Download pdf - Pharma & Health Business #35, Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2016

#035Ι Α Ν - Φ Ε Β 2 0 1 6

www . v i r u s . c o m . g rI S S N : 2 2 4 1 - 0 9 6 1

ΠΡΟΦΙΛΟ πιο καλός ο διοικητής

ΣΥΝΈΝΤΈΥΞΗΠασχάλης Αποστολίδης

ΡΈΠΟΡΤΆΖ4ο Clinical Research Conference Think Tank για κλινικές μελέτες

Άφιέρωμα

Εμβόλια

i D Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α

2 / Νοέμβριος 2011

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

PHARMATHEN_21x28.pdf 1 4/1/2015 3:47:23 PM

http://www.pharmathen.com

1

Menarini_KTX_21x28_GREEK_02_2014_HR

Πέμπτη, 11 Ιουνίου 2015 9:53:25 πμ

http://www.menarini.com

i D Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α

2 / Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2016

6. Προφίλ Ο πιο καλός ο διοικητής

8. Συνέντευξη Πασχάλης Αποστολίδης

16. Ρεπορτάζ Ψηφιακή Υγεία

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΜΒΟΛΙΑ

22. Συνέντευξη Γιάννης Μπασκόζος

30. Ρεπορτάζ Ποια εμβόλια πρέπει να κάνουν έφηβοι και ενήλικες

38. Συνέντευξη Μαρία Θεοδωρίδου-Παπαγρηγορίου

42. Ρεπορτάζ Η διαχρονική προσφορά των εμβολίων

46. Infographic Πολλαπλά οφέλη

16 30

#035Ι Α Ν - Φ Ε Β 2 0 1 6τ ιμή τεύχους 10€

ΓΕΝ ΙΚΟΣ Δ ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: Κωνσταντίνος Ουζούνης [email protected]

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ: Χρήστος Χαραλαμπάκης [email protected]

ΥΠΟΔΟΧΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ: Άρης Λαυδής [email protected]

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ - ΔΙΟΡΘΩΣΗ: Αμαλία Λούβαρη [email protected]

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ: Αιμίλιος Νεγκής [email protected]

ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΡΙΑ: Βασιλική Αγγουρίδη [email protected]

ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ - ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ: Δήμητρα Ευθυμιάδου [email protected]

Ιοκάστη Αλειφεροπούλου [email protected]

Κοσμάς Ζακυνθινός [email protected]

38

08

3

50

68

22

ISSN: 2241-0961

EΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΗΣ - CREATIVE: Θεοδοσία Μαρούτση [email protected]

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ & ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ: Σοφία-Αφροδίτη Βουλγαράκη [email protected]

ΥΠΕΥΘΥΝΗ MARKETING: Σοφία Γελαδάκη [email protected]

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ & ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: Κωνσταντίνος Σαλβαρλής [email protected]

ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ: Νατάσσα Λαζαράκου [email protected]

ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ: Μαριάννα Μονόπωλη [email protected]

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Θεόδωρος Αναγνωστόπουλος Shutterstock

ΕΚΤΥΠΩΣΗ - ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ: Pressious Αρβανιτίδης Α.Β.Ε.Ε.

T: 210 9984950, Φ: 210 9984953 E: [email protected] • www.virus.com.gr • www.phb.com.gr

• www.ethosmedia.eu • www.ethosevents.eu • www.alivemag.gr • www.hrima.gr • www.insuranceworld.gr • www.asfalizomai.com • www.bitdaily.gr

ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ:Θεσσαλίας 29, 174 56 Άλιμος

50. Ρεπορτάζ Οι κίνδυνοι από το αντιεμβολιαστικό κίνημα

54. Άρθρο Αθανάσιος Μίχος Μύθοι και αλήθειες σχετικά με τα εμβόλια

58. Infographic Εμβόλια και αυτισμός

60. Άρθρο Κωνσταντίνος Νταλούκας Με υπεύθυνη δήλωση η άρνηση εμβολιασμού

62. Άρθρο Βάνα Παπαευαγγέλου ΕΥ: Γιατί είναι ανάγκη να εμβολιάζονται

64. Ρεπορτάζ Τρέχουσες εξελίξεις

68. Ρεπορτάζ 4ο Clinical Research Conference Think Tank για κλινικές μελέτες

78. Χρηματιστήριο Ανάλυση VRS

* Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση φωτογραφιών και ύλης, ή μέρος αυτής, και η καθ’ οιονδήποτε τρόπο εκμετάλλευσή τους, χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη

http://www.kainotom.gr

E D I T Ο R I A L


Στα χέρια σας κρατάτε το πρώτο

τεύχος του 2016. Υπάρχει όμως και

άλλη μία πρωτιά. Στις σελίδες του θα

βρείτε το πρώτο από μια σειρά ειδικών

αφιερωμάτων που θα αφορούν μια

θεραπευτική κατηγορία. Η αρχή γίνεται

με τα εμβόλια.

Έτσι, λοιπόν, στο πολυσέλιδο

αφιέρωμα θα βρείτε συνεντεύξεις,

άρθρα, ρεπορτάζ και μοντέρνα

infographics που αφορούν τα εμβόλια.

Ξεχωρίζω τη συνέντευξη με τον γ.γ.

Δημόσιας Υγείας, κ. Γ. Μπασκόζο, αλλά

και με τη Μ. Θεοδωρίδου, αντιπρόεδρο

της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών.

Θα μείνω όμως σε κάτι άλλο: Στο

απαράδεκτο γεγονός ότι οι δαπάνες

για τα εμβόλια συμπεριλαμβάνονται

στο clawback της εξωνοσοκομειακής

φαρμακευτικής δαπάνης του ΕΟΠΥΥ. Το

θέμα αγγίζει τα όρια της... γελοιότητας.

Διότι προφανώς δεν νοείται υπερβολική

συνταγογράφηση σε εμβόλια που το

ίδιο το ελληνικό κράτος κρίνει πως είναι

απαραίτητα για τον πληθυσμό!

Δυστυχώς, και σε αυτήν την περίπτωση,

διαπιστώνουμε πως από τη χώρα λείπει,

εδώ και καιρό, η «κοινή λογική». Υπό αυτό

το πρίσμα, λοιπόν, το δίσεκτο 2016 κρίνω

πως θα είναι σημαδιακό. Γιατί θα φανεί αν

έχουμε ελπίδες να γίνουμε μια κανονική

χώρα ή όχι.

Όλοι, νομίζω, βλέπετε εδώ και καιρό ότι

δεν πάει άλλο. Το επόμενο διάστημα, είτε

η χώρα θα αρχίσει να κάνει πραγματικές

μεταρρυθμίσεις είτε… game over! Τόσο

απλά. Και μη μου πείτε πως θα εκπλαγεί

κανείς...

Το αφήγημα της κυβέρνησης στην

Υγεία είναι ανεπαρκές. Αλίμονο, αν με

μερικές προσλήψεις στο ΕΣΥ και οριακή

αύξηση κονδυλίων ή με 25 ιατρεία γειτονιάς

περιμένουμε προκοπή.

Εκείνο που χρειάζεται είναι... αρετή και

τόλμη. Αξιολόγηση υπηρεσιών δημόσιου και

ιδιωτικού τομέα, συγχώνευση υπηρεσιών,

επιλογή ικανών στελεχών στη διοίκηση

νοσοκομείων, σύμπραξη δημόσιου και

ιδιωτικού τομέα και αξιολόγηση ιατρικής

τεχνολογίας.

Ναι, φαντάζει αδύνατο. Κυρίως με τη

σημερινή κυβέρνηση...

Αιμίλιος Νεγκής

Όλοι, νομίζω, βλέπετε εδώ και καιρό ότι

δεν πάει άλλο. Το επόμενο διάστημα,

είτε η χώρα θα αρχίσει να κάνει πραγματικές

μεταρρυθμίσεις είτε… game over!

Game Over!

5

1

Μηνιαία εφημερίδα για την Υγεία και την Ευζωία

w w w . a l i v e m a g . g r

Συμβάλλουμε με γνώση

στο ανθρώπινο δικαίωμα

για Πρόληψη, Υγεία &

Ποιότητα ζωής για όλους

π ε ρ ί ε υ ε ξ ί α ς

AλIVE MEDIA KIT mail.indd 1 4/6/2013 4:54:44 μμ

http://www.alivemag.gr

Π Ρ Ο Φ Ι Λ


Σε εποχή κρίσης και… κρίσεων, ο ιδανικός διοικητής ενός νοσοκο-μείου του ΕΣΥ φαντάζει μάλλον βγαλμένος μέσα από τα σπλά-

χνα της κοινωνίας. Άλλωστε, ποιος στις μέρες μας χρειάζεται τα πτυχία και τα μεταπτυχιακά, όταν όλα τους γίνονται τελικά «κορνίζα στον τοίχο»;

Γι’ αυτό και η ηγεσία του Υπουργείου Υγείας παρέβλεψε –όχι λανθασμένα προ-φανώς– τα τυπικά προσόντα των γνώ-σεων που ζητούν σε άλλες χώρες της Ευρώπης με… τριτοκοσμικές αντιλήψεις.

Κατά τον Π. Πολάκη, μάλιστα, για να επιλεγούν οι διοικητές των νοσοκομείων θα πρέπει να είναι «καθαροί», δηλαδή εκτός διαπλοκής, να ξέρουν γράμματα και να μπορούν να συμμορφωθούν με το πολιτικό πλαίσιο της κυβέρνησης!

Έτσι, ο ιδανικός διοικητής, κατά την ορθή αντίληψη της κυβέρνησης, αρ-κεί να έχει ένα πτυχίο ΑΕΙ ή ΑΤΕΙ, για να μπορεί να διοικήσει ένα νοσοκο-μείο. Τι κι αν είναι απόφοιτος του ΤΕΙ της Άνω Κρύας Βρύσης, με ειδίκευση στις ιχθυοκαλλιέργειες ή στην αναπα-ραγωγή της… κατσαρίδας; Αρκεί να έχει διοικητικές ικανότητες και να ξέ-ρει γράμματα.

Άλλωστε, αυτό που μετράει κατά την ηγεσία του Υπουργείου Υγείας είναι το καθαρό βλέμμα, που σημαίνει καθα-ρότητα και στην τσέπη. Μια καθαρό-τητα που μπορεί κανείς να αντιληφθεί με μεγάλη ευκολία, αφού αρκεί μια α-πλή ματιά στον υποψήφιο, κατά τον κ. Πολάκη τουλάχιστον.

Τώρα, γιατί οι κατά καιρούς παρα-βάτες και καταχραστές του δημοσίου χρήματος μπορεί να είχαν αντίστοιχα

Το προφίλ του "ιδανικού"διοικητή

δημόσιου νοσοκομείου,

σύμφωνα με την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-

ΑΝΕΛ

της Δήμητρας Ευθυμιάδου

Ο πιο καλός ο διοικητής!

καθάριο βλέμμα, αλλά σήμερα απο-λαμβάνουν δωρεάν στέγη, φως, νερό, τηλέφωνο στον Κορυδαλλό, είναι μάλ-λον μια ιστορία όσων έχουν καλπάζου-σα φαντασία. Εξάλλου, «της φυλακής τα σίδερα είναι για τους λεβέντες»…

Εξ ου κι ένα από τα βασικά προσό-ντα που απαιτείται για να είναι κανείς ιδανικός διοικητής νοσοκομείου και να επιλεγεί από την αρμόδια επιτροπή α-ξιολόγησης είναι το ταμπεραμέντο. Το προσόν που θα συνεκτιμηθεί από την ε-πιτροπή και κρίνεται βαρύνουσας ση-μασίας από την ηγεσία του Υπουργείου Υγείας, με βάση και τις δηλώσεις τους, είναι η προσωπικότητα του υποψηφίου. Πληροφορίες που θέλουν τον Ανδρέα Ξανθό και τον Παύλο Πολάκη να ψά-χνουν τα ονόματα των υποψηφίων στις αιτήσεις και να «googlάρουν» τις προ-σωπικότητές τους, προς ώρας, κρίνο-νται ως μη επιβεβαιωμένες.

