Örgütsel Davranış ve Çağdaş YaklaşımlarYRD. DOÇ. DR. FAHRETTİN ELDEMİR
İçindekiler
(Yönetsel ve Örgütsel) Kuramsal GörüşlerSistem YaklaşımıDurumsallık YaklaşımıToplam Kalite Yaklaşımı
Yönetsel ve Örgütsel Bazı Kuramsal Görüşler
Douglas McGregor ve X ve Y Kuramı
George C. Homans’ın İnsan Grubu Yaklaşımı
Chris Argyris’in Olgunlaşma Kuramı
A. Maslow’un İnsan Gereksinimleri Kuramı
F. Herzberg’in Çift Etmen (Hijyen-Güdüleme) Kuramı
Rensis Likert’in Yönetim Sistemleri Yaklaşımı
Kurt Lewin’in Güç Alanı Analizi
Blake ve Mouton’un Yönetim Biçimleri
Douglas McGregor ve X ve Y Kuramı
Taylor ve Fayol’dan etkilenmiştir. Vasat insan işi sevmez, işten kaçmanın yollarını arar. Yönetilmeyi tercih eder, sorumluluktan kaçar. Bencildir, kendi amaçları öndedir. Yenilik ve değişiklikten hoşlanmaz. Örgütsel sorunları çözmede çok az yeteneği bulunur. Parlak zekalı değildir ve ödüllendirilerek harekete
geçirilebilir.
Douglas McGregor ve X ve Y Kuramı
Y Yaklaşımı:
Fiziksel ve düşünsel çabalar oyun ve dinlenme kadar doğaldır (Ortalama insan işten nefret etmez.)
Sıkı yönetim ve ceza tek yol değildir.
Amaçlara bağlılık ödüllere bağlıdır.
Normal insan elverişli şartlarda sorumluluğu sadece kabul etmez , onu aramayı da öğrenir.
Örgütsel sorunların çözümünde gerekli olan yetenekler her insanda vardır.
Çağdaş sanayi yeteneklerden yalnızca bir kısmından yararlanabilmeyi sağlar.
George C. Homans’ın İnsan Grubu Yaklaşımı(İnsan Grubu adlı yapıtı)
Duygular
Karşılıklı İlişkiler
Faaliyetler
Chris Argyris’in Olgunlaşma Kuramı
Kişiyi olgunlaştıran 7 değişim: Kişi (Bebek gibi) zamanla pasif durumdan aktif duruma
geçer. Kişi zamanla kısmi bağımsızlık kazanır. Birkaç davranıştan çok türlü davranışa yönelir. Rastgele yüzeysel ilgiler yerine güçlü ilgiler gösterecek. Şimdiki zaman yerine geçmiş ve gelecek zamanı da
dikkate alacaktır. Kendini küçük görmek yerine eşit ve ya daha üst
düzeylere gelecektir. Kendini tanıyamama duygusundan sıyrılarak kendini
tanıyıp davranışlarını kontrol edecektir.
A. Maslow’un İnsan Gereksinimleri Kuramı
Kendini Güncelleştirmek(Yaratıcılık)
Takdir ve Saygı
Sevgi ve Ait Olma
Güvenlik
Fizyolojik
F. Herzberg’in Çift Etmen Kuramı
İşyeri koşulları ne olmalı?
(Hijyen ve Güdüleme)
Hijyen Fiziksel çalışma koşulları
İş güvenliği
Ücret ve maaş
Ast – üst ilişkisi
Yöneticinin teknik bilgi ve becerisi
İşletme politikası ve yönetimi
Güdüleme
İşi tamamlayabilmesi
İşyerinde tanınması
İşi sevmesi
Yetki ve sorumlulukların verilmesi
Terfi etme ve sosyal statü
Mesleki gelişim
Rensis Likert’in Yönetim Sistemleri Yaklaşımı
Örgütün en önemli serveti insandır; diğerleri sigortalanabilir.
Örgütlerin yönetim sistemlerini 1’den 4’e derecelendirmiştir: 1’de astlara güven en az.
4’te ise astlara güven tamdır.
