O świeceniu gwiazd neutronowych i czarnych dziur
Tomek Bulik
Chłodzenie● Czarne dziury – promieniowanie
Hawkinga
Chłodzenie – gwiazdy neutronowe
● Historia termiczna gwiazdy● Pomiar temperatury – analiza widma
– Skład chemiczny atmosfery– Wpływ pola magnetycznego– Atmosfery niezjonizowane
Widma
Ciało doskonale czarne + widmo potęgowe
Juett 2002
Widmo – linie cyklotronowe
Widmo rengtgenowskie pulsara 1E1207.4-5209
Yakovlev 2002
Gwiazdakwarkowa?
RX J1856.5 3754
T=60eV
R=3.8- 8.2 km
Energia grawitacyjna - akrecja
● Układy podwójne (BH, NS)– Mało masywne LMXB– Masywne HMXB
● Masywne czarne dziury● Efektywność:
Dyski akrecyjne● Tarcie● Transport momentu pędu● Emisja z wewnętrznego brzegu● Oscylacje● Gorąca korona● Zmienność
Akreujące gwiazdy neutronowe
● Słabe pola magnetyczne● Mocne pola magnetyczne
– Promień Alfvena– Akrecja na czapy magnetyczne– Linie cyklotronowe
Kształty pulsów, widma:
Reakcje jądroweBłyski rentgenowskie
RotacjaPulsary radiowe:
Pomiar P, dP/dt, ...
Ewolucja pulsarów
Rotujący Dipol
Gdzie zachodzi przyspieszanie czastek?
Diagram P , dP/dt
Znane pulsary gamma:
Widma:
Wiekszość emisji w zakresie GeV.
Energia rotacji czarnej dziury - błyski gamma?
Kolapsar - hipernowa● Masywna gwiazda ● Szybka rotacja● Kolaps – powstaje czarna dziura● Pole magnetyczne● Torus materii● Akrecja i mechanizm Blandforda-
Znajka
Energia pola magnetycznego
Gigantyczne rozbłyski5 marca 1979
27 sierpnia 1998
Pierwsze doniesienie – Jurek Borkowski, CAMK + INTEGRAL
Teorie● Przejście fazowe● Akrecja● Rotacja● Trzęsienie na powierzchni gwiazdy
neutronowej● Pole magnetyczne
Dlaczego pole magnetyczne?Spowalnianie:
P~8 s
Pini~1 ms
T~10000 lat
Dipolowe promieniowanie EM
B PP
Duncan i Thompson, 1995, MNRAS, 275, 255
Dlaczego pole magnetyczne?
Jasność – 105 LEddington
LEdd 4 GMmp
T B
2
2 mc2
hBc
B
2B 100Bc
Dlaczego pole magnetyczne?Energia w 050379 – 5x1044 erg
Rezerwuar energii w polu magnetycznym:
E 16B2R3 1045 B
1014G
2 R106cm
3
erg
Dlaczego pole magnetyczne?
Stała jasność rentgenowska
LX=7x1035 erg/s
Jakie pole potrzebne aby utrzymać taką jasność?
Bcrust2
84 R2 R Lx tSGR
Bcrust 1015Gauss
Źródła energii obiektów zwartych
● Ciepło● Grawitacja● Energia jądrowa● Energia rotacji● Pole magnetyczne
Recommended