Metody nauczaniaopracowanie: Bogumiła Dziepak
Metoda nauczania to celowo i systematycznie stosowany sposób pracy nauczyciela z uczniami, umożliwiający uczniom opanowanie wiedzy wraz
z umiejętnością posługiwania się nią w praktyce, a także rozwijanie zdolności i
zainteresowań poznawczych.
Podział metod nauczania aktywne podające praktycznei programowe
bibliografia dyskusja
inscenizacja
wykład
demonstracja
10% tego, co słyszymy
20 % tego, co widzimy
40 % tego, o czym rozmawiamy
90 % tego, corobimy
zapamiętujemy:
Metody aktywizujące(wybór)
analiza SWOT burza mózgów debata za
i przeciw drama drzewo decyzyjne dyskusja
dyskusja punktowana
metaplan metoda biograficz
na praca w grupach sześć myślących k
apeluszy
Metody podające
opis opowiadanie rozmowa
nauczająca
Jan Vermeer „Dziewczyna z kolczykiem z perły”
Metody praktyczne
programowe
metoda projektu portfolio wycieczka
historyczna
praca z mapą praca
z podręcznikiem
Analiza SWOT
określenie problemu przez nauczyciela
praca nad problemem – wypełnianie karty
ustalenie wspólnego stanowiska
problem
mocne strony słabe strony
szanse, które wynikają z
mocnych stron problemu
zagrożenia, które wynikają
ze słabych stron problemu
Burza mózgów etap wstępny: podanie problemu przez
nauczyciela, uzasadnienie zajęcia się nim etap zasadniczy: zgłaszanie pomysłów,
zapisywanie ich na kartkach, przyklejanie do tablicy, ustalenie kryteriów oceny pomysłów, porządkowanie, analiza i ocena pomysłów
etap końcowy: wybór najlepszego pomysłu dotyczącego rozwiązania problemu
UWAGA: nie krytykuje się ucznia, wszystkie pomysły są zapisywane
Debata za i przeciw etap wstępny: określenie tematu debaty,
podział klasy na grupy gromadzące argumenty za i przeciw, określenie czasu debaty
etap właściwy: debata, wnioski mogą być notowane na plakacie lub tablicy
etap końcowy: podsumowanie wyników, dokonanie oceny jakości argumentów, ustalenie, które były najbardziej przekonujące
Drama (przyswajanie treści kształcenia poprzez przeżycie, doświadczenie i zabawę)
1. etapy: wybór tematu, dobór techniki, drama, omówienie pracy uczniów
2. w dramie: nie ma scenariusza nie ma prób gra odbywa się raz nie ma aktorów (każdy uczestnik jest sobą w określonej,
wcześniej sobie nieznanej sytuacji)
zasadniczy temat (treść lekcji) jest rozwiązywany technikami dramowymi – działanie spontaniczne
Drzewo decyzyjne (graficzny zapis procesu podejmowania decyzji)
przygotowanie schematu drzewa podanie problemu tak, aby uczniowie mieli możliwość
wyboru (wpisanie go w pień) określenie celów i wartości branych pod uwagę podawanie rozwiązań (tyle, ile gałęzi drzewa) określenie pozytywnych
i negatywnych skutków każdego rozwiązania
podjęcie decyzji
Dyskusja(zorganizowana wymiana poglądów)
Rodzaje:a) dotycząca poprzedzającego ją wykładub) okrągłego stołu – forum ekspertówc) wielokrotna – w małych grupach, potem –
wybór najlepszego rozwiązaniad) podzielona: eksperci (prawo do głosu jako
pierwsi) i słuchacze (mogą włączyc się po ekspertach)
UWAGI!
Zasady prowadzenia dyskusji
wypowiadaj się tylko na temat wysłuchaj argumentów kolegi używaj tylko konkretnych argumentów mów w swoim imieniu nie mów jednocześnie z kolegą nie przeszkadzaj nie obrażaj się nie ośmieszaj kolegi
Dyskusja punktowana(propozycja systemu punktowania)
PUNKTY DODATNIE podanie faktu +1 skomentowanie faktu +2 podanie nowej inform.
+2 zaangażowanie nowej
osoby w dyskusję +1 zwróc. uwagi na błąd +2 kultura zachowania +1 przestrzeganie planu +1
PUNKTY UJEMNE błędna wypowiedź -2 wypow. nie na temat -1 nieprzestrzeganie planu
dyskusji -1 przeszkadzanie -1 brak udziału
w dyskusji -2
Metaplan(graficzny zapis przebiegu dyskusji - plakat)
Etap wstępnyEtap
zasadniczyEtap końcowy
Przygotowanie plakatu, kolorowych kartek, pisaków, klejuOkreślenie czasu dysk.Podział na grupyPrzedst. problemu
Tworzenie plakatu – uczniowie zapisują na kartkach: jak było? Jak być powinno? Dlaczego nie było tak, jak być powinno?Zapisane kartki są umieszczane w wyznaczonych miejscach plakatu
Prezentacja plakatów przez poszczególne grupyZebranie wniosków i wypracowanie wspólnych rozwiązań zmierzających do poprawy sytuacji
schemat
Schemat metaplanu
problem
Jak było?