Kurt Lewin’in Güç Alanı Analizi
Örgüt; birbirine zıt olan iki gücün (grubun) çarpışma alanıdır. Sosyal ve psikolojik baskı unsurları
Sürükleyici güçler ve kısıtlayıcı güçler
Blake ve Mouton’un Yönetim Biçimleri (1978)
Yönetim insan ihtiyaçlarını karşılamaya azami dikkat,
rahat ve arkadaşça bir
örgütİnsana Dönüklük
Verime Dönüklük
İş başarma konusunda arzulu
kişiler örgütsel amaçlar etrafında
birleştirilerek karşılıklı güven, sevgi ve saygı
Sıradan bir örgüt üyesi olarak iş
yapmak konusunda asgari
ölçüde çaba harcamak
İş koşullarını düzenleyerek
sonuçlara ulaşmak. İnsanı asgari ölçüde dikkate almak
Moral tatminkar bir düzeyde
tutularak beklenen
verimliliğe ulaşmak
ÖRGÜTSEL DAVRANIŞ VE ÇAĞDAŞ YAKLAŞIMLAR
Sistem Yaklaşımı
Durumsallık Yaklaşımı
Toplam Kalite Yaklaşımı
Küreselleşme ve Örgütsel Davranış
Sistem Yaklaşımı
Sistemi bir, iki veya daha fazla bağımsız parçaların kısmı veya alt sistemlerin bütününden oluşmuş ve çevresindeki diğer sistem ile üst sistemlerle snırları çizilebilen örgütlenmiş bir birlik olarak tanımlayabiliriz.
Sistem Yaklaşımı
Girdiler Çıktılar
İnsanlar (emek) Örgütsel Ürünler, Hizmet
Hammaddeler Dönüşüm Kâr/zarar
Makina, teçhizat Süreci Çevreye Bilgi
Para+teknoloji Değer veya İnsan Tatmini
Bilgiler Fayda Yaratma Örgütsel Büyüme
Geri Besleme (Bilgi ve tecrube)
Örgütsel Sistem
Sistem Yaklaşımının Ana Kavramlar
Alt sistemler Hollizm(Bütünlük) Açık sistemler görüşü Girdi-Değişim-Çıktı
modeli Sistemin sınırları Negatif Entropi Dinamik denge Geri-besleme
Sistemler arası hiyerarşi, İçsel elenme Çok amaçlılık Sistemlerin eş sonuçluluğu
ÇEVRESEL SİSTEM
Yönetsel Alt Sistem
Amaç BelirlemePlanlama
Kaynakların Biraraya
GetirilmesiÖrgütlenmeUygulama
Kontrol
Amaçlar ve Değerler Alt
SistemiKültürFelsefe
Toplumun Genel Amaçları
Grup AmaçlarıBirey amaçları
Yapısal Alt SistemGörevlerİş Akışı
İş gruplarıOtorite
Bilgi AkışıProsefürler
Kurarlar
Teknik Alt sistemBilgilerTeknikler
Teknik Alt Yapı ve Kolaylıklar
MakinaAraç Gereçler
Psikososyal Alt Sistem
İnsan KaynaklarıTutumlar
AlgılamalarMotivasyon
Grup DinamiğiLiderlik
HaberleşmeBireylerarası
İlişkiler
Örgütsel Sistem
Sistem Yaklaşımında Çevre-örgüt Etkileşimine Analitik Bakış
ÖRGÜT İÇİ FAKTÖRLER
AmaçlarİnsanlarTeknoloji
Örgütsel yapı ve ilişkiler
Strateji ve planlar
GENEL ÇEVRE FAKTÖRLERİ
Teknolojik
SosyoKültürel
Doğal
Ahlaksal
Uluslararası
Dinsel
Hukuksal (yasal)
Ekonomik
Politik Müşteriler
Satıcılar
SendikalarSivil örgütKurumları
ÇevreHalkı
Devlet
Bankalar
Rakipler
YAKIN ÇEVRE FAKTÖRLERİ
Belediye
Aracılar
Durumsallık Yaklaşımı
Örnek Olay Yaklaşımı:Her örgütün kendine özgü koşulları var-dır. Yöneticiler bunu dikkate almak zorun- dadırlar.
Genel ve Evrensel Yaklaşım:Tüm örgütler için uygulanabilecek genel kurarlar ve modeller vardır.
Durumsallık Yaklaşımı:1) Her örgütü kendi
çevresi ve mantığı içinde analiz etme-lidir. Körü körüne doğmatik ve genel-ci Görüşleri uygulamamalıdır.
2) Örgütler için önce-den bulunmuş genel ilke ve kurarlar uygun düştüğü taktirde geliştirilen örgütsel modelde kullanılabilir.
Her örgütün kendine göre modeli kurulmalıdır.
Tek model her duruma uygundur
Durumsallık Modeli