Rechtspraak Europa
In één klik verbonden met Europa
Maandelijks overzicht van de rechtspraak van het Europese Hof voor de
Rechten van de Mens (EHRM) en het Hof van Justitie van de Europese Unie
(HvJEU). Kernredactie: Marc de Werd en Joanne Bik. Vaste medewerkers:
Roel Andrea, Dorien Boessenkool, Robin Cozijnsen, Floris Dudok van Heel,
Louisa Klop, Menco Rasterhoff, Nienke de Visser en Mirjam Winkels.
Rechtspraak Europa wordt gemaakt door het Gerechtshof Amsterdam en het
Landelijk Bureau Vakinhoud rechtspraak (LBVr), en wordt gepubliceerd op
het weblog European Courts, op de website van de rechtspraak (inclusief
archief), en op Intro Europees recht (alleen intern).
Het archief is te raadplegen op rechtspraak.nl.
Rechtspraak Europa rechtstreeks ontvangen? Stuur een mail naar
[email protected] om te worden toegevoegd aan de verzendlijst.
Copyright ©2017 Marc de Werd/Gerechtshof Amsterdam; ©2017 Joanne
Bik/LBvR
Volg Rechtspraak Europa op Twitter: @europeancourts en @joannebik1
Zesde jaargang, 2017,
nr. 2 (februari)
http://www.youtube.com/watch?v=sPBEwpz8UXQ&list=FLpSFke5P3iaYsqUqZQ918Dg&index=2http://intro.rechtspraak.minjus.nl/LOV/Europees/LBVr/Paginas/default.aspxhttp://europeancourts.blogspot.nl/https://www.rechtspraak.nl/Organisatie-en-contact/Organisatie/Gerechtshoven/Gerechtshof-Amsterdam/Over-het-gerechtshof/Publicaties/Paginas/Nieuwsbrieven-Gerechtscoordinator-Europees-recht.aspxhttp://intro.rechtspraak.minjus.nl/LOV/Europees/Vakinformatie/NieuwsbriefRechtspraakEuropa/Forms/AllItems.aspxhttps://www.rechtspraak.nl/Organisatie-en-contact/Organisatie/Gerechtshoven/Gerechtshof-Amsterdam/Over-het-gerechtshof/Publicaties/Paginas/Nieuwsbrieven-Gerechtscoordinator-Europees-recht.aspxmailto:[email protected]://twitter.com/EuropeanCourtshttps://twitter.com/JoanneBik1
2
Inhoud
Inhoud ................................................................................................................. 2
Leeswijzer ............................................................................................................ 4
Deel 1 – Rechtspraak .......................................................................................... 5
Aanbesteding en overheidsopdrachten (B) ............................................................. 5
Arbeid, sociale zekerheid en vrij verkeer werknemers (B – C) .................................. 6
Asiel en migratie (S – V) ...................................................................................... 9
Belastingen .......................................................................................................14
Belastingen – btw (Fi - S) ...................................................................................16
Belastingen – douane en tariefindeling .................................................................19
Belastingen – vennootschappen en vrij verkeer kapitaal .........................................20
Beroepskwalificaties ...........................................................................................21
Bestuursrecht ....................................................................................................22
Bevriezing tegoeden ...........................................................................................22
Burgerschap Unie ..............................................................................................22
Civiel................................................................................................................22
Consumenten (C) ..............................................................................................23
Detentie en politieonderzoek (S) ..........................................................................24
Diensten, elektronische communicatiediensten ......................................................25
Digitale markt ...................................................................................................25
Discriminatie .....................................................................................................25
Eigendomsrecht .................................................................................................26
Familieleven (Fa) ...............................................................................................26
Financiële diensten en markten (B – S) ................................................................28
Gehandicapten ..................................................................................................31
Gezondheid, geneesmiddelen en etikettering (B) ...................................................31
Godsdienstvrijheid (B) ........................................................................................32
Grondrechten (Handvest) en EVRM (B – S) ...........................................................32
Handel en anti-dumping .....................................................................................33
Insolventie ........................................................................................................35
Intellectuele eigendom .......................................................................................35
Justitiële samenwerking in burgerlijke zaken .........................................................39
Kwekersrecht ....................................................................................................42
Landbouw en visserij (B) ....................................................................................43
Levenslang (S) ..................................................................................................45
LGBT- rechten ...................................................................................................46
Luchtvaart (C) ...................................................................................................46
Rechtspraak Europa, 2017, nummer 2 (februari)
3
Marktmisbruik (S) ..............................................................................................47
Mededinging .....................................................................................................47
Mensenhandel (S) ..............................................................................................50
Milieu, natuur, duurzame energie.........................................................................50
Ne bis in idem (B – S) ........................................................................................52
Overlevering en uitlevering (S) ............................................................................53
Privacy en persoonsgegevens (C - S) ...................................................................54
Procesrecht en recht op eerlijk proces – civiel .......................................................56
Procesrecht en recht op eerlijk proces – strafrecht .................................................57
Producteisen .....................................................................................................59
Rechtsstaat .......................................................................................................59
Recht op leven ..................................................................................................59
Sectoroverstijgend .............................................................................................59
Staatssteun (B – C – Fi) .....................................................................................59
Strafrecht .........................................................................................................60
Terrorisme (S) ..................................................................................................61
Toegang tot documenten (B) ...............................................................................61
Vervoer (B) .......................................................................................................62
Vrij verkeer .......................................................................................................63
Vrijheid van meningsuiting (S) ............................................................................63
Witwassen (S) ...................................................................................................64
Woonvergunning (B) ..........................................................................................64
Deel II - Algemeen ........................................................................................... 65
Algemeen .........................................................................................................65
Cursus en opleiding ............................................................................................65
Nieuwsbrieven ...................................................................................................67
NL prejudiciële verwijzingen ................................................................................68
Vacatures .........................................................................................................69
Rechtspraak Europa, 2017, nummer 2 (februari)
4
Leeswijzer De redactie heeft ervoor gekozen om de rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de
Mens (EHRM) en van het Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJEU) en het Gerecht per rubriek
gezamenlijk aan te bieden. De toenemende vervlechting van het EU recht en het EVRM sinds het
Verdrag van Lissabon (2009) is met name zichtbaar op het terrein van de grondrechtenbescherming.
Deze ontwikkeling naar een Europees ius commune maakt dat beide kenbronnen in een juridische
casus gelijktijdig relevant kunnen zijn. De redactie wil aldus recht doen aan die Europese realiteit.
- Om sneller te scrollen: klik op tweede icoon van boven “bladwijzers”, de index blijft dan in
de linkerkolom staan.
- De nieuwsbrief is ingedeeld in alfabetisch gerangschikte onderwerpen.
- Prejudiciële verwijzingen bevatten een link naar de verwijzingsuitspraak op de website van
het ECER. Voor de samenvattingen wordt gebruik gemaakt van de samenvattingen van ECER.
Als de verwijzing nog niet beschikbaar is verwijst de link, voorzien van een * naar de
algemene pagina van ECER.
- In de index is tussen haakjes aangegeven voor welke rechtsgebieden de informatie relevant
is: Bestuursrecht (B), Civiel recht (C), Familierecht (Fa), Fiscaal recht (Fi), Strafrecht (S),
Vreemdelingenrecht (V)
Rechtspraak Europa, 2017, nummer 2 (februari)
5
Deel 1 – Rechtspraak
Aanbesteding en overheidsopdrachten (B)
PREJUDICIËLE VERWIJZING – Litouwen – 11 oktober 2016 – Zaak C-531/16 –
Specializuotas transportas -
Moeten banden tussen twee deelnemende bedrijven kenbaar gemaakt worden?
Artikelen 45, 54, 56 en 101 VWEU. Richtlijn 89/665/EEG. Richtlijn 2004/18/EG. Verzoekster heeft
ingeschreven op een openbare aanbesteding van verweerster, het openbaar lichaam Centrale voor
afvalverwerking (ophalen gemeentelijk afval en transport naar de afvalverwerkingsfaciliteit). Er zijn
in totaal vier inschrijvers. Verzoekster A en verzoekster B zijn beiden dochters van Ecoservice. De
inschrijving van A wordt op technische gronden afgewezen; haar wagenpark voldoet niet aan de
gestelde eisen (EURO-V-normen). B krijgt de opdracht. Eén van de twee overgebleven partijen gaat
(na afgewezen bezwaar) in beroep, stellende dat de offertes van A en B niet juist zijn beoordeeld en
dat A en B als verbonden ondernemingen in de zin van de Litouwse mededingingswet dienen te
worden beschouwd – zij zijn immers geen concurrenten maar hebben heimelijk samengewerkt,
hetgeen schending van het transparantiebeginsel oplevert. De verwijzende rechter stelt vast dat het
kenbaar maken van banden tussen deelnemende bedrijven slechts verplicht is wanneer de
aanbestedende dienst daarom vraagt, hetgeen hier niet het geval is geweest. Ook richtlijn 2004/18
bevat geen dergelijke plicht voor inschrijvers. Het HvJEU heeft zich in meer zaken over deze kwestie
gebogen. De verwijzende rechter oordeelt dat dan ook moet worden gekeken naar de positieve plicht
die rust op inschrijvers om hun banden met andere ondernemingen kenbaar te maken aan de
aanbestedende diensten, zelfs indien deze daar niet specifiek om vragen. De verwijzende rechter
twijfelt of aanbestedende diensten verplicht zijn om bij wijze van preventieve maatregel na te gaan
of sprake is van banden tussen inschrijvers. In casu was verweerster op de hoogte van de bestaande
banden tussen A en B, maar heeft desondanks geen actie ondernomen. Gezien het oordeel van het
HvJEU in zaak C-538/13 (de aanbestedende dienst moet in ieder geval nagaan of sprake is van
belangenconflicten en zo nodig maatregelen nemen) is verweerster dan ook in gebreke gebleven.
Interesting Preliminary Reference on Interaction between Competition and Public
Procurement Law (C-531/16), guest post by Dr Deividas Soloveičik (howtocrackanut)
GERECHT EU – ARREST – 17 januari 2017 – Zaak T-419/15 - Cofely Solelec -
ECLI:EU:T:2017:8 – arrest (alleen in het Frans)
De zaak gaat over een aanbesteding die het Europees Parlement heeft uitgeschreven. Verzoekers
zijn tweede geworden. Zij klagen dat degene die eerste is geworden een te lage prijs heeft gegeven.
Zij starten een procedure tegen het besluit om de aanbesteding niet aan Cofely te gunnen.
Vervolgens annuleert het Europees Parlement de aanbesteding gedeeltelijk.
