Download pdf - L.p. TERMIN DEFINICJA TERMIN ANGIELSKIwcnjk.wp.mil.pl/plik/file/N_20151029_Terminy_2015.pdf · L.p. TERMIN SKRÓT DEFINICJA TERMIN ANGIELSKI ŹRÓDŁO INNE WYSTĘPOWANIE 12. absorpcja

L.p. TERMIN SKRT DEFINICJA TERMIN ANGIELSKI RDO INNE WYSTPOWANIE

1. abandon statku - instytucja zrzeczenia si na dobro ubezpieczyciela praw do

ubezpieczonego przez niego statku w zamian za wypat

penej sumy ubezpieczenia ubezpieczonemu. UWAGA

Abandon statku moe mie miejsce w dwch przypadkach:

straty cakowitej (total loss) lub straty handlowo

uzasadnionej (compromised total loss).

abandonment of the vessel NO-01-A013:2013

2. abisal

abysal

- najgbsza strefa mrz i oceanw poniej 1 700 m i jezior

poniej 400 m wraz z dnem, do ktrej nie dociera wiato

soneczne

abyssal NO-01-A009: 2007

3. abonent - uczestnik systemu subscriber PDNO-02-A087: 2012

4. abonent - aktywny (nadawca informacji) lub pasywny (odbiorca

informacji) albo jednoczenie aktywny i pasywny

uytkownik systemu

subscriber NO-02-A092:2013

5. abonent / uczestnik - uytkownik systemu subscriber NO-02-A088: 2012

6. aborda - wejcie specjalnie wyszkolonych si (oddzia abordaowy)

na jednostk pywajc w celu przeprowadzenia kontroli

dokumentw, rewizji oraz zajcia jednostki podejrzanej o

naruszanie prawa

boarding PDNO-07-A111:2013

7. aborda bez oporu - rodzaj abordau, w ktrym kapitan jednostki stosuje si do

polece dowdcy operacji w miejscu (OSC) oraz s

spenione nastpujce dodatkowe warunki:

a) nie s zastosowane ewidentne bierne/czynne rodki

oporu;

b) nie ma danych wywiadowczych wskazujcych na

zagroenie

UWAGA W niniejszym podrczniku abordae

przeprowadzane w warunkach wsppracy oraz wejcia na

jednostk za zgod s uznawane za abordae bez oporu.

unopposed boarding PDNO-07-A111:2013

WYKAZ HASE TERMINOLOGICZNYCH STOSOWANYCH W OBOWIZUJCYCH DOKUMENTACH NORMALIZACYJNYCH NO I PDNO - STAN NA DZIE 23.03.2015


8. aborda w przypadku oporu - rodzaj abordau, w ktrym jakikolwiek lub wszystkie

ponisze warunki s spenione:

a) kapitan jednostki odmawia zgody na przeprowadzenie

abordau;

b) rodki oporu biernego w miejscu, maj jasno na celu

wyrzdzenie krzywdy grupie abordaowej lub stworzenie

bardzo niebezpiecznych warunkw;

c) dane wywiadowcze wskazuj na moliwe zagroenie na

pokadzie podejrzanej jednostki lub jednostka jest

podejrzana o przewoenie terrorystycznej kontrabandy

opposed boarding PDNO-07-A111:2013

9. aborda w przypadku braku

wsppracy

- rodzaj abordau, w przypadku gdy nie ma danych

wywiadowczych wskazujcych na zagroenie oraz s

spenione ktrekolwiek z poniszych warunkw:

a) kapitan jednostki nie potwierdza nawizania cznoci,

nie wsppracuje dla ustalenia celu jego pobytu na akwenie

lub odmawia wsppracy w zakresie wydania zgody na

przeprowadzenie abordau;

b) bierne rodki na miejscu maj na celu opnienie,

utrudnienie, skomplikowanie i/lub powstrzymanie

abordau podejrzanej jednostki i mog by przezwycione

za pomoc rodkw przymusu;

c) rodki biernego oporu w miejscu maj na celu jedynie

opnienie, utrudnienie skomplikowanie lub

powstrzymanie przeszukania i przejcia podejrzanej

jednostki. Mog one by ominite za pomoc rodkw

przymusu

UWAGA W niniejszym podrczniku abordae bez zgody

s uznawane za abordae w przypadku braku wsppracy.

non-cooperative boarding PDNO-07-A111:2013

10. abrazja - proces niszczenia brzegw mrz i duych jezior

spowodowany cigymi uderzeniami fal i tarciem

niesionych przez nie gazw, wiru i piasku

abrasion NO-01-A009: 2007

11. absorpcja - proces polegajcy na wchanianiu substancji przez ca

objto cieczy lub ciaa staego, charakteryzujcy si

zmian waciwoci tej cieczy lub ciaa staego

UWAGA Absorpcja zaley od waciwoci substancji

absorbowanej (absorbatu), rodzaju cieczy lub ciaa staego

(absorbentu) i warunkw rodowiskowych. [AAP-21(B)]

absorption NO-01-A006: 2010


12. absorpcja dwiku - proces, w ktrym energia dwiku zamienia si na ciepo,

przechodzc przez orodek taki jak na przykad woda

morska lub dno morskie

absorption of sound NO-01-A010: 2009

13. adaptacja wzroku - proces, podczas ktrego stan ukadu wzrokowego jest

modyfikowany, tak by przystosowa si z poprzedniej

ekspozycji na biec ekspozycj na bodce, ktre mog

mie rne luminancje, rozkady widmowe oraz ktowe

pooenie

adaptation, visual NO-06-A062-4: 2007

14. adapter midzysieciowy - jednostka funkcjonalna, proces, komputer, sie

komputerowa, urzdzenie fizyczne umoliwiajce

realizacj dostpu i wsppracy jednostek funkcjonalnych,

procesw, komputerw, sieci komputerowych, urzdze o

rnicej si architekturze warstwowej albo/i architekturze

funkcjonalnej, architekturze informatycznej, architekturze

fizycznej [PN-ISO/IEC 2382-18:2002]

gateway NO-01-A003: 2011

16. administracja (2) - instytucja rzdowa odpowiedzialna za wypenianie

obowizkw wynikajcych z Konstytucji

Midzynarodowej Unii Telekomunikacyjnej, Konwencji

Midzynarodowej Unii Telekomunikacyjnej oraz regulacji

krajowych

administration PDNO-02-A108:2013 PDNO-02-A085: 2010

21. adres (5) - numer przyporzdkowany jednostce interfejsu

wykorzystywany do kojarzenia informacji i dyrektyw z

innymi jednostkami interfejsowymi lub celami zarwno

dla transmisji danych, jak i cznoci fonicznej

address NO-02-A092:2013 NO-02-A088: 2012,NO-02-A096: 2012,

PDNO-02-A087: 2012,

NO-02-A089:2013

22. adres samolotu - 24 bitowy adres samolotu wykorzystywany do

indywidualnego adresowania zapyta do okrelonych

samolotw, ktry take jest zawarty w kadej odpowiedzi

w Modzie S w celu zidentyfikowania samolotw

wyposaonych w Mod S

Aircraft Address NO-06-A050: 2004

23. adsorpcja (1) - proces polegajcy na powierzchniowym wizaniu czstek

cieczy, pynu lub gazu przez warstw powierzchniow

ciaa staego

UWAGA Adsorpcja zaley od powierzchni, waciwoci

czstek adsorbowanych i czynnikw rodowiskowych.

[AAP-21(B)]

adsorption NO-01-A006: 2010

24. adsorpcja (2) - zdolno wizania usuwanych czstek substancji gazowej

lub ciekej na powierzchni ciaa staego (adsorbentu)

adsorption NO-46-A002: 2012


25. aerozol - zawiesina w medium gazowym staych lub ciekych

czsteczek o rednicach w zakresie od 0,01 m do 10 m

[PN-IEC 60050-393]

aerosol NO-01-A006: 2010

26. agitacyjny niekierowany

pocisk rakietowy

- niekierowany pocisk rakietowy, przeznaczony do

rozrzucania materiaw agitacyjnych

rocket with lefleat warhead NO-13-A010: 2006

27. agitacyjny pocisk

artyleryjski

- pocisk artyleryjski przeznaczony do rozrzucania

materiaw agitacyjnych

leaflet artillery projectile NO-13-A010: 2006

28. akcelerometr

przyspieszeniomierz

- przyrzd do mierzenia przyspieszenia lub opnienia,

podstawowy element pomiarowy w inercjalnych systemach

nawigacyjnych

accelerometer NO-01-A009: 2007

29. akcja

dziaanie

- zastosowanie jednego lub wicej systemw broni

(uzbrojenia) w celu zwalczania zagroenia

action NO-01-A010: 2009

30. akcja obrony

przeciwawaryjnej

akcja OPA

- wszelkie dziaania, czynnoci bdce elementem walki o

ywotno okrtu: walka z poarem, walka z wod, walka z

zadymieniem, a take inne czynnoci majce wpyw na

bezpieczestwo okrtu: separacje elektryczne i

mechaniczne, chodzenie szotw i pokadw, utrzymanie

statecznoci okrtu i zapewnienie pywalnoci

damage control action PDNO-07-A094: 2008

31. akcja obrony

przeciwawaryjnej

akcja OPA

- wszelkie dziaania, czynnoci bdce elementem walki o

ywotno okrtu: walki z poarem i walki z wod , a

take inne czynnoci majce wpyw na bezpieczestwo

okrtu: separacja elektryczna i separacja mechaniczna ,

chodzenie szotw i pokadw, walka z zadymieniem,

utrzymanie statecznoci okrtu i zapewnienie pywalnoci

okrtu

damage control action NO-01-A013:2013

32. akronim - sowo utworzone przez skrcenie wyraenia skadajcego

si z dwch lub wicej sw

acronym NO-06-A076: 2011

33. aktywacja - sposb wzbudzenia promieniotwrczoci [PN-IEC 60050-

393]

activation NO-01-A006: 2010

34. aktywacja wzbudzona

neutronami

promieniotwrczo

wzbudzona neutronami

- promieniotwrczo wzbudzona w gruncie lub obiekcie w

wyniku bezporedniego napromieniania neutronami [AAP-

6]

neutron induced activity NO-01-A006: 2010

35. aktywna bezkierunkowa

pawa radiohydroakustyczna

ERAPS urzdzenie przeznaczone do wykrywania okrtu

podwodnego za pomoc szerokopasmowego systemu

hydrofonw umieszczonych na linie w odpowiednio

ustalonym rozstawieniu w stosunku do gbokoci

UWAGA Zadziaanie pawy pozwala stwierdzi z duym

prawdopodobiestwem obecno OP w okrgu o promieniu

rwnym przewidywanemu zasigowi wykrycia danej

PRHA.

expendable reliable acoustic

path sonobuoy

NO-01-A010: 2009


36. aktywne urzdzenia

radiolokacyjne lub radiowe

(1)

- urzdzenia emitujce promieniowanie elektromagnetyczne

w postaci pola elektromagnetycznego o czstotliwoci od

10 kHz do 300 GHz

active radar and radio

equipments

NO-07-A016: 2010 NO-07-A017: 2010

38. aktywno - oczekiwana warto liczby samorzutnych przemian

jdrowych z okrelonego stanu energetycznego w danym

czasie [PN-IEC 60050-393]

radiological activity NO-01-A006: 2010

39. aktywny - przymiotnik okrelajcy czynnoci lub wyposaenie

emitujce energi dajc si wykry (w rozpoznaniu)

active NO-16-A001: 2006

40. aktywny system

samonaprowadzania

- system, w ktrym zarwno rdo owietlajce celu

(nadajnik), jak i odbiornik, wykrywajce energi odbit od

celu w wyniku jego owietlenia, s przenoszone przez

pocisk

active homing system NO-01-A010: 2009

41. aktywny rodek

poszukiwania min (1)

