GIÔÙI THIEÄU MOÂN HOÏC

LUOÀNG LAÏCH

PHAÀN ISOÂNG NGOØI VAØ

DOØNG CHAÛY

CHÖÔNG I : SOÂNG NGOØII/ NGUOÀN GOÁC VAØ SÖÏ TAÏO

THAØNH SOÂNG NGOØI

Haï löu

Cöûa bieån

S (Nam)

E (Ñoâng)

W(Taây)

N(Baéc) Thöôïng

löu

•Hình thaønh qua 3 giai ñoaïn : baét nguoàn, taïo thaønh, phaân •taùn. Ña soá chaûy theo höôùng töø Taây baéc ñeán Ñoâng nam.

.II/ NHÖÕNG YEÁU TOÁ CÔ BAÛN HÌNH THAØNH SOÂNG NGOØI VIEÄT

NAM

1/ Vò trí giôùi haïn :-Vieät Nam naèm phía ñoâng nam Chaâu Aù -E&ES giaùp bieån ñoâng; W&WN giaùp Caêm Pu Chia vaø Laøo; N giaùp Trung Quoác.-Giôùi haïn : +Chieàu daøi bôûi =23o22’ (N )& 8o23’(S)+Chieàu roäng bôûi =102o10’ (W) & 109o24’ (E)

Nhaät Baûn

TRUNG QUOÁC

Moâng Coå

AÁn Ñoä

THAÙI BÌNH DÖÔNG

Vieät Nam

HAØ NOÄI

SAØI GOØN

=23o22’ (N)

= 8o23’(N)

= 109o24’ (E)

=102o10’ (E)

L AØ O

CAÊM-PU-CHIA

TRUNG QUOÁC

HUEÁ

B I E

Å N

Ñ O

 N

G

2/ Khaùi quaùt veà ñòa hìnha/ Khu vöïc Baéc Boä : ñòa hình Baéc Boä khaù phöùc taïp, phaàn lôùn laø nuùi ñaù voâi, vuøng nuùi cao taäp trung ôû phía N & WN, hình thaønh caùc cao nguyeân ôû ñoù vaø thaáp daàn veà phía E&ES. Ña soá soâng ngoøi coù höôùng chaûy töø WNES b/ Khu vöïc Trung Boä : phöùc taïp nhaát, phaàn lôùn laø ñoài nuùi, chieàu ngang raát heïp. Chính daõy nuùi Tröôøng Sôn taïo neân daùng chöõ S, soâng ngaén & doác, moät soá soâng nhö Beán Haûi, soâng Höông, soâng Veä, Thu Boàn, Traø Khuùc khoâng chaûy theo höôùng WN-ES maø töø WE (soâng Beán Haûi ) hoaëc töø WS EN. c/ Khu vöïc Nam Boä : khaù baèng phaúng, cao trung bình so vôùi maët nöôùc bieån 15m , ña soá soâng ngoøi coù höôùng chaûy töø WNES. Ngoaøi 2 h/t soâng C.Long vaø Ñ.Nai, coøn coù moät maïng löôùi keânh raïch chaèng chòt khaùc.

.III/ HEÄ THOÁNG SOÂNG NGOØI BAÉC BOÄ

1/ Heä thoáng Soâng Hoànga/ Soâng Hoàng : Baét nguoàn töø Vaân Nam Trung Quoác. Chaûy vaøo Vieät Nam hôn 510km. Doøng chaûy theo höôùng töø taây baéc ñeán ñoâng nam, soâng coù ñoä doác trung bình treân doøng chính laø 0,23m / km. Nguoàn nöôùc chuû yeáu laø do möa muøa haï, muøa caïn möïc nöôùc trung bình 2,8m, ôû Haø Noäi toái thieåu cuoái naêm chæ coøn 1,7m. Muøa luõ trung bình laø 9m, möïc nöôùc toái ña coù luùc leân tôùi 14m, vuøng haï löu soâng chòu aûnh höôûng cheá ñoä nhaät trieàu bieån vôùi bieân ñoä 2m. Luoàng laïch treân Soâng Hoàng thay ñoåi thaát thöôøng vaø coù raát nhieàu coàn baõi ngaàm, noåi ôû ven bôø hoaëc ôû caùc cöûa soâng.

b/ Caùc soâng khaùc thuoäc heä thoáng Soâng Hoàng Ña soá caùc soâng naøy ñeàu baét nguoàn töø caùc cao nguyeân thuoäc bieân giôùi phía baéc vaø taây baéc nöôùc ta. Neáu keå töø haï löu ngöôïc leân thì phía höõu ngaïn Soâng Hoàng coù caùc phuï löu nhö soâng Ninh Cô, soâng Ñaùy Reõ, Soâng Ñaø. Veà phía taû ngaïn coù soâng Traø Lyù, Soâng Luoäc, Soâng Ñuoáng, soâng Ñaùy Con, Soâng Loâ, Soâng Chaûy. Rieâng Soâng Ñuoáng vaø Soâng Luoäc laø 2 con soâng noái thoâng heä thoáng Soâng Hoàng vôùi heä thoáng soâng Thaùi Bình. Caùc soâng naøy noùi chung khaû naêng khai thaùc vaän taûi thuûy coøn coù nhieàu haïn cheá so vôùi Soâng Hoàng.

HAÛ NOÄI

S.ÑAØ

S.HOÀNG

S,CAÁMS.LOÂS.CHAÛY

C.BA LAÏT

S.ÑAÙY CON

S.LUÏC NAM

S.THAÙI BÌNH

C.THAÙI BÌNH

C.VAÊN UÙC

S.CAÀU

S.THÖÔNG

S.ÑAÙY

S.ÑUOÁNG

TRUNG QUOÁC

LAØO

SOÂNG NGOØI KHU VÖÏC BAÉC BOÄ

2/ Heä thoáng soâng Thaùi Bình a/ Soâng Thaùi Bình : Soâng Thaùi Bình khoâng coù nguoàn chính, noù ñöôïc hôïp thaønh bôûi Soâng Caàu (töø Thaùi Nguyeân), Soâng Thöông (töø OÂn Chaâu Laïng Sôn), soâng Luïc Nam ( töø Luïc Ngaïn ) doàn veà Phaû Laïi, sau ñoù taùch ra nhieàu chi löu nhö soâng Kinh Thaày ñoå ra cöûa Caám, soâng Baïch Ñaèng ñoå ra cöûa Nam Trieäu, soâng Kinh Moân ( töø ngaõ 3 Keøo ñeán ngaõ 3 Noáng ) chaûy vaøo Soâng Caám ñeå ñoå ra cöûa Caám.- Doøng chính cuûa soâng Thaùi Bình ñoå ra cöûa Thaùi Bình, cöûa Vaên UÙc, cöûa Laïch Tray.- loøng soâng Thaùi Bình roäng, nöôùc chaûy yeáu, möïc nöôùc ít thay ñoåi ñoät bieán, luoàng laïch oån ñònh, ít baõi boài, gheành, lôû…Neân taøu thuyeàn löu thoâng ñöôïc quanh naêm.

b/ Caùc soâng khaùc thuoäc heä thoáng soâng Thaùi Bình : bao goàm caùc soâng nhö Soâng Caám, soâng Baïch Ñaèng, Soâng Caàu, Soâng Thöông vaø soâng Luïc Nam. Caùc soâng naøy noùi chung ñeàu ôû möùc ñoä nhoû hôn soâng Thaùi Bình vaø khaû naêng khai thaùc vaän taûi thuûy cuõng haïn cheá hôn. 

.IV/ HEÄ THOÁNG SOÂNG NGOØI TRUNG BOÄ

Caùc soâng thuoäc khu vöïc Trung Boä keùo daøi töø Thanh Hoùa ñeán Ninh Thuaän, nhìn chung khoâng lieân keát hình thaønh caùc heä thoáng soâng maø phaân boá raûi raùc vaø phaàn lôùn soâng chæ coù 1 cöûa ra bieån, soâng coù töø 2 cöûa trôû leân raát ít. Do ñòa hình mieàn Trung vöøa daøi laïi vöøa heïp neân caùc soâng ñeàu baét nguoàn töø caùc cao nguyeân bieân giôùi phía taây Vieät – Laøo cuûa daõy nuùi Tröôøng Sôn, chính vì caùc yeáu toá naøy maø soâng ngoøi mieàn trung ñeàu ngaén vaø doác.1/ Caùc soâng coù höôùng chaûy töø taây baéc ñeán ñoâng nam- Bao goàm caùc soâng nhö : Soâng Chu, Soâng Maõ (Thanh Hoùa) ñoå ra cöûa Laïch Tröôøng, Laïch Traøo. Soâng Caû, Soâng La (Ngheä Tænh) ñoå ra cöûa Hoäi vaø cöûa Loø. Soâng Gianh,

soâng Nhaät Leä (Quaûng Bình) ñoå ra cöûa Gianh, cöûa Nhaät Leä. Soâng Thaïch Haõn (Quaûng Trò ) ñoå ra cöûa Thaïch Haõn, Ñoâng Haø. Soâng Haø Giao (Bình Ñònh) ñoå ra cöûa Quy Nhôn. Soâng Ñaø Raèng (Phuù Yeân) ñoå ra cöûa Tuy Hoøa.2/ Caùc soâng coù höôùng chaûy töø taây nam ñeán ñoâng baéc :- Bao goàm caùc soâng nhö : Soâng Höông (Hueá) ñoå ra cöûa Thuaän An. Soâng Thu Boàn (Quaûng Nam) ñoå ra cöûa Hoäi An. Soâng Traø Khuùc, Soâng Veä (Quaûng Ngaõi) ñoå ra cöûa Coå Luõy, rieâng Soâng Veä ñoå ra 2 cöûa laø cöûa Myõ YÙvaø cöûa Coå Luõy.3/ Soâng coù höôùng chaûy töø taây sang ñoâng :- Chæ coù moät con soâng duy nhaát chaûy theo höôùng ñoù laø soâng Beán Haûi ( Quaûng Trò) ñoå ra cöûa Tuøng.

 

SOÂNG NGOØI KHU VÖÏC TRUNG BOÄ

B.THUÛY

S.LA

S.CAÛ

C.HOÄI

S.GIANH

C.NHAÄT LEÄ

S.BHAÛI

C.TUØNG

HUEÁ

ÑAØ NAÜNG

S.THU BOÀN

C.HOÄI AN

Q.NGAÕI

Q.NHÔN

S.ÑAØ RAÈNG

VINH

Ñ.HÔÙI

Q.TRÒ

HAÛI NAM

LAØO

CAÊM-PU-CHIA

BIEÅN ÑOÂNG

.V/ HEÄ THOÁNG SOÂNG NGOØI NAM BOÄ

1/ Heä thoáng soâng Cöûu LongHeä thoáng soâng Cöûu Long laø phuï löu cuûa soâng Meâ Coâng, baét nguoàn töø Taây Taïng thuoäc tænh Vaân Nam Trung Quoác, ôû ñoä cao 5000m, chieàu daøi toaøn boä tôùi 4200km, chaûy qua caùc nöôùc nhö Mieán Ñieän, Laøo, Thaùi Lan, Caêm Pu Chia, phaàn chaûy vaøo nöôùc ta chæ laø ñoaïn ngaén cuûa haï löu soâng Meâ Coâng theo höôùng töø taây baéc ñeán ñoâng nam, chia nhaùnh taïi ngaõ 3 Noâng Peânh thaønh Soâng Tieàn vaø Soâng Haäu. Ngoaøi ra coøn coù moät heä thoáng keânh , raïch chaèng chòt khaùc taïo thaønh maïng löôùi noái thoâng caùc soâng laïi vôùi nhau voâ cuøng thuaän lôïi cho giao thoâng thuûy vaän.

a/ Soâng Tieàn : Nhaùnh chaûy ôû phía baéc laø Soâng Tieàn, daøi330km chaûy qua caùc tænh Ñoàng Thaùp, Cöûu Long, Tieàn Giang vaø Beán Tre. Soâng Tieàn ñoå ra bieån bôûi 4 chi löu vaø 6 cöûa :- Soâng Coå Chieân daøi 74km ñoå ra 2 cöûa laø cöûa Coå Chieân vaø cöûa Cung Haàu. - Soâng Haøm Luoâng daøi 72km ñoå ra cöûa Haøm Luoâng - Soâng Ba Lai daøi 68km ñoå ra cöûa Ba Lai - Soâng Myõ Tho daøi 42km ñoå ra 2 cöûa laø cöûa Ñaïi vaø cöûa Tieåu. b/ Soâng Haäu : Nhaùnh chaûy ôû phía nam laø Soâng Haäu, daøi 319km, chaûy qua caùc tænh nhö An Giang, Ñoàng Thaùp, Haäu Giang, Cöûu Long. - Soâng Haäu ñoå ra bieån bôûi 3 cöûa laø Ñònh An, Ba Thaùc vaø Tranh Ñeà.

