koninklijke musea voor kunst en geschiedenisactiviteiten 2015
koninklijke musea voor kunst en geschiedenis
+32 (0)2 741 72 11
jubelparkmuseumJubelpark 101000 Brussel
muziekinstrumenten museum (mim)Hofberg 2
1000 Brussel
hallepoortZuidlaan
1000 Brussel
musea van het verre oostenVan Praetlaan 44
1020 Brussel
Alexandra De Poorter,Algemeen directeur a.i.
2015 was voor de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschie-denis een belangrijk scharnierjaar. Halverwege het jaar werd er op initiatief van Elke Sleurs, Staatssecretaris van Weten-schapsbeleid, een wijziging van de directie doorgevoerd. Deze leidde tot de start van een reorganisatie van het personeel, de financiële diensten en tot een aanpassing van het organogram, wat een nieuwe dynamiek in werking zette die verder dient te worden gestimuleerd en geoptimaliseerd. Ondanks het teleur-stellende bezoekersaantal tijdens de herfst-winter vanwege de terroristische bedreigingen, kunnen we niettemin een mooie toename vaststellen van de bezoekers in 2015, zodat het boek-jaar positief kon worden afgesloten. Het herfstseizoen opende met de tentoonstelling Sarcophagi. Onder de sterren van Noet, waarvan het succes toekomt aan de inzet van talrijke mede-werkers van bijna alle diensten.
Dit evenement markeert het begin van een nieuwe richting die de tijdelijke tentoonstellingen en het collectiebeheer van de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis insloeg, sa-men met de bewustwording van de rijkdom van de collecties en de mogelijkheid om wetenschappelijke evenementen van een internationaal niveau op te zetten met enkel onze eigen collecties wat de mogelijkheid biedt om niet eerder getoonde, verrassende kunstwerken en archeologische objecten te ont-hullen aan het publiek.
Verder wordt de numerieke inventaris voortdurend aange-vuld en wordt hij alsmaar meer door het publiek geraadpleegd wat leidt, zonder iemand te benadelen, tot een stijgend aantal bruikleenaanvragen voor tentoonstellingen buitenshuis.
Bovendien hebben we een organisatorische rol gespeeld, onder het toezicht van de Minister van Wetenschapsbeleid (Belspo) voor de tentoonstelling Insecta, in het Koninklijk Paleis, die éen van de grootste successen van de laatste jaren werd.
De resultaten van het wetenschappelijk onderzoek in 2015 waren heel vruchtbaar. Hier is er plaats om de wetenschappe-lijke expertise van ons personeel te eren. Dankzij de financiële steun van de Federale en Regionale overheid en privé-fondsen hebben onze wetenschappers actief deelgenomen aan talrijke seminaries en colloquia, hebben ze meerdere nationale en in-ternationale projecten geïntegreerd en werken ze aan verschil-lende universiteiten en zetelen ze in comités, raden en commis-sies.
Er werden eveneens succesrijke archeologische opgravingen uitgevoerd in België en elders in de wereld (Egypte, Arabische Emiraten, Italië en Paaseiland). Maar de expertise van de Ko-ninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis houdt hier niet bij op … vergeten we niet onze uitstekende restauratieateliers, educatieve diensten, administratieve en technische diensten. We kunnen dus trots zijn op de verwezenlijkingen van 2015 en hier bedank ik heel oprecht alle personeelsleden voor.
1
collectiesDe enorme collecties bestaan uit
enkele miljoenen objecten:
• Europese Prehistorie• Oudheid, Middellandse zee en Nabije Oosten
(Mesopotamië, Egypte, Griekenland, Etrurië, Rome…)• Geschiedenis van onze regio’s, van de middeleeuwen
tot de 20ste eeuw • Muziekinstrumenten
• Aziatische culturen (India, China, Japan, Korea, Vietnam, Thailand, Cambodja…)
• De Maghreb• Amerika, Noord tot Zuid
• Oceanië
restauratie-ateliersCeramiek, muziekinstrumenten, meubelwerk, metaal,
hout, papier, leder, schilderijen, fotografie…
educatieElk seizoen worden tal van workshops, rondleidingen en animaties in het Nederlands en het Frans aangeboden voor een gevarieerd publiek: kinderen, buitenschoolse
groepen, volwassenen, kwetsbare groepen… Elk jaar worden er één of twee tijdelijke maar
prestigieuze tentoonstellingen gemaakt.De koninklijke Musea zijn bovendien ook
bibliotheken, fototheken, shops...
de koninklijke musea voor kunst en geschiedenis in het kort
de koninklijke musea voor kunst en geschiedenis in het kort
opdrachten• Studies en conservatie van de collecties
Kunst en Archeologie van de Federale staat• Wetenschappelijk onderzoek in
de kunstgeschiedenis en archeologie• Voorstelling van de collecties aan het publiek
(permanente zalen en tijdelijke tentoonstellingen)• Educatief aanbod (voor kinderen en volwassen,
voor privé- en schoolpubliek)
museaDe Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis
omvatten verschillende sites in Brussel: • Jubelpark
• Hallepoort• Muziekinstrumentenmuseum, Koningsplein• Chinees Paviljoen en Japanse toren in Laken
onderzoekTalrijke projecten gewijd aan de kunstgeschiedenis
en musicologie, studies en expertises (meubels, beeld-houwwerken, wandtapijten, muziekinstrumenten, glas,
ceramiek, opschik, kostuums, koetsen, sierkunsten…). De Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis nemen
ook deel aan archeologische opgravingen op heel wat plaatsen in de wereld (België, Egypte, Italië, Griekenland,
Iran, Libanon, Paaseiland…).
3de collecties
9100 meesterwerken
11de restauratie-ateliers
17de tijdelijke tentoonstellingen
23de publiekswerking
29het onderzoek
35de musea in cijfers
40de musea
2de collecties
nationale archeologie
De collectie nationale archeologie werd voorna-melijk samengesteld op het einde van de 19de eeuw en aan het begin van de volgende onder leiding van de Staatsdienst voor Opgravingen. Dit organisme zal onafhankelijk worden (Na-tionale Dienst voor Opgravingen) waarna het geregionaliseerd wordt. De pioniers van de na-tionale archeologie starten, nu al meer dan een eeuw geleden, met het samenstellen van een kaart die hun opgravingen bevat en stockeren hun ontdekkingen in het Jubelpark. Sedertdien is deze collectie het grootste geheel van nationale archeologie van het koninkrijk, gaande van de prehistorie tot de middeleeuwen, met inbegrip van de Gallo-Romeinse periode. Dit archeolo-gisch patrimonium wordt aangevuld met alles wat met de volkstradities uit onze regionen te maken heeft (folklore), van de middeleeuwen tot vandaag en wordt bewaard in de Hallepoort, in het centrum van Brussel. Hieraan werd een gedeelte van de resultaten van de werken van de twee Belgische ingenieurs in het Zuidoosten van Spanje toegevoegd. In de streek rond Murcia leg-gen zij op het einde van de 19de eeuw de sporen van de oudste metallurgie in Europa bloot (de El Argar -cultuur, 3de millennium v.Chr.). Tijdens het jaar 2015 was de digitale inventaris van alle col-lecties klaar (enkele tienduizenden objecten) en werd er gestart met de renovatie van de reserves om ze te bewaren.
5
antieke oudheid
Dank zij de One Shot-kredieten toegekend door Staatssecretaris Elke Sleurs werden renovatie-werken in de permanente collecties (Egypte, Etrurië, Griekenland en het Oude Nabije Oosten) en de reserves (Iran, Bibliotheek Oudheid) gerea-liseerd. Restauraties van tentoongestelde kunst-werken gebeurden zowel dankzij de steun van de Vrienden van de KMKG als in het kader van de expo Sarcophagi (ensemble sarcofagen van Bab-el-Gazous). Naast deze tentoonstelling en het Djehoetihotep-project, werden een expo en een colloquium over de recent ontdekte prinsen-graven van Vulci georganiseerd in samenwerking met de Soprintendenza van Etrurië. Tal van vorsers uit de meest prestigieuze in-stellingen kwamen voorwerpen uit onze ver-zamelingen bestuderen. Onze conservatoren publiceerden hun studies van museumobjecten en namen deel aan internationale colloquia. Ze zetten met succes hun terreinwerk op archeolo-gische sites voort (Verenigde Arabische Emiraten, Italië, Egypte). Een zestal vorsers gefinancierd door projecten (BRAIN, Interuniversitaire Attrac-tiepolen en pioniersprojecten Belspo) werken op de geschiedenis van KMKG-opgravingen in het Midden-Oosten, digitalisatieprocessen ten dienste van de assyriologie, Egyptische execratie-beeldjes en de opkomst van de metallurgie in de Nijlvallei. De conservatoren, restoratoren, tech-nici en wetenschappers verbonden aan het De-partement werken elke dag achter de schermen van het museumparcours voort om een optimale zichtbaarheid te verzekeren voor het patrimo-nium dat ze beheren.
4
niet-europese beschavingen
Met uitzondering van Afrika, waarvan de objecten bewaard worden in Tervuren, bezitten de Konink-lijke Musea voor Kunst en Geschiedenis erg be-langrijke collecties Niet-Europese kunst. De col-lectie Amerika die enkele duizenden invloedrijke objecten omvat, vormt ongetwijfeld een van de grootste publieke collecties in Europa. We zijn ook heel trots op de reeksen Japanse prenten van zeer hoge kwaliteit, de uitgebreide verzameling Chinees exportporselein, getuigenis-sen uit het merendeel van de landen in Zuid en Zuidoost-Azië (India, China, Japan, Korea, Vietnam,
Indonesië, Thailand, Cambodja, …) en verrassende stukken uit Oceanië, waaronder één van de twee enige beelden uit Paaseiland die naar Europa werden overgebracht. Het omwille van renovatie-werken tijdelijk gesloten Chinees Paviljoen en de Japanse Toren in Laken herbergen gewoonlijk het Chinese porselein en het Japans museum.In 2015 werd er orde op zaken gesteld in de inven-tarissen van de verschillende collecties: duizen-den etnografische objecten, waaronder textiel, prenten, rieten voorwerpen, steensculptuur, hout, ceramiek...het zijn allemaal kwetsbare getuigen waarvan het behoud een permanente opdracht is.
