Literatuur in de klasLeesbevorder ingspro jec ten van vmbo tot gymnas ium
De Jonge Jury • De Inktaap • Lees mij! • Leeskr8!
De Boekenweek • Nederland Leest • Bazar • Leesdok
Lezenvoordelijst.nl • Literatuurgeschiedenis.nl • Poëzieprojecten
Dag van de Literatuur • Dag van het Literatuuronderwijs
Onderzoek • Handige websites
2010–
2011
Woord vooraf
In deze brochure vindt u veel ideeën voor uw literatuuronderwijs.
Veel van die ideeën vallen onder de noemer ‘project’. Al deze pro-
jecten staan garant voor leesplezier in uw lespraktijk.
Maar het literatuuronderwijs zelf is geen project en verdient een
structurele aanpak. Deze brochure bevat veel ideeën die u helpen
zo’n aanpak te ontwikkelen. Een overzicht van adressen van cul-
turele instellingen, een lijst met websites en informatie over weten-
schappelijk onderzoek naar lezen completeren het geheel.
‘Alles moet geleerd worden, ook lezen,’ wist Heere Heeresma al.
Dat geldt voor technisch lezen, maar evenzeer voor het lezen voor
de lol. Aan u de mooie taak om dat te onderwijzen. Wij helpen u
graag om daar plezier in te houden.
Gerlien van Dalen
Directeur Stichting Lezen
41787_Lijn1_broch_VO_BW:Opmaak 1 10-05-10 14:57 Pagina 1
Overz icht projecten, per iode en doelgroep
projectna am periode onderwijsniveau website pagina
leerlingprojectenDe Jonge Jury Lezen en stemmen:
augustus t/m februari
Slotdag april 2011 1, 2, 3 vmbo-havo-vw0 jongejury.nl 44
De Inktaap Lezen en stemmen:
september t/m februari
Slotdag maart 2011 4, 5, 6 havo-vwo inktaap.org 8
Lees mij! Het hele schooljaar 3, 4, 5 havo-vwo leesmij.nu 1100
De Boekenweek 16 t/m 26 maart 2011 4, 5 havo-vwo boekenweek.nl 16
Nederland Leest 22 oktober t/m
19 november 2010 4 havo-vwo nederlandleest.nl 1177
Dag van de Literatuur 17 maart 2011 (tweejaarlijks) 4, 5, 6 havo-vwo dagvandeliteratuur.nl 26
Doe Maar Dicht Maar Slotmanifestatie in mei 2011 Alle klassen vo doemaardichtmaar.nl 2255
v e r s Nog niet bekend Alle klassen vo versgedicht.nl 25
ondersteunend tijdens de lesBazar Het hele schooljaar 1, 2, 3, 4 vmbo bazarweb.nl 1188
Leesdok Het hele schooljaar Alle klassen vo leesdok.nl 20
Leeskr8! Het hele schooljaar 1,2 vmbo leeskr8.nl 1144
Gedichtendag 26 januari 2011
lesmateriaal Het hele schooljaar Alle klassen vo gedichtendag.org 24
Lezenvoordelijst.nl Het hele schooljaar 4, 5, 6 havo-vwo lezenvoordelijst.nl 2222
Literatuurgeschiedenis.nl Het hele schooljaar 4, 5, 6 havo-vwo literatuurgeschiedenis.nl 23
nascholingManuscripta 5 en 6 september 2010 6 september iedereen manuscripta.nl 1177
Dag van het dagvanhetliteratuur-
Literatuuronderwijs 2 december 2010 docenten onderwijs.nl 28
41787_Lijn1_broch_VO_BW:Opmaak 1 10-05-10 14:57 Pagina 2
4
8
10
14
16
17
18
20
22
23
24
26
28
29
30
32
Inhoudsopgave
De Jonge Jury
De Inktaap
Lees mij!
Leeskr8!
Boekenweek
Nederland Leest
Bazar
Leesdok
Lezenvoordelijst.nl
Literatuurgeschiedenis.nl
Poëzieprojecten
Dag van de Literatuur
Dag van het Literatuuronderwijs
En verder…
Onderzoek
Handige websites
Organisaties
41787_Lijn1_broch_VO_BW:Opmaak 1 10-05-10 14:57 Pagina 3
4 DE JONGE JURY1,2,3 VMBO-HAVO-VWO
41787_Lijn1_broch_VO_BW:Opmaak 1 10-05-10 14:57 Pagina 4
5
Met de Jonge Jury kunt u jongeren van twaalf tot en met vijftien jaar
enthousiasmeren voor lezen.
Voor de Jonge Jury lezen jongeren tussen half augustus en eind februari
naar eigen keuze een aantal jeugdboeken die het jaar ervoor zijn versche-
nen. Zij brengen een stem uit op hun favoriete titels. Om u en de jongeren
op weg te helpen, zijn twintig titels door een groep nauw bij het onder-
wijs betrokken personen aangemerkt als zogenaamde kerntitels. Dit zijn
boeken die veel jongeren zullen aanspreken.
Iedereen die stemt is automatisch lid van de Jonge Jury. De vijf boeken
met de meeste stemmen vormen de nominaties voor de Prijs van de
Jonge Jury. De uiteindelijke winnaar wordt bekendgemaakt tijdens de
Dag van de Jonge Jury die in april plaatsvindt. Daar kunt u met een aan-
tal leerlingen bij zijn! De Dag van de Jonge Jury heeft nog meer in petto:
interviews met schrijvers, workshops en spetterende optredens.
waarom u de Jonge Jury zou gebruikenDe Jonge Jury is een eigentijdse, specifiek op jongeren gerichte campagne,
die jongeren laat lezen en spreken over boeken. Er zijn Jonge Jury-pakket-
ten te bestellen voor elk onderwijsniveau. De niveau-indeling van de
boeken zelf helpt u om leerlingen het juiste boek aan te raden. De Jonge
Jury sluit goed aan bij een belangrijk doel van het fictieonderwijs in de
onderbouw van het voortgezet onderwijs: het bevorderen van leesplezier.
aanpak in de klasDe Jonge Jury is een flexibel project, niet dwingend en het sluit aan bij
de bestaande methodes in het literatuuronderwijs. U kunt het project op
verschillende manieren in uw lessen integreren. Uitgangspunt zijn de
speciaal daarvoor ontwikkelde Jonge Jurypakketten. Het Jonge Jury-pak-
ket bevat een docentenhandleiding, twee affiches en vijftig Jonge Jury-
magazines voor de leerlingen. U kunt de Jonge Jurypakketten bestellen
via jongejury.nl. Daarnaast is de website een belangrijk onderdeel van
het project, waar leerlingen kunnen stemmen, maar ook terecht kunnen
voor leestips en waar docenten allerhande informatie kunnen vinden
voor de lessen.
