Od papirusa do e-booka
Oprac. Dorota ParkitaPedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Kielcach
Skąd się biorą książki?
Autor – musi wpaść na pomysł co chce napisać
Są różne sposoby zapisywania tekstu:
• na komputerze• na maszynie• pisanie ręczne
Wydawca
To osoba lub instytucja która daje pieniądze na przygotowanie, opracowanie i wydrukowanie książki
Autor przychodzi z tekstem
do wydawcy i podpisuje
umowę na wydanie książki
Redakcja
W Wydawnictwie zajmuje się przygotowaniem tekstu do druku
Ustala się:• wielkość książki• rodzaj oprawy• ilustracje• krój pisma• rodzaj papieru
Opracowanie plastyczne
Grafik - projektuje okładkę- rozmieszcza ilustracje w tekście
Ilustrator- uważnie czyta tekst i wykonuje do niego
szkice ilustracji
DrukarniaOtrzymuje od Wydawcy gotowy plik do druku
Tak wyglądała maszyna a tak wygląda dziśdrukarska dawniej
Introligator
W pracowni introligatorskiej książka jest oprawiana – otrzymuje okładkę
Księgarnia i Biblioteka
Tu wybieramy książki które nam się podobają lub są nam potrzebne
Jak wyglądała dawniej książka?
Człowiek – żywa książka
Gdy ludzie nie umieli czytać i pisać bo jeszcze nikt nie wymyślił pisma ludzie przekazywali sobie informacje ustnie
Pierwsze utrwalane pismo to znaki symboliczne (pamięciowe)
• Wycięcia na drewnie
• Quipu – pismo węzełkowe
Pismo obrazkowe
Zanim powstało pismo były rysunki. Rysowano ludzi, zwierzęta i przedmioty codziennego użytku.
Rysunki naskalne
Rodzaje pisma
HieroglifyPismo EgipcjanPismo klinowe
(Mezopotamia)
Pismo piktograficzne Inków
Ciekawostka• Pismo Chińskie jest pismem wyrazowym i
przetrwało do dziś. Obejmuje ponad 42 tys. znaków
• Nauka czytania i pisania sprawia więc dzieciom w Chinach wiele
trudności
• My mamy tylko 26 znaków
– liter podstawowych
Na czym pisano?• Kamień
• Skorupy naczyń glinianych
• Tabliczki gliniane
• Tabliczki woskowe
• Papirus
• Pergamin
• Papier
Ciekawostka
• Nazwa papier pochodzi z j. greckiego – papyros
• Wynaleźli go Chińczycy w II w. n.e.
• Do Europy trafił około 1120 r.
• W Polsce produkcję papieru uruchomiono w 1491 r. niedaleko Krakowa
Pergamin• Materiał pisarski, który został wyparty
przez papier
• Odpowiednio wyprawiona i zabezpieczona skóra zwierzęca
• Nazwa pochodzi od miasta Pergamon w którym produkowano pergamin na szeroką skalę
Zwój pergaminowy
Czym pisano?
• Rylce (w kamieniu i glinie)
• Pędzelki, rurki trzcinowe i bambusowe przycięte jak stalówki, gęsie pióra (na papirusie, pergaminie i papierze)
Rzymski stylus i kałamarz
Formy książki
Tabliczki
Zwój
Kodeks
Formy książki c.d.
• Tabliczki – gliniane, woskowe, drewniane, ołowiane
• Zwój – papirusowy, pergaminowy
• Kodeks – karty składane na pół, układane na siebie i zszywane
Książka średniowieczna
W klasztorach kopiowaniem i powielaniem tekstów zajmowali się wyszkoleni specjalnie mnisi Nazywano ich skrybami
Ręcznie malowana ilustracja nazywana jest iluminacją
Ciekawostka
• W średniowieczu za jedną ręcznie pisaną książkę można było kupić kilka wiosek
• Okładki i brzegi takich książek wykańczane były złotem i drogimi kamieniami
• Księgi te, przykuwano do ściany łańcuchami i
przechowywano w pilnie strzeżonych miejscach
• Dawniej książki oprawiano w drewno, stąd wzięło się powiedzenie „przeczytać książkę od deski do deski”
Oprawa książki
emaliowana
skórzana
z kości słoniowej
Wynalezienie druku Wynalezienie druku przypisuje
się Janowi GutenbergowiJanowi Gutenbergowi z Moguncji, przyjmując jako datę tego wydarzenia rok 1440
Biblia Gutenberga 1452-1455
Ruchoma czcionka
Pierwotna prasa drukarska
Rodzaje pisma dzisiaj
• Pisanie odręczne – kaligrafia
• Pismo komputerowe, maszynowe
• Pismo Braille’a – dla niewidomych
Książka dziś
książka tradycyjna plik tekstowy na płytach e-book (książka elektroniczna)
Jak zbudowana jest książka?
• Okładka• Grzbiet • Trzon główny
książki
Na okładce znajdują się
• Obwoluta – chroni okładkę przed zniszczeniem oraz ozdabia książkę by przyciągnąć czytelnika
• Opaska – ma za zadanie zareklamować książkę
• Wyklejka – łączy okładkę z trzonem głównym książki, wzmacnia ją
Co książka ma w środku?
• Karta tytułowa• Tekst główny• Ilustracje• Spis treści
Karta tytułowa
• Nazwisko i imię autora
• Tytuł książki
• Nazwisko i imię ilustratora
• Miejsce wydania
• Wydawcę
• Rok wydania
Wanda Chotomska
Dzieci Pana Astronoma
I
lustrował
Janusz Stanny
Nasza Księgarnia – Warszawa – 1988
Część główna książki
Na treść książki mogą składać się:
• opowiadania
• bajki
• baśnie
• wiersze
Ilustracje
• Ilustracje mogą być czarno-białelub kolorowe
• Ilustracja uzupełnia treść książki,rozwija wyobraźnię czytelnika
Spis treści• Zwięźle informuje o treści książki
• Służy do szybkiego odnalezienia poszukiwanych fragmentów
tekstu: wierszy, opowiadań, rozdziałów
• Może znajdować się na początku lub na końcu książki
Zapamiętaj Książki należy szanować!
Pierwsza kartka cicha,Druga trochę wzdycha.Och zawodzi czwarta:Ja jestem podarta!...
…Kto czytał trzynastą,Na pewno jadł ciasto.
A te wszystkie kartki zawodzą i piszczą:Chcemy być u dzieci, które nas nie zniszczą.
(Lucyna Krzemieniecka: Lament książek.)
„Biblioteka Białych Kruków” liczy już kilka tysięcy książek
MŁODZIEŻOWY DOM KULTURY „MURANÓW” w Warszawie