Κι επειδή άντε τώρα να βασιστεί κα-νείς στο αναξιόπιστο Google για να μά-θει την προσωπικότητα κάποιου, μέσα στα τεστ που θα γίνουν στους υποψηφί-ους θα είναι και η δοκιμασία της αυτο-αξιολόγησης. Άλλωστε, είναι γνωστό ότι κάποιος που ενδιαφέρεται για μια θέ-ση είναι άκρως αντικειμενικός με τον εαυτό του και μπορεί με κάθε λεπτομέ-ρεια να περιγράψει τις δεξιότητές του αλλά και το πόσο πολυσχιδή προσωπι-κότητα διαθέτει.

Αξιοσημείωτο είναι πάντως το ότι «ο πιο καλός ο διοικητής» κατά την κυβέρ-νηση θα είναι χρήσιμο να έχει προσφέ-ρει και κοινωνικό έργο, το οποίο θα αποδεικνύεται από τη συμμετοχή του σε εθελοντικές οργανώσεις που δρα-

7

στηριοποιούνται στον χώρο της υγείας. Αλήθεια, πώς θα μπορούσε κανείς να διοικήσει ένα νοσοκομείο, να προχω-ρήσει σε όλες τις περικοπές που ζητά η Τρόικα, να βάζει κάτω τους προϋπο-λογισμούς και να μετράει τα κουκιά αν δεν έχει τουλάχιστον μία θητεία σε εθε-λοντική οργάνωση; Ειδικά μάλιστα αν σκεφτεί κανείς ότι στη χώρα μας, κατά καιρούς, έχουν δραστηριοποιηθεί κά-θε είδους οργανώσεις εθελοντικές, οι οποίες μπορεί να είχαν συνολικά δύο μέλη, αλλά είχαν ως βασικό στοιχείο στον τίτλο τους την έννοια της υγείας...

Αυτό όμως που φαίνεται πως θα απο-τελέσει βασικό κριτήριο επιλογής είναι το αν θα μπορεί να «συμμορφωθεί με το πολιτικό πλαίσιο της κυβέρνησης»! Ορθώς, αν σκεφτεί κανείς ότι δεν μπο-ρεί ο κάθε διοικητής να ασκεί τη δική του πολιτική.

Άρα, «ο επίμονος και κατάλληλος δι-οικητής» τι πρέπει να είναι; Κατ’ αρχάς, αριστερός. Να μπορεί δηλαδή να ασκή-σει την πολιτική που σήμερα ακολουθεί η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Και ποια άλ-λη πολιτική ακολουθεί η συγκεκριμέ-νη κυβέρνηση; Μνημονιακή. Συνεπώς, αρκεί κανείς να λατρεύει τα μνημόνια, τα «κουρέματα» στα νοσοκομεία κάθε λογής και να μπορεί να έχει μαεστρία στη συγχώνευση κλινικών και μονά-δων υγείας.

Οτιδήποτε διαφορετικό θα θεωρη-θεί ότι εμπεριέχει πολιτική σκοπιμότη-τα των αντιπάλων, που σε καμία περί-πτωση δεν ακολούθησαν τα μνημόνια ή επιχείρησαν να τα… σκίσουν.

Επί της λεπτομέρειας, ρόλο θα δια-δραματίσει όπως φαίνεται και το στάι-

λινγκ που θα έχει ο υ-ποψήφιος την ώρα που θα εξετάζεται από την επιτροπή αξιολόγη-σης. Απαγορεύονται ρητώς τα καλαίσθη-τα ενδύματα, που θυ-μίζουν άλλες εύπορες εποχές, τις εποχές της οικονομικής πομφό-λυγας, προ μνημονί-ων, και δεν συνάδουν με την απλότητα της Αριστεράς.

Για τους άνδρες κα-θοριστικό στοιχείο εξο-βελισμού από τη λίστα των διορισμών αποτε-λούν οι γραβάτες. Για τις γυναίκες, από την άλλη, οτιδήποτε θυμίζει «μεγάλη ζωή» χωρίς μνημόνια και περικοπές και εμπεριέ-χει επώνυμη μάρκα θα χτυπάει το καμπανάκι της υποχρεωτικής εξό-δου από τη λίστα.

Εξαίρεση αποτελούν για τους άνδρες τα ενδύ-ματα τύπου Βαρουφάκη και για τις γυναίκες οι ενδυματολογικές προ-σεγγίσεις «α λα Μπέτυ».

Κατά τα άλλα, ο δι-ορισμός σε ένα νοσο-κομείο φαντάζει μάλ-λον εύκολη υπόθεση, αρκεί κανείς να γίνει «ο πιο καλός ο διοικη-τής»…•••

Σ Υ Ν Ε Ν Τ Ε Υ Ξ Η


Τις εκτιμήσεις του για το μέλλον των φαρμακευτικών επιχειρήσεων στη χώρα μας τα επόμενα χρόνια της κρίσης ξεδιπλώνει με μια εφ’ όλης της ύλης συνέντευξή του στο PhB ο πρόεδρος του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ), Πασχάλης Αποστολίδης.

Ο πρόεδρος του κλάδου μιλά για όλους και για όλα, για την επικοινωνία του ΣΦΕΕ με το Υπουργείο Υγείας και την εσωστρέ-

φεια της Αριστοτέλους, για το τι περιμένει από τον πρωθυπουργό, για τις σχέσεις των πολυεθνικών εταιρειών με τις ελληνικές και

Τη ζοφερή επιχειρηματική πραγματικότητα στην οποία καλούνται να λειτουργήσουν οι φαρμακευτικές εταιρείες, με επιστέγασμα τα ανεξόφλητα χρέη του 1,3 δισ. ευρώ, περιγράφει ο πρόεδρος του ΣΦΕΕ, υπογραμμίζοντας την ανάγκη συνεργασίας Πολιτείας-φαρμακοβιομηχανίας

ΠΑΣΧΑΛΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΊΔΗΣ*

70 φάρμακα αποσύρθηκαν από την αγορά!

*Πρόεδρος του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος

Συνέντευξη: Δήμητρα ΕυθυμιάδουPhotos: Θεόδωρος Αναγνωστόπουλος

9



τις φήμες που θέλουν να υπάρχει έντονη κόντρα το τελευταίο διάστημα, αλλά και για τις εξελίξεις που αναμένεται να υπάρ-ξουν στη φαρμακευτική αγορά κατά το ε-πόμενο διάστημα.

Ο κύριος Αποστολίδης χαρακτηρίζει «κλι-σέ λαϊκισμού» τη στάση όσων υποστηρίζουν ότι καλύτερα να πληρώνουν οι «εύπορες» φαρμακοβιομηχανίες παρά οι ασθενείς, ενώ αναφέρει πως ο κλάδος λειτουργεί «στο κόκκινο» το τελευταίο διάστημα. Απο-καλύπτει, μάλιστα, ότι συνολικά έχουν α-ποσυρθεί 70 φάρμακα από την ελληνική αγορά επειδή οι εταιρείες «δεν άντεξαν».

Η δαπάνη, και φέτος, αναμένεται να πε-ριοριστεί σε 1,945 δισ. ευρώ. Εκτιμά-τε ότι τα επόμενα χρόνια μπορεί να μειωθεί περαιτέρω;Η δαπάνη αυτή είναι υπολογισμένη με

την αριθμητική του Μνημονίου, η οποία ξεκινάει από το χειρότερο δυνατό σε-νάριο πίεσης για τη χώρα, για να φτά-σει μετά από λίγο στην παραδοχή όλων ότι αυτό «δεν βγαίνει».

Για να καταλάβετε –και σύντομα θα δη-μοσιοποιήσουμε και τα στοιχεία που το α-ποδεικνύουν– αν αυτό ισχύσει για τα επό-μενα τρία χρόνια, όπως προβλέπεται από τη συμφωνία με τους δανειστές, ο κάθε Έλ-ληνας θα είναι κατά 50% «φτωχότερος» στις δαπάνες υγείας από τον μέσο όρο των άλλων Ευρωπαίων.

Καταλαβαίνετε ότι πρόκειται για τεράστια και επικίνδυνη υποβάθμιση της ποιότη-τας ζωής και του κοινωνικού κράτους. Γι’ αυτό ο ΣΦΕΕ επιμένει στη διαμόρφωση ε-νός Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου για την Υ-γεία, που θα εξορθολογήσει την κατανομή των πόρων και θα εγγυάται τη βιωσιμότητα

του συστήματος, εξισορροπώντας τις δαπά-νες υγείας και στο υπόλοιπο 85% τους, πέ-ραν δηλαδή των δαπανών για το φάρμα-κο, που αντιπροσωπεύει μόνο το 15% των δαπανών υγείας, και ήδη έχει μειωθεί σε υπερθετικό βαθμό.

Ένα τέτοιο Σχέδιο θα είναι ισχυρό δια-πραγματευτικό χαρτί για την κυβέρνηση και αν γίνει με σοβαρό και οργανωμένο τρόπο, κανείς από την άλλη πλευρά του τραπεζιού δεν θα το αρνηθεί.

Η κυβέρνηση υποστηρίζει πως, παρά την περιορισμένη δαπάνη, εξακολουθεί να υπάρχει προκλητή συνταγογρά-φηση. Μήπως τελικώς η συγκεκρι-μένη δαπάνη επαρκεί;Η δαπάνη αυτή δεν επαρκεί, με απολύ-

τως αντικειμενικούς όρους. Είναι κάτω α-πό τα όρια «ασφάλειας», έτσι κι αλλιώς. Αυτό είναι το ένα δεδομένο. Το άλλο δε-δομένο, όπως σας είπα και πριν, είναι η αυταπόδεικτη ανάγκη για εξορθολογισμό του συστήματος.

Σε αυτήν εντάσσεται η αντιμετώπιση της προκλητής συνταγογράφησης, που αφορά στον όγκο της συνταγογράφησης και όχι στις τιμές των φαρμάκων. Και αυ-τό είναι αποκλειστική ευθύνη της Πο-λιτείας να το ελέγξει, καθώς πλέον έχει στα χέρια της τα όπλα, με την ηλεκτρονι-κή συνταγογράφηση αλλά και το πλαφόν των γιατρών που έχει θεσπίσει.

Κυβερνητικοί παράγοντες ισχυρίζονται πως οι Έλληνες ασθενείς δεν θα στε-ρηθούν τα φάρμακά τους, παρά τις όποιες περικοπές, απλά οι φαρμακο-βιομηχανίες θα πρέπει να δίνουν μεγα-λύτερες εκπτώσεις και να επιστρέφουν

Κάθε Έλληνας θα είναι

κατά 50% «φτωχότερος»

στις δαπάνες υγείας από

τον μέσο όρο των άλλων

Ευρωπαίων

Η δαπάνη αυτή δεν

επαρκεί, με απολύτως

αντικειμενικούς όρους.

Είναι κάτω από τα όρια

«ασφάλειας», έτσι κι

αλλιώς

11

μεγαλύτερα ποσά (rebate-clawback). Σε μια περίοδο άγριας κρίσης για τους Έλληνες, αυτό δεν ακούγεται και αρ-νητικό. Να μην πληρώνουν δηλαδή οι ασθενείς, αλλά οι «εύπορες» φαρ-μακοβιομηχανίες…Όποιος γνωρίζει στοιχειωδώς τους κα-

νόνες της αγοράς καταλαβαίνει ότι αυτή η θέση δεν είναι υπεύθυνη στάση, αλλά κλι-σέ λαϊκισμού. Και η Υγεία, όταν μιλάμε για ανθρώπινες ζωές, για το δικαίωμα του ασθενή να έχει πρόσβαση στην κατάλλη-λη θεραπεία, δεν μπορεί να είναι πολιτι-κό παιχνίδι.

Η αλήθεια είναι ότι με τις ανεξόφλη-τες οφειλές του Δημοσίου, που ξεπερνούν το 1,3 δισ. ευρώ, με τους υπέρογκους φό-ρους, την αποθαρρυντική πολιτική για επεν-δύσεις, τα capital controls και τη μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης, οι «εύπορες» φαρμακοβιομηχανίες έχουν τεράστιο πρό-βλημα ρευστότητας.