2/ Heä thoáng soâng Ñoàng Nai : Heä thoáng soâng Ñoàng Nai chuû yeáu baét nguoàn töø trong nöôùc nhö cao nguyeân Laâm Vieân vaø Di Linh, do caùc nhaùnh phuï löu nhö Ña Nhim, Ña Dung, La Ngaø vaø Soâng Beù hôïp thaønh. Bao goàm caùc soâng nhö soâng Ñoàng Nai, soâng Saøi Goøn, soâng Vaøm Coû Ñoâng vaø Vaøm Coû Taây, soâng Loøng Taøu, ñoå ra moät doøng chính laø soâng Nhaø Beø vaø moät cöûa chính laø cöûa Soaøi Raïp. Nhaùnh phuï theo soâng Loøng Taøu ñoå ra cöûa phuï laø cöûa Caàn Giôø, ngoaøi ra coøn nhieàu keânh, raïch nhoû khaùc, choå saâu nhaát laø cöûa Soaøi Raïp vaø ngaõ 3 Ñeøn Ñoû. - Rieâng soâng Ñoàng Nai daøi vaøo khoaûng 500km, roäng töø 40 600m, ôû haï löu coù nôi roäng töø 600 700m, taøu bieån coù troïng taûi haøng vaïn taán coù theå vaøo saâu trong noäi ñòa. 

SAØI GOØN

THUÛ DAÀU MOÄT

S.LA NGAØ

S.ÑOÀNG NAIS.BEÙ

TAÂY NINH

CAØ MAU

CAÀN THÔ

S.TIEÀN

S.HAÄU

BAÏC LIEÂU

PHUÙ QUOÁC

COÂN ÑAÛO

SOÂNG NGOØI KHU VÖÏC NAM BOÄ

CAÊM – PU - CHIA

C.SOAØI RAÏPC.TIEÅUC.ÑAÏI

C.BA LAIC.HAØM LUOÂNG

C.ÑÒNH ANC.BA THAÙCC.TRANH ÑEÀ

C.COÅ CHIEÂNC.CUNG HAÀU

CHÖÔNG II : DOØNG CHAÛY.I/ QUAN HEÄ GIÖÕA CHAÁT ÑAÁT, LOØNG SOÂNG VAØ DOØNG CHAÛY

1/ Chaát ñaát : Trong beà maët cuûa lôùp voõ traùi ñaát bao boïc quanh noù ñöôïc taïo thaønh baèng nhieàu lôùp ñaát hôïp laïi, rieâng ôû ñaây chuùng ta chæ ñeà caäp ñeán 3 loaïi ñaát cô baûn lieân quan ñeán soâng ngoøi laø :a/ Ñaát buøn : Laø loaïi ñaát coù haït kích thöôùc nhoû, hình caàu, boùng, nhaün, nheï vaø trôn. Thöôøng coù maøu toái nhö naâu xaùm, xaùm tro, coù troïng

löôïng rieâng gaàn baèng vôùi nöôùc, deã hoøa laãn, khi laéng ñoäng ñaát buøn

thöôøng meàmdeûo, chaäm thoaùt nöôùc, laâu khoâ vaø

cöùng raén khi khoâ.

b/ Ñaát caùt : Laø loaïi ñaát coù haït kích thöôùc nhoû nhöng lôùn hôn ñaát buøn töø 2 ñeán haøng chuïc laàn, ít hoøa tan trong nöôùc, hình theå ña daïng, beà maët thöôøng thoâ nhaùm, coù maøu vaøng caùt , vaøng naâu, troïng löôïng rieâng so vôùi nöôùc naëng hôn töø 2 laàn trôû leân, duø öôùt hay khoâ ñeàu cöùng, rôøi raïc ít baùm dính, nhanh thoaùt nöôùc vaø mau khoâ.c/ Ñaát soûi : Laø loaïi ñaát ñaù do quaù trình phaân hoùa laâu ñôøi taïo thaønh, chuùng coù hình theå ña daïng, lôùn hôn so vôùi ñaát caùt töø haøng chuïc ñeán haøng traêm laàn trôû leân, beà maët thöôøng saàn suøi, loài loõm, nhaùm. Ñaát soûi thöôøng coù maøu vaøng, naâu, naâu ñoû, troïng löôïng rieâng lôùn, khoâng hoøa laån trong nöôùc, chuùng raát cöùng, duø khoâ hay öôùt ñeàu rôøi raïc, khoâng lieân keát.2/ Loøng soâng : - Laø beà maët phaàn ñaát tieáp xuùc quanh ngoaøi doøng chaûy,

keùo daøi töø nôi baét nguoàn ñeán cöûa soâng ra bieån, phía treân luoân ñöôïc phuû baèng nhieàu lôùp ñaát khaùc nhau, loøng soâng thöôøng dieãn bieán thay ñoåi phöùc taïp nhö : saâu, caïn, coàn, baõi, chöôùng ngaïi vaät vv…Nhöõng thay ñoåi ñoù cô baûn laø do caùc thaønh phaàn chaát di ñoäng trong nöôùc laéng tuï taïo thaønh maø doøng chaûy ñoùng vai troø chuû ñoäng.3/ Doøng chaûy :- Laø quaù trình di chuyeån thoaùt nöôùc cuûa caùc khoái nöôùc lieân tuïc töø nôi cao xuoáng nôi thaáp taïo thaønh doøng chaûy. Noù luoân taùc duïng baøo moøn tröïc tieáp beà maët cuûa phaàn ñaát tieáp xuùc nhö löu vöïc, bôø, ñaùy soâng. Khaû naêng baøo moøn vaø laéng ñoäng trong quaù trình hoaït ñoäng cuûa doøng chaûy phuï thuoäc vaøo löu toác, ñoä doác vaø ñieàu kieän khí töôïng, thuûy vaên, vaøo chaát ñaát ñaùy, vaøo hình thaùi loøng soâng vv… quyeát ñònh.

.II/ AÛNH HÖÔÛNG CUÛA THÔØI TIEÁT, KHÍ HAÄU ÑEÁN DOØNG

CHAÛY VAØ GIAO THOÂNG THUÛY VAÄN

1/ Thôøi tieát :- Laø nhöõng dieãn bieán thay ñoåi nhanh veà nhieät ñoä ( noùng, laïnh, möa, naéng ) cuûa moâi tröôøng khí quyeån trong thôøi gian ngaøy, thaùng.- Thôøi tieát thöôøng dieãn bieán thay ñoåi maø söï thay ñoåi lôùn cuûa noù thöôøng xaûy ra hieän töôïng boác hôi neáu naéng noùng vaø ngöng tuï thaønh maây möa vv…Taïo ra söï maát caân baèng cuûa nöôùc trong töï nhieân.

2/ Khí haäu : - Laø nhöõng dieãn bieán thay ñoåi cuûa thôøi tieát theo chu kyø tuaàn hoaøn töông ñoái haøng naêm vaø theo töøng khu vöïc cuûa ñòa caàu.- Tuøy thuoäc vaøo caùc kinh, vó ñoä maø caùc cheá ñoä khí haäu coù söï tuaàn hoaøn khaùc nhau. Rieâng vôùi nöôùc ta thuoäc khí haäu xích ñaïo nhieät ñôùi gioù muøa, ñöôïc dieãn bieán tuaàn hoaøn theo chu kyø naêm laø 2 muøa, muøa khoâ vaø muøa möa.- Löôïng nöôùc möa nhieàu nhaát trung bình vaøo thaùng 8 aâm lòch, neân vaøo nhöõng ngaøy thaùng naøy luoàng laïch nöôùc ta thay ñoåi nhanh vaø phöùc taïp, nhaát laø vaøo nhöõng ngaøy coù baõo, ngoaøi gioù maïnh vaø xoaùy coøn keøm theo möa to gaây neân luõ luït, taïo thaønh doøng chaûy phuû luoàng raát nguy hieåm.

3/ Baõo nhieät ñôùi vaø caùc bieän phaùp phoøng choáng baõo :a/ Baõo vaø aûnh höôûng cuûa baõo : baõo laø moät vuøng aùp suaát thaáp cuûa khoâng khí phaùt sinh treân caùc bieån nhieät ñôùi vôùi söùc gioù maïnh töø caáp 8 trôû leân ( 62km/ h trôû leân). Baõo thöôøng keøm theo möa to vaø nhieàu hieän töôïng khaùc. Neáu vuøng aùp suaát thaáp cuûa khoâng khí phaùt sinh treân caùc bieån nhieät ñôùi chæ coù gioù maïnh caáp 6, caáp 7 thì ñöôïc goïi laø aùp thaáp nhieät ñôùi.- AÙp thaáp nhieät ñôùi vaø baõo ñeàu laø nhöõng hieän töôïng thôøi tieát nguy hieåm. Möùc ñoä nguy hieåm phuï thuoäc vaøo tình hình gioù maïnh, tình hình soùng bieån vaø möa.b/ Caùc bieän phaùp tieán haønh phoøng choáng baõo : - Khi ñöôïc tin baùo coù baõo, neáu coøn ñaäu ôû beán hoaëc caûng, thì coù theå xin hoaûn leänh rôøi beán ñeå laøm coâng taùc phoøng choáng baõo taïi beán.

4- Quyõ ñaïo baõo nhieät ñôùi :

Xích ñaïo 0o

Nam baùn caàu

Baéc baùn caàu 20o

20o

Baùn voøng nguy hieåm

Baùn voøng haøng haûi ñöôïc

Baùn voøng haøng haûi ñöôïc

Baùn voøng nguy hieåm

- Tröôøng hôïp ñang treân ñöôøng ñi maø ñöôïc tin coù baõo, neáu coøn thôøi gian thì toát nhaát laø tìm nôi neo ñaäu an toaøn taïi moät beán hay caûng naøo gaàn nhaát. Luùc naøy thuyeàn tröôûng phaûi cho trieån khai nhanh choùng caùc coâng vieäc sau ñaây : + Leänh cho thuûy thuû coá ñònh taát caû caùc trang thieát bò duïng cuï treân taøu goïn gaøng, chaéc chaén, haï thaáp ñoä cao cuûa coät tín hieäu hoaëc coät buoàm (neáu coù theå ñöôïc), ñöa caàn caåu veà vò trí quy ñònh. Kieåm tra vaø laøm kín naép haàm haøng ñeà phoøng nöôùc bieån hoaëc nöôùc möa coù theå traøn vaøo laøm hö hoûng haøng hoùa, taêng cöôøng neo vaø gia coá theâm daây buoäc taøu. Taêng cöôøng ñeäm va veà phía maïn tieáp xuùc vôùi caàu taøu hoaëc vôùi phöông tieän khaùc, khi buoäc daây phaûi ñaûm baûo an toaøn, chaéc chaén, ñuùng kyõ thuaät.+ Ñoái vôùi nhaø beáp phaûi chuaån bò côm vaø khaåu phaàn aên döï phoøng tröôùc khi baõo ñeán, ñoàng thôøi thu doïn noài neâu,

baùt dóa, beáp daàu xeáp vaøo thuøng coù ñeäm loùt baèng vaät lieäu meàm khoâng ñeå rung laéc laøm ñoå beå.+ Phaûi luoân luoân cöû moät toà thöôøng tröïc ôû taøu vaø gaàn khu vöïc ñaäu taøu ñeå khi caàn coù theå huy ñoäng kòp thôøi phoøng choáng baõo, khi baõo ñeán taát caû thuyeàn vieân phaûi coù maët treân taøu nghieâm chænh thöïc hieän meänh leänh cuûa ngöôøi chæ huy moät caùch chính xaùc vaø hieäu quaû nhaát.+ Ñoái vôùi y taù cuûa taøu phaûi chuaån bò saün moät soá thuoác, boâng baêng caàn khi caáp cöùu.- Tröôøng hôïp baõo aäp ñeán baát ngôø khi taøu ñang haønh trình thì thuyeàn tröôûng cuõng phaûi toå chöùc caùc bieän phaùp nhö treân ñoàng thôøi vaän duïng heát khaû naêng ñieàu ñoäng cuûa mình vaø coâng suaát cuûa maùy taøu ñeå ñöa taøu vaøo nhöõng nôi an toaøn hoaëc traùnh cho taøu bò troâi daït vaøo nhöõng nôi nguy hieåm.