GC rules on possibility to offer summary motivation for procurement decisions where
disappointed tenderers have been actively engaged in information exchange (T-419/15)
(howtocrackanut)
NOOT – bij HvJ 21 december 2016, zaak C-355/15 Bietergemeinschaft Technische …
ECJ creates randomness in right to challenge procurement decisions by excluded tenderers (C-
355/15) (howtocrackanut)
http://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraak/2016/c-zaaknummers/c-531-16-specializuotas-transportas.htmlhttp://www.howtocrackanut.com/blog/2017/1/31/interesting-preliminary-reference-on-interaction-between-competition-and-public-procurement-law-guest-post-by-dr-deividas-soloveiikhttp://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=186846&pageIndex=0&doclang=FR&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=487548http://www.howtocrackanut.com/blog/2017/1/24/ur1xaaw5o1gix0jmzay5zllf5yhlj1http://samenwerken.rechtspraak.minjus.nl/sites/landelijk_nieuwsbriefrechtspraakeuropa/Gedeelde%20%20documenten/2017%20-%20NRE%20nr.%202/Bietergemeinschaft%20Technische%20Gebäudebetreuung%20GesmbH%20und%20Caverion%20Österreichhttp://www.howtocrackanut.com/blog/2017/1/11/5bdxdrpjdruz445d1gpl3vx0gtcz5w
Rechtspraak Europa, 2017, nummer 2 (februari)
6
LITERATUUR
Maurice Esssers en Robert Fröger, 'Aanbestedingsrechtelijke uitsluitingsgronden en het
mededingingsrecht: wat moet een mededingingsjurist weten van de mogelijkheden tot uitsluiting in
het aanbestedingsrecht?', M&M 2016-6, p. 227-237
OVERIG
World Bank's "Benchmarking Public Procurement 2017" (howtocrackanut)
Nieuwe notitie Europa decentraal over het aanbesteden van e-depots (Europadecentraal)
Arbeid, sociale zekerheid en vrij verkeer
werknemers (B – C)
EHRM – ARREST – 12 januari 2017 - Saumier t. Frankrijk – persbericht – arrest (niveau
2) – ECLI:CE:ECHR:2017:0112JUD007473414
Werkgerelateerde ziekte door nalatigheid werkgever en recht op compensatie
Artikel 1, EP EVRM. Artikel 14 EVRM. De zaak betreft een persoon die ziek is geworden door
nalatigheid van haar werkgever en geen volledige compensatie heeft kunnen krijgen voor de schade
die ze daarvan heeft ondervonden. Het Hof oordeelt dat werknemers die een ongeluk hebben gehad
op het werk of een werkgerelateerde ziekte hebben opgelopen ten gevolge van nalatigheid door hun
werkgever, niet in een zelfde of vergelijkbare situatie zitten als die van individuen die fysieke schade
of gezondheidsproblemen hebben ondervonden ten gevolge van nalatigheid van mensen die níet hun
werkgever zijn. De regels omtrent de aansprakelijkheid voor ongelukken op het werk en
werkgerelateerde ziekten verschillen derhalve van de regels die van toepassing zijn onder de normale
wet, want zij zijn niet gebaseerd op bewijs van nalatigheid, een causaal verband tussen de
nalatigheid en de schade, en de beslissing van de rechter, maar op solidariteit en automatisme. Daar
komt nog bij dat voor schade die is veroorzaakt door de werkgever en die het gevolg is van laakbare
nalatigheid automatisch een aanvulling op de schadevergoeding wordt ontvangen door het
slachtoffer, waardoor de situatie zich ook onderscheidt van de die onder de normale wet. Gelet op
het feit dat de situatie van een werknemer die een ongeluk heeft gehad op het werk, of een
werkgerelateerde ziekte heeft opgelopen niet hetzelfde is als die van een persoon die schade heeft
opgelopen in een andere context, is er volgens het Hof geen sprake van discriminatie en dus geen
inbreuk op het Verdrag.
HvJ – CONCLUSIE A-G SAUGMANDSGAARD ØE – 12 januari 2017 – Zaak C-620/15 –
A-Rosa Flussschiff GmbH – Frankrijk – ECLI:EU:C:2017:12 - conclusie
Mag ontvangende lidstaat de geldigheid van een in een ander lidstaat afgegeven E 101-verklaring
beoordelen?
Verordening (EEG) nr. 1408/71. Verordening (EEG) nr. 574/72. E 101-verklaring. De verwijzende
rechter meent dat de voorwaarden waaronder de betrokken werknemers hun activiteit uitoefenden,
kennelijk niet binnen de materiële werkingssfeer van artikel 14 van verordening nr. 1408/71 vallen.
Derhalve rijst de vraag of het voor het bevoegde orgaan of de rechterlijke instanties van de lidstaat
van ontvangst in dergelijke omstandigheden mogelijk is om, bij wijze van uitzondering, de geldigheid
van een door het bevoegde orgaan van een andere lidstaat afgegeven E 101-verklaring te beoordelen
en eventueel aan te vechten. Het verzoek werpt de lastige vraag op hoe op het gebied van de sociale
zekerheid een evenwicht kan worden gevonden tussen enerzijds de beginselen van rechtszekerheid
en het vrije verkeer van werknemers binnen de Unie en anderzijds de noodzaak een juiste toepassing
van de relevante bepalingen van verordening nr. 1408/71 te verzekeren. Dit vraagstuk is de
afgelopen jaren door de integratie van de arbeidsmarkten van de lidstaten steeds belangrijker
geworden.
https://tijdschriften.rechtsgebieden.rijks.boomportaal.nl/tijdschrift/marktenmededinging/2016/6/MenM_1387-6236_2016_019_006_003http://www.howtocrackanut.com/blog/2017/1/13/world-bank-publishes-benchmarking-public-procurement-2017https://europadecentraal.nl/nieuwe-notitie-europa-decentraal-over-het-aanbesteden-van-e-depots/http://hudoc.echr.coe.int/eng-press?i=003-5595122-7067223http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-170287http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=186705&pageIndex=0&doclang=NL&mode=req&dir=&occ=first&part=1&cid=91635
Rechtspraak Europa, 2017, nummer 2 (februari)
7
A-G: Zolang zij niet is ingetrokken of ongeldig verklaard door het orgaan dat haar heeft afgegeven,
is een E 101-verklaring die is afgegeven overeenkomstig artikel 12 bis, lid 1 bis, van verordening
(EEG) nr. 574/72 bindend voor het bevoegde orgaan en de rechterlijke instanties van de lidstaat van
ontvangst, zelfs indien zij vaststellen dat de voorwaarden waaronder de werknemer zijn activiteit
uitoefent, kennelijk niet binnen de materiële werkingssfeer van laatstgenoemde bepaling vallen.
HvJ – CONCLUSIE A-G BOT – 19 januari 2017 – Gevoegde zaken C-680/15 en C-681/15 –
Asklepios Kliniken en Asklepios Dienstleistungsgesellschaft – Duitsland –
ECLI:EU:C:2017:30 – conclusie
Overgang onderneming; incorporatiebeding; cao
Richtlijn 2001/23/EG. Artikel 16 Handvest grondrechten EU. Het geschil betreft de toepassing van
een collectieve overeenkomst. De bijzonderheid van de onderhavige zaak is dat de collectieve
overeenkomsten op de arbeidsverhouding tussen een werkgever en diens werknemers van
toepassing zijn als gevolg van een in de arbeidsovereenkomsten opgenomen incorporatiebeding. De
onderhavige zaak heeft betrekking op de volgende situatie: een vervreemder die niet is aangesloten
bij een werkgeversorganisatie die na onderhandelingen een collectieve overeenkomst heeft
vastgesteld, heeft ervoor gekozen om in de arbeidsovereenkomsten van zijn werknemers een beding
met een verwijzing naar die overeenkomst op te nemen. Dat incorporatiebeding heeft een dynamisch
karakter, in zoverre het ook ziet op de toekomstige ontwikkelingen van die collectieve overeenkomst.
Het Hof wordt gevraagd voor recht te verklaren of richtlijn 2001/23 zich in dergelijke omstandigheden
tegen het dynamische karakter van het incorporatiebeding verzet. Anders gezegd: verzet deze
richtlijn zich ertegen dat de verkrijger wordt verplicht de arbeidsvoorwaarden toe te passen die het
resultaat zijn van toekomstige ontwikkelingen van de collectieve overeenkomst waarnaar de
arbeidsovereenkomsten verwijzen?
A-G: In een situatie als in het hoofdgeding, waarin de tussen de vervreemder en de werknemers
gesloten arbeidsovereenkomst een beding met een verwijzing naar de in een collectieve
arbeidsovereenkomst vastgelegde arbeidsvoorwaarden bevat, en waarin de vervreemder noch de
verkrijger aan de onderhandelingen over die collectieve overeenkomst kan deelnemen, moet artikel
3, lid 1, van richtlijn 2001/23/EG, gelezen in samenhang met artikel 3, lid 3, van deze richtlijn, aldus
worden uitgelegd dat het zich ertegen verzet dat een dergelijk beding na de overgang van
onderneming een dynamisch karakter heeft, dat wil zeggen wordt geacht tevens te verwijzen naar
de aanpassingen die in de toekomst in die collectieve overeenkomst zullen worden aangebracht. Uit
artikel 3, leden 1 en 3, van richtlijn 2001/23, in onderlinge samenhang gelezen, volgt integendeel
dat voor die verwijzing in het in de arbeidsovereenkomst opgenomen beding de temporele
beperkingen moeten gelden die volgens artikel 3, lid 3, van deze richtlijn op bij collectieve
overeenkomst vastgestelde arbeidsvoorwaarden van toepassing zijn.
PREJUDICIËLE VERWIJZING – VK – 9 januari 2017 – Zaak C-618/16 - Prefeta*
Vrij verkeer werknemers; aanvraag uitkering arbeidsongeschiktheid Poolse werknemer
Verordening nr. 492/2011. Richtlijn 2004/38/EG. Artikel 45 VWEU. Verzoeker is Pool en heeft enige
tijd gewerkt in het VK. Hij heeft ongeregistreerd en geregistreerd gewerkt, maar het dienstverband
wordt dan wegens Hij vraagt een werk- en bijstandsuitkering aan nadat hij arbeidsongeschikt is
geworden maar die wordt door verweerder geweigerd omdat verzoeker niet 12 maanden
ononderbroken geregistreerd werk heeft verricht, zoals vereist in de ‘A8-bepalingen’ opgesteld voor
de burgers van nieuw toegetreden lidstaten (de ‘Laken-10’). Verzoeker beroept zich bij de
verwijzende rechter op artikel 7, lid 3 van richtlijn 2004/38 waarmee hij zijn status als ‘werknemer’
zou hebben behouden. Hij stelt dat A8-bepalingen in strijd zijn met het EU-recht: die hebben voor
burgers van nieuwe lidstaten verlies van de status van werknemer tot gevolg. Afwijking van het
beginsel van vrij werknemersverkeer moet beperkt worden uitgelegd.
