PEMERINTAH KOTA YOGYAKARTADINAS PENDIDIKAN
SMA NEGERI 4 YOGYAKARTAJl. Magelang, Karangwaru Lor, Kota Yogyakarta 55241 Telp (0274)513245
ULANGAN UMUM AKHIR SEMESTER GASALTAHUN PELAJARAN 2009/2010
Mata Pelajaran : Bahasa, Sastra, dan Budaya Jawa Kelas/Program : XI/ IPA – IPS Hari/ tanggal : Sabtu, 12 Desember 2009
Waktu : 07.30 – 09.00_____________________________________________________
I. Wangsulana kanthi menehi tandha ping (X) ana ing aksara a, b, c, d utawa e tumrap wangsulan kang kok anggep bener!
1. Tiyang ingkang gadhah jejibahan nglantaraken titilaksana dipunwastani ….a. pamedhar sabda d. dwijawarab. pranatacara e. duta sarayac. adi wicara
2. Ingkang sanes ayahinpun (tugasipun) pranatacara inggih menika ,….a. speaker d. readerb. master of ceremony e. lawyerc. orator
3. Cecawis sangunipun pranatacara kados ing ngandhap menika, kajawi ….a. olah swara d. olah busanab. olah basa e. olah rasac. olah sastra
4. Pocapan/lafal pranatacara kedah cetha, wiramanipun sae. Punika ateges nggatosaken ….a. olah swara d. olah basab. olah sastra e. olah wiramac. olah wirasa
5. Pranatacara tindak-tandukipun kedah malaksana, tegesipun ….a. jumeneng kanthi jejeg d. mrebawani boten wigah-wigihb. pantes lan luwes e. anteb, anteng, boten rongehc. pocapan cetha lan wijang
6. Nalika dados pranatacara kedah maraga, tegesipun ….a. mrantasi lan ngentasi gawe d. manteb lan boten wigah-wigihb. anteb, anteng, boten rongeh e. trampil, sembada ing karyac. jumeneng jejeg, boten dhoyong
7. Pranatacara kedah tanggap ing swasana, saged gumbira, saged kucem nawung duhkita menika ateges pranatacara ngugemi prinsip ….a. matanggap d. mawasthab. mawwat e. malaghawac. magatra
8. “Panjenenganipun Bapak Lurah ingkang dhahat ……keparenga kula matur, pinangka talanging basa warga masyarakat Karang Jambe……lst”a. kula tresnani d. kula hormatib. pantes luhuring budi e. tansah kinabektenc. kinurmatan
1 1
9. Ingkang saged nyengkuyung murih jejibahanipun pranatacara saged sae lan sukses antawisipun: a. fotografer d. dekorasi
b. pangrengga swara (sound system) e. juru rias c. wekdal
10. “Keparenga kula mambeng saha nggempil kamardikan panjenengan sadaya ….lst”Tembung mambeng ing ukara kasebat tegesipun ….a. ngurangi d. nambahib. nyuwun e. ngalangic. ngadeg
11. Tuladha wicara pranatacara ingkang leres inggih menikaa. Menginjak adicara ingkang kaping gangsal inggih menika lain-lainb. Ndungkap adicara ingkang kaping gangsal inggih menika mancawarnic. Ngancik acara ingkang kaping gangsal inggih menika sanes-sanesd. Dumugi susunan acara ingkang kaping gangsal inggih menika mancawarnie. Sapunika sampun dumugi wonten ing susunan adicara ingkang kaping gangsal inggih
menika acara adiwarni12. Ukara ingkang trep kangge murwakani adicara tuladhanipun ….
a. Ingkang sepindhah sumangga kita sareng-sareng ngaturaken puji syukur dhateng Gustib. Kangge mbikak adicara punika sumangga kita sesarengan ngaturaken puji syukur dhateng Gustic. Pertami-tami sumangga kita sesarengan panjataken puji syukur dhateng Gustid. Ingkang sepisan sumangga kula lan panjenengan ngaturaken puji syukur wonten ngarsa dalem Gustie. Langkung rumiyin sumangga adicara menika kita bikak kanthi ndedonga miurut agaminipun sowang-sowang
13. Ingkang saged dipunaturaken dening pranatacara wonten ing perangan panutup kados ing ngandhap menika , kajawi ….a. ngaturaken pambagya harjab. nyuwunaken pangapunten kagem ingkang hamengku gati/panityac. nyuwun pangapunten menawi anggenipun nindakaken ayahan pranatacara wonten lepatipund. ndherekaken ndedongae. salam panutup
14. Tuladha reroncening adicara syawalan ing tataran dhusun/kampung ingkang prasaja kados ing ngandhap menika:
a b c d e
Pambuka Sambutan Bapak
Kadhus Pambagya harja
pangarsa panitya Ikrar Syawalan Panampi ikrar
Syawalan Salaman Istirahat Hikmah Syawalan Panutup
Pembikaan Pambagya harja
pangarsa panitya Atur pangandikan
Bapak Kadhus Istirahat Hikmah Syawal Pratignya
Syawalan Salaman Panutup
Pambuka Pambagya harja
pangarsa panitya Pratignya
syawalan Panampining
pratigya syawalan
Hikmah Syawalan Jawad asta Panutup
Pembikaan Sambutan-
sambutan Ikrar Syawalan Sumene 1 Hikmah syawalan Sumene 2 Panutup
Pambuka Ikrar Syawalan Gema wahyu
Ilahi Hikmah Syawalan Istirahat Panutup
15. Ricikan gangsa (gamelan) ingkang limrah kaginakaken ing musik campursari kados ing ngandhap menika, kajawi ….a. bonang d. kendhangb. gong e. genderc. slenthem
16. Ricikan instrumen musik diatonis ingkang saged pinangka gantosipun rebab ing gangsa inggih menika ….a. key board d. drumb. gitar e. biolac. bas
1 2
17. Pelopor musik campursari inggih punika ….a. Cak Diqin d. Didi Kempotb. Waljinah e. Gesangc. Manthou’s
18. Lelagon kangge miwiti campursari/gendhing kawastanan ….a. umpak-umpak d. bawab. suwuk e. bukac. senggakan
19. Nyidham Sari, Yen Ing Tawang, Caping Gunung kalebet campursari jenis ….a. lelagon dolanan campursari d. langgam campursarib. lelagon campursari e. gendhing campursaric. macapat campursari
20. Paraga putri ingkang nglagokaken campursari asring kawastanan ….a. biduanita d. penyanyib. swarawati e. wiraswarac. waranggana/pesindhen
21. Ngayogyakarta kutha kang resik.Menawi kaserat Jawa ingkang leres ……
a. ?z[yogYk/tkutk=resik\,b. ?z[yogJk/tkuqk=resik\,c. ?z[yogVkrTkuqk=resik\,d. ?z[yogYk/tkuqk=xsik\,e. ?z[yog-k/tkuqk=xsik],
22 ? [w=olinuwihaikuamBegWelsSnLnSugihpzpur. Unine tulisan Jawa ing ndhuwur iku : Wong linuwih iku …. sugih pangapura.
a. ambeg kawelasan d. ambeg welas lanb. ambege welasan lan e. ambege welasanc. ambeg welasan lan
23.?swi[sSavJi=gL_nmtT[ksemutSemutK=pdzusu=zigulpsi/mev=[l=[z. Manut seratan Jawa ing nginggil semut-semut menika nembe….
a. nedhani gendhis jawi d. ngusungi gendhis pasirb. nedhani gendhis pasir e. ngusungi pasirc. ngrubung gendhis pasir
24. Wewarah filsafat urip adhedhasar aksara Jawa : a n c r k mengku teges ….a. wektune tinimbalan Gusti (mati) manungsa ora bisa suwala lan nolakb. kamenangan sejati, ora mung menang-menanganc. gelem nampa kabeh dhawuhe Gusti lan gelem nyingkiri apa sing dadi laranganed. utusaning urip kang awujud napas kanggo manunggalake jiwa lan ragae. manungsa anane mung bisa narima apa sing dadi kersane Gusti
Wacana 1Padma ramya sumekar pada menedeng,Wintang ing gagana sor ta hayu nika,Komalanya ya maweh lara ri hati,Coka sang priyawiyoga mulati ya.
25. Katitik saking basa ingkang dipunginakaken rumpakan ing nginggil menika dipunwastani ….a. sekar ageng d. sekar tengahanb. kidung e. suluk pedhalanganc. kakawin
26. Tembung ingkang tegesipun terate abang ing rumpakan nginggil inggil menika …..a. lintang ing ndhuwur kae isih kalah endahb. lintang ing langit kae isih kalah endahc. lintang –lintang ing langit kae pancen endahd. lintang ing wengi iku katon endah bangete. ora ana kang bisa ngalahake endahing langit ing wengi iku
1 3
27. “Bhineka Tunggal Ika tan hana dharma mangraw” Sloka menika kapanggihaken wonten ing serat Jawi Kina ….
a. Sutasoma d. Negarakretagamab. Smaradahana e. Sumanasantakac. Arjuna Wiwaha
28. Serat menika nyariyosaken tedhakipun Prabu Hayam Wuruk dhateng wilayah jajahanipun ingkang kadherekaken dening Gajah Mada sapunggawanpun.
a. Purusadasanta d. Dharmasunyab. Phartayadnya e. Wrettasancayac. Negarakretagama
29. Ingkang nganggit Serat Bharatayuddha kakawin inggih menika ….a. Mpu Panuluh d. Mpu Prapancab. Mpu Sedhah e. Mpu Tantularc. Mpu Sedhah lan Mpu Panuluh
30. Wonten ing Kakawin Arjuna Wiwaha, Arjuna saged mejahi rajaning denawa saking negari Imantaka Prabu Niwatakawaca. Prabu Niwatakawaca tiwas kenging panah …. pusakanipun Arjuna
a. Pasopati d. Jamus Kalimada b. Cakra Baskara e. Nenggala c. Guhwa Wijaya31.
1. Sapada ana 4 gatra 5. Tibaning swara ajeg padha2. Sapadane ana 4 utawa 6 gatra 6. Sipat guru lan lagu saben gatra padha3. Saben gatrane cacahing wanda padha 7. Tibaning swara diarani guru lagu4. Cacahing wanda diarani guru wilangan 8. Cacahing wanda saben gatrane ora padha
Ingkang kalebet paugeranipun (aturan) kakawin kacetha ing nomer ….a. 2, 4, 5 d. 5, 6,7b. 1, 3, 6 e. 1, 5, 8c. 6,7,8
32. Kang wis kalumrah dosane dhewe kang gedhe didhelikake, diumpet-umpetake aja nganti kawruhan ing liyan. Nanging yen wong liya sing luput, sanadyan mung sethithik diuthik- uthik, diobral ing wong akeh. Lan maneh seneng atine yen weruh wong liya kataman susah, meri menawa wong liya nemu kabungahan, digolek-golekake lupute supaya tiba ing kasusahan. Nesu yen dicacad, bungahe nemen yen dialem. Jarwan syair ing nginggil menika pethikan saking Kakawin…..
a. Nitisastra d. Harisrayab. Dharmasunya e. Lubdakac. Nirathaprakreta
Wacan 2 Mingkar-mingkuring angkara,
Akarana karenan mardi siwi, Sinawung resmining kidung, Sinuba sinukarta, Mrih kretarta pakartining ngelmu luhung,
Kang tumrap neng tanah Jawa, Agama ageming aji.