- urzdzenie wykorzystywane w dziaaniach

przeciwminowych do poszukiwania min (obiektw

podwodnych), ktrego zasada dziaania oparta jest na

rejestracji znieksztace pola fizycznego wygenerowanego

przez urzdzenie poszukujce, wywoanych obecnoci

poszukiwanych obiektw i odebranych przez detektor

brak odpowiednika w

terminologii NATO

NO-01-A012: 2012 NO-07-A108: 2012

43. akustyczne poszukiwanie

min

- proces uycia sonarw do poszukiwania min znajdujcych

si w toni wodnej, lecych na dnie lub zagbionych w

jego osadach

brak odpowiednika w

terminologii NATO

NO-01-A012: 2012

44. akustyczne przedsiwzicia

ochronne

APM dziaania z zakresu walki akustycznej obejmujce

przedsiwzicia realizowane w celu zabezpieczenie

skutecznego wykorzystania widma akustycznego w

rodowisku podwodnym przez siy wasne, w warunkach

zastosowania energii akustycznej przez przeciwnika

UWAGA Dziaania realizowane w ramach APM obejmuj

przedsiwzicia z zakresu przeciwdziaania wsparciu

akustycznemu i przeciwdziaaniu akustycznemu. Nie

musz by zwizane z wykorzystaniem podwodnych emisji

akustycznych.

acoustic protective measures NO-01-A010: 2009

45. akwatorium (1) - zamknity obszar wodny w obrbie portu aquatorium NO-01-A010: 2009

46. akwatorium (2) - zesp wszystkich akwenw portu morskiego lub przystani

morskiej zawierajcy awanport, kanay portowe i baseny

portowe

water area of harbour NO-06-A034: 2012

47. akwatorium portowe - zesp wszystkich wydzielonych obszarw akwenw

portw albo przystani morskich otoczonych budowlami

morskimi wraz z awanportem, kanaami i basenami

aquatorium NO-07-A018: 2010


53. akwen (6) - kady dowolnie okrelony fragment powierzchni wodnej water, water region NO-01-A013: 2013 NO-01-A009: 2007,NO-07-A002: 2010,

NO-07-A018: 2010,

NO-07-A022: 2011,

NO-06-A043: 2012

55. akwen bardzo pytki (2) - akwen o gbokoci do 10 m [AAP-6] very shallow water NO-01-A005: 2010 NO-07-A091: 2008

56. akwen pytki - akwen o gbokoci od 10 m do 200 m [AAP-6(2010) PL] shallow water NO-01-A013: 2013

60. akwen gboki (4) - akwen o gbokoci wikszej ni 200 m [AAP-6(2010) PL] deep water NO-01-A013: 2013 NO-07-A091: 2008,NO-07-A002: 2010,

NO-07-A015: 2012

61. akwen niebezpieczny dla

okrtu podwodnego

SDA obszar, w ktrym zabrania si okrtowi podwodnemu

dziaa w zanurzeniu i gdzie jego dziaania podlegaj

ograniczeniom (z powodw innych ni gboko akwenu)

submarine danger area NO-01-A010: 2009

64. akwen pytki (3) - akwen o gbokoci od 10 m do 200 m [AAP-6(2010) PL] shallow water NO-07-A015: 2012 NO-07-A091: 2008,NO-07-A002: 2010

65. akwen zwikszonego ryzyka HRA akwen morski, na ktrym odnotowano przypadki atakw

piratw na cywilne jednostki pywajce lub odkryto

przygotowania piratw do dziaa

High Risk Area PDNO-07-A109: 2012

66. akwizycja - proces selekcji sygnaw radiowych w automatycznym

urzdzeniu odbiorczym, odbiorniku radionawigacyjnym,

radarze itp. oraz zainicjowania ledzenia zmian sygnau

acquisition NO-01-A009: 2007

69. alarm (3) ALM sygna wzywajcy do gotowoci na wypadek zagroenia,

ktry za pomoc rodkw akustycznych i/lub wizualnych

przekazuje informacj o niewaciwej pracy urzdze lub

stanach wymagajcych uwagi albo interwencji operatora

UWAGA Termin ten w nawigacji ma odmienne znaczenie

ni w AAP-6(2010) PL.

alarm NO-01-A013: 2013 NO-01-A009: 2007,NO-06-A043: 2012


70. alarm czowiek za burt

akcja czowiek za burt

MOB dziaania podjte na statku morskim, w przypadku

wypadnicia za burt czonka zaogi lub pasaera jednostki,

a take gdy jaka osoba zostanie dostrzeona w wodzie

przez kogo z jednostki, realizowane jako:

a) akcja natychmiastowa (immediate action);

b) akcja opniona (delayed action);

c) akcja zaginicia osoby (person-missing action).

UWAGA Jest to jednoczenie nazwa manewru statkiem

i/lub rodkiem ratunkowym, polegajcego na odpowiednim

podejciu jednostki do czowieka za burt w celu

podjcia go z wody. Zalecane manewry statkiem to: zwrot

Andersona, zwrot Scharnowa, zwrot Williamsona.

man overboard alarm NO-01-A013: 2013

71. alarm drugorzdny - alarm nie bdcy alarmem krytycznym, alarmem

zagroenia, pilnoci i bezpieczestwa ani alarmem

podstawowym

secondary alarm NO-01-A009: 2007

72. alarm faszywy - sygna wzywania pomocy zainicjowany nie w celu

testowania sprztu, odebrany z kadego rda cznie

z urzdzeniami przeznaczonymi do przekazywania

sygnaw niebezpieczestwa, jeli sytuacja zagroenia nie

false alarm NO-01-A013: 2013

73. alarm krytyczny - alarm wskazujcy, e istnieje bezporednie zagroenie dla

ycia ludzkiego lub dla okrtu i jego urzdze, wymagajce

podjcia natychmiastowego dziaania

emergency alarm NO-01-A009: 2007

74. alarm nawigacyjny

alarm wachtowy

system kontroli czujnoci

oficera wachtowego

BNWAS alarm przekazywany automatycznie do dowdcy okrtu,

kapitana statku, innego oficera wachtowego lub

nawigatora, w sytuacji wymagajcej ich interwencji na

wachcie bd wsparcia

bridge navigational watch

alarm system

NO-01-A013: 2013


75. alarm o charakterze

ratownictwa mienia

- dziaania, wasne lub ratownikw, polegajce na udzielaniu

pomocy statkowi morskiemu znajdujcemu si w

niebezpieczestwie midzy innymi w zakresie:

walki z poarem ;

walki z wod , przeciwdziaanie napywu wody do

kaduba;

dziaania po wejciu okrtu na mielizn;

awaryjnego sterowania ;

holowania okrtu przez okrt;

zagroenia dziaaniami terrorystycznymi na morzu i w

porcie;

ratownictwa obowizkowego, tzn. narzuconego przez

administracj morsk pastwa w sytuacji, gdy niepodjcie

dziaa ratowniczych moe zagraa interesom pastwa w

jego wycznej strefie ekonomicznej, rodowisku

naturalnemu i bezpieczestwu ludzi;

dziaania z zakresu ratownictwa mienia, gdy zostan

wyczerpane inne moliwoci udzielenia pomocy ludziom

na zagroonej jednostce.

property rescue alarm (rescue

of property alarm)

NO-01-A013:2013

76. alarm oglny - dziaania podjte na statku morskim w przypadku

wystpienia sytuacji awaryjnej, zagroenia zdrowia, ycia

lub mienia, inicjowane za pomoc systemu alarmu

oglnego i systemu powiadamiania.

UWAGA Sytuacje awaryjne na statku to: poar, wejcie na

mielizn, uszkodzenie kaduba, opuszczenie statku, akty

bezprawia.

general emergency NO-01-A013: 2013

77. alarm okrtowy - dziaania podjte na okrcie zwizane z dziaalnoci

militarn okrtu (alarm bojowy - general quarters),

pywaniem i postojem okrtu (alarmy manewrowe), oraz w

przypadku wystpienia sytuacji awaryjnej, zagroenia

zdrowia, ycia lub mienia (alarmy awaryjne), inicjowane

za pomoc sygnau dwikowego (dzwonek, buczek,

syrena okrtowa), dublowane gosem przez rozgoni

okrtow

ships alarm NO-01-A013: 2013

78. alarm o skaeniach - sygna z dowolnego rda informujcy o moliwym

uderzeniu broni chemiczn, biologiczn, radiologiczn,

jdrow lub wystpieniu skae spowodowanych

zdarzeniem innym ni uderzenie broni masowego raenia

[AAP-21(B)]

alarm NO-01-A006: 2010


79. alarm pokadowy - stan gotowoci statku powietrznego wyraony w minutach,

wymagany w stosunku do okrelonej liczby i typu statkw

powietrznych, ktre powinny znale si w powietrzu, od

momentu kiedy zostanie wydany rozkaz do startu

deck alert NO-01-A010: 2009

80. alarm poarowy - alarm ostrzegajcy o poarze zainicjowany przez osob lub

urzdzenie automatyczne

fire alarm NO-01-A013:2013

81. alarm poarowy

automatyczny

- alarm poarowy zainicjowany przez system automatycznej

sygnalizacji poarowej , sygnalizowany akustycznie i/lub

optycznie

automatic fire alarm signal NO-01-A013:2013

82. alarm poarowy faszywy - alarm poarowy , ktry jest faszywy, poniewa

sygnalizowanego poaru nie ma i nie byo; alarm ten moe

by spowodowany zoliwie, przez pomyk lub przypadek

false fire alarm NO-01-A013:2013

83. alarm przybycia - alarm przekazywany przez urzdzenie ledzce stan

podry w przypadku, gdy obiekt (statek, samolot) zblia

si do wskazanej odlegoci punktu zwrotu, odlegoci

punktu kontrolnego lub krgu przybycia

arrival alarm NO-01-A009: 2007

84. alarm podstawowy - alarm wskazujcy stan wymagajcy natychmiastowej

uwagi w celu zapobieenia sytuacji awaryjnej

primary alarm NO-01-A009: 2007

86. alarm wachtowy (2) - alarm przekazywany automatycznie do dowdcy okrtu

(kapitana) lub nawigatora rezerwowego w sytuacji

wymagajcej ich interwencji na wachcie bd wsparcia

oficera wachtowego lub nawigatora

alarm transfer system NO-06-A043: 2012 NO-01-A009: 2007

87. alarm zagroenia, pilnoci i

bezpieczestwa

- alarm wskazujcy, e obiekt lub osoba jest w stanie

zagroenia albo e stacja wywoujca ma do przekazania

bardzo piln wiadomo dotyczc bezpieczestwa lub

ostrzeenie

distress, urgency and safety

alarm

NO-01-A009: 2007

93. alarmowanie w

niebezpieczestwie (6)

- powiadomienie, za pomoc dowolnego rodka, e istnieje

sytuacja zagroenia ycia i konieczna jest pomoc

[IAMSAR]

distress alert NO-01-A013:2013 PDNO-07-A092: 2008,NO-07-A012: 2009,

NO-07-A002: 2010,

NO-07-A023: 2010,

NO-07-A015: 2012

94. alarmowe urzdzenie

sygnalizacji poarowej

- urzdzenie, nie bdce czci centrali sygnalizacji

poarowej, uywane do ostrzegania przed poarem, np.

sygnalizator akustyczny poarowy lub sygnalizator

optyczny

fire alarm signaling device NO-01-A013:2013

95. alarmowy system mostka - zintegrowany system alarmowy obejmujcy alarm

nawigacyjny, alarm oglny, central sygnalizacji poarowej

oraz inne centrale alarmowe

bridge alarm system NO-01-A013: 2013


96. almanach (1)

rocznik astronomiczny

- publikacja zawierajca informacje

pozwalajce obliczy pooenie cia niebieskich na

dowolny moment UWAGA Nazwa wywodzi si od dawnej

nazwy kalendarza zawierajcego wybrane informacje

astronomiczne, na przykad wschody i zachody cia

niebieskich, kwadry ksiyca itp.