http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=186977&pageIndex=0&doclang=nl&mode=req&dir=&occ=first&part=1&cid=524406http://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraak
Rechtspraak Europa, 2017, nummer 2 (februari)
8
PREJUDICIËLE VERWIJZING – Duitsland –10 januari 2017 – Zaak C-619/16 – Kreuziger*
Vragen over compensatie van niet opgenomen vakantiedagen
Richtlijn 89/391/EEG. Richtlijn 2003/88/EG. Verzoeker heeft bij Land Berlin (verweerder) gewerkt
als juridisch stagiaire met een publiekrechtelijke opleidingsovereenkomst. Nadat hij het afsluitende
examen heeft afgelegd is zijn stage afgelopen en wordt de overeenkomst beëindigd. Hij vraagt een
financiële compensatie voor de niet opgenomen vakantiedagen. Dit wordt afgewezen omdat de
deelstaat een dergelijk recht niet kent en verzoeker niet in de onmogelijkheid heeft verkeerd zijn
verlof in 2010 op te nemen. De verwijzende rechter gaat ervan uit dat verzoeker zich voor financiële
compensatie enkel rechtstreeks op artikel 7, lid 2 van richtlijn 2003/88 kan beroepen daar deze
bepaling niet in nationaal recht is omgezet en er geen andere nationale regeling bestaat waarin dit
recht is geregeld. Verzoeker voldoet aan de in artikel 7, lid 2 gestelde voorwaarden. Hij vraagt zich
echter af of verzoeker gezien het feit dat hij vrijwillig van zijn recht heeft afgezien een beroep op
compensatie kan doen. Hij wijst erop dat het HvJEU in arrest Schultz-Hoff tevens heeft aangegeven
dat het lidstaten niet is toegestaan voorwaarden te verbinden aan een uitdrukkelijk aan werknemers
toegekend recht. Aangehaalde (recente) jurisprudentie: C-124/05 FNV; C-350/06 en C-520/06
Schultz/Hoff e.a.; C-214/10 KHS; C-118/13 Bollacke; C-341/15 Maschek
PREJUDICIËLE VERWIJZING – Portugal – 12 januari 2017 – Zaak C-627/16 – Ventura
Ramos*
Bescherming werknemers bij insolventie werkgever
Richtlijn 2008/94/EG. Verzoeker wordt ontslagen. Hij dient negen maanden later een vordering in
tegen zijn werkgever wegens ongeldigheid en onrechtmatigheid van het ontslag. De rechter stelt
hem in het gelijk en kent hem alsnog salarisdoorbetaling toe vanaf ontslagdatum tot datum van het
arrest en een schadevergoeding. Vervolgens heeft zijn voormalige werkgever op zijn verzoek van de
rechtbank een insolventieverklaring gekregen. Verzoeker vraagt het loongarantiefonds (verweerder)
om betaling van zijn schuldvorderingen uit de arbeidsovereenkomst maar dit wordt afgewezen omdat
zijn aanspraken niet in het referentietijdvak vallen (= zes maanden voorafgaand aan de inleiding van
de insolventieprocedure). Verzoeker gaat in beroep tegen het besluit van verweerder waarbij als
grond voor de weigering wordt gegeven dat een dergelijk verzoek binnen een jaar na beëindiging
van de overeenkomst moet zijn ingediend. Verzoeker meent echter dat deze maximumtermijn
kennelijk onredelijk en onaanvaardbaar is.
NOOT - EHRM 30 november 2016, Barbulescu t. Roemenië
Resuscitating Workplace Privacy? A Brief Account of the Grand Chamber Hearing in Bărbulescu v.
Romania – Gaurav Mukherjee and James Wookey (Inforrm’s)
NOOT - EHRM 13 december 2016, Bélané Nagy t. Hongarije
Lastige zaken, slecht recht? Het EHRM over uitkering en eigendomsrecht (publiekrecht&politiek)
NOOT – HvJ 14 juni 2016, zaak C-308/14 Europese Commissie/VK
H. Verschueren, Economisch niet-actieve migrerende Unieburgers: enkel recht op sociale uitkeringen
indien zij over een verblijfsrecht beschikken, SEW 2017, nr. 1
NOOT - HvJ 21 december 2016, zaak C-201/15 AGET Iraklis
mr. dr. F.G. Laagland, Vereiste van goedkeuring collectief ontslag door overheidsinstantie, Vrijheid
van vestiging en vrijheid van ondernemerschap, Relevantie economische crisis, JAR 2017/37
NOOT – HvJ 15 november 2016, zaak C-258/15 Salaberria Sorondo
Mr. dr. N. Gundt, Leeftijdsgrens bij sollicitatieprocedure als directe discriminatie op basis van leeftijd
of uitdrukking van een wezenlijk en bepalend beroepsvereiste...TRA 2017/22
http://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraakhttp://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraakhttp://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraakhttp://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-159906https://inforrm.wordpress.com/2017/01/18/resuscitating-workplace-privacy-a-brief-account-of-the-grand-chamber-hearing-in-barbulescu-v-romania-gaurav-mukherjee-and-james-wookey/http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-169663http://www.publiekrechtenpolitiek.nl/lastige-zaken-slecht-recht-het-ehrm-over-uitkering-en-eigendomsrecht/http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=180083&pageIndex=0&doclang=NL&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=656279http://overheid.uitgeverijparis.nl/tijdschriften/tijdschrift/SEW/62577http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=186481&pageIndex=0&doclang=NL&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=133799http://www.legalintelligence.com/documents/23256049?srcfrm=basic+search&alertid=68273http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf;jsessionid=9ea7d0f130d6c74496cce3e34c3596429b7a5cd4e604.e34KaxiLc3eQc40LaxqMbN4PahiSe0?text=&docid=185361&pageIndex=0&doclang=NL&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=133700http://deeplinking.kluwer.nl/?param=00CD42A2&cpid=WKNL-LTR-Nav2
Rechtspraak Europa, 2017, nummer 2 (februari)
9
REGELGEVING EU
Voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van Verordening
(EG) nr. 883/2004 betreffende de coördinatie van de socialezekerheidsstelsels en Verordening (EG)
nr. 987/2009 tot vaststelling van de wijze van toepassing van Verordening (EG) nr. 883/2004, ST
15642 2016 INIT - 2016/0397 (OLP)
LITERATUUR
Mr. P.R.W. Schaink, Arbeidsrecht in opmars in het insolventierecht, in: TvI 2017/2
OVERIG
France introduces card system to tackle posted worker fraud (euractiv)
Commission defends national rules on employee participation rights before the Court of
Justice of the EU (EC) (prejudiciële verwijzing in zaak C-566/15)
Commission prepares next steps towards European Pillar of Social Rights (EC)
Commission modernises policy on health and safety at work: frequently asked questions
(EC)
Why the rise of wearable tech to monitor employees is worrying (infolawcentre)
Asiel en migratie (S – V)
EHRM – ARREST – 12 januari 2017 – Abuhmaid t. Oekraïne – persbericht – arrest (niveau
2) – ECLI:CE:ECHR:2017:0112JUD003118313
Voortdurend onzeker verblijf niet in strijd met het Verdrag.
Artikel 8 EVRM. Artikel 13 EVRM. De zaak betreft klagers recht om in Oekraïne te verblijven. Na ruim
twintig jaar in Oekraïne te hebben verbleven op grond van tijdelijke verblijfsvergunningen, kreeg
klager in 2010 problemen met de autoriteiten aangaande zijn verblijf in Oekraïne. Vorige pogingen
om zijn verblijf te regelen, waaronder asiel- en emigratieaanvragen zijn afgewezen. Hij klaagt dat
de voortdurende onzekerheid over zijn recht om in Oekraïne te verblijven en dreigende uitzetting in
strijd is met zijn recht op privé- en familieleven. Het hof overweegt dat klagers nieuwe asielaanvraag
momenteel in behandeling is, waardoor hij geen reëel risico loopt om uitgezet te worden. Daarbij
voldoet Oekraïne aan zijn positieve verplichting om te zorgen voor een effectieve en toegankelijke
procedure om zijn klacht te onderzoeken.
EHRM – ARREST – 26 januari 2017 – X. t. Zwitserland – persbericht – arrest (niveau 3) –
ECLI:CE:ECHR:2017:0126JUD001674414
Onterechte uitzetting Tamil-strijder en onmogelijkheid om schadevergoeding te claimen.
Artikel 3 RVRM. De zaak betreft de uitzetting van klager – voormalig Tamil-strijder – uit Zwitserland
naar Sri Lanka nadat zijn asielaanvraag was afgewezen. Eenmaal in Sri Lanka is hij, zoals hij zelf al
had voorspeld, aan foltering onderworpen. Uiteindelijk heeft hij opnieuw asiel aangevraagd – en
gekregen – in Zwitserland. De nationale autoriteiten hebben erkend dat de aanvankelijke beslissing
onjuist was. Het hof oordeelt alsnog dat sprake is geweest van schending van artikel 3 EVRM.
HvJ – ARREST – 31 januari 2017 – Zaak C-573/14 – Lounani – Grote Kamer –
ECLI:EU:C:2017:71 – België – persbericht – arrest
Een asielaanvraag kan worden afgewezen als de asielzoeker heeft deelgenomen aan de activiteiten
van een terroristisch netwerk.
Richtlijn 2004/83/EG. Lounani, Marokkaans onderdaan, verzocht in 1991 om politiek asiel in
Duitsland. Zijn verzoek werd afgewezen. Sinds 1997 verbleef hij illegaal in België. In 2006 is hij
veroordeeld tot zes jaar gevangenisstraf wegens deelname aan een terroristische islamitische
http://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/ALL/?uri=CELLAR:49cc4a54-c3b9-11e6-a6db-01aa75ed71a1http://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/ALL/?uri=CELLAR:49cc4a54-c3b9-11e6-a6db-01aa75ed71a1http://deeplinking.kluwer.nl/?param=00CD29DC&cpid=WKNL-LTR-Nav2http://www.euractiv.com/section/social-europe-jobs/news/france-introduces-card-system-to-tackle-posted-worker-fraud/?nl_ref=28401934http://europa.eu/rapid/press-release_STATEMENT-17-141_en.htm?locale=enhttp://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraak/2015/c-zaaknummers/c-566-15-erzberger.htmlhttp://europa.eu/rapid/press-release_IP-17-114_en.htm?locale=enhttp://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=MEMO/17/3&format=HTML&aged=0&language=EN&guiLanguage=enhttp://infolawcentre.blogs.sas.ac.uk/2017/01/11/why-the-rise-of-wearable-tech-to-monitor-employees-is-worrying/http://hudoc.echr.coe.int/eng-press?i=003-5595147-7067261http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-170285http://hudoc.echr.coe.int/eng-press?i=003-5610451-7091756http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-170467http://curia.europa.eu/jcms/upload/docs/application/pdf/2017-01/cp170009nl.pdfhttp://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=187322&pageIndex=0&doclang=FR&mode=req&dir=&occ=first&part=1&cid=246379
Rechtspraak Europa, 2017, nummer 2 (februari)
10
organisatie en heeft hij onder meer logistieke steun verleend aan vrijwilligers die in Irak zijn gaan
vechten. In 2010 heeft hij een verzoek ingediend om erkend te worden als politiek vluchteling. Na
een aantal negatieve beslissingen van de commissaris-generaal heeft de Raad voor
vreemdelingenzaken hem in 2011 toch het statuut van politiek vluchteling toegekend. Volgens de
Raad was geen van de daden waarvoor Lounani is veroordeeld, voldoende ernstig om te worden
aangemerkt als een „handeling welke in strijd is met de doelstellingen en beginselen van de
Verenigde Naties” in de zin van de richtlijn betreffende de vluchtelingenstatus, zodat hij niet wegens
zijn veroordeling van de vluchtelingenstatus kon worden uitgesloten. Die beslissing is vernietigd door
de Raad van State, maar de Raad voor vreemdelingenzaken heeft in 2012 zijn eerdere beslissing
bevestigd. De Raad van State, die opnieuw uitspraak doet in cassatie, heeft het Hof van Justitie
gevraagd te verduidelijken of, kort gezegd, een veroordeling wegens terroristische activiteiten in de
weg staat aan de erkenning als politiek vluchteling, ook al heeft de betrokkene zelf geen terroristische
daden gesteld.