Ειδικά οι ελληνικές επιχειρήσεις, που πι-έζονται και από την απαίτηση προκαταβο-λής των προμηθευτών. Αν σπάσει αυτός ο κρίκος, πώς θα οχυρωθεί η αλυσίδα δια-νομής που φτάνει μέχρι τον ασθενή;

Αυτά τα χρόνια, ο κλάδος λειτούργησε πολλές φορές «στο κόκκινο» και με αί-σθημα ευθύνης απορρόφησε ο ίδιος τις κρί-σεις, για να μη φτάσουμε σε βαθιά ανθρω-πιστική κρίση, που θα σήμαινε η μεγάλη έλλειψη φαρμάκων. Ένα κράτος πρόνοιας όμως δεν μπορεί να λειτουργεί έτσι. Ούτε δαιμονοποιώντας τον πιο ισχυρό του σύμ-μαχο, που είναι το Φάρμακο.

Ο ΣΦΕΕ δηλώνει πως δεν αντέχουν οι ε-ταιρείες αυτά τα rebate και τα clawback που προκύπτουν. Μέχρι στιγμής ό-μως, δεν βλέπω να έχουν αποσυρθεί φάρμακα από την ελληνική αγορά ή να έχουν κλείσει εταιρείες…Μέχρι στιγμής... Ακριβώς γιατί ο κλάδος

έχει την επίγνωση ότι χειρίζεται ένα υπέρ-τατο κοινωνικό αγαθό και όχι απλά ένα προϊόν. Γι’ αυτό και διορθώσαμε ό,τι μπο-ρούσαμε. Ουδέποτε θα εγκαταλείπαμε την κοινωνία στις δύσκολες στιγμές. Όμως τα όρια αντοχής είναι κοντά, έχουμε φτάσει σε σημείο επιβίωσης, και γι’ αυτό δίνου-με μάχη να αφυπνιστεί η Πολιτεία και ό-λοι μαζί να κάνουμε το σύστημα βιώσιμο.

Κι αυτό δεν γίνεται αν δεν είναι υγιής η επιχειρηματική δραστηριότητα των εται-ρειών φαρμάκου. Το γεγονός ότι έχουν α-ποσυρθεί περίπου 70 σκευάσματα από την ελληνική αγορά, γιατί δεν μπορούν να τα «σηκώσουν» οι εταιρείες που τα προωθούν,

καθώς οι τιμές που καθορίστηκαν είναι κά-τω από τον μέσο όρο των τριών χαμηλοτέ-ρων στην Ευρώπη, δεν είναι καλό σημάδι.

Όσον αφορά στο τι θα προκύψει με τη λειτουργία εταιρειών, μπορώ να σας πω, μετά λόγου γνώσεως, ότι αναμένονται εξελίξεις στον χώρο μας. Και αναφέ-ρομαι είτε σε εξαγορές είτε σε αναζήτη-ση κεφαλαίων ελληνικών επιχειρήσεων από ξένα funds, καθώς δεν μπορούν να αντλήσουν ρευστότητα από την τραπεζι-κή αγορά.

Η επιτροπή διαπραγμάτευσης που δη-μιουργήθηκε από το Υπουργείο Υ-γείας τι θα καθορίσει τελικά; Θα δια-πραγματεύεται ένα-ένα τα φάρμακα και την τιμή τους;Κατ’ αρχάς, είναι εξαιρετικά θετικό βή-

μα το ότι επιτέλους συστάθηκε αυτή η επι-τροπή, που έπρεπε να έχει συσταθεί προ καιρού, για να υπερασπιστεί μια οργανω-μένη και βιώσιμη εθνική θέση για την κα-τανομή των πόρων με βάση τις πραγματικές ανάγκες του συστήματος υγείας.

Από την πλευρά μας θα δώσουμε όλη μας την ενέργεια, όλη την τεχνογνωσία που δια-θέτουμε, τόσο στο υπουργείο όσο και στον ΕΟΠΥΥ, για να ενισχύσουμε την προσπά-θεια. Τώρα για το πώς θα γίνεται η δια-πραγμάτευση για τις τιμές των φαρμάκων είναι ένα πλαίσιο που πρέπει να καθορι-στεί στη βάση πολλών παραμέτρων.

Για παράδειγμα, οι τιμές των παλαιότερων φαρ-μάκων δεν μπορούν να μειωθούν περαι-τέρω... Κάτω από τον μέσο όρο των τριών χαμηλοτέρων τιμών της Ευρώπης, που καθορίζουν και την τιμή αποζημίωσης συν τις υποχρεω-τικές εκπτώσεις μέσω rebate ή της επιβολής ρήτρας επι-στροφής μέσω clawback, τα οποία μειώ-νουν την τιμή του φαρμάκου επιπλέον 25%... Ξεπεράσαμε το όριο αντοχής που κρατάει τα φάρμα-κα αυτά στην ελληνι-κή αγορά.



Στο πλαίσιο της επιτροπής διαπραγμάτευσης θα υπάρ-

ξουν νέες εκπτώσεις. Τι θα πά-ρετε ως αντάλλαγμα για να προ-

σφέρετε μειωμένες τιμές;Να το πω ξανά: υπάρχει μια λογι-

κή στον καθορισμό των τιμών και μια σειρά κανόνων που διέπουν τον τρόπο

που αυτές διαμορφώνονται. Αυτούς τους κανόνες υπερασπιζόμαστε, ώστε να δια-

σφαλίζεται τελικά η πρόσβαση του ασθε-νή σε υψηλού επιπέδου υπηρεσίες υγείας, οι οποίες δεν μπορεί να είναι πολυτέλεια των λίγων.

Η στάση του κλάδου είναι να ενισχυθεί με κάθε τρό-πο η συνεργασία με την Πολιτεία, για να βρεθούν

οι βιωσιμότερες λύσεις. Χρειάζεται σοβα-ρή στρατηγική για να πολλαπλασιάσουμε τα οφέλη για τον ασθενή με τις δυνατότη-τες που υπάρχουν κάθε φορά.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο ΣΦΕΕ υποστηρίζει ότι τα φάρμακα που πρέπει να ενταχθούν στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης είναι τα νεότερα φάρμακα σοβαρών παθήσεων του Ν. 3816, τα οποία έχουν περιθώρια ευνοϊ-κότερων τιμών που για τα παλιότερα φάρ-μακα έχουν εξαντληθεί.

Και επίσης έχουν πολύ μεγάλο ειδικό βά-ρος για τους ασθενείς που η ζωή τους ε-ξαρτάται από την απρόσκοπτη πρόσβαση στις θεραπείες αυτές. Ωστόσο, όλο αυτό το πλαίσιο δεν έχει ακόμη καθοριστεί με τον ΕΟΠΥΥ και το υπουργείο.

13

Είναι αποκλειστική

ευθύνη της

Πολιτείας να ελέγξει

την προκλητή

συνταγογράφηση

Συχνά-πυκνά, ο ΣΦΕΕ ζητά την προώθη-ση των γενόσημων φαρμάκων. Από την άλλη όμως, το ποσοστό δεν αυ-ξάνεται και πολλοί υποστηρίζουν ότι δεν γίνεται τυχαία, αλλά για να ευνο-ηθούν οι πολυεθνικές εταιρείες. Πώς το σχολιάζετε;Σας θυμίζω, κυρία Ευθυμιάδου, ότι ο

ΣΦΕΕ εκπροσωπεί 35 διεθνείς εταιρείες και 30 ελληνικές με τρόπο αυτονόητα ενιαίο, γι’ αυτό άλλωστε είναι και «Σύνδε-σμος» εταιρειών που εκπροσωπεί περίπου το 90% της συνολικής αγοράς φαρμάκου.

Και υπάρχει γιατί ο κλάδος στην Ελλάδα χαρακτηρίζεται από στενή σύνδεση των ξένων εταιρειών με τις ελληνικές εταιρείες, τόσο ώστε να μπορούμε να μιλάμε για μια ισχυρή φαρμακοβιομηχανία, που καλύπτει όλο το φάσμα στο Φάρμακο.

Από την έρευνα και την καινοτομία μέ-χρι την παραγωγή, τη συσκευασία και την αντικατάσταση παλαιών φαρμάκων με γε-νόσημα όταν λήγει το δίπλωμα ευρεσιτεχνί-ας (πατέντα) αυτών των φαρμάκων. Αυτό α-ποτελεί ανεκτίμητη προστιθέμενη αξία τόσο στο πεδίο της υγείας όσο και στον χώρο της ανάπτυξης. Ενώ, ταυτόχρονα, ενδυναμώνει το Εθνικό Σύστημα Υγείας και εγγυάται την απρόσκοπτη διασύνδεση της ελληνικής αγο-ράς με τις διεθνείς φαρμακευτικές εξελίξεις.

Με αυτό το σκεπτικό, ο ΣΦΕΕ υπερασπί-ζεται ό,τι ευνοεί την ορθολογικότερη κατα-νομή των πόρων, ώστε να λειτουργεί όλη η μεγάλη αυτή αλυσίδα. Αυτή τη λογική αρχή υπηρετεί η θέση μας να ευνοούνται οι πο-λιτικές υπέρ των γενοσήμων που διασφαλί-ζουν τους ασθενείς, συμφέρουν το σύστημα υγείας και εξοικονομούν πόρους για και-νοτομία και νέα φάρμακα, ώστε να βελτι-ώνεται η ποιότητα των υπηρεσιών υγείας.

Όσον αφορά τα ποσοστά διείσδυσης των γενοσήμων, τα στοιχεία της ηλε-κτρονικής συνταγογράφησης του ΗΔΙΚΑ δείχνουν πια τα πρώτα σημάδια αλλαγής της συνταγογραφίας, όπου σε μεγάλες κα-τηγορίες η διείσδυση φτάνει μέχρι και το 60%, σε άλλες όμως κατηγορίες είναι α-κόμη πολύ χαμηλή, που σημαίνει ότι τα πε-ριθώρια είναι μεγάλα.

Το τελευταίο διάστημα, διαφαίνεται ξε-κάθαρα μια διαμάχη με τις ελληνικές φαρμακευτικές εταιρείες. Ακόμη και ο πρόεδρος της ΠΕΦ, συχνά-πυκνά,

παίρνει θέσεις ενάντια στις ξένες εται-ρείες. Γιατί δημοσιοποιήθηκε ξαφνι-κά αυτή η κόντρα;Ο ΣΦΕΕ, εκπροσωπώντας ελληνικές και

ξένες εταιρείες, δεν μπορεί φυσικά να μπει σε μια τέτοια λογική σαν αυτή που περιγρά-φετε. Και οπωσδήποτε δεν θα «ρίξουμε νε-ρό στον μύλο» που τις όποιες ενστάσεις, δι-αφορές απόψεων και διαφωνίες, δηλαδή όλα τα λογικά πράγματα που συμβαίνουν σε μια αγορά, τις ομογενοποιεί κάτω από γενι-κούς και ακραίους «πολεμοχαρείς» τίτλους.

Η συντριπτική πλειοψηφία των προβλη-μάτων που έχουμε να αντιμετωπίσουμε εί-ναι κοινά για όλο τον κλάδο και κανείς, πιστέψτε με, δεν θέλει να χάνεται πολύτι-μη ενέργεια από τη διεκδίκηση των κοινών μας στόχων. Σε ό,τι αφορά τώρα στις όποιες αναφορές γίνονται για τα γενόσημα εισα-γόμενα φάρμακα, επισημαίνω ότι προκα-λούνται από την αποσπασματική πολιτική που ακολουθείται, που, ως τέτοια, αφήνει αρρύθμιστα πολλά ζητήματα και ενισχύει την ανασφάλεια και τον «εκνευρισμό» της αγοράς. Είναι ευθύνη της Πολιτείας η στα-θεροποίηση του πλαισίου, ώστε να ξέρουν όλοι όσοι επενδύουν στο Φάρμακο τους ό-ρους του παιχνιδιού.