- NO-01-A009: 2007

97. almanach (2)

rocznik astronomiczny

- w technice GPS zestaw

parametrw zawartych w depeszy nawigacyjnej GPS,

umoliwiajcy przyblione wyznaczanie pooenia satelity

GPS w dowolnym momencie, obejmujcy informacje

odniesione do penej konstelacji satelitw por. efemerydy

almanac NO-01-A009: 2007

98. almukantar

almukantarat

- koo mae na sferze niebieskiej, ktrego paszczyzna jest

rwnolega do paszczyzny horyzontu; koa jednakowej

wysokoci cia niebieskich ponad horyzont

almucantar NO-01-A009: 2007

99. amplitudowy parametr

reagowania (1)

ZN-A, SAL minimalna warto cinienia akustycznego [Pa] (parametr

statyczny) lub warto zmiany cinienia akustycznego w

czasie [Pa/dt] (parametr dynamiczny), ktre dziaajc na

ukad odbiorczy zapalnika miny w pamie jego

przenoszenia [fz], inicjuj procesy fizyczne zachodzce w

ukadach zapalnika wywoane dziaaniem tego cinienia

sweeping actuation level NO-01-A012: 2012

100. amplitudowy parametr

reagowania (2)

ZN-M, SAL minimalna warto pojedynczego impulsu elementu pola

magnetycznego lub jego zmiany w czasie niezbdna do

reakcji zapalnika niekontaktowego miny

PRZYKAD Hx, Hy, Hz, Hp parametry statyczny,

Hx/dt, Hy/dt, Hz/dt, Hp/dt parametr dynamiczny.

sweeping actuation level NO-01-A012: 2012

102. amunicja (2) - kompletne urzdzenie wypenione materiaami

wybuchowymi, adunkami miotajcymi, materiaami

pirotechnicznymi, mieszaninami zapalajcymi lub

rodkami chemicznymi, biologicznymi, adunkami

radiologicznymi lub jdrowymi, przeznaczone do dziaa

wojskowych cznie z wyburzeniami [AAP-6 (2014)]

munition, ammo,

ammunition

NO-13-A003: 2015 NO-01-A005: 2010


103. amunicja badawcza - podzbir amunicji specjalnej przeznaczony do sprawdze

charakterystyk technicznych broni lub amunicji

okrelonych w dokumentacjach technicznych

testing ammunition NO-13-A003: 2015

104. amunicja biologiczna - rodzaj amunicji, ktrej zasadniczym adunkiem

wewntrznym jest rodek biologiczny [AAP-6]

biological munition, biological

ammunition

NO-01-A006: 2010

105. amunicja bojowa - amunicja zawierajca materia niebezpieczny,

przystosowana i przeznaczona do wykonywania zada

bojowych

live ammunition NO-13-A003: 2015

106. amunicja chemiczna - rodzaj amunicji, ktrej zasadniczym adunkiem

wewntrznym jest bojowy rodek trujcy [AAP-6]

chemical munition, chemical

ammunition

NO-01-A006: 2010

107. amunicja wiczebna - podzbir amunicji pomocniczej przeznaczony do strzela

wiczebnych lub wiczebno-bojowych

practice ammunition NO-13-A003: 2015

108. amunicja detonowana

sygnaem

- amunicja zdalnie detonowana zdalnie przez osob

sprawujc nad ni kontrol [STANAG 2991 Ed. 4]

command-detonated munition NO-01-A005: 2010

109. amunicja jdrowa

amunicja nuklearna

- rodzaj amunicji obejmujcej og pociskw artyleryjskich

lub balistycznych, bomb lotniczych, torped lub min

zawierajcych adunek jdrowy

nuclear ammunition NO-01-A006: 2010

110. amunicja jdrowa burzca - urzdzenie jdrowe przeznaczone lub przystosowane do

uycia jako amunicja burzca [AAP-6]

atomic demolition munition NO-01-A006: 2010

111. amunicja kontrolno-

pomiarowa

- amunicja nie zawierajca materiaw niebezpiecznych ,

przeznaczona do bada i pomiarw sprztu uzbrojenia lub

pojedynczych zespow konstrukcyjnych amunicji, w

procedurach technologicznych bez strzelania

measurement ammunition NO-13-A003: 2015

112. amunicja o dziaaniu

uderzeniowym

- amunicja, w ktrej czynnikiem racym jest energia

kinetyczna pocisku lub elementw amunicji nadana

podczas wystrzau lub innego sposobu miotania w kierunku

celu

impact ammunition NO-13-A003: 2015

113. amunicja o dziaaniu

wybuchowym

- amunicja, w ktrej czynnikiem racym jest fala

uderzeniowa wywoana wybuchem i/lub energia kinetyczna

elementw amunicji nadana podczas wybuchu

spowodowanego w zamiarze raenia celu

high explosive ammunition NO-13-A003: 2015

114. amunicja oglnego

wykorzystania

- amunicja przeznaczona do uytkowania przy

wykorzystaniu etatowej broni bdcej w wyposaeniu

dwch lub wikszej iloci rodzajw wojsk

general purpose ammunition NO-13-A003: 2015


115. amunicja pomocnicza - amunicja bojowa przeznaczona do wspomagania

efektywnoci wykonania zada bojowych z uyciem

amunicji zasadniczej, majca niewielki udzia procentowy

w zaopatrywaniu wojsk

w amunicj w porwnaniu do amunicji zasadniczej

support ammunition NO-13-A003: 2015

116. amunicja pozoracyjna - podzbir amunicji specjalnej przeznaczony do

pozorowania wystrzaw, wybuchw lub celw

decoy ammunition NO-13-A003: 2015

117. amunicja rodzajw si

zbrojnych

- podzbir amunicji wojsk posiadany i bdcy w ewidencji

materiaowej poszczeglnych rodzajw si zbrojnych

ammunition of services NO-13-A003: 2015

118. amunicja rodzajw wojsk - amunicja wojskowa przeznaczona do uytkowania w

jednym rodzaju wojsk przy wykorzystaniu broni bdcej w

jego wyposaeniu oraz amunicja o cechach

konstrukcyjnych wykorzystywanych tylko w danym

rodzaju wojsk

ammunition of Military

Branches

NO-13-A003: 2015

119. amunicja saperska (1) - amunicja stosowana do inynieryjnego zabezpieczenia

dziaa bojowych

barrier ammunition NO-01-A001: 2011 NO-01-A005: 2010

121. amunicja specjalna - podzbir amunicji pomocniczej , ktry ze wzgldu na

specyficzne charakterystyki uytych materiaw

niebezpiecznych i/lub odmienn zasad dziaania, powinien

by skadowany oddzielnie

special ammunition NO-13-A003: 2015


122. amunicja szkolna -

amunicja odpowiadajca ksztatem i mas amunicji

bojowej, lecz nie przeznaczona do uycia lub nie uywana

razem z materiaami wybuchowymi albo w systemie

uzbrojenia [AAP-6 (2014)]

UWAGA 1 Jest uywana w czynnociach takich jak

monta, posugiwanie si, instruowanie, szkolenie,

kalibrowanie, obsugiwanie.

UWAGA 2 Dla odrnienia od innych typw amunicji

oznaczona jest innym kolorem.

UWAGA 3 Amunicja szkolna wykonana z przekrojami

podstawowych podzespow kompletujcych jako pomoc

do nauki budowy i dziaania amunicji bojowej, posiada

oznakowanie amunicji bojowej, uzupenione napisami:

SZKOLNY (na kadubie pocisku), MAKIETA (na osonie

adunku miotajcego, na zapalniku i na zaponniku).

dummy ammunition NO-13-A003: 2015

123. amunicja nie zawierajca

materiaw niebezpiecznych

- amunicja z podzespoami niezaelaborowanymi lub w

ktrej zastosowano wypenienie obojtne podzespow

zamiast zaelaborowania materiaami niebezpiecznymi

ammunition without hazardous

materials

NO-13-A003: 2015

124. amunicja treningowa -podzbir amunicji szkolnej nie zawierajcy materiaw

niebezpiecznych, przeznaczony do prowadzenia treningw

i doskonalenia umiejtnoci praktycznych obsugi sprztu

w ramach tzw. Dziaoczynw

UWAGA 1 W amunicji treningowej nie wykonuje si

przekrojw.

UWAGA 2 Amunicja treningowa posiada oznakowanie

informujce o uyciu do jej wykonania materiaw

obojtnych, uzupenione napisami: TRENINGOWY (na

kadubie pocisku/ukadu napdowego), MAKIETA (na

osonie adunku miotajcego/napdowego, na zapalniku i

na zaponniku).

inert ammunition NO-13-A003: 2015

125. amunicja wieloskadnikowa - amunicja, ktrej uycie powoduje rozproszenie dwch lub

wikszej liczby bojowych rodkw trujcych i/lub rodkw

biologicznych [AAP-6]

multi-agent munition NO-01-A006: 2010


126. amunicja wojsk - cay zbir amunicji posiadanej i bdcej w ewidencji u

wszystkich podmiotw gospodarczych, bezporednio i

porednio podlegych Ministrowi Obrony Narodowej

stocks munition of forces NO-13-A003: 2015

127. amunicja wojskowa - podzbir amunicji wojsk przeznaczony do uycia przy

wykorzystaniu broni typu wojskowego

UWAGA 1 Broni typu wojskowego jest kady rodzaj

sprztu przeznaczony do miotania rodkw raenia w

kierunku celu, przystosowany do uytkowania przez

wojska, np. karabin maszynowy, granatnik, armata,

wyrzutnia, dziako lotnicze itp.

UWAGA 2 Bro indywidualna stosowana poza wojskiem

np. przez suby ochrony albo przez osoby fizyczne na

podstawie zezwolenia imiennego wydanego na jej

uytkowanie nie jest broni typu wojskowego, lecz

military munition NO-13-A003: 2015

128. amunicja wybuchowa - wszelka amunicja zawierajca materia wybuchowy,

nuklearne materiay rozszczepialne lub fuzje oraz rodki

biologiczne i chemiczne UWAGA Pojcie to obejmuje:

bomby i gowice; pociski kierowane i balistyczne;

amunicj artyleryjsk, modzierzow, rakietow i

strzeleck; wszelkiego typu miny; torpedy i adunki denne;

adunki do wysadzania; adunki pirotechniczne; adunki

kasetowe i zasobniki rozrzucajce; naboje i urzdzenia

pobudzajce adunki napdowe; urzdzenia

elektrowybuchowe; improwizowane urzdzenia

wybuchowe; wszelkie podobne lub zwizane elementy oraz

ich komponenty majce charakter wybuchowy.

explosive ordnance NO-01-A005: 2010

129. amunicja zasadnicza - amunicja bojowa przeznaczona do realizacji zasadniczych

zada bojowych, majca najwikszy udzia procentowy w

zaopatrywaniu wojsk w amunicj

base ammunition NO-13-A003: 2015

130. amunicja zawierajca

materiay niebezpieczne

- amunicja , w ktrej, w co najmniej jednym zespole

konstrukcyjnym znajduje si materia niebezpieczny

podatny na szybk przemian pod wpywem dowolnych

bodcw zewntrznych

ammunition including

hazardous materials

NO-13-A003: 2015

133. analiza (3) - w wywiadzie/rozpoznaniu element fazy przetwarzania

informacji, w czasie, ktrego poddawana jest ona badaniu

w celu okrelenia znaczcych faktw i pniejszej ich

interpretacji [AAP-6: 2010 PL]

analysis NO-02-A100: 2012 NO-10-A233: 2009,NO-10-A234: 2009


134. analiza operacyjno-

techniczna

- ustalenie cech szczeglnych obiektu elektronicznego

rodkami technicznymi (poprzez badanie widma

promieniowania elektromagnetycznego i struktury sygnau)

oraz logiczne uporzdkowanie wszystkich informacji, w

celu wypracowania danych o charakterze operacyjnym

technical signal analysis NO-10-A233: 2009

135. analizowanie skaonych

prbek

- analiza zmierzajca do ilociowego i/lub jakociowego

oznaczenia rodkw promieniotwrczych, biologicznych

lub chemicznych

assay NO-01-A006: 2010

136. anatomiczne odpady ludzkie - odpady zawierajce ludzkie tkanki, organy i elementy ciaa,

z wyjtkiem zbw, wosw i paznokci

human anatomical waste NO-01-A008: 2005

137. anemograf - anemometr z urzdzeniem samopiszcym anemograph NO-01-A009: 2007

138. anemometr

wiatromierz

- przyrzd do mierzenia prdkoci, niekiedy i kierunku

wiatru lub przepywu cieczy i ruchu gazw

anemometer NO-01-A009: 2007

139. anemoskop

wiatrowskaz

- przyrzd wskazujcy kierunek wiatru weathercock NO-01-A009: 2007

140. aneroid - przyrzd do pomiaru cinienia atmosferycznego, w ktrym

czujnikiem pomiarowym jest puszka prniowa z falistej

blachy (tzw. puszka Vidiego) lub kilka poczonych

wewntrznie puszek, a take rurka Bourdona (aneroid

sprynowy) ktrych odksztacenia przenoszone s przez

ukad mechaniczny na wskazwk poruszajc si na

tarczy wyskalowanej w hektopaskalach lub milimetrach

supa rtci

aneroid NO-01-A009: 2007

141. antena aktywna - antena posiadajca ukady wzmacniania, przemiany

czstotliwoci i filtrujce odbierany sygna radiowy

active antenna NO-01-A009: 2007

142. antenowy ukad z

moliwoci rozdziau

przestrzennego

- urzdzenie zastosowane w transponderach z dwoma

odbiornikami podczonymi do oddzielnych systemw

antenowych, ktre s tak zaprojektowane, aby wybra dla

odpowiedzi anten o najsilniejszym sygnale w.cz.

