
32
TABLO 3.23
İŞ YERİ SORUMLULARININ İŞLETMEDEKİ GÖREV DAĞILIMI
İş Yerindeki Görev İş Yeri Sorumlusu
f % İş Yeri Sahibi 88 38,9 İş Yeri Sorumlusu 62 27,4 Bölüm Şefi 45 19,9 Personel Şefi 4 1,8 Teknisyen 3 1,3 İşçi 3 1,3 Ustabaşı 3 1,3 Muhasebeci 2 0,9 Yönetmen 1 0,4 Eğitim Md. 1 0,4 Sosyal Hizmetler Memuru 1 0,4 Personel Memuru 1 0,4 Mühendis 1 0,4 Servis Yetkilisi 1 0,4 Mekanik Ustabaşı 1 0,5 Laborant 1 0,4 Memur 1 0,4 Müşteri Yardımcısı 1 0,4 Müdür 1 0,4 Eğitim Sorumlusu 1 0,4 Boş/Geçersiz 4 1,8
Toplam 226 100
3.3.3. İş Yeri Sorumlusunun Cinsiyeti
Tablo 3.24’de ankete katılan iş yeri sorumlularının cinsiyetlerine ilişkin dağılıma
ait veriler bulunmaktadır.
Tabloya göre iş yeri sorumlularının; % 86.8’i erkek, % 11.9’u kadındır. Bu
alanlarda örnekleme alınan dağılıma bakıldığında iş yeri sorumlularının çoğunluğunun
erkeklerden oluştuğu görülmektedir.
33
TABLO 3.24
İŞ YERİ SORUMLULARININ CİNSİYETE GÖRE DAĞILIMI
Cinsiyet İş Yeri Sorumlusu
f % Kadın 27 11,9 Erkek 196 86,8 Boş/Geçersiz 3 1,3
Toplam 226 100
3.3.4. İş Yeri Sorumlularının Öğrenim Düzeyi
Aşağıdaki Tabloda iş yeri sorumlularının, öğrenim düzeylerine ait veriler yer
almıştır. TABLO 3.25
İŞ YERİ SORUMLULARININ ÖĞRENİM DÜZEYLERİ
Öğrenim Düzeyi İş Yeri Sorumlusu
f % İlköğretim 16 7,1 Lise 68 30,1 Ön Lisans 24 10,6 Lisans 108 47,8 Yüksek Lisans 10 4,4 Boş/Geçersiz - -
Toplam 226 100
Araştırmaya katılan iş yeri sorumlularının % 47.8’i lisans, % 30.1’i lise,
% 10.6’sı ön lisans ve % 7.1’i ilköğretim bitirdikleri anlaşılmaktadır.
Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Kaybetmiş Bölümlerin Tespiti
Araştırması kapsamındaki illerde iş yeri sorumlularının büyük çoğunluğunun lisans
düzeyinde eğitim almış kişilerden oluştuğu görülmektedir.
34
İş yeri sahiplerinin eğitime önem verdikleri ve ön planda tutukları dolaysıyla da
İş yerindeki sorumlulukların eğitim düzeyi yüksek kişilere verildiği söylenebilir.
3.3.5. İş Yeri Sorumlularının Meslekteki Kıdemi
Aşağıdaki Tabloda ankete katılan iş yeri sorumlularının meslekteki kıdem
dağılımı görülmektedir.
Ankete katılan iş yeri sorumlularının; % 36.3’ünü 20 yıl ve daha fazla, % 20.8’ni
10-14 yıl arası, % 20.4’nü 15-19 yıl arası, % 12.8’ni 6-9 yıl arası, % 9.3’nü ise 5yıl ve
daha az hizmet yapanların oluşturduğu görülmektedir.
Elde edilen verilere göre işletmelerde öğrencilerin, meslekî bilgi ve tecrübeye
sahip uzun yıllar işletmeye hizmet vermiş kıdemli ve alanlarında uzmanlaşmış kişilerin
sorumluğunda oldukları anlaşılmaktadır.
TABLO 3.26
İŞ YERİ SORUMLULARININ KIDEM DAĞILIMI
Kıdem İş Yeri Sorumlusu
f % 5 yıl ve daha az 21 9,3 6-9 yıl 29 12,8 10-14 yıl 47 20,8 15-19 yıl 46 20,4 20 yıl ve daha fazla 82 36,3 Boş/Geçersiz 1 0,4
Toplam 226 100
3.3.6. Personel Alımında Meslek Lisesi Mezunlarının Tercih Edilmesi
Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Kaybetmiş Bölümlerin Tespiti
Araştırmasında örneklem kapsamındaki iş yeri sorumlularının iş yerlerine meslek lisesi
35
mezunlarını ne derecede tercih ederler sorusuna ilişkin bilgiler Tablo 3.27’de yer
almaktadır.
İş yeri sorumlularının yarıya yakını kısmının iş yerlerinde meslek lisesi mezunu
çok düzeyinde çalıştırmak istediklerini belirtirken (% 46.5), % 31.4’ü oldukça düzeyinde,
% 14.6’ı kısmen düzeyinde iş yerlerinde meslek lisesi mezunu çalıştırmak istediklerini,
% 6.2’i çok az düzeyinde iş yerlerinde meslek lisesi mezunu çalıştırma düşüncesinde
olduklarını, % 1.3’ü hiç düzeyinde iş yerlerinde meslek lisesi mezunu çalıştırmak
istediklerini belirtmişlerdir.
TABLO 3.27
PERSONEL ALIMINDA MESLEK LİSESİ MEZUNLARININ TERCİH EDİLMESİ
İş Yerine Meslek Lisesi Mezunlarının Tercih Edilme
Derecesi
İş Yeri Sorumlusu
f % 1 Çok 105 46,5 2 Oldukça 71 31,4 3 Kısmen 33 14,6 4 Çok az 14 6,2 5 Hiç 3 1,3 Boş/Geçersiz - -
Toplam 226 100
Aritmetik Ortalama 4,15 Standart Sapma 0,98
Görüşlerin aritmetik ortalaması 4.15 ile oldukça düzeyinde, standart sapma ise
0.98’dir. Ankete katılan iş yeri sorumlularının meslek lisesi mezunlarını iş yerlerinde
çalıştırabilecekleri hususunda görüş birliğinde oldukları anlaşılmaktadır.
3.3.7. Personel Alımında Meslek Lisesi Mezunlarının Tercih Edilmeme
Nedenleri
Tablo 3.28’de iş yerlerine meslek lisesi mezunlarının personel alımında tercih
edilmeme nedenlerine ait bilgiler yer almıştır.
36
Araştırmaya katılan iş yeri sorumlularının büyük kısmının bu soruya cevap
vermediği görülmektedir. Soruyu genellikle bankacılık bölümü iş yeri sorumluları
cevaplandırmıştır. Cevap veren iş yeri sorumluları ilgili sınavla ve üniversite mezunları
arasından personel alındığını belirtmişlerdir.
TABLO 3.28
MESLEK LİSESİ MEZUNLARININ TERCİH
EDİLMEME NEDENLERİ
Mezunların Tercih Edilmeme Nedeni
İş Yeri Sorumlusu
f % Personel Alımının Sınavla Olmasından 3 1,2
Yönetimin Kararı (Lise Mezunu Alınmamasından) 4 1,7
Toplam 7 2,9
Personel alımında meslek lisesi mezunlarını tercih etmeyen iş yeri sorumlularının
(% 17) büyük çoğunluğu, meslek lisesi mezunlarının işe alınmama nedenini cevapsız
bırakmıştır. İş yeri sorumlularının küçük bir kısmının bu konuyu fazla önemsemedikleri
söylenebilir.
37
BÖLÜM – 4
ANKETE KATILANLARIN EĞİTİME İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ
Bu bölümde örneklem kapsamına alınan meslek dersi öğretmenleri, 2002-2003
öğretim yılı mezunları ve bu dönem mezunlarının beceri eğitimi yaptıkları iş yeri
sorumlularının eğitime ilişkin görüşleri yer almaktadır.
4.1. ÖĞRETMENLERİN EĞİTİME İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ
4.1.1. Bölümlere Öğrenci Seçiminde Uygulanan Yöntemin Bölüm
Amaçlarına Uygunluğu
Aşağıdaki Tabloda bölümlere öğrenci seçiminde uygulanan yöntemin bölüm
amaçlarına uygunluk derecesine ilişkin dağılımı görülmektedir.
Bölümlere öğrenci seçiminde uygulanan yöntemin bölüm amaçlarına uygunluğu
konusunda öğretmenlerin, % 32.2’si çok az, % 25’i kısmen, % 19.1’i hiç, % 15.3’ü
oldukça düzeyinde görüş belirtirken % 6.4’ü çok düzeyinde görüş belirtmişlerdir.
Dağılımın aritmetik ortalaması 2.57, standart sapması 1.16’dır.
TABLO 4.1
BÖLÜMLERE ÖĞRENCİ SEÇİMİNDE UYGULANAN YÖNTEMİN BÖLÜM AMAÇLARINA UYGUNLUK DERECESİ
Katılım Düzeyi Öğretmen f %
5 Çok 15 6,4 4 Oldukça 36 15,3 3 Kısmen 59 25,0 2 Çok az 76 32,2 1 Hiç 45 19,1 Boş/Geçersiz 5 2,0
Toplam 236 100 Aritmetik Ortalama 2,57 Standart Sapma 1,16
38
Bulgulara göre aritmetik ortalamanın çok az düzeyinde çıkması okulların
bölümlere öğrenci seçiminde uyguladığı yöntemin bölüm amaçlarına uymadığını ortaya
koymaktadır.
Meslek liselerinin araştırma kapsamındaki bölümlerine öğrenci seçiminde izlenen
yöntemin bölüm amaçlarına uygunluğu açısından sağlıklı olmadığı anlaşılmaktadır.
4.1.2. Bölümde Uygulanan Öğretme-Öğrenme Yöntemlerinin Program
Amaçlarına Uygunluğu
TABLO 4.2
BÖLÜMDE UYGULANAN ÖĞRETME-ÖĞRENME YÖNTEMLERİNİN PROGRAM
AMAÇLARINA UYGUNLUK DERECESİ
Katılım Düzeyi Öğretmen f %
5 Çok 39 16,5 4 Oldukça 129 54,7 3 Kısmen 54 22,9 2 Çok az 9 3,8 1 Hiç 1 0,4 Boş/Geçersiz 4 1,7
Toplam 236 100 Aritmetik Ortalama 3,84 Standart Sapma 0,76
Tablo 4.2’de bölümde uygulanan öğretme-öğrenme yöntemlerinin program
amaçlarına uygunluk derecesine ilişkin dağılım yer almaktadır.
Öğretmenlerin yarıya yakın kısmı bölümde uygulanan öğretme-öğrenme
yöntemlerinin program amaçlarına uygun olduğu görüşünü belirtirken, % 22.9’u kısmen,
% 16.5’i çok, % 3.8’i çok az, % 0.4’ü hiç uygun olmadığı görüşünü ifade etmişlerdir.
Görüşlerin aritmetik ortalaması (oldukça ) 3.84, standart sapması 0.76’dır.
39
Eğitim-öğretim faaliyetinin gerçekleştirilmesinde okullarda öğretmenlerin
kullandıkları yöntemin, öğrencilerin kazanması gereken bilgi ve beceriler için yerinde
olduğu görülmektedir.
4.1.3. Bölüme Ait Atölye/Laboratuvar Donanımının Öğretme/Öğrenmeye
Uygunluğu
Aşağıdaki Tabloda bölüme ait atölye/laboratuvar donanımının öğretme/
öğrenmeye uygunluk durumuna ilişkin veriler yer almaktadır.
TABLO 4.3
BÖLÜME AİT ATÖLYE/LABORATUVAR DONANIMININ ÖĞRETME-ÖĞRENMEYE UYGUNLUK DERECESİ
Katılım Düzeyi Öğretmen f %
5 Çok 27 11,4 4 Oldukça 65 27,5 3 Kısmen 62 26,3 2 Çok az 57 24,2 1 Hiç 19 8,1 Boş/Geçersiz 6 2,5
Toplam 236 100 Aritmetik Ortalama 3,10 Standart Sapma 1,15
Tablo incelendiğinde; öğretmenlerin yarıdan fazlası bölüme ait atölye/laboratuvar
donanımının öğretme/öğrenmeye uygun olmadığını, % 27.5’i oldukça, % 11.4’ü çok
düzeyinde uygun olduğun belirtmişlerdir. Görüşlerin aritmetik ortalaması 3.10 kısmen
düzeyinde, standart sapması ise 1.15’dir.
Meslek liselerinin örnekleme alınan bölümlerine ait atölye/laboratuvarlar için
Bakanlığın gönderdiği donanımın öğretme/öğrenmeyi yeterince destekleyecek düzeyde
olmadığı öğretmenlerin çoğunluğunun görüşüdür.
40
4.1.4. Programların Gerçekleştirilmesinde Bölüm İçin Ayrılan Ödeneğin
Yeterliği
TABLO 4.4
BÖLÜM İÇİN AYRILAN ÖDENEĞİN YETERLİĞİ
Katılım Düzeyi Öğretmen f %
5 Çok 9 3,8 4 Oldukça 42 17,8 3 Kısmen 63 26,7 2 Çok az 84 35,6 1 Hiç 35 14,8 Boş/Geçersiz 3 1,3
Toplam 236 100 Aritmetik Ortalama 2,60 Standart Sapma 1,07
Tablo 4.4’te programların gerçekleştirilmesin de bölüm için ayrılan ödeneğin
yeterliğine ait değerler yer almaktadır.
Ödeneklerin yeterliği konusunda öğretmenlerin; % 35.6’sı çok az, % 26.7’si
kısmen, % 17.8’i oldukça, % 14.8’i hiç ve % 3.8’i çok düzeyinde görüş belirtmişlerdir.
Dağılımın aritmetik ortalaması 2.60 kısmen düzeyinde, standart sapması 1.07’dir.
Meslek liselerinin örnekleme kapsamına alınan bölümlerine Millî Eğitim
Bakanlığı tarafından gönderilen ödenekten, bölümler için ayrılan miktarın eğitim
programlarına göre öğrencilere meslekî eğitimin verilmesinde yeterli olmadığı
söylenebilir. Okullarda ödenek sıkıntısı yaşandığı görülmektedir.
4.1.5. Bölüm Eğitim Programlarının Öğrencileri İş Hayatına Hazırlama
Yeterliği
Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Kaybetmiş Bölümlerin Tespiti
Araştırma’sında, bölüm eğitim programları öğrencileri iş hayatına hazırlamada ne derece
41
yeterlidir sorusuna ilişkin olarak, ankete katılan öğretmenlerden elde edilen veriler Tablo
4.5’te yer almaktadır.
Verilere göre öğretmenlerin, % 44.9’u oldukça, % 30.1’i kısmen, % 10.2’si çok
az, % 9.7’i çok, % 0.4’ü hiç düzeyinde programların öğrencileri iş hayatına hazırlamada
yeterli olduğunu ifade etmişlerdir.
TABLO 4.5
BÖLÜM EĞİTİM PROGRAMLARININ ÖĞRENCİLERİ
İŞ HAYATINA HAZIRLAMA YETERLİĞİ
Katılım Düzeyi Öğretmen
f %
5 Çok 23 9,7 4 Oldukça 106 44,9 3 Kısmen 71 30,1 2 Çok az 24 10,2 1 Hiç 3 1,3 Boş/Geçersiz 9 3,8
Toplam 236 100 Aritmetik Ortalama 3,54 Standart Sapma 0,87
Bu soruda öğretmenlerin vermiş olduğu cevapların aritmetik ortalaması 3.54 ile
“oldukça” düzeyindedir. Standart sapması ise 0.87’dir.
Millî Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanan yürürlükteki eğitim programlarının
öğrencileri iş hayatına hazırlamada yeterli olduğu ortaya çıkmaktadır. Eğitimin
programlarının piyasa koşullarına uygun olduğu söylenebilir.
42
4.1.6. Staj Yapılan İş Yeri Ortamının Eğitim Program Amaçlarına
Uygunluğu
Tablo 4.6’da Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Kaybetmiş Bölümlerin
Tespit Edilmesinde öğrencilerin staj yaptıkları iş yeri ortamının bölüm eğitim program
amaçlarına uygunluğu hususunda öğretmen görüşlerine ilişkin bulgular yer almaktadır.
Konuyla ilgili olarak öğretmenlerin; % 36.9’u kısmen ve % 34.7’si oldukça
düzeyinde staj ortamının program amaçlarına uygun olduğunu belirtirken; % 16.5’u çok,
% 7.6’sı çok az, % 1.3’ü hiç düzeyinde staj ortamının program amaçlarına uygun
olmadığını belirtmişlerdir. Cevapların aritmetik ortalaması 3.59 oldukça düzeyindedir.
Standart sapması ise 0.90’dır.
TABLO 4.6
STAJ YAPILAN İŞ YERİ ORTAMININ
EĞİTİM PROGRAM AMAÇLARINA UYGUNLUĞU
Katılım Düzeyi Öğretmen f %
5 Çok 39 16,5 4 Oldukça 82 34,7 3 Kısmen 87 36,9 2 Çok az 18 7,6 1 Hiç 3 1,3 Boş/Geçersiz 7 3,0
Toplam 236 100 Aritmetik Ortalama 3,59 Standart Sapma 0,90
Elde edilen verilerde 3308’e göre araştırma kapsamındaki bölümlerde uygulanan
beceri eğitimi programı için öğrencilerin gönderildikleri iş yerlerinde, iş yeri sahipleri
öğrencileri eğitim program amaçlarına uygun ortamlarda çalıştırdıkları anlaşılmaktadır.
Araştırma kapsamındaki bölüm mezunlarının öğrencilik döneminde mesleklerine
uygun İş yeri ortamında staj yaptıkları söylenebilir.