.III/ ÑAËC TÍNH CÔ BAÛN CUÛA THUÛY TÓNH VAØ ÑOÄNG LÖÏC

HOÏC 1/ ÔÛ ñieàu kieän tónh : - Nöôùc laø moät trong nhöõng daïng chaát loûng, khi caùc khoái nöôùc ôû ñieàu kieän tónh coù nhöõng ñaëc tính nhö sau :+ Luoân coù xu höôùng caân baèng, phaúng veà maët thoaùng.+ Luoân caân baèng löïc taùc duïng ôû moïi höôùng.2/ ÔÛ ñieàu kieän ñoäng :- Khi caùc chaát loûng chuyeån ñoäng thì traïng thaùi dieãn bieán cuûa chuùng nhö sau :+ Coù söï ma saùt trôn, tröôït vaø baùm dính vôùi phaàn tieáp xuùc tónh xung quanh.+ Coù quaùn tính tyû leä thuaän vôùi toác ñoä khoái löôïng cuûa noù.

+ Coù xu höôùng c/ñoäng thaúng töø nôi P cao ñeán nôi P thaáp.+ Coù xu höôùng trôû veà traïng thaùi caân baèng veà maët phaúng khi ngoaïi löïc thoâi taùc duïng.+ Gaëp vaät caûn chuùng coù söï c/ñ ñoåi höôùng, v, söï thay ñoåi naøy p/thuoäc vaøo phöông c/ñ cuûa d/chaûy & beà maët vaät caûn. Doøng chaûy an toaøn thöôøng coù maøu xanh thaåm, saâu hôn, beà maët phaúng vaø eâm, keùo daøi lieân tuïc vaø coù v nhanh hôn so vôùi nhöõng doøng chaûy khaùc hoaëc vôùi hai beân bôø .Ngöôïc laïi nhöõng doøng chaûy khoâng an toaøn coù maøu saùng laáp laùnh nhaát laø vaøo nhöõng ñeâm traêng saùng hay trôøi naéng to, beà maët doøng chaûy xuaát hieän doøng nöôùc cuoän, xoaùy, coù nhieàu ngaán nöôùc, soùng nhaáp nhoâ goà gheà hoaëc coù boït traéng, doøng chaûy khoâng lieân tuïc hay giaùn ñoaïn thì ñoù laø nhöõng nôi khoâng oån ñònh , ñaùy soâng dieãn bieán phöùc taïp raát nguy hieåm cho vieäc chaïy taøu.

.IV/ ÑAËC ÑIEÅM CUÛA CAÙC DAÏNG ÑOAÏN SOÂNG

1/ Daïng ñoaïn soâng thaúng :

Maët caét ngang soâng

maët nöôùc

ÔÛ giöõa soâng saâu

baõi ven bôø

Bôø doi

Baõi caïn

Nöôùc saâuBôø vònh

maët caét ngang soâng

2/ Daïng ñoaïn soâng cong

.V/ ÑAËC ÑIEÅM DIEÃN BIEÁN CUÛA

ÑAÙY SOÂNG QUA CAÙC GIAI ÑOAÏN1/ Giai ñoaïn thöôïng löu :

Thöôïng löuHaï löu

Maët caét doïc soâng

Thöôïng löu

Chöôùng ngaïi vaät

Maët caét doïc soâng

Thöôïng löuThöôïng löuHaï löu

Chöôùng ngaïi vaät

2/ Giai ñoaïn trung löu a/ Veà muøa möa : giai ñoaïn naøy maëc duø löu toác giaûm nhöng khoâng ñaùng keå, veà muøa möa haàu nhö nöôùc chaûymoät chieàu, coàn baõi hình thaønh töông töï nhö giai ñoaïn thöôïng löu nhöng ñuoâi coàn hoaëc baõi ngaàm ngaén hôn. b/ Veà muøa khoâ : coàn baõi hình thaønh caû 2 phía

3/ Giai ñoaïn haï löu : ñaây laø ñieàu kieän lyù töôûng ñeå laéng ñoäng caùc chaát di ñoäng trong nöôùc. Coàn, baõi hình thaønh veà caû 2 phía töông ñoái ñeàu, ñuoâi coàn lan toûa ra 2 beân.

Maët caét doïc soâng

Thöôïng löuThöôïng löuHaï löu

Chöôùng ngaïi vaät

A

B

C

D

E

Thöôïng löu

Haï löu

.VI/ QUY LUAÄT DIEÃN BIEÁN CUÛA CAÙC DAÏNG DOØNG CHAÛY 1/ Doøng chaûy phaân luoàng :

Doøng chaûyan toaøn

2/ Doøng chaûy phuû luoàng :-Doøng chaûy phuû luoàng thöôøng xuaát hieän vaøo muøa nöôùc lôùn, nhaát laø nhöõng ngaøy coù luõ, möïc nöôùc soâng daâng leâncao ñoät ngoät. Ñaëc ñieåm cuûa doøng chaûy phuû luoàng laø:Laøm cho ngöôøi ñieàu khieån phöông tieän treân soâng maátphöông höôùng, khoù xaùc ñònh luoàng ñi an toaøn.

Bôø loài (bôø doi)

Bôø loõm ( bôø vònh )

Doøng chaûy treân maët

Doøng chaûy

döôùi ñaùy

Ñöôøng chaïy

taøu an toaøn

3/ Doøng chaûy vaën : Thöôøng xuaát hieän ôû nhöõng ñoaïn soâng cong vaø sinh rahai doøng chaûy gaàn nhö ngöôïc chieàu nhau : 1 doøng treân maët vaø 1 doøng döôùi ñaùy.

Taâm xoaùy

Xu theá cuûa doøng chaûy

4/ Ñaëc ñieåm dieån bieán cuûa doøng chaûy xoaùy:a/ Doøng chaûy xoaùy aâm aùp truïc ñöùng :Thöôøng gaëp ôû ñoaïn soâng coù bôø loõm, taïo thaønh doøngchaûy roái cuoän troøn theo hình troân oác töø treân xuoáng döôùi, taâm xoaùy nhö caùi roán nöôùc bò loõm haún xuoáng.

Xu höôùng cuûa caùi beø

beø

Taâm

xoaùy

b/ Doøng chaûy xoaùy döông aùp truïc ñöùng :Sinh ra doøng chaûy naøy laø do doøng nöôùc ñang ñi thaúnggaëp bôø loài hay gheành ñaù, chöôùng ngaïi vaät aên nhoâ ra Soâng. Doøng chaûy coù dieãn bieán ngöôïc laïi vôùi doøng chaûy xoaùy aâm aùp truïc ñöùng.

Doøng xoaùyTruïc

ngang

Ñaùy soâng daïng baäc

theàm

c/ Doøng chaûy xoaùy truïc ngang :Doøng chaûy ñang ñi thaúng do gaëp ñaùy soâng khoâng baèng phaúng daïng baäc theàm (tam caáp) neân bò maát thaêng baèng vaø ñaâm thaúng xuoáng ñaùy, sau ñoù môùi ngoùc leân laïi bò doøng nöôùc treân maët xoâ tôùi buoäc chuùng phaûi chaûy cuoän troøn quanh ñöôøng truïc naèm ngang.

PHAÀN IITHUÛY TRIEÀU – COÂNG

TAÙC QUAÛN LYÙ PHAÂN CAÁP LUOÀNG, TUYEÁN –

BAÛN ÑOÀ VAØ LÖÔÏC ÑOÀ ÑÖÔØNG SOÂNG

• CHÖÔNG I : THUÛY TRIEÀU – COÂNG TAÙC QUAÛN LYÙ PHAÂN

CAÁP LUOÀNG, TUYEÁN• I/ KHAÙI NIEÄM VEÀ THUÛY TRIEÀU

1/ Ñònh nghóa thuûy trieàu : Hieän töôïng nöôùc bieån daâng leân vaø haï xuoáng trong moät ngaøy ñeâm goïi laø thuûy trieàu.2/ nguyeân nhaân sinh ra thuûy trieàu : coù 2 thuyeát - Thuyeát tónh löïc hoïc cuûa Niu Tôn - Thuyeát ñoäng löïc hoïc cuûa La-Pô-LaùtCoù 3 loaïi trieàu chính laø : Nhaät trieàu, baùn nhaät trieàu vaø taïp trieàu.- Nhaät trieàu laø trong (24h50’) traêng coù 1 laàn NL vaø 1 laàn NX. Nhö khu vöïc Hoøn Gai, Ñoà Sôn vaø Hoøn Daáu.- Baùn nhaät trieàu laø (24h50’) traêng coù 2 laàn nöôùc leân vaø 2 laàn nöôùc xuoáng, nhö vuøng bieån phía ñoâng Nam Boä.   Taïp trieàu laø h/hôïp 2 loaïi trieàu noùi treân nhö vuøng bieån mieàn Trung. Thaùng coù soá ngaøy nhaät trieàu > soá ngaøy baùn nhaät/tr thì goïi laø nhaät/tr khoâng ñeàu nhö ôû caûng Cöûa Hoäi vaø ngöôïc laïi laø baùn nhaät trieàu khoâng ñeàu nhö ôû Quy Nhôn, Saøi Goøn. Khi möïc nöôùc trieàu leân goïi laø TL, möïc nöôùc cao nhaát goïi laø ÑT, khi möïc nöôùc xuoáng laø TX, möïc nöôùc thaáp nhaát goïi laø chaân trieàu.

Ch/ leäch möïc nöôùc giöõa ñænh trieàu vaø chaân trieàu cuûa 2 con trieàu lieàn nhau goïi laø cheânh leäch trieàu. Khoaûng thôøi gian töø luùc xuaát hieän ch/ trieàu ñeán ñænh trieàu lieàn sau ñoù goïi laø thôøi gian trieàu daâng ( TD ), khoaûng th/gian ngöôïc laïi töø luùc xuaát hieän ñ/ trieàu ñeán chaân trieàu keá sau ñoù goïi laø thôøi gian trieàu ruùt ( TR ). Khoaûng th/ gian giöõa 2 laàn xuaát hieän ñænh trieàu hoaëc chaân trieàu lieàn nhau goïi laø chu kyø trieàu.

Hñ

Hc Hc

Td Tr

Chu kyø trieàu

 3/ Ñaëc ñieåm thuûy trieàu : Trong thôøi gian nöûa thaùng, möïc nöôùc trieàu cuõng theo moät quy luaät nhaát ñònh, töø trieàu keùm taêng daàn leân ñeán trieàu trung bình, roài ñeán trieàu cöôøng vaø sau ñoù giaûm daàn xuoáng trieàu trung bình ñeán trieàu keùm.

15 ngaøy trong thaùng

1 3 5 7 9 12 15 TG

ÔÛ caùc cöûa soâng roäng nhöng caïn thöôøng coù nhieàu baõi caùt ngaàm, khi thuûy trieàu leân maïnh, soùng trieàu lôùn tieán vaøo coï xaùt vôùi ñaùy soâng vaø bò bieán daïng, taïo thaønh nhöõng ñôït soùng thaúng ñöùng nhö böùc töôøng nöôùc chaén ngang cöûa soâng, nöôùc tieáp tuïc doàn leân laøm cho cheânh leäch trieàu taêng leân. Cheânh leäch toác ñoä truyeàn ñænh soùng vaø chaân soùng cuõng taêng leân, ñænh phía sau ñuoåi kòp chaân soùng phía tröôùc, ñænh soùng caøng cao thì maët tröôùc soùng trieàu caøng trôû neân doác ñöùng vaø khi tieán ngöôïc soâng bò ñoå vôõ gaây neân tieáng keâu raát döõ doäi. Nhöõng kyø nöôùc cöôøng, soùng trieàu daâng leân raát khuûng khieáp, toác ñoä truyeàn soùng trieàu raát lôùn, coù nôi ñaït töø 8 10m/s. ÔÛ cöûa soâng Ama-Zoân (Nam Myõ), cöûa soâng Tieàn Ñöôøng (Trung Quoác), chieàu cao kyø nöôùc cöôøng coù theå leân ñeán 6m.