MEER INFORMATIE
Passionate Bulkboek
Postbus 25264
3001 HG Rotterdam
T (010) 276 26 26
Contactpersoon: Maaike Schets
www.jongejury.nl
Prijs: Jonge Jurypakket S: € 29,-
Jonge Jurypakket M: € 36,50
Jonge Jurypakket L: € 39,-
Mediatheek-
beheerder
W. Meijer van
SG De Nieuwe
Veste in Coevorden: ‘We heb-
ben bewust gekozen met alle
eerste klassen van vmbo BB
tot gymnasium mee te doen
met de Jonge Jury. We pak-
ken het schoolbreed op: in
onze mediatheek richten we
een aparte hoek in, docenten
stemmen hun fictieonderwijs
er op af en we werken
samen met de openbare
bibliotheek. We merken echt
dat de Jonge Jury kinderen
enthousiasmeert voor lezen.
Het aantal uitleningen van
boeken stijgt én de jongeren
blijven lezen.’
Jongeren stemmen op
hun favor iete jeugdboek
DE JONGE JURYDAT… BEN JIJ!
�
FO
TO’S
SJO
ERD
VAN
DER
HUCHT
41787_Lijn1_broch_VO_BW:Opmaak 1 10-05-10 14:57 Pagina 5
wie wil schrijven moet lezenManon Sikkel, winnares van de Jonge Jury Debuutprijs
2010, gaf tijdens de Dag van de Jonge Jury het goede
voorbeeld aan een afgeladen Fortis Circus Theater.
Op de vraag hoe je zo’n goed boek schrijft, antwoordde
zij: ‘Ik heb héél veel gelezen. Toen ik jong was, las ik
alle jeugdboeken uit de bibliotheek. Als je zo veel leest,
wordt de stap naar schrijven een hele kleine!’
Later licht ze toe dat ze precies om die reden de Jonge
Jury lief heeft. ‘De Jonge Jury maakt het makkelijk voor
kinderen om aan het lezen te blijven na de basisschool. Ze ontdekken dat
er een heleboel mooie boeken zijn die niet kinderachtig zijn. Als ze blijven
lezen, zullen ze daarna vanzelf volwassenenliteratuur waarderen.
De Jonge Jury brengt twee werelden bij elkaar.’
6
Prijs van de Jonge Jury
voor Francine Oomen
De ‘Hoe overleef ik’-serie
is razend populair bij
jonge lezers. De serie
heeft inmiddels een
hele generatie jongeren
tips en adviezen gege-
ven over onderwerpen
als het brugklasbestaan, de puberteit en (voor-
al) de liefde. Francine Oomen mocht in 2010 de
Prijs voor de Jonge Jury voor de vierde keer in
ontvangst nemen, na een pauze van drie jaar.
Zij vindt het bijzonder en verrassend dat de
serie zo vaak in de prijzen mag vallen. Met elke
prijs is ze blijer, vooral omdat het de lezers zelf
zijn die haar de prijs gunnen. De Jonge Jury is
belangrijk voor die jonge lezers: ‘Als je de smaak
van lezen te pakken hebt, heb je je hele leven
plezier!’
DE JONGE JURY
FO
TO’S
SJO
ERD
VAN
DER
HUCHT
41787_Lijn1_broch_VO_BW:Opmaak 1 10-05-10 14:57 Pagina 6
7
die in 2009 voor het eerst zijn verschenen.
Naar de Prijs van de Jonge Jury 2011 dingen alle boeken mee
Dit zijn de 20 kerntitels van de Jonge Jury 2011.
41787_Lijn1_broch_VO_BW:Opmaak 1 10-05-10 14:57 Pagina 7
8 DE INKTAAP4, 5, 6 HAVO-VWO
FO
TO’S
VIN
CENT
QUAK
41787_Lijn1_broch_VO_BW:Opmaak 1 10-05-10 14:57 Pagina 8
DE INKTAAP:LITERAIRE PRIJSVAN JONGEREN
De Inktaap wil jongeren confronteren met de keuze die de jury’s
van de drie ‘grote’ literaire prijzen in het Nederlandse taalgebied
hebben gemaakt: De Gouden Uil, de AKO Literatuurprijs en de Libris
Literatuur Prijs.
Deelnemen aan De Inktaap gebeurt al enige jaren met veel succes in
schoolverband. Scholieren uit de tweede fase in Nederland, van de hoog-
ste graad van het secundair onderwijs in Vlaanderen en van havo/vwo
en de kweekscholen in Suriname kunnen deelnemen. Door De Inktaap
maken jongeren kennis met literatuur voor volwassenen.
waarom u de inktaap zou gebruikenLeerlingen komen in aanraking met nieuwe literatuur.
Door de titels te lezen en te bespreken versterken leer-
lingen hun analytische vermogen en leren zij debatteren.
De website van De Inktaap biedt vele extra’s. Zo kunt u
er tips uitwisselen, actuele informatie vinden zoals recen-
sies, optredens van auteurs en links naar literaire sites.
Voor leerlingen is er een forum waar zij uitgebreid kun-
nen discussiëren over de gelezen boeken. Verder zijn er
regelmatig leuke wedstrijden met aantrekkelijke prijzen
te vinden. Alle juryleden en hun begeleiders worden uit-
genodigd op de feestelijke ontmoetingsdag op 1 maart
2011 in de Singel in Antwerpen met als hoogtepunt de
uitreiking van De Inktaap 2011.
aanpak op schoolBinnen een school wordt een schooljury van zo’n 15 leerlingen gevormd,
begeleid door een docent. Iedere deelnemende school ontvangt van elke
genomineerde boektitel drie exemplaren. Naast de boeken ontvangt de
docent een uitgebreide handleiding. Hierin zijn ook kopieerbladen opge-
nomen met handige vragen en antwoorden waarmee een analyse en een
beoordeling van de boeken kan worden gevormd. De juryleden lezen en
beoordelen de boeken. In een gezamenlijk slotdebat kiezen zij de winnaar.
In de handleiding vindt u tips om ook leerlingen die niet in de jury zitten,
te betrekken bij De Inktaap, bijvoorbeeld door in de klas een jurylid over
een boek te interviewen. Meld u aan voor De Inktaap 2011 via de website
inktaap.org.
9Jongeren beoordelen winnaars
van grote l i teraire pr i jzen
MEER INFORMATIE
Passionate Bulkboek
Postbus 25264
3001 HG Rotterdam
T (010) 276 26 26
Contactpersoon: Silvana Sodde
www.inktaap.org
Prijs: gratis
Jos Lanters, leraar Nederlands
op het Onze Lieve Vrouwelyceum
in Breda: ‘Jonge lezers voelen zich
serieus genomen als ze mogen meelezen en
oordelen in een echte literaire jury. De afgelo-
pen jaren is het animo voor De Inktaap op ons
lyceum enorm toegenomen. Dit jaar hebben
maar liefst 49 leerlingen op basis van vrijwil-
ligheid meegedaan.
Ongevraagd hebben we inmiddels de eerste
aanmeldingen voor De Inktaap 2010-2011
al binnen!’
�
41787_Lijn1_broch_VO_BW:Opmaak 1 10-05-10 14:57 Pagina 9
10 LEES MIJ!3, 4, 5 HAVO-VWO
41787_Lijn1_broch_VO_BW:Opmaak 1 10-05-10 14:57 Pagina 10
VAN WOORDNAAR FILM,VAN FILM NAARWOORD
Lees mij! presenteert literatuur op een manier die aansluit bij de
leefwereld van jongeren: via internet en met bewegende beelden.