43
4.1.7. Mezunların Yöreleri Dışında Alanlarında İş Bulmaları Tablo 4.7’de öğretmenlere göre bölüm mezunlarının yöreleri dışında alanlarında
iş bulma imkânlarına ait bulgular sunulmuştur.
TABLO 4.7
MEZUNLARIN YÖRELERİ DIŞINDA ALANLARINDA İŞ BULMA DURUMU
Katılım Düzeyi Öğretmen f %
5 Çok 14 5,9 4 Oldukça 41 17,4 3 Kısmen 71 30,1 2 Çok az 74 31,4 1 Hiç 22 9,3 Boş/Geçersiz 14 5,9
Toplam 236 100 Aritmetik Ortalama 2,78 Standart Sapma 1,06
Yukarıdaki Tablo incelendiğinde, araştırmaya katılan öğretmenlerin, bölüm
mezunlarının yöreleri dışında alanları ile ilgili işleri iş bulma imkânlarına ilişkin olarak;
% 31.4’ü çok az ve % 30.1’i kısmen iş bulabildiklerini ifade ederken, % 17.4’ü oldukça,
% 9.3’ü hiç, % 5.9’u çok düzeyinde iş bulduklarını belirtmişlerdir. Aynı Tabloda
cevapların aritmetik ortalaması 2.78 kısmen düzeyinde, standart sapması ise 1.06’dır.
Öğretmenlerin büyük çoğunluğu öğrencilerin mezun olduktan sonra yöreleri
dışında dahi iş bulamadıkları görüşünde birleşmektedirler.
Araştırma kapsamındaki bölüm mezunlarının yöreleri dışında bile çalışma
talebinde bulunmalarına rağmen iş bulamakta zorlandıkları istihdam sorunu yaşadıkları
söylenebilir.
44
4.2. MEZUNLARIN EĞİTİME İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ
4.2.1. Bölümlerde Kullanılan Araç-Gereçlerin Eğitim Faaliyetleri İçin
Yeterliği
Araştırma kapsamındaki bölümlerde kullanılan araç-gereçlerin eğitim – öğretim
faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için yeterlilik derecesine ilişkin veriler Tablo 4.8’de
görülmektedir.
TABLO 4.8
BÖLÜMLERDE KULLANILAN ARAÇ-GEREÇLERİN
EĞİTİM İÇİN YETERLİĞİ
Katılım Düzeyi Mezun f %
5 Çok 142 19,2 4 Oldukça 303 40,9 3 Kısmen 192 25,9 2 Çok az 89 12,0 1 Hiç 12 1,6 Boş/Geçersiz 3 0,4
Toplam 741 100 Aritmetik Ortalama 3,64 Standart Sapma 0,98
Mezunların; % 40.9’u oldukça, % 25.9’u kısmen, % 19.2’si çok, % 12’si çok az,
% 1.6’sı hiç düzeyine de bölümlerde kullanılan araç-gereçlerin eğitim - öğretim
faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için yeterli olduğu görüşlerini ifade etmişlerdir.
Görüşlerin aritmetik ortalaması 3.64, standart sapması 0.98’dir. Aritmetik ortalama
oldukça düzeyini göstermektedir.
Örneklem kapsamında yer alan bölümlerdeki mevcut araç-gereç ve materyallerin
eğitim programlara göre eğitim-öğretim faaliyetlerini gerçekleştirmek için yeterli
düzeyde olduğu söylenebilir.
45
Konu edilen bölümlerdeki donanımın yeterli olduğu, dolayısıyla bölümlerde
meslekî eğitim öğretimin yerine getirilmesinde sıkıntı yaşanmadığı ortaya çıkmaktadır.
4.2.2. Mezunların Meslekî Tutum ve İş Alışkanlıklarının
İş Hayatına Uygunluğu
Tablo 4.9’da mezunların, eğitim süresince aldıkları meslekî tutum ve iş
alışkanlıklarının iş hayatına uygunluğuna ait görüşleri yer almaktadır.
TABLO 4.9
MEZUNLARIN MESLEKÎ TUTUM VE İŞ ALIŞKANLIKLARININ
İŞ HAYATINA UYGUNLUK DERECESİ
Katılım Düzeyi Mezun f %
5 Çok 200 27,0 4 Oldukça 314 42,4 3 Kısmen 158 21,3 2 Çok az 53 7,2 1 Hiç 14 1,9 Boş/Geçersiz 2 0,2
Toplam 741 100 Aritmetik Ortalama 3,86 Standart Sapma 0,97
Mezunların yarıdan fazlası eğitimleri süresince kazandıkları meslekî tutum ve iş
alışkanlıklarının yeterli olduğunu, % 21.3’ü kısmen, % 7.2’si çok az ve % 1.9’u hiç
düzeyinde yeterli olmadığını ifade etmişlerdir. Verilerin aritmetik ortalaması 3.86
oldukça düzeyinde, standart sapması 0.97’dir.
Mezunların eğitimini aldıkları alanları için hedeflenen meslekî tutum ve iş
alışkanlıklarının eğitimleri süresince yeterli düzeyde kazandıkları tespit edilmiştir.
Mezunların kazandıkları meslekî tutum ve iş alışkanlıkları yönüyle iş piyasasında sıkıntı
yaşamayacakları söylenebilir.
46
4.2.3. Okulda ve İşletmelerde Verilen Meslekî Bilgilerin Uyumu
Aşağıdaki Tabloda mezunların okulda edindikleri meslekî bilgilerle staj sırasında
iş yerlerinde gördükleri meslekî bilgilerin uyum derecesine ait veriler yer almaktadır.
Tabloya göre mezunlar, okullarda verilen meslekî bilgilerle iş yerlerinde verilen
meslekî bilgilerin % 39.5’i oldukça uyumlu olduğunu, % 26.5’i kısmen uyumlu
olduğunu, % 18.1 çok derecesinde uyum gösterdiğini, % 10.1’i çok az uyumlu olduğunu,
% 4’ü hiç uyumlu olmadığını belirtmişlerdir. Elde edilen bu verilere göre aritmetik
ortalama 3.59 ile oldukça düzeyinde, standart sapma 1.03’dür.
Anket sonuçları, mezunların eğitimleri süresince bölümlerinde edindikleri
meslekî bilgilerle 3308 sayılı kanun gereği iş yerlerinden edindikleri meslekî bilgilerin
birbirini tamamladığı görülmektedir.
Mezunların öğrencilik dönemlerinde mesleklerini öğrenmeye uygun iş yerlerinde
beceri uygulaması yaptıkları söylenebilir. Okul yönetiminin de bu konuda gereken özeni
gösterdiği görülmektedir.
TABLO 4.10
OKULARDA VE İŞLETMELERDE
VERİLEN MESLEKÎ BİLGİLERİN UYUMU
Katılım Düzeyi Mezun f %
5 Çok 134 18,1 4 Oldukça 293 39,5 3 Kısmen 196 26,5 2 Çok az 75 10,1 1 Hiç 30 4,0 Boş/Geçersiz 13 1,8
Toplam 741 100 Aritmetik Ortalama 3,59 Standart Sapma 1,03
47
4.2.4. Okulda ve İşletmelerde Kazandırılan Meslekî Becerilerin Uyumu
Tablo 4.11’de mezunların okulda edindikleri meslekî becerilerle staj sırasında iş
yerlerinde gördükleri meslekî becerilerin uyum derecesine ilişkin bulgular yer almıştır.
Tabloya göre mezunların; % 35.5’i okullarda kazandırılan meslekî becerilerle iş
yerlerinde kazandırılan meslekî becerilerin oldukça uyumlu olduğunu, % 27.5’i kısmen
uyumlu olduğunu, % 21.5’i çok derecesinde uyum gösterdiğini, % 10.5’i çok az uyumlu
olduğunu, % 2.4’ü hiç uyumlu olmadığını belirtmişlerdir. Verilerin aritmetik ortalaması
3.65 ile oldukça düzeyinde ve standart sapması 1.01’dir.
TABLO 4.11
OKULDA VE İŞLETMELERDE KAZANDIRILAN
MESLEKÎ BECERİLERİN UYUM DERECESİ
Katılım Düzeyi Mezun f %
5 Çok 159 21,5 4 Oldukça 263 35,5 3 Kısmen 204 27,5 2 Çok az 78 10,5 1 Hiç 18 2,4 Boş/Geçersiz 19 2,6
Toplam 741 100 Aritmetik Ortalama 3,65 Standart Sapma 1,01
Elde edilen bulgulara göre, mezunların eğitim süresince bölümlerinde edindikleri
meslekî becerilerle 3308 sayılı kanun gereği iş yerlerinde edindikleri meslekî becerilerin
birbirine paralel verildiği görülmektedir. Okul yöneticilerinin mezunlara eğitimleri
dönemlerinde uygulamalarını sürdürmeleri için uygun İş yerileri seçtikleri söylenebilir.
48
4.2.5. Beceri Eğitimi Alınan İşletmelerdeki Teknik İmkânların Yeterliği
Meslek liselerinde istihdam özelliğini kaybetmiş bölümlerin tespiti
araştırmasında mezunların staj yaptıkları iş yerlerindeki teknik imkânların yeterliğine
ilişkin veriler Tablo 4.12’de yer almaktadır.
Mezun görüşlerinin % 40.5’i işletmelerdeki teknik imkânların oldukça düzeyinde
yeterli olduğunu ifade ederken, % 25’i çok, % 23.2’si kısmen yeterli olduğunu, % 7’si
çok az, % 2’si ise hiç yeterli olmadığı ifade etmişlerdir. Mezun görüşlerinin aritmetik
ortalaması 3.81 ile oldukça düzeyinde, standart sapması ise 0.97’dir.
Mezunların büyük çoğunluğu staj için seçilen işletmelerdeki teknik imkânların
meslekî becerileri kazanmaları için yeterli olduğu görüşünü paylaşmaktadırlar.
Mezunların teknik imkânları yeterli işletmelerde staj yaptıkları dolaysıyla aldıkları
uygulama eğitiminin yeterli olduğu söylenebilir.
TABLO 4.12
BECERİ EĞİTİMİ ALINAN İŞLETMELERDEKİ
TEKNİK İMKÂNLARIN YETERLİĞİ
Katılım Düzeyi Mezun f %
5 Çok 185 25,0 4 Oldukça 300 40,5 3 Kısmen 172 23,2 2 Çok az 52 7,0 1 Hiç 15 2,0 Boş/Geçersiz 17 2,3
Toplam 741 100 Aritmetik Ortalama 3,81 Standart Sapma 0,97
49
4.2.6. Beceri Eğitimi Alınan İşletmelerdeki
Teknik İmkânların Öğrenci Kullanımına Sunulması
Tablo 4.13’te mezunların staj yaptıkları işletmelerde teknik imkânların
kullandırılma derecesine ilişkin verilere ait bilgiler yer almaktadır.
Mezunların; % 35.6’sı iş yeri sahiplerinin işletmesindeki teknik imkânları
oldukça düzeyinde öğrencilerin yararlandığını, % 27’si teknik imkânlardan kısmen
düzeyinde yararlandıklarını, % 21.3’ü çok düzeyinde bu imkâna sahip olduklarını,
% 10.9’u çok az düzeyinde, % 2.8’i hiç yararlanamadıklarını belirtmişlerdir.
Görüşlerin aritmetik ortalaması 3.63 ile oldukça düzeyinde, standart sapması ise
1.03’tür. Elde edilen bulgulara göre ankete katılanlar arasında bu konuda görüş birliği
olduğu görülmektedir. İş yeri sahiplerinin işletmelerine staja gelen öğrencilerin meslekî
beceri kazanmaları için işletmenin teknik imkânlarını kullandırdıkları söylenebilir.
TABLO 4.13
BECERİ EĞİTİMİ ALINAN İŞLETMELERDE TEKNİK
İMKÂNLARIN KULLANIMA SUNULMASI
Katılım Düzeyi Mezun f %
5 Çok 158 21,3 4 Oldukça 264 35,6 3 Kısmen 200 27,0 2 Çok az 81 10,9 1 Hiç 21 2,8 Boş/Geçersiz 17 2,3
Toplam 741 100 Aritmetik Ortalama 3,63 Standart Sapma 1,03
50
4.2.7. Mezunların Yörenin Ara Kademe İnsan Gücü İhtiyacını Sayısal Olarak
Karşılama Yeterliği
Aşağıdaki Tabloda bölüm mezunlarının yörelerindeki ara kademe insan gücü
ihtiyacının sayısal olarak karşılamasına ilişkin veriler görülmektedir.
TABLO 4.14
MEZUNLARIN YÖRENİN ARA KADEME İNSAN GÜCÜ İHTİYACINI
SAYISAL OLARAK KARŞILAMASI
Katılım Düzeyi Mezun f %
5 Çok 112 15,1 4 Oldukça 249 33,6 3 Kısmen 220 29,7 2 Çok az 109 14,7 1 Hiç 42 5,7 Boş/Geçersiz 9 1,2
Toplam 741 100 Aritmetik Ortalama 3,38 Standart Sapma 1,09
Bölüm mezunlarının yörenin ara kademe insan gücü ihtiyacını karşılanması ile
ilgili ankete katılan mezunların % 33.6’sı oldukça düzeyinde yöre ihtiyacının mezunlarla
karşılandığını, % 29.7’si kısmen, % 15.1’i çok düzeyinde, % 14.7’si çok az düzeyinde
karşılandığını, % 5.7’si hiç karşılanamadığını ifade etmişlerdir.
Mezunların yörenin ara kademe ihtiyacını sayısal olarak karşılamasına ait
cevapların aritmetik ortalaması 3.38 ile kısmen düzeyindedir. Standart sapması da
1.09’dur. Tablo değerlerine göre mezun görüşlerinin özdeş olduğu görülmektedir.
Meslek lisesinin amaçlarından biri de iş hayatının ihtiyaç duyduğu ara kademe
insan gücü yetiştirmektir. Ancak elde edilen verilere göre bu amaca sayısal olarak
yeterince ulaşılamadığı görülmektedir. İş yeri sorumlularına göre mezunlar istenilen
51
niteliktedir (Tablo 4.16 ve 4.17). Buna rağmen çoğunluğunun istihdam edilemediği göz
önüne alındığında ise bu çelişkili durum, mezunların bir kısmının bu soruyu
anlamadıklarını ya da samimi cevaplamadıklarını düşündürmektedir.
4.3. İŞ YERİ SORUMLULARININ EĞİTİME İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ
4.3.1. İş Yeri Ortamının Meslekî Eğitime Uygunluğu
Tablo 4.15’de iş yeri ortamının meslekî eğitime uygunluk derecesine ilişkin
örneklem kapsamındaki iş yeri sorumlularının görüşleri yer almaktadır.
TABLO 4.15
İŞ YERİ ORTAMININ MESLEKÎ EĞİTİME UYGUNLUK
DERECESİ
Katılım Düzeyi İş Yeri Sorumlusu f %
5 Çok 73 32,3 4 Oldukça 112 49,6 3 Kısmen 35 15,5 2 Çok az 3 1,3 1 Hiç 1 0,4 Boş/Geçersiz 2 0,9
Toplam 226 100 Aritmetik Ortalama 4,13 Standart Sapma 0,74
Tabloda iş yeri sorumlularının yarısı iş yeri ortamının meslekî eğitim için oldukça
uygun olduğunu, % 32.3’ü çok, % 15.5’i kısmen, % 1.3’ü çok az uygun olduğunu
belirtmişlerdir.
Elde edilen verilerin aritmetik ortalaması 4.13 ile oldukça düzeyinde ve standart
sapması 0.74’dür. İşletmelerdeki iş yeri ortamlarının meslekî eğitim uygulaması için
uygun olduğu anlaşılmaktadır.
52
4.3.2. Mezun Niteliklerinin İş Yeri Amaçlarına Uygunluğu
Aşağıdaki Tabloda örneklem kapsamındaki bölüm mezunlarının iş yeri
amaçlarına uygunluk derecesine ilişkin iş yeri sorumlularının görüşleri yer almaktadır.
TABLO 4.16
MEZUN NİTELİKLERİNİN İŞ YERİ AMAÇLARINA UYGUNLUK
DERECESİ
Katılım Düzeyi İş Yeri Sorumlusu f %
5 Çok 65 28,8 4 Oldukça 92 40,7 3 Kısmen 50 22,1 2 Çok az 12 5,3 1 Hiç - - Boş/Geçersiz 7 3,1
Toplam 226 100 Aritmetik Ortalama 3,96 Standart Sapma 0,87
Konuyla ilgili olarak, iş yeri sorumlularının % 40.7’si oldukça ve % 28.8’i çok
düzeyinde mezunların nitelik açısından İş yeri amaçlarına uygun olduğunu belirtirken,
% 22.1’i kısmen uygun olduğunu, % 5.3’ü çok az düzeyinde mezun niteliklerinin iş yeri
amaçlarına uygun olduğunu ifade etmişlerdir.
Verilere göre görüşlerin aritmetik ortalaması 3.96 olup oldukça düzeyinde ve
standart sapması da 0.87’dir.
İş yeri sorumluları iş yerlerinde çalışan bölüm mezunlarının eğitimleri süresince
kazandıkları meslekî niteliklerin iş yeri amaçlarını kapsadığını belirtmişlerdir. Mezunlara
eğitim süresince kazandırılmış meslekî niteliklerin çalıştıkları iş yeri amaçlarına cevap
verdiği anlaşılmaktadır.
53
4.3.3. Eğitim Programlarının İş Hayatının Taleplerine Uygunluğu
Tablo 4.17’de araştırma kapsamındaki bölüm mezunlarının gördüğü eğitim
programlarının onları iş hayatına hazırlamasına iş yeri sorumlularına ait veriler yer
almaktadır.