Antenna Diversity NO-06-A050: 2004

143. antyterroryzm AT wszelkie dziaania obronne i zapobiegawcze podejmowane

w celu zmniejszenia podatnoci si, osb i infrastruktury na

dziaania terrorystyczne [AAP-6] UWAGA Dziaania te

obejmuj przedsiwzicia ochronne i odstraszajce,

zapobiegajce atakowi lub ograniczajce jego skutki.

antiterrorism NO-07-A035: 2011

144. anulowanie alarmu - rczne wyczenie sygnau alarmu po usuniciu jego

przyczyny

cancel of an alarm NO-01-A009: 2007


145. aparat oddechowy - aparat w wyposaeniu straaka, w skad ktrego wchodzi:

maska osaniajca cz twarzow, przewody powietrzne

czce mask z butl powietrzn oraz butle powietrzne,

zapewniajcy moliwo pracy w cikich warunkach

(przypieszone zuycie powietrza) na okres co najmniej 15

min

breathing apparatus PDNO-07-A094: 2008

146. aparat ochrony drg

oddechowych

- aparat dostarczajcy powietrze z butli spronego

powietrza o pojemnoci co najmniej 1 200 l (lub inny

niezaleny aparat oddechowy), ktry powinien

funkcjonowa przez co najmniej 30 min

breathing apparatus NO-01-A013:2013

147. aparat ucieczkowy - aparat w wyposaeniu kadego czonka zaogi,

umiejscowiony obowizkowo na Stanowiskach Bojowych

(SB), skadajcy si z kaptura osaniajcego gow oraz

butli powietrznej o maej pojemnoci zapewniajcej stay

dopyw powietrza o staym cinieniu bezporednio do

kaptura, uatwiajcy szybkie wydostanie si z rejonu

objtego dymem

escape breathing apparatus PDNO-07-A094: 2008

148. aparatura pokadowa

przeciwpancernego pocisku

kierowanego

- caoksztat urzdze rozmieszczonych w zespole nonym

przeznaczonych do odbioru, przetwarzania lub

wypracowania sygnaw sterowania oraz ich przekazania

do ukadu wykonawczego przeciwpancernego pocisku

kierowanego

on-board instrumentation of

anti-tank guided missile

NO-10-A010: 2007

149. aparatura sterowania

przeciwpancernego zestawu

rakietowego

- urzdzenie przeznaczone do ledzenia celu, formowania i

przesyania sygnaw sterujcych lotem przeciwpancernego

pocisku kierowanego

control system of anti-tank

missile system

NO-10-A010: 2007

150. architektura fizyczna - identyfikacja i uporzdkowanie fizycznych elementw

architektury systemu, opisujce struktur fizyczn, funkcje

techniczne, cechy projektowe i atrybuty techniczne, ktre

mog by osignite przez kady skadnik oraz przez

system w obrbie okrelonych ogranicze

physical architecture NO-01-A003: 2011

151. architektura funkcjonalna

(1)

- elementarne skadniki funkcjonalne (funkcje) sieci

telekomunikacyjnych, czyli bloki funkcjonalne oraz styki

midzy nimi zwane punktami odniesienia

functional architecture NO-01-A003: 2011


152. architektura funkcjonalna

(2)

- opis, ktry okrela powizania pomidzy nastpujcymi

elementami:

- zasadniczy UCS (CUCS);

- interfejs cza Danych (DLI);

- modu Charakterystyczny Statku (VSM);

- modu Charakterystyczny Interfejsu Dowodzenia i

Kierowania (CCISM).

functional architecture NO-02-A100: 2012

153. architektura informacyjna - sposb modelowania zasobw sieci i mechanizmw

wymiany informacji pomidzy nimi

informational architecture NO-01-A003: 2011

154. architektura systemu (1) - elementy, logiczna struktura i zasady funkcjonowania

systemu

system architecture NO-01-A003: 2011

155. architektura systemu (2) - opis charakteryzujcy poczenia fizyczne, miejsca oraz

identyfikacje kluczowych wzw cznoci, sieci,

systemw, platform bojowych, itp. poczone z wymian

informacji oraz specyficznymi parametrami systemu;

skonstruowana w celu zapewnienia operacyjnych wymaga

architektury operacyjnej poprzez standardy zdefiniowane w

architekturze technicznej

system architecture NO-02-A100: 2012

156. armata - dziao artyleryjskie, przeznaczone gwnie do strzelania

paskotorowego do celw naziemnych, morskich lub

powietrznych za pomoc naboi artyleryjskich [NO-13-

A009]

gun NO-10-A009: 2005

157. armata pokadowa - armata stanowica uzbrojenie czogw, transporterw

opancerzonych, bojowych wozw piechoty i pocigw

pancernych

onboard gun NO-10-A009: 2005

158. armata polowa - armata przeznaczona gwnie do walki na ldzie land gun NO-10-A009: 2005

159. armata przeciwlotnicza - armata przeznaczona gwnie do zwalczania celw

powietrznych

anti-aircraft gun NO-10-A009: 2005

160. armata przeciwpancerna - armata przeznaczona gwnie do zwalczania celw

opancerzonych

anti-tank gun NO-10-A009: 2005

161. armatohaubica - dziao artyleryjskie o cechach armaty i haubicy,

przeznaczone do strzelania paskotorowego i

stromotorowego za pomoc naboi artyleryjskich [NO-13-

A009]

gun-howitzer NO-10-A009: 2005

162. armatomodzierz - dziao artyleryjskie o cechach armaty i modzierza

przeznaczone do strzelania paskotorowego i

stromotorowego nabojami modzierzowymi [NO-13-A009]

gun-mortar NO-10-A009: 2005

164. armator (2) - osoba fizyczna lub prawna, ktra we wasnym imieniu

uprawia eglug statkiem morskim wasnym lub cudzym

[Kodeks Morski]

vessel owner NO-01-A013: 2013 NO-07-A090: 2008


165. artyleryjski

przeciwpancerny zestaw

rakietowy

- przeciwpancerny zestaw rakietowy, ktrego pocisk

rakietowy jest konstrukcyjnie przystosowany do

wystrzeliwania z lufy dziaa artyleryjskiego

artillery launched anti-tank

missile system

NO-10-A010: 2007

166. ASCII ASCII Amerykaski Standardowy Kod Wymiany Informacji

system kodowania znakw alfanumerycznych w cyfrowych

systemach elektronicznych

American standard code for

information interchange

NO-01-A009: 2007

167. astrokompas - przyrzd uywany gwnie do okrelania rzeczywistego

kursu lub rzeczywistego namiaru na podstawie wizualnego

namiaru na wybrane ciao niebieskie

star compass, astrocompass NO-01-A009: 2007

168. astrometr - przyrzd uywany w astrometrii do mierzenia i okrelania

pooenia i ruchw cia niebieskich

astrometer NO-01-A009: 2007

169. astrometria

astronomia pozycyjna

- najstarszy dzia astronomii obejmujcy metody pomiarw

pooenia i ruchw cia niebieskich, wykorzystywane do

wyznaczania wsprzdnych geograficznych i kierunkw

na Ziemi oraz metody wyznaczania i rachuby czasu

astrometry NO-01-A009: 2007

170. astronawigacja - wyznaczanie pooenia i kursu obiektu nawigacji na

podstawie pomiarw astronomicznych, tj. pomiarw

wsprzdnych cia niebieskich

astronavigation NO-01-A009: 2007

171. astronomia - nauka o ciaach niebieskich, ich budowie, ruchach,

pochodzeniu i ewolucji oraz o materii rozproszonej w

przestrzeni kosmicznej

astronomy NO-01-A009: 2007

172. astronomiczna wysoko

obserwowana ciaa

niebieskiego

ho zmierzona sekstantem wysoko ciaa niebieskiego,

poprawiona o ktowy promie, poprawk na refrakcj

atmosferyczn, paralaks geocentryczn i obnienie

widnokrgu

observed altitude NO-01-A009: 2007

173. astronomiczna wysoko

zliczona ciaa niebieskiego

hZ, hc okrelona za pomoc zalenoci analitycznych lub tablic

redukcyjnych wysoko rodka tarczy prawdziwego ciaa

niebieskiego ponad paszczyzn horyzontu

astronomicznego

computed altitude NO-01-A009: 2007

174. asymetria temperatury

promieniowania

- rnica midzy temperatur promieniowania paszczyzny

dwch przeciwlegych stron maego paskiego elementu

radiant temperature asymmetry NO-06-A062-4: 2007

175. asymetryczny rodek

zwalczania min

- rodek zwalczania min (poszukiwania, traowy), ktrego o

diametralna wzduna charakterystyki nie pokrywa si z

osi diametraln nosiciela (jednostki przeciwminowej)

brak odpowiednika w

terminologii NATO

NO-01-A012: 2012


178. asysta hydroakustyczna

(3)

- obowizek statku morskiego, okrtu lub okrtu

podwodnego przybyego do rejonu, w ktrym znajduje si

okrt podwodny w niebezpieczestwie i majcego

moliwo utrzymania cznoci podwodnej z okrtem

podwodnym w niebezpieczestwie lub odbioru jego

sygnaw

hydroacoustic assist NO-01-A013:2013 NO-07-A002: 2010,NO-07-A015: 2012

180. asystowanie (2) - w ramach wojskowej wsppracy i doradztwa dla eglugi

morskiej, dobrowolne porozumienie, na podstawie ktrego

statki handlowe mog zosta zorganizowane w zesp

jednostek pywajcych z towarzyszeniem jednostek

wojskowych w celu bezpiecznego przejcia przez rejon

podwyszonego ryzyka

accompaniment NO-07-A035: 2011 NO-07-A022: 2011

182. atak (2) - dziaanie zmierzajce do spowodowania uszkodze, zajcia

lub zniszczenia obiektu

attack NO-07-A022: 2011 NO-01-A010: 2009

183. atak szybki - atak wykonywany z maksymaln prdkoci na okrt

podwodny przeciwnika, zlokalizowany na pozycji, na

ktrej stanowi on bezporednie zagroenie UWAGA Atak

bez przygotowania lub z niepenym przygotowaniem

danych do wykonania salwy.

urgent attack NO-01-A010: 2009

184. atak z naprowadzania VECTAC rodzaj dziaa wykonywany przez nosiciela uzbrojenia