33. Sekar ing nginggil menika kalebet sekar …. a. Dhandhanggula d. Mijil b. Sinom e. Asmaradana c. Pangkur 34. Sekar ing nginggil menika wonten 7 …..
a. pada d. pupuh b. gatra e. ukara c. wanda
1 4
35. Akarana karenan mardi siwi. Tegesipun siwi inggih menika …..
a. murid d. anak b. bapak e. kanca
c. ibu 36. Agama ageming aji, saged dipuntegesi ….. a. agama boten cekap dipunrasuk nanging ugi dipunamalaken b. tiyang ingkang ngrasuk agama boten badhe risak gesangipun c. agama saged nylametaken manungsa ing akherat benjang
d. tiyang gesang ing alam donya menika kedah ngrasuk agama e. Agama pinangka dhasar panguwasaning ratu
Wacan 3Petis Manis (Ki Narta Sabda)
Petis manis, Pupus tebu saumpama,Kepriye werdine, aja ngucap nora teges tanpa guna,Kepriye karepmu, petis manis, Sarpa langking saumpama,Kepriye werdine, aja ngucap yen ta amung samudana,Damar mancung, nyupet rasa kang samar, gagar wigar pikolehe,Mula Teja bengkok ngirup toya, trima lowung kanggo kanca jroning sepi,Muna-muni, petis manis yen ngucap sing ngati-ati,Tansah tak enteni dadi kanthi nyata bebrayan sejati.
37. Tembung-tembung ingkang dipunserat kandel ing cakepan lagu Petis Manis menika kalebet rumpakan ….
a. Cangkriman d. Purwakanthib. Parikan e. Paribasanc. Wangsalan
38. Badhekanipun petis manis inggih menika….a. saus tomat d. gulalib. kecap e. juruhc. tahu petis
39. Tegesipun sarpa langking inggih menika …..a. ula weling d. ula irengb. ula mawa wisa e. tokoh wayang adhine Dasamukac. ula gedhe
40. Wonten ing panyandra ingkang manggis karengat menika menapanipun? a. palarapanipun d. wajanipun b. lathinipun e. grananipun c. netranipun
41. Wosipun (pesan moral) lelagon Petis Manis kacetha wonten ing larik…… a. 1, 2, 3 d. 4, 5, 8 b. 2, 3, 6 e. 6, 7, 8 c. 2, 4. 7
Wacan 4(1) Ngayogyakarta, 12 Desember 2008
(2) Katur Panjenenganipun Bapak Drs. Gita Saraya Ing Kalasan Sleman.
(3) Assalamu’alaikum Wr. WbNuwun, kanthi puja-puji hastuti, sinartan sagunging pakurmatan, lumantar serat punika Keparenga kula angrerantu rawuh Panjenengan wonten ing :
(4) Dinten : Selasa Pon Titi mangsa : 16 Desember 2009Wanci : tabuh 10.00
1 5
Papan : Balai Wartawan Jalan Mangkubumi No. 15 Ngayogyakarta
Adicara : Wisudha Pawiyatan Pranatacara tuwin Pamedhar Sabda Yayasan Kembang Kanthil
(5) Wasana keparenga kula ngaturaken agunging panuwun, awit saking kawigatosan saha rawuh PanjenenganWassalamu’alaikum, Wr. Wb.
(6) Pangarsa Yayasan(7)
(8) Drs. Darmawisesa
42. Serat ing nginggil menika kelebet serat …... a. Iber-iber d. Ulem b. Lelayu e. Dhawuh c. Kitir
43. Ingkang kaserat ing nomer 2 menika kawastanan ….. a. Titimangsa d. Isi b. Paprenahan e. Adangiyah c. Pambuka
44. Ingkang kagungan kersa wisudhan menika sinten? a. Bapak Drs.Gita Saraya d. Pawiyatan Pranatacara b. Yayasan Kembang Kanthil e. Pawiyatan Pamedhar Sabda c. Drs. Darmawisesa
45. Ing perangan nomer 7 menika prayoginipun dipunkantheni …… a. tapak asma d. sandiasma b. tapak asta e. asma sesinglon c. jawat asta
46. Tuladha ukara ing serat lelayu ingkang leres inggih menika …. a. Sampun seda kanthi tenang inggih menika Almarhum Bapak Pralaya Jati,…… b. Sampun tilar donya kanthi tenang boten wonten pambengan menapa panjenenganipun
Bapak Pralaya Jati,…….. c. Sampun murud ing kasedan jati, kondur ing ngarsanipun Allah kanthi tenang ingkang
minulya ing jagad panjenenganipun Bapak Pralaya Jati, ……. d. Sampun kapundhut sowan marak ing pangayunanipun Gusti kanthi tentrem panjeneganipun Almarhum Bapak Pralaya Jati, …… e. Sampun Sowan marak ing ngarsanipun Gusti Allah SWT kanthi tenang panjeneganipun Bapak Pralaya Jati. Mugi-mugi Almarhum kalebet seda ingkang khusnul khotimah. 47. Jinis karangan kang nduweni sipat nggambarake obyek kang ditonton utawa kanthi titi supaya sing maca kaya-kaya bisa meruhi, ngrungokake, lan ngrasakake dhewe, diarani ….
a. Deskripsi d Persuasi b. Eksposisi e. Narasi
c. Argumentasi. 48. Salah sawijining cara kang wigati lan prayoga kanggo ngraketake sesrawungan bisa kanthi guneman. Menawa guneman marang wong liya kudu diarah-arah wektune, aja nganti nglarani atining liyan. Mula saka iku basa pancen penting banget tumrap sesrawungan. Basa minangka modhal kang utama kanggo miwiti guneman. Manut manggone ukara baku ing ndhuwur klebu jenis paragraf …..
a. Induktif d. Campuran b. Deduktif e. Naratif
c. Deskriptif
. 49. ?nlikaknD|tTnHumu/pitu=wulanFitinFkH[kaupcrmi[tonNi k=m_kupvuwunNnMr=&usTi. Wacan Jawa ing ndhuwur ngandharake …..
1 6
a. upacara mitoni b. upacara garebeg
c. upacara mantu d. upacara tedhak siten e. upacara ruwatan
50. ?nrynffirtuai=fWrwti,jujulukP]buk}sN,p]buk}sNaikutiti[sS [fwwisN|.k}sNffip[mo[mo=[zprpnDw.nlikper=b]tyuf,
k}sNffikusi/[rr[fnJnk. Manut seratan Jawa ing nginggil Kresna menika dados pamomongipun sinten? a. Narayana b. Dwarawati c. Dewa Wisnu d. Para Pandhawa e. Raden Janaka
Sugeng makarya mugi lebda ing karya
KUNCI JAWABANMATA PELAJARAN BAHASA JAWA KELAS XI IPA/IPS
ULANGAN UMUM AKHIR SEMESTER TAHUNTAHUN PELAJARAN 2009/2010
1. B2. E3. E4. A5. D6. E7. A8. C9. B10.E11.B12.D
26.B27.A28.C29.C30.A31.B32.C33.C34.B35.D36.E37.C
1 7
13.A14.C15.A16.E17.C18.D19.D20.B21.E22.C23.D24.D25.C
38.B39.D40.E41.C42.D43.E44.B45.A46.D47.A48.A49.A50.D
KETERANGANNO SOAL KRITERIA PENILAIN SKOR1 - 50 Setiap Jawaban benar diberi skor 2, jika salah diberi skor 0 Skor ideal 100
1 8
II.Wangsulana pitakonan ing ngisor iki kanthi patitis, rapi lan cetha!
a. Tembung sing kacethak kandel /miring ana ing tembang ngisor iki kalebu wangsalan, golekana batangane/bedhekane kanthi nyetitekake (mencermati) tembung kang wandane kacithak miring!
b. Tulisna jenenge kakawin lan panganggite ing jaman Kedhiri 4 wae!c. Ukara ing ngisor iki tembung-tembunge akeh sing luput lan ora njawani, mula benerna
supaya dadi ukara sing bener, pener, becik lan njawani!a. Adicara ingkang sepindhah inggih menika kata sambutan saking Bapak Lurah.
wekdal saha papan kula persilahaken.b. Sepasang mempelai sampun badhe nglebeti gedhung pertemuan punika.c. Ing dalem kesempatan ingkang berbahagia punika kula selaku pengacara
ngaturaken sugeng rawuh atas kerawuhan panjenengand. Tulisen aksara Jawa!
Aksara Jawa kang cacahe ana 20 iku mengku filsafat tumraping manungsa urip ing alam donya iki. Kaya kang diwedharake dening Paku Buwana IX .
e. Gantinen aksara Latin! ?[zlM|aikukl[ko[nNknQilku,snjnH[kh[zlM|[nlmu[nHorfit=k/r[kl[nHorfigunkH[k,[zlM|aikutnPgun,kyauni[ns[lok;wsÒ`l=usefHi=smPi/rn\,