TABLO 4.17
EĞİTİM PROGRAMLARININ
İŞ HAYATININ TALEPLERİNE UYGUNLUĞU
Katılım Düzeyi İş Yeri Sorumlusuf %
5 Çok 38 16,8 4 Oldukça 109 48,2 3 Kısmen 61 27,0 2 Çok az 12 5,4 1 Hiç 3 1,3 Boş/Geçersiz 3 1,3
Toplam 226 100 Aritmetik Ortalama 3,75 Standart Sapma 0,85
İş yeri sorumlularının % 48.2’si oldukça, % 27’si kısmen, % 16.8’i çok , % 5.4’ü
çok az mezunların aldıkları eğitimin iş hayatına uygun olduğunu belirtirken, % 1.3’ü hiç
uygun olmadığı görüşünü ifade etmişlerdir. Cevapların aritmetik ortalaması 3.75 ile
oldukça düzeyinde ve standart sapması 0.85’dir.
Denek cevaplarından elde edilen verilere göre meslek liselerinin adı geçen
bölümlerinde uygulanan eğitim programları ile mezunlara kazandırılan meslekî bilgi ve
becerilerin iş piyasası için yeterli düzeyde olduğu sonuçu elde edilmiştir.
Araştırma kapsamındaki bölümlerde eğitim programlarının mezunları iş hayatına
hazırlayacak yeterlilikte olduğu ortaya çıkmaktadır.
54
4.3.4. Mezunların Yörelerinde Kendi Alanlarında İş Bulmaları
Aşağıdaki Tabloda örneklem kapsamındaki bölüm mezunlarının yörelerinde
alanlarında iş bulma imkânlarına ilişkin veriler yer almaktadır.
Konuyla ilgili olarak iş yeri sorumlularının % 34.5’i mezunların kısmen iş
bulabildiklerini, % 32.7’si oldukça, % 19.5’i çok az iş bulduklarını, % 8.8’i çok, % 3.2’si
ise hiç iş bulamadıklarını belirtmişlerdir. Tablo değerlerine göre görüşlerin aritmetik
ortalaması 3.25 ile kısmen düzeyinde ve standart sapması 0,98’dir.
İş yeri sorumluları örneklem kapsamında yer alan bölüm mezunlarının büyük
çoğunluğunun yörelerinde alanlarında iş bulamadıklarını ifade etmişlerdir. İş hayatının
ihtiyaç duyduğu nitelikleri kazanmalarına rağmen mezunların yörelerinde alanları ile
ilgili iş bulmakta sıkıntı çektikleri dolaysıyla istihdam edilemedikleri görülmektedir.
TABLO 4.18
MEZUNLARIN YÖRELERİNDE KENDİ ALANLARINDA
İŞ BULMA DURUMU
Katılım Düzeyi İş Yeri Sorumlusu f %
5 Çok 20 8,8 4 Oldukça 74 32,7 3 Kısmen 78 34,5 2 Çok az 44 19,5 1 Hiç 7 3,2 Boş/Geçersiz 3 1,3
Toplam 226 100 Aritmetik Ortalama 3,25 Standart Sapma 0,98
55
4.4. ARAŞTIRMA KAPSAMINA ALINAN GRUPLARIN EĞİTİME
İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ
4.4.1. Sınıf Ortamında Kullanılan Ders Araç–Materyallerin Eğitim ve
Öğretim Faaliyetinde Yeterliği
Meslek liselerinde eğitim–öğretim faaliyetinin yerine getirilmesinde sınıf
ortamında kullanılan ders araç– gereç ve materyallerinin yeterliğine ilişkin öğretmen ve
mezun görüşleri Tablo 4.19’da yer almaktadır.
TABLO 4.19
SINIF ORTAMINDA KULLANILAN DERS ARAÇ VE MATERYALLERİN YETERLİK
DERECESİ
Katılım Düzeyi Öğretmen Mezun
f % f %
5 Çok 36 15,3 124 16,7 4 Oldukça 112 47,5 276 37,2 3 Kısmen 72 30,5 232 31,3 2 Çok az 12 5,1 88 11,9 1 Hiç 1 0,4 11 1,6 Boş/Geçersiz 3 1,2 10 1,3
Toplam 236 100 741 100 Aritmetik Ortalama 3,73 3,57 Standart Sapma 0,80 0,96
Xö-Xm=0,16 t= 2,58 p= 0,01*
*: 0,05 düzeyinde manidar.
Sınıf ortamında kullanılan araç–gereç ve materyallerin yeterlik durumuna,
öğretmenlerin 47.5’i oldukça, % 30.5’i kısmen düzeyini belirtirken; mezunların % 37.2’si
oldukça, % 31.1’i kısmen derecesinde yeterli olduğunu ifade etmişlerdir.
56
Grupların aritmetik ortalamasına bakıldığında öğretmenlerin 3.73, mezunların
3.57 ile oldukça düzeyinde, standart sapmaları ise öğretmenlerin 0.80, mezunların
0.96’dır. Öğretmen görüşlerinin mezun görüşlerine göre daha benzer oldukları
söylenebilir.
Grup görüşlerinin aritmetik ortalamaları arasında 0.05 düzeyinde anlamalı bir
fark olup olmadığı için yapılan t-testi sonucuna göre öğretmenlerle mezunlar arasında
p=0.01 düzeyinde anlamlı bir fark olduğu söylenebilir (t=2.58).
Meslek liselerinin örneklem kapsamına alınan bölümlerinde araç - gereç ve
materyal sıkıntısı çekilmediği görülmektedir.
4.4.2. İş Yerlerinde Verilen Eğitimin Öğrencileri İş Hayatına Hazırlaması
Tablo 4.20’de beceri eğitiminin öğrencileri iş hayatına hazırlama derecesine ait
öğretmen ve iş yeri sorumlularının cevapları yer almaktadır.
Tabloda yer alan değerlerde öğretmenlerin % 43.6’sı oldukça, % 30.5’i kısmen
oranında stajda iş yerlerinde verilen eğitimin öğrencileri iş hayatına hazırladığını, iş yeri
sorumlularının % 46.9’u oldukça, % 24.3’ü kısmen, % 23.9’u çok düzeyinde öğrencileri
iş hayatına uygun hazırladıklarını belirtmişlerdir.
Öğretmen görüşlerinin aritmetik ortalaması 3.55 ve İş yeri sorumlularının 3.92 ile
oldukça düzeyinde, grupların standart sapması ise öğretmenlerin 0.88, iş yeri
sorumlularının 0.81’dir.
Gruplarının birbirine yakın görüşleri paylaştıkları görülse de, iş yeri sorumlusu
görüşlerinin öğretmen görüşlerine göre daha benzer olduğu söylenebilir.
57
TABLO 4.20
İŞYERLERİNDE VERİLEN EĞİTİMİN ÖĞRENCİLERİ İŞ HAYATINA
HAZIRLAMA DERECESİ
Katılım Düzeyi Öğretmen İş Yeri Sorumlusu
f % f %
5 Çok 26 11,0 54 23,9 4 Oldukça 103 43,6 106 46,9 3 Kısmen 72 30,5 55 24,3 2 Çok az 24 10,2 5 2,2 1 Hiç 3 1,3 2 0,9 Boş/Geçersiz 8 3,4 4 1,7
Toplam 236 100 226 100 Aritmetik Ortalama 3,55 3,92 Standart Sapma 0,88 0,81
Xö-Xi=-38 t= -4,71 p= 0,00*
*: 0,05 düzeyinde manidar.
Grup görüşlerinin aritmetik ortalamaları arasında 0.05 düzeyinde anlamlı bir fark
olup olmadığını belirlemek için yapılan t-testi sonucuna göre öğretmenlerle iş yeri
sorumluları arasında p=0.00 düzeyinde manidar bir fark olduğu söylenebilir (t=- 4.71).
3308 sayılı yasaya göre meslek lisesi öğrencilerinin yapmak zorunda oldukları
uygulama eğitimi için okullarının seçtiği iş yerlerinin mezunlara eğitimleri süresince iş
piyasasına uygun eğitim verdikleri anlaşılmaktadır.
4.4.3. Bölüm Mezunlarının Alanlarında İş Bulması
Araştırma kapsamındaki bölüm mezunlarının yörelerinde alanlarında iş bulma
durumlarına ilişkin öğretmen ve iş yeri sorumlusunun görüşleri Tablo 4.21’de yer
almaktadır.
58
Öğretmenlerin % 33.9’u yörelerinde kısmen, % 23.3’ü oldukça, % 21,6’sı çok az
iş bulduklarını, iş yeri sorumlularının % 31.4’ü kısmen, % 28.3’ü oldukça, % 20.4’ü çok
az düzeyinde mezunların yörelerinde eğitim aldıkları alanda iş bulabildiklerini ifade
etmişlerdir.
Öğretmenlerin anket sorularına verdikleri cevapların aritmetik ortalaması 3.07 ve
iş yeri sorumlularının ise 3,30 ile kısmen düzeyindedir. Standart sapmaları öğretmenlerin
1.10, İş yeri sorumlularının 1.08’dir. Öğretmen ve iş yeri sorumlusu görüşlerinin kendi
içlerinde tam özdeş (benzer) oldukları söylenemez.
Grup görüşlerinin aritmetik ortalamaları arasında 0.05 düzeyinde anlamlı bir fark
olup olmadığını belirlemek için yapılan t-testi sonucuna göre öğretmenlerle iş yeri
sorumluları arasında p=0.03 düzeyinde anlamlı bir fark olduğu söylenebilir (t=- 2,20).
TABLO 4.21
BÖLÜM MEZUNLARININ ALANLARINDA İŞ BULMA
DERECESİ
Katılım Düzeyi Öğretmen İş Yeri
Sorumlusu
f % f %
5 Çok 24 10,2 33 14,6 4 Oldukça 55 23,3 64 28,3 3 Kısmen 80 33,9 71 31,4 2 Çok az 51 21,6 46 20,4 1 Hiç 18 7,6 9 4,0 Boş/Geçersiz 8 3,4 3 1,3
Toplam 236 100 226 100 Aritmetik Ortalama 3,07 3,30 Standart Sapma 1,10 1,08
Xö-Xi=- 0,23 t=- 2,20 p= 0,03*
*: 0,05 düzeyinde manidar.
59
Araştırma kapsamındaki bölümlerden mezun olanların yörelerinde alanlarında iş
bulmakta da sıkıntı çektikleri istihdam edilemedikleri söylenebilir.
4.4.4. Verilen Eğitimin Mezunların İlgi, İstek ve Yeteneklerine Uygunluğu
Tablo 4.22’de öğretmen, mezun ve iş yeri sorumlusunun verilen eğitimin
mezunların ilgi, istek ve yeteneklerine uygunluğuna ilişkin veriler yer almaktadır.
TABLO 4.22
VERİLEN EĞİTİMİN MEZUNLARIN İLGİ, İSTEK VE YETENEKLERİNE
UYGUNLUK DERECESİ
Katılım Düzeyi Öğretmen Mezun İş Yeri
Sorumlusu f % f % f %
5 Çok 18 7,6 168 22,7 38 16,8 4 Oldukça 87 36,9 289 39,0 105 46,5 3 Kısmen 88 37,3 202 27,3 68 30,1 2 Çok az 35 14,8 63 8,5 12 5,3 1 Hiç 4 1,7 17 2,3 - - Boş/Geçersiz 4 1,7 2 0,2 3 1,3
Toplam 236 100 741 100 226 100 Aritmetik Ortalama 3,34 3,71 3,76
Standart Sapma 0,89 0,99 0,78
X2= 49,21 SD= 8 p= 0,00*
F= 15,64 P= 0,00
*: 0,05 düzeyinde manidar.
Verilen eğitimin mezunların ilgi, istek ve yeteneklerine uygunluğuna ilişkin
öğretmenlerin % 37.3’ü kısmen, % 36.9’u oldukça, % 14.8’ çok az, mezunların % 39’u
oldukça, % 27.3 kısmen görüşünü belirtmiştir. Aynı konuda iş yeri sorumlularının
% 46.5’i oldukça, % 30.1’i kısmen düzeyinde uygun gördüklerini belirtmişlerdir.
60
Kaynak grupların görüşlerinin aritmetik ortalamalarına bakıldığında,
öğretmenlerin 3.34 ile kısmen, mezunların 3.71 ile oldukça, iş yeri sorumlularının da
3.76 ile yine oldukça düzeyindedir.
Öğretmen görüşlerinin aritmetik ortalamasının kısmen düzeyinde çıkması verilen
eğitimin mezunların ilgi, istek ve yeteneklerine uygun olmadığını gösterirken, mezun ve
İş yeri sorumluları görüşlerinin aritmetik ortalamasının oldukça düzeyinde olması ise
verilen eğitimin mezunların ilgi, istek ve yeteneklerine uygun olduğu şeklinde
yorumlanabilir.
Kaynak grupların, verdiği cevaplar arasında uyumun olup olmadığını belirlemek
için kay-kare testi yapılmış ve test sonucunda grupların konumları itibarıyla verdikleri
cevaplar arasında bir uyumsuzluk olduğu gözlenmiştir (X2=49.21 ve p= 0.00).
Ankete katılanların bu soruya verdikleri cevapların aritmetik ortalamaları
arasındaki farkın manidarlık durumunu belirlemek için yapılan F testi (Tek yönlü varyans
analizi) sonucuna göre 0.05 düzeyinde manidar bir farkın var olduğu görülmektedir
(F=15.64 ve P=0.00).
Farklı grupların belirlenmesi için yapılan scheffe testi sonucuna göre öğretmen
ile mezun ( p=0.00), öğretmen ile iş yeri sorumlusu (p=0.00)arasında manidar fark olduğu
görülürken, mezun ile İş yeri sorumlusu (p=0.831)arasında manidar bir farkın olmadığı
tespit edilmiştir.
Araştırma kapsamındaki bölümler için Millî Eğitim Bakanlığının ilgili birimleri
tarafından hazırlanan eğitim-öğretim programlarının öğrencilerin ilgi, istek ve
yeteneklerine uygunluğu konusunda gruplar arasında ortak bir görüş bulunduğu
söylenebilir.
61
4.4.5. Mezunlara Meslekî Bilgilerin Kazandırılması
Aşağıdaki Tabloda bölümlerde mezunlara meslekî bilgilerin kazandırılması
konusunda öğretmen, mezun ve iş yeri sorumlularının cevaplarına ilişkin veriler yer
almaktadır.
Öğretmenlerin, mezunların ve iş yeri sorumlularının yarıdan fazlası (öğretmen
% 53.4, % 10.2; mezun % 39.4, % 29; iş yeri sorumlusu % 50, % 18.1 oranlarında
oldukça ve çok düzeyinde) bölümlerde meslekî bilgilerin mezunlara kazandırıldığını
belirtmişlerdir.
Kaynak grupların görüşlerinin aritmetik ortalamalarına bakıldığında,
öğretmenlerin 3.69, mezunların 3.91 ve iş yeri sorumlularının ise 3.82 ile oldukça
düzeyinde olduğu görülmektedir.
Öğretmen, mezun ve iş yeri sorumluları görüşlerinin aritmetik ortalamasının
oldukça düzeyinde olması, bölümlerde mezunlara meslekî bilgilerin kazandırılma
derecesinin yeterli düzeyde olduğunu göstermektedir.
Bölümlerde mezunlara meslekî bilgilerin kazandırılma derecesine ilişkin
öğretmen, mezun ve İş yeri sorumluların cevapları arasında 0.05 düzeyinde bir
uyumsuzluk olduğu gözlenmiştir (X2 = 48,90 ve p= 0.00).
Ankete katılanların bu soruya verdikleri cevapların aritmetik ortalamaları
arasında ki farkın manidarlık durumunun belirlenmek için yapılan F testi (Tek yönlü
varyans analizi) sonucuna göre 0.05 düzeyinde anlamlı bir farkın var olduğu
görülmektedir (F=5,54 ve P=0.00).
Farklı grupların belirlenmesi için yapılan scheffe testi sonucuna göre öğretmen
ile mezun (p=0.00) arasında manidar fark olduğu görülmüş, iş yeri sorumlusu ile mezun
62
(p=0.450), iş yeri sorumlusu ile öğretmen (p=0.270) arasında ise manidar bir farkın
olmadığı tespit edilmiştir.
Elde edilen bulgulara göre, meslek liselerinde hedeflenen meslekî
bilgilendirmenin gerçekleştirilmesine araştırma kapsamındaki bölümlerde ulaşıldığı
söylenebilir.
TABLO 4.23
MEZUNLARA MESLEKÎ BİLGİLERİN KAZANDIRILMA DERECESİ
Katılım Düzeyi Öğretmen Mezun İş Yeri
Sorumlusu f % f % f %
5 Çok 24 10,2 215 29,0 41 18,1 4 Oldukça 126 53,4 292 39,4 113 50,0 3 Kısmen 68 28,8 167 22,5 59 26,1 2 Çok az 14 5,9 48 6,5 11 4,9 1 Hiç - - 7 0,9 - - Boş/Geçersiz 4 1,7 12 1,7 2 0,9
Toplam 236 100 741 100 226 100 Aritmetik Ortalama
3,69 3,91 3,82
Standart Sapma 0,73 0,93 0,79
X2= 48,90 SD= 8 p= 0,00*
F= 5,54 P= 0,00
*: 0,05 düzeyinde manidar.
4.4.6. Okulda Meslekî Becerilerin Kazandırılması
Tablo 4.24’te mezunlara meslekî becerilerin okulda kazandırılma derecesini
gösteren öğretmen, mezun ve iş yeri sorumlusunun verileri yer almaktadır.
Mezunlara okulda kazandırılan meslekî becerilerin derecesine ilişkin
öğretmenlerin, mezunların ve İş yeri sorumlularının yarıdan fazlası (öğretmen % 46.2, %
63
14.8; mezun % 36.3, % 28.6; iş yeri sorumlusu % 44.2, % 25.2 oranlarında oldukça ve
çok düzeyinde) olumlu yönde görüş belirtmişlerdir.
