PensioenenAmbtenaren (ZAP, AAP)
1
Pensioenen
Ambtenaren: enkel voor vastbenoemdZAP en AAP dat later benoemd wordt
Werknemers: andere berekenwijze
Zelfstandigen: andere berekenwijze
2
Pensioenleeftijd
Pensioen wegens leeftijdsgrens
Vervroegd pensioen
Pensioen na lichamelijke ongeschiktheid
3
Pensioenleeftijd
Pensioen wegens leeftijdsgrens
4
leeftijdsvoorwaarde loopbaanvoorwaarde
t.e.m. 2024 65 jaar 5 jaar
vanaf 2025 66 jaar 5 jaar
vanaf 2030 67 jaar 5 jaar
Pensioenleeftijd
Vervroegd pensioen
5
Normale regel Uitzonderingen lange loopbaan
Jaar Minimum-leeftijdLoopbaan-
voorwaardeLoopbaan op
60 jaarLoopbaan op
61 jaar
2012 60 jaar 5 jaar
2013 60 jaar en 6 maand 38 jaar 40 jaar
2014 61 jaar 39 jaar 40 jaar
2015 61 jaar en 6 maand 40 jaar 41 jaar
2016 62 jaar 40 jaar 42 jaar 41 jaar
201762 jaar en 6 maand
41 jaar 43 jaar 42 jaar
2018 63 jaar 41 jaar 43 jaar 42 jaar
Vanaf 2019 63 jaar 42 jaar 43 jaar 43 jaar
Pensioenleeftijd
Pensioen na lichamelijke ongeschiktheid
Definitief lichamelijk ongeschikt bevonden door MEDEX
g Op de eerste dag van de maand volgend op de beslissing
Ambtshalve pensionering
g Op de eerste dag van de maand, volgend op 365
kalenderdagen ziekteverlof/disponibiliteit wegens ziekte sinds de 60ste verjaardag*
* Vanaf 01.07.2016 g 62 jaar* Vanaf 01.01.2017 g 62 jaar en 6 maanden* Vanaf 01.01.2018 g 63 jaar
6
Twee verschillende elementen
Berekening P-datum (= vroegste datum waarop je op pensioen kan gaan)
Berekening pensioenbedrag
7
Berekening P-datum
Berekening op basis van de professionele loopbaan, zowel binnen als buiten het onderwijs.
8
P-datum - berekening diensten
Gepresteerde diensten (eventueel verhoogd)
Voltijds / deeltijds
(on)volledig jaar
Dienstplicht
Studieduur (indien vereist) g WORDTAFGEBOUWD, zie slide 15. Vanaf 2030 voor iedereen afgeschaft!
9
P-datum - berekening diensten
Gemengde loopbaan?
Per kalenderjaar: stelsel met afzonderlijke berekeningswijze van dienstjaren:
Ambtenaar – Werknemer - Zelfstandige
Uitzondering:
Indien iemand tijdens een kalenderjaar geen volledig jaar als ambtenaar heeft gepresteerd, zullen ook de periodes van tewerkstelling als werknemer of zelfstandige in aanmerking worden genomen om aan de loopbaanvoorwaarden te kunnen voldoen.
10
P-datum - berekening diensten
Onvolledige kalenderjaren?