Lees mij! is een cross-mediale combinatie van een website, een serie
filmpjes en literaire activiteiten, gericht op havo/vwo leerlingen
tussen de 14 en 17 jaar.
Leesmij.nu is een webplek waar korte filmpjes de bezoeker uitnodigen
tot lezen, waar je kunt ontdekken of een boek iets voor jou is. Op de
website worden op dit moment 36 titels gepresenteerd. De boekenlijst die
ten grondslag ligt aan de site bevat een gevarieerde keuze uit de Neder-
landse literatuur, van De donkere kamer van Damokles tot Een verhaal
uit de stad Damsko. Ieder boek heeft zijn eigen pagina, met filmpje, een
kleine, levendige samenvatting, auteursachtergronden, geluidsfragmen-
ten, een forum en archiefmateriaal. Alles bij elkaar bedoeld om een indruk
van het boek te krijgen, de sfeer te proeven en de leerling de vraag te
laten stellen: Is dit boek iets voor mij?
Lees mij! wil de overstap zijn van jeugd- naar volwassenliteratuur.
Een hulpmiddel voor leerlingen die voor het eerst kennismaken met de
literatuurlijst. Voor docenten een manier om met hun lessen in te haken
op de literaire activiteiten van Lees mij!.
wat u heeft aan lees mij!De website kan tijdens de literatuurlessen worden getoond. Via bijvoor-
beeld het digitale bord of in de mediatheek is de site een middel om de
leerling op gang te helpen keuzes te maken voor de lijst.
Docenten kunnen van een bepaalde webpagina gebruik maken, bij de
behandeling van een specifieke titel. En Lees mij! haakt in op literaire
activiteiten als de Boekenweek en Nederland Leest. Voor deze campagnes
richt Lees mij! ieder jaar een pagina in. Hiermee kan een begin worden
gemaakt met uitwisseling van gedachten tussen de leerlingen; een hand-
vat voor de docent om zijn klas op stoom te helpen.
Alle gebruiksmogelijkheden staan overzichtelijk omschreven op de
docentenportal: docenten.leesmij.nu. Onder de kopjes ‘Lees mij! in de
klas’, ‘Lespakket’ en ‘Promotiemateriaal’ is te vinden hoe u als docent
Nederlands of ckv met Lees mij! uw lessen kunt verrijken.
11Literatuur op het web
MEER INFORMATIE
Viewpoint Productions
Cruquiusweg 111 C1
1019 AG Amsterdam
T (020) 636 36 78
Contactpersoon: Astrid Willemsteijn
www.leesmij.nu
Prijs: gratis
Corine Ber-
ben, docente
Nederlands
aan het Jacob-
Roelandslyceum te
Boxtel: ‘De workshopleider/
filmmaker die vanuit zijn
eigen ervaringswereld spreekt
en dingen laat zien, is onge-
looflijk inspirerend voor de
leerlingen!
Ik ben ervan overtuigd dat
ze veel zullen leren tijdens
de Lees mij!- workshop en
dat ze helemaal vol enthou-
siasme en inspiratie aan de
slag gaan!’
�
41787_Lijn1_broch_VO_BW:Opmaak 1 10-05-10 14:57 Pagina 11
12 LEES MIJ!
filmworkshopIn samenwerking met het Nederlands Instituut voor Filmeducatie is een
Lees mij!-lespakket ontwikkeld. Dit is een serie lessen om jongeren te
stimuleren uitdrukking te geven aan hun leeservaringen en deze om te
zetten in een persoonlijk beeld. Het pakket kan gratis via de website
worden gedownload. Het sluit aan bij de kerndoelen van ckv en Neder-
lands.
Het is mogelijk onder begeleiding van Lees mij-filmmakers een work-
shop te geven en leerlingen zelf een filmpje te laten maken naar aanlei-
ding van een favoriet boek. Het materiaal kan worden aangepast aan de
situatie in de klas, of worden geïntegreerd in lopende lessen. Resultaten
uit deze lessen worden getoond op de website en kunnen op het
Youtube-kanaal van Lees mij! worden geplaatst.
Voor in de klas of biblio- en
mediatheek kunt u Lees mij!-
promotiemateriaal bestellen.
Boekenleggers, posters en ansicht-
kaarten nodigen uit een kijkje te
nemen op de website.
Mail naar: [email protected]
41787_Lijn1_broch_VO_BW:Opmaak 1 10-05-10 14:57 Pagina 12
• Remco Campert – Het leven is vurrukkulluk!
• Raoul de Jong – Het leven is verschrikkulluk!
• W.F. Hermans – De donkere kamer van Damokles
• Renate Dorrestein – Zonder genade
• Niels ’t Hooft – Toiletten
• Khalid Boudou – Het Schnitzelparadijs
• Willem Elsschot – Een Ontgoocheling
• Arnon Grunberg – Blauwe maandagen
• F. Bordewijk – Bint
• Tom Lanoye – Kartonnen dozen
• Theo Thijssen – Kees de Jongen
• Tommy Wieringa – Joe Speedboot
• Dirk Ayelt Kooiman – Montyn
• Nescio – De uitvreter
• Bart Moeyaert – Het is de liefde die we niet begrijpen
• Manon Uphoff – Gemis
• A.F.Th. van der Heijden – Het leven uit een dag
• J. Bernlef – Hersenschimmen
• Erwin Mortier – Mijn tweede huid
13
huidige titels• Hassan Bahara – Een verhaal uit de stad Damsko
• Theo Thijssen – De gelukkige klas
• Jan Wolkers – Brandende Liefde
• Dimitri Verhulst – De helaasheid der dingen
• Harry Mulisch – Twee vrouwen
• Herman Koch – Red ons Maria Montanelli
• Clark Accord – Bingo
• H.M. van den Brink – Over het water
• Adriaan van Dis – Het beloofde land
• Edward van de Vendel – De dagen van de
bluegrassliefde
• Hella S. Haasse – De wegen der verbeelding
• Karel Glastra van Loon – Lisa’s adem
• J. Slauerhoff – Schuim & As
• Anne Provoost – Vallen
• Anton Koolhaas – Vanwege een tere huid
• Marita de Sterck – Wild vlees
• Hella S.Haasse – Oeroeg
41787_Lijn1_broch_VO_BW:Opmaak 1 10-05-10 14:57 Pagina 13
14 LEESKR8!1, 2 VMBO
41787_Lijn1_broch_VO_BW:Opmaak 1 10-05-10 14:57 Pagina 14
15Lees j i j? Ja , ik lees!
VMBO-LEERLINGENMET PLEZIER AANHET LEZEN
Met Leeskr8! laat u leerlingen ontdekken dat ze eigenlijk meer
lezen dan ze denken. Lezen hoort vaak niet tot de favoriete tijds-
besteding van vmbo-leerlingen. Daarom is het een uitdaging om
vmbo-leerlingen met Leeskr8! te laten ontdekken:
• dat ze eigenlijk best veel en vaak lezen;
• dat lezen soms moeilijk is;
• dat dat helemaal niet erg is;
• maar dat lezen wel belangrijk is ‘voor je toekomst’;
• en dat het eigenlijk best leuk kan zijn!
