METODY BADAWCZE

W PSYCHOLOGII

przygotowała: Paula Pilarska

Rodzaje metod badawczych:

Eksperyment

Badania korelacyjne

Obserwacja

Wywiad

Studium przypadku

Sondaże / kwestionariusze/ testy

Eksperyment

Laboratoryjny Naturalny

METODA EKSPERYMENTALNA

metoda badania relacji PRZYCZYNOWO-SKUTKOWYCH;

badacz losowo przydziela uczestników eksperymentu do

różnych sytuacji i upewnia się, że sytuacje te są

identyczne pod wszystkimi względami z wyjątkiem

jednego, zdefiniowanego przez zmienną niezależną

Latane i Darley (1968) – rozproszona odpowiedzialność

ZMIENNE

Zmienna niezależna

jest bezpośrednio kontrolowana (manipulowana)

przez eksperymentatora.

Zmienna zależna

jest tym, co badacz mierzy

Problemy badawcze

Pojedyncza ślepa próba – gdy badani nie znają celu badania

Podwójna ślepa próba – gdy zarówno badacz jak i badani

nie wiedzą która grupa to grupa eksperymentalna, a która

kontrolna

Błąd wynikający z oczekiwań badacza

Błąd wynikający ze świadomości uczestników badania, iż

biorą udział w badaniu

Etyka badań psychologicznych

Zgoda na badanie Prawo do zrezygnowania z udziału – w każdej

chwili Okłamywanie badanych Wyjaśnienie wszystkich informacji na końcu Anonimowość cierpienie psychiczne lub fizyczne Badania na zwierzętach

WYBÓR REPREZENTATYWNYCH PRÓB

PRÓBA LOSOWA każdy człowiek w populacji ma

takie same szanse na znalezienie się w niej

PRÓBA WARSTWOWA zawiera osoby z okre-

ślonych podgrup społecznych w takich samych

proporcjach jak w populacji

1. Ankiety z czasopism – czy to jest

reprezentatywna grupa badanych?

2. Czy losowa grupa uczennic i uczniów II L.O.

w Tarnowie będzie reprezentatywna dla

polskiej populacji ogólnej? Dlaczego tak,

dlaczego nie?

REPREZENTATYWNOŚĆ

Wymóg reprezentatywności - badana próba

odzwierciedla populację.

Czy można przeankietować dwadzieścia milionów

wyborców i nadal nie być w stanie poprawnie

przewidzieć wyników wyborów?

REPREZENTATYWNOŚĆ

badania prowadzone na mężczyznach (badania Milgrama – 40 białych

mężczyzn – czy można uogólniać wyniki?)

brak badań nad zdrowiem kobiet, zapadalnością na depresję, uzależnienia

od substancji chemicznych

wpływ pracy zawodowej kobiet na ich życie (podział obowiązków

domowych – drugi etat)

niebezpieczeństwo uogólniania badań kobiet względnie uprzywilejowanych

na kobiety w ogóle

w niektórych badaniach niewystarczająca reprezentacja mniejszości

etnicznych

Badania korelacyjne

metoda, w której mierzy się dwie lub więcej zmiennych i sprawdza się, czy są one ze

sobą powiązane (tj. w jakim stopniu można przewidzieć wartość jednej zmiennej na

podstawie drugiej).

Celem jest oszacowanie relacji (stopnia korelacji) pomiędzy zmiennymi.

Korelacja to inaczej współwystępowanie, współzmienność.

współczynnik korelacji

-1 korelacja ujemna - wraz ze wzrostem jednej zmiennej maleją wartości drugiej dzy

zmiennymi nie powiązanymi

+1 korelacja dodatnia - wraz ze wzrostem wartości jednej zmiennej wzrastają wartości

drugiej zmiennej

0 brak związku między zmiennymi

WYWIADY

Twarzą w twarz, lub prze telefon, e-mail; nagrywanie

Subiektywna ocena/ interpretacja badacza

Brak możliwości określenia co jest przyczyną, a co skutkiem

Rodzaje wywiadu:

Wywiady ustrukturalizowane

Wywiady swobodne (nieustrukturalizowane)

Wywiady częściowo ustrukturalizowane

Kompetencje osoby przeprowadzające wywiad

etyka

Analiza danych

OBSERWACJA

W warunkach eksperymentalnych W warunkach naturalnych

METODA OBSERWACYJNA

Obserwacja bierna

Obserwacja czynna (uczestnicząca) zamaskowana obserwacji:

np. Festinger - Mindwest

niezamaskowana obserwacja

METODA OBSERWACYJNA

analiza archiwalna: badacz

obserwuje zachowanie społeczne

przez badanie nagromadzonych

w danej kulturze dokumentów albo

archiwaliów (np. pamiętników,

powieści, czasopism czy dzienników)

zgodność sędziów kompetentnych,

Archer (1983) oraz Akert (1991) -

badanie wizerunku kobiet i mężczyzn

STUDIUM PRZYPADKU

obserwacja pojedynczych osób i grup społecznych

do badania przypadków rzadkich i niezwykłych

lub w poradnictwie psychologicznym

- pamięć jest zawodna

- oczekiwania psychologa (wiara w teorie) (EKSPERYMENT ZE

SZCZURAMI – Zimbardo – bystre i tępe szczury - rola oczekiwań)

SONDAŻE Dzięki sondażom badacze opinii publicznej potrafią przewidzieć wyniki wyborów

i oszacować zdanie społeczeństwa na jakiś temat

Psychologowie badają sondażem zjawiska, których nie da się zbadać w warunkach

naturalnych lub laboratoryjnych (KWESTIONARIUSZ, ANKIETA)

Zniekształcenia:

tendencyjne przypominanie sobie zdarzeń

fałszowanie informacji

chęć przypodobania się ankieterowi

różnice etniczne i społeczne pomiędzy ankieterem a ankietowanym

przesada – aby zwrócić na siebie uwagę

(mycie zębów – powinno się sprzedawać 3 razy więcej szczoteczek do zębów)

TRAFNOŚĆ I RZETELNOŚĆ

TRAFNOŚĆ narzędzia - to stopień, w jakim

mierzy ono to, do czego zostało stworzone.

Sprawdzanie trafności – porównanie do

jakiegoś zewnętrznego kryterium (osiągnięcia

szkolne = inteligencja)

RZETELNOŚĆ – Czyli jak dobrze narzędzie

mierzy to, co mierzy

Osoba badana testem dwa razy (retest)

w różnym czasie otrzymuje bardzo podobne

wyniki

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