Minstens 4 maanden aan VTE (voltijds equivalent)
= volledig jaar
Minder dan 4 maanden aan VTE
= enkel de exacte duur van de gepresteerde diensten
wordt geteld
11
P-datum - berekening diensten
Verhogingscoëfficiënt voor:
Diensten met tantième 1/55 , 1/50 en gunstiger
Niet voor:
Andere overheidsdiensten
Dienstplicht
Diploma
12
P-datum - berekening diensten
Verhogingscoëfficiënt :
13
Jaar waarinhet pensioen
ingaat
Tantième 1/55
Minimumaantal vereiste dienstjaren
38 jaar 39 jaar 40 jaar 41 jaar42 jaarof meer
2013 1,0910 - 1,0908 - -
2014 1,0910 1,0909 1,0908 - -
2015 - 1,0909 1,0908 1,0910 -
2016 - - 1,0908 1,0910 1,0909
2017 - - 1,0644 1,0649 1,0654
2018 - - 1,0390 1,0401 1,0500
2019 - - 1,0390 1,0401 1,0500
2020 - - 1,0390 1,0401 1,0500
2021 - - 1,0390 1,0401 1,0500
vanaf 2022 - - 1,0390 1,0401 1,0500
P-datum - berekening diensten
Verhogingscoëfficiënt :
14
Jaar waarin
het pensioen
ingaat
Tantième 1/50 en andere gunstigere tantièmes
Minimumaantal vereiste dienstjaren
38 jaar 39 jaar 40 jaar 41 jaar42 jaar of
meer
2013 1,1999 - 1,2001 - -
2014 1,1999 1,2000 1,2001 - -
2015 - 1,2000 1,2001 1,1999 -
2016 - - 1,2001 1,1999 1,2000
2017 - - 1,1706 1,1714 1,1722
2018 - - 1,1429 1,1443 1,1454
2019 - - 1,1164 1,1181 1,1200
2020 - - 1,0908 1,0933 1,0957
2021 - - 1,0667 1,0697 1,0722
vanaf 2022 - 1,0436 1,0467 1,0500
P-datum - berekening diensten
Afbouw diplomabonificatie:
15
Ingangsdatum
pensioen
Geleidelijke vermindering van
4 maanden voor een diploma
met een studieduur van 2 jaar
of minder
Geleidelijke vermindering van 5
maanden voor een diploma met
een studieduur van 2 jaar en
minder dan 4 jaar
Geleidelijke vermindering van 6
maanden voor een diploma met
een studieduur van 4 jaar of meer
2016 4 maanden 5 maanden 6 maanden
2017 8 maanden 10 maanden 12 maanden
2018 12 maanden 15 maanden 18 maanden
2019 16 maanden 20 maanden 24 maanden
2020 20 maanden 25 maanden 30 maanden
2021 24 maanden 30 maanden 36 maanden
2022 35 maanden 42 maanden
2023 36 maanden 48 maanden
2024 54 maanden
2025 60 maanden
2026 66 maanden
2027 72 maanden
2028 78 maanden
2029 84 maanden
P-datum - berekening diensten
Voorbeeld:
➢Leraar geboren op 06.07.1957
➢Diploma: 4 jaar
➢Loopbaan: leraar van 01.09.1980 – 31.12.1980
➢Legerdienst: 01.09.1981 - 30.06.1982
➢Loopbaan : leraar van 01.09.1982 - 31.08.2017
➢Wenst op 01.09.2017 met pensioen te gaan
16
P-datum - berekening diensten
Voorbeeld:
In 2017 is de minimale loopbaan voorwaarde 43 jaren dienst (Uitzondering lange loopbaan – op 60j) of 516 maanden.
17
van tot van tot maanden
Loopbaan-
breuk coëff gewogen
maanden
(afgerond)
Leraar 01.09.1980 31.12.1980 01.09.1980 31.12.1980 4 1/55 1,0654 4,2616 12
dienstplicht 01.09.1981 30.06.1982 01.09.1981 31.12.1981 4 1/60 1 4 12
01.01.1982 30.06.1982 6 1/60 1 612
Leraar 01.09.1982 31.08.2017 01.09.1982 31.12.1982 4 1/55 1,0654 4,2616
01.01.1983 31.12.2016 408 1/55 1,0654 434,68 434,68
01.01.2017 31.08.2017 8 1/55 1,0654 8,5232 12
Diploma-
bonificatie 48 – 12 36 1/60 1 36 36
518,68
P-datum - berekening diensten
Voorbeeld:
➢Hoogleraar geboren op 24.05.1960
➢Diploma: 5 jaar
➢Loopbaan :
➢ AAP: 01.09.1983 – 31.08.1989
➢ Docent: 01.09.1989 – 31.08.1999
➢ Hoofddocent: 01.09.1999 – 31.08.2009
➢ Hoogleraar: 01.09.2009 – 30.04.2023
➢Wenst op 01.05.2023 met pensioen te gaan
18
P-datum - berekening diensten
Voorbeeld:
In 2023 is de minimale loopbaan voorwaarde 42 jaren dienst (63j) of 504 maanden.