Leeskr8! geeft docenten en bibliothecarissen de mogelijkheid om het
lezen met plezier van fictie en non-fictie bij vmbo leerlingen in de onder-
bouw te bevorderen. Maar leesbevordering is een breed begrip. Het gaat
bij Leeskr8! om lezen als recreatieve en ontspannende bezigheid; niet
alleen van leesboeken, maar ook van informatieve boeken, strips, kran-
ten en tijdschriften.
film en websiteHet project bestaat uit de Leeskr8!-film Lees jij? Ja ik lees! en de website
www.leeskr8.nl. In de film vertellen acht verschillende jongeren wat ze
lezen, waarom ze lezen leuk vinden, en vooral wat ze er aan hebben.
De website combineert traditioneel lesgeven met digitale hulpmiddelen
en bestaat uit een spel en een lesmodule. Met het spel Lees jij graag?
ontdekken leerlingen dat ze eigenlijk best wel veel lezen.
aanpak in de klasMet de digitale lesmodule kunt u zelf lessen samen stellen of bestaande
lessen gebruiken. Daarvoor heeft u de beschikking over een lijst van
meer dan 150 titels, verschillende vragen en antwoordvormen. Met de
computer stelt u de vragen die de leerlingen beantwoorden – ook op de
computer. Het schoolbord, het krijtje, het schrift en de pen zijn vervan-
gen door het toetsenbord en het beeldscherm.
In principe zijn er bij de uitvoering van de les geen boeken nodig,
maar de les krijgt wel meer karakter als u de boeken ‘echt’ gebruikt.
Uw plaatselijke openbare bibliotheek zal u graag van dienst zijn! Er zijn
ook openbare bibliotheken die u en uw klas een les Leeskr8! kunnen
aanbieden: informeer eens bij uw bibliotheek/afdeling educatie.
MEER INFORMATIE
Bibliotheek Rotterdam
Contactpersoon : Judith Pietersma
T 010-2816240
Of via het contactformulier op
de docentenpagina van
www.leeskr8.nl
Prijs DVD € 15,-
Prijs gebruik lesmodule: gratis
FO
TO’S
CAROLIE
NKRIK
HAAR
41787_Lijn1_broch_VO_BW:Opmaak 1 10-05-10 14:57 Pagina 15
BOEKENWEEKVERLEIDT TOTLEZEN
De Boekenweek vindt plaats
van woensdag 16 tot en met
zaterdag 26 maart 2011.
In maart 2011 wordt de 76ste Boekenweek gehouden. De Boekenweek
is dankzij het Boekenweekgeschenk, de vele activiteiten in de boek-
handel en bibliotheek en de speciaal ontwikkelde lessuggesties een
goede aanleiding om jongeren kennis te laten maken met volwasse-
nenliteratuur.
Tijdens de Boekenweek staat het boek tien dagen
lang in de spotlight. Tijdens deze periode geven
boekhandels bij besteding van ten minste € 12,50
aan Nederlandstalige boeken het Boekenweek-
geschenk cadeau*. In allerlei verschillende media
wordt veel aandacht besteed aan de Boekenweek.
Iedereen is ermee bezig. Kortom, een uitgelezen
moment voor u om ook in de klas boeken actueel
te maken. Vanaf februari zijn de lessuggesties bij
de Boekenweek 2011 weer gratis te downloaden.
hoe u de boekenweek kunt gebruikenDe lessuggesties zijn direct te gebruiken in de klas en behandelen boeken
die binnen het thema van de Boekenweek passen. Onder het motto
curiculum vitae – Geschreven portretten staat het levensverhaal cen-
traal. Ook dit jaar zullen diverse bibliotheken, culturele instellingen en
boekhandels literaire activiteiten organiseren die u met uw leerlingen
kunt bij bijwonen.
aanpak in de klasHet lesmateriaal bestaat uit verhalen en fragmenten van romans die
passen bij het thema van de Boekenweek. Eén van de lessuggesties is
geheel gewijd aan het Boekenweekgeschenk dat geschreven wordt door
Kader Abdolah. In de lessen zijn vragen en opdrachten voor leerlingen
opgenomen. Daarnaast zullen er op het internet opdrachten en thema-
lijsten te vinden zijn.
16 BOEKENWEEK3, 4, 5 HAVO-VWO
Uit reacties van docenten
blijkt dat de lessuggesties bij
de Boekenweek goed bruikbaar
materiaal opleveren in de klas:
‘Met de lessuggesties kan ik meteen het Boeken-
weekgeschenk gebruiken in de les, hoe actueel
wil je zijn?!’
‘De themalijsten met titels bij de Boekenweek
helpen mij om zelf materiaal rond het thema te
ontwikkelen voor mijn leerlingen’.
�
* Zolang de voorraad strekt.
Inspirat ie voorbi jzondere l i teratuur lessen
41787_Lijn1_broch_VO_BW:Opmaak 1 10-05-10 14:57 Pagina 16
Tijdens de campagne Nederland Leest wordt iedereen uitgenodigd
met elkaar in discussie te gaan over één bepaald boek. Komend
najaar staat De grote zaal van Jacoba van Velde centraal.
U kunt met deze landelijke leesbevorderingcampagne meedoen door
het boek in de klas te lezen en er met uw leerlingen over te praten.
De grote zaal is een bijzonder boek. Het is een vergeten meesterwerk uit
de jaren vijftig, dat door de thematiek van de ouderenzorg zeer actueel
is. Dit thema raakt iedereen, jong en oud. En dat geldt ook voor de uni-
versele thema’s uit het boek, zoals eenzaamheid en dood. Zware kost,
maar op een heldere, lichte en verrassend moderne manier verwoord.
U kunt tevens aansluiten bij activiteiten die openbare bibliotheken
organiseren, zoals discussiemiddagen. Leden van de openbare biblio-
theek ontvangen tijdens de campagneperiode een gratis exemplaar*.
wat u heeft aan nederland leestU kunt het Nederland Leest-boek bij uw openbare bibliotheek bestellen
voor leerlingen van 4-havo en 4-vwo**. Het project maakt het zeer gemak-
kelijk om klassikaal een boek te lezen. Bovendien bevat het lespakket
een brochure met lessuggesties.
aanpak in de klas
Elk boekenpakket bevat achtergrondinformatie die u helpt bij de behan-
deling van het boek in de klas. Op de site nederlandleest.nl is een forum
waar lezers met elkaar in gesprek gaan.
17
4 HAVO-VWO
NEDERLAND LEEST
MEER INFORMATIE OVER
DE BOEKENWEEK EN
NEDERLAND LEEST
Stichting Collectieve Propaganda
van het Nederlandse Boek (CPNB)
Klantenservice
Postbus 10576
1001 EN Amsterdam
T (020) 626 34 36
Contact: [email protected]
www.cpnb.nl
www.nederlandleest.nl
www.cpnb.nl
www.boekenweek.nl
(vanaf februari 2011 online)
Prijs lessuggesties: gratis
* Betalende leden van 18 jaar en ouder en zolang de voorraad strekt.
** Onderwijspakketten konden tot mei 2009 worden besteld bij deelnemende
openbare bibliotheken.
