1/2
Afgelopen week heb ik weer een prachtig voorbeeld meegemaakt van ‘doodslag
op een innovatie door negatieve vragen’. Wat gebeurde er, en u herkent het vast,
bij de presentatie van een mooie innovatie begint een van de bestuurders een
beetje te dralen, er goed voor te zitten, kijkt wijs en zegt: “Ik heb toch wel erg
veel bedenkingen”. Hierna komt er een stroom van ‘kritische vragen’: “W ie zegt
dat dit de goede doelgroep is?”, “Ik zie een groot risico dat de ontwikkeling niet
slaagt” en “Ik twijfel of klanten onze rol hier wel accepteren.” Een golf negatieve
vragen worden afgevuurd op een enthousiaste ondernemer.
Laat ik beginnen met het goede: achter al deze ‘bedenkingen’ zitten volstrekt
legitieme punten; Punten die het idee zelfs verder kunnen aanscherpen. Maar
niet op deze manier. Laten we eens kijken wat deze negatieve benadering
eigenlijk doet. Onze hersenen zijn zo ‘geprogrammeerd’ dat je vindt wat je zoekt.
Oftewel als wij problemen gaan zoeken… dan gaan wij die vinden. In deze stand
zullen we alleen maar problemen zien aan de innovatie, maar we zien de kansen
en mogelijkheden niet. De impact op de groepsdynamiek moeten we ook niet
onderschatten. Zo’n
negatieve sfeer leidt nu niet
direct tot een veilige sfeer
waarin we met elkaar kunnen
bedenken hoe we een
probleem kunnen oplossen.
Het figuur hiernaast (uit de
PRISMA cursus) geeft dit
mooi weer:
Wat als we de vragen nu eens ‘omdraaien’? We benaderen ze niet meer vanuit
het probleem, maar we stellen de vraag vanuit de gewenste situatie. Dus in
plaats van de negatieve probleem-vraag “Is dit wel de gewenste klantengroep?”
een oplossingsvraag als: “Wat worden de criteria voor de selectie van de
klantengroepen?”
Zie je het verschil? De eerste vraag benadrukt het probleem terwijl de tweede
vraag de nadruk legt op een gewenste oplossing. “Ik zie een groot risico dat de
ontwikkeling niet slaagt” zou dan worden “Hoe verhogen we kans op slagen van
ontwikkeling tot boven een acceptabele grens?” en “Ik twijfel of klanten onze rol
hier wel accepteren” zou kunnen worden “Hoe zorgen we ervoor de klanten onze
rol in deze accepteren?”
Door te vragen naar de elementen van de oplossingen gaan onze hersenen op
zoek naar oplossingen. Door de vragen op deze manier te stellen krijgt de
verdere uitwerking van een innovatie nu veel meer richting. Maar het activeert
niet alleen het denken van de innovator, maar van een hele groep. Net als bij
negatieve vragen veranderen positieve vragen ook de groepsdynamiek. Nu zul je
zien dat mensen mee gaan denken in het vinden van oplossingen.
Natuurlijk worden echte slechte ideeën zelfs met deze benadering niet goed.
Maar door consequent toepassen van positieve vragen gericht op de oplossing
Gewenst
Probleem
Tijd
Definieer vanuit
gewenst en niet
vanuit probleem
2/2
zul je zien dat ideeën aangescherpt worden en innovatie- en
oplossingsgerichtheid gestimuleerd worden.