19
van tot van tot maanden
Loopbaan-
breuk coëff gewogen
maanden
(afgerond)
AAP 01.09.1983 30.09.1989 01.09.1983 31.12.1983 4 1/55 1,05 4,2 12
Docent 01.10.1989 30.09.1999 01.01.1984 31.12.2008 300 1/55 1,05 315 315
Hoofd-
docent01.10.1999 30.09.2009 01.01.2009 30.09.2009 9 1/55 1,05 9,45
12
Hoogleraar 01.10.2009 30.04.2023 01.10.2009 31.12.2009 3 1/48 1,05 3,15
01.01.2010 31.12.2022 156 1/48 1,05 163,8 163,8
01.01.2023 30.04.2023 4 1/48 1,05 4,2 12
Diploma-
bonificatie60 - 48 12 1/60 1 12 12
526,8
P-datum - berekening diensten
In hetzelfde voorbeeld wordt al een jaar eerder aan de loopbaanvoorwaarden voldaan.
In 2022 is de minimale loopbaan voorwaarde 43 jaren (lange loopbaan) dienst of 516 maanden.
20
van tot van tot maanden
Loopbaan-
breuk coëff gewogen
maanden
(afgerond)
AAP 01.09.1983 31.08.1989 01.09.1983 31.12.1983 4 1/55 1,05 4,2 12
Docent 01.10.1989 30.09.1999 01.01.1984 31.12.2008 300 1/55 1,05 315 315
Hoofd-
docent01.10.1999 30.09.2009 01.01.2009 30.09.2009 9 1/55 1,05 9,45
12
Hoogleraar 01.10.2009 30.04.2023 01.10.2009 31.12.2009 3 1/48 1,05 3,15
01.01.2010 31.12.2021 144 1/48 1,05 151,2 163,8
01.01.2022 30.04.2022 4 1/48 1,05 4,2 12
Diploma-
bonificatie60 - 42 18 1/60 1 18 18
520,2
Berekening pensioenbedrag
RP = RW x D x T
RP = nominaal bedrag van het rustpensioen
RW = referentiewedde
D = het aantal aanneembare dienstjaren en periodes
T = de loopbaanbreuk
21
Berekening pensioenbedrag
RW = referentiewedde
Algemene regel vanaf 01.01.2012
g De gemiddelde wedde van de laatste 10 loopbaanjarenof van de hele loopbaan als die geen 10 jaren telt.
Overgangsmaatregel voor wie geboren is vóór 01.01.1962
g De gemiddelde wedde van de laatste 5 loopbaanjaren
of van de hele loopbaan als die geen 5 jaren telt.
22
Berekening pensioenbedrag
RW = referentiewedde
Uitzondering voor pensionering na beslissing MEDEX en recht op een supplement gewaarborgd minimum
g het gewaarborgd minimumbedrag wordt berekend op
de gemiddelde wedde van de laatste 5 loopbaanjaren
23
Berekening pensioenbedrag
D = het aantal aanneembare dienstjaren en periodes
Diensten gepresteerd als vastbenoemd personeelslid bij:
24
▪ De federale overheid
▪ De gewesten
▪ De gemeenschappen
▪ De provincies
▪ De gemeenten en OCMW’s
▪ De verenigingen en gemeenten
▪ De intercommunales
▪ Sommige instellingen van openbaar nut
▪ De NMBS
▪ Proximus, bpost, BAC, Belgocontrol,…
▪ De geïntegreerde politie
Berekening pensioenbedrag
D = het aantal aanneembare dienstjaren en periodes
Diensten in de magistratuur
De militaire dienstplicht
De diensten die gepresteerd werden bij de burger-bescherming of als gewetensbezwaarde.