De vijfde editie van
Nederland Leest vindt plaats van
vrijdag 22 oktober t/m vrijdag
19 november 2010.
Daag uw leer l ingen uit meete praten over De grote zaal
LITERAIREGESPREKS-STOF DOORNEDERLAND LEEST
mmaannuussccrriippttaa
Manuscripta is de feestelijke opening van het boekenseizoen, dit jaar op
zondag 5 en maandag 6 september. Op zondag is iedereen welkom op het
evenement. De maandag is gereserveerd voor mensen uit het boekenvak.
Locatie: Westergasfabriek, Amsterdam || Meer informatie: www.manuscripta.nl
Meedoen
met Neder-
land Leest
betekent: uw
leerlingen laten deelnemen
aan een nationaal literair
debat. Een buitenkans!
�
41787_Lijn1_broch_VO_BW:Opmaak 1 10-05-10 14:57 Pagina 17
18 BAZAR1, 2, 3, 4 VMBO
Bazar vernieuwd
Onlangs werd een aantal Bazarprojecten uit
de onderbouw vernieuwd. Doe Maar Dicht
Maar, Strips in de klas, Tijdschriften in de klas en
Bibliospel zijn stevig onderhanden genomen. Reden van
deze vernieuwing? Een aantal zaken was niet meer up-to-date,
klopte niet met de actualiteit. Daarnaast waren er signalen dat
niet alle onderdelen even goed aansloten bij de doelgroep.
De genoemde projecten zijn dan ook toegankelijker gemaakt
voor leerlingen met een geringe leesvaardigheid en een geringe
spanningsboog. Deze vernieuwde projecten zullen in schooljaar
2010-2011 beschikbaar zijn voor alle gebruikers.
�
FO
TO’S
CED-G
ROEP
41787_Lijn1_broch_VO_BW:Opmaak 1 10-05-10 14:58 Pagina 18
BAZAR STIMULEERTDOOR ZELF TEBELEVEN
Met Bazar lezen leerlingen jeugdboeken en strips in de klas, werken
ze met kranten en tijdschriften of krijgen ze bezoek van een schrijver.
Bazar brengt leerlingen in de mediatheek, de bibliotheek en zelfs in
het theater of de bioscoop.
Met Bazar wordt leesbevordering een vast onderdeel van het onderwijs;
het vormt een programma, het is geen incidenteel project. Bazar bevat
projecten voor alle vier de leerjaren van het vmbo. Per leerjaar stelt u zelf
de gewenste mix samen. Bazar biedt een veelomvattend pakket met activi-
teiten rond fictie en non-fictie die aansluiten bij de lessen Nederlands.
Bij een aantal projecten zijn ook andere vakken betrokken, zoals ckv,
maatschappijleer en handvaardigheid.
waarom bazar gebruiken?Docenten ervaren het werken met Bazar als een aangename afwisseling
en verrijking van hun lesmethode. Bovendien sluit de pragmatische aan-
pak van Bazar goed aan bij vmbo-leerlingen. Met de invoering van de
referentieniveaus taal en rekenen is daar een argument bijgekomen.
Wilt u dat leerlingen de referentieniveaus halen, dan is een leesbevorde-
ringsprogramma een absolute aanrader. Als leerlingen veel lezen, als ze
‘kilometers maken’, dan heeft dat positieve gevolgen voor hun taalvaar-
digheid en komen de referentieniveaus dus binnen bereik.
Onderzoek in opdracht van Stichting Lezen naar leesbevorderingsprojec-
ten heeft aangetoond dat het gebruik van Bazar een positief effect heeft
op de leesattitude van leerlingen. Bazar vormt een zinvolle en inspireren-
de toevoeging aan uw eigen lessen.
aanpak in de klasGemiddeld werken de leerlingen 1 tot 2 uur in de week aan één Bazar-
project, dat meestal een paar weken in beslag neemt. U beslist zelf welke
projecten u wilt opnemen en hoeveel. Bazar maakt dat uw leerlingen
slagvaardig bezig zijn door boeken, kranten en tijdschriften te lezen of
een verhaal te schrijven. Een veelgebruikt project is Bibliospel, waarbij
u met uw leerlingen de bibliotheek bezoekt. Leerlingen leren hoe ze
informatie kunnen opzoeken én vinden. Ondersteuning om Bazar in uw
lessen in te voeren, ontvangt u via handleidingen en tips op de website.
De CED-Groep verzorgt ondersteunende workshops voor docenten.
19Maak van uw vmbo-leerl ingen
enthousiaste lezers
MEER INFORMATIE
CED-Groep
Postbus 8639
3009 AP Rotterdam
T (010) 407 15 99
Contactpersoon: Ed Olijkan
www.bazarweb.nl
Prijs: rekenvoorbeeld voor
een klas van 25 leerlingen
Algemene handleiding: € 30,-
25 werkschriften met drie projecten
(€ 9,50 per stuk): € 237,50
Handleidingen bij projecten: gratis
downloaden van www.bazarweb.nl
Totaal: € 267,50 (dit komt neer
op € 10,70 per leerling)
41787_Lijn1_broch_VO_BW:Opmaak 1 10-05-10 14:58 Pagina 19
20 LEESDOKALLE KLASSEN VO
41787_Lijn1_broch_VO_BW:Opmaak 1 10-05-10 14:58 Pagina 20
Leesdok biedt een doorlopende leerlijn voor lezen, waarbij zowel
aandacht is voor leesvaardigheid als voor belevend lezen en lees-
attitude. De leerling bouwt een leesportfolio op (Mijn leesdok),
waarbij het ontwikkelen van leesplezier en het maken van lees-
kilometers (op het goede niveau) voorop staan. Leesdok kan zowel
in de onderbouw als in de bovenbouw worden ingezet.
van koper naar platinaEen van de motiverende aspecten van Leesdok is dat leerlingen grip
krijgen op hun leesontwikkeling en dat vooruitgang zichtbaar wordt.
Leesdok onderscheidt verschillende niveaus, aangeduid aan de hand
van metalen, op basis van de niveaubeschrijvingen van de expertgroep
doorlopende leerlijnen taal en rekenen. Daarbij zijn ook tussenniveaus
aangebracht, omdat de stappen tussen de niveaus vrij groot zijn.
Voor elk niveau is er een niveaukaart, waarop voor leerlingen beschreven
staat wat er van hen wordt verwacht op dit niveau. Het gaat daarbij zowel
om leeshouding en gedrag als om kennis en vaardigheden (zoals kennis
van genres en tekstsoorten of het gebruik van leesstrategieën). Voor de
hogere niveaus is ook gekeken naar Het oog van de meester van Theo
Witte (2008) en de niveaus van literaire ontwikkeling die hij onderscheidt.
woordenkaart en boekenkaartWoordenschat is een belangrijke component van Leesdok. Per niveau zijn
zestig voorbeeldwoorden onderscheiden op de woordenkaart. De leer-
lingen vullen die kaart aan door per gelezen boek tenminste vier gelezen
woorden met hun betekenis te noteren. Daarnaast is er per niveau de
boekenkaart met voorbeeldboektitels van dat niveau. Een boekenlijst
met meer titels hoort hierbij. Op de boekenlijst vinden de leerlingen ver-
wijzingen naar websites waar ze méér boekentips en informatie over de
boeken kunnen vinden. De leerlingen noteren op de boekenkaart welke
boeken ze lezen. Op elk niveau wordt een minimum aantal boeken gelezen.