7
europese kunstnijverheden
De Europese kunstnijverheden of de decoratieve kunsten van de middeleeuwen tot de 20ste eeuw, vormen een van de grootste verzame-lingen van de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis. De collecties werden behoorlijk verrijkt met legaten van enkele belangrijke privécollecties (Vermeersch, Godtschalck, Evene-poel, Errera…). De collectie wordt traditiegetrouw onderverdeeld in vier hoofdafdelingen, in functie van techniek en materialen. De afdeling textiel omvat wandtapijten, textiel en borduurwerk, kostuums en kant. De afdeling metaal groepeert Maaslandse en middeleeuwse edelsmeedkunst, zilver, koper, smeedwerk, tin, preciosa ( juwelen, miniaturen, waaiers), precisie-instrumenten (uurwerken, horloges, meetinstrumenten) en wapens. De afdeling glas en ceramiek (faïence, steengoed, porcelein… ). De afdeling meubel-kunst-beeldhouwkunst omvat meubilair, meubel en monumentale beeldhouwkunst, ivoren, hout, retabels, paardenuitrustingen, paarden en mo-torrijtuigen, fietsen, koetsen en schilderijen op paneel of doek. Naast deze vier gehelen hebben we ook een afdeling uitsluitend gewijd aan de studie van de decoratieve kunsten van de 20ste eeuw, los van technieken, met inbegrip van de kunstfotografie, lopend van het begin van de art nouveau tot aan het einde van Wereldoorlog II.
6
het muziekinstrumentenmuseum
Dankzij de steun van de Koning Boudewijnstich-ting kon het MIM zich verrijken met het fonds Jean Warland, een nieuwe en belangrijke collec-tie gewijd aan jazz. Jean Vanden Heuvel (1926-2015) – artiestennaam Jean Warland - is één van de Belgische voortrekkers van de jazz-contrabas tijdens de 20ste eeuw. Na zijn debuut in Brus-sel aan het einde van de oorlog, trok hij naar de Parijse studio’s, waarna hij in Berlijn werd aange-worven voor de Radio in American Sector (RIAS) en voor het jazzorkest van de Westdeutscher Rundfunk (WDR) in Keulen. Zijn collectie omvat duizenden objecten: muziek-instrumenten met accessoires, een welgevulde discotheek, boeken en magazines, documenten en vooral talrijke opnames die voor het meren-deel onuitgegeven materiaal zijn. Verder do-neerde Alain Desjacques, een Frans antropoloog gespecialiseerd in Mongoolse muziek, zijn vol-ledige collectie aan het MIM. Hij startte met deze unieke verzameling vanaf 1986 in Mongolië, Azië en Europa. Ze maakt van het MIM een belangrijk centrum voor de Mongoolse cultuur en ontsluit documenten die elders in Europa onvindbaar zijn. De geschonken collectie bevat 37 muziek-instrumenten Morin Khuur-vedels, Yatga-sitars, luiten, fluiten, verschillende types mondharpen en boeddhistische rituele instrumenten, twee manuscripten, boeken en partituren in Aziatische en westerse talen en geluidsopnames die op verschillende dragers werden uitgegeven.
8100 meesterwerken
Honderd topstukken kiezen uit de verzamelingen van het grootste museum van België… Met deze uitdaging gingen de conservators aan de slag om de symbolische, befaamde of verras-sende werken te selecteren die in deze publicatie werden samen-gebracht. De prachtige foto’s worden aangevuld met korte beschrijvingen die elke object in de tijd situeren. Het boek nodigt op die manier uit tot een reis doorheen de kunst en de geschiedenis, vanaf de prehistorie, via de oudheid tot in de 20ste eeuw, zonder daarbij de beschavingen uit Azië, Amerika of Oceanië te vergeten. De historiek van het museum, die in de inleiding van deze publicatie beknopt wordt geschetst, geeft een ver-klaring voor deze diversiteit. Het museum werd gesticht in 1835 als een museum voor wapens en wapenrustingen, waarin ook enkele “curiosa” waren ondergebracht, met de bedoeling om het rijke erfgoed en de geschiedenis van het land te belichten. Aan het einde van de eeuw werd het een volwaardig Museum voor Sier- en Nijver-heidskunsten, dat inmiddels ook een grote verzameling oudheden herbergde en steeds meer objecten uit andere werelddelen verwierf. In de loop van de 20ste eeuw ging het museum naast zijn oorspronkelijke opdracht van “conservatorium” ook een wetenschappelijke rol ver-vullen. De Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiede-nis werden zo een belangrijk onderzoekscentrum voor archeologie en kunstgeschiedenis. De museumcollecties zijn verspreid over vier locaties: het Jubelparkmuseum, de Hallepoort, de Musea van het Verre Oosten en het Muziekinstrumentenmuseum. Deze publicatie gaat enkel in op de collecties van het Jubel-parkmuseum.
publicatie te koop in de museumshopLudion, 2015, 160 p. / 16 €Ook beschikbaar in e-book-versie
10de restauratie-ateliers
restauratie van een oesekh halssnoer
Dit “grote halssnoer” bestaat uit vijf rijen verticaal geplaatste buisvormige kralen en een afboordende rij kralen aan de bovenkant. Deze zijn horizontaal geregen (geëmailleerde kralen, kralen in glaspasta). De twee uiteinden bestaan uit twee identieke blau-we geëmailleerde kralen. Ze stellen de valkenkop van Horus voor. De draad is afgesneden ter hoogte van de hoofden van Horus en aan het centrale deel. Om de draad opnieuw te kunnen rijgen moesten we het kralenweefsel begrijpen. Het grootste probleem was de assemblage met één draad uitge-voerd. Bibliografisch onderzoek liet ons toe om de montage van verschillende halssnoeren te analy-seren. De weg die de draad aflegt werd echter pas duidelijk bij een demontage van de halsketting. Om de volgorde van de kralen te bewaren werd er voor 6 rijen kralen een ondersteuning voorzien.Er werd gekozen voor een draad die momenteel voor juwelen wordt gebruikt. Hij lijkt op de gebruikte draad en heeft een grote rekweerstand.Voor de samenstelling wordt er als werkvlak een afdruk van het halssnoer op schaal 1/1 gebruikt. Het rijgen gaat van start met een eerste rij van verticale kralen aan het hoofd van Horus. Het object wordt bij elkaar gehouden door spelden, net zoals een kantwerkster te werk zou gaan: wat het mogelijk maakt om van kraal naar kraal te werken en zo het patroon en de ronding van de hals te recreëren. Eens het halssnoer opnieuw geregen is kunnen de spelden verwijderd worden.
13
restauratie van het perkament van marinus fran maria caracciolus arcella
Het perkament van Marinus Fran Maria Caraccio-lus Arcella (86 x 66 cm), dat deel uitmaakt van de verzameling “Folklore”, vertoonde meerdere verti-cale scheurtjes aan de onderzijde. Het perkament was bovendien gegolfd en stoffig. Om de kleuren terug in ere te herstellen, onderging het perkament een droogreiniging. Vervolgens werd het glad ge-maakt met het oog op een betere leesbaarheid van de tekst. De drie scheurtjes werden hersteld met behulp van reversibele lijm op basis van ethanol. Strookjes Japans papier werden bevestigd aan de keerzijde van het document ter stabilisering van deze herstelling. Omdat perkament zeer gevoelig is voor temperatuur- en vochtschommelingen, werd het document met behulp van kleine strookjes Japans papier aan de achterzijde vastgehecht op een drager van zuurvrij karton. Dankzij deze behan-deling blijft het perkament in opgespannen posi-tie, maar het Japans papier geeft toch voldoende speling om bij grotere temperatuur- en vocht-schommelingen nieuwe craquelures te vermijden. Tenslotte werd een bewaardoos in zuurvrij karton op maat gemaakt. De doos dient twee doelen: ener-zijds beschermt ze het perkament tegen stof, licht, verontreiniging en insecten en anderzijds verzekert ze een stabiele omgeving voor een optimale conser-vatie van het perkament.
12
metaalatelier
Ter gelegenheid van de renovatie van de zaal Etruskische kunst zal het metaalatelier een aantal bronzen objecten restaureren.De strigilis is er eentje van. Hij symboliseert bepaalde problemen bij de bronzen die goed vertegenwoor-digd zijn in onze collecties. Vooreerst werd het object in een bad aceton gedompeld, dan werd de weinig klevende corrosiekorst er afgehaald met behulp van een scalpel en een roterende borstel om de prachtige patine van cupriet tot zijn recht te laten komen die
een grotere stabiliteit aan het object verleent te-gen externe agressies. Het heft van de strigilis werd met behulp van een gekleurde epoxylijm opnieuw vastgehecht. Het object vertoonde verschillende chloride gaatjes, vooral aan de rand van het heft, die een ultrasone behandeling ondergingen. Hierna werden de behandelde plaatsen bedekt met een laag zilveroxide. Ten slotte werd het inventarisnummer genoteerd en het stuk geboend met microkristallijne boenwas voor een zo goed mogelijke conservatie van het object.