Δεν σχετίζεται με το γεγονός ότι η κυ-βέρνηση δηλώνει ευθέως ότι στηρί-ζει τις ελληνικές εταιρείες; Άλλωστε, στο κλίμα που ζούμε τα τελευταία χρόνια, με τις έντονες επιθέσεις από το εξωτερικό, θα έλεγε κανείς ότι δεν θα ήταν λανθασμένη μια τέτοια ενέρ-γεια, να στηριχθούν οι ελληνικές ε-ταιρείες. Κάτι που άλλωστε κάνουν πολλές ευρωπαϊκές χώρες για τις δι-κές τους εταιρείες…Η ανάγνωση του ΣΦΕΕ είναι αυτή που

σας είπα προηγουμένως. Το γεγονός ότι ο κλάδος στην Ελλάδα χαρακτηρίζεται από μια πολύ στενή συνεργασία εγχώριων και πολυεθνικών εταιρειών διαμορφώνει από μόνο του τις ισορροπίες.

Για να δώσω μια εικόνα, κατά μέσο όρο, το 40% των φαρμάκων των πολυεθνικών ε-ταιρειών στην Ελλάδα παρασκευάζεται και συσκευάζεται από ελληνικές εταιρείες, και υπάρχουν περιθώρια για ακόμη μεγαλύ-τερη σύμπραξη. Συνεπώς, όσο αυτονόητο είναι ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να στηρί-ζει την ελληνική επιχειρηματικότητα, άλλο



τόσο αυτονόητο πρέπει να είναι πως από αυτή τη στήριξη δεν εξαιρούνται οι βασικοί σύμμαχοι για επενδύσεις, ανάπτυξη, αντα-γωνιστικότητα και θέσεις εργασίας.

Πώς προβλέπετε να εξελίσσεται το 2016 στον τομέα των φαρμάκων, δεδομέ-νου του ότι η δαπάνη παραμένει μειω-μένη και φαίνεται πως ο ΕΟΠΥΥ σκο-πεύει να βάλει κι άλλους «κόφτες» στη συνταγογράφηση;Αυτό που έχουμε επισημάνει, με κάθε

τρόπο, ακόμη και στο υψηλότερο πολιτικό επίπεδο –καταθέτοντας πλήρεις προτάσεις– είναι ότι οι τυφλές περικοπές δεν αποτε-λούν εξορθολογισμό, και τώρα χρειάζεται επειγόντως συνολικός επανασχεδιασμός.

Είμαστε οι πρώτοι που σχετικά με την ε-πιβολή περιοριστικών μέτρων στη συντα-γογράφηση από τον ΕΟΠΥΥ έχουμε ζη-τήσει μετ’ επιτάσεως συνολική στρατηγική στη βάση κλινικών οδηγιών, θεραπευτικών πρωτοκόλλων, σύνταξης μητρώων ασθενών για τις νέες ασθένειες.

Όπως επίσης και την αξιοποίηση του πλα-φόν του γιατρού αλλά και την παροχή κι-νήτρων τόσο στους γιατρούς όσο και στους φαρμακοποιούς, για τη συνταγογράφηση γενοσήμων φαρμάκων, ούτως ώστε να με-γαλώσουμε τις δυνατότητες για το σύστημα υγείας στα δεδομένα όρια που θέτει η δη-μοσιονομική κατάσταση της χώρας.

Γιατί αντιδράσατε με τον κλειστό προϋπο-λογισμό στα νοσοκομειακά φάρμακα;Η αντίδρασή μας για τον κλειστό προϋ-

πολογισμό στη νοσοκομειακή δαπάνη είχε να κάνει με την ξαφνική επιβολή μέτρων, τα οποία μας αιφνιδίασαν και επιβλήθηκαν μέσα σε διάστημα το πολύ μίας εβδομάδας,

χωρίς να έχουμε περιθώριο διαβούλευσης. Σε μια περίοδο που η συσσώρευση βαρών,

χωρίς καν να εξοφλούνται οι οφειλές του Δη-μοσίου προς τις εταιρείες, έχει οδηγήσει σε ασφυξία τον κλάδο, προστέθηκε και η νοσο-κομειακή ρήτρα επιστροφής της υπέρβασης (clawback), που θα προσθέσει μεταξύ 140-170 εκατ. ευρώ κατ’ ελάχιστο ως επιπλέον υ-ποχρέωση επιστροφής των φαρμακευτικών επιχειρήσεων προς το κράτος για το 2016.

Στην ουσία, με τη νέα αυτή επιβάρυνση, η οποία σημειωτέον δεν ισχύει πουθενά αλλού στην Ευρώπη, ο κλάδος καλείται να χρηματοδοτήσει το 30% της συνολικής δη-μόσιας φαρμακευτικής δαπάνης.

Αντιδράσαμε λοιπόν σε μια άδικη επι-βάρυνση, που κάνει ακόμη δυσκολότερη την εξίσωση για τη βιωσιμότητα και την α-ναπτυξιακή προοπτική των επιχειρήσεων. Αλλά και σε μια λάθος νοοτροπία, που συ-νεχίζει να αποθαρρύνει την επενδυτική δρα-στηριότητα την ώρα που η χώρα χρειάζεται ακριβώς το αντίθετο για να κάνει ένα απο-φασιστικό βήμα ανάκαμψης.

Φαίνεται πως οι σχέσεις του ΣΦΕΕ με την ηγεσία του Υπουργείου Υγείας είναι εξαιρετικά περιορισμένες. Θεωρείτε ότι είναι στο πλαίσιο της γενικότερης πολιτικής που ακολουθείται ή σχετί-ζεται με το γεγονός ότι εκπροσωπείτε κυρίως ξένες εταιρείες πολυεθνικές;Η επαφή μας με το υπουργείο είναι συνή-

θως συνεχής, και ο διάλογος σε πολύ καλό επίπεδο, οπότε εκτιμώ ότι η εσωστρέφεια που παρατηρούμε τελευταία είναι προσω-ρινή και οπωσδήποτε δεν είναι αποτέλε-σμα πολιτικής επιλογής.

Πιστεύω ότι επιβάλλεται από την κυβέρ-νηση –πόσο μάλλον από μια νέα κυβέρ-

Οι

ανεξόφλητες

οφειλές του

Δημοσίου

ξεπερνούν το

1,3 δισ. ευρώ

Αυτά τα χρόνια, ο

κλάδος λειτούργησε

πολλές φορές «στο

κόκκινο» και με αίσθημα

ευθύνης απορρόφησε ο

ίδιος τις κρίσεις

15

νηση– να συνομιλεί πολύ τακτικά με όλους τους φορείς, όπως και με τη φαρμακοβιο-μηχανία, που είναι ο πιο ισχυρός σύμμα-χος της Πολιτείας απέναντι σε όλα τα στοι-χήματα για την Υγεία.

Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι ο κλάδος πληρώνει επί της ουσίας το 1/3 της συνο-λικής φαρμακευτικής δαπάνης μέσω της επιβολής εκπτώσεων και ρήτρας επιστρο-φής. Επιβάλλεται λοιπόν η όποια αλλαγή στο ισχύον πλαίσιο, είτε αφορά φορολογι-κά μέτρα είτε αναπτυξιακά μέτρα, να ενσω-ματώνει το αποτέλεσμα διαβούλευσης για λύσεις οι οποίες να έχουν σημαντικό πο-σοστό συναίνεσης και προφανώς να είναι βιώσιμες για όλους. Όσο για αυτό που α-ναφέρατε για την εκπροσώπηση των εται-ρειών μέσα από τον ΣΦΕΕ, νομίζω ότι ήδη έχω ξεκαθαρίσει ότι ο σύνδεσμος έχει στό-χο την εξεύρεση λύσεων που καλύπτουν το σύνολο της φαρμακοβιομηχανίας, πολυε-θνικής και ελληνικής, και οι προτάσεις που έχουμε κάνει προς το υπουργείο αντικατο-πτρίζουν αυτόν και μόνο τον στόχο.

Χρειάστηκε πρόσφατα να αναζητήσετε τον ίδιο τον Τροϊκανό Τζουζέπε Καρό-νε, για να λυθούν ζητήματα του κλά-δου, αλλά και για να απευθυνθείτε στον πρωθυπουργό. Αυτές οι ενέργειες βελτίωσαν το κλίμα με το Υπουργείο Υγείας ή χειροτέρεψαν τα πράγματα;Αυτές οι ενέργειες εντάσσονται στην υλο-

ποίηση της στρατηγικής επιλογής του ΣΦΕΕ να ενεργοποιηθεί προς όλες τις κατευθύν-σεις, προκειμένου να γίνουν κατανοητές οι θέσεις μας, αλλά και να ενισχύσουμε, με την τεχνογνωσία και τη δυναμική των εται-ρειών που εκπροσωπούμε, τη διαπραγ-ματευτική ισχύ της χώρας σε ό,τι αφορά

στην αναμόρφωση του συστήματος υγείας. Αλλά και τα εργαλεία που έχει η Πολι-

τεία στη διάθεσή της για να προχωρήσει με ταχύτητα στις απαιτούμενες αλλαγές. Αυτό φαντάζομαι και η Πολιτεία θα έπρεπε να το επιθυμεί και να το επιδιώκει.

Με τον πρωθυπουργό ποια είναι η α-τζέντα;Ιδιαιτέρως σε ό,τι αφορά στον πρωθυ-

πουργό, έχουμε υποβάλει αίτημα και εί-μαστε έτοιμοι, ανά πάσα στιγμή, να πα-ρουσιάσουμε την πορεία και κυρίως την προοπτική της φαρμακοβιομηχανίας στην Ελλάδα, ως του δεύτερου εξαγωγικού κλά-δου της χώρας, αλλά και τη δέσμη των προ-τάσεών μας για την ενίσχυση του κοινωνι-κού κράτους και την ανάπτυξη της χώρας μέσω προσέλκυσης κονδυλίων για έρευνα και αξιολόγηση νέων φαρμάκων (μέσω τρι-πλασιασμού των κλινικών δοκιμών φαρμά-κων που βρίσκονται στο προεγκριτικό στά-διο από 80 εκατ. ευρώ, που είναι σήμερα, στα 250 εκατ. ευρώ μέχρι το 2018).

Η υλοποίηση βέβαια αυτών των προ-τάσεων προϋποθέτει τη δημιουργία ενός σταθερού και προβλέψιμου περιβάλλο-ντος, χωρίς αιφνιδιασμούς και επιβολή α-ποσπασματικών μέτρων, που είναι εξάλ-λου και το βασικό μας αίτημα. Πέραν των άλλων, θεωρούμε χρέος μας να είμαστε ε-νεργά παρόντες στην εθνική προσπάθεια, πιστεύοντας πάντα ότι με συνεννόηση και οργανωμένη συνεργασία η Ελλάδα μπο-ρεί να τα καταφέρει. Προστατεύοντας στο μεταξύ τα κοινωνικά αγαθά και λειαίνο-ντας όσο μπορούμε τις ανισότητες στα θε-μελιώδη δικαιώματα, όπως αυτό της ισότι-μης πρόσβασης όλων σε ένα βιώσιμο και δίκαιο σύστημα υγείας.•••

Όσον αφορά στο τι θα

προκύψει με τη λειτουργία

εταιρειών, μπορώ να σας

πω, μετά λόγου γνώσεως, ότι

αναμένονται εξελίξεις στον

χώρο μας

16

Ρ Ε Π Ο Ρ Τ Α Ζ

/ Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2016

Τον θεμέλιο λίθο μιας μεγαλειώδους τεχνολογικής επανάστασης που εγκαθιδρύε-ται το 2016 –και αναμένεται να κορυφωθεί στα επόμενα χρόνια– στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης περιγράφει πρόσφατη έρευνα του Health Research Institute της PricewaterhouseCoopers, επισημαίνοντας πως για πρώτη φορά ε-

κατομμύρια καταναλωτές θα αποκτήσουν πρόσβαση σε υπηρεσίες e-health.