Bepaalde tijdelijke of contractuele diensten gepresteerd vóór de vaste benoeming
▪ indien bezoldigd vanuit de Staatskas
▪ indien gepresteerd in een graad waarin vaste benoeming mogelijk was
25
Berekening pensioenbedrag
D = het aantal aanneembare dienstjaren en periodes
Afwezigheidsperiodes
▪ Periodes van afwezigheid met behoud van loon (bv ziekte-/bevallingsverlof…)
▪ Periodes van disponibiliteit
▪ Niet-bezoldigde periodes van afwezigheid gelijkgesteld met dienstactiviteit (bv TBS voorafgaand aan het rustpensioen)
▪ Periodes van loopbaanonderbreking (hier gelden specifieke regels / beperking tot een bepaald percentage)
26
Berekening pensioenbedrag
T = de loopbaanbreuk
De loopbaanbreuk (tantième) staat voor het deel van de referentiewedde dat voor elk aanneembaar dienstjaar wordt toegekend voor de pensioenberekening
➢ Algemene regel = 1 / 60
➢ Niet-universitair onderwijs, (hoofd)docent en het niet rijdend personeel NMBS= 1 / 55
➢ Brandweer, politie en militairen = 1 / 50
➢ Rijdend personeel NMBS, hoogleraar en magistraten = 1 / 48
27
Berekening pensioenbedrag
28
Categorie overheidspersoneel Voor 01.01.2012 55 jaar op 01.01.2012Geen 55 jaar op
01.01.2012
Magistratuur, Raad van State,
Grondwettelijk Hof, Rekenhof1/30 1/35 1/30 1/35 1/48
Ombudsmannen 1/30 1/35 1/30 1/35 1/48
Bedienaars katholieke
erediensten1/20 1/30 1/60 1/20 1/30 1/60 1/48 1/60
Onderwijzend en zelfstandig
academisch personeel van
universiteiten1/30 1/55 1/30 1/55 1/48 1/55
(Adjunct)
arrondissementscomissarissen1/25 1/25 1/48
(Vice) provinciegouverneurs 1/12 1/12 1/48
T = de loopbaanbreuk
Berekening pensioenbedrag
29
Afkopen diplomajaren?
➢ Procedure nog niet goedgekeurd
➢ Nog steeds in de fase van wetsvoorstel
➢ In sommige gevallen kan dit leiden tot een lager nettopensioen of geen invloed hebben op het pensioenbedrag (noch in min, noch in meer)
Berekening pensioenbedrag
30
Afkopen diplomajaren - wetsontwerp
De diplomabonificatie zal niet meer gratis meegenomen worden bij de berekening van het pensioenbedrag.
2 uitzonderingen:
➢ Ten laatste op 01/03/2018 voldoen aan de voorwaarden om met vervroegd pensioen te gaan.
➢ Ten laatste op 01/01/2017 in deeltijdse of volledige TBS voorafgaand aan het rustpensioen zijn.
Anderen: ➢Percentage in functie van de diensten en periodes die aanneembaar zijn voor de opening van het recht op pensioen en dit tot 01/03/2017
Berekening pensioenbedrag
31
Afkopen diplomajaren - wetsontwerp
Hoeveel maanden kunnen gratis meegenomen worden?
X = diplomabonificatie (bv = 36 maanden)
Y = het aantal maanden gewerkt tot 01/03/2017 (bv 24 jaar = 288 maanden
Z= het aantal maanden nodig om met pensioen te mogen gaan
(bv 43 jaar = 516 maanden)
X x Y = 36 x 288 = 20,09 = 20 maandenZ 516
Berekening pensioenbedrag
32
Afkopen diplomajaren - wetsontwerp
De grootte van het bedrag hangt af van het moment waarop de vraag tot regularisatie wordt ingediend.