(statek powietrzny, okrt nawodny, okrt podwodny), ktry

nie utrzymuje kontaktu z celem, a jest naprowadzany na

pozycj uycia uzbrojenia lub pozycj celu przez jednostk

utrzymujc kontakt z obiektem ataku

vectored attack NO-01-A010: 2009

185. atak z penym

wypracowaniem danych

- atak w dziaaniach ZOP wykonywany na OP w warunkach

zapewniajcych maksymaln dokadno, w sytuacji, kiedy

jest zapewniony czas wystarczajcy na zdobycie

dokadnych danych niezbdnych do wykonania ataku

UWAGA W dziaaniach ZOP atak przeprowadzony z

maksymaln dokadnoci i jeeli czas na to pozwala na

podstawie najwikszej iloci zgromadzonych danych.

deliberate attack NO-01-A010: 2009

186. atmosfera - powoka gazowa otaczajca Ziemi, a take niektre inne

planety i gwiazdy; w uyciu potocznym: powoka

powietrza otaczajca kul ziemsk

atmosphere NO-01-A009: 2007


187. atmosfera kontrolowana - kontrola warunkw i parametrw otoczenia strefy

kontrolowanej celem identyfikacji wszystkich niezbdnych

parametrw atmosfery, w ktrej wymagane jest

monitorowanie temperatury, wilgotnoci i cinienia

otoczenia, szkodliwych oparw, skadu atmosfery, jakoci

oczyszczania powietrza

controlled atmosphere NO-07-A098: 2010

188. atrybut (1) - w cyfrowej kartografii rodzaj informacji

charakteryzujcych istotne cechy obiektu zawartego w

bazie danych UWAGA Najczciej opisywany jest jako

akronim cechy oraz przypisana jej warto. PRZYKAD

Za atrybuty przyjmuje si takie cechy, jak: gboko,

kolor, ksztat znaku nawigacyjnego, kierunek i prdko

prdu morskiego w punkcie, typ osadw dennych itp.

attribute NO-01-A009: 2007 NO-06-A058-3: 2005,NO-06-A058-4: 2005,

NO-06-A058-5: 2005,

NO-06-A058-6: 2005,

NO-06-A058-7: 2005,

NO-06-A058-8: 2005,

NO-06-A058-9: 2008

196. atrybut (9) - cecha lub waciwo jednostki PRZYKAD

Waciwociami systemw telekomunikacyjnych i

informatycznych s: dostpno, niezawodno,

przeywalno, mobilno, bezpieczestwo, integralno.

attribute NO-01-A003: 2011 NO-06-A058-3: 2005,NO-06-A058-4: 2005,

NO-06-A058-5: 2005,

NO-06-A058-6: 2005,

NO-06-A058-7: 2005,

NO-06-A058-8: 2005,

NO-06-A058-9: 2008

197. atrybut (10) - cecha charakteryzujca obiekt, wyraona w formie

zdefiniowanej etykiety/kodu atrybutu, jego akronimu,

definicji i odpowiednich dla niego wartoci

UWAGA Wewntrz struktury danych atrybut jest

identyfikowany przez jego etykiet/kod. Akronim uywany

jest tylko jako odnonik w dokumentach powizanych i

specyfikacjach produktw. Atrybuty mog by jakociowe,

bd ilociowe.

attribute NO-06-A058-1:2013 NO-06-A058-3: 2005,NO-06-A058-4: 2005,

NO-06-A058-5: 2005,

NO-06-A058-6: 2005,

NO-06-A058-7: 2005,

NO-06-A058-8: 2005,

NO-06-A058-9: 2008

198. autoklaw - aparat do zwikszenia efektywnoci sterylizacji za pomoc

pary pod cinieniem; jest on wyposaony w urzdzenie

pomiarowe, ktre automatycznie reguluje warto

cinienia, a przez to wysoko temperatury, ktrej

dziaaniu poddawana jest zawarto UWAGA - Metoda

sterylizacji za pomoc autoklawu jest odpowiedni metod

wykorzystywan w postpowaniu z odpadami

biologicznymi powstajcymi w laboratoriach, krwi ludzk

i pynami ustrojowymi oraz zuytymi ostrzami do cicia i

innymi przyrzdami.

autoclave NO-01-A008: 2005


199. automatyczna kontrola

czuoci

STC automatyczny ukad regulujcy wzmocnienie odbiornika

wraz z czasem opywajcym od wysania sygnau

sondujcego w radarze, dopasowujcy je do malejcego

poziomu sygnaw odbitych od odlegych celw, tak aby

wszystkie echa da ekranie posiaday podobn jaskrawo

sensitive time control NO-01-A009: 2007

200. automatyczna regulacja

czstotliwoci

ARC, AFC ukad stabilizujcy automatycznie czstotliwo odbiorcz

lub nadawcz w urzdzeniu radiowym

automatic frequence control NO-01-A009: 2007

204. automatyczne potwierdzenie

(4)

- komputerowa funkcja weryfikowania (potwierdzania)

komunikatu odebranego przez terminal, poprzez

retransmisj kopii tego komunikatu do nadawcy w

nastpnej szczelinie czasowej

automatic confirmation NO-02-A095:2013 NO-02-A088: 2012,NO-02-A096: 2012,

NO-02-A092:2013

205. automatyczne urzdzenie

blokujce

- urzdzenie automatycznie blokujce wylewanie wd

zzowych, jeli podczas ich przetwarzania zawarto

olejw w ciekach przekracza poziom ustalony

automatic stopping device NO-01-A008: 2005

206. automatyczne urzdzenie

holownicze

- urzdzenie holownicze, ktre utrzymuje bezpieczne

napicia na cumie podczas holowania bez dziaa ze strony

operatora

automatic towing machine NO-01-A013:2013

207. automatyczny napd

uzbrojenia

- ukad napdu uzbrojenia wozu bojowego przeznaczony do

stabilizacji i stabilizowanego naprowadzania uzbrojenia

armament automatic power

feed

NO-10-A001: 1996

209. Automatyczny System

Ratowniczy Wzajemnej

Pomocy Statkw (2)

AMVER wiatowy system meldunkowy dla celw SAR, majcy na

celu zbieranie danych o przyblionej pozycji i innych

danych statkw morskich handlowych dobrowolnie w nim

uczestniczcych [IAMSAR]

UWAGA Meldunki AMVER zawieraj:

a) plan podry (sailing plan - SP);

Automated Mutual Assistance

Vessel Rescue System

NO-01-A013:2013 PDNO-07-A092: 2008

210. automatyka dziaa

artyleryjskiego

- zesp mechanizmw dziaa artyleryjskiego, realizujcy

automatyczne lub pautomatyczne wykonanie wszystkich

lub niektrych etapw cyklu pracy broni

automatics of artillery gun NO-10-A004: 2000

211. autonomiczna kontrola

wiarygodnoci odbiornika

RAIM technika, w ktrej wszystkie dostpne w odbiorniku

informacje nawigacyjne s niezalenie przetwarzane w celu

kontroli wiarygodnoci odbieranych sygnaw

nawigacyjnych

receiver autonomus integrity

monitoring

NO-01-A009: 2007

212. autonomiczno dziaania - czas, w ktrym statek powietrzny moe kontynuowa lot

lub pojazd naziemny albo okrt mog kontynuowa

dziaania w okrelonych warunkach [AAP-6(2010) PL]

endurance NO-01-A013: 2013


213. autonomiczny podsystem

rozpoznania elektronicznego

- konfiguracja rodkw rozpoznania elektronicznego rodzaju

si zbrojnych, pracujca poza zintegrowanym systemem

rozpoznania si zbrojnych, w celu realizacji specyficznych

(dla danego rodzaju si zbrojnych) zada rozpoznawczych

independent electronic

intelligence system

NO-10-A233: 2009

214. autopilot (1) - urzdzenie zastpujce sternika, do stabilizacji kursu

okrtu lub pozycji okrtu na zadanej trajektorii, sterujce

automatycznie

autohelm, heading control

system

NO-01-A009: 2007

215. autopilot (2) - urzdzenie naprowadzajce, w ramach ktrego pocisk

rakietowy jest programowany przed startem, tak e

wykonuje przelot na zadanych kursach i na zadanej

wysokoci (wysokociach) przez wyznaczony okres

autopilot NO-01-A010: 2009

217. awanport (2) - akwen portowy znajdujcy si wewntrz portu, oddzielony

falochronami od obszarw morskich, przeznaczony do

wykonywania manewrw przez jednostki pywajce

wchodzce do portu i wychodzce z niego, a take do

przeksztacania, zmniejszenia wysokoci oraz siy

oddziaywania fal morskich

outer harbour NO-06-A034: 2012 NO-07-A018: 2010

223. awaria okrtowa (6) - zdarzenie okrtowe powodujce uszkodzenie urzdzenia

okrtowego, na skutek ktrego nastpia przerwa w jego

uytkowaniu lub w uytkowaniu okrtu w czasie duszym

ni czas okrelony stanami gotowoci oraz powstaa szkoda

w mieniu lub strata

warship breakdown NO-01-A013:2013 NO-07-A090: 2008,NO-07-A003: 2009,

NO-07-A002: 2010,

NO-06-A043: 2012,

NO-07-A015: 2012

224. awaria partykularna - okrelona strata lub wydatek spowodowany zdarzeniem

okrtowym zdefiniowanym w ubezpieczeniowej polisie

morskiej, obejmujca szkody wasne doznane przez statek

lub obiekt

particular average NO-01-A013:2013

225. awaria wsplna - nadzwyczajne powicenie lub wydatki poniesione

rozmylnie i rozsdnie w celu ratowania statku morskiego

handlowego, adunku na nim przewoonego oraz frachtu ze

wsplnego dla nich niebezpieczestwa

general average NO-01-A013:2013

226. awaryjna opaska zaciskajca - nieprzemakalny materia o dowolnym ksztacie i rozmiarze,

ktry po zamocowaniu, przewanie na rurze, odpowiednim

osprztem, hamuje dopyw wody

pipe patch NO-01-A013:2013


227. awaryjna radiopawa

lokalizujca

EPIRB radiopawa awaryjna, ktra jest obowizkowym elementem

systemu GMDSS dla wszystkich regionw mrz UWAGA

Obecnie uywane radiopawy EPIRB uywaj do

alarmowania systemu satelitarnego COSPASSARSAT i

nadajnikw pracujcych na czstotliwoci 406 MHz;

nadawcze urzdzenie radiowe umieszczone jest w

hermetycznym pojemniku o dodatniej pywalnoci, nadaje

identyfikator jednostki (w niektrych systemach) swoj

aktualn pozycj, dat i godzin aktywacji pawy oraz

emituje byskajce wiato, pozwalajc na odnalezienie

przyblionego miejsca katastrofy.

emergency position indicating

radio beacon

NO-42-A206: 2012

228. awaryjna radiopawa

lokalizujca

EPIRB

EPIRB urzdzenie, znajdujce si na wyposaeniu statkw

morskich, nadajce sygnay alarmujce wadze SAR i

umoliwiajce jednostkom ratowniczym zlokalizowania

miejsca wypadku [IAMSAR]

emergency position-indicating

radio beacon, EPIRB

NO-01-A013:2013

229. awaryjne blokowanie

uzbrojenia

- blokowanie uzbrojenia wozu bojowego w sytuacjach

awaryjnych - sterowane pautomatycznie

armament emergency blocking NO-10-A001: 1996

230. awaryjne ldowanie

migowca

- ldowanie migowca na pokad okrtu na skutek awarii,

bdce sygnaem dla zaogi okrtu do rozpoczcia

wykonywania procedur przeciwpoarowych

emergency landing PDNO-07-A094: 2008

231. awaryjne naprowadzanie

uzbrojenia

- przerzutowe, sterowane pautomatycznie, naprowadzanie

uzbrojenia wozu bojowego w okrelone pooenie, w

warunkach awaryjnych

armament emergency laying NO-10-A001: 1996

232. awaryjne ucieczkowe

aparaty oddechowe

EEBD aparat dostarczajcy powietrze lub tlen, ktry powinien

funkcjonowa przez okres co najmniej 10 min, uywany

tylko podczas ucieczki z pomieszcze o atmosferze

niebezpiecznej, nie powinien by stosowany przez

straakw przy zwalczaniu poarw, posiadajcy

wyranie nadrukowane zwize instrukcje i schematy, jasno

ilustrujce sposb uytkowania aparatu

emergency escape breathing

devices

NO-01-A013:2013

233. awaryjne rozpornice - osprzt awaryjny, zbudowany z dwch stalowych rur,

zachodzcych na siebie teleskopowo, z moliwoci

regulacji dugoci, do mocowania konstrukcji, poprzez ich

wyduenie za pomoc czcego je gwintu

adjustable steel shore NO-01-A013:2013

234. awaryjne sterowanie - sterowanie statkiem morskim po wystpieniu awarii

okrtowej, w szczeglnoci awarii systemu urzdzenia

sterowego, awarii napdu gwnego, awarii zasilania itp.