Sugeng Makarya Mugi Lebda Ing Karya
1 9
1. Keparenga kula ngaturaken rantamaning adicara ing siyang punika. Rantaman tegese ….
2. Mugi-mugi adicara ing siyang punika nir ing sambekala. Sambekala tegese …..
3. Adicara ingkang kaping sekawan kepyakan pengurus OSIS. Kepyakan tegese ….
4. Adicara angka tiga lain-lain. Lain-lain yen ana ing istilah Jawa ….
5. Adicara kaping kalih sambutan saking Bapak Lurah. Sambutan benere ….
6. Tulis ayahan liya sawijining Pranatacara!
7. Sawijining MC menawa ngucap lafal kudu cetha, wiramane becik. Mula kudu nggladhi bab….
8. Panganggone tembung/ kudu bener, pener, becik lan endah. Mula kudu nggladhi bab ….
9. MC kudu manganggo kang bener, pener, laras karo kahanan, rapi lan tumata panatane. Mula kudu nggladhi bab ….
10. MC kudu ngerti swasana, bisa seneng, bisa susah. Iki ateges MC netepi prinsip saptama ….
11. Merbawani, ora wigah-wigih, ora ingah-ingih. Iki ategese MC netepi prinsip saptama….
12. Trampil trengginas, cag-ceg. Iki ateges MC netepi prinsip…
13. Lagu Stasiun Balapan kalebu lagu campursari jenis ….
14. Nyidham Sari, kalebu lagu campursari jenis ….
15. Jeneng asline Mantho,us yaiku ….
16. Jenis alat musik gesek ana ing gamelan Jawa yaiku ….
17. Wong wadon kang nglagokake campursari diarani ….
18. Syair utama reriptan kang diunekake ing tembang diarani ….
19. Tetabuhan kanggo miwiti gendhing diarani ….
20. Damar mancung, nyupet rasa kang samar. Damar mancung iki bedhekane ….
21. Kakawin saka tembung Kawi sing tegese ….
22. Kakawin saben sapada ana …gatra
23. Jeneng liya Kakawin Suitasoma yaiku ….
24. Arjuna mateni Niwatakawaca nganggo panah ….
25. Bharatayuddha Kakawin dianggit dening ….
26. Kisah Rama lan Sinta dicaritakake ing Kakawin ….
27. Pujangga paling produktif ing jaman Kedhiri yaiku ….
28. Laire Bathara Ganesa dicritakake ing Kakawin ….
29. Samba lara ngengleng kasmaran Dewi Yadnyanawati ing Kakawin …
30. Aksara Pallawa Kuna kanggo nulis prasasti ….
1. Keparenga kula ngaturaken rantamaning adicara ing siyang punika. Rantaman tegese ….
2. Mugi-mugi adicara ing siyang punika nir ing sambekala. Sambekala tegese …..
3. Adicara ingkang kaping sekawan kepyakan pengurus OSIS. Kepyakan tegese ….
4. Adicara angka tiga lain-lain. Lain-lain yen ana ing istilah Jawa ….
5. Adicara kaping kalih sambutan saking Bapak Lurah. Sambutan benere ….
6. Tulis ayahan liya sawijining Pranatacara!
7. Sawijining MC menawa ngucap lafal kudu cetha, wiramane becik. Mula kudu nggladhi bab….
8. Panganggone tembung/ kudu bener, pener, becik lan endah. Mula kudu nggladhi bab ….
9. MC kudu manganggo kang bener, pener, laras karo kahanan, rapi lan tumata panatane. Mula kudu nggladhi bab ….
10. MC kudu ngerti swasana, bisa seneng, bisa susah. Iki ateges MC netepi prinsip saptama ….
11. Merbawani, ora wigah-wigih, ora ingah-ingih. Iki ategese MC netepi prinsip saptama….
12. Trampil trengginas, cag-ceg. Iki ateges MC netepi prinsip…
13. Lagu Stasiun Balapan kalebu lagu campursari jenis ….
14. Nyidham Sari, kalebu lagu campursari jenis ….
15. Jeneng asline Mantho,us yaiku ….
16. Jenis alat musik gesek ana ing gamelan Jawa yaiku ….
17. Wong wadon kang nglagokake campursari diarani ….
18. Syair utama reriptan kang diunekake ing tembang diarani ….
19. Tetabuhan kanggo miwiti gendhing diarani ….
20. Damar mancung, nyupet rasa kang samar. Damar mancung iki bedhekane ….
21. Kakawin saka tembung Kawi sing tegese ….
22. Kakawin saben sapada ana …gatra
23. Jeneng liya Kakawin Suitasoma yaiku ….
24. Arjuna mateni Niwatakawaca nganggo panah ….
25. Bharatayuddha Kakawin dianggit dening ….
26. Kisah Rama lan Sinta dicaritakake ing Kakawin ….
27. Pujangga paling produktif ing jaman Kedhiri yaiku ….
28. Laire Bathara Ganesa dicritakake ing Kakawin ….
29. Samba lara ngengleng kasmaran Dewi Yadnyanawati ing Kakawin ….
30. Aksara Pallawa Kuna kanggo nulis prasasti ….
1. Keparenga kula ngaturaken rantamaning adicara ing siyang punika. Rantaman tegese ….
2. Mugi-mugi adicara ing siyang punika nir ing sambekala. Sambekala tegese …..
3. Adicara ingkang kaping sekawan kepyakan pengurus OSIS. Kepyakan tegese ….
4. Adicara angka tiga lain-lain. Lain-lain yen ana ing istilah Jawa ….
5. Adicara kaping kalih sambutan saking Bapak Lurah. Sambutan benere ….
6. Tulis ayahan liya sawijining Pranatacara!
7. Sawijining MC menawa ngucap lafal kudu cetha, wiramane becik. Mula kudu nggladhi bab….
8. Panganggone tembung/ kudu bener, pener, becik lan endah. Mula kudu nggladhi bab ….
9. MC kudu manganggo kang bener, pener, laras karo kahanan, rapi lan tumata panatane. Mula kudu nggladhi bab ….
10. MC kudu ngerti swasana, bisa seneng, bisa susah. Iki ateges MC netepi prinsip saptama ….
11. Merbawani, ora wigah-wigih, ora ingah-ingih. Iki ategese MC netepi prinsip saptama….
12. Trampil trengginas, cag-ceg. Iki ateges MC netepi prinsip…
13. Lagu Stasiun Balapan kalebu lagu campursari jenis ….
14. Nyidham Sari, kalebu lagu campursari jenis ….
15. Jeneng asline Mantho,us yaiku ….
16. Jenis alat musik gesek ana ing gamelan Jawa yaiku ….
17. Wong wadon kang nglagokake campursari diarani ….
18. Syair utama reriptan kang diunekake ing tembang diarani ….
19. Tetabuhan kanggo miwiti gendhing diarani ….
20. Damar mancung, nyupet rasa kang samar. Damar mancung iki bedhekane ….
21. Kakawin saka tembung Kawising tegese ….Aksara
SOAL ULANGAN HARIANBAHASA JAWA
(Soal harus dikembalikan)Jawablah soal dibawah ini
dengan jawaban yang tepat!SOAL BAG. A
1. Keparengan kula ngaturaken rantamaning adicara ing siyang punika. Rantaman tegese …
2. Mugi-mugi adicara ing siyang punika nir ing sambekala. Sambekala tegese ….
3. Adicara kaping tiga kepyakan pengurus OSIS. Kepyakan tegese ….
4. Adicara kaping gangsal lain-lain. Lain-lain yen ana ing istilah Jawa ….
5. Adicara kaping kalih sambutan saking Bapak Lurah. Sambutan benere ….
6. MC yen ngucap lafal kudu cetha, wiramane becik mula kudu nggladhi bab ….
7. Tetembungane MC kudu bener, pener, becik lan endah. Mula kudu nggladhi bab ….
8. MC kudu nganggo sandhangan kang bener, pener, laras karo kahanan. Mula kudu nggladhi bab ….
9. MC kudu ngerti swasana, bisa seneng /susah. Iki ateges netepi prinsip saptama…..
10. Merbawani ora ingah-ingih. Iki ateges MC netepi prinsip saptama ….
11. Nyidham sari kalebu lagu campursari jenis ….
12. Jeneng asline Manthou’s …..13. Jenis alat musik gesek ana ing
gamelan Jawa yaiku ….14. Wong wadon kang nglagokake
campursari diarani …..15. Reriptan kang diunekake ing
tembang diarani ….16. Tetabuhan kanggo miwiti
gendhing diarani …..17. Damar mancung, nyupet rasa
kang samara. Damar mancung iku ….
18. Petis manis pupus tebu saumpana. Aja ngucap yen ta amung samudana. Reriptan/ rumpakan iki kalebu ….
19. Kakawin saka tembung Kawi sing tegese ….
20. Kakawin saben ….. ana 4 gatra.
21. Jeneng liya Kakawin Sutasoma yaiku ….
22. Arjuna mateni Niwatakawaca nganggo panah ….
23. Bharatayuddha Kakawin kaanggit dening ….
24. Pujangga paling produktif ing jaman Kedhiri yaiku ….
25. Laire Bathara Ganesha dicritakake ing Kakawin ….
SOAL ULANGAN HARIANBAHASA JAWA
(Soal harus dikembalikan)Jawablah soal dibawah ini
dengan jawaban yang tepat!SOAL BAG. B
26. Keparengan kula ngaturaken rantamaning adicara ing siyang punika. Rantaman tegese …
27. Mugi-mugi adicara ing siyang punika nir ing sambekala. Sambekala tegese ….
28. Adicara kaping tiga kepyakan pengurus OSIS. Kepyakan tegese ….
29. Adicara kaping gangsal lain-lain. Lain-lain yen ana ing istilah Jawa ….
30. Adicara kaping kalih sambutan saking Bapak Lurah. Sambutan benere ….
31. MC yen ngucap lafal kudu cetha, wiramane becik mula kudu nggladhi bab ….
32. Tetembungane MC kudu bener, pener, becik lan endah. Mula kudu nggladhi bab ….
33. MC kudu nganggo sandhangan kang bener, pener, laras karo kahanan. Mula kudu nggladhi bab ….
34. MC kudu ngerti swasana, bisa seneng /susah. Iki ateges netepi prinsip saptama…..
35. Merbawani ora ingah-ingih. Iki ateges MC netepi prinsip saptama ….
36. Nyidham sari kalebu lagu campursari jenis ….
37. Jeneng asline Manthou’s …..38. Jenis alat musik gesek ana ing
gamelan Jawa yaiku ….39. Wong wadon kang nglagokake
campursari diarani …..40. Reriptan kang diunekake ing
tembang diarani ….41. Tetabuhan kanggo miwiti
gendhing diarani …..42. Damar mancung, nyupet rasa
kang samara. Damar mancung iku ….
43. Petis manis pupus tebu saumpana. Aja ngucap yen ta amung samudana. Reriptan/ rumpakan iki kalebu ….
44. Kakawin saka tembung Kawi sing tegese ….
45. Kakawin saben ….. ana 4 gatra.
46. Jeneng liya Kakawin Sutasoma yaiku ….
47. Arjuna mateni Niwatakawaca nganggo panah ….
48. Bharatayuddha Kakawin kaanggit dening ….
49. Pujangga paling produktif ing jaman Kedhiri yaiku ….
50. Laire Bathara Ganesha dicritakake ing Kakawin ….
SOAL ULANGAN HARIANBAHASA JAWA
(Soal harus dikembalikan)Jawablah soal dibawah ini
dengan jawaban yang tepat!SOAL BAG. C
51. Keparengan kula ngaturaken rantamaning adicara ing siyang punika. Rantaman tegese …
52. Mugi-mugi adicara ing siyang punika nir ing sambekala. Sambekala tegese ….
53. Adicara kaping tiga kepyakan pengurus OSIS. Kepyakan tegese ….
54. Adicara kaping gangsal lain-lain. Lain-lain yen ana ing istilah Jawa ….
55. Adicara kaping kalih sambutan saking Bapak Lurah. Sambutan benere ….
56. MC yen ngucap lafal kudu cetha, wiramane becik mula kudu nggladhi bab ….
57. Tetembungane MC kudu bener, pener, becik lan endah. Mula kudu nggladhi bab ….
58. MC kudu nganggo sandhangan kang bener, pener, laras karo kahanan. Mula kudu nggladhi bab ….
59. MC kudu ngerti swasana, bisa seneng /susah. Iki ateges netepi prinsip saptama…..
60. Merbawani ora ingah-ingih. Iki ateges MC netepi prinsip saptama ….
61. Nyidham sari kalebu lagu campursari jenis ….
62. Jeneng asline Manthou’s …..63. Jenis alat musik gesek ana ing
gamelan Jawa yaiku ….64. Wong wadon kang nglagokake
campursari diarani …..65. Reriptan kang diunekake ing
tembang diarani ….66. Tetabuhan kanggo miwiti
gendhing diarani …..67. Damar mancung, nyupet rasa
kang samara. Damar mancung iku ….