15
restauratie van een egyptische onbeschilderde cederhouten sarcofaag
Het verhaal gaat de ronde dat dit object gevonden werd bij een landbouwer die de sarcofaag gebruikte als kippenhok. Vandaar de vele gaten langs alle zijden. De kroonlijst rondom het geheel waarop het deksel komt te rusten, ontbrak voor drie kwart. Van de verticale hoekplankjes ontbraken er ook enkele. Om het deksel terug veilig op de kist te kunnen plaatsen werd besloten de kroonlijst aan te vullen. Om de leesbaarheid van dit object te herstellen werd me gevraagd de bovenste gaten van de smalle zijden aan te vullen en de ontbrekende hoekplankjes aan te vullen. De uitdaging bestond erin deze aanvullingen te bevestigen zonder ook maar iets aan het object te veranderen : geen lijm, geen spijkers, geen schroe-ven. Niets. De schrijnwerker van het museum heeft in cederhout de nodige lopende meters kroonlijst geprofileerd met de freesmachine. Van deze nieuwe lijst werden de nodige stukken gezaagd om de be-staande elementen van de kroonlijst aan te vullen. De nieuwe stukken werden zoals de overgebleven fragmenten van de kroonlijst op de kist gemonteerd met houten deuvels die in bestaande gaten van de kist werden geplaatst. De gaten op de korte zijden van de kist werden aangevuld met houten plankjes waarop de aansluiting met de onregelmatige
rand van het gat in papier-maché werd gelijmd om mooi op elkaar aan te sluiten. De verticale plankjes op de hoeken werden vervaardigd uit cederhout en bevestigd aan de sarcofaag met houten blokjes langs binnenin. Daarbij werd gebruikgemaakt van de bestaande gaten in de houten kist. En nu, na de tentoonstelling ‘Sarcophagi’, is ons ‘kippenhok’ te bezoeken in de permanente opstelling van de collectie Egypte.
de restauratie van de lijkkisten van deir el-bahari
De “Tweede Cachette van Deir el-Bahari”, ongeschon-den ontdekt in 1891, is een immens collectief graf dat de lijkkisten en mummies van de priesters van Amon en hun familie uit de 21ste dynastie (rond 950 v. Chr.) herbergde. Dit buitengewoon onderaards graf verza-melde alle dode priesters op één begraafplaats wat de bewaking diende te vergemakkelijken tijdens een periode van economische crisis en algehele onzeker-heid. Er werden niet minder dan een totaal van 153 gehelen aan lijkkisten ontdekt, waarvan het meren-deel was samengesteld uit twee in elkaar passende antropomorfe lijkkisten en een mummieplank die het gemummificeerde lichaam rechtstreeks bedekt.
Als in 1891 het Museum van Caïro overspoeld wordt met een toevloed aan lijkkisten besluit het om loten te verdelen over een groot aantal musea. Zo ontvan-gen de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiede-nis in 1894 een indrukwekkende reeks van zes lijk-kisten en vier “mummieplanken” en andere objecten uit de Cachette. Bij hun aankomst blijkt dat de kisten geleden hebben onder hun lange reis. Hun restaura-tie wordt aan een zekere Armand Bonn toevertrouwd die de decoraties redt maar die niet aarzelt om volgens de toenmalig geldende regels van de restau-ratie, beschadigde scènes en inscripties aan te vullen, waarbij hij nieuwe hiërogliefen bedenkt…
De Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis maken sinds 2013 deel uit van een internationaal net-werk voor de studie van de Tweede Cachette van Deir el-Bahari. Dit heeft tot doel het geheel aan materiaal uit de Cachette dat over de hele wereld verspreid zit te repertoriëren in een unieke databank. Verder behandelt het talrijke aspecten van dit uitzonderlijk graf: de geschiedenis van de priesters van Amon uit de 21ste dynastie en hun familie, hun geloof en op-vattingen over het hiernamaals, de productiewijzen en decoratie van de lijkkisten, de manier waarop ze in het graf geplaatst werden, enz.…Dit passionerend onderzoek kan echter niet ge-beuren zonder een nauwgezette restauratie van de kisten. Immers, de oude restauraties van eind 19de eeuw zijn aangetast, de structurele cohesie van de kisten is soms precair, de kleuren transformeerden en het antieke vernis is verdonkerd of vergeeld.De uitdaging voor de restauratiecampagne, geleid door de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiede-nis met het Istituto Europeo di Restauro d’Ischia als partner, is het conserveren op lange termijn van de kisten van de Brusselse collectie. Eens ze gerestau-reerd zijn, komen ze in een hernieuwde presentatie op zaal in de vaste collectie van het museum “als een van de meest bijzondere ontdekkingen uit de ge-schiedenis van de Egyptologie”.
14
Het atelier voor de conservatie en restauratie van foto’s werkt hoofdzakelijk voor de collectie “Historische fotografie”. Het atelier neemt deel aan de voorbereiding van de foto’s voor de inven-tarisatie. Conservatie is de hoofdtaak en varieert in functie van de bewaringsstaat van de foto. Ze richt zich op het chemisch en fysisch stabiliseren van het fotografisch procedé.Fotografie is sterk gevoelig aan abrasie, digitale afdruk, vervuiling en het klimaat. Er worden lichte behandelingen als stofreiniging of chemische reiniging uitgevoerd. Dit zijn op het eerste zicht eenvoudige behandelingen. Toch kun-nen ze, indien ze niet met de juiste materialen en op de juiste manier worden uitgevoerd, de foto’s beschadigen.Het herstellen van scheuren voor foto’s op papie-ren drager wordt uitgevoerd met papier en een conserverende lijm. Dit heeft een verstevigende functie maar moet stabiel en omkeerbaar zijn.Naast het beheer van de conservatie van de collec-tie werden 32 stukken uitgekozen voor een ten-toonstelling in het Museum Fin de Siècle in 2015. Dit leidde tot conservatie- en restauratiebehan-delingen en een staat van bewaring (voor en na de tentoonstelling in het MFS), voorbereiden van stukken voor transport, verpakking, het transport en het plaatsen in de vitrine. Omwille van conser-vatieredenen worden de stukken in de tentoon-stelling om de zes maanden gewisseld volgens de toegestane totale lichtdosis. Er wordt een geschie-denis van de belichting bijgehouden om rekening te kunnen houden met de stabiliteit van de ten-toonstelde stukken in de toekomst.
de tijdelijke tentoonstellingen
het atelier voor de conservatie en restauratie van foto’s
16PH 0000496- Portret van twee mannen, Onbekend, Begin 20ste eeuw, Ferrotypie (voor- en nabehandeling)
1919
kleine soldaatjes van de groote oorloghallepoort 03.04.2015 – 31.01.2016
Tijdens WO I wint het oorlogsspeelgoed aan popu-lariteit en wordt het conflict ook in miniatuur op de tapijten van salons en kinderkamers uitgevochten. Speelgoedfabrikanten volgen daarbij de vernieuw-de oorlogsvoering op de voet. Bovendien voeren ook de kleine soldaatjes oorlog met de modernste wapens.In bezet gebied produceren verschillende carita-tieve organisaties pacifistisch speelgoed. Kunnen ze de bevolking voor heel even hun vele opofferingen doen vergeten?De tentoonstelling toont een uitzonderlijke verza-meling van meer dan 1.000 objecten afkomstig uit de verschillende landen die in het conflict verwik-keld waren. In een tot de verbeelding sprekende opstelling brengen honderden soldaatjes, maar ook poppen, miniatuurdorpjes en gezelschapsspelen het verhaal tot leven.De tentoonstelling is een samenwerking met de ge-meente Sint-Gillis, Les Rencontres saint-gilloises en Paul Herman, auteur van het boek Les petits soldats de la Grande Guerre.
lascaux. de sixtijnse kapel van de prehistorie 14.11.2014 – 12.04.2015
Tentoonstelling georganiseerd door Lascaux In-ternational Exhibition, in samenwerking met het Jubelparkmuseum en het Koninklijk Instituut voor Natuurwetenschappen van België. De grot van Lascaux in de Dordogne is een van de meest op-zienbarende archeologische ontdekkingen van de 20ste eeuw. Niet minder dan 900 dieren (oerossen, herten, paarden en bizons) luisteren de wanden van deze grot op. Om conservatieredenen is de site sinds 1963 niet meer toegankelijk voor het publiek. Maar dankzij de reproducties op ware grootte was het in deze reizende tentoonstelling toch moge-lijk verschillende van de versierde grotwanden te bewonderen en meer te leren over het leven van de mensen zo’n 20.000 jaar geleden. De KMKG en het KBIN vulden de tentoonstelling aan met skeletten van prehistorische dieren, prehistorische gebruiks-voorwerpen en juwelen uit hun museumcollecties en fotomateriaal van hun opgravingscampagnes in binnen- en buitenland.
18
21
wandtapijten uit de tijd van keizer karel 22.05 – 30.08.2015
Kleine maar bijzondere tentoonstelling over de Brusselse wandtapijten opgebouwd rond een van de meest bekende werken uit de collectie van het Jubelparkmuseum. Dit wandtapijt toont een tafe-reel dat in verband staat met de legende van het beeld van O.L. Vrouw van de Zavel. Het werd in Brus-sel geweven omstreeks 1516-1518, naar een ontwerp van de schilder Bernard van Orley. Het maakte deel van een ‘kamer’ van vier wandtapijten, die verspreid raakten. Dankzij de tentoonstelling werden ze opnieuw samengebracht. Een van de wandtapijten werd in bruikleen aangevraagd door het Hermi-tagemuseum in Sint-Petersburg, een ander door het Broodhuis in Brussel. Nog twee tapijten uit de 16de eeuw, beide van ongebruikelijke afmetingen, werden tentoongesteld. Het eerste is eigendom van KBC Bank en behoort tot een reeks over het leven van apostel Paulus. Het werd geweven naar een ontwerp van Pieter Coecke van Aelst. Het tweede toont het Laatste Oordeel, gebaseerd op een karton van Colyn de Coter, en is afkomstig uit het Worces-ter Art Museum in de Verenigde Staten.