emergency steering NO-01-A013:2013


235. awaryjne zrzucanie min - dziaania podjte w celu jak najszybszego pozbycia si min

z okrtu nawet bez ich bojowego przygotowania do

postawienia (kocowego lub wstpnego i kocowego) oraz

bez wzgldu na planowan pozycj geograficzn ich

stawiania

jettisoning of mine NO-01-A012: 2012

236. awaryjne rdo zasilania - prdnica lub bateria akumulatorw przeznaczone do

zasilania wszystkich urzdze na statku morskim, ktre s

niezbdne dla bezpieczestwa w stanach awaryjnych, o

mocy uwzgldniajcej moc zasilanych urzdze,

jednoczesno ich wykorzystania, prdy rozruchowe i

przejciowy charakter niektrych obcie

emergency source of power NO-01-A013:2013

237. awaryjny klin - kawaek mikkiego drewna nieduych rozmiarw, o

dowolnym ksztacie, ktry po wbiciu w otwr, pojedynczo

lub w pczkach, hamuje dopyw wody

softwood wedges and plugs NO-01-A013:2013

238. awaryjny obrt wiey - przerzutowe, sterowane pautomatycznie, naprowadzanie

wiey uzbrojenia w okrelone pooenie (w okrelon

stron) z miejsca wazu kierowcy, w poziomej paszczynie

napdzania

turret emergency traversing NO-10-A001: 1996

239. awaryjny plaster

uszczelniajcy

- urzdzenie umoliwiajce szczelne zasonicie otworu w

uszkodzonym poszyciu okrtu, o mikkiej, elastycznej,

psztywnej lub sztywnej konstrukcji

collision mat NO-01-A013:2013

240. awaryjny ruch morski - w ramach wojskowej wsppracy i doradztwa dla eglugi

morskiej dokonywanie zmiany tras eglugi, ewakuacja z

portu lub rejonu oraz dalszy ruch w celu zapewnienia

bezpieczestwa statkom i adunkom w przypadku

zagroenia atakiem [AAP-6]

emergency movement NO-07-A035: 2011

241. awaryjny sygnalizator

pooenia

- dowolne urzdzenie radiowe uywane dla celw lokalizacji

w sytuacji awaryjnej

UWAGA Definicja rni si od definicji zamieszczonej w

AAP-6(2010).

emergency locator beacon NO-01-A013:2013

242. azymut (1) A kt poziomy okrelony w danym punkcie,

mierzony zgodnie z ruchem wskazwek zegara od

okrelonego kierunku odniesienia do drugiego punktu

azimuth NO-01-A009: 2007


243. azymut (2) A dugo uku horyzontu astronomicznego

zawartego midzy pnocn poow poudnika niebieskiego

a danym koem pionowym, mierzona okrnie w kierunku

wschodnim, informujca o kierunku z punktu ziemskiego

na punkt astronomiczny w mierze ktowej, w paszczynie

horyzontu

azimuth NO-01-A009: 2007

244. azymut (3) - kt poziomy, pomidzy kierunkiem pnocy a danym

kierunkiem, mierzony zgodnie z ruchem wskazwek zegara

azimuth, horizontal bearing NO-16-A001: 2006

245. azymut celu - kt zawarty pomidzy kierunkiem pnocy rzeczywistej a

lini przechodzc przez cel, mierzony w stopniach lub

tysicznych

spotting line direction NO-07-A011: 2008


1. badanie (1) - zesp czynnoci majcych na celu zmierzenie, oznaczenie

ilociowe lub sklasyfikowanie charakterystyki lub

waciwoci obiektu

test NO-06-A062-1: 2007

2. badanie (2) - cile zdefiniowana metoda sprawdzenia materiau lub

wyposaenia na zgodno z postanowieniami przyjtych

kryteriw UWAGA Inna definicja terminu badanie czsto

uywana: dziaanie techniczne, ktre polega na okreleniu

jednej lub wielu waciwoci danego wyrobu, procesu lub

usugi, zgodnie z ustalon procedur. Inny termin to

przeprowadzanie bada (testing) definiowany jako

czynno przeprowadzania jednego lub wicej bada.

Termin testing w jzyku polskim jest na og wyraany

przez rzeczownik odczasownikowy badanie. Zwykle

uywa si okrelenia np. badanie typu (type testing),

badanie zgodnoci (conformity testing), badanie biegoci

(proficiency testing), ale te angielskie testing

performance lub carry out of testing tumaczy si jako

przeprowadzanie bada.

test NO-23-A502-4: 2012

3. badanie medyczne po wypadku

nurkowym

- badanie przeprowadzone po wypadku nurkowym ,

obejmujce:

a) wywiad w zakresie rodzaju nurkowania, w jakim

przedziale gbokoci i jak dugo byo prowadzone

nurkowanie, poprzednie nurkowania oraz w zakresie

samopoczucia nurka w trakcie i po nurkowaniu, ze

szczeglnym uwzgldnieniem objaww zego

samopoczucia;

b) opis stanu fizycznego i neurologicznego pacjenta;

c) zmiany chorobowe i urazy;

d) rozpoznanie.

diving accident medical

examination

NO-01-A013:2013

4. badanie morza - dziaania podejmowane w celu poznania i opisu zjawisk i

procesw zachodzcych w wodach morskich i wzajemnych

zwizkach midzy wodami morskimi, a skorup ziemsk i

atmosfer UWAGA - Treci oceanologii jest pene

poznanie wszechoceanu, zarwno w aspekcie fizycznym i

chemicznym (oceanografia fizyczna), jak i w aspekcie

biologicznym, ktrym zajmuje si oceanografia biologiczna

lub tzw. biologia morza.

sea research NO-07-A061: 2003

5. badanie parametrw pracy - badanie w celu potwierdzenia penej zgodnoci z

wymaganiami normy dotyczcej danego urzdzenia

standard compability test NO-06-A062-1: 2007


6. badanie wypadku lub incydentu

statku powietrznego lub pocisku

rakietowego

badanie zdarzenia

- postpowanie prowadzone w celu zapobiegania wypadkom

lotniczym lub incydentom lotniczym obejmujce zbieranie

i analizowanie informacji, wyciganie wnioskw,

okrelanie przyczyny lub przyczyn oraz, w razie potrzeby,

formuowanie zalece profilaktycznych

aircraft or missile accident /

incident safety investigation

NO-05-A005: 2010

7. badanie wypadku morskiego - ustalenie okolicznoci i rozpoznanie technicznych przyczyn

powanego wypadku morskiego, wypadku morskiego lub

incydentu morskiego, wycignicie odpowiednich

wnioskw i wydanie zalece dotyczcych bezpieczestwa,

pozwalajcych unikn podobnych zdarze w przyszoci

UWAGA Badaniem wypadku morskiego nie jest okrelenie

odpowiedzialnoci cywilnej lub karnej.

marine casualty or incident

safety investigation

NO-01-A013:2013

8. badanie zapalnikw - wyznaczanie lub sprawdzanie dowolnych charakterystyk

technicznych zapalnikw podczas rnego rodzaju bada

laboratoryjnych lub strzela prowadzonych wedug

ustalonej procedury badawczej UWAGA 1 Terminologia

bada zapalnikw jest zrnicowana i dostosowana do

konkretnych rozwiza konstrukcyjnych oraz do programu

bada charakterystyk technicznych podczas symulowania

warunkw obchodzenia si z zapalnikiem i podczas wystrzau.

UWAGA 2 Zapalniki s oceniane na podstawie wynikw

bada i strzela sprawdzajcych; spord wielu rodzajw bada

zapalnikw mona wyszczeglni m.in.: badanie rzucaniem,

badanie trzsieniem, badanie na stanowisku imitacji transportu,

badanie bezpieczestwa zapalnikw nieuzbrojonych przy

zainicjowaniu dziaania acucha ogniowego, badanie pewnoci

dziaania zapalnikw odbezpieczonych i uzbrojonych przy

zainicjowaniu dziaania acucha ogniowego, badanie czasu

palenia opniacza pirotechnicznego, sprawdzenie dolnej lub

grnej odlegoci uzbrajania zapalnikw, sprawdzenie czasu

dziaania zapalnikw, sprawdzenie odlegoci dziaania

zblieniowego, sprawdzenie dziaania samolikwidacji,

sprawdzenie

zdolnoci penego i prawidowego zainicjowania

adunku bojowego w pocisku itd.

fuze testing NO-13-A001: 2010

9. badanie zgodnoci - badanie przeprowadzone w celu sprawdzenia zgodnoci

charakterystyki lub waciwoci obiektu z ustalonymi dla

nich wymaganiami

compliance test NO-06-A062-1: 2007


10. badanie z penym pokryciem dna

morskiego

- metoda systematycznego badania dna morskiego,

podejmowanego w celu wykrycia wszystkich obiektw,

obejmujca system wykrywania, procedury i szkolenie

personelu UWAGA W praktyce nie jest moliwe

osignicie 100 % pokrycia sygnaem akustycznym, czyli

okrelenie z penym pokryciem moe by mylce.

full sea floor search PDNO-06-A073: 2009

11. badawcze cinienie dziaajce na

pocisk

- cinienie w przewodzie lufy, przy ktrym pocisk jest

badany UWAGA - Zakres tolerancji tego cinienia jest

okrelony; maksymalna warto badawczego cinienia

dziaajcego na pocisk jest rwna projektowanemu cinieniu

dziaajcemu na pocisk lub odpowiedniej wartoci, zalenie od

zalece projektowania obowizujcych w danym kraju;

minimalna warto badawczego cinienia dziaajcego na pocisk

nie jest nisza ni maksymalne dopuszczane cinienie dziaajce

na pocisk. Jeeli to nie zapewni dostatecznie duej tolerancji, by

umoliwi podczas prbnych strzela osiganie cinienia we

waciwych granicach, wwczas ustala si minimalne cinienie

dziaajce na pocisk nisze od maksymalnego dopuszczanego

cinienia dziaajcego na pocisk; w tym wypadku, maksymalne

dopuszczane cinienie dziaajce na pocisk jest obnione tak, e

jego warto odpowiada minimalnemu badawczemu cinieniu

dziaajcemu na pocisk

Projectile PP NO-10-A514: 2005

12. bagrowanie - pogbianie toru wodnego lub kanau portowego i innych

akwenw w celu poprawienia ich eglownoci

dredging, deepening NO-07-A018: 2010

13. bagrowisko - usypisko powstae z piasku, gruzu itp. wybieranego przez

pogbiarki, bagry, bagrownice

dredging area NO-01-A009: 2007

14. bajt - sekwencja omiu kolejnych cyfr binarnych byte NO-02-A098: 2012

15. bakteria - mikroskopijny organizm jednokomrkowy; niektre

bakterie s zalene od komrek gospodarza, natomiast inne

mog przey w niesprzyjajcych warunkach otoczenia

[AAP-21(B)]

bacteria NO-01-A006: 2010

16. balast (1) - ciar wchodzcy w skad ciaru wasnego okrtu lub

przyjty na okrt w celu polepszenia jego waciwoci

morskich przez zmian pooenia rodka cikoci

(balastowanie) UWAGA - balast dzieli si na: - balast stay

(beton, kamienie, kostki eliwne); - balast zmienny (woda

balastowa pobierana do zbiornikw balastowych).