Denek grupların görüşlerinin aritmetik ortalamalarına bakıldığında, öğretmenlerin
3.69, mezunların 3.86 ve iş yeri sorumlularının ise 3.90 ile oldukça düzeyinde olduğu
görülmektedir.
TABLO 4.24
OKULDA MESLEKÎ BECERİLERİN KAZANDIRILMA DERECESİ
Katılım Düzeyi Öğretmen Mezun İş Yeri
Sorumlusu f % f % f %
5 Çok 35 14,8 212 28,6 57 25,2 4 Oldukça 109 46,2 269 36,3 100 44,2 3 Kısmen 71 30,1 177 23,9 56 24,8 2 Çok az 16 6,8 50 6,7 10 4,4 1 Hiç 1 0,4 11 1,5 1 0,5 Boş/Geçersiz 4 1,7 22 3,0 2 0,9
Toplam 236 100 741 100 226 100 Aritmetik Ortalama
3,69 3,86 3,90
Standart Sapma 0,82 0,97 0,84
X2= 26,33 SD= 8 p= 0,00*
F= 3,66 P= 0,26
*: 0,05 düzeyinde manidar.
Tablo 4.24’teki verilere göre öğretmen, mezun ve iş yeri sorumlularına ait
görüşlerin aritmetik ortalamasının oldukça düzeyinde olması ve Tablo 4.23’teki veriler
ile birlikte değerlendirilmesinde bölümlerde mezunlara kazandırılan meslekî bilgi ve
becerilerin yeterli düzeyde olduğu anlaşılmaktadır.
Kaynak grupların, bu soruya verdikleri cevaplar arasında uyumun olup
olmadığına belirlemek için yapılan kay-kare testine göre verilen cevaplar arasında bir
uyumsuzluk olduğu gözlenmiştir (X2 = 26,33ve p= 0.00).
64
Araştırmaya katılan denklerin bu soruya verdikleri cevapların aritmetik
ortalamaları arasında ki farkın manidarlık durumunun belirlenmek için yapılan F testi
(Tek yönlü varyans analizi) sonucuna göre 0.05 düzeyinde manidar bir farkın var olduğu
tespit edilmiştir (F=5,54 ve P=0.00).
Manidar grupların tespiti için yapılan scheffe testine göre öğretmen ile mezun
(p=0.051), öğretmen ile iş yeri sorumlusu (p=0.055) ve mezun ile iş yeri sorumlusu
(p=0.864) arasında manidar bir farkın olmadığı ortaya koymaktadır.
Meslek liselerinde Bakanlığın hedeflediği meslekî bilgi ve becerileri kazandırma
ilkesinin araştırma kapsamındaki bölümlerde gerçekleştiği söylenebilir.
4.4.7. Teorik Meslek Derslerinin Öğrencileri İş Hayatına Hazırlaması
Öğretmen, mezun ve İş yeri sorumlusunun bölümlerde okutulan teorik meslek
derslerinin, öğrencileri iş hayatına hazırlama uygunluğuna ait görüşleri Tablo 4.25’de yer
almaktadır.
Bölümlerde okutulan teorik meslek derslerinin öğrencileri iş hayatına hazırlama
uygunluğuna ilişkin öğretmenlerin % 36.9’u oldukça, % 34.7’si kısmen düzeyinde görüş
belirtirken; mezunların % 36.6’sı oldukça, % 23.2’si çok düzeyinde; iş yeri
sorumlularının % 48.7’si oldukça, % 30.1’i çok düzeyinde olduğunu ifade etmişlerdir.
Grup görüşlerinin aritmetik ortalamalarına bakıldığında öğretmenler 3.52,
mezunlar 3.64 ve iş yeri sorumluları 4.06 ile oldukça düzeyindedir.
Denek görüşlerinin aritmetik ortalamasının oldukça düzeyinde olması, bölümde
okutulan teorik meslek derslerinin mezunları iş hayatına hazırlamaya uygun olduğunu
göstermektedir.
65
TABLO 4.25
TEORİK MESLEK DERSLERİNİN ÖĞRENCİLERİ İŞ HAYATINA
HAZIRLAMADA UYGUNLUK DERECESİ
Katılım Düzeyi Öğretmen Mezun İş Yeri
Sorumlusu
f % f % f % 5 Çok 31 13,1 172 23,2 68 30,1 4 Oldukça 87 36,9 271 36,6 110 48,7 3 Kısmen 82 34,7 166 22,4 37 16,4 2 Çok az 26 11,0 88 11,9 9 4,0 1 Hiç 2 0,8 32 4,3 - - Boş/Geçersiz 8 3,5 12 1,6 2 0,8
Toplam 236 100 741 100 226 100 Aritmetik Ortalama
3,52 3,64 4,06
Standart Sapma 0,90 1,10 0,80
X2= 40,68 SD= 8 p= 0,00*
F= 19,06 P= 0,00
*: 0,05 düzeyinde manidar.
Bölümde okutulan teorik meslek derslerin mezunları iş hayatına hazırlama
uygunluğuna ilişkin verilen cevaplar arasında uyumun olup olmadığına belirlemek için
kay-kare testi yapılmış ve test sonucunda grupların konumları itibarıyla verdikleri
cevaplar arasında bir uyumsuzluk olduğu görülmektedir(X2=40.68 ve p= 0.00).
Gruplara ait cevapların aritmetik ortalamaları arasındaki 0.05 düzeyinde manidar
bir farkın olup olmadığını tespiti için yapılan tek yönlü varyans analizi sonucuna göre
manidar bir farkın olduğu görülmektedir (F=19.06 ve P=0.00).
Farklı grupları belirlemek için yapılan scheffe testi sonucuna göre öğretmen ile iş
yeri sorumlusu (p=0.000) ve iş yeri sorumlusu ile mezun (p=0.000) arasında manidar bir
fark olduğu, öğretmen ile mezun (p=0.337) arasında anlamlı fark olmadığı tespit
edilmiştir.
66
Mezunların eğitimleri sırasında teorik meslek derslerinden edindikleri bilgilerin iş
piyasasının ihtiyaçları ile paralel olduğu söylenebilir.
4.4.8. Uygulamalı Meslek Derslerinin Öğrencileri İş Hayatına Hazırlama
Yeterliği
Tablo 4.26’da iş yeri sorumlusu, mezun ve öğretmenlerin, okuldaki uygulamalı
meslek derslerinin öğrencileri iş hayatına hazırlama yeterliğine ilişkin verileri yer
almaktadır.
Bölümlerdeki uygulamalı meslek derslerinin öğrencileri iş hayatına hazırlama
uygunluğuna ilişkin öğretmenlerin, mezunların ve iş yeri sorumlularının yarıdan fazlası
(öğretmen % 39.4, % 11.4; mezun % 37.2, % 25.6; iş yeri sorumlusu % 50, % 34.5)
yeterince hazırladığını belirtmişlerdir.
Grup görüşlerinin aritmetik ortalamalarına bakıldığında öğretmenler 3.53,
mezunlar 3.71 ve İş yeri sorumluları 4.17 ile oldukça düzeyindedir.
Öğretmen, mezun ve iş yeri sorumlularına ait görüşlerin aritmetik ortalamasının
oldukça düzeyinde olması bölümdeki uygulamalı meslek derslerinin mezunları iş
hayatına uygun olarak hazırladığı şeklinde yorumlanabilir.
Grupların, bölümlerdeki uygulamalı meslek derslerinin mezunları iş hayatına
hazırlama uygunluğuna verdikleri cevaplar arasında uyumun olup olmadığına belirlemek
için yapılan kay-kare testine göre yapılmış grupların konumları itibarıyla verdikleri
cevaplar arasında bir uyumsuzluk olduğu tespit edilmiştir (X2=15,75 ve p= 0.00).
Cevapların aritmetik ortalamaları arasındaki farkın manidarlık durumunun
belirlenmek için yapılan F testi (Tek yönlü varyans analizi) sonucuna göre 0.05
düzeyinde anlamlı bir farkın var olduğu görülmektedir (F=25,80 ve P=0.00).
67
Farklı grupları belirlemek için yapılan scheffe testi sonucuna göre iş yeri
sorumluları ile öğretmen ( p=0.00) ve İş yeri sorumluları ile mezunlar (p=0.00) arasında
manidar bir fark olduğu; öğretmen ile mezunlar (p=0.060) arasında manidar bir fark
olmadığı tespit edilmiştir).
Mezunların eğitimleri sırasında gördükleri uygulamalı meslekî eğitimin iş
piyasası ile birbirini tamamladığı söylenebilir.
TABLO 4.26
BÖLÜMDEKİ UYGULAMALI MESLEK DERSLERİNİN ÖĞRENCİLERİ
İŞ HAYATINA HAZIRLAMA UYGUNLUK DERECESİ
Katılım Düzeyi Öğretmen Mezun İş Yeri
Sorumlusu
f % f % f % 5 Çok 27 11,4 190 25,6 78 34,5 4 Oldukça 93 39,4 276 37,2 113 50,0 3 Kısmen 85 36,0 157 21,2 26 11,5 2 Çok az 22 9,3 77 10,4 6 2,7 1 Hiç 2 0,9 31 4,2 1 0,4 Boş/Geçersiz 7 3,0 10 1,4 2 0,9
Toplam 236 100 741 100 226 100 Aritmetik Ortalama 3,53 3,71 4,17 Standart Sapma 086 1,10 0,77
X2= 15,75 SD=8 p= 0,05*
F= 25,80 P= 0,00
*: 0,05 düzeyinde manidar.
4.4.9. Öğrencilere Staj Yerlerinde Mesleklerinin Gerektirdiği İşlerde Çalışma
Fırsatı Verilmesi
Öğretmen, mezun ve iş yeri sorumlusunun öğrencilere staj yerlerinde
mesleklerinin gerektiği işlerde çalışma fırsatı verilme durumuna ait görüşleri Tablo
4.27’de yer almaktadır.
68
Öğrencilere staj yerlerinde mesleklerinin gerektiği işlerde çalışma fırsatı verilme
durumuna ilişkin öğretmenlerin % 44.9’u oldukça, % 28’i kısmen düzeyinde görüş
belirtirken; mezunların % 34.8’i oldukça, % 27.4’ü kısmen düzeyinde, iş yeri
sorumlularının % 42’si oldukça, % 31.4’ü kısmen düzeyinde olduğunu belirtmişlerdir.
TABLO 4.27
ÖĞRENCİLERE STAJ YERLERİNDE MESLEKLERİNİN
GEREKTİRDİĞİ İŞLERDE ÇALIŞMA FIRSATI VERİLME DÜZEYİ
Katılım Düzeyi Öğretmen Mezun İş Yeri
Sorumlusu
f % f % f % 5 Çok 37 15,7 131 17,7 36 15,9 4 Oldukça 106 44,9 258 34,8 95 42,0 3 Kısmen 66 28,0 203 27,4 71 31,4 2 Çok az 20 8,5 105 14,2 20 8,8 1 Hiç 2 0,8 32 4,3 1 0,5 Boş/Geçersiz 5 2,1 12 1,6 3 1,4
Toplam 236 100 741 100 226 100 Aritmetik Ortalama 3,68 3,48 3,65 Standart Sapma 0,88 1,08 0,88
X2= 65,99 SD=8 p= 0,00*
F= 4,60 P= 0,01
*: 0,05 düzeyinde manidar.
Araştırma kapsamındaki gruplara ait görüşlerin aritmetik ortalamalarına
bakıldığında, öğretmenlerin 3.68, mezunların 3.48 ve iş yeri sorumlularının 3.65 ile
oldukça düzeyinde oldukları görülmektedir.
Denek görüşlerinin aritmetik ortalamasının oldukça düzeyinde olması öğrencilere
staj yerlerinde mesleklerinin gerektiği işlerde çalışma imkânı tanındığını göstermektedir.
69
Ankete katılan grupların, öğrencilere staj yerlerinde mesleklerinin gerektiği
işlerde çalışma fırsatı verilme durumuna ilişkin verdikleri cevaplar arasında uyumun olup
olmadığın belirlemek için kay-kare testi yapılmış, test sonucuna göre grupların konumları
itibarıyla verdikleri cevaplar arasında bir uyumsuzluk olduğu görülmüştür(X2= 65,99 ve
p = 0.00).
Deneklerin soruya verdikleri cevapların aritmetik ortalamaları arasında F testi
(Tek yönlü varyans analizi) sonucuna göre 0.05 düzeyinde manidar bir farkın var olduğu
söylenebilir (F = 4,60 ve P = 0.00).
Farklı grupları tespit etmek için scheffe testi yapılmış ve test sonucuna göre
öğretmenler ile mezunlar ( p=0.00) arasında manidar bir fark olduğu; iş yeri sorumlusu ile
öğretmenler (p=0.965), iş yeri sorumlusu ile mezunlar (p=0.090) arasında manidar bir
fark olmadığı tespit edilmiştir
3308 sayılı kanuna göre meslek liselerinde uygulanan staj eğitimini iş yerlerinin
benimsediği ve staj için kendilerine gelen öğrencilere okullarda edindikleri teorik meslekî
bilgilerini piyasa koşullarına göre öğrenmeleri için destek verdikleri görülmektedir.
4.4.10. Öğrencilerin Meslekî Beceri Kazanmalarında İş Yeri Sahiplerinin
Yardımcı Olması
Tablo 4.28’de iş yeri yöneticilerinin öğrencilere meslekî beceri kazanmalarına
yardımcı olmalarında öğretmen, mezun ve iş yeri sorumlusuna ait veriler yer almaktadır.
Deneklerin görüşlerine göre, iş yeri yöneticilerinin öğrencilere meslekî beceri
kazanmalarına yardımcı olma derecesine ilişkin öğretmenlerin, mezunların ve iş yeri
sorumlularının % 50’si öğrencilere destek verildiğini belirtirken % 50’si olumsuz görüş
belirtmişlerdir.
70
TABLO 4.28
ÖĞRENCİLERİN MESLEKÎ BECERİ KAZANMALARINDA
İŞ YERİ SAHİPLERİNİN YARDIMCI OLMA DERECESİ
Katılım Düzeyi Öğretmen Mezun İş Yeri
Sorumlusu
f % f % f % 5 Çok 22 9,3 143 19,3 34 15,0 4 Oldukça 96 40,7 281 37,9 99 43,8 3 Kısmen 95 40,3 196 26,5 74 32,7 2 Çok az 18 7,6 93 12,6 12 5,3 1 Hiç 1 0,4 18 2,4 2 0,9 Boş/Geçersiz 4 1,7 10 1,3 5 2,2
Toplam 236 100 741 100 226 100 Aritmetik Ortalama 3,52 3,60 3,68 Standart Sapma 0,79 1,01 0,83
X2= 90,12 SD=8 p= 0,00*
F= 1,75 P= 0,17
*: 0,05 düzeyinde manidar.
Grup görüşlerinin aritmetik ortalamalarına bakıldığında, öğretmenlerin 3.52 ile
oldukça, mezunların 3.60 ile oldukça, iş yeri sorumlularının da yine 3.68 ile oldukça
düzeyindedir.
İş yeri yöneticilerinin öğrencilere meslekî beceri kazanmalarına yardımcı olma
derecesine verdikleri cevaplar arasında uyumun olup olmadığını belirlemek için kay-kare
testi yapılmış; test sonucunda grupların konumları itibarıyla verdikleri cevaplar arasında
bir uyumsuzluk olduğu gözlenmiştir (X2=90,12 ve p= 0.00).
Ankete katılanların soruya verdikleri cevapların aritmetik ortalamaları arasında ki
farkın manidarlık durumunun belirlenmek için yapılan F testi (Tek yönlü varyans analizi)
sonucuna göre 0.05 düzeyinde manidar bir farkın var olduğu görülmektedir (F=1,75 ve
P=0.00).
71
Farklı grupları belirlemek için yapılan scheffe testi sonucuna göre öğretmenler ile
İş yeri sorumlular (p=0.174), öğretmenler ile mezunlar (p=0.515) ve mezun ile iş yeri
sorumlusu (p=0.510) arasında manidar bir fark olmadığı tespit edilmiştir .
Meslek lisesi mezunlarının kazandıkları meslekî becerilerde, iş yeri sahiplerinin
de katkıları olduğu söylenebilir.
4.4.11. Yörenin Ara Kademe İş Gücü İhtiyacını Karşılamada Mezunların
Niteliklerinin Uygunluğu
Öğretmen, mezun ve iş yeri sorumlusunun yörenin ara kademe iş gücü ihtiyacını
karşılamada mezunların niteliklerinin uygunluğuna ait görüşleri Tablo 4.29’da yer
almaktadır.
Yörenin ara kademe iş gücü ihtiyacını karşılamada mezunların niteliklerinin
uygunluğuna ilişkin öğretmenlerin, mezunların ve iş yeri sorumlularının yarıdan fazlası
(öğretmenlerin % 43.6, % 17.8; mezunların % 37.7, % 25.2; iş yeri sorumlularının
% 43.8, % 22.6’sı) oldukça ve çok düzeyinde olumlu bulduklarını ifade etmişlerdir.
Kaynak grup görüşlerinin aritmetik ortalamalarına bakıldığında, öğretmenlerin
3.73 ile oldukça, mezunların 3.76 ile oldukça, iş yeri sorumlularının da 3.85 ile yine
oldukça düzeyinde olduğu görülmektedir.
Yörenin ara kademe iş gücü ihtiyacını karşılamada mezunların niteliklerinin
uygunluğuna grupların verdikleri cevaplar arasında uyumun olup olmadığını belirlemek
için yapılan kay-kare testine göre konumları itibarıyla grupların verdikleri cevaplar
arasında bir uyumsuzluk olduğu tespit edilmiştir (X2= 27,90 ve p = 0.00).