Thuûy trieàu leân xuoáng maïnh laøm xoùi lôû loøng soâng, cuoán phuø sa ra bieån, loøng soâng ít bò boài laéng, nhö ôû soâng Saøi Goøn loøng soâng ít bò boài laïi roäng vaø saâu neân taøu 1 vaïn taán coù theå ñi saâu vaøo noäi ñòa caùch bôø bieån 86km. Rieâng vònh Baéc Boä, thuûy trieàu yeáu hôn, soâng ngoøi mang nhieàu phuø sa neân ôû caùc cöûa soâng thöôøng hay bò boài, nhaát laø caûng Haûi Phoøng neân phaûi naïo veùt thöôøng xuyeân. Ngöôøi ta coøn lôïi duïng thuûy trieàu ñeå töôùi nöôùc, tieâu nöôùc cho ñoàng ruoäng. Thuûy trieàu laø moät kho naêng löôïng voâ taän, öôùc tính theá giôùi coù theå khai thaùc thuûy trieàu vôùi 1 nghìn trieäu ki-loâ-oaùt gaáp röôõi naêng löôïng cuûa taát caû soâng ngoøi coäng laïi. Thöïc ra ñeå giaûi thích thaät ñaày ñuû tính chaát phöùc taïp cuûa thuûy trieàu coøn phaûi xeùt ñeán ñòa hình, ñòa chaán, möùc ñoä thoâ nhaùm goà gheà cuûa ñaùy bieån, möùc ñoä roäng heïp, noâng saâu cuûa caùc cöûa soâng vaø tình hình thay ñoåi cuûa khí töôïng thuûy vaên.

.II/ ÑAËC ÑIEÅM CUÛA THUÛY TRIEÀU CAÙC VUØNG VEN BIEÅN

NÖÔÙC TA 1/ Vuøng bieån töø Baéc Boä ñeán Cöûa Tuøng (Quaûng Trò):a/ Vuøng Baéc Boä vaø Thanh Hoùa: Th/trieàu vuøng naøy thuoäc c/ñ nh/trieàu thuaàn nhaát, haàu heát chæ coù 1 laàn NL vaø 1 laàn NR. Bieân ñoä t/b töø 3 4m. Vuøng laân caän H/Phoøng vaø H/ Gai chæ coù chöøng 1 ñeán 3 ngaøy coù 2 laàn nöôùc lôùn vaø 2 laàn nöôùc roøng. Ngaøy coù 2 laàn NL vaø 2 laàn NR laø Q/Ninh, N/Bình vaø NTh/Hoùa coù 5 7 ngaøy, töø ST/H trôû vaøo coù 8 12 ngaøy. b/ Vuøng Ngheä Tónh ñeán Cöûa Tuøng : Vuøng NgTónh thuoäc c/ñ nh/trieàu khoâng ñeàu, coù tôùi gaàn nöûa soá ngaøy xuaát hieän 2 laàn NL, 2 laàn NR, vuøng töø Roøn ñeán Cöûa Tuøng thuoäc c/ñ baùn nhaät trieàu.

2/ Vuøng bieån töø baéc Quaûng Trò tôùi phía W vaø SNam Boä :a/ Vuøng ven bieån Quaûng Trò Thöøa Thieân, Baéc Quaûng Nam : cheá ñoä thuûy trieàu ôû vuøng naøy haàu heát laø baùn nhaät trieàu khoâng ñeàu, coù nhöõng khu vöïc baùn nhaät trieàu xen giöõa (vuøng laân caän cöûa Thuaän An). Vuøng QTrò, TThieân haàu heát caùc ngaøy trong thaùng coù 2 laàn TL vaø 2 laàn TX, caùch khoaûng treân döôùi 6 giôø, rieâng vuøng N QNam, trieàu leân xuoáng phöùc taïp hôn vaø tính chaát nhaät trieàu baét ñaàu roõ daàn. Moãi thaùng coù töø 5 10 ngaøy chæ coù 1 laàn trieàu leân vaø 1 laàn trieàu xuoáng. Ñoä lôùn trieàu giaûm daàn töø Cöûa Vieät tôùi Thuaän An vaø taêng daàn töø ñaây ñeán Ñaø Naüng. Trong kyø nöôùc cöôøng ñoä lôùn trieàu Cöûa Vieät khoaûng treân döôùi 0,5m, taïi Ñaø Naüng khoaûng treân döôùi 1m.

b/ Vuøng ven bieån töø giöõa Quaûng Nam tôùi baéc Nam Boä : Taïi QNhôn & vuøng QNgaõi ñeán NTrang haøng thaùng soá ngaøy nh/trieàu chieám khoaûng 18 22 ngaøy. Ôû caùc khu vöïc chuyeån tieáp veà phía baéc vaø phía nam, soá ngaøy nhaät trieàu coù ít hôn moät chuùt 10 15 ngaøy, Thôøi gian trieàu daâng thöôøng laâu hôn thôøi gian trieàu ruùt.   Ngaøy trong

thaùng

2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30

Ñöôøng bieåu dieãn möïc nöôùc trieàu trong moät thaùng taïi Ñaø Naüng

m2

1

0

c/ Vuøng ven bieån töø Ba Kieåm ñeán muõi Caø Mau : Thuûy trieàu vuøng naøy coù ñaëc tính gioáng thuûy trieàu vuøng caûng chính Vuõng Taøu cheá ñoä baùn nhaät trieàu khoâng ñeàu. Vôùi cheânh leäch roõ reät giöõa ñoä cao NLC, NLT & NRC, NRT. Ñoä lôùn trieàu khoaûng 3 4m trong kyø nöôùc cöôøng, thuoäc loaïi lôùn nhaát Vieät Nam. Ngaøy trong

thaùng

Ñöôøng bieåu dieãn möïc nöôùc trieàu trong moät thaùng taïi Vuõng Taøu

2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 304

3210

m

d/ Vuøng bieån phía taây vaø nam Nam Boä : Thuûy trieàu vuøng bieån phía taây vaø nam Nam Boä khaùc xa thuûy trieàu ôû vuøng bieån phía ñoâng Nam Boä (maø ñieån hình laø khu vöïc cöûa soâng Cöûu Long, Vuõng Taøu). Trong khi thuûy trieàu vuøng bieån phía ñoâng coù tính chaát baùn nhaät trieàu khoâng ñeàu vôùi bieân ñoä khaù lôùn thì ôû vuøng bieån phía taây thuûy trieàu phaàn lôùn coù tính chaát nhaät trieàu thuaàn nhaát hoaëc hôi khoâng ñeàu, vôùi bieân ñoä khoâng lôùn nhöng dieãn bieán khaù phöùc taïp giöõa nôi naøy vaø nôi khaùc. Ñoä lôùn trung bình cuûa thuûy trieàu ôû vuøng naøy khoaûng treân döôùi 1m. Haøng ngaøy chæ coù moät laàn trieàu leân vaø moät laàn trieàu xuoáng, rieâng kyø nöôùc keùm , coù theå sinh theâm con nöôùc, trong thaùng coù khoaûng 2 3 ngaøy coù 2 laàn trieàu leân vaø 2 laàn trieàu xuoáng trong ngaøy.

e/ Vuøng ngoaøi khôi Bieån Ñoâng, theàm luïc ñòa phía Nam, vònh Thaùi Lan : Taïi vuøng ngoaøi khôi roäng lôùn Bieån Ñoâng trong ñoù coù quaàn ñaûo Tr/Sa vaø H/ Sa, chuû yeáu laø c/ñ nh/trieàu khoâng ñeàu gioáng nhö ôû caûng Quy Nhôn. Vuøng quaàn ñaûo Tröôøng Sa, thuûy trieàu raát ít thay ñoåi theo khoâng gian song taïi mieàn rìa ñoâng nam cuûa quaàn ñaûo naøy, ñoä lôùn trieàu coù xu höôùng taêng leân. Töø Baïch Hoå – Coân Ñaûo trôû vaøo (caùch bôø khoaûng 150 km) thuûy trieàu thay ñoåi ñaùng keå theo khoâng gian : ñaëc tính nhaät trieàu khoâng ñeàu yeáu daàn vaø ñaëc tính baùn nhaät trieàu khoâng ñeàu taêng daàn khi ñi gaàn vaøo bôø ôû phía taây, ñoàng thôøi ñoä lôùn thuûy trieàu cuõng taêng leân roõ reät. Vuøng ngoaøi khôi Thaùi Lan trong ñoù coù ñaûo Thoå Chu thieân veà nhaät trieàu khoâng ñeàu hoaëc nhaät trieàu ñeàu trong ñoù Haø Tieân ñöôïc choïn laøm caûng chính.

.III/ BAÛNG THUÛY TRIEÀU – SÖÛ DUÏNG

BAÛNG THUÛY TRIEÀU/ Moät soá quy öôùc vaø thuaät ngöû :a/ Kyù hieäu veà tuaàn traêng :

Khoâng traêng hay traêng non

Traêng troøn

Traêng thöôïng huyeàn

Traêng haï huyeàn

thöôïng huyeàn

Haï huyeàn

Voïng

soùc

b/ Xích vó ( ) laø gì ? Taïi sao khi noùi veà thuûy trieàu ñeàu coù ñeà caäp ñeán xích vó cuûa maët traêng

Traùi ñaát

Quyõ ñaïo cuûa maët traêng

Maët traêng coù = 0 Maët phaúng xích ñaïo Traùi ñaát

NGÖÔØI TA COÙ THEÅ TÍNH GIÔØ MOÏC LAËN CUÛA MAËT TRAÊNG THOÂNG QUA

SÖÏ LIEÂN HEÄ GIÖÕA MAËT TRAÊNG VAØ MAËT TRÔØI NHÖ SAUNEÁU GOÏI GIÔØ QUA KINH TUYEÁN NGÖÔØI QUAN SAÙT LAØ TK (MAËT

TRÔØI) = 12 GIÔØ TRÖA

THÌ Tmoïc(MAËT TRÔØI) = 12GIÔØ - 6GIÔØ = 6GIÔØ SAÙNG

Tlaën(MAËT TRÔØI) = 12GIÔØ + 6GIÔØ = 18GIÔØ CHIEÀU

MAØ TK (MAËT TRAÊNG) = TK (MAËT TRÔØI) + 0,8.B(TRAÊNG) HAY

TK (MAËT TRAÊNG) = TK (MAËT TRÔØI) + 48Phuùt NGAØY AÂM LÒCH

VAÄY TA COÙ : Tmoïc(MAËT TRAÊNG) = TK (MAËT TRAÊNG) - 6GIÔØ

Tlaën(MAËT TRAÊNG) = TK (MAËT TRAÊNG + 6GIÔØ

c/ Möùc nöôùc, möùc thuûy trieàu vaø soá 0 haûi ñoà :- Soá 0 haûi ñoà (coøn goïi laø möùc saâu haûi ñoà) laø möùc nöôùc chuaån töø maët ñeán ñaùy bieån ñöôïc caùc quoác gia quy ñònh rieâng cho vuøng bieån cuûa mình maø taïi ñoù khoâng coù cheânh leäch trieàu. Do ñoù maø möùc nöôùc = Möùc thuûy trieàu + Möùc saâu haûi ñoà

  Möùc thuûy trieàu ( 1m )

Soá 0 haûi ñoà ( 3,9m )

Ñaát ñaùy

Möùc nöôùc (3,9m + 1m = 4,9m)

d/ Nöôùc lôùn, nöôùc roøng, nöôùc lôùn cao, nöôùc lôùn thaáp, nöôùc roøng cao, nöôùc roøng thaáp

Möùc nöôùc trung bình

Soá 0 haûi ñoà

Giôø trong ngaøy

0 6 12 18 0 6

NLCNLT

NRC

NRT

hNLC

hNRT

hNLT

hNRC

e/ Caùc kyø con nöôùc, hieäu chænh trung bình veà giôø vaø ñoä cao NL,NR, vò trí ñòa lyù vaø muùi giôø.- Kyø nöôùc cöôøng vaø kyø nöôùc keùm : cöù trong khoaûng nöûa thaùng coù 3 ñeán 5 ngaøy trieàu leân xuoáng maïnh (leân raát cao, xuoáng raát thaáp) goïi laø kyø nöôùc cöôøng (soùc voïng). Sau ñoù trieàu giaûm daàn keùo daøi chöøng 5,6 ngaøy, tieáp ñoù laø 3 ñeán 5 ngaøy trieàu leân xuoáng raát yeáu goïi laø kyø nöôùc keùm (trieàu thöôïng, haï huyeàn).- Hieäu chænh trung bình veà giôø vaø ñoä cao nöôùc lôùn hoaëc nöôùc roøng cuûa moät caûng phuï laø cheânh leäch giöõa ñoä cao nöôùc lôùn hoaëc nöôùc roøng cuûa caûng phuï ñoù so vôùi caûng chính töông öùng.- Caùc höôùng ñòa lyù ñeàu vieát taét theo kyù hieäu quoác teá ( N,S,E,W )-Ñoä cao döï tính thuûy trieàu quy troøn tôùi ñeà- xi-meùt (0,1m)

- Giôø döï tính thuûy trieàu ñöôïc quy veà muùi giôø thöù 7 ( kinh tuyeán 105oÑoâng ), laø giôø chính thöùc cuûa nöôùc Coäng hoøa xaõ hoäi chuû nghóa Vieät Nam ( baèng giôø quoác teá coäng theâm 7 giôø ), cho duø moät soá nôi khaùc cuûa nöôùc ta coù kinh ñoä khaùc 105o.