Per boek maken de leerlingen een korte verwerkingsopdracht.
aanpak in de klasLeesdok werkt het beste in combinatie met het inroosteren van een vast
leesuur per week. Voor dit uur heeft de CED-Groep een format ontwikkeld.
21Leesontwikkel ing in beeld
VOORUITGANGLEERLINGENZICHTBAAR METLEESDOK
MEER INFORMATIE
CED-Groep
Postbus 8639
3009 AP Rotterdam
T (010) 407 15 99
Contactpersoon:
Marianne Molendijk
www.leesdok.nl
Prijs:
de materialen zijn te verkrijgen
in combinatie met een training
Leerlingen
die met
Leesdok
werkten:
‘Eerst las ik één
boek per maand, nu denk ik
wel vijfentwintig per jaar.’
‘Ik snap nu beter wat ik lees.’
‘Mijn doel is het platina
niveau, daar werk ik naar
toe.’
�
41787_Lijn1_broch_VO_BW:Opmaak 1 10-05-10 14:58 Pagina 21
De belangrijkste succesfactor voor de literaire ontwikkeling is het
lezen van het juiste boek op het juiste moment met een passende
verwerkingsopdracht. Veel leerlingen lopen echter het juiste boek
mis en maken opdrachten waar ze weinig van leren.
Lezenvoordelijst.nl biedt uitkomst. De website ondersteunt leer-
lingen en docenten bij de keuze en verwerking van boeken.
waarom u lezenvoordelijst.nl zou gebruikenOp basis van een veldraadpleging van bijna duizend docenten is een
catalogus samengesteld van 200 boeken die zijn ingedeeld naar zes
leesniveaus: van zwakke lezers in havo 4 tot en met de groep excellente
lezers in gymnasium 6. Door met uw leerlingen te spreken over hun eigen
leesniveau, en door hen aan de hand van deze lijst te laten kiezen, weten
uw leerlingen waar ze staan en kunt u bepalen naar welk niveau u wilt
toewerken.
aanpak in de klasKennis van leesniveaus zal uw leesonderwijs verbeteren. In de toekomst
zal de website worden uitgebreid met informatie, opdrachten en uitwer-
kingen voor leerlingen en docenten. Om de bezoekers van de site alvast
een indruk te geven van wat ze kunnen verwachten, zijn er bij drie boeken
voorbeelden gegeven van pagina’s met informatie voor leerlingen en
docenten en met pagina’s met opdrachten.
22 LEZENVOORDELIJST.NL4, 5, 6 HAVO-VWO
Het juiste boek op hetjuiste moment
KRACHTIGEIMPULS AANLITERATUUR-ONDERWIJS
Docenten
reageren
enthousiast
op de catalo-
gus: ‘Een gevolg
van het werken met compe-
tentieniveaus is dat de leer-
ling veel meer eigenaar is
van zijn leerproces. Ze doen
het niet voor mij, maar voor
zichzelf. Sinds ik op deze
manier werk, heb ik het niet
meer meegemaakt dat leer-
lingen met smoesjes komen
waarom ze iets niet hebben
gedaan. In plaats daarvan
krijg ik veel meer hulpvragen:
leerlingen vertellen eerlijk
waar ze tegenaan lopen en
willen daarbij geholpen
worden.’
�
41787_Lijn1_broch_VO_BW:Opmaak 1 10-05-10 14:58 Pagina 22
Internet biedt veel mogelijkheden om de literatuurgeschiedenis tot
leven te wekken. Literatuurgeschiedenis.nl is daarvoor het bewijs.
waarom u literatuurgeschiedenis.nl zou gebruikenIn zeventig hoofdstukken wordt de geschiedenis van de Nederlandse
literatuur tot op heden verteld – van ‘Hebban olla vogala’ tot Tirza – aan-
gevuld met pagina’s over afzonderlijke teksten, schrijvers en thema’s en
voorzien van diverse extra’s. Een literatuurgeschiedenis kan niet zonder
schrijvers en teksten. Om te voorkomen dat de namen voor de leerling
slechts nietszeggende namen blijven, is een aantal tekstpagina’s samen-
gesteld met daarin de korte inhoud van de tekst, een tekstfragment met
vertaling (en een aantal keer een geluidsfragment) en een korte toelich-
ting.
aanpak in de klasMet behulp van het didactisch filter kan een docent voor zijn klassen
een selectie maken uit het aanbod, voorzien van vragen en opdrachten.
De leerlingen werken deze opdrachten uit op de computer, en de docent
voorziet ze van commentaar.
23LITERATUURGESCHIEDENIS.NL4, 5, 6 HAVO-VWO
Schat aan informatie
DOCENT MAAKTZELF SELECTIE
41787_Lijn1_broch_VO_BW:Opmaak 1 10-05-10 14:58 Pagina 23
24 POËZIEPROJECTENALLE KLASSEN VO
BLAUW PAARDBIEDT UITKOMST
Poëzie verrijkt de literatuurles. Wie structureel aandacht wil beste-
den aan poëzie kan op lezen.nl en op slo.nl de poëzieleerlijn Ga met
een blauw paard dwars door de hoogste bergen gratis downloaden.
Het is een mooi instrument voor een ieder die werk wil maken van
poëzieonderwijs.
Poëzie leent zich goed voor een projectmatige aanpak. In onderstaand
schema vindt u diverse projecten en organisaties, uitgesplitst naar leef-
tijdscategorie. U ziet: er is voldoende aanbod. Contactgegevens vindt
u achterin deze brochure. Een korte beschrijving van enkele projecten
treft u hieronder aan.
Doe Maar Dicht Maar
Deze dichtwedstrijd nodigt jongeren van 12 tot 19 jaar uit gedichten in
te sturen, bijvoorbeeld via de website. Een vakjury en een jongerenjury
beoordelen de inzendingen en kiezen de winnaars. Dit jaar waren er
maar liefst 4000 inzendingen! De tien beste dichters dragen hun werk
organisatie 12-16 jaar vmbo 1122--1155 jjaaaarr hhaavvoo//vvwwoo 15-18 jaar 2e fase
Poetry International en
Stichting Lezen Vlaanderen Gedichtendag
Poëziepaleis Doe Maar Dicht Maar
Poëziepaleis i.s.m.