Hof: Een asielaanvraag kan worden afgewezen als de asielzoeker heeft deelgenomen aan de
activiteiten van een terroristisch netwerk. Het is niet vereist dat de asielzoeker persoonlijk
terroristische daden heeft gepleegd dan wel heeft aangezet tot of deelgenomen aan dergelijke daden.
Foreign fighters’ helpers excluded from refugee status: the ECJ clarifies the law (EU law
analysis)
Europees Hof van Justitie: geen asielrecht voor lid terreurnetwerk (Europa nu)
PREJUDICIËLE VERWIJZING – Nederland – Rechtbank Den Haag – 26 januari 2017 -
ECLI:NL:RBDHA:2017:872
Vragen over reactietermijn voor heroverwegingsverzoek in het kader van Dublin-verordening
Verordening (EU) nr. 604/2013. Verordening (EG) nr. 1560/2003. Eiser heeft op 22 september 2015
in Nederland een aanvraag ingediend tot het verlenen van een verblijfsvergunning asiel voor
bepaalde tijd. Uit Eurodac is gebleken dat eiser op 9 juni 2015 in Zwitserland een verzoek om
internationale bescherming heeft ingediend. Verweerder heeft op 20 november 2015 een verzoek
om terugname van eiser gedaan bij de Zwitserse autoriteiten op grond van artikel 18, eerste lid,
aanhef en onder b, van de Verordening (EU) Nr. 604/2013. De Zwitserse autoriteiten hebben het
terugnameverzoek op 25 november 2015 afgewezen. Zwitserland heeft bij Italië een claimverzoek
ingediend, waarmee Italië op 1 september 2015 fictief akkoord is gegaan, zodat per 1 september
2015 Italië verantwoordelijk werd. Op 27 november 2015 heeft verweerder een verzoek om
terugname van eiser gedaan aan de Italiaanse autoriteiten op grond van artikel 18, eerste lid, aanhef
en onder b, van de Dublinverordening. De Italiaanse autoriteiten hebben het terugnameverzoek op
30 november 2015 afgewezen. Op 1 december 2015 heeft verweerder een verzoek om
heroverweging aan de Italiaanse autoriteiten gedaan. Op 18 januari 2016 heeft verweerder een
rappelbrief gestuurd aan de Italiaanse autoriteiten. Op 26 januari 2016 zijn de Italiaanse autoriteiten
verweerder alsnog tegemoetgekomen aan het verzoek om terugname. De rechtbank wendt zich tot
het Hof van Justitie, om bij wege van prejudiciële beslissing uitspraak te doen over de uitleg van
artikel 5, tweede lid, Uitvoeringsverordening.
De verwijzende rechter stelt de volgende prejudiciële vragen:
Dient de aangezochte lidstaat, gelet op het doel, de inhoud en de strekking van de Dublinverordening
en de Procedurerichtlijn, binnen twee weken te reageren op het verzoek om heroverweging zoals
opgenomen in artikel 5, tweede lid, Uitvoeringsverordening?
Indien het antwoord op de eerste vraag ontkennend luidt, geldt dan, gelet op de laatste zin van
artikel 5, tweede lid, Uitvoeringsverordening de termijn van maximaal één maand zoals is
aangegeven in artikel 20, eerste lid, onder b, van de Verordening 343/2003 (thans artikel 25, eerste
lid, van de Dublinverordening)?
Indien het antwoord op de eerste en tweede vraag ontkennend luidt, heeft de aangezochte lidstaat,
vanwege het woord “beijvert” in artikel 5, tweede lid, Uitvoeringsverordening, een redelijke termijn
om op het verzoek tot heroverweging te reageren?
Indien inderdaad sprake is van een redelijke termijn waarbinnen de aangezochte lidstaat op grond
van artikel 5, tweede lid, Uitvoeringsverordening op het heroverwegingsverzoek dient te reageren,
http://eulawanalysis.blogspot.nl/2017/01/foreign-fighters-helpers-excluded-from.htmlhttp://eulawanalysis.blogspot.nl/2017/01/foreign-fighters-helpers-excluded-from.htmlhttp://www.europa-nu.nl/id/vkbcen5ggzzj/nieuws/europees_hof_van_justitie_geen?ctx=vh6ukzb3nnt0&tab=0&start_tab0=30http://deeplink.rechtspraak.nl/uitspraak?id=ECLI:NL:RBDHA:2017:872
Rechtspraak Europa, 2017, nummer 2 (februari)
11
is dan, zoals in het onderhavige geval, na verloop van zeven en halve week nog wel sprake van een
redelijke termijn? Indien het antwoord op deze vraag ontkennend luidt, wat heeft dan wel als
redelijke termijn te gelden?
Welke consequentie dient eraan te worden verbonden indien de aangezochte lidstaat niet binnen
twee weken, dan wel een redelijke termijn, reageert op het verzoek om heroverweging? Is de
verzoekende lidstaat dan verantwoordelijk voor de inhoudelijke beoordeling van het asielverzoek van
de vreemdeling of de aangezochte lidstaat?
Indien ervan dient te worden uitgegaan dat de aangezochte lidstaat verantwoordelijk wordt voor de
inhoudelijke behandeling van het asielverzoek vanwege het niet tijdig reageren op het verzoek om
heroverweging zoals bedoeld in artikel 5, tweede lid, Uitvoeringsverordening, binnen welke termijn
dient de verzoekende lidstaat, in het onderhavige geval verweerder, dit dan aan de vreemdeling
kenbaar te maken?
PREJUDICIËLE VERWIJZING – Nederland – 26 januari 2017 – Rechtbank Den Haag –
ECLI:NL:RBDHA:2017:873
Vragen over reactietermijn voor heroverwegingsverzoek in het kader van Dublin-verordening
Verordening (EU) nr. 604/2013. Richtlijn 2013/32/EU. Eiser heeft op 24 januari 2016 in Nederland
een aanvraag ingediend tot het verlenen van een verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd. Uit
Eurodac is gebleken dat eiser op 22 januari 2016 in Duitsland een verzoek om internationale
bescherming heeft ingediend. Verweerder heeft op 24 maart 2016 een verzoek om terugname van
eiser gedaan bij de Duitse autoriteiten op grond van artikel 18, eerste lid, sub b, van de Verordening
(EU) nr. 604/2013. De Duitse autoriteiten hebben het terugnameverzoek op 7 april 2016 afgewezen.
Verweerder heeft een verzoek om heroverweging aan de Duitse autoriteiten gedaan. Hierop is tot op
de dag van de zitting nog geen reactie ontvangen. Bij brief van 29 augustus 2016 heeft eiser
verweerder verzocht zijn aanvraag in behandeling te nemen en de afwijzing van de Duitse
autoriteiten van 7 april 2016 als een definitieve afwijzing aan te merken. Verweerder heeft de
rechtbank op 22 december 2016 bericht dat eiser is opgenomen in de Nederlandse Algemene
Asielprocedure en dat het claimverzoek, dat in het kader van de Dublinverordening bij de Duitse
autoriteiten is ingediend, op 14 december 2016 is ingetrokken. Tussen partijen is in geschil of de
beslistermijn voor verweerder op de aanvraag van eiser voor een verblijfsvergunning asiel voor
bepaalde tijd van 24 januari 2016 inmiddels is verstreken.
De rechtbank stelt de volgende prejudiciële vragen:
(1) Dient de aangezochte lidstaat, gelet op het doel, de inhoud en de strekking van de
Dublinverordening en de Procedurerichtlijn, binnen twee weken te reageren op het verzoek om
heroverweging zoals opgenomen in artikel 5, tweede lid, Uitvoeringsverordening?
(2) Indien het antwoord op de eerste vraag ontkennend luidt, geldt dan, gelet op de laatste zin van
artikel 5, tweede lid, Uitvoeringsverordening, de termijn van maximaal één maand zoals is
aangegeven in artikel 20, eerste lid, onder b, van de Verordening 343/2003 (thans artikel 25,
eerste lid, van de Dublinverordening)?
(3) Indien het antwoord op de eerste en tweede vraag ontkennend luidt, heeft de aangezochte
lidstaat, vanwege het woord “beijvert” in artikel 5, tweede lid, Uitvoeringsverordening, een
redelijke termijn om op het verzoek tot heroverweging te reageren?
(4) Indien inderdaad sprake is van een redelijke termijn waarbinnen de aangezochte lidstaat op
grond van artikel 5, tweede lid, Uitvoeringsverordening op het heroverwegingsverzoek dient te
reageren, is dan, zoals in het onderhavige geval, na verloop van ruim zes maanden nog wel sprake
van een redelijke termijn? Indien het antwoord op deze vraag ontkennend luidt, wat heeft dan wel
als redelijke termijn te gelden?
(5) Welke consequentie dient eraan te worden verbonden indien de aangezochte lidstaat niet
binnen twee weken, een maand, dan wel een redelijke termijn, reageert op het verzoek om
heroverweging? Is de verzoekende lidstaat dan verantwoordelijk voor de inhoudelijke beoordeling
van het asielverzoek van de vreemdeling of de aangezochte lidstaat?
(6) Indien ervan dient te worden uitgegaan dat de aangezochte lidstaat verantwoordelijk wordt
voor de inhoudelijke behandeling van het asielverzoek vanwege het niet tijdig reageren op het
verzoek om heroverweging zoals bedoeld in artikel 5, tweede lid, Uitvoeringsverordening, binnen
http://deeplink.rechtspraak.nl/uitspraak?id=ECLI:NL:RBDHA:2017:873
Rechtspraak Europa, 2017, nummer 2 (februari)
12
welke termijn dient de verzoekende lidstaat, in het onderhavige geval verweerder, dit dan aan de
vreemdeling kenbaar te maken?
PREJUDICIËLE VERWIJZING – Oostenrijk – 17 januari 2017 – Zaak C-646/16 – PPA
Jafari
Dublin-III verordening; Schengengrenscode
Verordening (EU) nr. 604/2013 (Dublin III). Verordening (EG) nr. 562/2006 (Schengengrenscode).