S

EW

Chieàu quay cuûa traùi ñaát

Kinh tuyeán

105o

N

Kinh tuyeán Goác 0o

2/ Höôùng daãn caùch söû duïng baûng : Baûng thuûy trieàu goàm 2 taäp, taäp I laø döï tính ñoä cao thuûy trieàu töø vuøng bieån Baéc Boä ñeán vuøng ven bieån Ngheä Tónh, Cöûa Tuøng.Taäp II goàm caùc caûng laø : Ñaø Naüng, Quy Nhôn, Nha Trang,Vuõng Taøu, Saøi Goøn, Ñònh An, Haø Tieân vaø Tröôøng Sa. Ñeå phuø hôïp vôùi phaïm vi töøng vuøng bieån neân ôû ñaây chæ giôùi thieäu taäp II, neáu bieát caùch söû duïng thaønh thaïo taäp II thì taäp I cuõng töông töï nhö vaäy. a/ Moâ taû caáu taïo baûng chính : - Goùc traùi treân cuøng ghi muùi giôø thöù 7, chính giöõa ghi teân caûng vaø thaùng, naêm, goùc phaûi ghi toïa ñoä ñòa lyù. Baûng chính goàm 4 phaàn : coät ghi ngaøy döông lòch, coät ghi ngaøy, thaùng aâm lòch vaø tuaàn traêng, coät NL, NR vaø coät ñoä cao möïc nöôùc töøng giôø.

 

Ngaøy

ñöông

lòch

Ngaøy

thaùng

aâm lòch vaø

tuoåi traêng

 ÑOÄ CAO MÖÏC NÖÔÙC TÖØNG GIÔØ

( m ) 

 NÖÔÙC LÔÙN

 NÖÔÙC ROØNG

  

Ngaøy

ñöông

lòch 0

 1

 2

 ………

 23

  Giôøh ph

 ÑoäCao(m)

 

  Giôøh ph

 ÑoäCao(m)

 

  Giôøh ph

 ÑoäCao(m)

 

  Giôøh ph

 ÑoäCao(m)

1 

20

CN

22

23

24 

      

1/12Quyù muøi

 

3,3 3,2 3,1 3,6 21 16 3,8 13 15 1,4 1 

20

CN

22

23

24 

3,7 3,2 2,7 4,0 23 16 4,0 12 28 3,6 17 52 2,6 05 43 1,2

3,9 3,6 3,0 4,0 23 52 4,1 13 30 3,9 18 46 2,7 06 30 0,8

4,1 3,9 3,4 3,9 - - 14 25 4,0 19 37 2,9 07 15 0,5

4,1 4,1 3,8 3,7 00 30 4,1 15 21 4,1 20 27 3,0 08 00 0,3

VUÕNG TAØU Thaùng 12 naêm 2003 Vó ñoä :10o20’N

Kinh ñoä : 107o04’E Muùi giôø - 07.00

b/ Moâ taû caáu taïo baûng phuï : Caáu taïo cuûa baûng phuï goàm coù 7 coät, coät thöù nhaát ghi soá hieäu caûng theo chieàu daøi cuûa bôø bieån nöôùc ta, coät thöù 2 ghi teân tónh, thaønh phoá, coät thöù 3 ghi teân caûng, coät thöù 4 ghi toïa ñoä ñòa lyù ( , ), coät thöù 5 ghi hieäu chænh veà giôø NL, NR, coät thöù 6 ghi hieäu chænh veà ñoä cao NL, NR vaø coät cuoái cuøng ghi möïc nöôùc trung bình. Ñeå bieát ñöôïc caûng phuï, phuï thuoäc caûng chính naøo thì ngöôøi ta ghi caûng chính laø caûng naøo (giôùi haïn treân) taát nhieân theo thöù töï soá hieäu caûng vaãn ghi teân caûng chính, chæ ghi teân caûng chính vaø möïc nöôùc trung bình (coät cuoái cuøng) maø khoâng ghi caùc giaù trò hieäu chæmh vaø vò trí ñòa lyù bôûi vì noù laø caûng chính vaø ngöôøi ta ghi luoân soá trang ñeå deã tìm. Caùc caûng phuï ñöôïc keïp bôûi giôùi haïn treân vaø giôùi haïn döôùi cuûa caûng chính seõ phuï thuoäc caûng chính treân.

Baûng hieäu chænh (Trích baûng thuûy trieàu taäp II naêm 2003)

Soù hieä

ucaûn

g

TÆNHTEÂNÑÒA

ÑIEÅM

VÒ TRÍ Hieäu chænh trung bình veà giôø kyø nöôùc cöôøng

Hieäu chænh trung bình veà ñoä cao kyø nöôùc

cöôøng

Möùc nöôùc trung bình

m

VÓ ÑOÄN

KINH ÑOÄE

Nöôùc lôùnh ph

Nöôùc roøngh ph

Nöôùc lôùnm

Nöôùc roøng

m

222324

2526

27

28293031

3233

68

TPHOÀ CHÍ

MINH

Phan ThieátKeâ Gaø

Muõi Ba Kieàm

Raïch VangCuûa Soaøi Raïp

VUÕNG TAØU

Kyø VaênCoân ÑaûoCaàn Giôø

Ngaõ Tö Soâng

Baõi San HoâNhaø Beø

Cöûa Boà Ñeà

CAÛNG CHÍNH VUÕNG TAØU

10o55’ 108o06’ -1.35 -1.35 -0.6 - 2.13

10o42’ 107o59’ -1.24 -1.24 -0.6 +0.1 2.19

10o30’ 107o30’ -0.31 -0.31 +0.2 - 2.29

10o23’ 107o06’ +1.15 +0.15 +0.4 0.0 -

10o23’ 106o48’ +1.15 -0.55 +0.4 +0.4 2.41

Caûng chính xem trang 92

10o22’ 107o15’ -0.40 -0.40 - - -

08o41’ 106o36’ +0.10 +0.30 -0.3 -0.3 2.28

10o25’ 106o59’ +0.40 +0.30 +0.2 +0.2 -

10o32’ 106o55’ +0.30 +0.45 +0.4 +0.3 -

10o37’ 106o51’ +0.30 +1.10 +0.5 +0.4 -

10o40’ 106o46’ +0.47 +1.30 +0.8 +0.6 -

Ñoàng baèngSoângCöûuLong

08o43’ 105o05’ +1.30’ +1.40’ - - -

CAÛNG CHÍNH HAØ TIEÂN

69

Caø Mau Cöûa Baûy Haïp

08o49’

104o54’

-4.30’

-4.40’

+0.1

-0.1

0.80

HAØ NOÄI

SAØI GOØN VUÕNG TAØU

CÖÛA BOÀ ÑEÀ

HOØN DAÁU

ÑAØ NAÜNG

QUY NHÔN

NHA TRANG

CÖÛA HOÄI

CÖÄA GIANH

CÖÄA TUØNG

PHAN THIEÁT

CHUÙ DAÃN

CAÛNG CHÍNH

CAÛNG PHUÏ

ÑÒNH AN

HAØ TIEÂN

BAÛN ÑOÀ VÒ TRÍ CAÙC CAÛNG CHÍNH VAØ CAÙC CAÛNG PHUÏ TÖÔNG ÖÙNG

THUYEÁT MINH

NÖÔÙC LÔÙN NÖÔÙC ROØNG

NL CAO NL THAÁP

NR CAO NR THAÁP

Giôø Ñoäcao

Giôø Ñoäcao

Giôø Ñoäcao

Giôø Ñoäcao

-Döï tính giôø vaø ñoä cao NL, NR

taïi Vuõng Taøu Ngaøy 21/12/2003

 -Soá hieäu chænh veà giôø vaø ñoä cao NL, NR cuûa Nhaø Beø so

vôùi caûng chính Vuõng Taøu

 23 16

 

+ 047

 4,0

 

+0,8

 12 28

 

+0 47

 3,6

 

+0,8

 17 52

 

+ 1 30

 2,6

 

+0,6

 05 43

 

+ 1 30

 1,2

 

+0,6

- Giôø vaø ñoä cao NL, NR taïi Nhaø Beø

Ngaøy 21/12/2003 

 00 0322/12/

06

 4,8

 13 15

 4,4

 19 22

 3,2

 07 13

 1,8

3/ ÖÙng duïng baûng ñeå laøm baøi toaùn veà thuûy trieàu

7h13’ 13h15’ 19h32’ 0h03’(22/12/2006)

0

1,8m

4,4m

3,2m

4,8m

Ñoä cao (h)

Thôøi gian (t)

BIEÅU ÑOÀ THUÛY TRIEÀU

Ñænh trieàu

hT

1/12

2/12

3/12

3/12

2/12

1/12

h2

Chaân trieàu

h1

Th1 T1 T2 T3 T4 T5

Th2 T6

T

Soá 0 haûi ñoà

4/ Phöông phaùp gaàn ñuùng tính ñoä cao thuûy trieàu 1/12 :

.IV/ PHAÂN CAÁP SOÂNG :

Döïa vaøo ñaëc ñieåm soâng ngoøi luoàng laïch vaø ñaëc ñieåm cuûa phöông tieän vaän taûi hieän coù maø soâng ngoøi nöôùc ta ñöôïc phaân chia thaønh 5 caáp töø nhöõng yeáu toá cô baûn döôùi ñaây :1/ Caên cöù vaøo vieäc khaûo saùt caùc giai ñoaïn soâng :a/ Giai ñoaïn thöôïng löu : Thoâng thöôøng ôû giai ñoaïn thöôïng löu coù caùc ñaëc ñieåm laø :+ Ñoä doác lôùn, löu toác cao töø 2 3m/s+ Baùn kính ñoaïn soâng cong ( R ) töø 30 50m+ Chieàu roäng cuûa luoàng ( b ) töø 15 20m+ Chieàu saâu cuûa luoàng ( H ) töø 0,9m trôû xuoáng.

b/ Giai ñoaïn trung löu : ñoä doác ít, löu toác töø 1 2m/s;+ Baùn kính ñoaïn soâng cong ( R ) vaøo khoaûng 100m;+ Chieàu roäng cuûa luoàng ( b ) töø 35 50m;+ Chieàu saâu cuûa luoàng ( H ) töø 1,5 2m.c/ Giai ñoaïn haï löu : Ñoä doác nhoû, löu toác töø 0,15 1m/s+ Baùn kính ñoaïn soâng cong ( R ) töø 300m trôû leân+ Chieàu roäng cuûa luoàng ( b ) vaøo khoaûng töø 50m trôû leân+ Chieàu saâu cuûa luoàng ( H ) vaøo khoaûng 2m2/ Chuaån taéc luoàng laïch :a/ Chieàu roäng luoàng chaïy taøu ( b ) : Laø chieàu roäng maø taøu thuyeàn coù theå qua laïi vaø traùnh nhau ñöôïc trong muøa khan caïn khi thuûy trieàu xuoáng thaáp nhaát töông öùng vôùi phöông tieän lôùn nhaát ñi ñöôïc treân ñoaïn luoàng ñoù.  