Μολονότι το 2016 αποτελεί χρονιά εκλο-γών και η τιμολόγηση φαρμάκου αποτελεί βασικό ζήτημα της προεκλογικής εκστρα-τείας, η έρευνα που πραγματοποιήθηκε το φθινόπωρο του 2015 σε 1.000 ενηλίκους στις ΗΠΑ αποκαλύπτει μια σειρά σοβαρών ζητημάτων καινοτομίας. Η συμβουλευτική

μέσω video, οι εφαρμογές app για την υ-γεία και η χρήση των smartphones ως δι-αγνωστικών εργαλείων αποτελούν μερικές από τις εκ βάθρων αλλαγές που αναμένε-ται να καταγραφούν και σταδιακά να εξα-πλωθούν σε παγκόσμιο επίπεδο.

Ταυτόχρονα, οι αλλαγές αποτελούν πρό-

e-HEALTH

Ψηφιακή ΥγείαΟι προκλήσεις της υγειονομικής περίθαλψης το 2016

του Κοσμά Ζακυνθινού

• Έ ρ ε υ ν α τ ο υ H e a l t h R e s e a r c h I n s t i t u t e

τ η ς P r i c e w a t e r h o u s e C o o p e r s

• Έ κ θ ε σ η τ η ς D e l o i t t e

17

18



κληση για τους κλινικούς γιατρούς, καθώς στα καθήκοντά τους ενσωματώνονται μια σειρά παραμέτρων που αφορούν ψηφια-κές αναλύσεις δεδομένων στα σχέδια θε-ραπείας τους, διεξαγωγή ηλεκτρονικών επισκέψεων σε ασθενείς, ακόμη και ειδο-ποιήσεις μέσω απομακρυσμένων συσκευ-ών που αφορούν την παρακολούθηση α-σθενών ακόμη και μετά το εξιτήριό τους. Ο χάρτης της ιατροφαρμακευτικής περί-θαλψης έχει αλλάξει ριζικά τα τελευταία χρόνια, με τη χρήση των εφαρμογών μέ-σω smartphones που αφορούν την υγεία να έχει διπλασιαστεί την τελευταία διετία (από 16% σε 32%).

Οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις στρέ-φονται στην ανάπτυξη νέων επιχειρημα-τικών μοντέλων, τα οποία αλληλεπιδρούν

με τον ασθενή και τον γιατρό σε ολόκληρο τον κύκλο ζωής του προϊόντος. Στόχος των μοντέλων αυτών είναι να αλλάξουν προς το καλύτερο τις παρεχόμενες υπηρεσίες υγει-ονομικής περίθαλψης σε όποιο βαθμό εί-ναι αυτό εφικτό.

Νέα έκθεση της Deloitte, στην οποία α-ναλύονται τα χαρακτηριστικά και οι τάσεις του τομέα της υγείας για το 2016, επισημαί-νεται ότι η καθαρή παρούσα αξία (NPV) της παραγωγής της φαρμακευτικής βιομηχα-νίας σημείωσε άνοδο της τάξεως του 46% την περίοδο 2013-2014, σε ένα εκτιμώμενο σύνολο 418,5 δισ. δολ. ως πιθανών μελλο-ντικών εσόδων.

Ωστόσο, οι δαπάνες για έρευνα και ανά-πτυξη εκτιμάται ότι θα αυξηθούν μόλις κατά 2,4% από το 2013 ώς το 2020, φθάνοντας τα 162 δισ. δολ. Οι αναλυτές εκτιμούν ότι

ο κλάδος θα συνεχίσει να αντιμετωπίζει τις προκλήσεις για την ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων που θα συμβάλουν στον περιορι-σμό του κόστους της Υγείας. Για τον λόγο αυτό, τονίζουν ότι εν καιρώ θα γίνουν πιο διακριτά τα οφέλη των νέων αυτών επιχει-ρηματικών μοντέλων.

Η συγκέντρωση των ιατρικών δεδομένων των ασθενών, τα λογισμικά ανάλυσης με-γάλου όγκου πληροφοριών, η αξιοποίηση της τεχνολογίας των smartphones στην Υ-γεία καθώς και οι ψηφιακές λύσεις που ε-νισχύουν το έργο των επαγγελματιών υγεί-ας δημιουργούν ζήτηση για νέες υπηρεσίες στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης.

Τα νέα επιχειρηματικά μοντέλα προσα-νατολίζονται έτσι στη βελτίωση των αποτε-λεσμάτων για τους ασθενείς, με τη μείωση

των πιθανοτήτων ιατρικού σφάλματος, κα-θώς και στην ανακάλυψη και διάθεση εξα-τομικευμένων θεραπειών, στην επιρροή της συμπεριφοράς των ασθενών για την υιοθέ-τηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής και στην καλύτερη διαχείριση της δημόσιας υγείας.

Είναι πολλές οι εταιρείες του κλάδου σε διάφορες χώρες που φαίνεται ότι αναπτύσ-σουν το business model τους. Η έκθεση α-ναφέρεται σε ορισμένες, μεταξύ των οποί-ων συγκαταλέγονται η Σιγκαπούρη, η Κίνα και η Αυστραλία, που επιδιώκουν να απο-τελέσουν το κέντρο καινοτομίας στον χώρο της βιοτεχνολογίας.

Η Αυστραλία άλλαξε τη φορολόγηση για τις νεοφυείς επιχειρήσεις (startups), ώ-στε να προσελκύσει το ενδιαφέρον και τις δραστηριότητες για νέες ανακαλύψεις. Η Σιγκαπούρη, από την άλλη, επενδύει με-

Σημάδια τεχνολογικής

επανάστασης στην υγειονομική

περίθαλψη το 2016

19

γάλα ποσά σε ένα cluster βιοτεχνολογίας, ενώ ορισμένες φαρμακευτικές εταιρείες στη Νοτιοανατολική Ασία διαμορφώνουν το προϊοντικό χαρτοφυλάκιό τους, προκει-μένου να ανταποκριθούν στις ανάγκες των επαγγελματιών υγείας, παρέχοντας ογκο-λογικά φάρμακα σε νοσοκομεία με υψη-λά ποσοστά ιατρικού τουρισμού καθώς και εμβόλια σε επαρχιακές κλινικές.

Εξαγορές-συγχωνεύσεις

Ωστόσο, στις 10 σημαντικότερες αλλα-γές, δηλαδή αυτές με τον μεγαλύτερο α-ντίκτυπο στη βιομηχανία της υγειονομικής περίθαλψης για το 2016, σύμφωνα με την έρευνα του Health Research Institute της PricewaterhouseCoopers, περιλαμβάνεται

και το πεδίο των συγχωνεύσεων, καθώς την παρελθούσα χρονιά (2015) καταγράφηκαν αξιόλογες συνενώσεις δυνάμεων.

Στο πλαίσιο αυτό συνηγορεί και έρευνα της Ernst & Young, επισημαίνοντας πως το πρόσφατο κύμα συγχωνεύσεων και ε-ξαγορών (Σ&Ε) αναμένεται να συνεχιστεί και φέτος, καθώς το 59% των διεθνών ε-πιχειρήσεων σχεδιάζουν εξαγορές μέσα στους επόμενους 12 μήνες. Μάλιστα, η 13η έκδοση του Global Capital Confidence Barometer κατέγραψε τα υψηλότερα επί-πεδα διάθεσης για εξαγορές στη διάρκεια της εξαετούς ιστορίας της, διαπιστώνοντας ότι η αγορά έχει ενισχυθεί από τις ιστορι-κά υψηλές αξίες συμφωνιών το 2015 και προβλέπει περαιτέρω ανάπτυξη το 2016.

Με τη συνολική αξία των συμφωνιών διε-θνώς να έχει αυξηθεί έως και 35% έναντι του

2014 και μεγάλες συμφωνίες (Megadeals) συνολικής αξίας άνω των 10 δισ. δολ. να έχουν ήδη ανακοινωθεί το 2015, η περαι-τέρω ενίσχυση της αγοράς Σ&Ε, σύμφω-να με τους αναλυτές, πρέπει να θεωρεί-ται δεδομένη.

Τέσσερα στα πέντε στελέχη (83%) αναμέ-νουν ενίσχυση της δραστηριότητας. Η θετι-κή αυτή ψυχολογία ενισχύεται και από τον μεγάλο αριθμό συμφωνιών που βρίσκο-νται σε στάδιο προετοιμασίας, καθώς το 55% των επιχειρήσεων αναφέρουν ότι ε-ξετάζουν τρεις ή περισσότερες συμφωνίες. Άλλωστε, το σημερινό περιβάλλον ενισχύει τη διάθεση για Σ&Ε. Τα στελέχη των επιχει-ρήσεων εμφανίζονται πιο βέβαια από κά-θε άλλη φορά τα τελευταία έξι χρόνια για την ποιότητα και τον αριθμό των ευκαιρι-

ών για συμφωνίες αλλά και για το ενδεχό-μενο ολοκλήρωσης συμφωνιών.

Παρά όμως την αυξημένη διάθεση για ε-ξαγορές, οι ανησυχίες για μια ενδεχόμενη υπερθέρμανση της αγοράς μετριάζονται α-πό τους αυστηρούς όρους των συμφωνιών. Τα στελέχη επιδεικνύουν σύνεση στην προ-σέγγιση των Σ&Ε, υιοθετώντας μια μακρο-πρόθεσμη θεώρηση και αξιολογώντας τις συμφωνίες πιο προσεκτικά από ποτέ, κά-νοντας πίσω όποτε είναι απαραίτητο. Αυ-τό αντανακλάται στο γεγονός ότι σχεδόν τα τρία τέταρτα (73%) των ερωτηθέντων έχουν αποσυρθεί από συμφωνίες στη διάρκεια των τελευταίων 12 μηνών, επειδή δεν εναρ-μονίζονταν πλήρως με τη στρατηγική τους.

Η συνεχιζόμενη σύγκλιση των κλάδων της οικονομίας αναμένεται να επιταχύνει τον ρυθμό των συμφωνιών Σ&Ε. Σχεδόν οι

Διπλασιάστηκε η χρήση

εφαρμογών για την Υγεία την

τελευταία διετία

20



μισές από τις σχεδιαζόμενες επενδύσεις (48%) είναι διακλαδικές, με τις επιχειρή-σεις να επιδιώκουν να αναπτύξουν ανταγω-νιστικά πλεονεκτήματα, καθώς οι νέες τε-χνολογίες επηρεάζουν τα πάντα, από την παραγωγή ώς τις υπηρεσίες.

Οι διασυνοριακές εξαγορές αναμένε-ται να κυριαρχήσουν στην αγορά Σ&Ε, με το 70% των ερωτηθέντων να εξετάζουν μη εγχώριες συμφωνίες. Σχεδόν το ένα τρίτο (29%) των ερωτηθέντων σχεδιάζουν να επι-κεντρωθούν σε διασυνοριακές συμφωνίες κοντά στη βάση της επιχείρησης, ενώ το 41% επιδιώκουν συμφωνίες ακόμη πιο μακριά.

Σε σύγκριση με το προηγούμενο εξάμη-νο, ένα μεγαλύτερο ποσοστό ερωτηθέντων (40% έναντι 35%) σχεδιάζουν σήμερα να διοχετεύσουν τουλάχιστον το 10% των δια-θέσιμων προς επένδυση κεφαλαίων στις α-ναδυόμενες αγορές. Ωστόσο, η πλειοψηφία των κεφαλαίων θα επενδυθεί στις αναπτυγ-μένες αγορές. Σημαντική αύξηση παρατη-ρείται πάντως ως προς το ποσοστό των στε-λεχών που σκοπεύουν να προχωρήσουν σε εξαγορές στην ευρωζώνη (26%).

Προκλήσεις

Παρά τη σημαντική μεταβλητότητα των αγορών στο διάστημα κατά το οποίο διεξή-χθη η έρευνα, οι επιχειρήσεις παραμένουν αισιόδοξες για την ολοκλήρωση συμφωνι-ών σε αυτό το μακροοικονομικό περιβάλ-λον. Η οικονομική εμπιστοσύνη παραμένει σταθερά ισχυρή, στα επίπεδα του προηγου-μένου εξαμήνου, με το 83% των στελεχών να εμφανίζονται αισιόδοξα για την παγκό-σμια οικονομία.