20
extra muros: koninklijk paleis brusselinsecta22.07 – 06.09.2015
De kleinschalige en poëtische tentoonstelling IN-SECTA werd georganiseerd door de KMKG in samen-werking met de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika, de Koninklijke Bibliotheek van België en het Koninklijk Belgisch Filmarchief-Cinematek. De bezoekers mochten er niet alleen voorstellingen bewonderen van insecten uit verschillende periodes en culturen (een Egyptische hartscarabee, gouden bijen uit het Merovingische rijk, art nouveau-ju-welen met libellen, Doornikse faience versierd met vlinders …), maar ook entomologische modellen in een enscenering volgens zes thema’s: het insect als Kunstenaar, Hypnotiseur, Architect, Ambachtsman, Symbool of Godheid.
sarcophagi. onder de sterren van noet15.10.2015 – 30.04.2016
De tentoonstelling schetste de evolutie van de grafrituelen in het Oude Egypte, van de prehistorie tot de Grieks-Romeinse periode. De zon legt, net als de overledenen in het hierna-maals, tijdens de twaalf nachtelijke uren een reis af doorheen het lichaam van de godin Noet naar haar dagelijkse wedergeboorte. De tentoonstelling stond in het teken van Noet en was verdeeld in twaalf zalen die de twaalf uren van de nacht symboliseren. Elke zaal was ingericht rond een centraal object en belichtte een ander thema. Klaagvrouwen, grafgiften, rituelen, de evolutie van de sarcofagen, mummies en de mum-mificatie… Een restauratielaboratorium vormde het kloppende hart van de tentoonstelling. Een team restaurateurs uit het Istituto Europeo del Restauro van Ischia werkte er aan de restauratie van een reeks sarcofagen en mummieplanken uit de verzameling van de KMKG die afkomstig zijn uit de Tweede Cachette van Deir el-Bahari.
djehoetihotep. 100 jaar opgravingen in egypte06.11.2015 – 21.08.2016
Tentoonstelling georganiseerd in samenwerking met de KU Leuven. Al 15 jaar wordt in de omgeving van Dayr al-Barsha in Egypte door egyptologen van de KU Leuven archeologisch onderzoek uit-gevoerd naar oud-Egyptische rotsgraven. De site is vooral bekend omwille van het prachtig gede-coreerde graf van gouverneur Djehoetihotep (ca. 1840 v.Chr.), maar recente opgravingen hebben nieuwe resultaten opgeleverd. Precies 100 jaar geleden werd op dezelfde plaats opgegraven door de Amerikaan Reisner. De vondsten die hij daar deed, behoren tot de belangrijkste Egyptische kunstschatten uit het tweede millennium v.Chr.
Enkele aquarellen van de hand van Marcus Black-den en Howard Carter, die destijds dienst deden als documentatie over de site, werden ontleend aan het Griffith Institute van Oxford. De tentoon-stelling stelde zich tot doel te tonen hoe innova-tieve methodes, toegepast op oude documentatie, kunnen bijdragen tot nieuwe inzichten (digitale technieken, virtuele reconstructies, projectie van satellietbeelden op oud kaartmateriaal, een 3D-reconstructie van het graf van Djehoetihotep, een virtueel 3D-model van dit graf). In het museum werd de tentoonstelling aangevuld met een com-plete inventaris van een graf uit de omgeving. Het materiaal uit dit graf wordt al 100 jaar in Brus-sel bewaard, maar werd nog niet eerder aan het brede publiek tentoongesteld.
22de activiteiten voor het publiek
Voor de meerdaagse museumateliers voor kinderen en jongeren van 6 tot 14, doken we tijdens de krokusvakantie in het kader van Lascaux in de prehistorie, in samenwerking met het Museum voor Natuurwetenschappen. Een reis naar de ijstijd maakte de oermens in ons jonge publiek los.
25
Onze musea trokken ook in 2015 vol de kaart van het publiek. De Educatieve en culturele dienst, en zijn Franstalige evenknie Service éducatif et culturel verzorgden het aanbod voor het publiek in de per-manente collecties en tijdelijke tentoonstellingen. Naast de rondleidingen, ateliers, cursussen voor volwassenen, lezingen, concerten en tactiele rond-leidingen voor blinden en slechtzienden - die sinds lang deel uitmaken van het recurrente aanbod - passeren de revue.
Na een onderbreking in 2014 werd opnieuw deel-genomen aan de Museum Night Fever, editie 2015. Partner in crime voor deze museumnacht was het jeugdhuis XL’J - Maison des Jeunes Elsene, waarbij de jongeren zich lieten inspireren door de Lascaux-tentoonstelling. Het resulteerde in een beeldende en underground/streetlive getinte avond met onder meer demonstraties graffiti en breakdance. Het evenement kon rekenen op de belangstelling van 2191, voornamelijk jonge, deelnemers.
24
Tijdens de Kunstendag voor Kinderen op 15 novem-ber 2015 waren families aan zet. Met een gesmaakt programma van inloopateliers en gezinsrondleidin-gen, tot en met een knuffelhoek voor de allerklein-sten werden kinderen en hun ouders ingewijd in de geheimen van de Egyptische kunst onder het ge-sternte van de godin Noet. Afkloppend op zo’n 1263 deelnemers en opgetogen reacties kan deze dag voluit een succes genoemd worden.
In het kader van de tentoonstelling Wandtapijten uit de tijd van Keizer Karel werd een boekje ‘Keizer Karel en het wondere beeldje’ gepubliceerd, boor-devol opdrachten. Via het bekijken en lezen van de wandtapijten als een stripverhaal, begrepen kinde-ren en hun ouders de legende van O.L.Vrouw van de Zavel, afgebeeld op deze uitzonderlijk samenge-brachte reeks van vier Brusselse wandtapijten.
27
Voor de expo Sarcophagi. Onder de sterren van Noet gold de ambitie een breed publiek aan te spreken. De geheimen van de sarcofagen werden voor jong en oud uit de doeken gedaan in deze intrigerende tentoonstelling, die werd opgebouwd als een op-eenvolging van de twaalf uren van de nacht waarin de zon haar reis aflegt op weg naar haar wederge-boorte, elke ochtend bij zonsopgang. De educatieve diensten realiseerden voor deze expo doe-opdrach-ten voor fijne vingers in de vorm van opdrachten-blaadjes die kinderen, en ook volwassenen - zo bleek -, uitnodigden aan de slag te gaan met wat ze zagen, in het museum, achteraf of ook als voor-bereiding vooraf. De blaadjes, gekenmerkt door een minimum aan woorden en krachtige vormgeving, waren beschikbaar in de tentoonstelling en te downloaden op de website van het museum. We waagden ook de sprong naar digitaal, met een vuurdoop in het aanbieden van digitale content via de iziTravel app. In PHD or DJ gingen zes jonge mu-seumbezoekers in dialoog met zes museumprofes-sionals. Centraal: een museumstuk, een prangende vraag vanuit het publiek, een gedegen museumpro-fessional met zijn expertise én zijn muziekkeuze. Het resultaat: 12 verrassende kortfilmpjes met aparte soundtrack. In de loop van het jaar 2015 werd PHD or DJ alvast zo’n 2900 keer gedownload.
26
29
5
Cd: Walla Kristalla. Liedjes van Overal.
Saartje Van Camp en Spinvis. Excel. 2011.Ozewiezewoze
(Nederland)lesfiche 2
lesfiches muzette / muzeven - copyright kmkg 2014
lesfiche 2lesfiches muzette / muzeven - copyright kmkg 2014
6
verhaal
Er hing iets in de lucht. Het was niet
groot. Het was niet zwaar. Het was
niet dik. Het was van alles wat en
het zei: prrrrt. Wat was het?
De koelkast, de broodrooster, de
elektrische potloodslijper en an-
dere apparaten… ze hadden de hele
nacht aan een ruimtetuig gewerkt.
De eerste die aan boord ging, was
het slijpermannetje: prrrt. Daarna
klom het toastmannetje in het
schip: krtskrtskrts. Er volgden
nog enkele apparaten en ten slotte
maakte ook het koelkastmannetje
zich klaar voor vertrek.
In het holst van de nacht hoorde
je nog de deur in het slot vallen en
toen: zoemzoemzoem.
Zonder dat iemand het merkte
vertrokken ze naar de maan. Aan
boord praatten de apparaten druk
met elkaar: prrrrt. Zoemzoemzoem.
Krts-krts-krts. Oink- toinke. Tuut!
Laat de kinderen het verhaal afron-
den met een reeks betekenisloze
woorden: kwkl-kwkl,
ding-ding, psssst, zjuge-zjuge…
tekst
Laat de kinderen om beurt plaats
nemen in een denkbeeldig ruim-
teschip, elk van hen praat in een
andere machinetaal. Bouw de klank
op tot die niet meer te houden is
en tel dan af: drie, twee, één –naar
de maan! Laat de klas terug rustig
worden.
Neem een denkbeeldige telefoon en
bel naar de kinderen in het ruimte-
schip. Spreek met hen in jabbertalk.
O? Ozewizewo? Zewizzewalla?
Ozewizewoze wizzewalla cristalla!
Probeer hen echt iets duidelijk te
maken zoals - het is speeltijd, doe je
jassen aan - maar dan in jabbertalk!
