Presteren onder druk Door:

Afke van de Wouw

Sportpsycholoog Bewegingswetenschapper

www.afkevandewouw.nl

Twitter: @afkevandewouw

Mentale Sportbegeleiding

'Mentaal probleem bij Nederlandse clubs.’

Zodra mogen moeten wordt, ontstaat er een probleem. Dan

blokkeren spelers en zien ze de oplossingen niet meer",

legt Cruijff uit.

Mentale Sportbegeleiding

‘Mentaal is het zwaarste wat er is. Als je dat niet 50

minuten op kan brengen is er iets mis. Je moet het 90

minuten op kunnen brengen en geconcentreerd zijn.’

Mentale Sportbegeleiding

Wielerinsiders vermoeden dat mentale problemen ten

grondslag liggen aan de hartritmestoornissen waaraan Gesink

zich laat opereren.

Mentale Sportbegeleiding

Oranje Zwart-coach Michel van den Heuvel complimenteerde zijn

mannen na afloop van de halve finale tegen Rotterdam voor hun

'enorme mentale weerbaarheid'. Niet alleen kwamen ze twee keer

terug van een achterstand, maar ook zagen ze hun medespeler

Niek van der Schoot geblesseerd uitvallen.

Mentale Sportbegeleiding

• Hoeveel % van de sportprestatie wordt

beïnvloedt door mentale factoren?

• Hoeveel % van de training bestaat uit mentale

training?

Neem een belangrijke wedstrijd in

gedachten:

‘Een atleet heeft begeleiding nodig. Ten aanzien van voeding, fysiek en ook geestelijk.’

Bart Veldkamp (Schaatser, Trainer

en commentator tijdens OS Peking

2008)

‘Mentale training is niet anders dan tactische, technische en conditie training. Je traint gewoon

een bepaald onderdeel van de prestatie’

Maurits Hendriks (Chef de Mission

Olympische Spelen Londen 2012,

Sochi 2014 en Rio 2016)

‘Mental coaches hebben alleen invloed op labiele mensen. Ik geloof daar helemaal niet in.’

Johan Derksen in Voetbal

International (23 februari 2009)

Mentale Sportbegeleiding

Mentale Sportbegeleiding

• Stellen van doelen

• Spanningsregulatie

• Verbeelding

• Gedachtecontrole

• Aandachtssturing

• Zelfvertrouwen

Mentale Training

Mentale Sportbegeleiding

Te ontspannen?

Juiste spanningsniveau

Mentale Sportbegeleiding

Te gespannen?

Mentale Sportbegeleiding

• Slecht om kunnen gaan met fouten

• Weinig zelfvertrouwen

• Belang wedstrijd

• Verwachtingen

• Omgeving

Oorzaak wedstrijdspanning

Mentale Sportbegeleiding

• Als we verschil

ervaren tussen eisen

en kunnen

• Schaatser ervaart dat

Ervaren van stress

Mentale Sportbegeleiding

• Gedachten schieten alle kanten op (vooral vervelende)

• Zorgen over of ze wel goed zullen presteren

• Bang fouten te maken tijdens wedstrijd

• Onzeker over zichzelf

• Bang om onder hun kunnen te presteren

• Zorgen over eventueel verlies

• Bang te laten afweten als ze onder druk komen te staan

• Bang dat ze de doelstellingen niet halen

• De druk voelen van de verwachtingen die anderen hebben

Mogelijke ervaringen in het hoofd

Mentale Sportbegeleiding

• Ze voelen dat ze gespannen zijn

• Kriebels in hun buik

• Verhoogde hartslag

• Naar gevoel in hun maag

• Klamme handen

• Trillen

• Misselijk

• Rode vlekken in hun nek

• Snelle, oppervlakkige, hoge ademhaling

• Braken voor of tijdens de wedstrijd

• Hoofd- of buikpijn voor wedstrijden

• Spieren zijn zo gespannen dat ze kramp krijgen

Mogelijke ervaringen in het lijf

Mentale Sportbegeleiding

De spanningsboog

Mentale Sportbegeleiding

• Jacobsen

• Bodyscan

• Visualiseren

• Lichaamsomtrek

• Yoga

Ontspanningsoefeningen

Mentale Sportbegeleiding

• Door bewust te worden van je ademhaling,

kun je hem beter beheersen

• Rust in hele lichaam

• Ritueel

• Aandacht verplaatst,

geen tijd om te denken aan

afleidingen

• Lichaamszwaartepunt naar beneden

Ademhalingsoefeningen

Mentale Sportbegeleiding

• Hoe verbruik je energie?

• Hoe vul je energie weer aan?

• Hoe effectiever

herstellen?

Herstel

Mentale Sportbegeleiding

Magische driehoek

Wat je denkt

Hoe je je voelt

Wat je doet

Mentale Sportbegeleiding

Denkfouten

• Overdrijven

• Veralgemeniseren

• Te hoge eisen stellen

• Selectief waarnemen

• Storende overtuigingen

• Afleiding

• Verlamming door over- analyse

Mentale Sportbegeleiding

Denk mogelijkheden

• Gedachtes waarnemen en

laten gaan

• ´AND´ world

• Op andere manier bekijken

• Willen en kunnen ipv moeten

• Richt op bereiken ipv van

vermijden (roze olifant)

• Max 3 sec voor- en achteruit

Mentale Sportbegeleiding

1 = ik en mijn taak

2 = directe afleidingen

3 = is-behoort te zijn

vergelijking

4 = winnen/ verliezen

5 = consequenties van

winst/ verlies

6 = zinsvraag (45 sec)

Aandachtscirkels

Mentale Sportbegeleiding

Mentale Sportbegeleiding

• Maken voorstelling van gewenste situatie

• Je bereid je voor op ´wat als´ scenario´s

• Je weet beter en sneller wat je moet doen in beslissende situaties

• Je voorprogrammeert je lichaam en hoofd

• Je slijpt bewegingen in

• Het focust je aandacht

• Je maakt een olifantenpaadje in je hoofd

• Voor je hersenen maakt het geen verschil of je het echt doet of in gedachten

Verbeelding

Mentale Sportbegeleiding

• “I always like to picture the game the night before: I’ll ask the kitman what kit we’re wearing, so I can visualise it. It’s something I’ve always done, from when I was a young boy. It helps to train your mind to situations that might happen the following day. I think about it as I’m lying in bed. What will I do if the ball gets crossed in the box this way? What movement will I have to make to get on the end of it? Just different things that might make you one per cent sharper.”

Wayne Rooney

Mentale Sportbegeleiding

Mentale Sportbegeleiding

Mentale Sportbegeleiding

Coaching Tips

Druk verlagen door:

• Mentaal en fysiek goed voorbereiden

• ´What if´ scenario´s doornemen

• Routine in voorbereiding (neem de tijd)

• Race plan maken ipv praten over winnen

• Als trainer rust en vertrouwen uitstralen

• Persoonlijke aandacht

• Rekening houden met persoonlijkheid schaatser

Mentale Sportbegeleiding

Coaching Tips

Tools geven aan schaatsers:

• Bewust maken van hun lijf, gedachtes en emoties

en hoe die te beïnvloeden

• Ademhaling reguleren

• Ontspanningsoefeningen opnemen in

trainingsprogramma en voorbereiding

• Visualisatie opnemen in trainingsprogramma en

voorbereiding

• Leren om tijdens wedstrijd met hun eigen taak bezig

te zijn

Voor meer info:

www.afkevandewouw.nl

www.sportsimagery.nl

www.facebook.com/avdwsportspsychology

info@afkevandewouw.nl

twitter: @afkevandewouw