68. Petis manis pupus tebu saumpana. Aja ngucap yen ta amung samudana. Reriptan/ rumpakan iki kalebu ….
69. Kakawin saka tembung Kawi sing tegese ….
70. Kakawin saben ….. ana 4 gatra.
71. Jeneng liya Kakawin Sutasoma yaiku ….
72. Arjuna mateni Niwatakawaca nganggo panah ….
73. Bharatayuddha Kakawin kaanggit dening ….
1 2
74. Pujangga paling produktif ing jaman Kedhiri yaiku ….
75. Laire Bathara Ganesha dicritakake ing Kakawin ….
SOAL ULANGAN HARIANBAHASA JAWA
(Soal harus dikembalikan)Jawablah soal dibawah ini
dengan jawaban yang tepat!SOAL BAG. A
1. Keparengan kula ngaturaken rantamaning adicara ing siyang punika. Rantaman tegese …
2. Mugi-mugi adicara ing siyang punika nir ing sambekala. Sambekala tegese ….
3. Adicara kaping tiga kepyakan pengurus OSIS. Kepyakan tegese ….
4. Adicara kaping gangsal lain-lain. Lain-lain yen ana ing istilah Jawa ….
5. Adicara kaping kalih sambutan saking Bapak Lurah. Sambutan benere ….
6. MC yen ngucap lafal kudu cetha, wiramane becik mula kudu nggladhi bab ….
7. Tetembungane MC kudu bener, pener, becik lan endah. Mula kudu nggladhi bab ….
8. MC kudu nganggo sandhangan kang bener, pener, laras karo kahanan. Mula kudu nggladhi bab ….
9. MC kudu ngerti swasana, bisa seneng /susah. Iki ateges netepi prinsip saptama…..
10. Merbawani ora ingah-ingih. Iki ateges MC netepi prinsip saptama ….
11. Nyidham sari kalebu lagu campursari jenis ….
12. Jeneng asline Manthou’s …..13. Jenis alat musik gesek ana ing
gamelan Jawa yaiku ….
14. Wong wadon kang nglagokake campursari diarani …..
15. Reriptan kang diunekake ing tembang diarani ….
16. Tetabuhan kanggo miwiti gendhing diarani …..
17. Damar mancung, nyupet rasa kang samara. Damar mancung iku ….
18. Petis manis pupus tebu saumpana. Aja ngucap yen ta amung samudana. Reriptan/ rumpakan iki kalebu ….
19. Tulis aksara Jawa: Kapribadhen ketimuran
20. Tulis aksara Jawa: resmining kidung
1 3
PEMERINTAH KOTA YOGYAKARTADINAS PENDIDIKAN
SMA NEGERI 4 YOGYAKARTA
Jl. Magelang, Karangwaru Lor, Kota Yogyakarta 55241 Telp (0274)513245________________________________________________________________________________
UJI KOMPETENSI TENGAH SEMESTER GASALTAHUN PELAJARAN 2008/2009
Mata Pelajaran : Bahasa, Sastra, dan Budaya Jawa Kelas/Program : XI/ IPA – IPS Hari/ tanggal : Kamis, 18 September 2008 Waktu : 09.30 – 11.00_____________________________________________________
Petunjuk Umum : Jawablah soal-soal di bawah ini dengan benar, rapi, dan jelas pada lembar soal yang tersedia!
1. Menapa kemawon ingkang dados tetimbangan murih basa ingkang dipunginakaken pranatacara saged sae, bener/leres, pener lan komunikatif?
2. Prinsip SAPTA MA tumrap pranatacara menika menapa kemawon? Kajlentrehna kanthi cetha!3. Kasebatna cengkorongan baku wicara pranatacara !4. Kadamelna tuladha rantamaning adicara Pelantikan Pengurus OSIS enggal!5. Teks wicara pranatacara ing ngisor iki akeh tembung-tembung sing luput (ejaan lan
paramasastra) lan ora njawani, mula benerna supaya dadi ukara kang bener, pener, becik, komunikatif, lan njawani!Hadirin, poro bapak, ibu lan sederek ingkang berbahagia,Ing dalem kesempatan ingkang berbahagia niki monggo kita raos syukur dateng ngersanipun Allah SWT amergi kito taksih dipun paringi nikmat lan rahmatipun sehinggo detik niki kito sedoyo waged kempal wonten mriki panggenan kanthi boten wonten alangan setunggal punopo-punopo.………………………..Hadirin sedoyo ingkang kulo hormati,Adicara ingkang paling akhir kiyambak inggih meniko panutup. Sakderengipun adicara niki kulo tutup, pranatacara ing kesempatan niki, bilih wonten kalepatan kulo nyuwun agunging samudra pangaksami (Petikan tugas siswa kelas XI)
6. Kasebatna ricikan gangsa (gamelan/pentatonis)) lan instrumen musik diatonis ingkang asring dipunginakaken ing musik campursari!
7. Kaserata aksara Latin!?kinnQi.
§ pdgul=zenHi=klB|, ai=ssMitam]ihlnTip\ ajpije/mz [nNnF`, kp]wir[nFnK[asQi, pesunenSrirnir, sufnenDa/lnG|li= ( §sert\ wul= [rh $]i%ku*uwn :4: )
8. Kaserata aksara Jawi!Aja seneng mamerake bandha lan ngegungake pangkat, sebab bandha bisa lunga drajad bisa oncat.
PEMERINTAH KOTA YOGYAKARTADINAS PENDIDIKAN
SMA NEGERI 4 YOGYAKARTA
Jl. Magelang, Karangwaru Lor, Kota Yogyakarta 55241 Telp (0274)513245========================================================================
UJI KOMPETENSI TENGAH SEMESTER GASALTAHUN PELAJARAN 2009/2010
Mata Pelajaran : Bahasa, Sastra, dan Budaya Jawa Kelas/Program : XI/ IPA – IPS Hari/ tanggal : Sabtu, 24 Oktober 2009 Waktu : 07.30 – 09.00_____________________________________________________
Petunjuk Umum : Jawablah soal-soal di bawah ini dengan benar, rapi, dan jelas pada lembar jawab yang tersedia!
1. Menapa kemawon ingkang dados tetimbangan murih basa ingkang dipunginakaken pranatacara
saged sae, bener/leres, pener lan komunikatif?
2. Pratelan Prinsip SAPTA-MA tumrap MC jodhokna karo pratelan ing sisih tengene!
PRATELAN PILIHAN WANGSULAN1. Jejering MC kudu ngerti ing swasana,
bisa gumbira, bisa kucem, lan susah2. Jejering MC kudu tanggap, tangguh,
tanggon, mrantasi gawe3. Bleger wewujudan, rupa, edi ing sarira,
edi ing busana, trep pantes lan luwes4. MC kudu trampil trengginas, ora
remben, ora ngleler, sembada ing karya5. Tindak sapecak jejering MC kudu
ditata runtut, luwes, ora ingah-ingih6. Ora rongeh, ora edheg, ora gumeter,
obahing awak mung samadya wae7. Ngadeg jejeg ora kendho, ora dhoyong
a. MAWWATb. MAGATRAc. MALAKSANAd. MATANGGAPe. MAWASTHAf. MARAGAg. MALAGHAWA
3. Ngengrengan (rencana) bakuning wicara pranatacara menika menapa kemawon?
4. Tembung sing kacethak kandel /miring ana ing tembang ngisor iki kalebu wangsalan, golekana batangane/bedhekane kanthi nyetitekake (mencermati) tembung kang wandane kacithak miring!
Petis Manis (Ki Narta Sabda)Petis manis, Pupus tebu saumpama,Kepriye werdine, aja ngucap nora teges tanpa guna,Kepriye karepmu, petis manis, Sarpa langking saumpama,Kepriye werdine, aja ngucap yen ta amung samudana,Damar mancung, nyupet rasa kang samar, gagar wigar pikolehe,Mula Teja bengkok ngirup toya, trima lowung kanggo kanca jroning sepi,Muna-muni, petis manis yen ngucap sing ngati-ati,Tansah tak enteni dadi kanthi nyata bebrayan sejati.
5. Kesenian campursari menika menapa? Kaandharna mawi katrangan ingkang cetha lan jangkep!(nyakup: pelopor, instrumen musik, wujudipun lagu)
6. Kadospundi leresipun?
LEPAT (SALAH) LERESIPUN (BENAR)a. Susunan acarab. Pembikaan
a. ………………………b. . …………………….
1 5
c. Sepindhahd. Sambutan Bapak Lurahe. Lain-lainf. Istirahatg. Manjataken puji syukurh. Kita milahii. Menginjak acara kaping kalihj. Acara ingkang terakhir
c. ………………………d. ………………………e. ………………………f. ………………………g. ………………………h. ………………………i. ………………………j. ………………………
7. Teks seratan Jawi menika kagantosana aksara Latin ingkang leres!
?akSrjwk=cch[aan;20;aikum_kup+ilSp+tÒ|m]pPi=mnu=sauripHi=al[mFovaiki.kyk=fiwed/r[k[fni=%kubuwnkpi=;9;knQitemB=kinnQi.
8. Seratan Latin menika kagantosana aksara Jawi ingkang leres!a. Sing sapa wedi ing luput wani ing bener, iku kalebu manungsa linuwih.b. Ora ana mitra kang ngungkuli kagunan kang luhung lan maedahi.