72
TABLO 4.29
YÖRENİN ARA KADEME İŞ GÜCÜ İHTİYACINI KARŞILAMADA MEZUNLARIN NİTELİKLERİNİN UYGUNLUK DERECESİ
Katılım Düzeyi Öğretmen Mezun İş Yeri
Sorumlusu
f % f % f %
5 Çok 42 17,8 187 25,2 51 22,6 4 Oldukça 103 43,6 279 37,7 99 43,8 3 Kısmen 69 29,2 192 25,9 58 25,7 2 Çok az 15 6,4 63 8,5 13 5,8 1 Hiç 2 0,8 15 2,0 - - Boş/Geçersiz 5 2,1 5 0,7 5 2,1
Toplam 236 100 741 100 226 100 Aritmetik Ortalama 3,73 3,76 3,85 Standart Sapma 0,87 0,10 0,84
X2= 27,90 SD= 8 p= 0,00*
F= 1,08 P= 0,34
*: 0,05 düzeyinde manidar.
Ankete katılanların bu soruya verdikleri cevapların aritmetik ortalamaları
arasındaki farkın manidarlık durumunu belirlemek için yapılan F testi (Tek yönlü varyans
analizi) sonucunda ise 0.05 düzeyinde anlamlı bir farkın var olduğu söylenebilir
(F =1,08 ve P= 0.00).
Denek gruplarındaki farkı belirlemek için yapılan scheffe testi sonucuna göre
öğretmenler ile mezunlar (p=0.894), öğretmenler ile iş yeri sorumluları (p=0.380) ve
mezunlar ile iş yeri sorumluları (p=0.462) arasında manidar bir fark olmadığı tespit
edilmiştir.
Araştırma kapsamındaki bölümlerden mezun olan öğrencilerin yörenin iş gücü
ihtiyacını karşılayacak niteliklere sahip oldukları görülmektedir.
73
BÖLÜM – 5
GENEL GÖRÜŞ VE ÖNERİLER
Bölüm 5’te 2002-2003 öğretim yılı mezunu, meslek dersi öğretmeni ve dönem
mezunlarının staj yaptıkları iş yerlerindeki iş yeri sorumlularının “Meslek Liselerinde
İstihdam Özelliğini Kaybetmiş Bölümlerin Tespiti Araştırma’sına” ilişkin uygulanan
anketlerde yer almayan görüş ve önerilerini açıklamaları istenmiştir. Öğretmen, mezun ve
iş yeri sorumluları bu konuda görüş ve önerilerde bulunmuşlardır.
Ankete katılanların görüş ve önerileri, tekrarlanma sayılarına göre aşağıdaki
Tablolarda gösterilmiştir.
5.1. MEZUNLARA AİT GENEL GÖRÜŞ VE ÖNERİLER
TABLO 5.30
KİŞİSEL GÖRÜŞ VE ÖNERİLER Mezun
f *Satır %
Bölümler Donanım ve Program Boyutunda Güncelleştirilmeli 57 7,7 Eğitim Yetersizliği İstihdam Sıkıntısı Oluşturmakta 42 5,7 Yöre İhtiyacına Göre Bölüm Açılmalı 13 1,8 Batman Kimya Bölümünde İstihdam Yok 6 0,8 Eskişehir Harita Bölümünde İstihdam Yok 5 0,7 Zonguldak Döküm Bölümünde İstihdam Yok 3 0,4 İzmir Döküm Bölümünün Meslek Yüksek Okulu Açılmalı 2 0,3 Beceri Eğitim ( Staj) Süresi Daha Uzun Olmalı 2 0,3 Ankara Grafik Bölümünde İstihdam Yok 2 0,3 Yörede Meslek Liselerindeki Bölümler Tanıtılmalı 1 0,1 Mersin İş yerleri Diplomasızları Tercih Ediyor 1 0,1 Şanlıurfa Yapı Ressamlığı Bölümünde İstihdam Yok 1 0,1 Şanlıurfa Ağırlama Gıda Bölümünde İstihdam Yok 1 0,1 Şanlıurfa Tesviye Bölümünde İstihdam Yok 1 0,1
*Tabloda satır yüzdesi alınmıştır
74
5.2. ÖĞRETMENLERE AİT GENEL GÖRÜŞ VE ÖNERİLER
TABLO 5.31
KİŞİSEL GÖRÜŞ VE ÖNERİLER Öğretmen
f *Satır %
Okullar Teknolojik Gelişmelere Uygun Donatılmalı 41 17,4 İskenderun Model Bölümü Mezunları İstihdam Edilemiyor 4 1,7 İskenderun Döküm Bölümü Mezunları İstihdam Edilemiyor 4 1,7 Birbirine Yakın Bölümler Birleştirilmeli 3 1,3 Malatya Ağırlama Gıda Bölümü Mezunları İstihdam Edilemiyor 3 1,3 Zonguldak Döküm Bölümü Mezunları İstihdam Edilemiyor 3 1,3 İzmir Ağırlama Gıda Bölümü Mezunları İstihdam Edilemiyor 3 1,3 Elazığ Tesviye Bölümü Mezunları İstihdam Edilemiyor 3 1,3 Bakanlık Bankacılık Bölümü İçin Bankalarda Kontenjan Oluşturmalı 2 0,8 Bankalar Okullardaki Bankacılık Bölümünün Donanımına Katkıda Bulunmalılar 2 0,8
Meslek Yüksek Okulu Açılmalı 2 0,8 Donanım Yetersizliğinden Teknolojiye Uygun Eleman Yetiştirilemiyor 2 0,8
Malatya Tesviye Bölümünde Öğrenci Yok 2 0,8 Bankalar Personel Alımlarında Banka Bölümü Mezunlarına Öncelik Vermeli 1 0,4
Bankalar Öğrencileri Sadece Stajyer Olarak Çalıştırmamalı 1 0,4 İş yerleri Personel Alırken Diplomaları Dikkate Almalı 1 0,4 Öğrencilerin 10. Sınıfta Staja Gitmeleri Sağlanmalı 1 0,4 Öğrenci Kayıtlarında Yöre İstihdamı Dikkate Alınmalı 1 04 Meslek Liselerinin Gözde Bölümlerinde Bile İş Garantisi Yoktur 1 0,4 Ödenek Yetersizliği Kalifiye Eleman Yetiştirilmesini Engelliyor 1 0,4 Kültür Derslerinin Fazla Olmasından Meslek Derslerine Yeterince Ağırlık Verilemiyor 1 0,4
Bölüm Çeşitliğinden Öğrenciler Yeterince Mesleğe Yönelik Yetişmiyor 1 0,4
İş yerleri Üniversite Mezunu Alıyor 1 0,4 Okullarda Aynı Bölümlerin Olması Yörede İstihdam Sıkıntısına Neden Oluyor 1 0,4
Okullarda Açılan Yeni Bölümler Tercih Ediliyor 1 0,4 İzmir Makine Bölümü Mezunları İstihdam Edilemiyor 1 0,4 Eskişehir Harita Bölümü Mezunları İstihdam Edilemiyor 1 0,4 Batman Kimya Bölümü Mezunları İstihdam Edilemiyor 1 0,4 Edirne Ağırlama Gıda Bölümü Mezunları İstihdam Edilemiyor 1 0,4 Ankara Grafik Bölümü Mezunları İstihdam Edilemiyor 1 0,4
*Tabloda satır yüzdesi alınmıştır
75
5.3. İŞ YERİ SORUMLULARINA AİT GENEL GÖRÜŞ VE ÖNERİLER TABLO 5.32
KİŞİSEL GÖRÜŞ VE ÖNERİLER
İş Yeri
Sorumluları
f *Satır %
Meslek Lisesi Bölümleri Teknolojik Gelişmelere Uygun Donatılmalı 16 7,1 Bölüm Programları Güncelleştirilmeli 5 2,2 Okullarda Verilen Eğitim Yetersiz 4 1,8 Lise Mezunları Küçük Olduğundan Banka Sorumluluğunu Başaramıyor Bu Nedenle Tercih Edilmiyor 3 1,3
Bölümlerin Devamı Olarak Meslek Yüksek Okulu Açılmalı 3 1,3 İstihdamda Üniversite Mezunları Tercih Ediliyor 2 0,9 Kayıtlarda Bölüme Öğrenci Alınırken Yöre İhtiyacı Dikkate Alınarak Alınmalı 2 0,9
Çocuklar Bölümler Hakkında Bilinçlendirilmeden Meslek Liselerine Gönderilmemeli 2 0,9
Eskişehir Model Bölümü Teknolojiye Uygun Olmadığından İstihdam Edilemiyor 2 0,9
Eskişehir Döküm Bölümü Teknolojiye Uygun Olmadığından İstihdam Edilemiyor 2 0,9
Eskişehir Kalıp Bölümü Teknolojiye Uygun Olmadığından İstihdam Edilemiyor 2 0,9
Yabancı Dil Bilen Tercih Ediliyor 1 0,4 Öğrencilerin İş yerlerinde Aldıkları Staj Eğitim Süresi Uzatılmalı 1 0,4 İş yerlerinde Yeterince İşçi Olduğundan Yeni Mezunlar İstihdam Edilemiyor 1 0,4
Eskişehir Kimya Bölüm Mezunları İstihdam Sıkıntısı Yaşamakta 1 0,4 Batman Kimya Bölüm Mezunları İstihdam Sıkıntısı Yaşamakta 1 0,4 Batman Dış Ticaret Bölüm Mezunları İstihdam Sıkıntısı Yaşamakta 1 0,4 Batman Tesviye Bölüm Mezunları İstihdam Sıkıntısı Yaşamakta 1 0,4 Denizli Grafik İstihdam Var Ancak Bölüm Öğrencileri Yetersiz 1 0,4 Edirne Banka Bölüm Mezunları İstihdam Edilemiyor 1 0,4 Ankara Banka Bölüm Mezunları İstihdam Edilemiyor 1 0,4 Ankara Turizm Endüstrisi Bölüm Mezunları İstihdam Edilemiyor 1 0,4 Zonguldak Tesviye Bölüm Mezunları İstihdam Edilemiyor 1 0,4 Zonguldak Ağırlama Gıda Bölüm Mezunları İstihdam Edilemiyor 1 0,4
*Tabloda satır yüzdesi alınmıştır
76
77
BÖLÜM - 6
ÖZET, SONUÇ VE ÖNERİLER
Bu bölümde, araştırmada ulaşılan sonuçlar özetlenmekte ve elde edilen verilere
göre geliştirilen öneriler yer almaktadır.
ÖZET
Bu araştırmanın temel amacı; Millî Eğitim Bakanlığı Erkek Teknik Öğretim
Genel Müdürlüğü, Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü ile Ticaret ve Turizm Öğretimi
Genel Müdürlüğüne bağlı “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin
Tespiti” konusunda genel bir değerlendirme yapmaktır. Bu genel amaç doğrultusunda:
A) Meslek dersleri öğretmenleri, mezunlar ve iş yeri sorumlularının;
1. Kişisel özellikleri nasıldır?
2. Eğitimi verilen meslek alanı programların iş hayatındaki geçerliliğine ilişkin
görüş ve önerileri nelerdir?
3. Meslek liselerinde verilmekte olan meslekî eğitimin geliştirilmesi için görüş ve
önerileri nelerdir?
4. Mezunların iş bulmada karşılaştıkları sorunlar ile çözüm önerilerine ilişkin
görüş ve önerileri nelerdir?
B) İş yeri sorumluları,
1. Çalıştırdıkları meslek lisesi mezunlarının aldıkları meslekî eğitimi ne derece
yeterli bulduklarını tespit etmektir.
Araştırmanın evrenini; Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü, Kız Teknik
Öğretim Genel Müdürlüğü ile Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğüne bağlı
Ek-1 listedeki bölümleri kapsayan meslek liselerinin; bu bölümlerin meslek dersleri
öğretmenleri, 2002-2003 öğretim mezunları ve bu mezunların son sınıfta iken staj
yaptıkları iş yerleri sorumluları oluşturmaktadır.
78
Evren, Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonunun Eğitim ve Planlama
Müdürlüğü biriminin ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin konu ile ilgili yaptığı
inceleme sonuçları ve Millî Eğitim Bakanlığına bağlı Araştırma Planlama ve
Koordinasyon Kurulu Başkanlığının istatistik bilgilerine göre tespit edilmiştir.
Araştırmanın örneklemini; 7 coğrafî bölgeden ve her bölgeyi sosyal ve coğrafî
anlamda temsil edecek iki il toplam 14 il rastgele erişim (random) metodu ile
belirlenmiştir.
Örneklem kapsamına alınan 14 ildeki Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğüne
bağlı 22, Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğüne bağlı 14 Ticaret ve Turizm Öğretimi
Genel Müdürlüğüne bağlı 11 okulda 18 bölüm, 282 meslek dersleri öğretmeni, 202-2003
öğretim yılı 950 mezun ve bu mezunların son sınıfta iken staj yaptıkları 282 iş yeri
sorumlusu seçkisiz örneklem tekniğinden yararlanılarak tespit edilmiş ve anket
uygulanmıştır.
Anketlerde (form l,ll.lll) bazı soruların cevaplandırılmasında ve
değerlendirilmesinde beş ile bir arasında değişen beşli Likert ölçeği kullanılmış,
anketlerde boş ve geçersiz olan cevaplar dikkate alınmamıştır. Beşli ölçeğin kullanıldığı
anket sorularına verilen cevapların aritmetik ortalaması ve standart sapması hesaplanmış
ve çoklu gruplar arasındaki ilişkinin belirlenmesinde Kay-kare metodu, gruplara ortak
sorulan sorularda grupların aritmetik ortalamaları arasındaki farkın test edilmesi için
t-testi, kullanılmıştır. Ortalamalar arasındaki farkın belirlenmesinde 0.05 düzeyinde
anlamlı fark bulunan grupların belirlenmesinde ise Scheffie testinden yararlanılmıştır.
Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin Tespiti
Araştırmasında meslek dersi öğretmenlerine uygulanan Form I anketinin % 83’ü,
mezunlara uygulanan Form II anketinin % 78’i, iş yeri sorumlularına uygulanan Form III
anketinin % 80’i geçerli sayılmıştır. Uygulanan anketlerin toplam geçerlilik oranı ise
% 80’dir.
79
SONUÇ
Araştırmanın bu bölümünde, Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Kaybetmiş
Bölümlerin Tespiti Araştırma’sına örneklem olarak alınan meslek dersi öğretmenleri,
2002-2003 öğretim yılı mezunları ve bu mezunların beceri eğitimi aldıkları iş yeri
sorumlularına uygulanan anketlere ait bulguların sonuçları verilmiştir.
1. Öğretmenlerin; % 52.5’i Teknik Eğitim Fakültesi, % 32.6’sı Meslekî Eğitim
Fakültesi mezunudur. Bunun yanı sıra meslek liselerinde Teknik Eğitim Fakültesi ve
Eğitim Fakültesi mezunu olmayan fakülte mezunları da meslek dersi öğretmeni olarak
görev yapmaktadır.
2. Meslek liselerindeki öğretmenlerin büyük çoğunluğu (% 90.2) lisans eğitimi
almışlar, mezuniyetlerinden sonra eğitim düzeylerini yükseltmemişlerdir.
3. Öğretmenlerin büyük bir kısmı (% 48.3) iş piyasasındaki uygulamadan
haberdar değildir, uygulamalardan haberdar olan öğretmenlerin % 41,8’i ise kazandıkları
meslekî tecrübeleri okula taşımışlardır.
4. Öğretmenlerin yarıya yakınına göre (% 42.3) araştırma kapsamındaki
bölümlere talep giderek azalmaktadır.
5. Öğretmenlerin % 45.3’üne göre öğrencilerin üniversite sınavında istedikleri
başarıyı elde edemedikleri ve % 8.6’sına göre mezuniyetten sonra yörelerinde alanlarında
istihdam edilmedikleri için söz konusu bölümlerin öğrenci sayılarında düşüş
yaşanmaktadır.
6. Öğretmenlerin % 75’ine göre meslek liselerinin araştırma kapsamındaki
bölümlerine öğrenci seçiminde izlenen yöntem sağlıklı değildir.
80
7. Öğretmenlerin % 59’una göre meslek liselerinin araştırma kapsamındaki
bölümlerine öğrenci seçiminde izlenen yöntem bölüm amaçlarına uygunluk açısından
sağlıklı değildir.
8. Öğretmen görüşlerinin % 60’ına göre örnekleme alınan bölümlere ait
atölye/laboratuvarlar, için Bakanlığın gönderdiği donanım öğretme–öğrenmeyi
destekleyecek düzeyde değildir.
9. Öğretmenlerin % 62.3’üne göre Bakanlığın kapsamdaki bölümlere gönderdiği
ödeneğin mevcut eğitim programlarına göre meslekî eğitimin verilmesine yeterli
düzeyde değildir.
10. Öğretmenlerin % 44.9’una göre mevcut eğitim programları öğrencileri iş
hayatına hazırlamada yeterlidir.
11. Öğretmenlerin % 71.6’sına göre, araştırma kapsamındaki bölüm mezunlarının
öğrencilik dönemlerinde mesleklerine uygun iş yeri ortamında staj yapmışlardır.
12. Öğretmenlerin yarıdan fazlasına göre (% 61) araştırma kapsamındaki bölüm
mezunları yöreleri dışında bile çalışma talebinde bulunmalarına rağmen iş bulamakta
zorlanmakta ve istihdam sorunu yaşamaktadır.
13. Öğretmenlerin yarıdan fazlasına göre bölümlerde verilen eğitimle mezunlara
iş hayatında gerekli olan meslekî beceriler kazandırılmıştır.
14. Mezunların yarıya yakını (% 40.2) yörelerinde alanları ile ilgili iş bulmakta
sıkıntı yaşanmaktadır.