Verordening (EG) nr. 539/2001. Verordening (EG) nr. 810/2009. Verzoeksters (zussen) zijn
afkomstig uit Afghanistan. Zij zijn met drie minderjarige (Afghaanse) kinderen gevlucht en via Iran,
Turkije, Griekenland, Macedonië, Servië, Kroatië, Slovenië in Oostenrijk aangekomen waar zij asiel
hebben aangevraagd. Oostenrijk verzoekt Kroatië op grond van de Dublin III-Vo. verzoeksters over
te nemen gezien hun illegale binnenkomst in de Unie via Kroatië. Aangezien er geen reactie komt
wordt Kroatië medegedeeld dat hij als verantwoordelijke lidstaat wordt beschouwd. Gezien de
‘systeemfouten’ in Griekenland moet Kroatië (op grond van artikel 13, lid 1 van de Dublin III-Vo) als
verantwoordelijke lidstaat worden aangemerkt (geen ‘systeemfouten’). De verwijzende rechter gaat
er op grond van de arresten C-63/15 en C-155/15 vanuit dat hier een andere uitgangssituatie geldt
dan die welke aan zaak C-490/16 ten grondslag ligt aangezien Kroatië geen standpunt in onderhavige
zaak heeft ingenomen. Gezien de nog steeds voorkomende ‘systeemfouten’ in Griekenland gaat hij
ervan uit dat artikel 13, lid 1 Dublin III-Vo (illegale binnenkomst) van toepassing is. Hij wijst erop
dat het begrip ‘illegale grensoverschrijding’ niet in de verordening wordt gedefinieerd maar is af te
leiden uit de totstandkomingsgeschiedenis van de verordening. Hij vraagt zich af of aan het begrip
binnen de Dublin III-Vo. een daarvan losstaande betekenis moet worden toegekend. Dan rijst ook
de vraag of er gezien de door Kroatië gedulde doorreis er sprake is van een ‘visum’ in de zin van
artikel 2 en wat de consequenties daarvan zijn. Verder heeft hij vragen over de door verzoeksters te
berde gebrachte humanitaire gronden van de aanvraag. Aangehaalde (recente) jurisprudentie: C-
63/15 Ghezelbash; C-155/15 Karim;
PREJUDICIËLE VERWIJZING – Spanje – 20 januari 2017 – Zaak C-636/16 – López
Pastuzano
Vragen over rechtmatigheid verwijderingsbesluit na strafrechtelijke veroordeling
Richtlijn 2003/109/EG. Verzoeker is Colombiaan. Hij heeft in Spanje de status van langdurig
ingezetene gekregen. Hij is veroordeeld tot een gevangenisstraf van 12 maanden wegens
wederspannigheid, tot drie maanden wegens zware mishandeling en tot geldboetes wegens
mishandeling. Vervolgens is jegens hem een verwijderingsbesluit vastgesteld, uitdrukkelijk op grond
van de strafrechtelijke sancties, plus een verbod tot betreding van het Spaans grondgebied voor vijf
jaar en intrekking van zijn verblijfsstatus. Verzoeker komt op tegen dat besluit. De verwijzende
rechter moet beoordelen of het verwijderingsbesluit rechtmatig is. In de Spaanse regelgeving
bestaan twee verschillende bestuurlijke verwijderingsbesluiten: een voor bestuursrechtelijke en een
als wettelijk gevolg van vrijheidsbenemende straffen van meer dan één jaar. Hij wijst op de
voorwaarden voor verwijdering van langdurig ingezetenen in artikel 12 van Richtlijn 2003/109:
gevaar voor openbare orde/veiligheid en dat rekening moet worden gehouden met bepaalde
persoonlijke omstandigheden van de betrokkene. Deze voorwaarden zijn in de Spaanse wet verwerkt
maar gelden slechts voor verwijdering als sanctie voor bepaalde overtredingen, niet in geval van
vrijheidsbenemende straffen van meer dan één jaar. De verwijzende rechter vraagt zich af of de
Spaanse regeling verenigbaar is met EU-recht.
PREJUDICIËLE VERWIJZING – Frankrijk – 27 januari 2017 – Zaak C-647/16 – Hassan
Dublin III; overlevering; verantwoordelijke lidstaat
Verordening (EU) nr. 604/2013. Verzoeker, geboren 1991, is Iraaks staatsburger en in Calais
aangehouden wegens overtreding van het gebiedsverbod (haven). Uit Eurodac blijkt dat verzoeker
bekend is bij de Duitse autoriteiten. Frankrijk verzoekt Duitsland om terugname van verzoeker en
besluit tegelijkertijd hem aan Duitsland over te dragen en in bewaring te houden. Verzoeker vraagt
nietigverklaring van het besluit. Hij eist erkenning dat Frankrijk verantwoordelijk is voor zijn
http://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraak/2017/c-zaaknummers/c-646-16-ppa.htmlhttp://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraak/2017/c-zaaknummers/c-646-16-ppa.htmlhttp://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraak/2017/c-zaaknummers/c-636-16.htmlhttp://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraak/2017/c-zaaknummers/c-636-16.htmlhttp://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraak/2017/c-zaaknummers/c-647-16.html
Rechtspraak Europa, 2017, nummer 2 (februari)
13
asielverzoek, dan wel ten minste voor heronderzoek van zijn situatie. De verwijzende rechter stelt
vast dat het besluit van Frankrijk niet is gegrond op artikel 28 (‘vluchtgevaar’) van verordening
604/2013 maar op de Franse asielwet, waarvoor hij aan de gestelde voorwaarden voldoet. Maar
gezien de rechtstreekse werking van verordening 604/2013 kon artikel 28 van de verordening wel
wettelijke grondslag vormen om verzoeker in bewaring te houden. Vraag is of de door Frankrijk
gehanteerde praktijk verenigbaar is met EU-recht. De rechter schetst de verschillen in de
bestuursrechtspraak over rechtmatigheid van overdrachtsbesluiten. Hij wijst op de diverse
taalversies van artikel 26 (betreffende informatieverstrekking aan de over te leveren persoon) en
dat zowel letterlijke als teleologische lezing gaat in de richting van een lezing volgens welke een
overdrachtsbesluit door de verzoekende lidstaat slechts kan worden genomen en ter kennis van de
betrokkene kan worden gebracht nadat de aangezochte lidstaat, uitdrukkelijk of impliciet, heeft
ingestemd.
PREJUDICIËLE VERWIJZING – Duitsland – 31 januari 2017 - Zaak C-670/16 – PPA
Mengesteab
Overnameverzoek Dublin; gevolgen vertraging behandeling asielaanvragen
Verordening (EU) nr. 604/2013. Verzoeker, Eritrees staatsburger, heeft in Duitsland asiel
aangevraagd, onder overlegging van een Eritrees militair paspoort. Uit Eurodac blijkt dat in Italië
vingerafdrukken van verzoeker zijn afgenomen maar dat geen formeel asielverzoek in Italië is
ingediend. Het op dezelfde datum gedane overnameverzoek van Duitsland aan Italië blijft
onbeantwoord. Verzoekers asielaanvraag wordt niet-ontvankelijk verklaard, zijn uitzetting naar Italië
wordt gelast en verzoeker krijgt een wettelijk verbod van binnenkomst en verblijf voor zes maanden
vanaf uitzetting: Verzoeker gaat in beroep. Hij stelt dat de verantwoordelijkheid voor de behandeling
van zijn asielaanvraag volgens artikel 21, lid 1, derde alinea, van verordening 604/2013 is
overgegaan op Duitsland, aangezien het overnameverzoek pas na het verstrijken van de termijn van
artikel 21, lid 1 van de verordening is ingediend. De termijn voor indiening overnameverzoek zou
niet zijn ingegaan op de datum van zijn formele aanvraag maar al op tijdstip van zijn informele
verzoek. Verweerder stelt (onder verwijzing naar arrest Abdullahi) dat aan de termijnbepalingen van
verordening 604/2013 geen subjectieve rechten kunnen worden ontleend en hij gaat ervan uit dat
de termijnen pas bij indiening officieel asielverzoek een aanvang nemen. De verwijzende rechter
wijst op de door de grote instroom van asielzoekers ontstane vertraging in de behandeling van
aanvragen. Hij verwijst in zijn overwegingen naar de arresten Ghezelbash en Karim, waarin het
HvJEU het gevaar voor ‘forumshopping’ relativeert. Of Italië inderdaad in verzoekers geval
verantwoordelijk is hangt af van het door verzoeker opgebrachte verstrijken van de termijn van
artikel 22, lid 1. Aangehaalde (recente) jurisprudentie: C-394/12 Abdullahi; C-63/15 Ghezelbash; C-
155/15 Karim
NOOT - EHRM 17 november 2016, V.M. t. België
V.M. and others v. Belgium: The tragic story of yet another “disappeared case” (Strasbourg
observers)
NOOT - EHRM 13 december 2016, Paposhvili t. België
Expulsion of seriously ill migrants: a new ECtHR ruling reshapes ECHR and EU law (EU law analyis)
NOOT - EHRM 15 december 2016, Khlaifia ea. t. Turkije
The Grand Chamber’s ruling in Khlaifia and Others v Italy: one step forward, one
step back? (Strasbourg observers)
A template for protecting human rights during the ‘refugee crisis’? Immigration detention
and the expulsion of migrants in a recent ECtHR Grand Chamber ruling (EU law analyis)
NOOT – HvJ 7 juni 2016, zaak C-63/15 Ghezelbash en zaak C-155/15 George
Karim
C. Coenen, Hof wijzigt koers in Dublin-rechtspraak: betere rechtsbescherming voor asielzoekers bij
Dublin-transfers, SEW 2017 nr. 1
http://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraak/2017/c-zaaknummers/c-670-16.htmlhttp://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraak/2017/c-zaaknummers/c-670-16.htmlhttp://hudoc.echr.coe.int/eng#{"fulltext":["v.m."],"documentcollectionid2":["GRANDCHAMBER","CHAMBER"],"itemid":["001-169047"]}https://strasbourgobservers.com/2017/01/18/v-m-and-others-v-belgium-the-tragic-story-of-yet-another-disappeared-case/https://strasbourgobservers.com/2017/01/18/v-m-and-others-v-belgium-the-tragic-story-of-yet-another-disappeared-case/http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-169662http://eulawanalysis.blogspot.nl/2017/01/expulsion-of-seriously-ill-migrants-new.htmlhttps://strasbourgobservers.com/2017/01/10/the-grand-chambers-ruling-in-khlaifia-and-others-v-italy-one-step-forward-one-step-back/http://eulawanalysis.blogspot.nl/2017/01/a-template-for-protecting-human-rights.htmlhttp://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=179661&pageIndex=0&doclang=NL&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=561155http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=179663&pageIndex=0&doclang=NL&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=561155http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=179663&pageIndex=0&doclang=NL&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=561155http://overheid.uitgeverijparis.nl/tijdschriften/tijdschrift/SEW/62576
Rechtspraak Europa, 2017, nummer 2 (februari)
14
NOOT - Prejudiciële verwijzing Tsjechië Zaak C-391/16
Non-refoulement: is part of the EU’s qualification Directive invalid? (EU law analysis)
LITERATUUR
Jim Waasdorp, Aniel Pahladsingh, Expulsion or Imprisonment? Criminal Law Sanctions for Breaching
an Entry Ban in the Light of Crimmigration Law, in: Bergen Journal of Criminal Law and Criminal
Justice • Volume 4, Issue 2, 2016, pp. 247-266
OVERIG
EU onderzoekt gevolgen inreisverbod moslims van Trump (Europanu)
Rapporteur Europees Parlement: maak regels opvang asielzoeker in EU gelijk (Europanu)
Refugee law professor: US violates international law – Finland could take US to court (hs.fi)
Verklaring van Malta van de leden van de Europese Raad over de externe aspecten van
migratie: aanpakken van de route door het centrale Middellandse Zeegebied (Raad)
Mensenrechtencommissaris Muiznieks: sluit migranten niet langer op (Europanu)
Totale instroom asielzoekers in 2016 (EMN)
Executive (Dis)order and Refugees—The Trump Policy’s Blindness to International Law –
(reflaw)
Let Sleeping Dogs Lie? Temporary Protection in European Union Asylum Law (reflaw)
Belastingen
HvJ – ARREST - 18 januari 2017 – zaak C-189/15 – IRCCS – Italië – ECLI:EU:C:2017:17 -
arrest
Belastingverlagingen en stroominfrastructuurkosten
Richtlijn 2003/96/EG. De Stichting is een wetenschappelijke opname- en verzorgingsinstelling die
met name actief is in de sector van de medische zorg. Volgens de verwijzende rechter kan zij worden
gekwalificeerd als een „zakelijke eenheid” in de zin van artikel 11 van richtlijn 2003/96. In 2014
heeft de Stichting beroep ingesteld tot nietigverklaring van de handelingen waarbij de bevoegde
autoriteiten hebben geweigerd haar te erkennen als begunstigde van de voordeelregeling inzake de
bijdragen voor de algemene stroominfrastructuurkosten.