Veel expressie en gebaren helpen
hierbij!
melodie
Na het spel kan je onmiddellijk
overgaan tot het zingen. Zing het
lied ter afwisseling ook eens met
-a- (azewizewaze) of met -f- (ofewi-
fewofe).
ritme
Je kan dit lied perfect zonder Cd
aanleren, gebruik de opname eerder
als beloning of als een excuus om
even de benen los te gooien! Dit lied
is ideaal om op te dansen. De leer-
lingen zoeken per maat een vloei-
ende beweging en ervaren zo de
abac-structuur.
lesfiche 2lesfiches muzette / muzeven - copyright kmkg 2014
lesfiche 2lesfiches muzette / muzeven - copyright kmkg 2014
7
spel In de opname van Ozewizewoze
door Saartje Van Camp hoor je glas-
klanken. Experimenteer zelf eens
met enkele geïmproviseerde in-
strumenten. Als je tegen een glazen
flesje slaat met een lepel of een hou-
ten hamertje, geeft dat een klank.
Vul enkele flesjes met water en merk
hoe de toonhoogte verandert. Je kan
ook klanken maken door op de fles-
jes te blazen of over de rand te wrij-
ven. Zo maak je een Ozewizewoze
orkest: stem 9 wijnflessen volgens
de 3 basnoten (do, la, sol). De ove-
rige leerlingen begeleiden ritmisch
door op kleinere flesjes te slaan met
houten hamertjes: 1, 2, 3…
weetje
In Nederland dacht men vroeger
soms dat Ozewizewoze een creools
lied was. Nederlandse kinderen
zouden het geleerd hebben van
Oost-Indische kindermeisjes. Maar
eigenlijk dook het lied pas op in de
20 ste eeuw - 400 jaar na het failliet
van de Oost Indische Compagnie.
Daarom is het wellicht geen creools
maar gewoon klinkklare onzin.
In het jubelparkmuseum bekijken
we de collectie van glas & kristal.
lesfiche 2
lesfiches muzette / muzeven - copyright kmkg 2014
lesfiche 2
lesfiches muzette / muzeven - copyright kmkg 2014
8
Cd: Kapitein Winokio zag twee beren.
Stem: Lady Angelina. 2005.Witte zwanen zwarte zwanen
(Zuid Holland)lesfiche 3
lesfiches muzette / muzeven - copyright kmkg 2014
36
vertaling Mijn mooie pop is rood gekleed
ze slaapt in haar prachtige,
blauwe beddengoed.Mijn poppetje,open nu je oogjes.Ga straks pas lekker zacht slapen,
straks wanneer het donker wordt.
tekst Maak kaartjes waarop fragmen-
ten van de tekst geschreven staan.
Gooi ze door elkaar. Zing het lied
of beluister de opname met Saartje
Van Camp en laat twee leerlingen de
kaarten zo snel mogelijk in de juiste
volgorde leggen. Hoe meer kaarten
hoe moeilijker. Als het lied afgelo-
pen is, mogen twee andere kinderen
het proberen. De kaarten die goed
liggen, laat je liggen voor de volgen-
de om verder op te bouwen. Spon-
taan meezingen of neuriën wordt
aangemoedigd!
ritme Verdeel de klas in twee groepen. De
ene helft gaat de tekst rappen, de
andere helft speelt body percussion
(lichaamsdrum) met een eenvoudig
ritme (zie schema hieronder).
— XX — XX — XX — XX — XX —
XX — XX — XX — XX — XX — XX
— XX —
Body percussion: klap afwisselend
in je handen, op je bovenbeen,
je opgespannen buik, je kaak, de
zijkant van je voet,… maar let op dat
je het ritme goed aanhoudt en niet
versnelt.
melodie De eerste en de derde regel van dit
lied hebben dezelfde melodie. De
kinderen zullen deze dus sneller op-
pikken. Tussenin vallen twee regels
die ook heel erg op elkaar lijken,
maar de toonhoogte verschilt - de
tweede zin klinkt een toon lager.
Zing ze na elkaar en zie of de kin-
deren het verschil kunnen horen en
benoemen… Als je wil kan je ook de
opname van Aroesake door Saartje
Van Camp beluisteren en bespreken.
1. Aroesake maan chesjmeto baz kon
2. waghti ke sjab sjod, oen waght
lala kon
spel Een kind zit geblinddoekt in een
kring, zogezegd te slapen. Vlak voor
hem ligt een ritselpopje (kleuter-
speelgoed dat ritselt) of een blauw
dekentje (uitgeknipt uit een plastiek
zakje dat ritselt). De leerkracht wijst
iemand aan die probeert het popje
of het dekentje af te nemen. Heel
stil, want als het slapende kind het
merkt, zal die hem proberen te pak-
lesfiche 12
lesfiches muzette / muzeven - copyright kmkg 2014
42
tekst
Deze strofes kunnen een goede aan-
leiding zijn voor een klasgesprek:
ben je al in een museum geweest? Is
het waar dat de voetstappen er stil
liggen? Wat zou er in jouw eigen
museum staan?
Eventueel kan je bepaalde zinnen
uit de tekst kort verklaren.
• Straks zal ik ook nog verkleuren.
• Straks hou ik op met gebeuren.
ritme
We beluisteren het lied gezongen
door Esther Hart, op de Cd van
„Super Guppie zingt”, bij voorkeur
in een grote ruimte. De kinderen
verspreiden zich in de zaal en vatten
post als standbeeld. De leerkracht
bekijkt alle beelden, en stapt met
lange passen rond om het trage
ritme van het lied te benadrukken.
Als „museumbezoeker” drukt de
leerkracht heel expressief de gevoe-
lens uit die in het refrein aan bod
komen: blij, verveeld, onzeker…
Op het einde van het lied, wordt
de leerkracht zelf een beeld en
worden andere museumbezoekers
aangeduid. Vanaf nu worden na
elke strofe de rollen omgewisseld.
Bezoekers worden standbeelden en
standbeelden worden bezoekers.
Op het einde van het lied blijft ie-
dereen als versteend staan.
Laat de kinderen zo staan - ver-
steend- en laat hen het refrein
nazeggen. Spreek ritmisch en klap
eventueel in je handen in de maat
van de muziek. De maat is 3/4. Bij
het klappen valt er om de drie tellen
een accent. Bij het refrein valt die
op „Ik” en op „rennen”, op „raak”,
„mag niet” en „nu”… enz. Dit vergt
grote concentratie van beide kan-
ten, dus houd het kort en ontspan
nadien!
melodie
De melodie ligt makkelijk in het oor.
Het is dan ook leuk om in te gaan
op de muzikaliteit van het lied. Er
wordt met heel veel gevoel gezon-
gen: ik wil rennen (vrolijk), dat mag
niet (treurig), en nu moet ik hier
blijven (verbijsterd) etc.
Zing bij w
ijze van experiment het
hele refrein vrolijk of juist sip - dit
geeft grappige resultaten! De kinde-
ren ervaren zo hoe je gevoelens kan
uitdrukken met je stem.
lesfiche 14lesfiches muzette / muzeven - copyright kmkg 2014
12
tekst Twee emmertjes water halen.
Twee emmertjes pompen.
Meisjes op de klompen.Jongens op de houten benen.
Rij maar door mijn poortje heen.
Van je ras, ras, ras.Rijdt de koning door de plas.
Van je voort, voort, voort.
Rijdt de koning door de poort.
Van je erk, erk, erk.Rijdt de koning door de kerk.
Van je één, twee, drie!
ritme Omdat dit lied een stevig ritme
heeft, gebruiken we het als staplied
om van de ene zaal naar de andere
te stappen of om een frisse neus
te halen in de binnentuin naast de
kloostergang. Iemand zin om de
benen uit te slaan rond die oude
waterput?
spel Dit liedje is wellicht al meer dan 200
jaar oud. Het werd voor het eerst
neergeschreven in 1850, maar men
zong het al in de middeleeuwen. Het
beeld dat je erbij kan denken is dat
van een dorpsput, waar de vrouwen
verzamelden om samen te wassen.
Terwijl er water uit de put werd
gehesen, ontstonden overal rondom
grote plassen, waarin de kinderen
heerlijk konden spelen: “van je ras
ras ras rijdt de koning door de plas”.
Om de tijd te verdrijven speelden ze
allerlei spelletje en zongen ze lied-
jes. ‘Jongens op de houten benen’
zijn jongens op stelten! Bij dit liedje
hoorde waarschijnlijk al van het
begin al een reidans (sic). Je schrijft
reidans met ‘ei’, niet met ‘ij’, omdat
het woord oorspronkelijk van het
Griekse toneel komt. De rei was het
koor dat op het einde uitleg gaf bij
de plot. De koorleden dansten daar-
bij eenvoudige rondedansen. Bij een
reidans, sta je dus niet, zoals je zou
kunnen denken, in een rij, maar in
een kring. Veel volksdansen gaan uit
van een dubbele kring, waarin tel-
kens twee paartjes tegenover elkaar
staan. Om beurten dansen de paar-
tjes helemaal rond de kring tot ze
op het einde onder een poortje van
omhooggestoken handen dansen:
„rij maar door mijn poortje heen”.
In het Jubelparkmuseum bekij-
ken we een waterput met prachtig
smeedwerk.
lesfiche 4
lesfiches muzette / muzeven - copyright kmkg 2014
13
Cd: Walla Kristalla. Liedjes van Overal.
Saartje Van Camp en Spinvis. Excel. 2011.Goluboj Vagon
(Rusland)
lesfiche 5lesfiches muzette / muzeven - copyright kmkg 2014
16
Cd: Walla Kristalla. Liedjes van Overal.
Saartje Van Camp en Spinvis. Excel. 2011.
Fegaraki mu labro
(Griekenland)
lesfiche 6lesfiches muzette / muzeven - copyright kmkg 2014
23
Cd: Kapitein Winokio is van de wereld.
Kinderliedjes uit alle windstreken. Haiku. 021.Rode Bloem
(Korea)
lesfiche 8lesfiches muzette / muzeven - copyright kmkg 2014
28
Cd: Walla Kristalla. Liedjes van Overal.
