AMERYKAŃSKA BURLESKA I KOMEDIA
SLAPSTICKOWA
opracowanie: mgr Radosław Wolski
Burlesco – z wł. śmieszny, zabawny
gatunek powstały we wczesnych latach kina i znakomicie rozwijający się w okresie filmu niemego. Charakteryzowały ją proste sytuacje komiczne oparte na kontrastach w obrębie świata przedstawionego i budowie postaci. Opierała się na gagach, dynamicznym ruchu i pantomimie aktorskiej. Burleskę uprawiała cała plejada wybitnych komików
Slapstick (z ang. slap + stick)
odmiana komedii, rozwijająca się z powodzeniem w okresie kina niemego, wywodząca się z tradycji wodewilu i pantomimy
wzięty z drewnianych patyków (ang. wooden sticks), którymi klowni uderzali (ang. slap) o siebie aby wzbudzić brawa publiczności. Podczas uderzania tym urządzeniem z patyków w trakcie cyrkowych przedstawień, były wytwarzane trzaskające dźwięki
Komedia slapstickowa - skojarzenia
komedia klapsów, uderzeń, bufonada twórcy zachwyceni mogąc zrobić publiczności
kawał - „cisnąć w twarz ciastko z kremem” spontaniczne sekwencje z dużym udziałem
aktora przy wymyślaniu kolejnych gagów szalone sekwencje pościgów z biegającymi i
skaczącymi policjantami oraz „fruwającymi w powietrzu” komikami
satyra, ośmieszanie autorytetów rytm i montaż kluczem, od mistrza i pioniera
rozwiązań montażowych Griffith’a
Gag filmowy
„Polewacz polany”1895, reż. Louis i Auguste Lumière
Laurel and Hardyczyli… Flip i Flap
Konstrukcja fabularna Komedia slapstickowa posiada budowę
dwuczęściową, z zawiązaniem akcji i perypetiami fabularnymi w części pierwszej oraz szaleńczymi pogoniami w części drugiej
charakteryzuje ją anarchiczne poczucie humoru, spiętrzenie absurdalnych sytuacji, niesamowite tempo wydarzeń z dużą ilością ruchu
postacie są mocno przerysowane, a także przeżywają groteskowo niebezpieczne przygody, często wykonują ewolucje kaskaderskie
Mack Sennett- ojciec burleski filmowej
pod tym pseudonimem próbował kariery śpiewaczej i aktorskiej, występował także jako klown, tancerz i chórzysta (prawdziwe nazwisko: Michael Sinnott)
człowiek-orkiestra: dawał pomysły filmów, grał, reżyserował, montował, produkował
nadawał swoim burleskom sławne keystonowskie tempo
„Nasze filmy montowaliśmy w sposób jasny i czytelny, zgodny z nauką Griffitha, starając się nadać im rytm”
Sennettowska rzeczywistość to farsowe sytuacje, klowni, policjanci, plażowe dziewczyny, ludzie skarykaturowani w ich życiu, losie i rozrywkach
Sennett nauczył kinowego widza patrzeć, kojarzyć, przeżywać inaczej - szybciej i bardziej „mozaikowo”- niż w ubiegłym wieku, odchodząc od burleski teatralnej
https://youtu.be/IIeDCgvrVlA
Harold Loyd Kreował charakterystyczną postać
nieśmiałego okularnika, pakującego się w niebezpieczne tarapaty
Od 1912 do lat 40. Lloyd zagrał w ok. 200 filmach - niemych i dźwiękowych, m. in. Jeszcze wyżej (1923), Niech żyje sport (1925)
W 1952 Harold Lloyd otrzymał honorowego Oscara za wybitne role komediowe
„Jeszcze wyżej”Safety Last, 1923
W Jeszcze wyżej Harold Lloyd wspina się po ścianie wieżowca jednego z domów towarowych. Na każdym piętrze Lloyd oczekuje pomocy od specjalisty od wspinaczki. Pomoc nie nadchodzi, a bohater walczy z pojawiającymi się ciągle i piętrzącymi trudnościami. Lloyd najczęściej obywał się bez pomocy kaskaderów, a przebywał często na wysokościach około 10m, gdzie wyczyniał swe akrobacje.
https://youtu.be/QEcTjhUN_7U
Buster Keaton
najwybitniejszy – Generał (1926) zwany „człowiekiem o kamiennej twarzy” inne tytuły:
Strach na wróble (1920), Rozkosze gościnności (1923), Sherlock Junior (1924), Marynarz na dnie morza (1924), Buster i milion krów (1925)
Charlie Chaplin
m. innymi: Charlie włóczęgą (1916), Imigrant (1917), Pieskie życie (1918), Brzdąc (1921), Paryżanka (1923), Pielgrzym (1923), Gorączka złota (1925), Cyrk (1928), Światła wielkiego miasta (1931);
ostatni niemy film…
https://youtu.be/n_1apYo6-Ow
„Dzisiejsze czasy”1936, reż. Charlie Chaplin
Bracia Marx 5-ciu: Leonard Marx (pseudonim - Chico), Adolph Marx (Harpo), Julius
Marx (Groucho), Milton Marx (Gummo), Herbert Marx (Zeppo) prekursorzy burleski intelektualnej, stanowiąc zgrany, zawsze
całościowo działający zespół, stworzyli nową koncepcję komizmu filmowego
dwa pierwsze filmy Orzechy kokosowe (1923), Sucharki w kształcie zwierząt (1930) były przeróbkami komedii muzycznych, wystawianych uprzednio na Broadwayu
trzy następne, wyprodukowane już w Hollywood, a nie Nowym Jorku, były oparte na oryginalnych scenariuszach: Małpi interes (1931), Końskie pióra (1932) i Kacza zupa (1933)
w ,,MGM” ich filmy stały się bardziej kompromisowe, obok bezprecedensowego nonsensu, współistniała akcja typu rewiowego, mająca trafić do szerszego grona odbiorców – m.in. Noc w operze (1935), Dzień na wyścigach (1937), Dom towarowy (1941) czy Noc w Casablance (1946)
https://youtu.be/VKTT-sy0aLg
„Kacza zupa”1933, reż. Leo McCarey
Odrodzenie, kontynuacje i odwołania do gatunku
Komedia slapstickowa rozwinęła się w tzw. komediach screwball z lat 1930 i 1940-tych
Różowa Pantera: Strzał w ciemności, 1964 (ang. A Shot in the Dark)Film opowiadający o przygodach inspektora Clouseau, niezdarnego stróża prawa. W tej roli Peter Sellers
Jim Carrey w Ace Ventura Psi detektyw (1993) oraz w Masce (1994)
animacje Looney Tunes, Tom & Jerry
„Pół żartem, pół serio”1959, reż. Billy Wilder
„Bananowy czubek”1971, reż. Woody Allen
https://youtu.be/Xyqm-wWnX0A
„Śpioch”1973, reż. Woody Allen
https://youtu.be/0FRLeYaut3o