15. Mezunların yarıdan fazlası kısa sürede iş bulma imkânına sahip olmuşlardır.
Mezunların yarısı ise işsizdir.
81
16. Araştırma kapsamındaki mezunların % 78.3’ünün meslek liselerini tercih
etme amaçları meslek sahibi olmak, kazandıkları meslekî bilgi ve beceriye dayalı olarak
kısa sürede iş bulmaktır.
17. Araştırma kapsamına alınan mezunların büyük çoğunluğu (% 77.3)
bölümlerin başkalarına tavsiye edecek kadar beğenmektedir. İş piyasasına göre, yeterli
düzeyde meslekî bilgi ve beceri kazanmadıkları için iş bulmakta sıkıntı yaşadıklarından
bölümlerini başkalarına tavsiye etmemektedirler.
18. Mezunların % 40.9’una göre bölümlerdeki donanım yeterlidir ve bölümlerde
meslekî eğitim öğretimin yerine getirilmesinde sıkıntı yaşanmamaktadır.
19. Mezunların yarıdan fazlasına göre eğitimleri süresince kazandıkları meslekî
tutum ve iş alışkanlıkları yeterlidir.
20. Mezunların %.57’sine göre öğrencilik döneminde mesleklerine uygun iş
yerlerinde beceri eğitimi almışlardır.
21. İş yeri sorumlularının % 77.9’u iş yerlerinde araştırma kapsamındaki bölüm
mezunlarını çalıştırmak istemektedir.
22. İş yeri sahiplerinin % 56.9’u staja gelen öğrencilere meslekî beceri
kazanmaları için işletmenin imkânlarını kullanma olanağı tanımaktadır.
23. İş yeri sorumlularının büyük çoğunluğuna göre (81.9) iş yeri ortamı meslekî
eğitim uygulamalarının yapılmasına uygundur.
24. İş yeri sorumlularının % 40.7’sine göre mezunlara eğitim süresince
kazandırılan meslekî nitelikler çalıştıkları İş yeri amaçlarına cevap vermektedir.
82
25. İş yeri sorumlularının % 48.2’sine göre araştırma kapsamındaki bölümlerde
eğitim programları, mezunları iş hayatına hazırlayacak yeterliliktedir.
26. İş yeri sorumlularının % 57.2’sine göre örneklem kapsamında yer alan bölüm
mezunlarının büyük çoğunluğu alanlarında istihdam sıkıntısı yaşamaktadır.
27. Öğretmen ve mezunların yarıdan fazlasına göre sınıf ortamında kullanılan
araç–gereç ve materyaller eğitim öğretim için yeterlidir.
28. Öğretmenlerin % 54.6’sı ile iş yeri sorumlularının % 70.8’ine göre uygulama
eğitimi için seçilen iş yerleri, mezunlara eğitimleri süresince iş piyasasına uygun eğitim
vermektedir.
29. Öğretmenlerin % 33.5’i ile iş yeri sorumlularının % 42.9’una göre araştırma
kapsamındaki bölümlerden mezun olanlar yörelerinde iş bulmakta sıkıntı çekmektedir.
30. Öğretmenlerin % 50’si, mezunların % 59.8’i ve iş yeri sorumlularının
% 78.8’ine göre bölümlerde okutulan teorik meslek dersleri öğrencileri iş hayatına
hazırlamaktadır.
31. Öğretmenlerin % 44.5’i, mezunların % 61.7’si ve iş yeri sorumlularının
% 63.3’üne göre kapsama alınan bölümlerde verilen eğitim mezunların (öğrencilerin) ilgi,
istek ve yeteneklerine uygundur.
32. Öğretmenlerin % 72.9’u, mezunların % 62.2’si, iş yeri sorumlularının
% 73.4’üne göre öğrencilere staj yerlerinde mesleklerinin gerektiği işlerde çalışma fırsatı
verilmektedir.
33. Öğretmen, mezun ve iş yeri sorumlularına göre mezunların kazandıkları
meslekî bilgi ve beceri yörenin iş gücü ihtiyacını karşılayacak niteliktedir.
83
34. Mezunların görüşlerine göre kapsama alınan illerde istihdam özelliğini
kaybetmiş bölümler
İL ADI BÖLÜM ADI
Ankara Grafik Batman Kimya Eskişehir Harita Şanlıurfa Tesviye Şanlıurfa Ağırlama Gıda Şanlıurfa Yapı Ressamlığı Zonguldak Döküm
35. İş yeri sorumlularının görüşlerine göre kapsama alınan illerde istihdam
özelliğini kaybetmiş bölümler
İL ADI BÖLÜM ADI
Ankara Banka Ankara Turizm endüstrisi Batman Dış ticaret Batman Kimya Batman Tesviye Edirne Banka Eskişehir Döküm Eskişehir Kalıp Eskişehir Kimya Eskişehir Model Zonguldak Ağırlama gıda Zonguldak Tesviye
84
36 Öğretmenlerin görüşlerine göre kapsama alınan illerde istihdam özelliğini
kaybetmiş bölümler
İL ADI BÖLÜM ADI İL ADI BÖLÜM ADI Ankara Grafik İskenderun Model Ankara Tesviye İzmir Bankacılık Ankara Dokuma İzmir Yapı Batman Kimya İzmir Ağırlama gıda Batman Tesviye İzmir Makine Denizli Yapı Malatya Tesviye Denizli Tesviye Malatya Ağırlama gıda Edirne Ağırlama Gıda Mersin Tesviye Edirne Bankacılık Mersin Ağırlama Gıda Elazığ Tesviye Mersin Yapı Elazığ Bankacılık Trabzon Döküm Eskişehir Harita Zonguldak Döküm İskenderun Döküm Zonguldak Tesviye
ÖNERİLER
1. Araştırmaya katılan gruplar mevcut eğitim programlarının yeterli olduğunu
ifade etmelerine rağmen, bölümlerdeki öğrenci kaybını önlemek ve meslek liselerinin
kuruluş amacından uzaklaşmamak ayrıca teknolojinin gerisinde kalmayı önlemek için
donanım ve program güncellemeleri sistematik olarak gerçekleştirilmelidir.
2. Eğitimin kalitesini artırmak ve okulla iş piyasası arasında birlikteliği sağlamak
için öğretmenlere iş piyasasındaki uygulamalardan haberdar olma imkânı sağlamalıdır.
Yetkili birimler, meslek liselerinde görevli öğretmenlere teknolojiyi takip etme, bilgi ve
becerilerini yenileme ortamı hazırlamalıdır.
3. Mezunların alanlarında ve yörelerinde istihdam edilebilmeleri için yetkili
birimler eğitimsiz ve diplomasız istihdamı önleyici köklü tedbirler almalıdır.
85
4. Araştırma sonucu belirlenen, istihdam özelliğini kaybetmiş bölümler yerine
Bakanlık ve sosyal ortaklar yörede gerekli çalışmalar yaparak iş piyasasında kabul gören
yeni bölümlerin açılmasını sağlamalıdır. Yörede Meslekî okul veya bölüm açılırken nüfus
ve istihdam edilme derecesi dikkate alınmalıdır.
5.Yüksek öğrenim görmek isteyen başarılı öğrencilerin bu okulları tercih
etmelerini sağlayıcı ve istihdamı kolaylaştırıcı önlemlerin alınması bölümlere gelen
öğrenci akışını sağlayıcı en önemli tedbirler olarak görülmektedir.
86
KAYNAKÇA
1. Alkan, C. (1993). “Meslekî ve Teknik Eğitimde Temel Politika ve Strateji”. AÜ
Eğitim Bilimleri I. Ulusal Kongresi.
2. Akçay, C. (1990). “Türkiye’nin Eğitim Politikası” İstanbul Ticaret Odası.
3. Doğan, H. (1984). Okul Sanayi Ortaklaşa (OSANOR) Eğitimi Çalışmaları ve
Elde Edilen Sonuçlar. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 17(1-2), 249-288
4. MEB Tebliğler Dergisi, (2002). Meslekî ve Teknik Öğretim Yönetmeliği,
Yayımlar Dairesi Başkanlığı 65, (25369), 593-720
5. METGE (2000b). “Türkiye Geneli Metge Proje Okulları Eğitim İhtiyaçlarını
Değerlendirme Özet Raporu”, Ankara: Millî Eğitim Basımevi.
6. METGE Projesi, (2000). “Çerçeve Öğretim Programları”, Ankara: Millî
Eğitim Basımevi.
7. Sezgin, I. (1993). “Meslekî ve Teknik Eğitim Program Geliştirme Süreci”, AÜ
Eğitim Bilimleri I. Ulusal Kongresi. Ankara
8. Taymaz, H. (1983). “Meslekî ve Teknik Eğitim Sistemi ve Örgütlenmesi”.
Meslekî Teknik Eğitim Sempozyumu. AÜ Eğitim Bilimleri Fakültesi
Yayınları:126.
9. ALKAN, C.,DOĞAN, H., SEZGİN, İ.; Meslekî ve Teknik Eğitimin Esasları,
Gazi Üniversitesi Yayın No:170, Ankara, 1991.
10. AYTİMUR, S. Kalite Sistem Dökümantasyon, Kal - Der Yayınları No:14,
İstanbul, 1997.
11. ÜNAL, S. Takım Kurma ve Yönetme Süreci, M.Ü. Eğitim Bilimleri Dergisi
Sayı:10, İstanbul,199
87
EKLER
İSTİHDAM ÖZELLİĞİNİ YİTİRDİĞİ BELİRTİLEN BÖLÜMLER LİSTESİ
EK:1 Sıra no Kapsama Alınan Bölümler
Sıra no Kapsama Alınmayan Bölümler
1 Bankacılık 1 Kütüphanecilik 2 Dış Ticaret 2 Boya Teknolojisi 3 Ev Yönetimi ve Beslenme 3 Cam İşlemeciliği 4 Kooperatifçilik 4 Çinicilik ve Seramik Dekorlama 5 Kurum Beslenmesi 5 Dekoratif Sanatlar 6 Mahallî İdareler 6 Deri Teknolojisi 7 Yönetim ve Ticaret Sekreterliği 7 Gemi İnşaat 8 Gazetecilik 8 Gemi Elektronik Haberleşme 9 Ağırlama ve Gıda Teknolojisi 9 Konservasyon
10 Ahşap Yat İnşaa 10 Uçak Bakım Teknisyenliği 11 Çay Teknolojisi 11 Yat Kaptanlığı 12 Çinicilik ve Seramik Şekillendirme 12 Petro Kimya 13 Gemi Makinaları 13 Ayakkabı Teknolojisi 14 Güverte 14 Metalürji 15 İç Mekan Tasarım 15 Plastik Teknolojisi
16 Model 16 Ahşap Yat İnşaa 17 Seramik 17 Borsa Hizmetleri 18 Seyahat Acenteciliği 18 Mikro teknik 19 Su Ürünleri 20 Proses 21 Uçak Bakım Teknisyenliği ve
Elektroniği
22 Gemi İnşaa 23 Ayakkabıcılık 24 Döküm 25 Metal İşleri 26 Nakış 27 Tesviye 28 Yapı 29 Yapı Ressamlığı 30 Plastik Sanatlar 31 Dokuma 32 Grafik
88
İSTİHDAM ÖZELLİĞİNİ YİTİRDİĞİ BELİRTİLEN BÖLÜMLER LİSTESİ
33 Harita Ve Kadastro 34 İplik 35 İzabe 36 Kalıp 37 Kat Hizmetleri 38 Kimya 39 Restorasyon 40 Sigortacılık 41 Tasarım Teknolojisi 42 Tıp Elektroniği 43 Turizm Endüstrisi ve Servis
Hizmetleri
44 Örme Teknolojisi
89
EK:2
T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI
Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı (EARGED)
MESLEK LİSELERİNDE İSTİHDAM ÖZELLİĞİNİ YİTİRMİŞ
BÖLÜMLERİN TESPİTİ
Öğretmen Anketi
(Form-I)
ANKARA-2004
90
Sayın Öğretmen,
Millî Eğitim Bakanlığı Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü, Kız Teknik
Öğretim Genel Müdürlüğü ile Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğüne bağlı
meslek liselerinde istihdam özelliğini yitirmiş bölümleri tespit etmek amacıyla EARGED
tarafından “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin Tespiti
Araştırması” başlatılmıştır.
Söz konusu araştırma kapsamına aşağıdaki bölümler alınmıştır. Bu bölümler ile
ilgili görüş ve önerilerinize ihtiyaç duyulmaktadır. Anket sorularını ve değerlendirme
ölçütlerini dikkatle okuyunuz; vereceğiniz cevaplar, belirteceğiniz görüşler, yapacağınız
değerlendirmeler çalışmalarımıza katkı sağlayacak ve sadece bu araştırmanın amaçları
doğrultusunda kullanılacaktır. Katkılarınız için teşekkür eder, başarılar dileriz.
Araştırma kapsamına alınan bölümler;
1. Tesviye 7. Dış Ticaret 13.Harita ve Kadastro
2. Model 8. Dokuma 14.Yapı Ressamlığı
3. Nakış 9. Döküm 15. Ağırlama
4. Kalıp 10. Kimya 16.Soğutma ve İklimlendirme
5. Grafik 11. Grafik Tasarım 17. Gemi Makinaları
6. Banka 12. Yapı 18.Turizm Endüstrisi
Araştırma Grubu
91
BÖLÜM-1 KİŞİSEL BİLGİ VE GÖRÜŞLER
Açıklama: Bu bölümde size uygun olan seçeneği (X) işaretiyle belirtiniz.
OKUL BİLGİLERİ
1.1. Okulunuzun bulunduğu il
a. ( ) Ankara f. ( ) Elazığ k. ( ) Malatya
b. ( ) Batman g. ( ) Eskişehir l. ( ) Şanlıurfa
c. ( ) Çanakkale h. ( ) Hatay m. ( ) Trabzon
d. ( ) Denizli I. ( ) İçel n. ( ) Zonguldak
e. ( ) Edirne i. ( ) İzmir
1.2. Okulunuzun adı
...................
KİŞİSEL BİLGİLER
1.3.Cinsiyetiniz
a. ( ) Kadın
b. ( ) Erkek
1.4.Okuldaki göreviniz
a. ( ) Müdür Yardımcısı (Meslek Dersi Öğretmeni)
b. ( ) Bölüm/Atölye Şefi
c. ( ) Meslek Dersi Öğretmeni
d.
1.5. Branşınız
........................
92
1.6. En son bitirdiğiniz ön lisans-lisans kurumu
a. ( ) Eğitim Fakültesi
b. ( ) Meslekî Eğitim Fakültesi
c. ( ) Teknik Eğitim Fakültesi
d. ( ) Fen Edebiyat Fakültesi
e. ( ) Başka/Belirtiniz.......................................................
1.7. Mezun olduğunuz öğrenim düzeyi
a. ( ) Ön Lisans
b. ( ) Lisans
c. ( ) Yüksek Lisans
d. ( ) Doktora
1.8. Kıdeminiz
a. ( ) 5 yıl veya daha az
b. ( ) 6-9 yıl
c. ( ) 10-14 yıl
d. ( ) 15-19 yıl
e. ( ) 20 yıl veya daha fazla
1.9. Öğretmenlik dışında branşınızla ilgili meslekî tecrübeniz.
a. ( ) Hiç
b. ( ) 5 yıl ve daha az
c. ( ) 6-9 yıl
d. ( ) 10 yıl ve daha fazla
Soru 1.9’a cevabınız “Hiç” ise soru 1.11’e geçiniz.
93
1.10. Bu tecrübenizden derslerde ne ölçüde yararlanıyorsunuz.
a. ( ) Çok
b. ( ) Oldukça
c. ( ) Kısmen
d. ( ) Çok az
e. ( ) Hiç
KİŞİSEL GÖRÜŞLER
1.11. Bölümünüze öğrenci talebi sayısında önceki yıllara göre bir düşüş var mı?
a. ( ) Evet
b. ( ) Hayır
1.12. Cevabınız Evet ise nedenini belirtiniz.
...............................................
94
BÖLÜM-2 EĞİTİME İLİŞKİN GÖRÜŞLER
Açıklama: Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin Tespitine
yönelik görüşlerinize uygun seçeneği (X) işaretiyle belirtiniz. Lütfen her madde için bir
seçenek işaretleyiniz.
Sorularla ilgili dereceleme ölçekleri;
Çok : “Tamamen kabul edilir.”, Oldukça : “Çoğunlukla kabul edilir.”,
Kısmen : “Kabul edilebilir.”,
Çok az : “Kabul edilebilir seviyenin altında.”,
Hiç : “Kabul edilemez” görüşlerini ifade etmektedir.
EĞİTİME İLİŞKİN BİLGİLER
ÖLÇÜTLER
Çok
Old
ukça
Kıs
men
Çok
Az
Hiç
2.1. Araştırma kapsamındaki bölümlere öğrenci
seçiminde uygulanan yöntem, bölümün
amaçlarına ne derece uygundur? ..........................
( )
( )
( )
( )
( )
2.2. Bölümlerin içerdiği eğitim programları
öğrencilerin ilgi, istek ve yeteneklerine ne derece
uygundur?..............................................................
( )
( )
( )
( )
( )
2.3. Sınıf ortamında uyguladığınız öğretme-
öğrenme yöntemleriniz, program amaçlarının
gerçekleşmesine ne ölçüde uygundur?.................. ( ) ( ) ( )
( )
( )
95
EĞİTİME İLİŞKİN BİLGİLER
ÖLÇÜTLER
Çok
Old
ukça
Kıs
men
Çok
Az
Hiç
2.4. Bölümde uyguladığınız öğretme-öğrenme
yöntemleriniz, program amaçlarının
gerçekleşmesine ne ölçüde uygundur?.. .……..