Sugeng makarya mugi lebda ing karya9/5/2009 21:50:09
1 6
KUNCI JAWABAN
ULANGAN MID SEMESTER GANJIL KELAS XI IPA/IPSTAHUN PELAJARAN 2008/2009
1. a. Sapa sing gunemanb. Sapa sing tumanggap wawan gunemc. Sapa/ apa sing digunemd. kepriye swasanane (wektu, papan, kahanan)
2. a. Magatra, bleger wewujudan, rupa, edi ing busana, trep, pantes, luwes, jangkepb. Malaksana, tindak ingkang manteb, mrabu, ora ingah-ingih, ora wigah-wigihc. Mawastha, ngadeg jejeg, ora kendho, jumeneng ora kekamban utawa keciyutend. Maraga, ora rongeh, obahing awak lan pasemon sing lumrah, ora digawe-gawee. Malaghawa, trampil trengginas, ora ngleler, cag-ceg, sembada ing karyaf. Matanggap, tanggap ing swasan, bisa bungah, utawa susahg. Mawwat, tanggap, tangguh, tanggon, mrantasi gawe saka purwa, madya, wasana
3. a. Pambuka- salam pambuka- sapa/nyapa aruh marang tamu sing rawuh- ngaturake puji syukur mring Pangeran
b. Maosake rantaman adicarac. Nyuwun gungan supaya para tamu kersa njenengi adicara nganti rampungd. Nglantarake adicara siji mbaka siji kanthi urut lan wijange. Panutup - Nyuwun pangapura yen ana kaluputane anggone ndherekake adicara - Nyuwunanke pangapura marang sing kagungan kersa/panitya - Ngambali maneh atur panuwun marang para tamu, lan ngaturake ndherekake sugeng
Kundur- Salam panutup
4. a. Purwakab. Atur palapuran saking Wk Kep Sek Ur. Kesiswaan ingkang badhe dipunselirani Bp….c. Kepyakan/ pelantikan Pengurus OSIS kalajengaken tanggap sabda saking Bp. Kep. Sek.d. Atur sapala saking pangarsa pengurus OSIS enggale.Pandonga ingkang badhe dipunselirani dening seksi kerohanian agami ….f. Panutup
5. Para rawuh, bapak ibu ingkang dhahat kinurmatanLangkung rumiyin sumangga kula lan panjenengan ngaturaken puji syukur wonten ngarsanipun Allah SWT ingkang sampun maringaken nikmat lan rohmatipun saengga ing titi wekdal menika kula lan panjenengan saged kempal manunggal ing papan menika kanthi wilujeng nir ing sambekala.………………….Para rawuh ingkang satuh kinurmatanNdungkap hadicara ingkang pungkasan nenggih panutup. Nanging saderengipun adicara menika katutup, kula ingkang tinanggenah pinangka pranatacara mbok bilih wonten cewed miwah kekiranganipun kula nyuwun sih lumunturing samodra pangaksami.
6. Kesenian Campursari mujudake lelagon Jawa kang ngemot maneka warna aspek seni musik: ana pop, gendhing jawa, langgam, bawa, tembang macapat, tembang tengahan, tembang gedhe, umpak-umpak, lsp. Jenis musik iki dikpelopori dening seniman Gunungkidul Mantho’us. Jenis alat musik sing digunakake mujudake kolaborasi/gabungan antarane alat musik tradhisi /gamelan kayata: kendhang, gender, slenthem, saron, demung, gong, siter lan alat musik diatonis kayata: organ, key board, drum, gitar, bas gitar, cuk, ukulele, biola lsp. Nitik wjude
1 7
lelagon ing campursari bisa dibedakake : Lelagon campursari, lelagon dolanan campursari, macapat campursari, sekar gendhing lan jenis langgam.
7. DhandhanggulaPawitane wong urip puniki, Pan sadasa lamun datan bisa,Nistha kuciwa dadine,Dhihin karem ing ngelmu,Kaping kali bisa angaji,Ping tiga bisa maca,Ping sekawanipun, Kudu ahlul anenurat,Kaping lima wignya anitih turanggi, Ping neme bisa beksa.(Serat Sastra Gendhing : Sultan Agung)
8. ?ck]ikBqikSifmukTizemup]lmB=pzxpHxpTum]pPz[nTnS[kLo[ron\kk[ro[nNtnShakli[nTonKbg-nK=l=g_ai=finte[mBburi[n.
PEMERINTAH KABUPATEN GUNUNGKIDULDINAS PENDIDIKAN DAN OLAH RAGA
1 8
SMP NEGERI 2 PATUKAlamat : Jl. Yogya-Wonosari KM 24, Patuk, Gunungkidul 55862 Telp. 7478763
UJI KOMPETENSI TENGAH SEMESTER GANJILTAHUN PELAJARAN 2009/2010
Mata Pelajaran : Bahasa Jawa Kelas : VII Hari/Tanggal : Waktu : ____________________________________
A. Wenehana tandha ping (X) ana ing aksara a, b, c, utawa d tumrap wangsulan kang kok anggep bener!(Saben nomer skore 2)
Semaken rumpakan ing ngisor iki! Jalma iku wajib nata tingkah laku, Titis solah bawa, Watak jujur trusing ati,
Budi luhur dadya margining kamulyan.
1. Rumpakan ing ndhuwur iku awujud ….a. tembang macapat c. geguritanb. parikan d. carita cekak
2. Rumpakan ing ndhuwur ana 4 (patang) ….a. wanda c. gatrab. pada d. ukara
3. Tembung jalma nduweni teges kaya ing ngisor iki, kajaba ….a. uwong c. lareb. manungsa d. tiyang
4 Manut rumpakan ing ndhuwur: tingkah laku kang ditata, solah bawa kang trep, watak jujur, lan budi luhur iku dadi dalaning ….a. bocah pinter c. urip kang sugihb. urip mulya d. kapinteran lan kasugihan
51. mbungkuk 2. ngulatake 3. mlayu4. meneng 5. sumeh 6. matur “ndherek langkung”7. matur “klamit sewu” 8. matur “nuwun sewu”
Patrape awakmu kang becik nalika mlaku ing sangarepe wong tuwa kang lagi lenggah, yaiku kapacak ing nomer …
a. 1, 2, 5, 6 c. 1, 2, 4, 5 b. 1, 2, 5, 7 d. 1, 2, 3, 5,8
6 Bali sekolah, sliramu mlaku bebarengan. Nalika mlaku bebarengan ana bab kang ora becik/ ora kena dilakoni yaiku ….a. mlaku jejer loro ana sisih kiwa c. jejer loro lan ora karo gojeganb. kena wae nggrombol anggere ana sisih kiwa d. mlaku jejer loro, tansah ngati-ati
7 Wong cilik kang dadi ribute wong gedhe, paribasane ….a. Gajah tumbuk, kancil mati ing tengah c. Ngrubuhake gunungb. Kejugrugan gunung menyan d. Ngontragake gunung
8 Ukara kang luput unggah-ungguhe yaiku ….a. Bapak maringi aku dhuwit c. Aku nyaosake layang marang Ibu Gurub. Ibu lagi wae bali saka kantor d. Simbah tindak kantor POS
9 Astuti (atur) ibune manawa dheweke wis (siram) kembang mawar.Tembung kang dikurung iku benere ….a. matur, nyirami c. ngaturi, nyiramib. matur, nyiramake d. matur, siram-siram
10 Mas Andi nukokake sepatu anyar. Tembung nukokake yen diwudhari sing bener ….
1 9
a. n + tukon + ake c. n + tukok + akeb. nukok + ake d. n + tuku + ake
11 Pemimpin iku kudu bisa menehi conto kang becik marang andhahane, paripasane ….a. Ing ngarsa sung tuladha c. Ing madya mangun karsab. Tut wuri handayani d. Becik ketitik ala ketara
12 Kowe kok isih (takon) wae apa durung mudheng? Tembung ing njeron kurung iku benere ….a. takon-takonan c. ditakonib. tokan-takon d. takon-tinakon
13 Bapak (takon) marang Mas Gilang, pira regane buku iku? Tembung kang dikurung benere ...a. nakeni c. nangletib. nyuwun pirsa d. mundhut pirsa
14 Jer basuki mawa beya. Yen ditulis aksara Jawa ….a. jeRbsukim w[by c. je/bsukimw[byb. je/bsuki mwbey d.[j/bsukimw[ba
15 Sadaya titah betah toya. Yen ditulis aksara Jawa ….a. ?sdytitHbetHty. c.?sfytita\beta\[to[yo.b. ?sfytithbethty. d. ?sfytithbeth[toy.
16 ?m nu t P n li ti, su meB/ [ t o y ai= we kF lS m=[k s y ti pi s\,Manut ….sumber toya ing wekdal samangke saya ….a. panaliti, tipis c. panaliten, sithikb. penelitian, tipis d. panaliten, tipis
17 Tembang macapat nduweni paugeran ….a. guru gatra, guru wilangan, guru lagu c. guru gatra, guru swara, guru sastrab. guru basa, guru wilangan, guru lagu d. guru swara, guru sastra, guru basa
18 Cacahing wanda saben sagatra diarani ….a. guru gatra c. guru lagub. guru wilangan d. guru wanda
19 Kang kalebu anggitan gancaran yaiku ….a. tembang macapat c. geguritanb. cerkak d. parikan
20 Kang diarani puisi Jawa modern yaiku ….a. tembang macapat c. novelb. tembang campursari d. geguritan
21 Ukara ing ngisor iki ngemot ater-ater hanuswara, kajaba ….a. Anita nulis layang c. Bapak dhahar rotib. Adhik mancing iwak ing kali d. Mbak Mira nggawe tape ketan
22 Bocah-bocah padha gladhen tembang macapat. Gladhen tegese ….a. latihan c. ngrungokakeb. nembang bebarengan d. gawe
23 Negara-negara manca tansah nyengkuyung program reboisasi nasional.Tembung nyengkuyung nduweni teges padha karo tembung ing ukara ngisor iki, kajaba ….a. Bapak ngrewangi Ibu methiki pari ing sawah c. Ibu njurung kabeh gegayuhankub. Tanti mbiyantu ibune dodolan ing warung d. Wong tuwaku tansah nggatekake aku
24 Ukara kang bener panulisane manut aturan EYD basa Jawa yaiku ….a. Citra mbunteli botok mlandhing nganggo godong gedang klutuk.b. Citra mbunteli bothok mlandhing nganggo godhong gedhang kluthuk.c. Citra mbunteli bothok mlanding nganggo godong gedhang kluthuk.d. Citra mbunteli botok mlandhing nganggo godhong gedang klutuk.