Comité 4 en 5 mei Dichter bij 4 mei
School der Poëzie Boekvrienden
Dichters Centraal
Landkoffers
PoëzieRevue
PoëzieClip
Amsterdam,
die grote stad
Babel Babel Revisited
v e r s
Freestyle, de LeesClub
il Luster i.s.m. Bisk Een jas van woorden
Dicht/Vorm
41787_Lijn1_broch_VO_BW:Opmaak 1 10-05-10 14:58 Pagina 24
voor tijdens het jaarlijkse poëziefestival van Doe Maar Dicht Maar in
Groningen in het voorjaar. Die dag staat helemaal in het teken van dich-
ten, met workshops, activiteiten en presentaties. De honderd mooiste
gedichten worden bovendien opgenomen in de gedichtenbundel die elk
jaar wordt uitgegeven. Op de website vinden docenten gratis lesmateri-
aal over het leren schrijven van gedichten. De leerdoelen van de poëzie-
wedstrijd sluiten aan bij de lessen Nederlands en ckv.
v e r sDe VSB-Poëzieprijs is de belangrijkste poëzieprijs van het Nederlandse
taalgebied. Vijf dichtbundels worden genomineerd. School der Poëzie
ontwikkelt rond de VSB-Poëzieprijs verschillende educatieprojecten,
onder andere voor het voortgezet onderwijs. In de lessen wordt gebruik-
gemaakt van een werkbundel met korte biografieën van de genomineer-
de dichters, een selectie gedichten en het juryrapport. Ook kan er een
gastdocent van School der Poëzie langskomen die leerlingen gedichten
laat schrijven. Deze gedichten kunnen meedoen met de poëziewedstrijd
van v e r s. De leerlingen presenteren hun gedichten vervolgens in een
theater in de buurt van de school. Een professionele jury selecteert in
deze voorronde vier winnaars die met de hele klas naar de slotmanifes-
tatie van v e r s in Amsterdam gaan. Docenten kunnen ook de gratis
lesbrief downloaden via de website en leerlingen via een open inzending
laten deelnemen aan de poëziewedstrijd van v e r s.
gedichtendagGedichtendag is hét poëziefeest van Nederland en Vlaanderen. Op de
laatste donderdag van januari staat de poëzie een dag lang in het zon-
netje. Een belangrijk onderdeel van Gedichtendag zijn de activiteiten
die door heel Nederland en Vlaanderen worden georganiseerd door scho-
len, bibliotheken, culturele instellingen en particulieren. Voor scholen in
het basis- en het voortgezet of secundair onderwijs worden digitale les-
suggesties ontwikkeld. De suggesties zijn erop gericht leerlingen enthou-
siast te maken voor poëzie. Ze zijn samengesteld rond het thema van
Gedichtendag 2011. Via de website kunt u het lesmateriaal gratis
downloaden.
25Poëzie in de doorgaande leesl i jn
MEER INFORMATIE
www.doemaardichtmaar.nl
www.versgedicht.nl
www.schoolderpoezie.nl
www.gedichtendag.org
www.illuster.nl
FO
TO’S
BARAK
OSEROVIT
Z
41787_Lijn1_broch_VO_BW:Opmaak 1 10-05-10 14:58 Pagina 25
26 DAG VAN DE LITERATUUR4, 5, 6 HAVO-VWO
41787_Lijn1_broch_VO_BW:Opmaak 1 10-05-10 14:58 Pagina 26
27
MEER INFORMATIE
Passionate Bulkboek
Postbus 25264
3001 HG Rotterdam
T (010) 276 26 26
Contactpersoon: Sunja Boegschoten
www.dagvandeliteratuur.nl
Prijs: € 17,50
Bi jzonder evenement ensymposiumDe tweejaarlijkse Dag van de Literatuur is een groots literair evenement
voor scholieren uit de tweede fase. Op dit inmiddels befaamde festival
maken zo’n dertig Nederlandstalige schrijvers en een groot aantal caba-
retiers, filmsterren en artiesten hun opwachting. Zij presenteren zich via
voorleessessies, interviews en talkshows. Daarnaast vinden er ckv-acti-
viteiten plaats, zoals het vertonen van verfilmde literatuur, kleinkunst-
optredens, exposities en toneel. Door het festivalkarakter en de diversi-
teit van het programma leren jongeren een eigen keuze te maken uit het
grote boekenaanbod. Daarbij speelt het directe contact met auteurs een
belangrijke rol. Bovendien speelt het evenement in op lezen als sociale
activiteit: lezen kun je samen doen. De succesvolle en beproefde programma-
formule wordt elke aflevering aangepast om bij nieuwe ontwikkelingen in
zowel de jongerencultuur als het literatuuronderwijs aan te sluiten.
Kaarten voor de Dag van de Literatuur kunt u bestellen via
dagvandeliteratuur.nl.
Datum en locatie: 17 maart 2011 in de Doelen te Rotterdam.
FO
TOFRED
ERNST
FO
TOMYLOU
OORD
41787_Lijn1_broch_VO_BW:Opmaak 1 10-05-10 14:58 Pagina 27
De Dag van het Literatuuronderwijs is een tweejaarlijks symposium voor
allen die zich bezighouden met literatuureducatie, vooral voor docenten
Nederlands, docenten moderne vreemde talen en professioneel geïnte-
resseerden. Het doel is gerichte (praktische) informatie aan te reiken en
uitwisseling met vakgenoten en collega’s.
Het vakgebied is sterk in beweging. Voor leerkrachten is het, mede door
de hoge werkdruk, ondoenlijk om op eigen kracht van alle ontwikkelingen
op de hoogte te blijven. In het aantrekkelijke en inspirerende programma
komen actuele onderwerpen die in het (literatuur)onderwijs spelen aan
de orde. Een groot aantal schrijvers werkt mee aan de lezingen en work-
shops.
Na afloop van de Dag van het Literatuuronderwijs worden een nascholings-
certificaat en het Handboek Literatuuronderwijs 2011-2012 toegestuurd.
Datum en locatie: 2 december 2010 in de Doelen te Rotterdam.
sscchhrriijjvveenn......
Write Now! is een schrijfwedstrijd voor jongeren tussen de 15 en 24 jaar
oud. Passionate Bulkboek organiseert de wedstrijd in 2011 voor de elfde keer.
Nieuw zijn de gratis les- en promotiepakketten, die vanaf oktober 2010
worden verstuurd aan scholen en bibliotheken die zich daarvoor hebben
ingeschreven. U kunt zich tot 1 november gratis inschrijven voor een pakket
via de website writenow.nu. Het lespakket bestaat uit een affiche, 50 flyers
en een lesbrief. Het promotiepakket bestaat uit een affiche en 50 flyers.
De lesbrief is opgesteld door docenten Nederlands en kunt u gebruiken in
de lessen Nederlands en ckv.
28 DAG VAN HET LITERATUURONDERWIJSDOCENTEN VO EN VAKDIDACTICI
MEER INFORMATIE
Passionate Bulkboek
Postbus 25264
3001 HG Rotterdam
T (010) 276 26 26
Contactpersoon: Paula Schneider
www.dagvanhetliteratuur-
onderwijs.nl
Prijs: € 149,-
FO
TO’S
MYLOU
OORD
41787_Lijn1_broch_VO_BW:Opmaak 1 10-05-10 14:58 Pagina 28
29ONDERZOEK
Om op de hoogte te blijven van onderzoek op het gebied van lezen,
leesbevordering en literatuur in het onderwijs, kunt u de website
van Stichting Lezen raadplegen. In onderstaand overzicht een korte
samenvatting van enkele onderzoeken die u daar (of elders) als pdf
kunt downloaden. Bestellen kan soms ook.
wat maakt een studietekst geschikt voor vmbo-leerlingen?(jentine land)Uit de resultaten van dit experimenteel onderzoek bij vmbo-leerlingen
blijkt dat leerlingen een informatieve leertekst met structuurmarkeringen
beter begrijpen dan leerteksten zonder structuurmarkeringen. Ook blijkt
dat vmbo-leerlingen een motiverende leestaak wel meer waarderen, maar
dat ze daardoor een tekst niet beter begrijpen dan wanneer ze met een
minder motiverende leestaak de leertekst lezen.