< 10 jaar na het behalen van het diploma;
g het bedrag is forfaitair € 1500 per diplomajaar dat men wil valideren.
> 10 jaar na het behalen van het diploma;
g de berekening van de bijdrage houdt rekening met een aantal parameters op het moment van de aanvraag (alleszins duurder dan € 1500 per jaar)
Maximum pensioenbedrag
Relatief maximum
Absoluut maximum
33
Maximum pensioenbedrag
Relatief maximum
➢ 75 % van de referentiewedde (RW)
Voorbeeld:
RW = € 20.000 g relatief maximum: € 20.000 x 0,75 = € 15.000
Indien bekomen pensioenbedrag (RP) > €15.000 g aftopping tot €15.000
34
Maximum pensioenbedrag
Absoluut maximum
➢ 76915,8 (aan spilindex 1,6406 op 30.06.2016)
= 6409,65 bruto per maand
Cumulatie van meerdere rust-of overlevingspensioenen van
de overheidssector en de privésector mag dit absoluut
maximum niet overschrijden.
35
Gewaarborgd minimumbedrag
Enkel voor hoofdambt (min. 50% van FT)
Varieert afhankelijk van:
➢ de reden van opruststelling
➢ de burgerlijke staat
Bedragen (op 30.06.2016):
➢ € 1312,62 (alleenstaande)
➢ € 1640,74 (gehuwde)
36
Berekening pensioenbedrag
Voorbeeld 1
RP = RW x D x T
RW = gemiddelde wedde van de laatste 5 jaren (geboren
vóór 01.01.1962)
D = effectieve loopbaan (zonder verhogingscoëfficiënt)
T = loopbaanbreuk (alles wordt omgezet naar 55sten)
37
Berekening pensioenbedrag
Voorbeeld 1
Legerdienst: 10 maanden = 10/720
Diplomabonificatie 4jaar = 48/660 zonder rekening te houden met het wetsvoorstel
Onderwijsdiensten: = 420/66035 jaar FT leraar
Totaal : 10/720 + 468/660 = 72,29% van RW
38
Berekening pensioenbedrag
Voorbeeld 1
Concrete berekening
RW= gemiddelde van de laatste vijf jaar = € 4659,19
72,29% van € 4659,19 = € 3368,128 (bruto/maand)
39
Berekening pensioenbedrag
Voorbeeld 2
Diplomabonificatie: = 5/48 zonder rekening te houden met het wetsvoorstel
Onderwijsdiensten: = 26/55 (AAP, docent, hoofddocent)
Onderwijsdiensten: = 13,66/48 (Hoogleraar)
Totaal : 5/48 + 26/55 + 13,66/48 = 86,14% van RWg wordt beperkt tot 75% van RW en mag niet hoger zijn dan het
maximum pensioenbedrag.
40
Berekening pensioenbedrag
Voorbeeld 2
Concrete berekening
RW= gemiddelde van de laatste vijf jaar = € 8046,98
75% van € 8046,98 = € 6035,235 (bruto/maand)
Max. pensioenbedrag = € 6409,65 (bruto/maand)
41
Belastingen op pensioenen
Op uw pensioen betaalt u:
- 3,55% sociale zekerheidsbedragen (ZIV) - max. 2% solidariteitsbijdrage (0% indien
pensioenbedrag < 2266 euro/maand)
- bedrijfsvoorheffing
De bedrijfsvoorheffing is progressief van varieert van 0% voor pensioenen lager dan 1170 euro/maand tot 45,29% voor pensioenen van 7500 euro/maand. De tabellen vindt u op:
http://pdos-sdpsp.fgov.be/common_pdf/pay_pretaxing_pensions_2017.pdf
42