25 Ukara ing ngisor iki biasane kanggo nyuwun pangapura lan nutup acara dening pranatacara, kajaba ….a. “Makaten atur kula, wonten lepatipun, kula nyuwun lumunturing samodra pangaksami”b. “Pinangka panutuping atur, Jenang sela wader kalen sesondheran, apuranta menawi wonten lepat kawula”c. “Wasana kula ingkang ndherekaken lampahing adicara mbok bilih wonten klenta-klentuning atur nyuwun pangapunten”d. “Wasana cekap semanten, sanes wekdal kita sambung malih. Menawi kleru saestu nyuwun sewu. Amin”
1 10
26 Gilang kirim layang marang mbakyune sing ana ing Batam, isine layang bab kabar keslametan lan nyuwun kiriman dhuwit. Layang sing digawe Gilang kalebu layang ….a. lelayu c. iber-iberb. kitir d. ulem
27 1. Dluwange resik2. Tulisane kudu apik lan cetha3. Ukarane ganep, nganti gagasan sing arep diandharake rampung4. Unggah-ungguh basa sing mapan, trep karo sapa sing dikirim5. Isine cetha lan runtut supaya kang maca layang ora bingung6. Yen arep dikirim lumantar pos, alamat sing dituju kudu cetha7. Amplop layang sing amba lan wernane putih
Kang ora kalebu sarate layang dumunung ing nomer ….a. 1, 2 c. 2, 7b. 2, 4 d. 6, 7
28 Dedi : Lha menika badhe tindak pundit?Wawan : Kula badhe …., dipun … bapak.a. kondur, timbali c. mantuk, celukb. wangsul, timbali d. mantuk, undang
29 Kowe gawe gelane Ibu amarga lali ngaturake layange ibu marang bu Dhukuh, anngomu matur nyuwun pangapura ukarane ….a. Bu, kula nyuwun pangapunten, kula kesupen ngaturaken serat dhateng bu Dhukuhb. Bu, kula nyuwun sewu, kula, kula lali maringaken serat dhateng bu Dhukuhc. Bu, kula mundhut pangapunten, amergi kula kesupen boten nyaosaken serat dhateng bu Dhukuhd. Bu, kula nyuwun pangapunten, amergi kula kula kesupen boten maringaken serat dhateng bu Dhukuh
30 Nganggokake wong bodho jalaran isih mambu sedulur, paribasane ….a. Mbidhung api rowang c. Emban cindhe emban siladanb. Blilu tau pinter durung nglakoni d. Nyugokake bugel kayu sempu
B. Wangsulana pitakonan ing ngisor iki kanthi bener, tulisan sing rapi lan cetha!(Saben nomer Skore 8)
31 Aranana peranganing layang ing ngisor iki (nomer 1 tumeka 8)!
(1) Patuk, 20 Oktober 2008
(2) Katur Mas Budi Jatmika Ing Jl. Bonsai No. 70 Bandung
(3) Nuwun, kanthi layang iki, aku nyaosi kabar manawa …(4) Kajaba iku, aku nyuwun kiriman dhuwit Rp. 1.500.000,00 …(5) Wasana cukup semene dhisik, yen ana luputku nyuwun pangapura ...
(6) Saka adhimu,
(7)
(8) Abimanyu
32 Paragrap ing ngisor iki ana 7 tembung kang mawa ater-ater hanuswara, golekana lan udhalen
kepriye kadadeane tembung-tembung mau! (Tuladha : madhahi = m + wadhah + i)
1 11
Manungsa kuwi racake nduweni sipat srakah. Gelem methik utawa njupuki asiling
alas nanging ora mikirake kawusanane. Kayata negori alas sakarepe dhewe, njarah
isining alas. Wusanane alas dadi rusak, dadi gundhul ora bisa nahan erosi.
33 Gawea tetembungan utawa ukara nalika kowe nyuwun pangapura lan sungkem marang
Bapak/Ibumu ing dina Riyaya 1429 H wingi!
34 Tulisen aksara Jawa!
a. Sapa gawe nganggo.
b. Ing ngarsa sung tuladha.
35 Gantinen aksara Latin!
a. ?[ t o y me ni k a g_ s ze tGi n ni pu n\,b. ? p] mi l m= g ki t j gi, a m]ih [ t o y te te p > si k\,
Sugeng Makarya, Mugi Lebda ing Karya
Saturday, September 27, 2008 B. JAWA/VII/0805:23:31
PEMERINTAH KABUPATEN GUNUNGKIDULDINAS PENDIDIKAN
UPT SMP NEGERI 2 PATUKAlamat : Jl. Yogya-Wonosari KM 24, Patuk, Gunungkidul 55862 Telp. 7478763
UJI KOMPETENSI TENGAH SEMESTER GANJILTAHUN PELAJARAN 2008/2009
Mata Pelajaran : Bahasa Jawa
1 12
Kelas : VIII Hari/Tanggal : Waktu : ____________________________________
A. Wenehana tandha ping (X) ana ing aksara a, b, c, utawa d tumrap wangsulan kang kok anggep bener!(Saben nomer skore 2)
Wacan 1Salah sawijining keuntungan kandhang kelompok yaiku kanggo nyengkuyung
kesuburan lemah cengkar. Kaya lahan pasir kang racake ora subur. Ndadekake kurang produktif. Kandhang kelompok kanyata bisa njalari lahan pasir dadi subur, paling ora banjur kena ditanduri.
1 Bakuning gagasan (ide pokok) ing wacan 1 yaiku …a. Keuntungan kandhang kelompokb. Lahan pasir racake ora subur lan kurang produktifc. Kandhang kelompok bisa njalari lahan pasir dadi suburd. Keuntungan kandhang kelompok yaiku kanggo nyengkuyung kesuburan lemah cengkar
2 Kandhang kelompok kena kanggo nyengkuyung lemah kang cengkar dadi …. a. bera c. loh
b. produktif d. ijo royo-royo3 Ukara ing ngisor iki mawa tembung camboran, kajaba….
a. Kanca tani padha ngingu raja kaya c. Ibu tindak Wonogiri nitih mobil b. Ibu mundhut sinjang sida mukti d. Tatune arang kranjang
4 Ibu mundhut nyamikan kanggo rapat RT, sing dipundhut ibu kaya ing ngisor iki, kajaba … a. randha royal c. mata kebo b. semar mendem d. mata sapi
5 Ukara kang migunakake tembung saroja yaiku …a. Pak Camat priyayine dhewur tur dhegus c. Pak tani nandur pari raja leleb. Sawahe ditanduri gilir gumanti d. Tegalane ditanduri pala wija
6 Tembung terang terwaca yen ditrapake ing ukara kang bener yaiku …a. Pak Guru yen nerangake terang terwacab. Bareng nganggo lampu sing anyar, kamarku dadi terang terwacac. Mau bengi tanggal 15 wulan purnama, mula padhange jan terang terwacad. Bareng wis terang terwaca aku ora sida nggawa payung lan mantel.
7 Pari iku yen tumungkul pratandha isi yen …mesthi gabug.a. jejeg c. ngadegb. mandhuwur d. ndangak
8 Njaga lestarine alam iku banget migunani dene yen ngrusak iku banget …a. maedahi c. mitunanib. mbebayani d. nyengsarakake
9 Ukara kang migunakake tembung khusus yaiku …a. Ibu mundhut busana ing Pasar Bering Harja c. Budhe kondur ngasta oleh-olehb. Aku didhawuhi ibu tuku jeruk sekilo d. Bapak tindak nitih kendharaan
10 Ukara kang migunakake tembung umum yaiku …a. Pak Dhe Marta ngingu pitik akeh banget c. Sinta menyang warung tuku bayemb. Lik Nardi nandur jagung hibrida d. Citra tuku obat ing apotek
B. JAWA/VIII/08
11 Men sana in corpore sano ukara sesanti saka basa Latin iki nduweni teges …a. Ing awak kang waras, dumunung ing jiwa kang warasb. Ing Jiwa kang waras, dumunung ing awak kang warasc. Kasaran iku ajine tanpa kinira kang wajib disukuri dening manungsad. Awak lan jiwa kang waras iku kuncine urip bagya mulya
12 Ukara sambawa kang nduweni teges senajan dumunung ing ukara …a. Lulusa kanthi biji sing becik aku wis nerusake ing SMA favorit.
1 13
b. Lulusa kae aku ora nerusake sekolah jalaran ora duwe ragad.c. Kowe maneh lulusa, Ali sing sregep mlebu sekolah wae ora lulus.d. Dak dongakake rina kalawan wengi kowe lulusa ya le.
13 Mangkata mau-mau aku mesthi bisa mbonceng kancaku dadi ora telat.Nitik surasane ukara iki kalebu ukara …a. andharan c. sambawab. pakon/hagnya d. pamenggak
14 Nalika samana Raden Arjuna wus manjing ing sajroning wana. Boten antawis dangu kapireng kemrosak swarane … kang nggawa ganda bacin.
a. dahana c. taksakab. kukila d. maruta
15 Kang kalebu tuladha gugon tuhon pitutur sinandhi yaiku …a. Bocah wadon ora ilok menawa lungguh jegangb. Wong-wong ing desa Kasuran Seyegan ora oleh turu lemek kasurc. Menawa lelungan ing pesisir kidul ora oleh nganggo sandhangan sing wernane ijo pupusd. Yen ana manuk prenjak ngoceh ing ngarep omah pratandha arep ana dhayoh
16 Manut kapercayan Jawa ana golongane wong/bocah kang kudu diruwat sing diarani bocah sukerta. Upacara ruwatan iku nganggo nanggap wayang lakon ….a. Sri Mulih c. Bathara Kalab. Rajah kala cakra d. Murwakala
17 Putrane Pak Soma iku ontang-anting, tegese …a. anak wadon siji c. anak loro lanang wadonb. anak lanang siji d. anak loro lanang kabeh
18 Slamet mangan kweni. Yen ditulis aksara Jawa …a. ?sLmt\ mznkWeni. c. ?sLmetWzn\kMeni.b. ?sLmetMzn\[kWni. d. ?sLmet\mzn\kWeni.
19 ?ke p(zu sWr[n j[gokÓ|ruk\,Tulisan Jawa iki unine …a. Keprungu swarane jago kluruk. c. Kaprungu suwarane jago kluruk.b. Keprungu suwarane jago kluruk. d. Keperungu suwarane jago keluruk.
20 Gunung Kidul mangsa rendheng, yen ditulis Jawa ….a. ?gunu=kidulMsreNd_. c. ?gunu=kinulm=sreNdz\,b. ?gunu=kibulM=s renD_. d.?gunu=kifulM=sxnD_.
21 Kepriye anggonmu lapuran marang ibu guru sawise nindakake dhawuhe ngaturake buku marang bapak Kepala Sekolah?a. Bu Guru, bukunipun sampun kula aturake Bapak Kepala Sekolah!b. Bu Guru, bukunipun sampun kula paringaken Bapak Kepala Sekolah!c. Bu Guru, bukunipun sampun kula sukakaken Bapak Kepala Sekolah!d. Bu Guru, bukunipun sampun kula caosaken Bapak Kepala Sekolah!
22 Ukara ing ngisor iki kang bener unggah-ungguhe yaiku ….a. Mangga Pak menawi badhe nonton kethoprakb. Mangga Pak menawi ajeng ningali kethoprakc. Mangga Pak menawi badhe ningali kethoprakd. Mangga Pak menawi badhe mirsani kethoprak
B. JAWA/VIII/0823 Tandange Raden Abimanyu ing Perang Baratayuda kaya….
Pepindhan kang bener kanggo nyampurnakakake ukara iku kaya ing ngisor iki, kajaba ….a. bantheng ketaton c. mutungke wesi gligenb. sikatan nyamber walang d. jangkrik mambu kili
24 Wulan Ramadan kanggo ngandelake rasa sosial, gelema sodaqoh, sing loma marang sapadha-padha aja medhit lan pelit kaya ….a. cina craki c. janget kinatelonb. kethek ketulup d. Raden Samba
25 Candrane wong minum arak kang kaping telu unine ….a. Tri wanara busana c. Tri padma busanab. Tri kawula busana d. Tri guna panggah
26 Dewi Wara Sembadra lamun cinandra kurang candra luwih warna. Grana rungih …
1 14
a. manggis karengat c. nduren sajuringb. nyela cendhani d. ngudhup mlathi
27 Ukara ing ngisor iki migunakake tembung entar, kajaba ….a. Tangane sing tengen Anton diamputansi jalaran kecelakaanb. Pak Amin dadi tangane tengen Pak Sura Menggalac. Citraksa iku kondhang bocah sing dawa tanganed. Kowe aja nggegem tangan wae, sawangen kae kancamu padha sengkut nyambut gawe!