BT

bmins

• Ta coù caùc bieåu thöùc sau ñaây :• - bmins ( soâng thöôïng löu ) = 3.BT + 3.d• - bmins ( soâng trung löu ) = 4.BT + 3.d• - bmins ( soâng haï löu ) = 5.BT + 3.d• Trong ñoù b laø chieàu roäng cuûa luoàng; BT

laø chieàu roäng lôùn nhaát cuûa phöông tieän; d laø khoaûng caùch an toaøn vaø thöôøng cho pheùp d = 3 4m

b/ Chieàu saâu luoàng laïch ( H ) : Laø chieàu saâu cuûa luoàng ñöôïc tính töø maët nöôùc ñeán ñaùy soâng vaøo muøa khan caïn khi thuûy trieàu xuoáng thaáp nhaát töông öùng vôùi môùn nöôùc T cuûa phöông tieän lôùn nhaát ñi ñöôïc treân ñoaïn luoàng ñoù khi chôû ñuû taûi.Chieàu saâu naøy ñöôïc bieåu thò baèng coâng thöùc :- H = H1 + T = D + t H1 = ( D + t ) – T 0,5mTrong ñoù T laø môùn nöôùc chôû ñaày cuûa phöông tieän lôùn nhaát, H1 laø khoaûng caùch töø ñaùy taøu ñeán ñaùy soâng, D laø ñoä saâu an toaøn vaø t laø heä soá an toaøn, vôùi caùc chaát ñaùy khaùc nhau thì t cho cuõng khaùc nhau ( ñaát buøn t = 0,1m; ñaát caùt t = 0,2m; ñaát ñaù t = 0,3m )

T

H1

D H

t

c/ Baùn kính ñoaïn soâng cong ( R ) : laø baùn kính ñöôøng troøn xaùc ñònh ñöôïc ôû ñoaïn soâng cong vaøo muøa khan caïn khi thuûy trieàu xuoáng thaáp nhaát.Theo quy ñònh thì baùn kính nhoû nhaát cuûa ñoaïn soâng cong phaûi baèng töø 3 6 laàn chieàu daøi ( L ) cuûa phöông tieän lôùn nhaát ñi ñöôïc treân ñoaïn luoàng ñoù.Ta coù : Rmins ( thöôïng löu ) = 3.LT Rmins ( trung löu ) = 4.LT Rmins ( haï löu ) = 6.LT Ñoái vôùi caùc baûn ñoà tuyeán ñöôøng soâng töông ñoái chính xaùc, tyû leä xích lôùn, ñöôïc tu chænh nhieàu vaø thôøi gian xuaát baûn caøng gaàn vôùi thôøi gian söû duïng, keát hôïp vôùi vieäc khaûo saùt thöïc teá neáu thaáy ñoaïn luoàng ít thay ñoåi, ta coù theå ño tröïc tieáp treân baûn ñoà ôû ñoaïn naøo cong nhaát cuõng coù theå xaùc ñònh ñöôïc baùn kính cong R.

O

R

d/ Tónh khoâng caùc coâng trình qua soâng ( HTK ) : laø khoaûng caùch töø möùc nöôùc luõ haøng naêm ( laáy trung bình trong voøng 5 naêm, keå töø naêm thieát keá thi coâng trôû veà tröôùc ) ñeán ñaùy coâng trình baéc qua soâng.- Tónh khoâng naøy baèng chieàu cao cuûa phöông tieän lôùn nhaát ñi ñöôïc treân ñoaïn luoàng ñoù coäng vôùi khoaûng caùch an toaøn.Ta coù coâng thöùc : HTK = hT + h- Trong ñoù HTK laø tónh khoâng coâng trình keå töø möùc nöôùc luõ lôùn nhaát, hT laø chieàu cao cuûa phöông tieän lôùn nhaát, h laø khoaûng caùch an toaøn.- Neáu h caøng lôùn vaø khi nöôùc thuûy trieàu ñang xuoáng thì khaû naêng an toaøn qua caàu caøng cao vaø ngöôïc laïi.

hT

h

HTK

e/ Heä soá thoaùt nöôùc khi caùc phöông tieän gaëp nhau ( m ): Laø tyû soá giöõa tieát dieän maët caét soâng vôùi toång tieát dieän maët caét cuûa caùc phöông tieän khi gaëp nhau vaø ñöôïc bieåu thò baèng coâng thöùc: m = = 3 hoaëc 4 laàn 1 + 2 +… - Tyû soá naøy phaûi lôùn hôn hoaëc baèng 3 4 laàn thì môùi ñaûm baûo an toaøn cho caùc phöông tieän khi traùnh vaø vöôït nhau. - ÔÛ coâng thöùc treân thì m laø heä soá thoaùt nöôùc, laø tieát dieän maët caét ngang soâng, laø dieän tích maët caét phaàn chìm cuûa caùc phöông tieän.

21

 Caáp

Soâng

Chuaån taéc luoàng laïch

 

Kích thöôùc coâng trìnhKích thöôùc phöông

tieänTónh khoâng

( HTK ) Chieàu roäng

 ChieàuRoängcuûa

luoàngkhi

thuûytrieàu

xuoángthaápnhaátveà

muøacaïn( b )

 ChieàuSaâucuûa

luoàngkhi

thuûytrieàu

xuoángthaápnhaátveà

muøacaïn( H )

    

Baùnkínhcuûa

luoàngcongnhaát( R )

     

caàu

    

Daâyñieäncaotheá

 

      

caàu

      

AÂuthuyeà

n

      

Daøi( L )

      

Roäng( B )

     

Môùnnöôùc( T )

     

Chieàucao( H )

I 60 3 5 360 16 21 50 16 60 13 5 18

II 50 2 3 300 10 15 30 12 50 10 4 12

III 35 1,5 2 200 7 12 30 10 45 9,5 1,5 11,5

IV 25 1 1,4 150 0,5 10 1520 8 40 5 1 5,5

V 15 0,50,9 90 0,3 8 8 10 6 30 4 0,7 3,5

3/ Baûng phaân caáp soâng :

CUÏC ÑÖÔØNG SOÂNG

VIEÄT NAM

CHI CUÏC ÑÖÔØNG

SOÂNG PHÍA NAM

KHU QUAÛN LYÙ ÑÖÔØNG

SOÂNGPHÍA NAM

KHU QUAÛN LYÙ ÑÖÔØNG SOÂNG

PHÍA BAÉC

CAÙC ÑOAÏN ÑÖÔØNG SOÂNG

PHÍA BAÉC

CAÙC ÑOAÏN ÑÖÔØNG SOÂNG

PHÍA NAM

CAÙC TRAÏM ÑÖÔØNG SOÂNG

PHÍA BAÉC

CAÙC TRAÏM ÑÖÔØNG SOÂNG

PHÍA NAM

.V/ COÂNG TAÙC QUAÛN LYÙ ÑÖÔØNG SOÂNG1/ Toå chöùc :a/ Sô ñoà toå chöùc cuûa ngaønh quaûn lyù ñöôøng thuûy noäi ñòa :

b/ Bieân cheá cuûa moät traïm quaûn lyù ñöôøng soâng: Goàm coù : 1 Traïm tröôûng 1 Kyõ thuaät vieân 2 3 coâng nhaân haøng tieâu 1 thôï maùy ñeå vaän haønh ca noâ ( neáu traïm coù trang bò ca noâ )2/ Nhieäm vuï :a/ Nhieäm vuï cuûa traïm quaûn lyù ñöôøng soâng :+ Kieåm tra ño doø luoàng laïch, xaùc ñònh vò trí phao tieâu, ñaêng tieâu, caùc loaïi baùo hieäu ngaøy vaø ñeâm, baûo ñaûm cho phöông tieän ñi laïi an toaøn.+ Tröôùc muøa luõ phaûi truïc vôùt phao tieâu, sau muøa luõ phaûi boá trí trôû laïi phao theo luoàng môùi. Söûa chöõa laïi vaø sôn caùc maøu saéc baùo hieäu theo ñònh kyø haøng naêm vaø baát thöôøng.

+ Neáu luoàng laïch coù bieán ñoåi taêng giaûm soá löôïng baùo hieäu, phaûi kòp thôøi baùo caùo trong voøng 24 giôø cho sôû giao thoâng sôû taïi vaø Cuïc ñöôøng Soâng bieát ñeå ra thoâng baùo chung.+ Giuùp ñôû vaø caáp cöùu caùc phöông tieän bò naïn, phoái hôïp vôùi chính quyeàn ñòa phöông laäp bieân baûn tai naïn trong phaïm vi quaûn lyù cuûa mình, ñoàng thôøi laäp bieân baûn baùo caùo leân caáp treân nhöõng vuï laøm hö hoûng baùo hieäu ñeå xöû lyù.+ Thöôøng xuyeân ño doø luoàng laïch, nhöõng choå noâng caïn ñeå baùo möùc nöôùc cho caùc phöông tieän bieát, ñoàng thôøi phaûi quaûn lyù coâng trình, thieát bò treân soâng, nhaèm phuïc vuï cho giao thoâng vaän taûi nhanh, nhieàu, toát, reõ, an toaøn.+ Lieân heä vôùi chuû phöông tieän, trao ñoåi tình hình luoàng laïch, haøng tieâu, phaùt huy heát taùc duïng cuûa baùo hieäu vaø theo doõi thôøi tieát, neáu coù baõo thì baùo ngay cho phöông tieän

 

bieát ñeå kòp thôøi aån naáp, goùp phaàn cuûng coá vaø phaùt trieån ngaønh giao thoâng ñöôøng soâng ngaøy caøng toát hôn.+ Theo doõi tình hình thuûy vaên, xoùi, boài luoàng laïch, löu toác, löu löôïng cuûa doøng nöôùc ñeå boå sung cho taøi lieäu ñöôøng soâng, ñoàng thôøi höôùng daãn kieåm soaùt vieäc thi haønh luaät leä giao thoâng ñöôøng thuûy noäi ñòa ñaõ ban haønh.b/ Nhieäm vuï cuûa ñoaïn ñöôøng soâng :+ Naém vöõng tình hình luoàng laïch, soâng nöôùc vaø caùc coâng trình nhaân taïo coù lieân quan, ñeå kòp thôøi coù bieän phaùp baûo ñaûm cho phöông tieän vaän taûi ñi laïi ñöôïc an toaøn vaø thuaän lôïi.+ Naïo veùt caùc luoàng soâng baûo ñaûm ñuùng tieâu chuaån caáp soâng, nhaèm naâng cao hieäu quaû thoâng qua cuûa luoàng laïch vôùi khaû naêng phöông tieän vaø löïc löôïng cuûa mình.

+ Thanh tröø nhöõng chöôùng ngaïi vaät trong luoàng laïch, toå chöùc phaù ñaù ñeå caûi thieän luoàng soâng, baûo ñaûm chuaån taéc luoàng laïch, traùnh nguy hieåm cho phöông tieän vaø ñaûm baûo cho phöông tieän ñi laïi ñöôïc an toaøn.+ Baûo ñaûm söûa chöõa luoân luoân ôû traïng thaùi toát vaø chính xaùc caùc heä thoáng thoâng tin vaø baùo hieäu ñöôøng soâng. Thöôøng xuyeân kieåm tra vò trí baùo hieäu ban ngaøy, aùnh saùng ban ñeâm cuûa phao ñeøn.+ Baûo ñaûm söûa chöõa coâng trình xaây döïng treân bôø döôùi nöôùc thuoäc ngaønh vaän taûi ñöôøng soâng, keå caû du thuyeàn, kho taøu, beán baõi vaø nhaø ôû coâng nhaân vieân, tröø coâng trình cuûa caùc caûng lôùn ñaõ coù löïc löôïng phuï traùch rieâng.+ Toå chöùc caùc traïm keùo thuyeàn vöôït thaùc.+ Thoâng baùo kòp thôøi veà tình hình luoàng laïch, giuùp cho vieäc ñi laïi treân soâng ñöôïc thuaän lôïi an toaøn. 