Deze publicatie is te bestellen bij uitgeverij Eburon:
www.eburon.nl/zwakke_lezers_sterke_teksten
positie jeugdliteratuur in het vo(duo market research en stichting lezen)In dit onderzoek is gekeken welke plaats jeugdliteratuur inneemt in de
methode Nederlands, hoeveel tijd docenten besteden aan jeugdliteratuur
en hoe deze tijd wordt ingevuld. Het onderzoeksrapport is te downloaden
op de site van Stichting Lezen: www.lezen.nl
Het onderzoek stond aan de basis van de Didaktief special ‘Jeugdlitera-
tuur in het VO’ (juni 2010) die vol staat met praktische invullingen.
Ook te downloaden op www.lezen.nl, en op www.didaktief.nl.
het oog van de meester. (theo witte)Dit uitgebreide onderzoek naar de literaire ontwikkeling van leerlingen
in de bovenbouw van havo en vwo bevat vele zinvolle aanbevelingen voor
het literatuuronderwijs.
Het proefschrift is uitgegeven in de Stichting Lezen Reeks van uitgeverij
Eburon: www.eburon.nl/het_oog_van_de_meester
Het onderzoek geldt als de basis voor vele vernieuwingen in het literatuur-
onderwijs en voor het project lezenvoordelijst.nl (p. 22). U kunt op die
website overigens een samenvatting downloaden van het vuistdikke
proefschrift.
Nieuwsgierig? Bezoek ook eens
HTNO, een doorzoekbare verzameling
samenvattingen van onderzoeken
naar het onderwijs Nederlands.
Kijk onder ‘onderzoeksbeschrijvingen’
op www.literatuuronderwijs.nl.
41787_Lijn1_broch_VO_BW:Opmaak 1 10-05-10 14:58 Pagina 29
Voor in de les, als tip aan jongeren in de mediatheek of bibliotheek
of voor uzelf om op de hoogte te blijven: vijf tips voor websites vol
literatuur!
boekenzoeker.orgDe Boekenzoeker is een zoekmachine waar kinderen en jongeren tussen
de 8 en 18 jaar tips krijgen voor een goed boek. Een groep deskundigen
stelde de inhoud samen en wil jonge lezers laten kennismaken met boe-
ken die ze zelf niet snel zouden ontdekken. Daarom zijn niet alle jeugd-
boeken opgenomen. Jongeren kunnen zich aanmelden waarna ze een
meer persoonlijk leesadvies krijgen en prijzen kunnen winnen.
30 HANDIGE WEBSITES
41787_Lijn1_broch_VO_BW:Opmaak 1 10-05-10 14:58 Pagina 30
leesplein.nlLeesplein is een belangrijk verzamelpunt op internet voor leesbevorde-
ring voor kinderen en jongeren van 0 tot 16 jaar. De website is ontwik-
keld in opdracht van de Stichting Bibliotheek.nl en bevat veel informatie
over jeugdboeken en vele leestips waarbij de inhoud van een boek kort
wordt weergegeven.
literatuurplein.nlUitgebreide website over literatuur met onder andere literair nieuws,
recensies, forum en een literaire agenda. De site richt zich op lezers die
op zoek zijn naar informatie of die op de hoogte willen blijven van ont-
wikkelingen.
dbnl.orgDe website van de digitale bibliotheek voor de Nederlandse letteren
bevat duizenden gedigitaliseerde werken uit de middeleeuwen tot nu.
U vindt er literaire teksten, taalkundige werken en vele teksten over de
cultuurgeschiedenis van Vlaanderen en Nederland. Verder staan er op
de site talloze foto’s, illustraties, brieven, video’s en geluidsfragmenten.
Voor docenten én leerlingen is het een zeer uitgebreide, informatieve
digitale bron over literatuur.
literatuuronderwijs.orgEen startpagina binnen taalunieversum.org met onderzoeksbeschrijvin-
gen, samenvattingen van artikelen uit vaktijdschriften, projecten, nieuws,
links en een agenda over literatuuronderwijs. Ook is er de publicatie
Literatuuronderwijs in Nederland en Vlaanderen te downloaden, die een
overzicht geeft van wat bekend is over literatuuronderwijs in het Neder-
landse taalgebied.
31
41787_Lijn1_broch_VO_BW:Opmaak 1 10-05-10 14:58 Pagina 31
Passionate Bulkboek
Postbus 25264
3001 hg Rotterdam
T (010) 276 26 26
www.passionatebulkboek.nl
Stichting Collectieve Propaganda
van het Nederlandse Boek (cpnb)
Klantenservice
Postbus 10576
1001 en Amsterdam
T (020) 626 34 36
www.cpnb.nl
CED-Groep
Postbus 8639
3009 ap Rotterdam
T (010) 407 15 99
www.bazarweb.nl
Viewpoint Productions
Cruquiusweg 111 c1
1019 ag Amsterdam
T (020) 636 36 78
www.leesmij.nu
Nederlandse Taalunie
Postbus 10595
2501 hn Den Haag
T (070) 346 95 48
www.taalunieversum.org
Nederlands Instituut
voor Filmeducatie (nif)
onderdeel van eye
Postbus 805
3500 av Utrecht
T (030) 236 12 12
www.filmeducatie.nl
32
Doe Maar Dicht Maar
Postbus 41015
9701 ca Groningen
T (050) 313 84 33
www.doemaardichtmaar.nl
Stichting Poetry International
Eendrachtsplein 4
3012 la Rotterdam
T (010) 282 27 77
www.poetry.nl
School der Poëzie
Postbus 11755
1001 gt Amsterdam
T (020) 330 78 17
www.schoolderpoezie.nl
Stichting Schrijvers
School Samenleving (sss)
Huddestraat 7
1018 hb Amsterdam
T (020) 623 49 23
www.sss.nl
Stichting Bibliotheek.nl
Postbus 16146
2500 bc Den Haag
T (070) 309 01 00
www.bibliotheek.nl
il Luster
Schoutenstraat 4 bis
3512 gb Utrecht
T (030) 240 07 68
www.illuster.nl
ORGANISATIES
41787_Lijn1_broch_VO_BW:Opmaak 1 10-05-10 14:58 Pagina 32
Colofon
Deze brochure is een uitgave van
Stichting Lezen
Oxford House
Nieuwezijds Voorburgwal 328 g
1012 rw Amsterdam
redactie Daan Beeke
vormgeving Ramona Dales, Lijn 1, Haarlem
fotografie Sven van Baarle, Fred Ernst,
Sjoerd van der Hucht, Carolien Krikhaar,
Mylou Oord, Barak Oserovitz, Vincent Quak
druk Spinhex & Industrie, Amsterdam
© mei 2010 Stichting Lezen