( )
( )
( )
( )
( )
2.5. Bölümünüze ait atölye/laboratuvarların
donanımı, öğretme-öğrenme faaliyetlerinin
gerçekleştirilmesine ne derece uygundur? ……
( )
( )
( )
( )
( )
2.6. Bölüm için ayrılan ödenek, programların
gerçekleştirmesine ne ölçüde yeterlidir?.... ….. ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
2.7. Bölümünüzde öğrencilerin meslekî bilgileri
kazanmaları ne derecede sağlanmaktadır?........
( )
( )
( )
( )
( )
2.8. Bölümünüzde öğrencilerin meslekî becerileri
kazanmaları ne derecede sağlanmaktadır? …...
( )
( )
( )
( )
( )
2.9. Bölümün içerdiği eğitim programları
öğrencileri iş hayatına hazırlamada ne derece
yeterlidir? .......................................................... ( )
( )
( )
( )
( )
2.10. Bölümde okutulan teorik meslek dersleri
öğrencileri iş hayatına hazırlamaya ne ölçüde
uygundur? ........................................................
( )
( )
( )
( )
( )
2.11. Bölümdeki uygulamalı meslek dersleri
öğrencileri, iş hayatına hazırlamaya ne ölçüde
uygundur?..........................................................
( )
( )
( )
( )
( )
2.12. Öğrencilerin staj yaptıkları İş yeri ortamı
bölümde uygulanan eğitim programlarının
amaçlarına ne derecede uygundur?...................
( )
( )
( )
( )
( )
96
EĞİTİME İLİŞKİN BİLGİLER
ÖLÇÜTLER
Çok
Old
ukça
Kıs
men
Çok
Az
Hiç
2.13. Öğrenciler, staj yaptıkları İş yerinde ne ölçüde
mesleklerinin gerektiği işlerde
çalıştırılmaktadırlar? ........................................
( )
( )
( )
( )
( )
2.14. İş yeri sahipleri/yöneticileri öğrencilerin
meslekî becerileri kazanmalarına ne ölçüde
yardımcı olmaktadırlar?....................................
( )
( )
( )
( )
( )
2.15. Öğrencilerin iş yerlerinde aldıkları beceri
eğitimi ne derecede iş hayatına
hazırlamaktadır?................................................
( )
( )
( )
( )
( )
2.16. Mezunlarınız mesleklerinde ne ölçüde
yörelerinde iş bulmaktadırlar? ..........................
( )
( )
( )
( )
( )
2.17. Mezunlarınız mesleklerinde ne ölçüde yöreleri
dışında iş bulmaktadırlar?.................................
( )
( )
( )
( )
( )
2.18. Yörenizin ara kademe insan gücü ihtiyacının
karşılanmasında, bölümünüz mezunlarının
nitelikleri ne derecede uygundur? ……………
( )
( )
( )
( )
( )
97
BÖLÜM-3 KİŞİSEL GÖRÜŞ VE ÖNERİLER
Açıklama : Bu bölümde, “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş
Bölümlerin Tespiti Araştırması” ile ilgili ankette yer almayan görüş ve önerileriniz
varsa lütfen yazınız.
1.................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
.............................
2.................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
.............................
3......................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
..............................................................
98
EK:3
T.C.
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı
(EARGED)
MESLEK LİSELERİNDE İSTİHDAM ÖZELLİĞİNİ YİTİRMİŞ
BÖLÜMLERİN TESPİTİ
Mezun Anketi
(Form-II)
ANKARA-2004
99
Sayın Mezun,
Millî Eğitim Bakanlığı Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü, Kız Teknik
Öğretim Genel Müdürlüğü ile Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğüne bağlı
meslek liselerinde istihdam özelliğini yitirmiş bölümleri tespit etmek amacıyla EARGED
tarafından “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin Tespiti
Araştırması” başlatılmıştır.
Söz konusu araştırma kapsamına aşağıdaki bölümler alınmıştır. Bu bölümler ile
ilgili görüş ve önerilerinize ihtiyaç duyulmaktadır. Anket sorularını ve değerlendirme
ölçütlerini dikkatle okuyunuz; vereceğiniz cevaplar, belirteceğiniz görüşler, yapacağınız
değerlendirmeler çalışmalarımıza katkı sağlayacak ve sadece bu araştırmanın amaçları
doğrultusunda kullanılacaktır. Katkılarınız için teşekkür eder, başarılar dileriz.
Araştırma kapsamına alınan bölümler;
1. Harita 7. Dış Ticaret 13. Turizm Endüstrisi
2. Model 8. Dokuma 14. Yapı
3. Nakış 9. Döküm 15. Yapı Ressamlığı
4. Kalıp 10. Gemi Makineleri 16. Ağırlama
5. Grafik 11. Soğutma İklimlendirme 17. Kimya
6. Banka 12. Grafik Tasarım 18. Tesviye
Araştırma Grubu
100
BÖLÜM-1 KİŞİSEL BİLGİ VE GÖRÜŞLER
Açıklama: Bu bölümde size uygun olan seçeneği (X) işaretiyle belirtiniz.
1.1. Cinsiyetiniz
a. ( ) Kadın
b. ( ) Erkek
1.2. Bulunduğunuz il
a. ( ) Ankara f. ( ) Elazığ k. ( ) Malatya
b. ( ) Batman g. ( ) Eskişehir l. ( ) Şanlıurfa
c. ( ) Çanakkale h. ( ) Hatay m. ( ) Trabzon
d. ( ) Denizli I. ( ) İçel n. ( ) Zonguldak
e. ( ) Edirne i. ( ) İzmir
1.3. Mezun olduktan sonra kendi meslek alanınızda ücretli bir işte çalıştınız mı/çalışıyor
musunuz.
a. ( ) Evet çalıştım
b. ( ) Evet çalışıyorum
c. ( ) Hayır çalışmadım/çalışmıyorum
Soru 1.3’e cevabınız Hayır çalışmadım/çalışmıyorum ise soru 1.6’ya geçiniz.
1.4. Bölümünüzden mezun olduktan sonra iş bulmak için ne kadar süre beklediniz.
a. ( ) 3 ay veya daha az
b. ( ) 4-6 ay
c. ( ) 7-9 ay
d. ( ) 10 ay veya daha fazla
101
1.5. Aşağıdaki yöntemlerden en çok hangisi iş bulmanızda etkili oldu.
a. ( ) İlânla
b. ( ) Arkadaş/Tanıdık aracılığıyla
c. ( ) Mezun olduğum okulun yönetici ve öğretmenleri aracılığıyla
d. ( ) Kendi çabamla
e. ( ) Ailem yardımıyla
f. ( ) Diğer/Başka belirtiniz ............................................
1.6. İş bulmama nedenleriniz nelerdir.
a. ..................................................
b. ..................................................
c. ..................................................
d. ..................................................
1.7. Bu bölümü niçin tercih ettiniz (Birden fazla seçenek yazabilirsiniz).
a. ( ) Meslek sahibi olmak
b. ( ) Kısa sürede iş bulmak
c. ( ) Lise diploması almak
d. ( ) Yüksek okula gitmek istemediğimden
e. ( ) Diğer/Başka belirtiniz ........................................
1.8. Mezun olduğunuz bölümü başkalarına tavsiye eder misiniz?
a. ( ) Evet
b. ( ) Hayır
1.9. Cevabınız Hayır ise nedenini/nedenlerini yazınız.
a. ( ) Eğitim programlarının yetersizliği
b. ( ) Mezunlarının iş bulamaması
c. ( ) Öğretmenlerin sayıca yetersizliği
d. ( ) Üniversiteye girişteki farklı katsayı uygulaması
e. ( ) Diğer/Başka belirtiniz .......................................................
102
BÖLÜM-2 EĞİTİME İLİŞKİN GÖRÜŞLER
Açıklama: Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin Tespitine
yönelik görüşlerinize uygun seçeneği (X) işaretiyle belirtiniz. Lütfen her madde için bir
seçenek işaretleyiniz.
Sorularla ilgili dereceleme ölçekleri;
Çok : “Tamamen kabul edilir.”, Oldukça : “Çoğunlukla kabul edilir.”,
Kısmen : “Kabul edilebilir.”,
Çok az : “Kabul edilebilir seviyenin altında.”,
Hiç : “Kabul edilemez” görüşlerini ifade etmektedir.
EĞİTİME İLİŞKİN BİLGİLER
ÖLÇÜTLER
Çok
Old
ukça
Kıs
men
Çok
Az
Hiç
2.1. Bölümünüz eğitim programları sizi ilgi, istek ve
yeteneklerinize göre ne ölçüde iş hayatına
hazırladı? …………………………………….. ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
2.2. Bölümünüzde kullanılan ders araç – gereç ve
materyaller eğitim ve öğretim faaliyetlerinizin
gerçekleşmesinde ne derecede yeterliydi? ........ ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
2.3. Sınıf ortamında yararlandığınız ders araç –
gereç ve materyaller eğitim ve öğretim
faaliyetlerinizin gerçekleşmesinde ne derecede
yeterliydi? …………………………………….. ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
103
EĞİTİME İLİŞKİN BİLGİLER
ÖLÇÜTLER
Çok
Old
ukça
Kıs
men
Çok
Az
Hiç
2.4. Bölümünüzde meslekî bilgileri kazanma imkânı
ne ölçüde sağlandı? .............................................
( )
( )
( )
( )
( )
2.5. Bölümünüzde meslekî becerileri kazanma
imkânı ne ölçüde sağlandı? ................................. ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
2.6. Bölümünüzdeki teorik meslekî dersleri iş
hayatına hazırlamada ne ölçüde uygundu? ......... ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
2.7. Bölümünüzdeki uygulamalı meslekî dersleri iş
hayatına hazırlamada ne ölçüde uygundu?..........
( )
( )
( )
( )
( )
2.8. Bölümünüzde öğrenim süresince kazandığınız
meslekî tutum ve iş alışkanlıkları iş hayatına
hazırlamada ne ölçüde uygundu?........................
( )
( )
( )
( )
( )
2.9. Bölümünüzde kazandığınız meslekî bilgilerle
işletmede kazandığınız meslekî bilgiler ne ölçüde
uyumluydu? ..........................................................
( )
( )
( )
( )
( )
2.10. Bölümünüzde kazandığınız meslekî becerilerle
işletmede kazandığınız meslekî beceriler ne
ölçüde uyumluydu? ..............................................
( )
( )
( )
( )
( )
2.11. Beceri eğitimi aldığınız işletmelerdeki teknik
imkânlar, ne ölçüde yeterliydi? ………………....
( )
( )
( )
( )
( )
2.12. Beceri eğitimi aldığınız işletmelerdeki teknik
imkânlar, ne ölçüde kullanımınıza sunuldu? …
( )
( )
( )
( )
( )
104
EĞİTİME İLİŞKİN BİLGİLER
ÖLÇÜTLER
Çok
Old
ukça
Kıs
men
Çok
Az
Hiç
2.13. Beceri eğitimi aldığınız işletmelerde,
mesleğinizin gerektirdiği işlerde çalışmanıza ne
ölçüde fırsat verildi? ...........................................
( )
( )
( )
( )
( )
2.14. Beceri eğitimi aldığınız işletme yöneticileri/
sorumluları mesleğinizin gerektirdiği bilgi ve
becerileri kazanmanıza ne ölçüde yardımcı
oldu? ...................................................................
( )
( )
( )
( )
( )
2.15. Bölümünüz mezunları yörenizin ara kademe
insan gücü ihtiyacını karşılamada sayısal olarak
ne derecede yeterli oldu? ....................................
( )
( )
( )
( )
( )
2.16. Bölümünüzde aldığınız meslekî eğitim
yörenizin ara kademe insan gücü ihtiyacını
karşılamada nitelik olarak ne derecede yeterli
oldu? ....................................................................
( )
( )
( )
( )
( )
105
BÖLÜM-3 KİŞİSEL GÖRÜŞ VE ÖNERİLER
Açıklama : Bu bölümde, “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş
Bölümlerin Tespiti Araştırması” ile ilgili ankette yer almayan görüş ve önerileriniz
varsa lütfen yazınız.
1.................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
.............................
2.................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
.............................
3.................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
.............................
106
EK:4
T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI
Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı (EARGED)
MESLEK LİSELERİNDE İSTİHDAM ÖZELLİĞİNİ YİTİRMİŞ
BÖLÜMLERİN TESPİTİ
İş yeri Sorumlusu Anketi
(Form-III)
ANKARA-2004
107
Sayın İş Yeri Sorumlusu,
Millî Eğitim Bakanlığı Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü, Kız Teknik
Öğretim Genel Müdürlüğü ile Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğüne bağlı
meslek liselerinde istihdam özelliğini yitirmiş bölümleri tespit etmek amacıyla EARGED
tarafından “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin Tespiti
Araştırması” başlatılmıştır.
Söz konusu araştırma kapsamına aşağıdaki bölümler alınmıştır. Bu bölümler ile
ilgili görüş ve önerilerinize ihtiyaç duyulmaktadır. Anket sorularını ve değerlendirme
ölçütlerini dikkatle okuyunuz; vereceğiniz cevaplar, belirteceğiniz görüşler, yapacağınız
değerlendirmeler çalışmalarımıza katkı sağlayacak ve sadece bu araştırmanın amaçları
doğrultusunda kullanılacaktır. Katkılarınız için teşekkür eder, başarılar dileriz.
Araştırma kapsamına alınan bölümler;
1. Harita 7. Dış Ticaret 13. Turizm Endüstrisi
2. Model 8. Dokuma 14. Yapı
3. Nakış 9. Döküm 15. Yapı Ressamlığı
4. Kalıp 10. Gemi Makineleri 16. Ağırlama
5. Grafik 11. Soğutma İklimlendirme 17. Kimya
6. Banka 12. Grafik Tasarım 18. Tesviye
Araştırma Grubu
108
BÖLÜM-1 KİŞİSEL BİLGİ VE GÖRÜŞLER
Açıklama: Bu bölümde size uygun olan seçeneği (X) işaretiyle belirtiniz.
1.1. İş yerinizin bulunduğu il.
a. ( ) Ankara f. ( ) Elazığ k. ( ) Malatya
b. ( ) Batman g. ( ) Eskişehir l. ( ) Şanlıurfa
c. ( ) Çanakkale h. ( ) Hatay m. ( ) Trabzon
d. ( ) Denizli I. ( ) İçel n. ( ) Zonguldak
e. ( ) Edirne i. ( ) İzmir
1.2. İş yerindeki göreviniz
a. ( ) İş yeri sahibi/sorumlusu
b. ( ) İş yeri sorumlusu
c. ( ) Bölüm şefi
d. ( ) Diğer/Başka belirtiniz ...............................................
1.3. Cinsiyetiniz
a. ( ) Kadın
b. ( ) Erkek
1.4. Mezun olduğunuz öğrenim düzeyi
a. ( ) İlköğretim
b. ( ) Lise
c. ( ) Ön Lisans
d. ( ) Lisans
e. ( ) Yüksek Lisans
f. ( ) Doktora
109
1.5. Meslekde ki kıdeminiz
a. ( ) 5 yıl ve daha az
b. ( ) 6-9 yıl
c. ( ) 10-14 yıl
d. ( ) 15-19 yıl
e. ( ) 20 yıl ve daha fazla
1.6. İş yerinizde personele ihtiyaç duyduğunuzda meslek lisesi mezunlarını ne derecede
tercih edersiniz?
a. ( ) Çok
b. ( ) Oldukça
c. ( ) Kısmen
d. ( ) Çok az
e. ( ) Hiç
1.7. Soru 1.6’ya cevabınız Hiç ise nedenini/nedenlerini belirtiniz.
a. ...........................................................
b. ...........................................................
c. ...........................................................
110
BÖLÜM-2 EĞİTİME İLİŞKİN GÖRÜŞLER
Açıklama: Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin Tespitine
yönelik görüşlerinize uygun seçeneği (X) işaretiyle belirtiniz. Lütfen her madde için bir
seçenek işaretleyiniz.
Sorularla ilgili dereceleme ölçekleri;
Çok : “Tamamen kabul edilir.”, Oldukça : “Çoğunlukla kabul edilir.”,
Kısmen : “Kabul edilebilir.”,
Çok az : “Kabul edilebilir seviyenin altında.”,
Hiç : “Kabul edilemez” görüşlerini ifade etmektedir.
EĞİTİME İLİŞKİN BİLGİLER
ÖLÇÜTLER
Çok
Old
ukça
Kıs
men
Çok
Az
Hiç
2.1. İş yeri ortamınız, meslekî eğitim
programlarının amaçlarına ne derecede
uygundur?...........................................................
( )
( )
( )
( )
( )
2.2. Öğrencileri, beceri eğitimi süresince ne ölçüde
mesleklerinin gerektiği işlerde çalıştırdınız? ….
( )
( )
( )
( )
( )
2.3. Öğrencilerin meslekî becerileri kazanmalarına
ne ölçüde yardımcı oldunuz? ………………….
( )
( )
( )
( )
( )
2.4. Öğrencilere verdiğiniz beceri eğitimi ne
derecede iş hayatına hazırladı? ..........................
( )
( )
( )
( )
( )
111
EĞİTİME İLİŞKİN BİLGİLER
ÖLÇÜTLER
Çok
Old
ukça
Kıs
men
Çok
Az
Hiç
Araştırma kapsamına alınan bölüm mezunlarının;
2.5. Nitelikleri iş yerinizin amaçlarına ne derece
uygundur? .......................................................... ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
2.6. Aldığı eğitim onların ilgi, istek ve yeteneklerine
ne derece uygundur?...........................................
( )
( )
( )
( )
( )
2.7. Meslekî bilgileri kazanmaları ne derecede
sağlanmıştır? ...................................................... ( )
( )
( )
( )
( )
2.8. Meslekî becerileri kazanmaları ne derecede
sağlanmıştır? ...................................................... ( )
( )
( )
( )
( )
Araştırma kapsamına alınan bölüm mezunlarının;
2.9. Gördüğü eğitim programları, onları iş
hayatına hazırlamada ne derece yeterli
olmuştur? ...........................................................