CHÖÔNG II: BAÛN ÑOÀ VAØ LÖÔÏC ÑOÀ ÑÖÔØNG SOÂNG.I/ KHAÙI NIEÄM VEÀ BAÛN ÑOÀ

1/ Ñònh nghóa :Baûn ñoà laø moät böùc tranh ñöôïc veõ laïi hoaëc moät böùc aûnh ñöôïc chuïp laïi, nhaèm mieâu taû ñòa hình, ñòa vaät cuûa moät khu vöïc hay ñòa danh naøo ñoù sao cho baûo toàn ñöôïc höôùng, khoaûng caùch theo moät tyû leä xích nhaát ñònh.2/ Phaân loaïi baûn ñoà : Baûn ñoà ñ/s coù 3 loaïi tyû leä :a/ B/ñoà soâng ngoøi tyû leä xích 1/1.000.000 hay 1/2.000.000. b/ Baûn ñoà soâng ngoøi tyû leä xích 1/ 500.000.c/ Baûn ñoà soâng ngoøi tyû leä xích 1/ 25. 000

1/ Coâng taùc chuaån bò : Tröôøng hôïp tuyeán soâng khoâng coù baûn ñoà töøng tuyeán rieâng bieät, hoaëc baûn ñoà xuaát baûn ñaõ laâu khoâng coøn ñoä tin caäy nöõa ( vì luoàng laïch thay ñoåi haøng naêm ). Ñeå hoaïch ñònh ñöôøng ñi an toaøn, ngöôøi ñieàu khieån phöông tieän phaûi veõ laïi sau quaù trình töï khaûo saùt vaø qua kinh nghieäm thöïc teá ñaõ tích luõy ñöôïc. Ngoaøi ra ñoâi khi baûn ñoà chöa theå hieän roõ moät soá chi tieát neân ngöôøi söû duïng phaûi tröïc tieáp boå sung. Vì vaäy tröôùc khi veõ phaûi döïa vaøo baûn ñoà cuû hoaëc baûn ñoà soâng ngoøi töøng mieàn , tham khaûo caùc soá lieäu ñaõ taäp hôïp ñöôïc lieân quan ñeán tuyeán luoàng, löïa choïn khoå giaáy vaø heä soá phoùng ñaïi phuø hôïp, chuaån bò buùt chì, buùt möïc, taåy, thöôùc ….ñeå baét ñaàu böôùc vaøo veõ.

.II/ CAÙCH VEÕ BAÛN ÑOÀ ÑÖÔØNG SOÂNG

2/ caùch veõ :+ Khi ñaõ löïa choïn ñöôïc khoå giaáy ( giaáy traéng Groquis ) thì ôû goùc traùi treân ghi teân tuyeán luoàng, cöï ly vaø tyû leä xích+ ÔÛ goùc phaûi phía treân veõ voøng ñònh höôùng theo ñòa dö hoaëc toång ñoà + moät trong 2 goùc beân döôùi ghi phaàn thuyeát minh ñöôøng ñi cuï theå hoaëc duøng ñeå ghi phaàn chuù thích + Veõ khung baûn ñoà ( neáu khoå giaáy cho pheùp )+ Goùc phaûi phía döôùi ghi teân ngöôøi veõ, ñôn vò+ Duøng buùt chì ñaùnh daáu tröôùc nhöõng ñòa danh caàn thieát ( thaønh phoá, thò xaõ, huyeän lî….), choå soâng gaáp khuùc.+ Veõ ñöôøng trung taâm & 2 bôø tuyeán luoàng baèng buùt chì+ Ñaùnh daáu caùc cöûa soâng, keânh, vaøm ……+ Duøng buùt möïc veõ laïi caùc ñöôøng ven bôø, cöûa soâng, Ñöa caùc kyù hieäu, ghi teân caùc ñòa danh ñuùng quy ñònh, ñuùng vôùi thöïc teá tuyeán luoàng.

BAÛN ÑOÀ TUYEÁN LUOÀNG : Cöï ly : 15km Tyû leä xích : 1: 25.000

N

S

Ngöôøi veõ :Ñôn vò :

CHUÙ THÍCH saân bay Baõi caïn Caûng chính

3/ Moät soá kyù hieäu duøng treân baûn ñoà ñöôøng soâng

Nuùi Caây laù nhoïn Nhaø maùy Ñöôøng saét Taøu thuûy Ñöôøng quoác loä Saân bay Ñöôøng ñaát   Caûng chính Ñöôøng moøn   Thò xaõ + + + + + + + Bieân giôùi quoác gia Baõi caïn + - + - + - + Ranh giôùi tænh Quaän, huyeän, thò traán Beán caûng Keânh, soâng, raïch Ñaùy caù Xaùc taøu ñaém Phao tieâu coù ñeøn Nhaø thôø

Nghóa ñòa Thaùp ñeøn, truï ñeøn Phao buoäc taøu Doøng nöôùc xieát

.III/ CAÙCH SÖÛ DUÏNG VAØ BAÛO QUAÛN BAÛN ÑOÀ

ÑÖÔØNG SOÂNG 1/ Caùch söû duïng baûn ñoà ñöôøng soâng : a/ Caùch löïa choïn baûn ñoà : + Choïn baûn ñoà coù tyû leä xích caøng lôùn caøng toát.+ Naêm xuaát baûn caøng gaàn vôùi naêm söû duïng caøng toát.+ Baûn ñoà ñöôïc söûa ñoåi, hieäu chænh caøng nhieàu caøng toát.+ Baûn ñoà ghi chi tieát, roõ raøng veà coàn baõi, chöôùng ngaïi vaät, phao tieâu, baùo hieäu, caàu phaø vv….caøng toát.b/ Söû duïng : Khi ñaõ löïa choïn ñöôïc baûn ñoà ta tieán haønh thao taùc nhö sau :+ Duøng thöôùc, com pa ño khoaûng caùch treân baûn ñoà töø beán xuaát phaùt ñeán caùc vò trí ñaëc bieät treân tuyeán luoàng nhö ngaõ 3, nhöõng choå nguy hieåm vv… cho ñeán beán cuoái

cuøng. Döïa vaøo tyû leä xích ñeå tính ra khoaûng caùch thöïc teá giöõa chuùng.Döï kieán vaän toác cuûa taøu seõ ñi treân caùc ñoaïn ñoù, chuùng ta seõ tính ñöôïc thôøi gian gaàn ñuùng maø taøu seõ ñi treân caùc ñoaïn ñoù theo coâng thöùc : t = s : v+ Toång hôïp thôøi gian ñi treân töøng ñoaïn ta coù ñöôïc thôøi gian döï kieán töông ñoái chính xaùc töø beán xuaát phaùt ñeán beán cuoái cuøng.+ Ví duï : Töø beán xuaát phaùt ñeán moät ngaõ 3 caàn reõ ño ñöôïc treân baûn ñoà coù tyû leä xích 1/ 25.000 laø 10cm, toác ñoä trung bình döï kieán cuûa taøu laø 15km/h Ta coù thôøi gian döï kieán taøu seõ ñi heát ñoaïn ñöôøng ñoù laø : S = 10 cm × 25.000 = 250.000 cm = 2,5km AÙp duïng coâng thöùc : t = s : v thay vaøo ta coù t = 2,5km : 15km/h = 0,5h/3 = 1/6 giôø t = 10 phuùt.

c/ Caùch söû duïng baûng km ñöôøng soâng : Thoâng thöôøng phía döôùi moãi baûn ñoà ñöôøng soâng khu vöïc töøng mieàn coù baûng km ñöôøng soâng.+ Baûng caáu taïo laø hình chöû nhaät, teân caùc ñòa danh ñöôïc ghi treân caùc coät ngang vaø coät doïc boá trí treân 2 caïnh. Tröø Saøi Goøn ôû coät ngang vaø Vò Thanh ôû coät doïc laø khoâng laëp laïi, coøn caùc ñòa danh khaùc thì cöù coù bao nhieâu ghi treân coät doïc seõ ñöôïc laëp laïi baáy nhieâu treân coät ngang nhöng thöù töï ñaûo ngöôïc laïi.+ Muoán bieát cöï ly giöõa 2 nôi coù ñòa danh khaùc nhau, ta chæ vieäc doùng 2 ñöôøng vuoâng goùc : Moät töø ñòa danh treân coät ngang doùng sang, moät töø ñòa danh treân coät doïc doùng xuoáng, chuùng gaëp nhau ôû ñaâu ñoù chính laø oâ baùo khoaûng caùch caàn tìm.

Baûng km ñöôøng

soâng

ÑÒA ÑIEÅM

Vò Thanh

Long An

Cao Laõnh

Vónh Long

Saøi Goøn

242 80 179 143(2)

Vónh Long

143 122 50 0

Traø Vinh

149 135 103

Long An

224 0

2/ Baûo quaûn baûn ñoà :+ Muoán baûn ñoà ñöôøng soâng söû duïng ñöôïc laâu daøi, neân ñeå baûn ñoà ôû nhöõng nôi khoâ raùo, thoaùng, traùnh ñeå aåm thaáp hoaëc ñem phôi ra naéng.+ Traùnh gaáp xeáp nhieàu laàn laøm gaõy, moøn xoùa maát caùc kyù hieäu, nhaát laø vôùi caùc kyù hieäu nguy hieåm nhö chöôùng ngaïi vaät, doøng xoaùy, baõi caïn vv…+ Saép xeáp baûn ñoà theo thöù töï cuøng tuyeán, cuøng tyû leä xích, baûn ñoà ñaàu tuyeán ñeå treân cho ñeán baûn ñoà cuoái tuyeán döôùi cuøng roài cho vaøo tuû lôùn hoaëc cuoän troøn cho vaøo oáng.+ Khi caàn ñaùnh daáu, taåy xoùa chæ neân duøng buùt chì meàm vaø taåy meàm.

.IV/ KHAÙI NIEÄM LÖÔÏC ÑOÀ ÑÖÔØNG SOÂNG

1/ Ñònh nghóa : Löôïc ñoà ñöôøng soâng laø baèng caùch ñôn giaûn hoùa moät baûn ñoà ñöôøng soâng, thay theá caùc ñöôøng cong baèng caùc ñöôøng thaúng töông öùng, do ñoù noù chæ mang tính öôùc leä veà höôùng vaø khoaûng caùch. Löôïc ñoà cuõng cho bieát moät soá soâng, keânh vaø caùc ngaõ 3 quan troïng, giuùp cho ngöôøi laùi taøu hoaïch ñònh ñöôøng ñi moät caùch toång quaùt. Coøn muoán ñi thaät chi tieát, caàn phaûi keát hôïp vôùi caùc baûn ñoà töøng tuyeán rieâng bieät.

2/ Löôïc ñoà caùc tuyeán ñöôøng

soâng Nam Boä

BAÏC LIEÂU

BAÕI XAØU

N5 BUÙN TAÙU

N7 PHUÏNG HIEÄP

CAØ MAUGIAÙ RAI

CÖÛA MYÕ THANH

CÖÛA ÑÒNH AN

RAÏCH GIAÙ

CÖÛA COÅ CHIEÂN

CÖÛA TIEÅU

CÖÛA SOAØI RAÏPL.