Hof: Artikel 17, lid 1, van richtlijn 2003/96/EG moet aldus worden uitgelegd dat het begrip
„belastingverlagingen” ook betrekking heeft op de voordelen met betrekking tot bijdragen zoals die
aan de orde in het hoofdgeding, voor de algemene kosten van de Italiaanse stroominfrastructuur,
die door het nationale recht worden toegekend aan energie-intensieve bedrijven in de zin van die
bepaling, onder voorbehoud van verificatie door de verwijzende rechter van de feiten en de nationale
rechtsregels waarop dit antwoord van het Hof is gebaseerd. Artikel 17, lid 1, van richtlijn 2003/96
moet aldus worden uitgelegd dat het zich niet verzet tegen een nationale regeling waarbij
belastingverlagingen op het elektriciteitsverbruik enkel worden toegekend aan die energie-intensieve
bedrijven in de zin van die bepaling die behoren tot de verwerkende industrie.
HvJ – CONCLUSIE AG WATHELET – 10 januari 2017 – Zaak C-682/15 – Berlioz
Investment Fund – Luxemburg – ECLI:EU:C:2017:2 – conclusie
Geldboete voor weigering verstrekken inlichtingen; Is het Handvest grondrechten van toepassing?
Richtlijn 2011/16/EU. Artikelen 47 en 51, lid 1 Handvest EU. Context van dit verzoek is het bijzondere klimaat van de recente onthullingen van „financiële schandalen” en andere mogelijke fiscale voordelen die bepaalde landen hebben verleend aan multinationale ondernemingen, In deze context maken de lidstaten meer en meer gebruik van rechtsinstrumenten – zoals richtlijn 2011/16 – die
een betere bestrijding van belastingfraude mogelijk maken. Het toegenomen gebruik van deze instrumenten werpt onvermijdelijk de vraag op naar het evenwicht tussen, enerzijds, de
http://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraak/2016/c-zaaknummers/c-391-16-m.htmlhttp://eulawanalysis.blogspot.nl/2017/01/non-refoulement-is-part-of-eus.htmlhttps://boap.uib.no/index.php/BJCLCJ/article/view/1070https://boap.uib.no/index.php/BJCLCJ/article/view/1070http://www.europa-nu.nl/id/vkbbj6luvoxm/nieuws/eu_onderzoekt_gevolgen_inreisverbod?ctx=vh6ukzb3nnt0&tab=0http://www.europa-nu.nl/id/vkb8aujrsmyz/nieuws/rapporteur_europees_parlement_maak?ctx=vh6ukzb3nnt0&tab=0&start_tab0=10http://www.hs.fi/ulkomaat/art-2000005066064.html?utm_medium=social&utm_content=www.hs.fi&share=8d26918a78ab1758955c486a26f877c1&utm_source=t.co&utm_campaign=tweet-sharehttp://www.consilium.europa.eu/nl/press/press-releases/2017/02/03-malta-declaration/?utm_source=dsms-auto&utm_medium=email&utm_campaign=Verklaring+van+Malta+van+de+leden+van+de+Europese+Raad+over+de+externe+aspecten+van+migratie%3a+aanpakken+van+de+route+door+het+centrale+Middellandse+Zeegebiedhttp://www.europa-nu.nl/id/vkbchmz67wzi/nieuws/mensenrechtencommissaris_muiznieks_sluit?ctx=vh6ukzb3nnt0&tab=0&start_tab0=30http://www.emnnetherlands.nl/Feiten_Cijfers/Totale_instroom_asielzoekers_in_2016http://www.reflaw.org/executive-disorder-and-refugees-the-trump-policys-blindness-to-international-law/http://www.reflaw.org/let-sleeping-dogs-lie-temporary-protection-in-european-union-asylum-law/http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=186865&pageIndex=0&doclang=NL&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=556559http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=186677&pageIndex=0&doclang=NL&mode=req&dir=&occ=first&part=1&cid=451259
Rechtspraak Europa, 2017, nummer 2 (februari)
15
administratieve doeltreffendheid en, anderzijds, de eerbiediging van de rechten van de burger,
waaronder het recht op een doeltreffende voorziening in rechte.
A-G: Wanneer een lidstaat in zijn wetgeving voorziet in een geldboete die wordt opgelegd aan een
justitiabele die weigert inlichtingen te verstrekken in het kader van een met name op richtlijn
2011/16/EU legt deze lidstaat het Unierecht ten uitvoer, waardoor het Handvest toepassing vindt.
Een justitiabele kan zich beroepen op artikel 47 van het Handvest wanneer hij van mening is dat de
aan hem opgelegde administratieve geldboete gebaseerd is op een verzoek om inlichtingen waarvan
hij de geldigheid in twijfel trekt, indien dit verzoek is gedaan in het kader van een procedure waarmee
uitvoering wordt gegeven aan het Unierecht. Artikel 47 van het Handvest moet aldus worden
uitgelegd dat het gerecht waarbij beroep is ingesteld tegen de administratieve geldboete wegens
weigering om gevolg te geven aan het bevel tot het verstrekken van inlichtingen, de wettigheid van
dit bevel moet kunnen onderzoeken. Gelet op het door richtlijn 2011/16 nagestreefde legitieme doel
van bestrijding van belastingfraude en -ontwijking hoeft het gerecht evenwel enkel in staat te zijn
om na te gaan, op basis van een summier onderzoek, of het bevel tot het verstrekken van inlichtingen
berust op een verzoek om inlichtingen dat een verband laat zien tussen, enerzijds, de gevraagde
inlichtingen, de betrokken belastingplichtige, alsmede de derde bij wie in voorkomend geval
inlichtingen worden ingewonnen en, anderzijds, het nagestreefde fiscale doel. Slechts wanneer de
wanverhouding tussen het verzoek om inlichtingen en het fiscale doel kennelijk is, kan onwettigheid
worden vastgesteld. Het verwachte belang van de inlichtingen die een lidstaat aan een andere lidstaat
op basis van richtlijn 2011/16 vraagt, is een voorwaarde waaraan het verzoek om inlichtingen moet
voldoen opdat de verplichting van de aangezochte lidstaat om hieraan gevolg te geven uitwerking
krijgt. Het verzoek om inlichtingen waarop het bevel tot het verstrekken van inlichtingen berust,
moet noodzakelijkerwijs worden meegedeeld aan het gerecht waarbij beroep is ingesteld tegen de
geldboete, alsmede aan de aangezochte derde. Is de overheidsdienst van de aangezochte staat van
oordeel dat deze mededeling nadelig kan zijn voor de doeltreffendheid van de samenwerking tussen
de diensten ter bestrijding van belastingfraude en -ontwijking (of afbreuk kan doen aan een ander
algemeen belang of aan een fundamenteel recht van een ander individu), dan staat het aan deze
dienst om dit in het kader van de beroepsprocedure aan te tonen en is het de taak van de rechter
om hierover te beslissen.”
EU-handvest bij boete wegens weigering inlichtingenverzoek (taxence)
HvJ – CONCLUSIE A-G BOBEK – 19 januari 2017 – Zaak C-465/15 – Hüttenwerke Krupp
Mannesmann – ECLI:EU:C:2017:35 – conclusie
Elektriciteit voor de aandrijving van compressoren is te beschouwen als elektriciteit die
voornamelijk wordt gebruikt voor chemische reductie.
Richtlijn 2003/96/EG. Hüttenwerke Krupp Mannesmann GmbH exploiteert een hoogoven voor de
productie van ruwijzer. Bij dit proces wordt ijzererts chemisch gereduceerd tot ruwijzer, waarvoor
hete perslucht in de hoogoven moet worden geblazen. De perslucht wordt gegenereerd met behulp
van compressoren. Het geschil in het hoofdgeding tussen verzoekster en de bevoegde belastingdienst
Duisburg en de vraag van de nationale rechter betreffen de vraag of de elektriciteit die voor de
aandrijving van de compressoren wordt gebruikt, „voornamelijk wordt gebruikt voor chemische
reductie” in de zin van artikel 2, lid 4, onder b), van voornoemde richtlijn. Indien dit het geval is, is
die elektriciteit niet onderworpen aan de bij die richtlijn vastgestelde minimumbelasting.
A-G: Artikel 2, lid 4, onder b), derde streepje, van richtlijn 2003/96/EG, moet met betrekking tot het
hoogovenproces voor de vervaardiging van ruwijzer aldus worden uitgelegd dat elektriciteit voor de
http://www.taxence.nl/fiscaal-nieuws/nieuws/fiscaal-nieuws/eu-handvest-bij-boete-wegens-weigering.125065.lynkxhttp://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=186976&pageIndex=0&doclang=nl&mode=req&dir=&occ=first&part=1&cid=523589
Rechtspraak Europa, 2017, nummer 2 (februari)
16
aandrijving van compressoren te beschouwen is als elektriciteit die voornamelijk wordt gebruikt voor
chemische reductie.