Οι επιχειρήσεις παραμένουν βέβαια σε εγρήγορση σε σχέση με ενδεχόμενες προ-

κλήσεις, λαμβάνοντας υπόψη το ενδεχόμε-νο οικονομικών αντιξοοτήτων. Το ένα τρίτο (29%) των ερωτηθέντων αναφέρουν την αυ-ξημένη παγκόσμια και περιφερειακή πολι-τική αστάθεια ως τον μεγαλύτερο επιχειρη-ματικό κίνδυνο. Το ένα τέταρτο (24%) των ερωτηθέντων αναφέρουν την αβεβαιότητα που συνδέεται με την αστάθεια στις ισοτι-μίες των νομισμάτων και τις τιμές των βα-σικών εμπορευμάτων. Είναι αξιοσημείωτο πως το 24% των στελεχών αναφέρουν την οικονομική και πολιτική κατάσταση στην ευρωζώνη ως σημαντική απειλή, ποσοστό μεγαλύτερο από εκείνο όσων αναφέρουν την επιβράδυνση της ανάπτυξης στις ανα-δυόμενες αγορές (18%).

Η Υγεία το 2015

Σταδιακά σημεία βελτίωσης παρουσία-σε το 2015 η κατάσταση της ιατροφαρμα-κευτικής περίθαλψης στην Ευρώπη, παρά την ανησυχία για υφεσιακά μέτρα, λόγω της οικονομικής κρίσης, της γήρανσης του πληθυσμού και των προσφυγικών ροών.

Στην Ελλάδα, ωστόσο, η Υγεία καταγρά-φει σταδιακή πτώση τα τελευταία χρόνια, καταφέρνοντας να σταθεροποιηθεί στις τε-λευταίες θέσεις της σχετικής λίστας, σύμφω-να με τα στοιχεία της ετήσιας μελέτης Euro Health Consumer Index (EHCI). O EHCI αναλύει την εθνική παροχή υγείας βάσει 48 δεικτών, όπως δικαιώματα των ασθενών και πληροφόρηση, πρόσβαση στη θερα-πεία, θεραπευτικά αποτελέσματα, εύρος και έκταση των υπηρεσιών, πρόληψη και χρήση φαρμακευτικών προϊόντων.

Οκτώ χώρες –όλες δυτικοευρωπαϊκές– πέ-τυχαν σκορ πάνω από 800 βαθμούς (στους 1.000). Πρωταθλήτρια μεταξύ των 35 κρα-

Η καθαρή παρούσα

αξία της παραγωγής της

φαρμακευτικής βιομηχανίας

αυξήθηκε κατά 46%

Ο ι δαπάνες για

έρευνα και ανάπτυξη

εκτιμάται ότι θα

αυξηθούν μόλις κατά

2,4%

21

τών που εξετάζει η μελέτη συνεχίζει να είναι η Ολλανδία, η μόνη χώρα που εξασφαλίζει περισσότερους από 900 πόντους. Ακολου-θούν η Ελβετία, η Νορβηγία, η Φινλανδία και το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο, η Γερμα-νία και η Ισλανδία.

Η Ελλάδα βρέθηκε και το 2015 στην 28η θέση με 577 βαθμούς, ενώ την ακολουθούν η Λετονία, η Σερβία, η Βουλγαρία, η Ρου-μανία, η Αλβανία, η Πολωνία και το Μαυ-ροβούνιο. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός πως τα Σκόπια βρίσκονται στη 18η θέση της κατάταξης.

Δαπάνες

Η Ελλάδα κατέγραψε μια δραματική μεί-ωση στις κατά κεφαλήν δαπάνες υγείας, κα-τά 28% μεταξύ των ετών 2009 και 2011, με μια αύξηση όμως κατά 1% το 2012.

«Πρόκειται για έναν απολύτως μοναδικό αριθμό για την Ευρώπη» τονίζουν οι συγγρα-φείς της μελέτης, προσθέτοντας πως μετα-ξύ των χωρών «που αναγνωρισμένα επλή-γησαν από την οικονομική κρίση, όπως η Πορτογαλία, η Ιρλανδία, η Ισπανία, η Ι-ταλία, η Εσθονία, η Λετονία, η Λιθουανία κ.λπ., κανένα άλλο κράτος δεν έχει κατα-γράψει μεγαλύτερη πτώση στις δαπάνες υ-γείας, πέραν μιας προσωρινής αναστολής της τάξεως του <10%».

Βέβαια, οι συντάκτες διατηρούν τις επι-φυλάξεις τους για τα στοιχεία που διαθέτει η χώρα μας. «Υπάρχει, πιθανώς, ρίσκο η μείωση 28% να είναι τόσο ακριβής όσο τα στοιχεία του προϋπολογισμού που έβαλαν την Ελλάδα στο ευρώ» αναφέρουν χαρα-κτηριστικά. Όπως τονίζουν, η χώρα μας έ-χει σημαντικά αλλάξει την παραδοσιακή της συνήθεια να υιοθετεί, νωρίς και με προθυ-

μία, νέα φαρμακευτικά προϊόντα και έχει καταστεί πιο αυστηρή. Παρόλα αυτά, μέ-χρι και το 2012 είχε την 3η μεγαλύτερη κα-τά κεφαλήν κατανάλωση φαρμακευτικών προϊόντων στην Ευρώπη σε αξίες.

Φάρμακα-γιατροί

Το φαινόμενο αυτό εξηγείται εν μέρει από την απροθυμία αποδοχής των γενό-σημων προϊόντων. «Φαίνεται πως φαρμα-κοποιοί (και γιατροί;) δεν ενδιαφέρονται να επικοινωνήσουν στους ασθενείς ότι τα γενόσημα είναι ισότιμα των πρωτότυπων φαρμάκων. Αυτό που άλλαξε στην Ελλά-δα είναι η ετοιμότητα στην υιοθέτηση νέων φαρμάκων» σημειώνεται στη μελέτη. Επι-μέρους δείκτης της ανάλυσης, αυτός που αφορά τα νέα φάρμακα για την αρθρίτι-δα, αποδεικνύει ότι η Ελλάδα σε ορισμέ-νες περιπτώσεις έχει δραστικά αλλάξει την προηγούμενη γενναιόδωρη αντιμετώπισή της στην εισαγωγή καινοτόμων, ακριβών φαρμάκων. Επίσης, η Ελλάδα παραμένει πρώτη στην Ευρώπη με μεγάλη διαφορά στον αριθμό γιατρών ανά κάτοικο, ενώ έ-χει και τον υψηλότερο αριθμό φαρμακο-ποιών κατά κεφαλήν. Ωστόσο, η εικόνα της ελληνικής υγειονομικής περίθαλψης δεν δείχνει κανένα είδος υγιούς ανταγωνι-σμού για την παροχή υψηλού επιπέδου υ-πηρεσιών υγείας.

Καταλήγοντας, η έκθεση αναφέρει ότι «φαίνεται σχεδόν υπερφυσικό η Ελλάδα να μπορέσει να κρατήσει τον τεράστιο α-ριθμό γιατρών και φαρμακοποιών (έκθε-ση από το 2013 δίνει περισσότερους από 6 γιατρούς ανά 1.000 κατοίκους), εκτός αν υποστούν πολύ σημαντική μείωση του εισο-δήματος».•••

Αναλυτές προβλέπουν

εξαγορές-συγχωνεύσεις και τη

νέα χρονιά



Αυστηρός με την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στην αντιμετώπιση της γρίπης και με την εμβολιαστική «ασυνειδησία» των επαγγελματιών υγείας, αλλά και αισιόδοξος για την αποτελεσματικότητα των δράσεων, εμφανίζεται ο Ι-ωάννης Μπασκόζος μιλώντας στο PhB για την πολιτική του Υπουργείου Υ-

γείας στον τομέα των εμβολίων. Ο γενικός γραμματέας Δημόσιας Υγείας επεξεργά-ζεται μια καμπάνια υπέρ του εμβολιασμού, υπογραμμίζοντας τα χαμηλά ποσοστά που καταγράφονται στη χώρα μας και την επίπτωση της κρίσης στις εμβολιαστικές μας συνήθειες. Μάλιστα, προαναγγέλλει μια στενότερη συνεργασία με την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, με στόχο την επεξεργασία του προγράμματος, και παρα-θέτει το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης και εφαρμογής του Εθνικού Σχεδίου Δρά-σης για την Υγεία Προσφύγων και Μεταναστών. Ο γενικός γραμματέας δεν διστάζει να μιλήσει για ενδεχόμενη παραγωγή εμβολίων στη χώρα, ενώ αποκαλύπτει το αί-τημα του Υπουργείου Υγείας για την εξαίρεση των εμβολίων από τη φαρμακευτική δαπάνη και την αντίδραση των δανειστών...

Την ανάγκη εντατικοποίησης των δράσεων ενίσχυσης της εμβολιαστικής συνείδησης των Ελλήνων διέγνωσε και ο γενικός γραμματέας Δημόσιας Υγείας, αναγνωρίζοντας τις αδυναμίες και προαναγγέλλοντας τις μετέπειτα κινήσεις της Αριστοτέλους

ΙΩΆΝΝΗΣ ΜΠΆΣΚΌΖΌΣ*

Εκστρατεία για τα εμβόλια

*Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Υγείας

Συνέντευξη: Βασιλική ΑγγουρίδηPhotos: Θεόδωρος Αναγνωστόπουλος

23



Κύριε Μπασκόζο, ο Φεβρουάριος ση-μαδεύεται από την κορύφωση της ε-πιδημίας της γρίπης, η οποία έχει κο-στίσει τη ζωή σε δεκάδες συμπολίτες μας. Από τη μια υπάρχει, σαφώς, το θέμα της έλλειψης κλινών ΜΕΘ, από την άλλη όμως διαπιστώνεται ότι η συντριπτική πλειονότητα όσων νοση-λεύθηκαν με γρίπη ήταν ανεμβολία-στοι και, ως επί το πλείστον, ανήκαν σε ομάδες υψηλού κινδύνου. Τι επί-πεδο προετοιμασίας για την επιδημία υπήρξε, για να παροτρυνθούν οι πο-λίτες να εμβολιαστούν και να ενισχυ-θεί η εμβολιαστική τους συνείδηση;Το θέμα της γρίπης απασχολεί την κοι-

νωνία κάθε χρόνο. Η εποχιακή έξαρσή της είναι δεδομένη. Σύμφωνα με τα μέχρι στιγ-μής στοιχεία, υπάρχει ελαφρώς αυξημένος αριθμός κρουσμάτων γρίπης, αλλά σε ό,τι αφορά τους συμπολίτες μας που κατέληξαν ο αριθμός είναι περίπου ίδιος. Επίσης, δεν υπάρχει ανησυχία σε ό,τι αφορά το στέλε-χος του ιού, πιθανές μεταλλάξεις κ.ο.κ. Το εμβόλιο που υπάρχει, λοιπόν, καλύπτει την παρούσα εποχιακή έξαρση της γρίπης. Από εκεί και πέρα, υπάρχουν τα γνωστά χρόνια προβλήματα. Αν θέλω να είμαι τυπικός, σαν ένας υπηρεσιακός γραφειοκράτης, που γνω-ρίζετε πως δεν είμαι, θα μπορούσα να πω «ναι, όλα έχουν γίνει καλά, από 1η Δεκέμ-βρη έβγαλα την εγκύκλιο, την υπέγραψα, για τους εμβολιασμούς και τα μέτρα προ-στασίας». Ωραία, όλα έγιναν. Αλλά δεν εί-μαι ευχαριστημένος και δεν είμαι ευχαρι-στημένος από την ανταπόκριση που έχει η προσπάθεια που κάνουμε σαν Γενική Γραμ-ματεία Δημόσιας Υγείας και δεν είμαι ευχα-ριστημένος από τον τρόπο που έχει περά-σει στον κόσμο αλλά και στους λειτουργούς