XUYEÂN

S. VAØM NAO

TRI TOÂN

CAÀ N THÔ

XEÕO ROÂ

HAÙ TIEÂN

KIEÂN LÖÔNGÙ

CÖÛA RAÏCH SOÕI N3 VAØM

LEÕO

VÓNH LONG N3 CHÔÏ LAÙCH

MYÕ THO

S.TIEÀN

S.HAÄU

ÑI CAM PU CHIA

HOÀNG NGÖÏ

TAÂN CHAÂU

CHAÂU ÑOÁC

N3.K. NÖÔÙC MAËN

LONG AN

S.V.COÛ TAÂY

S.V.COÛ ÑOÂNG

TAÂY NINH

MOÄC HOÙA

BEÁN KEÙOGOØ

DAÀU

SA ÑEÙC

CAO LAÕNH

SAØI GOØN

N3.ÑEØN ÑOÛ

N3.LOØNG TAØU V. TAØU

S. ÑOÀNG NAI BIEÂN

HOØA

THUÛ DAÀU MOÄTN M XI MAÊNG HT

BEÁN SUÙC – DAÀU TIEÁNG THAÙC TRÒ

AN

S. CAÀN GIUOÄC

S.SAØI GOØN

S.V.COÛ

K. CAÙI SAÉN

N3.V. KYØ HOÂN

N3. ÑAÏI NGAÕI

N3.TRAØ OÂN

BÖÔÙC LEÄ

K. LAÁP VOØ

3/ Baûng khaåu ñoä caàu treân caùc tuyeán soâng khu vöïc Nam Boä

S TT

TEÂN CAÀU 

BAÉC QUA SOÂNG, KEÂNH

 

T/KHOÂNG

KHAÅU ÑOÄ

GHI CHUÙ

1 HOÙA AN S.ÑOÀNG NAI 8 24  2 GAØNH nt 6 53  3 X.L ÑOÀNG NAI nt 5,5 66  4 RAÏCH CHIEÁC S. RAÏCH CHIEÁC 2,6 24  5 TRÒ AN S. ÑOÀNG NAI     Caàu xaây treân

thaùc6 X.L SAØI GOØN S. SAØI GOØN 10 95  7 BÌNH TRIEÄU nt 5,5 34  8 BÌNH LÔÏI nt 1,8 60  9 BÌNH PHÖÔÙC nt 5,5    

10 SAÉT LAÙI THIEÂU

nt      11 PHUÙ CÖÔØNG nt 3 15  12 DAÀU TIEÁNG nt      13 CAÀU BOÂNG RAÏCH TRA      14 BEÁN LÖÙC S.VAØM COÛ ÑOÂNG 5,6 15,4 Caàu cuû15 GOØ DAÀU HAÏ nt 4 18  16 TAÂN AN S.VAØM COÛ TAÂY 6,5 44,5 Caàu môùi17 CAÀU MÔÙI S. MANG THÍT 5 25 Caàu môùi

(Hoøa AÂn)18 SA ÑEÙC R.SA ÑEÙC – K. LAÁP VOØ

3,3 17  19 CAÙI SAÉN K. RAÏCH SOÕI - HAÄU

GIANG3,5 26,5  

20 RAÏCH SOÕI nt 5 20,3  21 AN HOØA K. OÂNG HIEÅN -TAØ

NIEÂN     

22 CAÙI RAÊNG S. CAÀN THÔ 4,5 19  23 PHUÏNG HIEÄP K. PHUÏNG HIEÄP 3,6 15,5  24 TAÂN THANH R. ÑAÏI NGAÕI 5,8 25,8  25 THAÏNH LÔÏI R. THAÏNH LÔÏI 4,8 22,3  26 SAÉT BAÏC

LIEÂUK. BAÏC LIEÂU - CAØ

MAU15,7 19,5  

27 QUAY CAØ MAU K. QUAÛN LOÄ - PHUÏNG HIEÄP

     28 CHÔÏ LAÙCH K. CHÔÏ LAÙCH 6,8 20,5  29 CHÔÏ GAÏO K. CHÔÏ GAÏO 8,2 28  30 BA HOØN K. BA HOØN 6,2 16,7  

1/ Tuyeán Saøi Goøn – Bieân Hoøa cöï ly 53km

 

SAØI GOØ N N

NHAØ BEØ

S.SAØI GOØN

S.ÑOÀNG NAI

N3.ÑEØN ÑOÛ

TAÉC LONG ÑAN

COÀN CAÂY SAO THAØNH TUY HAÏ

COÀN COØ

COÀN QUAÙN

CUØ LAO ÑOÂI

BIEÂN HOØA

CAÀU ÑOÀNG NAI

CUØ LAO PHOÁ

B

HOÀ CHÍ MINH – ÑOÀNG NAI

2/ Tuyeán Saøi Goøn –Myõ Tho cöï ly

84km SAØI

GOØNK.TEÛ

C. RAÏCH OÂNG

N3.ÑEØN ÑOÛ

C. TAÂN THUAÄN

S.ÑOÀNG NAI

S.LOØNG TAØUS.SOAØI

RAÏP

N3.K.N.MAËN

C. SOAØI RAÏP

N3.V.RAÏCH COÁC

N3.RAÏCH LAÙ

S.VAØM COÛ

K. CHÔÏ GAÏO

MYÕ THO S.TIEÀN

N3.V.KYØ HOÂN C.

TIEÅU

C. ÑAÏI

B

K. CAÂY KHOÂ

HOÀ CHÍ MINH – MYÕ THO

3/ Tuyeán Myõ Tho – Caàn thô cöï ly 108km

CAÀN THÔ

VÓNH LONG

N3. CHÔÏ LAÙCH

S.Tieàn

K.CHÔÏ GAÏO

MYÕ THO

S.MYÕ THOS.BA

LAIS.HAØM LUOÂNG

S.COÅ CHIEÂN

S.CAÀN THÔ

VÒ THANH

K. XAÕ NOÂ N3. TRAØ

OÂN

S.HAÄU

B

MYÕ THO – CAÀN THÔ

B

N. PEÂNH

CHAÂU ÑOÁC

TAÂN CHAÂU

HOÀNG NGÖÏ

S. VAØM NAO

LONG XUYEÂN

MYÕ THÔÙI

N3. VAØM COÁNG

CAO LAÕNH

SA ÑEÙC

VÓNH LONG K.CHÔÏ

LAÙCH

S.COÅ CHIEÂN

K.RAÏCH SOÕI

CAÀU MYÕ THUAÄN

K.VÓNH TEÁ

K.CHÔÏ LAÙCH

S. HAÄU S.

TIEÀN

K.LAÁP VOØ

4/ Tuyeán Vónh Long – Chaâu

Ñoác cöï ly 125km

5/ Tuyeán Caàn Thô – Caø Mau cöï ly 137km

S.MANG THÍT

S.HAÄU

N5.BUÙN TAØU

CAÀN THÔ

K.QUAÛN LOÄ-NHÖ GIA

BAÏC LIEÂU

CAØ MAU

K.GIAÙ RAI

VÓNH THUAÄN

N5.VÓNH QUÔÙI

K.Q.LOÄ – P.HIEÄP

U MINH

N7.PHUÏNG HIEÄP

B

6/ Tuyeán Caàn Thô – Baïc Lieâu cöï ly 126km

SOÙC TRAÊNG BAÕI XAØU

S.BAÏC LIEÂU – COÅ COØ

K.PHUÙ HÖÕU

K.VÓNH CHAÂU

VÓNH CHAÂU

CAÀN THÔ

CÖÛA MYÕ THANH

R.BAÕI XAØU

R.COÀN CHOÂNG

S.MANG THÍT

N3.TRAØ OÂN

S.HAÄU

R.NHÖ GIA

ÑAÏI NGAÕI

BAÏC LIEÂU

K.NGAØN DÖØA

B

7/ Tuyeán Long Xuyeân – Haø Tieân cöï ly 140km

HAØ TIEÂN

K. R.GIAÙ –

H.TIEÂN KIEÂN LÖÔNG

K. BA HOØN

HOØN ÑAÁT

K. SOÁ 1

K. THAÁT SÔN

RAÏCH GIAÙ

MOÂNG

THOÏ N3.TAÉC RAÙNG

CÖÛA RAÏCH SOÕI

K. R.GIAÙ – L.XUYEÂN

K.R.SOÕIC.SAÉN

L.XUYEÂN N3.VAØM

COÁNG

S.HAÄU

LAÙN

GSEN

TAÂN

HIEÄP

B

BEÁN SOÕI

TAÂY NINH

BEÁN KEÙO

GOØ DAÀU HAÏ

TRAÛNG BAØNG

R. TRAÛNG BAØNGÑÖÙC

HUEÄ

K. HIEÄP HOØA

K. TRAØ CUÙ THÖÔÏNG

K. CAÀU AN HAÏ

K. THUÛ THÖØA

N3.RAÏCH LAÙ

BÌNH CHAÙNH

S.V.CO

Û

S.V.COÛ TAÂY TAÂN AN

N3.K.N.MAËN

K. CHÔÏ GAÏO

CÖÛA SOAØI RAÏP

S. BEÁN LÖÙC

N3.LOØNG TAØU

N3.ÑEØN ÑOÛ

SAØI GOØN

S.ÑOÀNG NAI

S.SAØI GOØN

B

8/ Tuyeán Saøi Goøn –

Taây Ninh cöï ly 213km

HOÀ CHÍ MINH – BEÁN LÖÙC

9/ Tuyeán Saøi Goøn – Taân An cöï ly

N3.RAÏCH LAÙ

S.V.CO

Û

N3.K.N.MAËN

CÖÛA SOAØI RAÏP

N3.LOØNG TAØU

N3.ÑEØN ÑOÛ

SAØI GOØN

S.ÑOÀNG NAI

S.SAØI GOØN

S.V.COÛ TAÂY

TAÂN AN

K. CHÔÏ GAÏO

K. THUÛ THÖØA

K. TRAØ CUÙ THÖÔÏNG

TUYEÂN NHÔN

VÓNH HÖNG

MOÄC HOÙA

B

HOÀ CHÍ MINH – TAÂN AN

10/ Tuyeán Myõ Tho – Traø Vinh cöï ly 70km

N3.C.LAÙCH

S.TIEÀN

VÓNH LONG

S.MANG THÍT

TRAØ VINH

S.COÅ CHIEÂN

MOÕ CAØY

BEÁN TRE

S.BA LAI

S.HAØM LUOÂNG

MYÕ THO

S.MYÕ THO

K.CHÔÏ GAÏO

B

VUÕNG TAØU

CAÀN GIÔØ

B

CÖÛA THIEÀNG LIEÀNG

S.NGAÕ BAÛY

XAÕ TAM THOÂN HIEÄP

S.ÑOÀNG TRANH

S.LOØNG TAØU

S.SOAØI RAÏP

S.NHAØ BEØ

N3.ÑEØN ÑOÛ

S.ÑOÀNG NAI

SAØI GOØN

S.SAØI GOØN

11/ Tuyeán Saøi Goøn –

Vuõng Taøu cöï ly 86km

HOÀ CHÍ MINH - VUÕNG TAØU

12/ Saøi Goøn – Bình döông cöï ly 32km

B THUÛ DAÀU MOÄT

LAÙI THIEÂU

THUÛ ÑÖÙC

CAÀU BÌNH LÔÏI

CAÀU BÌNH TRIEÄU

K.THAÀY CAI

K.RAÏCH TRA

K.CAÀU AN HAÏ

GOØ VAÁP

S.ÑOÀNG NAI

N3.ÑEØN ÑOÛ

SAØI GOØN

C. S.GOØN

S. S.GOØN

K.TEÛ

HC MINH = BÌNH DÖÔNG

13/ Tuyeán Saøi Goøn – Beán Tre cöï ly 101km

VÓNH LONGN3.C.LAÙ

CH

S.COÅ CHIEÂN

S.BEÁN TRE

BEÁN TRE S.BA LAI

CÖÛA ÑAÏI

CÖÛA TIEÅU

MYÕ THO

K.CHÔÏ GAÏO

N3.RAÏCH LAÙ

N3.K.N MAËN

K.CAÂY KHOÂ

S.HAØM LUOÂNG

K.TEÛ

B

SAØI GOØN

S.TIEÀN

S.SAØI GOØN

S.VAØM COÛ

N3.V.KYØ HOÂN

S.ÑOÀNG NAI

S.LOØNG TAØU

N3.ÑEØN ÑOÛ

CÖÛA SOAØI RAÏP

CAÀU RAÏCH OÂNG

HOÀ CHÍ MINH – ÑOÀNG NAI

HOÀ CHÍ MINH - VUÕNG TAØU

HOÀ CHÍ MINH – BEÁN LÖÙC

HOÀ CHÍ MINH – TAÂN AN

HOÀ CHÍ MINH – MYÕ THO

MYÕ THO – CAÀN THÔ

MYÕ THO – HOÀNG NGÖÏ

MYÕ THO – LONG XUYEÂN

MYÕ THO – LONG XUYEÂN

LONG XUYEÂN- HAØ TIEÂN

CAN THO – CA MAU