Saartje Van Camp en Spinvis. Excel. 2011.
Tala3a Lbadru 3alayana
(Arabisch ) انییلع رردبلاا علطط
lesfiche 10
lesfiches muzette / muzeven - copyright kmkg 2014
28
29
tekst Tala.a lbadru-.alayna, Min thaniy
yat il Wadaa.
Wadjaba shshukru .alayna Mada.aa
lilla hidaa.
Ay yoe ha Imab .oe thoe fiena Dji
tabiI ‘amriI moetaa. Dji ta sharraf tal Madiena Marhaben
ya alhayradaa.
vertaling De volle maan schijnt op ons vanuit de
vallei van al-Wada. Het is onze plicht
om dankbaarheid te tonen waar God
aanroepen wordt. Oh jij, je werd naar
ons gestuurd en kwam met het woord
dat gehoorzaamd moest worden. Je hebt
deze stad nobelheid gebracht. Welkom,
jij die het best oproept tot Gods weg.
lbadru: maan ashukru: dank Alah: God Ay you ha: Oh jij Medina: stad marhaben: welkom
uitspraak Voor iemand die geen Arabisch
spreekt, lijkt het misschien een hele
opdracht om dit lied te zingen. Toch
hoeft dat niet al te moeilijk te zijn.
De tips hieronder zetten je snel op
weg.
Laat het lied een eerste keer horen
en projecteer een afbeelding van het
Arabische schrift. Is er een leerling
die deze tekst kan voorlezen en mis-
schien zelfs vertalen?
Geef nu de getranscribeerde tekst
aan de leerlingen: nog steeds Ara-
bisch, maar in letters die we kun-
nen lezen. Behalve eentje! Welke
vreemde letter staat nog steeds in
deze tekst?
lesfiche 10
lesfiches muzette / muzeven - copyright kmkg 201432
Cd: Walla Kristalla. Liedjes van Overal.
Saartje Van Camp en Spinvis. Excel. 2011.
Zang: Mualla Bildik-Kaya
Dandinidan(Turkije )
lesfiche 11
lesfiches muzette / muzeven - copyright kmkg 2014
Dandini dandini dastanaDanalar girmiş bostana
Kov bostanici danayi,Aman da yemesin lahanayi.Huu huu huuDandini dandini danadan
Bir ay doğmuş anadanKaçinmamiş yaradan,Mevla korusun nazardan.Huu huu huu
34
ritme Klap nu de maat in je handen: 2/4
zijn twee tellen per maat. Houd dit
ritme aan terwijl je de tekst voor-
leest, en zelfs als je even pauzeert
om instructies te geven – “Doen jul-
lie mee?” Die continuïteit is belang-
rijk om de aandacht te behouden.
Het is een grote spanningsboog die
je volhoudt tot het lied helemaal
gelezen is. Opgelet, dit is enorm
vermoeiend en vergt veel concentra-
tie. Geef de kinderen na afloop dan
ook even de kans om te ontspan-
nen, bijvoorbeeld door zich lang uit
te rekken alsof ze net uit hun bed
komen! Lekker geslapen?
melodie Voor kinderen en leerkrachten die
geen Turks spreken, biedt de tekst
weinig houvast. Het gaat erom de
klanken te onthouden. Werk bij het
instuderen liever niet met de parti-
tuur, en probeer om de kinderen
uit het hoofd te laten meezingen.
Je kan hun tekeningen gebruiken
als geheugensteun – schrijf er met
grote letters de woorden bij: dana,
bostanci, lahana… Zing dan telkens
kleine stukjes voor en ga pas verder
als elk onderdeel gekend is. Als je
een nieuw stukje erbij neemt, her-
neem je ook telkens de voorgaande
zinsdelen.
Langere woorden zijn soms moeilij-
ker te onthouden. Je kan ze opsplit-
sen in kleinere makkelijk te onthou-
den onderdelen, die je aanleert van
achter naar voor.
dandini: is een betekenisloos
woord, zoals tralala.
Zeg me na:
ni dini dan dandini
dandini-dandini
Voor sommigen helpt het om de
woorden geschreven te zien, je kan
een leerling vragen om de tekst op
het bord te schrijven.
spel Tikkertje kool – opgerold in een
bolletje zoals de maan (ay) of zoals
een kool (lahana), mag je niet getikt
worden. Pas op voor het kalf !
weetje Hoe zeg je “bedankt” in het Turks?
Teşekkürler!
In het museum zien
we een Turks bord.
lesfiche 11lesfiches muzette / muzeven - copyright kmkg 2014
37
lesfiche 12
lesfiches muzette / muzeven - copyright kmkg 2014ken. De regels zijn dat je niet mag
opstaan, niet mag slaan en niet mag
spreken. Als het de dief lukt om het
popje of dekentje weg te nemen, is
het zijn beurt om een dutje te gaan
doen, geblinddoekt in het midden
van de kring. Zo niet, duidt de leer-
kracht een ander kind aan om het
nog eens te proberen.
weetje De Perzische kat met haar dikke
vacht, grote ogen en kort snuitje is
afkomstig uit Perzië, het huidige
Iran. Ook de sprookjes van 1001
nacht spelen zich hier af.
In het museum bekijken we een
tegeltableau met een jongetje in
een boom.
35
Cd: Walla Kristalla. Liedjes van Overal.
Saartje Van Camp en Spinvis. Excel. 2011Aroesake Maan
(Iran)
lesfiche 12lesfiches muzette / muzeven - copyright kmkg 2014
33
tekst Omdat de meeste kinderen deze
woorden niet begrijpen is het goed
om eerst de tekst in zijn geheel te
vertalen en dan woord voor woord.
Zelfs na vertaling is de beteke-
nis van het lied niet onmiddellijk
duidelijk. Net zoals bij oude Neder-
landse kinderliedjes moet naar de
betekenis worden gezocht. Een-
voudige vragen als: “wie heeft die
kalveren (dana) losgelaten in de tuin
(bostana)?” en “Lusten die kalve-
ren graag kool?” kunnen de sleutel
vormen tot het antwoord. In dit
slaapliedje waarschuwt de Turkse
moeder immers haar dochtertje
(kool - lahana) voor ongewenst be-
zoek van een jongen (kalf – dana) en
vraagt ze aan de vader (de tuinman
– bostanci) om de jongen weg te
jagen. Daarna prijst de moeder (ana)
haar kind en vergelijkt haar met de
maan (ay). Ze vraagt God om het te
beschermen (korusun) tegen het
kwade oog (nazardan).
Nog enkele sleutelwoorden:
girmiş = zwerft
kov = jaag weg
doğmuş= geboren
Luister samen met de kinderen naar
de opname van Dandinidan door
Saartje Van Camp en laat ze tekenin-
gen maken bij de Turkse woorden
die ze geleerd hebben: lahana (kool)
dana (kalf ), bostanci (tuinman)…
lesfiche 11lesfiches muzette / muzeven - copyright kmkg 2014
40
melodie
De melodie van de eerste en de
laatste regels is dezelfde als “Nieuw-
jaarke zoete”. Laat de kinderen de
woorden zelf vervangen.
Middenin het liedje krijg je een on-
verwachte wending in de melodie:
oefen deze door hem verschillende
keren voor en na te zingen. Eerst op
ya ya ya en daarna op tekst:
Ya ya ya Ya Ya!
Ya hbieb, mama!
Dit betekent: mama’s liefste.
Als de klas sterk genoeg is, kan je
het lied tweestemmig uitvoeren.
De helft van de klas zingt: „Nienie
ya moemoe”, de andere helft zingt:
„Slaap kindje slaap”.
spel Kop zoekt Buik (ontspanningsspel).
Alle kinderen gaan op hun rug op de
grond liggen. Daarbij legt ieder kind
zijn hoofd op de buik van een ander;
uiteindelijk liggen ze allemaal
aaneengesloten als dominostenen.
Laat ze even wennen en desnoods
wat giechelen. Wijs hen er op dat
als iemand lacht, het hoofd van de
ander op en neer wiegt. Merk op dat
als je rustig ligt, je de ademhaling
van de ander kunt voelen. Probeer
nu allemaal op hetzelfde rustige
ritme te ademen. Als de ademhaling
samenvalt, wordt dat hoorbaar. Je
kan dit nog versterken door samen
uit te ademen op de klank ‘aa’.
weetje
Bij dolfijnen slapen beide hersen-
helften apart. Dit is nodig omdat ze
om de paar minuten boven water
moeten komen om adem te halen.
Als dolfijnen slapen is er ook maar
één oog gesloten.
In het museum bekijken we een
beschilderde poort uit Marokko.
lesfiche 13
lesfiches muzette / muzeven - copyright kmkg 2014
Samen met partners uit het culturele, museale en onderwijsveld willen we de vinger aan de pols hou-den en onze rol als kunsteducatieve en publieksge-richte dienst waarmaken. Op 3 februari onthaalden we Lasso - het Brussels netwerk voor cultuurparti-cipatie en kunsteducatie voor een actieve netwerk- en inspiratiedag waarop jeugdwerkers en leerkrach-ten uit het basisonderwijs konden kennismaken met de cultuureducatieve werking van verschillen-de organisaties. Het Jubelparkmuseum presenteer-de er het project muZette/muZeven, een rondleiding voor lagere scholen, gebaseerd op kinderliedjes uit verschillende culturen die het kijken in het museum bevordert. De kinderen bewonderen de rijke collec-ties van zowel Europese als niet-Europese culturen aan de hand van een warme soundtrack die hen niet alleen met elkaar verbindt maar ook aanzet om vrij hun stemmen te laten horen in het museum. Tijdens een voorbereidende sessie in de klas gaat een dirigent met hen aan de slag aan de hand van speciaal ontworpen lesfiches. Dit project was moge-lijk dankzij de steun van de Vlaamse Gemeenschap binnen het erfgoedconvenant met de Vlaamse Gemeenschapscommissie.