28 Anita anggone maca geguritan swarane cetha, tegas, ora mung gemremeng dadi sing ngrungokake seneng atine. Anita anggone maca nggatekake ….a. wiraga c. wirasab. wicara d. wirama
29 Solah bawane lan obahe perangane awake Anita trep karo surasane geguritan mula dheweke dadi juara siji ing lomba iku. Anita anggone maca nggatekake ….a. wirasa c. wiragab. wirama c. wicara
30 Manah bagya mulya marga sarasing angga. Dasanamane angga kaya ing ngisor iki, kajaba ….a. badan c. awakb. salira d. kunarpa
B. Wangsulana pitakonan ing ngisor iki kanthi bener, tulisan sing rapi lan cetha! (Saben nomer skore 8)
Wacan 2Sekar pangkur kang winarna, lelabuhan kang kanggo wong ngaurip, ala lan becik puniku, prayoga kawruhana, adat waton puniku dipun kadulu, miwah ta ing tatakrama, den kaesthi siyang ratri. (Serat Wulangreh, Sri Paku Buwana IV)
31 a. Tembang ing ndhuwur tembang ….. saka buku …. Karangane ….b. Temtokna guru gatra, guru wilangan, lan guru lagune tembang ing ndhuwur!
32 Gawea ukara pangajak nganggo unggah-ungguh basa sing bener!a. Kowe ngajak Ibu wali kelas, niliki kancamu Anton sing mondhok ing Rumah Sakit
Sarjito mengko sore jam 15.00.b. Kowe ngajak Lik Karna ngeterake nebus obat ing apotek.
33 Tulisna golongane bocah sukerta sing kudu diruwat 4 wae lan terangna tegese pisan!34 Tulisen aksara Jawa!
a. Sluman slumun slamet.b. Kang Kliwon bakul kwali.
35 Gantinen aksara Latin!a. ? au f nFe x s\ a w n\ bezi a m\ bL nF~=.b. ?n j [ n S l, X m h x= k li n mB/ r [ n Fo z.
B. JAWA/VIII/O8Monday, September 29, 2008 08:20:12
PEMERINTAH KABUPATEN GUNUNGKIDULDINAS PENDIDIKAN
UPT SMP NEGERI 2 PATUKAlamat : Jl. Yogya-Wonosari KM 24, Patuk, Gunungkidul 55862 Telp. 7478763
UJI KOMPETENSI TENGAH SEMESTER GANJILTAHUN PELAJARAN 2008/2009
Mata Pelajaran : Bahasa Jawa Kelas : IX Hari/Tanggal :
1 15
Waktu : ____________________________________
A. Wenehana tandha ping (X) ana ing aksara a, b, c, utawa d tumrap wangsulan kang kok anggep bener!(Saben nomer skore 2)
Wacan 1Lamun sira anggeguru kaki,Amiliha manungsa kang nyata,Ingkang becik martabate,Sarta kang wruh ing kukum,Kang ngibadah lawan wirangi,Sokur oleh wong tapa,Ingkang wus amungkul,Tan mikir pawewehing lyan,Iku pantes sira guronana kaki,Sartane kawruhana. (Serat Wulangreh, Sri Paku Buwana IV)
1. Nitik cacahing gatra tembang ing ndhuwur iku tembang ….a. Sinom c. Dhandhanggulab. Asmaradana d. Maskumambang
2. Gancaranipun tembang ing nginggil ingkang leres inggih menika ….a. Yen golek guru, miliha wong kang becik tumindake, kang ngerti tata krama lan isin yen
tumindak ala. Sokur wong mau seneng tirakat, seneng ngarep-arep diwenehi wong liya. Mangertia yen wong kang kaya mangkono iku pantes didadekake guru.
b. Menawa kowe maguru, miliha wong kang becik tumindake, kang ngerti ukum, ngibadah, isin yen tumindak ala. Sokur wong mau seneng tirakat ora mung ngarep-arep diwenehi wong liya. Mangertia yen wong kang mangkono iku pantes didadekake guru, ngelmune pantes koksinau.
c. Menawa kowe maguru, miliha wong kang sugih ngelmu, senajan ora ngerti ukum, nanging yen sregep ngibadah lan seneng tirakat wong mau pantes kokdadekake guru.
d. Menawa kowe maguru, aja milih-milih wong, senajan wong mau tumindake ora becik , lan ora ngerti ukum nanging waton sregep ngibadah lan tirakat, wong mau pantes didadekake guru.
3. “Kang ngibadah lawan wirangi”. (Gatra 5) Tembung wirangi tegese ….a. isin tumindak ala c. tumindake alab. tumindakake tansah gawe wiring d. seneng gawe wiring
4. Tuladhane homonim dumunung ana ing ukara ….a. Ana wong gendheng mbalangi gendheng b. Iwak kutuk iki ketoke kuthuk bangetc. Bang Zamroni dadi karyawan ing Bank BPD Wonosarid. Kajeng kula Pak Krama ingkang negor kajeng sawo kilen griya niku.
5. Tuladhane homofon dumunung ana ing ukara ….a. Manawa mangsa rendheng ngene iki golek rendeng gampangb. Lemper iki wadhahana lemper sing resik kuwi! c. Welinge simbah aja dolanan ing kebon suwung kae sebab akeh welinge!d. Bocah kuwi katone babag, nanging bareng gelut sing siji jebul babak bundhas
6. Kyai prered menika awujud waos. Waos ing ukara iki tegese …a. pusaka c. tumbakb. keris d. pedhang
7. Waosan ing nginggil kapetik saking Serat Wulang Reh. Waosan tegese …a. buku c. tulisanb. wacan d. karangan
8. Kutha Ngayogyakarta oleh sebutan kutha budaya jalaran …a. Kutha Ngayogyakarta dadi punjering kabudayan Jawab. Kutha Ngayogyakarta pinangka miniature kabudayan nuswantarac. Wong Ngayogyakarta isih tetep nguri-uri kabudayan Jawa kang adi luhung
1 16
d. Kutha Ngayogyakarta nduweni kraton lan mujudake daerah istimewa 9. Ing ngisor iki kalebu asmane pujangga jaman Surakarta, kajaba …
a. Mpu Prapanca c. R. Ng. Ranggawarsitab. Sri Mangkunagara IV d. Yasadipura I
10. Asma timure R.Ng. Ranggawarsita yaiku …a. Bagus Burhan c. Bagus Burhanudinb. Bagus Burham d. Raden Mas Jolang
11. Ing ngisor iki anggitane R. Ng. Ranggawarsita kang isine nyritakake bakal tumekane jaman edan yaiku …a. Serat Jaka Lodhang c. Serat Kalatidhab. Serat Sabda Jati d. Serat Cemporet
12. Tut wuri handayani ateges sanajan ngawat-awati saking katebihan, nanging pemimpin kedah gadhah daya kekiyatan supados ingkang dipunpimpin tansah manggih rahayu kali sing sambekala. Rahayu kali sing sambekala tegese …a. tansah nemu kabegjan kang ora dinyana-nyanab. tansah bisa sukses, apa sing digayuh bisa kaleksananc. nduweni daya kekekuwatan (kawibawan lan kharismatik)d. slamet ora nemu alangan sawiji apa
13. Dina Minggu Budi ora nonton bal-balan jalaran lara panas. Polaning ukara iki …a. Kat. wektu – jejer – wasesa - lesan - kat. kahananb. Kat. wektu – jejer – wasesa – lesan – kat sebab c. Kat. wektu – jejer – wasesa – lesan – kat akibat d. Kat wektu – jejer – wasesa – lesan – kat. tujuan
14. Ukara ing ngisor iki endi kang nduweni pola : J – W – L – Kat. piranti – Kat. wektu?a. Harya nggarap tugas nganggo komputer nganti jam sewelas bengi.b. Anake digendhong nganggo slendhang mau bengi.c. Anik budhal sekolah saben dina numpak bis.d. Ibu mundhut nyamikan limang plastik kanggo rapat RT mengko bengi.
15. Ukara kang migunakake katrangan tujuan dumunung ana ing ukara ….a. Mau bengi Ibu tindak Denpasar nitih pesawat.b. Supaya lulus aku kudu sinau mempeng saben dina.c. Copet kuwi digebugi wong sapasar nganti biru erem raine.d. Astuti lan Tini menyang Baron numpak motor.
16. “Aja nganti paseduluran crah amarga padudon prakara barang sepele.” Mangkono ngendikane Bapak marang aku lan mbak Citra. Dhawuhe bapak iku mengku karep kaya bebasan ing ngisor iki, kajaba …a. Asu arebut balung c. Crah agawe bubrah, rukun agawe santosab. Rebut balung tanpa isi d. Madu balung tanpa isi
17. Wong guneman iku kudu ngati-ati, ora kena mung waton muni. Sabisa-bisa wong guneman iku aja nganti nglarani atine wong liya. Kaya Kang Suta kae, nemu cilaka amarga saka guneme dhewe. Lelakone Kang Suta iku jumbuh karo unine saloka …a. Ajining dhiri sala lathi c. Pecruk tunggu barab. Kethek saranggon d. Tekek mati ulone
18. Barang kang dilabuh ana kang awujud semekan gadhung mlathi. Semekan tegese …a. klambi c. kembenb. jarik d. sabuk setagen
B. JAWA/IX/0819. Agaminipun Islam. Yen ditulis aksara Jawa …
a. Agminipun\IsLm\ c. AgmipunIsLm\b. AgmnipunHisLm\ d. AgminpNIslm\
20. Bapak Guru ngrawuhi pahargyan. Yen ditulis aksara Jawa …a.?bpKguruzRwuaipa/gYn\, c.?bpkG|ruz]wuhaipa/g-n\,
b. ?bpk guruz]wuaipa/g-n. d. ?bpkG|ruzRwuaipa/gYn\,21. ?[ynM|wus\ sWr[nk+gegirisSi. Unine tulisan Jawa iki ….
a. Yen muwus suwarane anggegirisi. c. Yen wuwus, swarane anggegirisi.b. Yen muwus swarane nggegirisi. d. Yen muwus swarane kang gegirisi.
22. Pak Dirja dikon teka kendhuren jam lima sore. Manawa dikramakake sing bener …
1 17
a. Pak Dirja dipunken rawuh kendhuren jam gangsal sonten.b. Pak Dirja dipunaturi rawuh kendhuren jam gangsal sonten.c. Pak Dirja dipundhawuhi tindak kendhuren jam gangsal sonten.d. Pak Dirja dipunaturi dugi kendhuren jam gangsal sonten.