της υγείας η αναγκαιότητα για εμβολιασμό κατά της γρίπης σε συγκεκριμένες ομάδες επαγγελματικές, αλλά και σε συγκεκριμέ-νες κατηγορίες ατόμων υψηλού κινδύνου. Έχουμε πρόβλημα…Μια εγκύκλιος είναι αρκετή, όμως; Μήπως

το υπουργείο θα έπρεπε να έχει σχεδι-άσει και μια ενημερωτική εκστρατεία; Θα υπάρξει ένας τέτοιος σχεδιασμός;Θέτετε ένα πολύ λεπτό ζήτημα. Σε μια

ευνομούμενη και καλά λειτουργούσα Πο-λιτεία, η εγκύκλιος θα έπρεπε να είναι αρ-κετή, γιατί η εγκύκλιος δεν θα έπρεπε να μένει εγκύκλιος, αλλά θα έπρεπε να λαμ-βάνεται υπόψη από όλους εκείνους στους οποίους απευθύνεται, που θα έπρεπε να κάνουν τη δουλειά τους, δηλαδή αυτοί να κάνουν την καμπάνια στους χώρους εργα-σίας και όπου πρέπει. Έτσι θα έπρεπε να γίνεται. Επειδή όμως δεν γίνεται, εγώ ανα-λαμβάνω το μερίδιο που μου αναλογεί και λέω ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα, και μαθαίνουμε από την εμπειρία. Τι θέλω να πω: όταν έχουμε στοιχεία ότι μόνο το 10% των επαγγελματιών υγείας είναι εμβολια-σμένο και μόνο το 14% του πληθυσμού έ-χει εμβολιαστεί, καταλαβαίνετε ότι δεν εί-μαστε εντάξει. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να προκληθεί ένας πανικός και μια υπερ-βολική χρήση των εμβολίων, δηλαδή όλοι να κάνουν εμβόλιο. Δεν θέλουμε να περά-σει αυτό το μήνυμα. Όμως, οι επαγγελματί-ες υγείας που έχουν ευθύνη για τη μετάδο-ση του ιού και σε αυτούς που θεραπεύουν ή στους χώρους που δουλεύουν, αλλά και οι ομάδες υψηλού κινδύνου που απειλούνται από την κακή έκβαση της γρίπης, λόγω της ύπαρξης άλλων προβλημάτων, είναι καλό να εμβολιάζονται. Ξέρετε γιατί λέω «είναι καλό»; Γιατί, νομικά, δεν μπορώ να το επι-

Όταν μόνο το 10% των

επαγγελματιών υγείας και

το 14% του πληθυσμού

έχει εμβολιαστεί, δεν

είμαστε εντάξει

Υπάρχει και

ένας δυνατός

«ανταγωνιστής» σε

αυτήν την προσπάθεια,

το λεγόμενο

αντιεμβολιαστικό

κίνημα

25

βάλω να εμβολιάζονται, και αυτό θέλω να είναι σαφές. Από την άλλη μεριά, δυστυχώς, υπάρχει και ένας δυνατός «ανταγωνιστής» σε αυτήν την προσπάθεια και αναφέρομαι στην «έξαρση» των απόψεων –κατά τη γνώ-μη μου μη ορθολογικών– του λεγόμενου α-ντιεμβολιαστικού κινήματος. Παραδέχομαι ότι παίζονται συμφέροντα με τα εμβόλια, παραδέχομαι ότι κάποιοι ενδιαφέρονται να πουλήσουν όσο το δυνατόν περισσότε-ρα, και υπάρχουν και υποψίες ότι κάποιες στιγμές έγιναν υπερβολές. Όμως, αυτό σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι πρέπει να καταργηθεί η λογική της πρόληψης και του εμβολιασμού. Διότι η ανθρωπότητα έχει αλλάξει, και έχουν εξαφανιστεί λοιμώδη νο-σήματα που θερίζανε τον κόσμο ακριβώς ε-πειδή υπήρξαν τα εμβόλια, δεν πρέπει να τα ξεχνάμε αυτά τα πράγματα, δεν πρέπει να γυρίζουμε σε εποχές που τις έχουμε ξε-περάσει. Διότι μπορεί να μην το έχουν κα-ταλάβει οι συμπολίτες μας ή μπορεί να το έχουν ξεχάσει και οι επαγγελματίες υγείας, νοσήματα που έχουν εξαφανιστεί, εάν το ε-πίπεδο εμβολιασμού συνολικά, και όχι μό-νο σε μία χώρα, αλλά στις χώρες που υπάρ-χει πρόβλημα, πέσει κάτω από ένα σημείο μπορεί να εμφανιστούν πάλι, και αν εμφα-νιστούν πάλι και το επίπεδο του εμβολιασμού δεν είναι αυτό που πρέπει, τότε μπορεί να έχουμε προβλήματα μεγάλα.Τι αντίμετρα ετοιμάζει, λοιπόν, το υ-

πουργείο εναντίον του αντιεμβολια-στικού κινήματος;Η αλήθεια είναι ότι έχω σκεφτεί μια ολό-

κληρη καμπάνια. Θα την οργανώσουμε σε συνεργασία με την Εθνική Επιτροπή Εμβο-λιασμού αλλά και με όλες τις επιστημονικές εταιρείες που εμπλέκονται στο θέμα, χωρίς εξαιρέσεις και χωρίς αποκλεισμούς. Νομί-ζω ότι οι ζώνες υψηλής θεαματικότητας και ακροαματικότητας της τηλεόρασης και των ραδιοφώνων, ως έχουν υποχρέωση, πρέ-πει δωρεάν να δημοσιεύουν και να ανα-δεικνύουν τα σποτάκια που εμείς έχουμε υποχρέωση να φτιάξουμε, σε συνεργασία βέβαια με τους εμπλεκόμενους φορείς για αυτά τα ζητήματα. Δεν έχουμε κάνει καλή δουλειά μέχρι τώρα σε αυτό.Άρα, πρόκειται για έναν στόχο;

Είναι στόχος και προσωπική δέσμευση. Βέβαια, το πρόβλημα με τη γρίπη δεν είναι μόνο ο εμβολιασμός, είναι και τι κάνεις α-πό τη στιγμή που θα προσβληθεί κάποιος από τον ιό της γρίπης. Εδώ έγιναν πράγ-ματα φέτος. Πρώτον, ρυθμίσαμε το θέμα ώστε να μην πληρώνουν οι άρρωστοι που νοσηλεύονται σε νοσοκομεία και μονά-δες οι ίδιοι τις διαγνωστικές εξετάσεις για

τη γρίπη. Ήταν παράλογο, το λύσαμε, δεν θεωρούμε ότι κάναμε καμιά επανάσταση, αλλά οφείλαμε να το λύσουμε και το λύσα-με. Δεύτερον, διασφαλίσαμε κάτι που επί-σης έπρεπε να γίνεται, ότι θα γίνεται δω-ρεάν η διάθεση των αντιικών φαρμάκων σε αυτούς που πρέπει να τα πάρουν με τη συνταγογράφηση των ιατρών, δηλαδή με μηδενική συμμετοχή. Αυτονόητο, αλλά τίπο-τα δεν είναι αυτονόητο σε αυτήν τη χώρα, άρα έπρεπε να υπάρξει αυτή η ρύθμιση. Βέβαια, υπάρχει και το μεγάλο πρόβλημα με τα κρεβάτια των Μονάδων Εντατικής Θε-ραπείας, και σε αυτό έχουμε κάνει πράγ-ματα, αλλά δεν είναι να τα διαφημίζεις ό-ταν δεν λύνεις το πρόβλημα. Το βελτιώνεις το πρόβλημα, πράγματι είναι περισσότερα κρεβάτια αυτήν τη στιγμή σε λειτουργία από ό,τι ήταν πέρσι, πράγματι γίνεται μια πο-λύ μεγάλη προσπάθεια να προσληφθούν λειτουργοί της υγείας από όλο το προσωπι-κό για να λειτουργήσουν κρεβάτια που δεν λειτουργούν έως τώρα και πράγματι έχουν δοθεί περισσότερα κρεβάτια από τον ιδιω-τικό τομέα. Αυτά είναι συγκεκριμένα, απτά γεγονότα. Πάλι δεν φθάνουν όμως. Γιατί, αν σκεφτείτε, όπως μας λένε οι ειδικοί, οι «μοναδίστες» αλλά και οι διεθνείς στατιστι-κές, τα κρεβάτια εντατικής θεραπείας, σύμ-φωνα με κάποιες μελέτες, θα έπρεπε στη χώρα μας να είναι 3.000 –εγώ λέω 2.000– και εμείς δεν έχουμε ποτέ παραπάνω από 500, καταλαβαίνετε το τεράστιο πρόβλημα. Άρα, είναι στις σκέψεις ότι και αυτά πρέ-πει να τα βάλουμε σε μια πορεία επίλυσης.

Ποτέ δεν πρέπει να ξεχνάμε και τα μέτρα ατομικής υγιεινής, προφύλαξης και πρόλη-ψης, και οι οδηγίες που έχουμε βγάλει ανα-φέρονται και σε αυτά. Καλό είναι οι πολίτες να τα βλέπουν στη σελίδα του Υπουργείου Υγείας, διότι, αν δεν προσέξεις τον διπλα-νό σου, τη μετάδοση όταν αισθάνεσαι ότι μπορεί να έχεις γρίπη, τότε δεν γίνεται τί-ποτα... Βεβαίως, δεν μπορείς να απαγο-ρεύσεις να συχνάζει ο κόσμος σε πολυσύ-χναστα μέρη, να μην πηγαίνει στη δουλειά του, να μην πηγαίνει στον κινηματογράφο ή σε κλειστούς χώρους, αλλά είναι καλό ο καθένας να λαμβάνει μέτρα προσωπικής προφύλαξης, και είναι και δείγμα πολιτι-σμένης κοινωνίας.Στην άλλη βασική παράμετρο, το Ε-

θνικό Εμβολιαστικό Πρόγραμμα. Υπάρχουν στοιχεία για τα επίπεδα εμβολιασμών, έχει επηρεάσει η κρί-ση τις εμβολιαστικές μας συνήθειες; Δηλαδή παρατηρείται μείωση των παιδιών που κάνουν τα απαραίτη-τα εμβόλια;



Τα στοιχεία, τα οποία όμως δεν είναι ε-πίσημα για να μπορώ να σας τα ανακοι-νώσω, δείχνουν ότι υπάρχει μειωμένη προ-σέλευση, που οφείλεται και στην κρίση και στη φτώχεια και στις κακές συνθήκες ζωής, που αλλάζουν, και στη νοοτροπία των αν-θρώπων για το ποιες είναι οι προτεραιότητές τους. Επηρεάζονται και από μια «λογική», αυτήν στην οποία προαναφερθήκαμε, την αντιεμβολιαστική, «ότι δεν είναι ανάγκη, ότι τα εμβόλια κάνουν κακό, ότι υπάρχει μια συνωμοσία από πίσω, κάποιοι θέλουν να προωθήσουν τα εμβόλια». Αυτά είναι επικίν-δυνα για την κοινωνία μας. Δεν λέω ότι δεν είναι επικίνδυνη και η προσπάθεια κερδο-σκοπίας με πανικό ή υπερβολές. Ναι, αλ-λά τα εμβόλια –αυτά που η Πολιτεία και οι επιστημονικοί φορείς, με μεγάλη προσοχή, έχουν καθορίσει ως απαραίτητα– πρέπει να γίνονται. Όχι με την καταναλωτική έννοια, δηλαδή «βάλτε εμβόλια για να γίνονται ό-λα, απαραίτητα». Όχι, αυτά που πρέπει ό-μως να γίνονται. Δηλαδή το τριπλό και το τετραπλό δεν μπορούν να μη γίνονται στα παιδιά. Επίσης, το τριπλό και το τετραπλό, όσο μπορούμε –γιατί είναι μια δύσκολη υ-ποχρέωση να την αναλάβουμε, αλλά όσο μπορούμε– θα πρέπει να φροντίζουμε να τα κάνουμε και στα παιδιά των προσφύ-γων και των μεταναστών που προσέρχο-νται. Ως γενικός γραμματέας Δημόσιας Υ-γείας, αισθάνομαι ότι είναι ανάγκη να τα