28het onderzoek
archeologische opgravingen
De archeologische zendingen van de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis zijn vaak lange termijnprojecten. Elk project behoeft meerdere jaren van werk op het terrein en studie. Sedert verschil-lende jaren vinden er missies plaats in Egypte voor de studie van de paleolithische rotskunst ( voor 10.000 v.Chr.) of de oorsprong van het urbanisme op de site Elkab in Opper-Egypte. De opgravingen in Alba Fu-cens, in de Abruzzen, een Romeinse militaire kolonie die rond 304-30 v.Chr. werd gesticht, door België al in 1949 aangevat, lopen nog steeds door, hoofdzakelijk op het forum dat nog nooit onderzocht werd. Het onderzoek op Paaseiland kan eveneens bogen op een lange traditie (1ste missie in 1934-1935, herneming
van werken sedert 1999); in 2015 liet een reeks pros-pecties toe om op dit eiland tot hiertoe nooit eerder bestudeerde stukken te vinden waaronder stèles die gelieerd zijn met de beelden-platformen. Verder doen de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis vaak mee aan aanbestedingen voor archeologische opgravingen die door de Minister van het Brussels Hoofdstedelijk gewest worden uitgeschreven; In 2015 werden er opmetingen van gebouwen uitgevoerd (bouw-archeologie) in het stadscentrum van Brussel in de door Unesco geklasseerde zone. In 2009, werd er een nieuw project opgestart in de Verenigde Ara-bische Emiraten, meer bepaald in het emiraat Char-jah, waarbij in 2015 spectaculaire vondsten werden gedaan (zie beneden).
31
Het wetenschappelijk onderzoek door de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis in 2015.
In groen: studiezendingen en/of expertisesin rood: archeologische opgravingen
De Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiede-nis zijn één van de tien Federale wetenschappelijke instellingen en hebben als dusdanig een onderzoeks-opdracht. In 2015 liepen er 27 projecten waarvan het merendeel in samenwerking met andere Belgische of buitenlandse instellingen.
• Universiteit Antwerpen• Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen / Institut royal des Sciences naturelles de Belgique• Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium / Institut royal du Patrimoine Artistique• Katholieke Universiteit Leuven• Musées royaux des Beaux-Arts de Belgique / Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België• Université catholique de Louvain• Université de Mons• Université Libre de Bruxelles• Universiteit Gent• Vrije Universiteit Brussel
• American University in Cairo• American University of Beirut• Archaeology & Conservation Services (Switzerland)• CNRS• Collège de France• Deutsches Archäologisches Institut, Bonn• Etvos Lorand University, Budapest• Metropolitan Museum of Art, New York• Musée de la Musique à Paris• Oxford University• Université de Lille 3• Université de Paris I• Université de Toulouse 3• University of California, Los Angeles• University of Cologne Deze projecten omvatten zowel archeologische opgravingen als studies van collecties, wetenschap-pelijke expertises of gegevensuitwisselingen.
30
de expertise van de koninklijke musea voor kunst en geschiedenis in de wereld: het voorbeeld van de digitalisering van muziekinstrumenten in afrika (project prima)
In november 2013 en juli 2014 werden de collecties van het Musée de la musique in Ouagadougou, Burkina Faso en het Musée Panafricain de la musique in Braz-zaville, Republiek Congo ter plekke gedigitaliseerd; ze zijn online te bezichtigen in de cataloog van de KMKG en op de internationale databank van muziekinstru-mentencollecties MIMO (mimo-international.com). De digitalisatie vond plaats in het kader van het PRIMA project (Projet de Réseau International des Instru-ments de Musique Africains), een samenwerking tus-sen de beide Afrikaanse musea en het Brusselse Mu-ziekinstrumentenmuseum gefinancierd door Belspo.Het Musée de la musique in Ouagadougou ontstond in 1999 met een collectie muziekinstrumenten verza-meld sinds de vroege jaren 1960. De collectie telt 232 muziekinstrumenten, bijeengebracht tijdens zen-dingen en veldwerk te lande en gedocumenteerd in een centraal register. In het Musée Panafricain de la musique in Brazzaville zijn 188 instrumenten uit heel Afrika bij elkaar gebracht. Het museum opende zijn deuren in 2000. Medewerkers verzamelden in 2001 tij-dens zendingen doorheen het land instrumenten van zoveel mogelijk bevolkingsgroepen, en tijdens een mu-ziekfestival in Brazzaville schenken delegaties van de deelnemende landen representatieve instrumenten.
mleiha, karavaanstad in zuidoost-arabië
Hoewel het Omaanse schiereiland, nu de Verenigde Arabische Emiraten en het Sultanaat van Oman, vooral bekend is omwille van de olierijkdom, heeft het ook een rijk historisch verleden.Sinds 2009 is een archeologisch team van de KMKG er werkzaam in het Emiraat Sharjah. Het onderzoek spitst zich toe op de karavaanstad Mleiha, een be-langrijke site uit de Hellenistische periode. Van de 3de eeuw voor tot de 3de eeuw na Chr. was Mleiha het economisch en politiek centrum van Zuidoost-Arabië met een eigen munt waarop de lokale dynas-tie, de Abi’el, in Hellenistische stijl was afgebeeld.Mleiha was succesvol als handelsstad en bevoorrader van karavanen op de route tussen Noordoost-Arabië en de kust van Oman. Luxe goederen zoals Grieks aardewerk, Rhodische wijnamfora, Romeins glas, Zuid-Arabisch albasten vaasjes en Indische ivoren bereikten zo de regio.Mleiha was een uitgestrekte oase met dadelpalm-plantages, eenvoudige hutten uit palmbladeren en enkele forten, wooncomplexen en ambachtscentra uit leemtegels. De plotse bloei van Mleiha in de 3de eeuw v. Chr. doet vragen rijzen over de economische en socio-politieke achtergrond en over de identiteit van de bewoners. Ging het om lokale groepen die de opportuniteit van de nieuwe handelsroutes hadden benut of eerder om inwijkelingen?Zowat 600 jaar later wijzigden de handelsroutes en werd Mleiha opnieuw verlaten. Pas in de 20ste eeuw werd de oase terug voor de dadelpalmteelt in ge-bruik genomen en toen werd ook de archeologische site ontdekt.Het onderzoek van de KMKG spitst zich vooral toe op een grafveld aan de rand van de site. De belangrijk-ste graven bestonden uit een ondergrondse grafka-mer bestemd voor de dode en de grafgiften, en een torenvormige bovenbouw met kantelen. Hoewel al
de graven werden geplunderd en de bovengrondse monumenten volledig vernield zijn, verschaffen de opgravingen toch belangrijke informatie. Aan de hand van architectuurfragmenten konden de toren-vormige grafmonumenten gereconstrueerd worden. De restanten van grafgiften, waaronder aardewerk, juwelen en bewapening verschaffen dan weer inzicht in de handelscontacten van Mleiha.In 2015 ontdekte de KMKG een uitzonderlijk groot graf van ca. 5 op 5 meter dat uit twee ondergrondse kamers bestond. Een monumentale funeraire in-scriptie die oorspronkelijk in het grafmonument stond was in de grafkamer getuimeld. De tweetalige tekst in het Aramees en Oud Zuid-Arabisch schrift vermeldt dat het monument werd opgericht in het jaar 90 of 97 van de Seleucidische jaartelling, m.a.w. in 222/221 of 215/214 v. Chr. voor een ambtenaar in dienst van de koning van Oman. Deze historische tekst is niet enkel de oudst gedateerde inscriptie in het gebied maar ook de eerste vermelding van het koninkrijk Oman, meer dan twee eeuwen voor de naam in de klassieke bronnen opduikt. De inscriptie steunt de visie dat Mleiha de hoofdstad was van een lokaal koninkrijk en wijst op de nauwe relaties ervan met Zuid-Arabië.
32 33
de musea in cijfers34
Dankzij de digitalisatiecampagnes is er wereldwijd toegang tot twee collecties van muziekinstrumen-ten die tot dan toe nauwelijks toegankelijk waren, verrijkt met contextgegevens aangeleverd door de Afrikaanse museummedewerkers. Inzicht is ge-groeid in de prioriteiten van Afrikaanse museum-professionals, met inbegrip van de wens tot juiste en volledige informatie over Afrikaanse kunstvoor-werpen in westerse musea. Wereldwijde publicatie van de objecten met foto’s en metadata leidt tot een betere bescherming tegen diefstal en verlies. Het verruimde publieke karakter van de collecties heeft de nood aan goed beleid en beheer op de lokale agenda geplaatst. De digitale online inven-taris doet dienst als digitaal archief; zelfs indien de collecties fysisch zouden verdwijnen, blijft het bronnenmateriaal digitaal beschikbaar.