Dlaczego nie było tak, jak być powinno?
Jak być powinno?
wnioski
Metoda biograficzna wybór postaci – na podstawie jej życiorysu poznaje się
określony problem zbieranie i opracowywanie materiałów dot. wybranej postaci określenie tematu gry przygotowanie zestawu pytań, na które gra ma dać
odpowiedzi opracowanie scenariusza gry przygotowanie zadań dla uczniów na podstawie scenariusza „wejście w rolę” przez uczniów – odegranie roli postaci omówienie gry zebranie najistotniejszych wiadomości ocena uczniów
Praca w grupach podział klasy na grupy (losowy, dzieli naucz. lub sami
uczniowie) przedstawienie zadania – problemu wyjaśnienie zadania określenie czasu pracy praca (grupy wspólnie wykonują całość zadania lub ich
uczestnicy opracowują po fragmencie) przekazanie grupie – klasie wyników pracy podsumowanie
USTALENIE ZASAD POWINNO BYĆ WSPÓLNE
„Sześć myślących kapeluszy”
przygotowanie na kartkach opisu kolorów przygotowanie kolorowych kartek dla wszystkich uczniów
(tylko dwie niebieskie!) wykonanie 6 kapeluszy w tych kolorach podział klasy na zespoły, losowanie kolorów losowanie kapeluszy – to reprezentanci zespołów podanie problemu dyskusja w zespołach dyskusja „kapeluszy” na forum klasy niebiescy zapisują na tablicy argumenty podsumowanie przez „niebieski kapelusz”
Kolory określają sposób myślenia, analizy problemu i jego rozwiązania
niebieski (analiza procesu)
kieruje dyskusją, przyznaje głos, zdystansowany,
podsumowuje
biały(fakty)
opinie wydaje na podstawie faktów, liczb, nie ulega
emocjom
czerwony(emocje)
kieruje się emocjami, intuicją, gustem, przypuszcza
żółty(optymizm)
myśli konstruktywnie, widzi zalety i korzyści rozwiązania
zielony(możliwości)
twórczy, oryginalny, pomysłowy, otwarty na nowe
czarny(pesymista)
zauważa wady, niedociągnięcia, trudności, krytykuje
rozwiązania
Metoda projektu Wybór materiału Określenie tematu i celów projektu (typu) Podział tematu projektu na zadania Podział uczniów na grupy zadaniowe Przygotowanie instrukcji dla każdej grupy zadaniowej Określenie czasu, miejsca i sposobu realizacji projektu Zbieranie i opracowywanie materiałów przez uczniów Prezentacja i ocena projektu
Kryteria: wykorzystanie dodatkowych źródeł, pomysłowość, wkład pracy poszczególnych członków grupy
Metoda projektu – cd.
Typy projektów: badawczy – porządkuje informacje na temat określonych zagadnień, rezultatem – albumy, rysunki, wywiady; działania lokalnego – rezultatem np. lokalna lista zabytków
Instrukcja dla grupy zadaniowej zawiera: *zadanie do wykonania, *materiały i źródła, *terminy konsultacji z nauczycielem
Formy prezentacji: ~wystawa prac, ~wystawa książek, broszur, gazet, ~pokaz filmu wideo, ~inscenizacja, ~prezentacja planu, ~prezentacja modelu,
Portfolio (teczka) zapoznanie uczniów z zasadami tej metody podanie tematu do gromadzenia materiałów określenie rodzaju materiałów ustalenie kryteriów oceniania gromadzenie, kompletowanie, porządkowanie
materiałów ocena portfolio wykorzystanie zgromadzonych materiałów na
lekcji
Dla dociekliwych:(wybór bibliografii - publikacje)
J. Królikowski, Projekt edukacyjny. Materiały dla zespołów międzyprzedmiotowych, Warszawa 2000
D. Gołębniak, G. Teusz, Edukacja poprzez język. O całościowym uczeniu się, Warszawa 1999
J. Królikowski, E. Tołwińska – Królikowska, Metody nauczania, [w:] Europa na co dzień – pakiet edukacyjny, Warszawa 1998
M. Taraszkiewicz, Jak uczyć lepiej, czyli refleksyjny praktyk w działaniu, Warszawa 1996
J. Półturzycki, Dydaktyka dla nauczyciela, Toruń 1996 K. Pankowska, Drama – zabawa – myślenie, Warszawa 1990 Aktywizacja uczniów w nauczaniu historii, pod red. A.
Zieleckiego, Rzeszów 1989 W. Okoń, Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, Warszawa 1987
Dziękuję za uwagę!