ballast NO-07-A055: 2003


17. balast (2) - ciar dodany do statku morskiego, w celu zapewnienia

stabilnoci

ballast NO-01-A013:2013

18. balast czysty - balast w zbiorniku, ktry po uprzednim przewoeniu w

nim oleju zosta tak oczyszczony, e wypyw z niego, gdy

statek znajduje si w bezruchu, do czystej i spokojnej

wody, w bezchmurny dzie, nie spowoduje widocznych

ladw oleju na powierzchni wody lub na przylegym

brzegu szlamu lub emulsji UWAGA - Jeeli balast ten jest

usuwany przez zatwierdzony przez Administracj system

kontrolno-pomiarowy wypywu, to dowd oparty na takim

systemie, wykazujcy e zawarto oleju w wypywie nie

przekroczya 15 czci na milion, decyduje, e balast jest

czysty pomimo widocznych ladw.

clean ballast NO-01-A008: 2005

19. balastowanie okrtu - obnienie lub zmiana pooenia rodka cikoci okrtu w

celu polepszenia statecznoci lub wyrwnania przechyw,

realizowane przez odpowiednie rozmieszczenie balastu

staego lub zmiennego

ships hiking NO-07-A055: 2003

20. balastowy zbiornik okrtu - zbiornik na wod balastow umieszczony najczciej w

czci dennej okrtu, przeznaczony do balastowania okrtu

ballast tank NO-07-A055: 2003

21. balistyczny pocisk artyleryjski - makieta pocisku artyleryjskiego, przeznaczona do

sprawdzania wytrzymaoci luf, oporopowrotnikw i

innych zespow dzia oraz do bada balistycznych

adunkw miotajcych

artillery projectile for ballistic

tests

NO-13-A010: 2006

22. banda - opaska ochronna holu, powstaa poprzez owiniecie liny

holowniczej pciennymi paskami

parceling NO-01-A013:2013

23. bariera ZOP

rubie ZOP

- wirtualna linia utworzona przez szereg staych lub

ruchomych platform zwalczania OP, w celu wykrycia,

utrudnienia przejcia lub zniszczenia OP przeciwnika

ASW barrier (or barrier line) NO-01-A010: 2009

24. barka - statek przeznaczony do przewozu towarw na

rdldowych drogach wodnych i wodach osonitych,

moe by cigniony, pchany (barka bez wasnego napdu)

lub porusza si samodzielnie (barka z wasnym napdem)

barge NO-07-A091: 2008

25. barka portowa - jednostka pywajca bez wasnego napdu, obsugiwana

przez holownik, uywana do przewozu adunkw w

portach morskich

harbours barge NO-07-A018: 2010


26. barkas - may statek bezpokadowy lub z czciowym pokadem, z

wasnym napdem, przeznaczony do zada przewozowych

i prac portowych

launch NO-07-A091: 2008

27. barkowiec - statek przystosowany do przewozu towarw w

pojemnikach pywajcych bdcych rodzajem barek

UWAGA Przyjmowanie barek na pokad odbywa si

metod such (za pomoc suwnicy bramowej, dwigu) lub

mokr (za pomoc dokowania lub podnonika)

merchant ship lash / seabee NO-07-A091: 2008

28. barocyklonometr - przyrzd wskazujcy kierunek i przyblion odlego do

centrum cyklonu

barocyclometer NO-01-A009: 2007

29. barograf - barometr zapisujcy automatycznie samoczynnie w sposb

cigy zmiany cinienia atmosferycznego, ktrego dziaanie

jest podobne do aneroidu, jednak zmiany cinienia

zapisywane s przez pirko na specjalnie wyskalowanym

papierze, nawinitym na obracajcym si bbnie

barograph NO-01-A009: 2007

30. barogram - wykres zmian cinienia atmosferycznego wykonany przez

barograf

barogram NO-01-A009: 2007

31. barometr - przyrzd do pomiaru cinienia atmosferycznego barometr NO-01-A009: 2007

32. basen oceaniczny - zagbienie dna, obejmujce gbokoci od 3 000 m do 6

000 m, rozlege i paskie, ograniczone progami lub waami

podwodnymi (niekiedy wyspami)

ocean basin NO-01-A009: 2007

35. basen portowy (3) - cz portu wytyczona nabrzeami lub innymi budowlami

morskimi, bdca miejscem postoju jednostek pywajcych,

a take przeadunku towarw albo budowy, remontu lub

wyposaania tych jednostek

harbour basin NO-06-A034: 2012 NO-07-A018: 2010,NO-01-A009: 2007

36. baszta doku - element konstrukcyjny (ciana wzduna) doku

pywajcego, w ktrym znajduj si komory balastowe,

oddzielone od siebie grodziami wzdunymi i

poprzecznymi, zapewniajcy wytrzymao wzdun i

stateczno poprzeczn doku zanurzonego

side wall NO-07-A055: 2003

37. batial

skon kontynentalny

strefa batialna

- strefa dna mrz i warstwa wd pomidzy szelfem

kontynentalnym a stref gbokiego dna, z gbokociami

od okoo 200 m do okoo 4 000 m

continental slope NO-01-A009: 2007

38. batometria - badanie laboratoryjne prbek wody, pobranych na rnych

gbokociach mrz, jezior itp. za pomoc batometru

bathometry NO-01-A009: 2007


39. batometr

batymetr

- przyrzd do pobierania prbek wody z rnych gbokoci

morza w celu okrelenia jej skadu chemicznego,

temperatury i innych waciwoci

bathometer NO-01-A009: 2007

40. batybental - strefa dna oceanicznego, obejmujca dno wd

rozpocierajce si na duej gbokoci, poza zasigiem

szelfu kontynentalnego

batybental NO-01-A009: 2007

41. batymetria - dzia hydrografii zajmujca si pomiarami gbokoci

jezior i mrz

bathymetry NO-01-A009: 2007

42. batypelagial - obszar gbinowy otwartych wd morskich lecy poniej

zasigu wiata sonecznego, obejmujcy gbokoci od 1

000 m do 4 000 m, element pelagialu

bathypelagial NO-01-A009: 2007

43. batysfera - kulista kabina obserwacyjna, opuszczana ze statku na linie,

umoliwiajca badanie gbin morskich

bathysphere NO-01-A009: 2007

44. batyskaf - statek gbinowy z wasnym napdem, sucy do bada

podwodnych na bardzo duych gbokociach

bathyscaph, batysphere NO-01-A009: 2007

45. batystat - stalowa kabina w postaci pionowego cylindra, bez

wasnego napdu, wypywajca po zwolnieniu balastu,

suca do obserwacji pod wod na gbokoci od 250 m do

300 m oraz do kierowania pracami podwodnymi

batyscaph NO-01-A009: 2007

47. baza (2) - miejsce postoju jednostek i uzupeniania zapasw oraz

kierowania dziaaniami poszukiwania i ratowania

base NO-07-A003: 2009 PDNO-07-A092: 2008

48. baza danych - fizyczne przechowywanie w pamici danych nalecych do

banku danych

data base NO-06-A058-1:2013

49. baza danych elektronicznej mapy

nawigacyjnej

ECDB gwna baza danych dla Elektronicznej Mapy

Nawigacyjnej, utrzymywana w formie cyfrowej przez

narodow sub hydrograficzn, zawierajca informacje

kartograficzne i inne informacje nautyczne oraz

hydrograficzne

electronic chart data base NO-01-A009: 2007

50. baza danych kartograficznych - zbir danych o terenie zorganizowany zgodnie z ustalon

struktur, ktra umoliwia odbieranie, przechowywanie

przechowywany dostarczanie danych na danie wielu

niezalenych uytkownikw por. relacyjna baza danych

kartograficznych

cartographic database NO-01-A009: 2007

51. baza danych WECDIS WDB baza danych kartograficznych przechowywana na okrcie,

bdca wynikiem transformacji produktw danych

WECDIS do odpowiedniego zastosowania i uaktualniania

tych produktw w urzdzeniu WECDIS, a take innych

danych wprowadzonych przez operatora. WECDIS ma

rzeczywisty dostp do tej bazy w celu wygenerowania

obrazu i realizacji innych funkcji

wecdis data base NO-01-A009: 2007


53. baza morska (2) - odpowiednio urzdzony, wyposaony, broniony i

ochraniany obszar wybrzea morskiego wraz z

przylegajcym do niego akwenem, sucy do

zabezpieczenia codziennej oraz bojowej dziaalnoci si

marynarki wojennej

naval base NO-06-A034: 2012 NO-07-A018: 2010

54. baza morska (3) - miejsce postoju jednostek i uzupeniania zapasw base NO-01-A013: 2013 NO-07-A018: 2010

56. bazowe rodki pywajce (2) - sprzt pywajcy przeznaczony do wszechstronnego

zabezpieczenia dziaalnoci okrtw i ich postoju w

portach i bazach morskich

naval base general support

floating equipment

NO-01-A013: 2013 NO-07-A090: 2008

57. bekerel - jednostka aktywnoci izotopowego rda promieniowania

odpowiadajca jednemu rozpadowi na jedn sekund

(jeden kiur = 3.7 x 1010 bekereli (Bq)) [AAP-21(B)]

becquerel NO-01-A006: 2010

58. belka wietlna

poprzeczka

- trzy lub wicej lotniczych wiate naziemnych

umieszczonych blisko siebie, w linii prostopadej do osi

drogi startowej, ktre z odlegoci wygldaj jak krtki

odcinek cigej linii wietlnej

barette NO-06-A023: 2000

59. bental - drugi, oprcz wd oceanicznych, element rodowiska

morskiego, obejmujcy dno oceaniczne jako swoiste

rodowisko ycia UWAGA Bental jest dzielony, na

podstawie gbokoci, na nastpujce warstwy: - litoral

strefa rozcigajca si w granicach zasigu pywu, - strefa

gbokiego dna obejmujca warstwy dna poniej strefy

pyww; dzieli si z kolei na: sublitoral (do gbokoci 200

m lub brzegu szefu kontynenlatego), batial (gbokoci od

200 m do 4 000 m), abysal (gbokoci od 4 000 m do 6

000 m) oraz hadal (poniej 6 000 m).

benthal NO-01-A009: 2007

60. bentos - organizmy zwierzce i rolinne zamieszkujce dna

zbiornikw wodnych, przyczepione do podoa, czogajce

si po nim, tkwice w nim, nie unoszce si w wodzie

benthos NO-01-A009: 2007

61. bezpieczestwo - stan osigany, gdy okrelona informacja, sprzt, personel,

dziaania i obiekty s chronione przed szpiegostwem,

sabotaem, dywersj i terroryzmem, jak rwnie przed

utrat lub nieuprawnionym ujawnieniem

security NO-01-A003: 2011


62. bezpieczestwo komputerowe COMPUSEC wykorzystanie waciwoci zabezpieczajcych sprztu i

oprogramowania w systemie komputerowym w celu

ochrony przed nieautoryzowanym dostpem, manipulacj

informacjami, usuniciem informacji lub odmow obsugi

computer security NO-01-A003: 2011

64. bezpieczestwo cznoci (2) COMSEC zastosowanie rodkw bezpieczestwa w odniesieniu do

wiadomoci przesyanych w systemie cznoci w celu

zapobieenia nieautoryzowanemu dostpowi lub

zapewnienia ich autentycznoci, obejmujce: kryptografi,

zabezpieczenie transmisji i emisji, a take dotycz

bezpieczestwa proceduralnego, fizycznego, personalnego

oraz bezpieczestwa dokumentw i komputerw

communication security NO-01-A003: 2011 NO-07-A013: 2008

65. bezpieczestwo cznoci (3) - stan bdcy skutkiem przedsiwzi organizacyjno-

technicznych zapewniajcych ochron wymiany informacji

z wykorzystaniem technicznych rodkw cznoci,

zabezpieczenie sprztu i urzdze oraz niedopuszczenie do

utraty lub ujawnienia wiadomoci stanowicych tajemnic

communication security NO-07-A107: 2012 NO-07-A013: 2008

66. bezpieczestwo morskie - wszelkie rzeczywiste lub potencjalne warunki, zwizane z