financieel beheer
0
2.000.000
4.000.000
6.000.000
8.000.000
10.000.000
12.000.000
20152014201320122011-900.000
-600.000
-300.000
0
300.000
600.000
900.000
1.200.000
1.500.000
20152014201320122011
0
2.000.000
4.000.000
6.000.000
8.000.000
10.000.000
12.000.000
20152014201320122011
6.000.000
8.000.000
10.000.000
12.000.000
uitgaven 2011 2012 2013 2014 2015 evolutie 2011 - 2015
onderhoud & gebouw
2.078.114,01 2.094.619,29 2.219.462,05 1.942.155,45 2.227.115,51 7,17
administratie 241.419,31 116.158,17 121.428,98 127.416,57 132.798,68 -44,99
beveiliging 15.101,24 99.562,29 216.124,92 245.926,80 265.370,46 1657,28
tijdelijke ten-toonstellingen
618.022,15 305.712,74 1.115.028,95 1.248.041,41 1.005.527,99 62,7
wetenschappeli-jke activiteiten
110.294,62 132.649,70 162.697,17 137.580,06 149.118,08 35,2
permanente collectie
423.288,12 228.113,42 243.236,08 212.500,01 104.718,93 -75,26
restauraties 42.506,72 44.827,65 29.556,13 49.830,56 61.681,53 45,11
wetenschap-pelijk personeel
2.163.428,91 1.999.480,91 2.025.803,58 2.489.083,22 2.379.630,97 9,99
ander personeel (admin + tech + publiek + bewak-ing)
3.093.045,92 2.804.347,23 3.201.429,12 3.064.844,55 2.936.951,01 -5,05
promotie / public relation
316.000,58 288.041,08 389.894,96 319.793,72 152.254,61 -51,82
aankopen / acquisities
90.230,07 93.163,69 58.980,92 65.131,60 48.799,36 -45,92
diverse 778.596,30 766.459,44 842.706,70 780.974,06 800.353,47 2,79
totale uitgaven 9.970.047,95 8.973.135,61 10.626.349,56 10.683.278,01 10.264.320,60 2,95
boekhoudkundig resultaat
-653.354,07 819.359,17 -283.396,96 -577.173,55 1.409.474,66
0
2.000.000
4.000.000
6.000.000
8.000.000
10.000.000
12.000.000
20152014201320122011-900.000
-600.000
-300.000
0
300.000
600.000
900.000
1.200.000
1.500.000
20152014201320122011
0
2.000.000
4.000.000
6.000.000
8.000.000
10.000.000
12.000.000
20152014201320122011
6.000.000
8.000.000
10.000.000
12.000.000
0
2.000.000
4.000.000
6.000.000
8.000.000
10.000.000
12.000.000
20152014201320122011-900.000
-600.000
-300.000
0
300.000
600.000
900.000
1.200.000
1.500.000
20152014201320122011
0
2.000.000
4.000.000
6.000.000
8.000.000
10.000.000
12.000.000
20152014201320122011
6.000.000
8.000.000
10.000.000
12.000.000
6000000
8000000
10000000
12000000
37Voor het resultaat van 2015 dient er rekening gehouden te worden met de ontvangst van 1.362.000 Euro “one-shots” waarvan het geld dus nog niet uitgegeven is. Het resultaat 2015 dient dus eigenlijk gecorrigeerd te worden naar 47.474,06 Euro
evolutie van de inkomsten tijdens de laatste vijf jaar (in €)
evolutie van de uitgaven tijdens de laatste vijf jaar (in €)
evolutie inkomsten versus uitgaven
financieel overzicht van de laatste vijf jaar (in €)
inkomsten 2011 2012 2013 2014 2015 evolutie 2011-2015
dotatie 5.530.000,00 5.460.000,00 5.037.000,00 5.481.000,00 4.963.000,00 -10,25
eigen inkomsten 2.012.627,54 2.014.521,49 2.239.102,67 2.150.032,22 2.238.205,68 11,21
tijdelijke tentoonstel-lingen
679.980,78 618.680,77 999.282,28 975.753,92 1.055.426,97 55,21
subsidies (andere dan wetenschap-pelijke)
25.146,48 70.035,21 125.298,56 260.859,87 414.491,96 1548,31
sponsoring en giften
147.851,87 177.619,20 41.974,28 44.508,00 47.891,46 -67,61
subsidies weten-schappelijke projecten
921.087,21 1.451.638,11 1.900.294,81 1.193.950,45 1.592.779,19 72,92
diverse 0 0 0 0 1.362.000,00 nvt
totale inkomsten 9.316.693,88 9.792.494,78 10.342.952,60 10.106.104,46 11.673.795,26 25,3
inkomsten
uitgaven
het personeel
leeftijd vrouwen mannen totaal proportie 0 - 24 1 1 2 0,69% 25 - 29 7 9 16 5,50% 30 - 34 13 12 25 8,59% 35 - 39 23 16 39 13,40% 40 - 44 23 20 43 14,78% 45 - 49 29 23 52 17,87% 50 - 54 26 20 46 15,81% 55 - 59 17 25 42 14,43% 60 - 64 15 11 26 8,93%
de bezoekers (329.013 in 2015)evolutie van het bezoekersaantal
tijdens de laatste drie jaar
0 5 10 15 20 25 30 0 5 10 15 20 25
051015202530 0 5 10 15 20 25500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
0
2000
4000
6000
8000
10000
12000
5000
10000
15000
20000
statutairen
contractuelen 2013
2014
2015
2013
2014
2015
2013
2014
2015
statutairen
contractuelen
mannen
vrouwen
223
64
287 werknemers
188,03
53,17
of 246,2 voltijdse equivalenten
36
Aanwinsten en restauraties
Interne restauratie-ateliers
de collecties
aankopen
giften
restauraties
metaal
ceramiek
meubels
oude foto’s
muziekinstrumenten
leder en papier
schilderijen
informatisering
online zetten
Restauraties
Informatisering van de collecties(in aantal objecten, of 38% van
het totaal geïnformatiseerde collecties in 2015)
interne restauraties
externe restauraties
159
30
129.396
73.800
225
763
29
26
2611 37
33
33
39
wetenschappelijke activiteiten
Wetenschappelijke publicaties (56 in 2015)
Onderzoek (54 projecten in 2015)
Wetenschappelijke zendingen(opgravingen, expertises)
Academische activiteiten (universitaire cursussen)
Colloquia
Vulgariserende publicaties (44 in 2015)
monografie
artikels in boeken
artikels in magazines
onderzoeksprojecten en externe financieringprojecten
interne projecten
externe onderzoekers
monografie
artikels in boeken
artikels in magazines
in het buitenland
in België
in het buitenland
in België
monografie
artikels in boeken
artikels in magazines
35
8
35
3
144
27
27
30
4
27
29
9 6
29
9
6
38
De Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis bestaan uit verschillende sites in Brussel:
• Een Muziekinstrumentenmuseum (Hofberg)
• Musea van het Verre Oosten (Laken)
• Museum voor Folklore en de Stad (Hallepoort)
• Een Museum voor de Oudheid, Decoratieve Kunsten, Nationale archeologie en
Niet-Europese beschavingen(Jubelpark)
Gare de SchaerbeekSchaarbeek station
Gare du NordNoordstation
Gare Centrale Centraal Station
Gare du MidiZuidstation
HeyselHeisel
Bd D
e Smet
de Nae
yer
De Smet
de Nae
yerl
n
Bd Léopold IILeopold II Ln
Chée d’AlsembergAlsembergsestw
Chée de H
aech
t
Haach
tse s
tw
Bd Lambertmontln
Bd Reyerslln
Av de TervuerenTervurenln
Rue de la Loi WetstrRue Belliardstr
porte de hal
hallepoort
mim
musées d’extrême-orientmusea van het verre oosten
parc du cinquantenairejubelpark
40
coördinatieNicolas Cauwe
grafische vormgevingKenneth Mottar
foto’s© Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis
42
collectiesDe enorme collecties bestaan uit
enkele miljoenen objecten:
• Europese Prehistorie• Oudheid, Middellandse zee en Nabije Oosten
(Mesopotamië, Egypte, Griekenland, Etrurië, Rome…)• Geschiedenis van onze regio’s, van de middeleeuwen
tot de 20ste eeuw • Muziekinstrumenten
• Aziatische culturen (India, China, Japan, Korea, Vietnam, Thailand, Cambodja…)
• De Maghreb• Amerika, Noord tot Zuid
• Oceanië
restauratie-ateliersCeramiek, muziekinstrumenten, meubelwerk, metaal,
hout, papier, leder, schilderijen, fotografie…
educatieElk seizoen worden tal van workshops, rondleidingen en animaties in het Nederlands en het Frans aangeboden voor een gevarieerd publiek: kinderen, buitenschoolse
groepen, volwassenen, kwetsbare groepen… Elk jaar worden er één of twee tijdelijke maar
prestigieuze tentoonstellingen gemaakt.De koninklijke Musea zijn bovendien ook
bibliotheken, fototheken, shops...
de koninklijke musea voor kunst en geschiedenis in het kort
de koninklijke musea voor kunst en geschiedenis in het kort
opdrachten• Studies en conservatie van de collecties
Kunst en Archeologie van de Federale staat• Wetenschappelijk onderzoek in
de kunstgeschiedenis en archeologie• Voorstelling van de collecties aan het publiek
(permanente zalen en tijdelijke tentoonstellingen)• Educatief aanbod (voor kinderen en volwassen,
voor privé- en schoolpubliek)
museaDe Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis
omvatten verschillende sites in Brussel: • Jubelpark
• Hallepoort• Muziekinstrumentenmuseum, Koningsplein• Chinees Paviljoen en Japanse toren in Laken
onderzoekTalrijke projecten gewijd aan de kunstgeschiedenis
en musicologie, studies en expertises (meubels, beeld-houwwerken, wandtapijten, muziekinstrumenten, glas,
ceramiek, opschik, kostuums, koetsen, sierkunsten…). De Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis nemen
ook deel aan archeologische opgravingen op heel wat plaatsen in de wereld (België, Egypte, Italië, Griekenland,
Iran, Libanon, Paaseiland…).
koninklijke musea voor kunst en geschiedenisactiviteiten 2015
koninklijke musea voor kunst en geschiedenis
+32 (0)2 741 72 11
jubelparkmuseumJubelpark 101000 Brussel
muziekinstrumenten museum (mim)Hofberg 2
1000 Brussel
hallepoortZuidlaan
1000 Brussel
musea van het verre oostenVan Praetlaan 44
1020 Brussel