OVERIG
Nils Muižnieks: Adoption of migrant reforms will tarnish Slovenia (human rights Europe)
Belastingen – btw (Fi - S)
HvJ – ARREST – 18 januari 2017 – Zaak C-471/15 – Sjelle Autogenbrug – Denemarken –
ECLI:EU:C:2017:20 – arrest
Voor wederverkoop bestemde onderdelen uit autowrakken zijn “gebruikte goederen”.
Richtlijn 2006/112/EG. Het geding gaat over de toepasselijkheid van de regeling voor de
belastingheffing over de winstmarge op de verkoop van onderdelen die uit een autowrak worden
gedemonteerd met het oog op wederverkoop als reserveonderdelen.
Hof: Artikel 311, lid 1, punt 1, van richtlijn 2006/112/EG moet aldus worden uitgelegd dat gebruikte
onderdelen die worden gedemonteerd uit autowrakken die door een autorecyclagebedrijf zijn gekocht
van een particulier, en die zijn bestemd voor wederverkoop als reserveonderdelen, „gebruikte
goederen” in de zin van die bepaling zijn, met als gevolg dat de levering van die onderdelen, door
een belastingplichtige wederverkoper, onder de toepassing van de winstmargeregeling valt.
Sjelle Autogenbrug, CJEU defines second hand goods. (GAVL)
BtwBrief 2017/17
HvJ – ARREST – 18 januari 2017 – Zaak C-37/16 – SAWP – Polen – ECLI:EU:C:2017:22 –
arrest
Houders van reproductierechten verrichten geen dienst in de zin van richtlijn 2006/112, maar
innen een heffing in eigen naam
Richtlijn 2006/112/EG. Richtlijn 2001/29/EG. Het geding tussen de minister van Financiën en de
collectieve beheersorganisatie ten behoeve van uitvoerende kunstenaars van muziek (SAWP) over
de onderwerping aan de btw van de heffing op inrichtingen voor het opnemen en reproduceren van
door het auteursrecht beschermde werken of voorwerpen die onder de naburige rechten vallen, en
op dragers die dienen voor het vastleggen van dergelijke werken of voorwerpen. De verwijzende
rechter wenst te vernemen of de btw-richtlijn aldus moet worden uitgelegd dat houders van
reproductierechten een dienst in de zin van deze richtlijn verrichten ten behoeve van producenten
en importeurs van blanco dragers en van inrichtingen voor opname en reproductie bij wie collectieve
beheersorganisaties voor auteursrechten en naburige rechten voor rekening van deze
rechthebbenden, maar in eigen naam, een heffing innen op de verkoop van deze inrichtingen en
dragers. In casu blijkt ten eerste niet van een rechtsbetrekking waarbij over en weer prestaties
worden uitgewisseld tussen houders van reproductierechten of, in voorkomend geval, de collectieve
beheersorganisatie voor die rechten, en de producenten en importeurs van blanco dragers en van
inrichtingen voor opname en reproductie. Ten tweede kan de verplichting voor de producenten en
importeurs van blanco dragers en van inrichtingen voor opname en reproductie om heffingen te
storten niet worden beschouwd als een voortvloeisel van de verrichting van een dienst waarvan zij
de rechtstreekse tegenwaarde vormt.
Hof: De richtlijn moet aldus worden uitgelegd dat houders van reproductierechten geen dienst in de
zin van deze richtlijn verrichten ten behoeve van producenten en importeurs van blanco dragers en
van inrichtingen voor opname en reproductie bij wie collectieve beheersorganisaties voor
auteursrechten en naburige rechten voor rekening van deze rechthebbenden, maar in eigen naam,
een heffing innen op de verkoop van deze inrichtingen en dragers.
Voor de BTW-richtlijn verrichten reproductierechthouders geen dienst ten behoeve van
producenten en importeurs van blancodragers (IE-forum)
BtwBrief 2017/15
http://www.humanrightseurope.org/2017/01/slovenia-migrants-reforms-must-comply-with-human-rights-standards/http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=186862&pageIndex=0&doclang=nl&mode=req&dir=&occ=first&part=1&cid=511140https://gavclaw.com/2017/01/19/sjelle-autogenbrug-cjeu-defines-second-hand-goods-a-core-tutorial-on-the-vat-mechanism-and-how-in-law-all-is-connected/http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=186861&pageIndex=0&doclang=nl&mode=req&dir=&occ=first&part=1&cid=514654http://www.ie-forum.nl/artikelen/hvj-eu-voor-de-btw-richtlijn-verrichten-reproductierechthouders-geen-dienst-ten-behoeve-van-producenhttp://deeplinking.kluwer.nl/?param=00CD41C9&cpid=WKNL-LTR-Nav2
Rechtspraak Europa, 2017, nummer 2 (februari)
17
HvJ – ARREST – 19 januari 2017 – Zaak C-344/15 – National Roads Authority –
ECLI:EU:C:2017:28 – arrest
Tolheffing door Ierse nationale wegenautoriteit is niet hetzelfde als inning door particuliere
marktdeelnemers
Richtlijn 2006/112/EG. De verwijzende rechter wenst te vernemen of de inning van tolgelden door
de Ierse nationale wegenautoriteit en de inning van deze gelden door particuliere marktdeelnemers
als werkzaamheden van dezelfde aard moeten worden beschouwd, zodat ervan moet worden
uitgegaan dat de behandeling van de NRA als een niet-belastingplichtige zou leiden tot een verstoring
van de mededinging van enige betekenis in de zin van de btw-richtlijn.
Hof: Artikel 13, lid 1, tweede alinea, van richtlijn 2006/112/EG moet aldus worden uitgelegd dat een
publiekrechtelijk lichaam dat een werkzaamheid uitoefent die erin bestaat toegang tot een weg te
verlenen tegen betaling van tol, in een situatie als die van het hoofdgeding niet moet worden geacht
te concurreren met particuliere exploitanten die, op basis van een met het betrokken
publiekrechtelijke lichaam op grond van nationale wettelijke bepalingen gesloten overeenkomst, op
andere tolwegen tol innen.
Jan Sanders, in: BtwBrief 2017/14
HvJ – CONCLUSIE A-G CAMPOS SÁNCHEZ-BORDONA – 12 januari 2017 - Zaken C-217/15
en C-350/15 – Orsi ea. – Italië – ECLI:EU:C:2017:14 – conclusie
Zie onder: Ne bis in idem
Nationale wettelijke regeling die voorziet in een bestuursrechtelijke sanctie en een strafrechtelijke
sanctie voor niet-betaling van btw
PREJUDICIËLE VERWIJZING - Portugal - 6 januari 2017 – Zaak C-615/16 - Kerr
Is dienstverlening bestaande uit het aantrekken van klanten voor gebruiksrechten op onroerende
goederen btw-plichtig?
Richtlijn 2006/112/EG. Verzoekster is voor btw-doeleinden geregistreerd met als hoofdactiviteit
‘bemiddelaar’. Het gaat om het werven van klanten voor bedrijven die gebruiksrechten op
onroerende goederen te koop aanbieden. Daarvoor ontvangt zij commissieloon en daarvoor schrijft
zij ontvangstbewijzen uit zoals voorgeschreven in de Portugese inkomstenbelastingwet. Er is geen
btw in rekening gebracht omdat deze activiteit valt onder de vrijstellingen in de Portugese btw-wet.
Verzoekster is een tijdje gestopt met de werkzaamheden, maar hervat de werkzaamheden onder
een andere kwalificatie. De belastingdienst (verweerster) is van mening dat verzoekster te weinig
btw heeft afgedragen. Haar activiteit valt niet onder de vrijstelling omdat zij diensten verleent die
bestaan uit het aantrekken van potentiële klanten voor gebruiksrechten op onroerende goederen
maar in het vervolgproces (de onderhandelingen over de koop) geen rol speelt. Verzoekster krijgt
naheffingsaanslagen over de gehele periode waartegen zij bezwaar maakt dat wordt afgewezen. Zij
legt de zaak voor aan de bestuurs- en belastingrechter Loulé waar zij met name met het oog op
rechtszekerheid stelt dat de herkwalificatie van haar activiteit enkel voor de toekomst kan gelden.
Verweerster was steeds op de hoogte van haar activiteit omdat zij dit van begin af aan bij haar
aangiften heeft opgegeven. De vraag is of verzoeksters activiteit op de door haar voorgestane wijze
kan worden ingedeeld. De rechter heeft daarvoor nadere uitleg nodig van artikel 135, lid 1 f en 15,
lid 2 van richtlijn 2006/112.
PREJUDICIËLE VERWIJZING – Oostenrijk – 13 januari 2017 – Zaak C-628/16 –
Kreuzmayr*
Handel in aardolieproducten en btw
Richtlijn 2006/112/EG. De zaak gaat over leveringen in het tijdvak april – oktober 2007. X1 handelt
in aardolieproducten, hij heeft productcontingenten in verschillende Duitse raffinaderijen. Hij
verkoopt producten aan X2 die zich ertoe verbindt om de producten van Duitsland naar Oostenrijk
te vervoeren; X2 gebruikt daarvoor zijn Oostenrijkse btw-nummer. X2 verkoopt de producten door
http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=186970&pageIndex=0&doclang=nl&mode=req&dir=&occ=first&part=1&cid=520267http://deeplinking.kluwer.nl/?param=00CD41C8&cpid=WKNL-LTR-Nav2http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=186707&pageIndex=0&doclang=NL&mode=req&dir=&occ=first&part=1&cid=89329http://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraak/2016/c-zaaknummers/c-615-16.htmlhttp://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraak/2016/http://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraak/2016/
Rechtspraak Europa, 2017, nummer 2 (februari)
18
aan X3 (verzoeker) en komt met verzoeker overeen dat verzoeker de producten van Duitsland naar
Oostenrijk transporteert waarvoor X2 aan verzoeker de nodige documenten ter hand stelt. X2
verzuimt X1 hierover in te lichten. X1 beschouwt zijn leveringen als belastingvrije
intracommunautaire leveringen. Verzoeker betaalt de door X2 uitgereikte facturen met Oostenrijkse
btw en verrekent deze in 2008. Deze aftrek wordt door verweerster (belastingdienst) aanvaard maar
later, na een controle, komt aan het licht dat X2 de btw niet heeft aangegeven noch afgedragen. X2
rechtvaardigt dit door te stellen dat zijn leveringen aan verzoeker in Duitsland hebben
plaatsgevonden en dan ook belastingvrij zijn. X2 stelt gewijzigde facturen op voor X3 zonder btw,
maar betaalt de eerder vermelde btw niet aan verzoeker terug. Navordering is niet meer mogelijk
omdat X2 inmiddels insolvent is verklaard. De rechter is niet ingegaan op het door verzoeker gestelde
dat conform arrest C-430/09 hier sprake zou zijn van ‘bewegte Lieferung’ (intracommunautair)
tussen X1 en X2 waardoor de leveringen van X2 aan verzoeker geen verplaatsing inhouden (‘ruhende
Lieferung’) en dus in Ooostenrijk zijn verricht. De verwijzende rechter haalt het arrest C-430/09 aan
waarin het HvJEU uiteen heeft gezet hoe in geval van twee leveringen (terwijl volgens richtlijn
2006/112 slechts één levering intracommunautair kan zijn) moet worden geoordeeld. In C-273/11
heeft het HvJEU erop gewezen dat de beoordeling van een levering afhangt van de gegevens die de
leverancier van zijn afnemer ontvangt (hetgeen in casu is misgegaan). Aangehaalde (recente)
jurisprudentie: C-430/09 Euro Tyre; C-273/11 Mecsek-Gabona
PREJUDICIËLE VERWIJZING – Duitsland – 31 januari 2016 – Gevoegde prejudiciële
hofzaken C-660/16 en C-661/16 – Kollroß e.a.