dziaalnoci na morzu, ktre nie mog powodowa

szkody, choroby lub mierci personelu, uszkodzenia lub

utraty systemu, urzdze lub nieruchomoci lub szkd w

naturalnym rodowisku

maritime safety NO-01-A013:2013

67. bezpieczestwo zapalnika - cecha rozwizania konstrukcyjnego zapalnika, polegajca

na niedopuszczeniu do zadziaania niezamierzonego

zapalnika lub przypadkowego dziaania zapalnika

fuze safety NO-13-A001: 2010

68. bezpieczna granica promienia

dziaania

- czas, przez ktry statek powietrzny moe pozostawa w

powietrzu, zachowujc bezpieczny zapas paliwa na

nieprzewidziane manewry, pozwalajcy na ldowanie na

lotnisku (ldowisku) gwnym lub zapasowym

prudent limit of endurance NO-01-A010: 2009

69. bezpieczna odlego wspdziaania SD minimalna odlego midzy obiektami, przy ktrej nie

zosta przekroczony dopuszczalny poziom promieniowania

elektromagnetycznego PEL na adnym z tych obiektw

Safety Distance NO-07-A016: 2010


70. bezpieczna wysoko wybuchu - wysoko wybuchu jdrowego, na ktrej lub powyej

ktrej opad promieniotwrczy i zniszczenia obiektw

naziemnych s na poziomie wczeniej okrelonym i

moliwym do zaakceptowania przez dowdc [AAP-6]

safe burst height NO-01-A006: 2010

71. bezpieczne obcienie robocze - maksymalnie dopuszczalne obcienie urzdzenia

zaadowczego (holowniczego lub o podobnym

przeznaczeniu), okrelone zwykle na tabliczce

znamionowej (informacyjnej) urzdzenia

safe working load NO-07-A061: 2003

72. bezpiecznik - element zamka nie pozwalajcy na odpalenie przy nie

domknitym zamku

safety lock NO-10-A004: 2000

73. bezpiecznik pirotechniczny zapalnika - bezpiecznik zapalnika wykonany w postaci elementu z

masy pirotechnicznej, ktrego wypalenie tworzy woln

przestrze wykorzystywan na schowanie

przemieszczajcego si staego elementu blokujcego

pyrotechnic safety-device for

fuze

NO-13-A001: 2010

74. bezpiecznik sprysty zapalnika - bezpiecznik zapalnika wykonany w postaci elementu

staego, ktrego odksztacenie spryste jest

wykorzystywane do odbezpieczania mechanizmw

spring safety-device for fuze NO-13-A001: 2010

75. bezpiecznik sztywny zapalnika - bezpiecznik zapalnika wykonany w postaci elementu

staego, ktrego odksztacenie plastyczne, cicie lub

zgniecenie jest wykorzystywane do odbezpieczania

mechanizmw

rigid safety-device for fuze NO-13-A001: 2010

76. bezpiecznik torowy zapalnika - cz lub zesp przeznaczony do zabezpieczenia czujnika

kontaktowego celu przed czynnikami oddziaujcymi na

pocisk poruszajcy si na torze lotu, zanim pocisk doleci do

celu

trajectory safety-device for

fuze

NO-13-A001: 2010

77. bezpiecznik transportowy zapalnika - cz lub zesp przeznaczony do uniemoliwienia

uzbrojenia zapalnika i zadziaania zapalnika podczas

obchodzenia si z zapalnikiem UWAGA - Bezpiecznik

transportowy jest wyczany lub usuwany przed

wystrzaem

transportation safety-device for

fuze

NO-13-A001: 2010

78. bezpiecznik zapalnika - zesp lub cz mechanizmu zabezpieczajcego zapalnika

albo mechanizmu blokujcego zapalnika, ktra utrzymuje

ruchome czci zapalnika w pooeniu pocztkowym

(fabrycznym) wzgldem siebie uniemoliwiajc uzbrojenie

zapalnika

safety device for fuze NO-13-A001: 2010

80. bezpieczny zapas czasu dziaania (2) - okres, przez ktry statek powietrzny moe przebywa w

powietrzu, majc odpowiedni zapas paliwa

prudent limit of endurance NO-01-A013: 2013 PDNO-07-A092: 2008


82. bezpieczny zapas czasu patrolowania

(2)

- okres potrzebny statkowi powietrznemu do opuszczenia

rejonu dziaania i powrotu do swojej bazy przy

odpowiednim zuyciu paliwa w zych warunkach

atmosferycznych

prudent limit of patrol NO-01-A013: 2013 PDNO-07-A092: 2008

83. bezporedni punkt dowodzenia akcj

obrony przeciwawaryjnej

FCP miejsce umieszczone najbliej zdarzenia, z ktrego

dowodzi si akcj OPA, monitoruje czas uruchomienia

aparatw oddechowych, przekazuje na bieco sytuacj do

stacji OPA oraz do miejsca dowodzenia ca akcj OPA

forward control point PDNO-07-A094: 2008

84. bezporedni (wysunity) punkt

dowodzenia akcj obrony

przeciwawaryjnej

FCP miejsce umieszczone najbliej zdarzenia, z ktrego

dowodzi si akcj OPA, monitoruje czas uruchomienia

aparatw oddechowych, przekazuje na bieco sytuacj do

stacji OPA oraz do miejsca dowodzenia ca akcj OPA

forward control point NO-01-A013:2013

85. bezporednia ocena zniszcze - bezporednie oszacowanie skutkw uderzenia,

dokonywane poprzez obserwacj z powietrza,

fotografowanie lotnicze lub sprawdzenie w terenie

direct damage assessment NO-16-A001: 2006

86. bezporednie wsparcie dziaa przez

okrt podwodny

- dziaania okrtu podwodnego prowadzone w okrelonym

rejonie, w celu wsparcia si morskich prowadzcych

dziaania w tym rejonie i pod taktycznym dowdztwem

dowdcy tych si

submarine direct support

operations

NO-01-A010: 2009

87. bezporednie wsparcie lotnicze (2) CAS dziaania lotnictwa przeciwko celom przeciwnika

znajdujcym si w pobliu si wasnych, wymagajce

dokadnej koordynacji dziaa lotnictwa z ogniem i ruchem

tych si [AAP-6:2012 PL]

close air suport NO-07-A076 : 2014

88. bezporednie zagroenie wojsk

wasnych

- informacja nadana przez punkt wskazania celu lub orodek

koordynacyjny do jednostki wspierajcej, oznaczajca, e

upadek pociskw moe zagraa wasnym wojskom

danger close NO-07-A011: 2008

89. beztlenowy - cecha reakcji chemicznej lub mikroorganizmu, ktry nie

wymaga obecnoci powietrza ani tlenu

anaerobic NO-01-A008: 2005

91. bezzaogowy statek powietrzny (2) BSP, UAV bezzaogowy aparat latajcy o napdzie silnikowym

jednorazowego lub wielokrotnego uytku, wykorzystujcy

stay lub wirujcy pat nony w celu zapewnienia siy

nonej, ktry moe prowadzi lot w sposb autonomiczny

lub by pilotowany zdalnie. Zdolny do przenoszenia

uzbrojenia oraz adunku uytecznego

unmanned aerial vehicle NO-02-A105:2013 NO-02-A100: 2012


92. bezzaogowy rodek rozpoznawczy - bezzaogowy obiekt latajcy, naziemny, podwodny z lub

bez napdu, kierowany zdalnie, wyposaony

w urzdzenia i przyrzdy pokadowe optyczne,

fotograficzne, radarowe i inne umoliwiajce prowadzenie

rozpoznania obiektw w zakresie widzialnym i/lub w

podczerwieni i/lub radiolokacyjnym, hydroakustycznym

unmanned reconnaissance

vehicle

NO-01-A004:2013

94. bben holowniczy (2) - bben do nawijania i odwijania liny holowniczej,

umoliwiajcy regulowanie prdkoci nawijania i

odwijania oraz posiadajcy urzdzenie do ukadania liny na

bbnie

tow drum NO-01-A013:2013 NO-07-A003: 2009

95. biblioteka prezentacji - implementacja specyfikacji dotyczcych obrazu podanych w IHO S-52, zacznik 2 "Specyfikacje kolorw i symboli dla ECDIS", przez

dekodowanie i przedstawianie SENC za pomoc symboli UWAGA 1

Biblioteka prezentacji zawiera: - bibliotek symboli ECDIS, cznie z

symbolami nawigacyjnymi IEC; - tablice kolorw ECDIS do ogldania

w cigu dnia, o zmierzchu i w nocy; - tablice przegldowe, czce

obiekty SENC z odpowiednim kolorem i symbolik; - warunkowe

procedury symbolizowania dla: a) przypadkw, kiedy przedstawienie

za pomoc symboli zaley od takich okolicznoci, jak wybr przez

nawigatora izobaty bezpieczestwa; b) przypadkw, kiedy nadawanie

symboli jest zbyt zoone, eby mogo by okrelone w bezporedniej

tablicy przegldowej; - opis instrukcji nadawania symboli; -

nawigacyjne obiekty nawigatora, wyspecyfikowane w takim samym

formacie jak obiekty mapy ze wzgldu na wygod przetwarzania w

ECDIS; - funkcje dodatkowe, na przykad wykresy badania

rozrniania kolorw ECDIS, mapa 1, i oprogramowanie kalibracji

kolorw. UWAGA 2 Biblioteka prezentacji jest dostpna w postaci

drukowanej lub cyfrowej. Symbole powinny by odtworzone we

waciwej wielkoci i ksztacie, za pomoc jakiegokolwiek

odpowiedniego formatu. Tablice kolorw powinny by odtworzone z

zachowaniem tolerancji podanych w S-52, zacznik 2/5.2.3. Pozostae

elementy mog by implementowane w jakiejkolwiek wygodnej

formie, dajcej takie same wyniki jak biblioteka prezentacji.

presentation library NO-01-A009: 2007

96. biegun geograficzny Ziemi - jeden z dwu punktw, w ktrych o Ziemi przecina

powierzchni Ziemi, gdzie zbiegaj si wszystkie poudniki

geograficzne

geographic pole NO-01-A009: 2007


97. biegun magnetyczny Ziemi - jeden z dwu obszarw na powierzchni Ziemi, w pobliu

biegunw geograficznych Ziemi, stanowicy pozorne

rdo jej pola magnetycznego UWAGA Biegun

magnetyczny pnocny - biegun magnetyczny znajdujcy

si w pobliu bieguna rzeczywistego pnocnego (Nm

Arctic pole). Biegun magnetyczny poudniowy, biegun

magnetyczny znajdujcy si w pobliu bieguna

rzeczywistego poudniowego (Sm Antarctic pole).

magnetic pole NO-01-A009: 2007

98. biegun niebieski - jeden z dwch punktw przecicia sfery niebieskiej z osi

wiata

celestial pole NO-01-A009: 2007

99. biegun poudniowy BS punkt, w ktrym o obrotu Ziemi przebija powierzchni

pkuli poudniowej

south pole NO-01-A009: 2007

100. biegun pnocny BN punkt, w ktrym o obrotu Ziemi przebija powierzchni

pkuli pnocnej

north pole NO-01-A009: 2007

101. bielizna ochronna - rodzaj bielizny wykonanej z materiaw filtrosorpcyjnych,

noszonej pod umundurowaniem, wystpujcej w postaci

podkoszulka z dugim rkawem lub bluzy z dugim

rkawem oraz kalesonw lub ewentualnie rkawic i skarpet

[PN-V-01010]

protective underwear NO-01-A006: 2010

102. bierne dziaania przeciwminowe (1) - szereg przedsiwzi, wykonywanych bez uycia

specjalistycznego uzbrojenia przeciwminowego, majcych

na celu zminimalizowanie zagroenia minowego jednostek

pywajcych

passive mine countermeasures NO-01-A012: 2012 NO-07-A108: 2012

104. bie