( )
( )
( )
( )
( )
2.10. Aldığı teorik meslek dersleri, onları iş hayatına
hazırlamaya ne ölçüde yeterli olmuştur? ……...
( )
( )
( )
( )
( )
2.11. Gördüğü uygulamalı meslek dersleri, onları iş
hayatına hazırlamaya ne ölçüde yeterli
olmuştur?.............................................................
( )
( )
( )
( )
( )
Sizce;
2.12. Yörenizde araştırma kapsamına alınan
bölümlerin mezunları, kendi alanlarında ne
ölçüde iş bulmaktadırlar? ...................................
( )
( )
( )
( )
( )
112
EĞİTİME İLİŞKİN BİLGİLER
ÖLÇÜTLER
Çok
Old
ukça
Kıs
men
Çok
Az
Hiç
2.13. Araştırma kapsamına alınan bölüm mezunları
ne derecede mesleklerinin gerektirdiği işlerde
çalıştırılmaktadır? ............................................. ( ) ( ) ( )
( )
( )
2.14. Yörenizdeki ara kademe insan gücü ihtiyacının
karşılanmasında, araştırma kapsamına alınan
bölüm mezunlarının nitelikleri ne derecede
uygundur? ..........................................................
( )
( )
( )
( )
( )
113
BÖLÜM-3 KİŞİSEL GÖRÜŞ VE ÖNERİLER
Açıklama : Bu bölümde, “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş
Bölümlerin Tespiti Araştırması” ile ilgili ankette yer almayan görüş ve önerileriniz
varsa lütfen yazınız.
1.................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
.............................
2.................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
.............................
3.................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
.............................
114
EK:5
T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI
Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı SAYI : B.08.0.EGD.0.33.05.00./ KONU : Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin Tespit Edilmesi Araştırması
( D O S Y A )
İLGİ: B.08.0.EGD.0.33.05.00/141-3942 sayılı makam onayı Bilim ve teknolojideki hızlı değişme e gelişmeler yeni meslek alanlarını ortaya çıkarırken bazı meslek alanlarının da ihtiyaç dışı kalmasına ve dolayısı ile istihdam alanı dışında kalmasına sebep olmaktadır. Meslekî eğitim sistemimizin sadece iş piyasasının ihtiyaç duyduğu alanlarda bilgi, tutum ve beceri düzeyi yüksek nitelikli ara kademe insan gücü yetiştirmesi, eğitimde ekonomi ve verimliliği dolaysıyla eğitim ve istihdam arasındaki dengeyi sağlayacaktır.
Meslekî ve teknik orta öğretim kurumlarında verilen eğitimin, mezunların istihdam edilmelerine uygunluğu; öğretmen, öğrenci ve işletme yetkililerinin görüşleri doğrultusunda belirlenerek istihdam imkânı kalmayan meslek alanlarında eğitimin güncelleştirilerek zaman ve ekonomik kayıpların önlenmesi amacıyla “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin Tespit Edilmesi Araştırması” nın Dairemiz tarafından yapılması Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğünün ilgi yazısı ile istenmektedir.
Makamınızca uygun görüldüğü takdirde; “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin Tespit Edilmesi Araştırması” nın Erkek Teknik Genel Müdürlüğü, Kız Teknik Genel Müdürlüğü ve Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğü bünyesindeki meslek liselerini kapsayacak şekilde ve EK-2’deki araştırma önerisi çerçevesinde Dairemiz tarafından yapılmasını arz ve teklif ederim.
Dr. Ruhi KILIÇ Başkan V.
O L U R
…/…/2005 Necde ÖZKAYA
Bakan a. Müsteşar Yardımcısı
Gazi Mustafa Kemal Bulvarı No:109 06570 Maltepe/ANKARA Tel : (0312) 230 36 44 - 230 39 26 231 02 89 - 231 02 90 e-posta : [email protected] Faks: (0312) 231 62 05 - 213 55 43
e-posta :[email protected]
115
EK:6
T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI
Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı SAYI : B.08.0.EGD.0.33.05.00./
KONU : Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin Tespit Edilmesi Araştırması
( D O S Y A )
İlgi: Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığının B.08.EGD.0.33.05.00/141-3942 sayı ve 10.12.2004 tarihli Makam Onayı
Bilim ve teknolojideki hızlı değişme ve gelişmeler yeni meslek alanlarını ortaya çıkarırken bazı meslek alanlarının da ihtiyaç dışı kalmasına ve dolayısı ile istihdam alanı dışında kalmasına sebep olmaktadır. Meslekî eğitim sistemimizin sadece iş piyasasının ihtiyaç duyduğu alanlarda bilgi, tutum ve beceri düzeyi yüksek nitelikli ara kademe insan gücü yetiştirmesi, eğitimde ekonomi ve verimliliği dolaysıyla eğitim ve istihdam arasındaki dengeyi sağlayacaktır.
Meslekî ve teknik orta öğretim kurumlarında verilen eğitimin, mezunların istihdam edilmelerine uygunluğu; öğretmen, öğrenci ve işletme yetkililerinin görüşleri doğrultusunda belirlenerek istihdam imkânı kalmayan meslek alanlarında eğitimin güncelleştirilerek zaman ve ekonomik kayıpların önlenmesi amacıyla ilgi (a) Makam Onayı gereği EARGED tarafından “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin Tespit Edilmesi Araştırması” yapılmaktadır.
İlinizin araştırma kapsamına alınması nedeniyle EK-2 listede belirtilen iliniz okullarında anket uygulanacaktır. Anketlerin ilgili okul müdürlüklerince uygulanarak 14.03.2005 tarihine kadar posta ile Başkanlığımıza gönderilmesinin sağlanması hususunda bilgilerinizi ve gereğini rica ederim. Dr. Ruhi KILIÇ
Başkan V. EKLER: 1) İlgi (a) Makam Onayı 2) Liste (2 Sayfa) DAĞITIM: Örneklem kapsamına alınan iller
NOT : Konunun ivediliği nedeniyle bir örneği doğrudan ilgili okul müdürlerine gönderilmiştir.
Gazi Mustafa Kemal Bulvarı No:109 06570 Maltepe/ANKARA Tel : (0312) 230 36 44 - 230 39 26 231 02 89 - 231 02 90 e-posta : [email protected] Faks: (0312) 231 62 05 - 213 55 43
e-posta :[email protected]
116
EK:7
T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI
Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı
SAYI : B.08.0.EGD.0.33.05.00./
KONU : Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin Tespit Edilmesi Araştırması
( D O S Y A )
İlgi: Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığının B.08.EGD.0.33.05.00/141-3942 sayı ve 10.12.2004 tarihli Makam Onayı
Bilim ve teknolojideki hızlı değişme ve gelişmeler yeni meslek alanlarını ortaya çıkarırken bazı meslek alanlarının da ihtiyaç dışı kalmasına ve dolayısı ile istihdam alanı dışında kalmasına sebep olmaktadır. Meslekî eğitim sistemimizin sadece iş piyasasının ihtiyaç duyduğu alanlarda bilgi, tutum ve beceri düzeyi yüksek nitelikli ara kademe insan gücü yetiştirmesi, eğitimde ekonomi ve verimliliği dolaysıyla eğitim ve istihdam arasındaki dengeyi sağlayacaktır.
Meslekî ve teknik orta öğretim kurumlarında verilen eğitimin, mezunların istihdam edilmelerine uygunluğu; öğretmen, öğrenci ve işletme yetkililerinin görüşleri doğrultusunda belirlenerek istihdam imkânı kalmayan meslek alanlarında eğitimin güncelleştirilerek zaman ve ekonomik kayıpların önlenmesi amacıyla ilgi (a) Makam Onayı gereği EARGED tarafından “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin Tespit Edilmesi Araştırması” yapılmaktadır.
Okulunuzun araştırma kapsamına alınması nedeniyle EK-2 listede belirtilen bölümleri kapsayan; meslek dersleri öğretmenleri, 2002-2003 öğretim yılı mezunları ve bu mezunların son sınıfta iken staj yaptıkları iş yerleri sorumlularına anket uygulanacaktır. Anketlerin EK-3 “Anket Uygulama Kılavuzuna” ve EK-4 “Anket Uygulama Tutanağına” göre uygulanıp doldurularak 14.03.2005 tarihine kadar posta ile Başkanlığımıza gönderilmesi hususunda bilgilerinizi ve gereğini rica ederim.
Dr. Ruhi KILIÇ Başkan V.
EKLER: 1) İlgi (a) Makam Onayı 2) Liste (2 sayfa) 3) Anket Uygulama Kılavuzu 4) Anket Uygulama Tutanağı
DAĞITIM: Örneklem kapsamına alınan iller
Gazi Mustafa Kemal Bulvarı No:109 06570 Maltepe/ANKARA Tel : (0312) 230 36 44 - 230 39 26 231 02 89 - 231 02 90 e-posta : [email protected] Faks: (0312) 231 62 05 - 213 55 43
e-posta :[email protected]
117
EK:8
T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI
Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı SAYI : B.08.0.EGD.0.33.05.00./ KONU : Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin Tespit Edilmesi Araştırması
( D O S Y A )
ARAŞTIRMA PLANLAMA VE KOORDİNASYON KURULU BAŞKANLIĞINA
Başkanlığımız tarafından yapılacak olan “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini
Yitirmiş Bölümlerin Tespiti” konulu çalışmaya kaynak teşkil etmek üzere 2001-2002 / 2002-
2003 / 2003-2004 öğretim yıllarına ait Erkek Teknik Öğretim ve Kız Teknik Öğretim ile Ticaret ve
Turizm Öğretimi Genel Müdürlüklerine bağlı iller bazında okullardaki bölümlere göre öğretmen
ile bu bölümlere kayıt yaptıran ve mezun olan öğrenci sayılarına ilişkin bilgilere ihtiyaç
duyulmaktadır.
Bu nedenle ilgili öğretim yıllarına ait bölümlere göre sayısal verilerin 14.07.2004 tarihine
kadar Başkanlığımıza gönderilmesi hususunda bilgilerinizi ve gereğini arz ederim.
Dr. Ruhi KILIÇ
Başkan V.
Gazi Mustafa Kemal Bulvarı No:109 06570 Maltepe/ANKARA Tel : (0312) 230 36 44 - 230 39 26 231 02 89 - 231 02 90 e-posta : [email protected] Faks: (0312) 231 62 05 - 213 55 43
e-posta :[email protected]
118
EK:9
T.C.
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı
SAYI : B.08.0.EGD.0.33.05.00./ ....../07/2004 KONU : Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin Tespiti
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLAR KONFEDERASYONU BAŞKANLIĞINA
Dairemiz tarafından yapılacak olan “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini
Yitirmiş Bölümlerin Tespiti” konulu çalışmaya kaynak teşkil etmek üzere ekte belirtilen
bölümlerden istihdam özelliğini yitirmiş olanların 06/08/2004 tarihine kadar
Başkanlığımıza gönderilmesi hususunda gereğini arz ederim.
Dr. Ruhi KILIÇ
Bakan a.
Başkan V. EK :1 Meslek Liselerindeki mevcut bölümler listesi
Gazi Mustafa Kemal Bulvarı No:109 06570 Maltepe/ANKARA Tel : (0312) 230 36 44 - 230 39 26 231 02 89 - 231 02 90 e-posta : [email protected] Faks: (0312) 231 62 05 - 213 55 43
e-posta :[email protected]
119
EK:10
T.C.
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı
SAYI : B.08.0.EGD.0.33.05.00./ ....../07/2004 KONU : Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin Tespiti
TÜRKİYE TİCARET,SANAYİ,DENİZ TİCARET ODALARI VE TİCARET
BORSALARIBİRLİĞİ BAŞKANLIĞINA
Dairemiz tarafından yapılacak olan Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini
Yitirmiş Bölümlerin Tespiti konulu çalışmaya kaynak teşkil etmek üzere ekte belirtilen
bölümlerden istihdam özelliğini yitirmiş bölümlerin 06.08.2004 tarihine kadar
Başkanlığımıza gönderilmesi hususunda gereğini arz ederim.
Dr. Ruhi KILIÇ
Daire Başkan V.
EK:1 Meslek liselerindeki mevcut bölümler listesi
Gazi Mustafa Kemal Bulvarı No:109 06570 Maltepe/ANKARA Tel : (0312) 230 36 44 - 230 39 26 231 02 89 - 231 02 90 e-posta : [email protected] Faks: (0312) 231 62 05 - 213 55 43
e-posta :[email protected]
120
EK:11
MESLEK LİSELERİNDE İSTİHDAM ÖZELLİĞİNİ YİTİRMİŞ BÖLÜMLERİN
TESPİTİ ARAŞTIRMASI
ANKET UYGULAMA KILAVUZU
Sayın EARGED Uzmanı,
Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığınca (EARGED) meslek
liselerin istihdam özelliğini yitirmiş bölümlerin tespiti araştırması yapılmaktadır.
Bu araştırmanın temel amacı, Millî Eğitim Bakanlığı Erkek Teknik Öğretim
Genel Müdürlüğü, Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü ile Ticaret ve Turizm Öğretimi
Genel Müdürlüğüne bağlı “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin
Tespiti” konusunda genel bir değerlendirme yapmaktır.
Bu amaç doğrultusunda yapılan çalışmaya okulunuz da dâhil edilmiştir.
Okulunuzun Ek’te belirtilen bölümlerinde görev yapan meslek dersleri öğretmenleri, bu
bölüm mezunları ile bahsedilen bölüm öğrencilerinin beceri eğitimi yaptıkları iş yeri
sorumlularının görüş ve değerlendirmelerine ihtiyaç duyulmaktadır.
Bu doğrultuda;
• Meslek dersi öğretmenlerine Form-I anketleri,
• Mezun öğrencilere Form-II anketleri,
• İş yeri sorumlularına Form-III anketleri uygulanacaktır.
Uygulamada Dikkat Edilecek Hususlar:
1. Anketlerin belirtilen esaslar çerçevesinde tam ve eksiksiz olarak
doldurulmasından EARGED Uzmanı ve Okul Müdürü sorumludur.
2. Merkezimiz Uzmanı ile koordinatör müdür yardımcısı ortaklaşa
çalışarak, koordinatör öğretmenlerden yararlanacak, anketlerin
doldurulmasında anket uygulama klavuzu ile anketlerde yer alan
açıklamalara dikkat edilecektir.
121
3. Form I Meslek dersleri öğretmenleri anketleri, bahsedilen bölümlerde
eğitim veren meslek dersleri öğretmenleri tarafından tutanakta belirtilen
sayıda uygulanacak, tutanak doldurularak imza altına alınacaktır.
4. Form II mezunlar anketleri ise 2002-2003 öğretim yıllarında okulunuzun
bahsedilen bölümlerinden mezun öğrencilere tutanakta belirtilen sayıda
uygulanacak, tutanak doldurularak imza altına alınacaktır.
5. Form III iş yeri sorumluları anketleri bahsedilen bölüm öğrencilerinin
beceri eğitimi yaptıkları iş yeri sorumlularına tutanakta belirtilen sayıda
uygulanacak, tutanak doldurularak imza altına alınacaktır.
122
EK:12
MESLEK LİSELERİNDE İSTİHDAM ÖZELLİĞİNİ YİTİRMİŞ BÖLÜMLERİN
TESPİTİ ARAŞTIRMASI
ANKET UYGULAMA KILAVUZU
Sayın Yönetici,
Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığınca (EARGED) meslek
liselerinde istihdam özelliğini kaybetmiş bölümlerin tespiti araştırması yapılmaktadır.
Bu araştırmanın temel amacı, Millî Eğitim Bakanlığı Erkek Teknik Öğretim
Genel Müdürlüğü, Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü ile Ticaret ve Turizm Öğretimi
Genel Müdürlüğüne bağlı “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Kaybetmiş
Bölümlerin Tespiti” konusunda genel bir değerlendirme yapmaktır.
Bu amaç doğrultusunda yapılan çalışmaya okulunuz da dâhil edilmiştir.
Okulunuzun Ek-2 listedeki bölümleri kapsayan meslek liselerinin; bu bölümlerin meslek
dersleri öğretmenleri, 2002-2003 öğretim mezunları ve bu mezunların son sınıfta
iken staj yaptıkları iş yerleri sorumlularının görüş ve değerlendirmelerine ihtiyaç
duyulmaktadır.
Bu doğrultuda;
• Meslek dersi öğretmenlerine Form-I anketleri,
• Mezun öğrencilere Form-II anketleri,
• İş yeri sorumlularına Form-III anketleri uygulanacaktır.
Uygulamada Dikkat Edilecek Hususlar:
1. Anketlerin belirtilen esaslar çerçevesinde tam ve eksiksiz olarak
doldurulmasından Okul Müdürü sorumludur.
2. Koordinatör müdür yardımcısı anketlerin uygulanmasında koordinatör
öğretmenlerden yararlanacak, anketlerin doldurulmasında anket
123
uygulama kılavuzu ile anketlerde yer alan açıklamalara dikkat
edilecektir.
3. Form I Meslek dersleri öğretmenleri anketleri, bahsedilen bölümlerde
eğitim veren meslek dersleri öğretmenleri tarafından tutanakta belirtilen
sayıda uygulanacak, tutanak doldurularak imza altına alınacaktır.
4. Form II mezunlar anketleri ise 2002-2003 öğretim yıllarında okulunuzun
bahsedilen bölümlerinden mezun öğrencilere tutanakta belirtilen sayıda
uygulanacak, tutanak doldurularak imza altına alınacaktır.
5. Form III iş yeri sorumluları anketleri, bahsedilen bölüm öğrencilerinin
beceri eğitimi yaptıkları iş yeri sorumlularına tutanakta belirtilen sayıda
uygulanacak, tutanak doldurularak imza altına alınacaktır.