Btw; aftrek voorbelasting na niet verrichte levering; oplichtingspraktijken; te goeder trouw
Richtlijn 2006/112/EG. In beide zaken zijn verzoekers slachtoffer van oplichtingspraktijken en volgt
een pachtovereenkomst waarvan de pacht diende te worden betaald vanaf het begin van de
overeenkomst ongeacht of levering van de blokverwarmingscentrale had plaatsgevonden. De
oplichter wordt insolvent verklaard en strafrechtelijk vervolgd. De rechter oordeelt dat verzoeker wel
te goeder trouw heeft gehandeld, zodat hij gerechtigd was de voorbelasting af te trekken tot het
tijdstip waarop objectief waarneembaar was dat de prestatie definitief niet zou worden verricht. De
verwijzende rechter stelt vast dat verzoeker voldoet aan de vereisten van artikel 168 a van richtlijn
2006/112, maar vraagt zich af of de overige omstandigheden waaronder verzoeker de
vooruitbetalingen heeft verricht, op grond van het EU-recht aan de aftrek van voorbelasting in de
weg staan of eventueel een herzieningsverplichting met zich meebrengen. Aangehaalde (recente)
jurisprudentie: C-107/13 FIRIN; zie ook de nog lopende zaken C-374/16 en C-375/16 Geissel e.a.
PREJUDICIËLE VERWIJZING – Italië – 31 januari 2017 - Zaak C-648/16 – Fontana
Btw; aftrek voorbelasting; inductieve vaststelling; neutraliteitsbeginsel
Richtlijn 2006/112/EG. Artikelen 113 en 114 VWEU. Verzoekster komt op tegen een aanslag diverse
(inkomsten)belastingen en de btw over 2010 die zij heeft ontvangen. Zij werkt als arbeidsconsulent
en is ingeschreven in de diverse registers. Haar inkomsten zijn door de belastingdienst (verweerster)
naar boven bijgesteld (meer dan verdubbeld) waardoor haar belastingen navenant zijn gestegen,
daarboven nog vermeerderd met een sanctiebedrag. Verzoekster is tevoren in kennis gesteld en
gehoord, waarbij zij de hogere inkomsten heeft betwist. Verweerster heeft de overgelegde
documenten als niet geldig beoordeeld en verzoekster ingedeeld in de categorie
belastingconsulenten. Verzoekster vecht de brancheonderzoeken op zich aan en stelt dat een latere
versie van het betreffende brancheonderzoek gunstiger voor haar zou uitpakken. Verweerster voert
aan dat de aanslag voortvloeit uit het wettelijk geregelde brancheonderzoek en is vastgesteld nadat
een vergelijking is gemaakt met de door verzoekster ingediende gegevens over 2011. De verwijzende
rechter sluit niet uit dat de Italiaanse regeling met het oog op de belastingneutraliteit onverenigbaar
is met EU-recht, met name wanneer de belasting wordt toegepast op een omzet als geheel die
inductief is afgeleid.
NOOT – HvJ 20 oktober 2016, zaak C-24/15 Josef Plöckl
Mr. B.T.J.G. van Osch en M.W.J. Timmers MSc, Josef Plöckl en het mysterie van het nultarief zonder
btw-identificatienummer, in: BtwBrief 2017/2
http://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraak/2017/c-zaaknummers/c-660-16-en-c-661-16.htmlhttp://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraak/2017/c-zaaknummers/c-660-16-en-c-661-16.htmlhttp://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraak/2017/c-zaaknummers/c-648-16.htmlhttp://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=184689&pageIndex=0&doclang=NL&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=569303http://deeplinking.kluwer.nl/?param=00CD262F&cpid=WKNL-LTR-Nav2
Rechtspraak Europa, 2017, nummer 2 (februari)
19
NOOT - HvJ 12 oktober 2016, zaak C-340/15 Nigl
Toni Kusters RB en mr. Pieter Tielemans, Klare wijn’ van het HvJ?, in: BtwBrief 2017/5
NOOT - HvJ 8 december 2016, zaak C-208/15 Stock ’94
Mr. N.P. Arzini en mr. drs. S.J. Carrière, Het belang van het doel en het doel van het belang, in:
BtwBrief 2017/4
REGELGEVING EU
BNC Fiche: Wijziging btw-richtlijn op het gebied van btw-tarieven op boeken, kranten en
tijdschriften (Kamerstukken 22112, nr. 2280)
BNC Fiche: Richtlijn en verordening Modernisering van de btw voor grensoverschrijdende
e-commerce (Kamerstukken 22112, nr. 2279)
Voorstel wijziging btw-richtlijn van een algehele verleggingsregeling (taxence)
Belastingen – douane en tariefindeling
HvJ – ARREST – 18 januari 2017 – Zaak C-365/15 – Wortmann – Duitsland –
ECLI:EU:C:2017:19 – arrest
Over ten onrechte geïnde antidumpingrechten moet bij terugbetaling daarvan rente worden
vergoed.
Verordening (EEG) nr. 2913/92 (douanewetboek). Artikel 241, eerste alinea, eerste streepje. Aan
verzoekster zijn ten onrechte antidumpingrechten opgelegd wegens de invoer van schoenen uit China
en Vietnam. Nadat de betaalde bedragen zijn terugbetaald rijst bij de verwijzende rechter de vraag
of over die terugbetaling rente moet worden vergoed en, zo ja, vanaf welke datum.
Hof: Wanneer invoerrechten, met inbegrip van antidumpingrechten, worden terugbetaald omdat zij
zijn geïnd in strijd met het Unierecht – hetgeen aan de verwijzende rechter staat om na te gaan –
bestaat er voor de lidstaten een uit het Unierecht voortvloeiende verplichting om aan de
justitiabelen die recht hebben op de terugbetaling, de daarover verschuldigde rente te vergoeden,
welke rente begint te lopen op de datum van betaling door deze justitiabelen van de terugbetaalde
rechten.
HvJ – ARREST – 25 januari 2017 – Zaak C-679/15 – Ultra-Brag – ECLI:EU:C:2017:40 –
Duitsland – arrest
Kan werkgever aansprakelijkheid worden gesteld voor douaneschuld die is ontstaan doordat een
werknemer goederen op onregelmatige wijze binnen de EU heeft gebracht?
Verordening (EEG) nr. 2913/92. Ultra-Brag AG is een logistieke onderneming die onder meer
vervoersdiensten over de Europese binnenwateren aanbiedt. Het geschil gaat over de betaling van
een douaneschuld die is ontstaan door het op onregelmatige wijze binnenbrengen van goederen in
het douanegebied van de Europese Unie
Hof: Artikel 202, lid 3, eerste streepje, van verordening (EEG) nr. 2913/92 moet aldus worden
uitgelegd dat een rechtspersoon wiens werknemer, die niet zijn wettelijke vertegenwoordiger is, het
op onregelmatige wijze binnenbrengen van goederen in het douanegebied van de Unie heeft teweeg
gebracht, als schuldenaar kan worden aangemerkt van de door dit binnenbrengen ontstane
douaneschuld indien deze werknemer de betrokken goederen heeft binnengebracht binnen de
grenzen van de hem door zijn werkgever opgedragen taken en in uitvoering van de instructies die
hem hiertoe zijn gegeven door een andere werknemer van deze onderneming die daartoe in het
kader van zijn eigen functies bevoegd is, en de voornoemde werknemer dus binnen het kader van
de uitoefening van zijn taken in naam en voor rekening van zijn werkgever heeft gehandeld.
http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=184448&pageIndex=0&doclang=NL&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=569572http://deeplinking.kluwer.nl/?param=00CD2632&cpid=WKNL-LTR-Nav2http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=186064&pageIndex=0&doclang=NL&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=569572http://deeplinking.kluwer.nl/?param=00CD262E&cpid=WKNL-LTR-Nav2https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-22112-2280.htmlhttps://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-22112-2279.htmlhttp://www.taxence.nl/fiscaal-nieuws/nieuws/uitgelicht-homepage/voorstel-wijziging-btw-richtlijn-van-een-algehele.126063.lynkx?utm_campaign=31januari2017&utm_content=Laatste%20nieuws&utm_medium=email&utm_source=http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=186864&pageIndex=0&doclang=NL&mode=req&dir=&occ=first&part=1&cid=426460http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=187121&pageIndex=0&doclang=nl&mode=req&dir=&occ=first&part=1&cid=628714
Rechtspraak Europa, 2017, nummer 2 (februari)
20
Om een bepaalde handeling ten aanzien van een werkgever-rechtspersoon als frauduleus handelen
of manifeste nalatigheid in de zin van dit artikel te kwalificeren, moet niet alleen de werkgever zelf
in aanmerking worden genomen maar dient aan deze werkgever ook het gedrag te worden
toegerekend van de bij deze rechtspersoon in dienst zijnde werknemer of werknemers die – binnen
de grenzen van de hun door hun werkgever opgedragen taken en dus binnen het kader van de
uitoefening van hun respectieve bevoegdheden in naam en voor rekening van hun werkgever
handelend – het op onregelmatige wijze binnenbrengen van goederen hebben teweeg gebracht.
Belastingen – vennootschappen en vrij verkeer kapitaal
HvJ – CONCLUSIE A-G KOKOTT – 19 januari 2017 – Zaak C-6/16 – Eqiom en Enka –
Frankrijk – ECLI:EU:C:2017:34 – conclusie
Weigeren van vrijstelling van de bronbelasting over dividenduitkeringen door een ingezeten
dochteronderneming aan haar niet-ingezeten moedermaatschappij.
Richtlijn 90/435/EEG. Artikel 43 EG. Artikel 56 EG. De verwijzende rechter wenst met zijn vragen te
vernemen of de moeder-dochterrichtlijn en de fundamentele vrijheden in de weg staan aan een
regeling van een lidstaat volgens welke voor dividenden die een vennootschap van deze lidstaat aan
een in een andere lidstaat gevestigde vennootschap uitkeert, geen vrijstelling van de bronbelasting
wordt verleend wanneer de ontvangende vennootschap direct of indirect door aandeelhouders in
derde landen wordt gecontroleerd, tenzij de ontvangende vennootschap aantoont dat de keten van
deelnemingen niet als voornaamste of als een van haar voornaamste doelen heeft om voordeel te
halen uit de vrijstelling
A-G: Artikel 1, lid 2, van richtlijn 90/435/EEG en artik