23. Ukara ing ngisor iki luput unggah-ungguhe , kajaba ….a. Nyuwun pangapunten Pak Guru, kala wingi kula boten saged rawuh.b. Astanipun rayi kula kenging pecahan kaca, pramila lajeng kablebed.c. Sakonduripun saking dalemipun Bu Guru kula lajeng sare.d. Ibu ndhawuhi adhik supados nedha rumiyin.
24. Simbah takon marang Dhik Nita: “nDhuk, sing tuku gedhang iki sapa?”Manawa dikramakake kang bener unggah-unguhe yaiku …
a. Simbah mundhut pirsa dhateng Dhik Nita: “nDhuk, sing mundhut gedhang iki sapa?”b. Simbah mundhut pirsa dhateng Dhik Nita: “nDhuk, sing tumbas pisang niki sinten?”c. Simbah nyuwun pirsa dhateng Dhik Nita: “nDuk, ingkang tumbas pisang menika
sinten?”d. Simbah nyuwun pirsa dhateng Dhik Nita: “nDhuk, sing tumbas gedhang niki sinten?”
25. Taun miyose R. Ng. Ranggawarsita iku sinengkalan “Bujangga nembah pandhita ji”Iki nuduhake taun ….a. 1827 c. 1778b. 1728 d. 1782
26. Sengkalan memet kanggo mengeti adage Kraton Ngayogyakarta iku awujud pepethan ula naga loro kang pethite padha pepuletan. Iki bisa diwaca ….lan nuduhake tahun 1682a. Dwi rasa naga tunggal c. Dwi tunggal naga rasab. Tunggal rasa naga dwi d. Dwi naga rasa tunggal
27. Tembung-tembung kang nduweni watak 2 yaiku ….a. bumi, wulan, iku, nabi, Gusti c. geni, murub, guna cacing, welutb. mripat, ndulu, kanthi, penganten d. angin, buta, samirana, yaksa
28. Upacara kang diadani dening Kraton Ngayogyakarta kanggo mengeti miyose kanjeng Nabi Muhammad yaiku …a. Grebeg c. Labuhan Agengb. Ngabekten d. Panjang Jimat
29. Ukara homograf ing ngisor iki bener, kajaba …a. Ibu mundhut kenceng ing Pasar Argosari c. Mobil kuwi playune kenceng bangetb. Montor iki bayaren kenceng! d. Kursi kuwi talenana sing kenceng
30. Ing Madya mangun karsa. Yen ditulis Jawa sing bener …a. ?ai=mf-mzunK/s. c. ?ai=mfiymznK/s.b. ?ai=mf-mzunk/s. d. ?ai=mfYmzNk/s.
B. JAWA/IX/08B. Wangsulana pitakonan ing ngisor iki kanthi bener, tulisan sing rapi lan cetha! (Saben nomer Skore 8)
31. Gawea andharan atur-atur kendhuren!
Isine kowe didhawuhi Pak Lurah atur-atur kendhuren marang Pak Marna saperlu kendhuri
selapanan bayi. Dene dina, tanggal, lan jam kowe dhewe sing nemtokake.
32. Gawea ukara kanthi pola:
a. J – Kat. wektu – W – L - Kat. tujuan
b. J – W – L - Kat. piranti
c. Kat. sebab – J – W – L – Kat. wektu
33. Terangna tegese saloka iki!
a. Asu belang kalung wang
b. Bathok bolu isi madu
1 18
c. Ora ganja ora unus
d. Lahang karoban manis
34. Tulisen aksara Jawa!
a. Aku ora bisa teka.
b. Nagara kita mardika ing wulan Agustus.
35. Gantinen aksara latin!
a. ?O/gnissisisWInÒ`se[kolh.b. ?nkullnS[fwst]iykemB/b gusR|p[ n.
Sugeng Makarya Mugi Lebda Ing Karya
Monday, September 29, 2008 B. JAWA/IX/089/29/2008 3:10:11 PM
1 19
PEMERINTAH KOTA YOGYAKARTADINAS PENDIDIKAN
SMA NEGERI 4 YOGYAKARTAJl. Magelang, Karangwaru Lor, Kota Yogyakarta 55241 Telp (0274)513245
=================================================================
PROGRAM PERTUKARAN PELAJARKOTA YOGYAKARTA
TAHUN 2008/2009
Mata Uji : Kebudayaan Jawa Jenjang : SMA
PETUNJUK UMUMBerikan tanda silang (X) untuk jawaban yang anda pilih!
1. Alasan Kota Yogyakarta mendapatkan julukan sebagai Kota Budaya adalah ….a. Masyarakat Yogyakarta pada umumnya masih memegang teguh nilai-nilai budaya Jawab. Kota Yogyakarta memiliki kraton yang kaya akan nilai-nilai budaya Jawac. Kota Yogyakart sebagi pusat kebudayaan Jawad. Kota Yogya sebagai miniatur Indonesia yang menampung beraneka ragam kebudayaan
nusantarae. Nilai-nilai budaya Jawa dan adat istiadat kebudayaan Jawa masih eksis dan dilestarikan
oleh masyarakat Yogyakarta
2. Maskot Kota Yogyakarta adalah ….a. Tugu Golong Gilig d. Gunung Merapib. Beteng Vredebrug e. Taman Saric. Kraton Yogyakarta
3. Berikut yang bukan upacara adat yang diselenggaran Kraton Ngayogyakarta adalah ….a. Upacara Garebeg d. Upacara Ngabektenb. Upacara Labuhan Ageng e. Upacara Jamasan Pusakac. Upacara Panjang Jimat
4. Upacara adat ini untuk memperingati kelahiran Nabi Muhammad SAW yang diselenggarakan oleh Kraton Ngayogyakarta adalah ….
a. Upacara Sekaten d. Upacara Tarabanb. Upacara Labuhan Jaladri e. Upacara Ruwatanc. Upacara Ngabekten
5. Sengkalan memet untuk memperingati berdirinya Kraton Ngayogyakarta berbunyi ….Yang menunjukkan angka taun 1682 Jawa.
a. Panca Gana Salira Tunggal d. Dwi Naga Rasa Tunggalb. Lajering Kembang Sinesep Peksi e. Naga Muluk Tinitihan Janmac. Tri Sula Kembang Lata
1 20
6. Gamelan pusaka Kraton Ngayogyakarta yang dibunyikan ketika Upacara Sekaten adalah ….a. Kyai Sekati dan Kyai Plered d. Kyai Puspadhenta dan Kyai Gadhingb. Kyai Kanyut dan Kyai Jimat e. Kyai Naga Wilaga dan Kyai Guntur
Maduc. Kyai Jatayu dan Kyai Manik Retno
7. Berikut nama seniman pedhalangan dariYogyakarta adalah ….a. Timbul Hadi Prayitno d. Widayatb. Basiyo e. Sapto Raharjoc. Didik Nini Thowok
8. Pertunjukan sendratari Ramayana tiap bulan purnama biasa diselenggarakan di ….a. Gedung Taman Budaya b. Kompleks Candi Prambananc. Kompleks Taman Sarid. Bangsal Pagelaran Kraton Ngayogyakartae. Taman Gabusan Bantul
9. Seniman musik yang mempopulerkan jenis musik Campursari adalah ….a. Didi Kempot d. Gesangb. Sapta Raharja e. Mantho’usc. Waljinah
10. Berikut nama kuliner khas Yogyakarta, kecuali ….a. Gudheg d. Gethuk 21oringb. Yangko e. Geplakc. Bakpia
11. Berikut perlengkapan Busana Kejawen Mataraman , kecuali ….a. Blangkon d. Bebedb. Dhuwung e. Cundhuk mentulc. Surjan
12. Istri Arjuna yang juga seorang panglima perang adalah ….a. Subadra d. Kunthib. Srikandhi e. Banuwatic. Drupadi
13. Yang bukan termasuk tokoh Pandhawa Lima adalah ….a. Gathutkaca d. Nakulab. Bima e. Sadewac. Arjuna
14. Dalam tradisi Upacara Ruwatan juga dipergelarkan pertunjukan wayang kulit, lakon/cerita yang digelar adalah ….
a. Sri Mulih d. Dewa Rucib. Murwakala e. Petruk Dadi Ratuc. Makutharama
15. Penggunaan ragam tutur krama berikut ini betul, kecuali ….a. Bapak nembe kemawon tindak Semarang nitih mobilb. Menapa bapak kersa dhahar gudheg?c. Sakunduripun saking sekolah kula lajeng ngunjuk es tehd. Simbah nembe mirengaken siaran ringgit wacucal saking Radio Kanca Tanie. Astanipun Bu Lik kenging pecahan kaca mila dipunperban
16. Berikut kalimat yang sering dipergunakan dalam mengakhiri sesorah (pidato), kecuali ….
1 21
a. Pinangka panutuping atur “Jenang Sela wader kalen sesondheran, apuranta menawi wonten lepat kawula”
b. Pinangka panutuping atur “Roning mlinjo, sampun sayah nyuwun ngaso”c. Pinangka panutuping atur “Kupat tanpa santen, menawi lepat nyuwun pangapunten”d. Pinangka panutuping atur “Tebah siti sekul binuntel roning kalapa, apuranta menawi
wonten lepat kawula”e. Pinangka panutuping atur “Kupat janure tuwa, menawi lepat mugi diagung ing
pangaksama”17. Dalam rangkaian upacara panggih temanten terdapat upacara yang melambangkan bahwa
seorangsuami wajib memberikan nafkah kepada istri ini diujudkan dalam upacara ….
a. siraman d. kacar-kucurb. balangan suruh/sirih e. mecah telurc. sungkeman
18. Motif batik yang tidak boleh dipergunakan oleh masyarakat awam ketika memasuki Kraton Ngayogyakarta adalah motif ….
a. Parang Rusak b. Sida Mukti d. Kawung Betonc. Truntum e. Semen Raja
19. Kraton Ngayogyakarta, apabila ditulis dengan aksara Jawa ….
a. k][tonZ[yog-k/tb. k][tNoz[yog-k/tc. k][tonZ[yogYk/td. kr[tonz[yogJk/te. kRtnZ[yogjk/t
20. Jogjaku resik lan lestari, apabila ditulis dengan aksara Jawa ….a. [jogJkuresikLnXsTrib. [jogJkuresikLnLesTric. [jogJkuxsikLnLesTrid. [jogJkuxsikLn<sTrie. [jogJkuxsiknLnXsTri
Sa
KUNCI JAWABANMATA UJI KEBUDAYAAN JAWA
PROGRAM PERTUKARAN PELAJARKOTA YOGYAKARTA
NO JAWABAN1. C2. A3. C4. C
1 22
5. D6. E7. A8. B9. E10. D11. E12. B13. A14. B15. C16. B17. D18. A19. A20. C
1 23