Onderwijsraad, januari 2011
De school en De school en De school en De school en
de pedagogische de pedagogische de pedagogische de pedagogische civil societycivil societycivil societycivil society
Versterking van relaties met en tussen ouders op school
Utrecht, 25 januari 2011
Opbouw presentatie
1. Advies raad Ouders als Partners
2. Hoe kan onderwijs bijdragen aan ouder-
oudernetwerken?
Onderwijsraad, januari 2011
Onderwijsraad
Wie adviseeert de raad?
Onderwijsraad, januari 2011
Waarover adviseert de raad?
Onderwijsraad, januari 2011
Hoofdlijnen van onderwijsbeleid- en wetgeving
Nu:
‘’… de Onderwijsraad gehoord hebbende…’’ (wetten)
Vroeger:
Voorbeelden:
- Naar een nieuwe kleuterperiode in de basisschool
- Vroeg of laat (vroege selectie)
- Actieplan Beter Presteren
Op basis van een werkprogramma (vastgesteld door kabinet)
Basis advies
� Literatuuronderzoek
� Studies door onderzoeksbureaus
� Gesprekken met experts
� Panelbijeenkomsten
� Werkbezoeken in het veld
Onderwijsraad, januari 2011
Waarom ouders betrekken?
� Pragmatisch: taakverlichting school
� Pedagogisch: afstemming opvoeding ouder
en school
� Psychologisch: bevordert leerproces kind
� Maatschappelijk: burgerschap/integratie
Brede steun voor ouderbetrokkendheid
Onderwijsraad, januari 2011
Drie typen relaties ouder-school
1. Individuele juridische relatie� Rechten en plichten
2. Samenwerkingspartners� Opvoeding en leerproces kind
3. Oudergemeenschap> belang oudergroep (= klas, groep, leerjaar, school=kind)
Vragen en benadering advies
Algemene vraag: hoe positie ouders verbeteren?
1. Is sprake van die ouderposities?
2. Welke positie verdient versterking? Hoe?
Aanpak:
1. Feitelijke en juridische positionering ouders
2. Verantwoordelijkheidsverdeling
3. Versterking formele en informele betrokkenheid
4. Instrumenten ter verbetering in beeld
Onderwijsraad, januari 2011
Juridisch
RechtenRechtenRechtenRechten
- (Minimum) kwaliteit en informatie
- Participatie
Plichten: Plichten: Plichten: Plichten: belang kind voorop
- Leerplicht (wet)
- Goed gedrag (jurisprudentie)
- Gedragsregels rond school (contract)
Betrokkenheid; typering ouders
ACTIEF
- Partners
- Participanten
NIET-ACTIEF
- Overdragenden
- Onzichtbaren
Factoren betrokkenheid
(Eigen) belang; opleiding; overtuiging; achtergrond, schoolfase kind
Onderwijsraad, januari 2011
Markante punten uit onderzoek
• Lokaal invullen
• Ouderbetrokkenheid breed begrip, verschillende motieven (afstemming opvoeding, t.b.v prestaties kind, taakverlichting school).
• Hoger in de kolom: minder betrokkenheid
• Monitor 2009: Ouders geven school een 7 (PO), 6 (VO) voor hun inspanningen
• Achtergrond ouders, behoefte kind spelen mee (bv tijd & taal)
• Schoolleiders achterstandsscholen: ouders geen partner
(veel onderzoek po, vo, nihil andere sectoren)
Onderwijsraad, januari 2011
Ouder-school relatie
• Vrij brede overeenstemming taakverdeling school-ouders (achtergrond ouders speelt wel mee: hoger opgeleid verwachten meer ‘bildung’)
• Vragen rond verantwoordelijkheidsverdeling leraar-ouders (ouders: tegengaan rondhangen, leraren: gedrag en gekamd/gewassen, geen onderwijsbemoeienis)
• Betrokkenheid `DE Ouder` bestaat niet: ouder-ouder belangentegenstellingen (evenwichtige aandachtsverdeling)
• Afnemende ureninzet primair onderwijs
• (G)MR moeilijk te vullen
Onderwijsraad, januari 2011
Analyse beleid ouderbetrokkenheid
• Juridische positie opgetuigd (rendement?)
• Partnerschap op papier, nog geen praktijk
• Beleid uiteenlopend en versnipperd
• Beleid gericht op ‘randen van het stelsel’
• Ouders MBO/HBO niet in beeld (wel
initiatieven: schooluitval, opleidingskeuze)
(literatuur, onderzoeken (OCW), panel, interviews, gesprekken)
Onderwijsraad, januari 2011
Waarom meer partnerschap en
gemeenschapsvorming?
• Extra juridische positionering levert weinig
op (wel bestaande rechten handhaven)
• Partnerschap ook verantwoordelijkheid en
bereidheid ouders
• Gemeenschapsvorming: ontlast scholen en
bijdrage aan burgerschapsvorming
• Accentverschuiving landelijk/schoolbeleid:
gericht op alle ouders, meer aandacht
mbo/hbo
Hoofdlijn advies Onderwijsraad
Hoe kan de relatie tussen ouders en school
vorm krijgen?
Minder nadruk op
juridische positie
Meer op
partnerschap en oudergemeenschap
Onderwijsraad, januari 2011
Invulling partnerschap
• Terughoudende overheid: invulling aan
scholen, met check op doelen/effectiviteit
• Communicatie met ouders=onderdeel
bekwaamheidseisen=curriculum opleidingen
(ouders ook realistisch zijn)
• Voor sommige ouders; resultaatgerichte
afspraken nodig (heldere
verantwoordelijkheden)
Onderwijsraad, januari 2011
Invulling ouderverbanden
• Ouderbetrokkenheid is ook
organisatieopdracht van ouders zelf (reactie
op Onderwijsmonitor 2008)
• Gericht op de school/klas: door ouders, voor
ouders (geen klussendienst)
• Informeel en afhankelijk van sector
• Sluit aan op voorbeelden uit de praktijk
• Opstartbudget (vgl. met wijkbudget)
Onderwijsraad, januari 2011
Onderzoek sept 2010
- 45% van de leerkrachten wil ouders
beter leren kennen, 35% niet
- Ouders die andere ouders willen leren
kennen, 40% wel (bao)
- Met name ‘moeders voor moeders’
- Vooral leraren vinden ouder-ouder
contact belangrijk!
Ouders: betrokkenheid omhoog
Ouderbetrokkenheid hoort bij opdracht school.
Maar: meer eisen van ouders. Scheefgroei
verhoudingen.
Vorm
- oudervereniging: bredere doelstelling
- meer informele verbanden
Instrumenten
� Verplichte deelname/ondersteuning activiteiten
� Opkomstplicht ouderavonden
Onderwijsraad, januari 2011
CJG en school?
Beleidsklimaat: maatschappelijke ballast
weerhoudt scholen van kerntaken.
Daarom:
- Inzetten op gemeenschappelijke “winst”
- Ontlast schoolorganisatie == >ouders zelf
- Structuur in aanpak met resultaten
- Duidelijke rolverdeling en informatie
Onderwijsraad, januari 2011
Onderwijsraad, januari 2011
Nassaulaan 6 – 2514 JS Den Haag
www.onderwijsraad.nl