χορηγούμε. Βεβαίως, μπορείς να πεις ό-τι αν κάθονται οι άνθρωποι αυτοί δύο

και τρεις ημέρες στη χώρα και εν συνεχεία μεταβαίνουν σε άλλη

χώρα, θα πρέπει να κάνουν τα εμβόλια στο κράτος τελι-

κής παραμονής. Σύμφω-νοι, αλλά και εμείς

πρέπει να το έχουμε στο

27

Τα εμβόλια που

η Πολιτεία και οι

επιστημονικοί φορείς

έχουν καθορίσει ως

απαραίτητα πρέπει να

γίνονται

μυαλό μας, σαν πολιτική δημόσιας υγείας.Υπάρχει κάποιο εμβολιαστικό πρόγραμ-

μα ειδικά για τα παιδιά των προσφύ-γων και των μεταναστών;Υπάρχουν προσπάθειες και πρωτοβου-

λίες από τις μη κυβερνητικές οργανώσεις, από εθελοντές και από κρατικούς φορείς. Όμως, θέλω να τονίσω ότι το πρώτο μου μέ-λημα –που αυτήν τη στιγμή βρίσκεται υπό επεξεργασία και σύντομα θα το έχουμε έ-τοιμο και καμαρώνουμε για αυτό– είναι το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Υγεία Προ-σφύγων και Μεταναστών. Θα έχει πρωτόκολ-λα, και στους απαραίτητους εμβολιασμούς θα αναφέρεται πότε, πού, πώς πρέπει να γίνονται. Υπάρχει μια έλλειψη συντονισμού και μερικές φορές υπάρχει και μια αυθαι-ρεσία, υπό την έννοια ότι δεν μπορεί όποιος θέλει, όπου θέλει και όποτε θέλει να κάνει εμβόλια σε κάποιους. Αυτά είναι ζητήματα που πρέπει να επιλύσουμε, αλλά καταλα-βαίνετε ότι μέσα στην κρίση και το μεγάλο πρόβλημα, αυτό που σε ενδιαφέρει είναι να εμπνεύσεις τους εθελοντές να προσφέρουν και όχι να τους βάλεις έλεγχο τέτοιο που θα τους κόψει αυτήν την έμπνευση. Άρα, πρέ-πει να τα συνδυάσουμε, δηλαδή η αυθαι-ρεσία πρέπει να σταματήσει, η έμπνευση και ο εθελοντισμός πρέπει να συνεχίσουν και να ενταθούν. Αλλά ο δημόσιος τομέας πρέπει να πάρει την ευθύνη.Πρόκειται για σχέδιο που θα υλοποιηθεί

σε συνεργασία με άλλα υπουργεία;Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Υγεία

Προσφύγων και Μεταναστών θα είναι πρω-τοβουλία του Υπουργείου Υγείας, αλλά πά-ντα με βάση τις προτεραιότητες που βάζει το Υπουργείο Μετανάστευσης, πού θα είναι οι πρόσφυγες, πώς θα τους υποδεχόμαστε, πώς θα τους φιλοξενούμε, πώς θα τους εξε-τάζουμε, και εμείς σε αυτές τις ανάγκες απα-ντούμε με τον τρόπο που θα τις καλύψουμε.Η συνεργασία μεταξύ σας είναι καλή;

Η συνεργασία είναι εξαιρετική, γιατί ο Γ. Μουζάλας είναι φίλος μου και συνάδελ-φος για πολλά χρόνια. Άρα, είναι παραπά-νω και από αδελφική η συνεργασία μας.Ετοιμάζεται, λοιπόν, αυτό το Σχέδιο για

Πρόσφυγες και Μετανάστες…Διαμορφώνεται και λαμβάνει υπόψη τους

πάντες. Μάλιστα, θα είναι έτοιμο σε έναν-δύο μήνες, η διαδικασία έχει ξεκινήσει, δεν θα κρατήσει επ’ αόριστον…Επεξεργάζεστε, σκέφτεστε πιθανές αλ-

λαγές, προσθήκες, αφαιρέσεις στο εμβολιαστικό πρόγραμμα, είτε για τα παιδιά είτε για τους ενήλικες;Δεν θέλω να περάσει κανένα βιαστικό μή-

νυμα. Βεβαίως, με την Εθνική Επιτροπή Εμ-βολιασμών, που θα τη βάλουμε να δουλεύει και σε μια άλλη βάση, και με περισσότερη μεταξύ μας συνεργασία, θα δούμε πάλι όλα τα επιστημονικά δεδομένα και θα αποφα-σίσουμε. Με βάση τα ακλόνητα επιστημο-νικά στοιχεία, με βάση τον σεβασμό των α-τομικών δικαιωμάτων, με βάση τις ανάγκες της δημόσιας υγείας, αλλά και με βάση τις οικονομικές δυνατότητες της χώρας. Όλα αυτά θα ληφθούν υπόψη, αλλά με προτε-ραιότητα στις ανάγκες της δημόσιας υγείας.Είχατε προαναγγείλει αλλαγές στα βι-

βλιάρια ασθενείας των παιδιών. Πού βρίσκεται η διαδικασία;Θα υλοποιηθεί. Πρόκειται για εργαλείο

και θα υπάρξει επικαιροποίηση.Προσφάτως, υπήρξαν και πάλι ελλείψεις

με εμβόλια. Αντιμετωπίστηκαν επαρ-κώς ή υπάρχει κίνδυνος να επανεμ-φανιστούν τα προβλήματα;Έχουν γίνει όλες οι κινήσεις για να μην

επαναληφθούν. Αλλά μερικά ζητήματα α-πό αυτά δεν είναι στο χέρι της ελληνικής κυβέρνησης, ούτε της Γενικής Γραμματείας να τα λύσει, γιατί οφείλονται σε πρόβλημα παραγωγής εμβολίων κεντρικό, σε παγκό-σμιο επίπεδο. Η επιστημονική κοινότητα το γνωρίζει. Το θέμα είναι ότι εμείς, σαν Γενική Γραμματεία Δημόσιας Υγείας, σαν Υπουρ-γείο Υγείας, γνωρίζοντας αυτό το παγκόσμιο πρόβλημα προσπαθούμε να βάλουμε τη χώ-ρα σε προτεραιότητα, ώστε να λαμβάνει τα απαραίτητα. Καλά τα έχουμε πάει, μέχρι στιγμής. Υπήρχαν ορισμένα προβληματά-κια, γρήγορα βρήκαμε τις αντικαταστάσεις των εμβολίων που δεν υπήρχαν. Νομίζω ό-τι μπορούμε να πούμε ότι καλά τα πήγα-



με. Αλλά θέλει συνεχή επαγρύπνηση, κα-θώς είναι συνεχές το πρόβλημα. Βέβαια, θα αποκατασταθεί η παραγωγική αλυσίδα αυτών των εμβολίων, και ελπίζω ότι δεν θα έχουμε άλλα προβλήματα.Υπάρχουν σκέψεις για στροφή σε μια ουσια-

στική παραγωγή εμβολίων στην Ελλάδα;Με χτυπάτε σε πολύ ευαίσθητη χορδή. Η

δική μου η φιλοδοξία είναι «ναι» και η γνώ-ση μου είναι ότι μπορεί να γίνει. Παστέρ, ΙΦΕΤ μπορούν να συνεργαστούν, αλλά δεν θεωρώ ότι στη χώρα μας –για να μη νομί-ζει και κανείς ότι πετάω στα σύννεφα– εί-ναι δυνατόν να παράξουμε πολλά εμβόλια ή τα πάντα. Δεν γίνεται σε μια μικρή χώρα, όπως η Ελλάδα. Αλλά μπορούν να γίνουν ουσιαστικά πράγματα. Μπορούμε, και θα κάνουμε. Και εμβόλια θα παράξουμε και για τις φυματίνες το συζητάμε, ακόμη και για συσκευασία και τυποποίηση σκευα-σμάτων. Ο ΙΦΕΤ θα αρχίσει να παίζει τον ρόλο του, αυτόν για τον οποίο δημιουργή-θηκε και τον οποίο έχασε στην πορεία, και η ηγεσία του η σημερινή, η οποία κατά τη γνώμη μου είναι πολύ σοβαρή και εμπνευ-σμένη, θα μας βοηθήσει να το κάνουμε.Στα «άχαρα», τα οικονομικά των εμβο-

λίων, μια και συμμετέχετε ενεργά στη διαπραγματευτική ομάδα, έχει το Υ-πουργείο Υγείας θέσει στους εκπρο-σώπους των δανειστών μας το ενδε-χόμενο εξαίρεσης της δαπάνης των εμβολίων από τη φαρμακευτική δα-πάνη και το clawback;Έχουμε σαν αίτημα, το οποίο θεωρούμε

απολύτως λογικό, να εξαιρεθεί η δαπάνη για τα εμβόλια από τη συνολική φαρμα-κευτική δαπάνη. Προσπαθούμε, αλλά σας ομολογώ ότι είναι δύσκολο. Ό,τι κακό έχει γίνει είναι δύσκολο να το διορθώσεις, είναι

πάντως σταθερή μας θέση. Όταν φύγουμε από τα δύσκολα και πολύ συγκεκριμένα και συζητήσουμε για τη συνολική φαρμακευτική πολιτική, γιατί φιλοδοξώ να τεθούν πρώτα οι σκέψεις μας για τη δική μας μεταρρύθμιση στην Υγεία και αυτές να ταιριάξουν με τις υ-ποχρεώσεις μας απέναντι στους Θεσμούς. Αλλά το ζητούμενο είναι να μην έρχεται η συνταγή απέξω έτοιμη, γιατί τότε είναι κατα-στροφική. Αυτό προσπαθούμε να κάνουμε και, ως έναν βαθμό, το επιτυγχάνουμε, σε κάποια σημεία δεν το επιτυγχάνουμε, γιατί είναι εκβιαστικές, μερικές φορές, οι τακτι-κές, αλλά είναι η σταθερή φιλοδοξία μας να πείσουμε για το δικό μας σχέδιο.Υπάρχει κάτι άλλο που θα πρέπει να πε-

ριμένουμε από την ηγεσία του Υπουρ-γείου Υγείας στον τομέα των εμβολίων;Θα πρέπει να ενισχύσουμε την καμπά-

νια για την πρόληψη, να κάνουμε πολύ συ-γκεκριμένη την πολιτική μας απέναντι στους εμβολιασμούς, να επηρεάσουμε την τακτική στις μονάδες υγείας και στους επαγγελματί-ες υγείας, με καμπάνια, με σεμινάρια, με ό-ποιον τρόπο. Και, βεβαίως, να καλύπτουμε, κατά το δυνατόν, δωρεάν τις μεγάλες ανά-γκες που προκύπτουν για τη θεραπεία της γρίπης, όπως η αντιική αγωγή, και οπωσδή-ποτε, η έγνοια μας η συνεχής, να αυξηθούν τα κρεβάτια στις ΜΕΘ, ώστε να μη χάνονται συνάνθρωποί μας. Σε ό,τι αφορά τον εμβολι-ασμό των ανασφαλίστων, το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να δικαιούνται οι ανασφάλι-στοι είναι να κάνουν εμβόλια, και αυτό εί-ναι κατοχυρωμένο απολύτως. Δεν πρόκει-ται για νέες εξαγγελίες, είναι μια σταθερή πολιτική, που πρέπει να την έχει κάθε ηγε-σία στο Υπουργείο Υγείας. Νομίζω ότι εμείς θα αφήσουμε κάτι καλύτερο από αυτό που βρήκαμε όταν ήρθαμε.•••

Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης

για την Υγεία Προσφύγων

και Μεταναστών θα

έχει πρωτόκολλα και

για τους απαραίτητους

εμβολιασμούς

Ο ΙΦΕΤ θα αρχίσει να

παίζει τον ρόλο του,

αυτόν για τον οποίο

δημιουργήθηκε και

τον οποίο έχασε στην

πορεία του

29ιανουάριος-φεβρουάριος 2016 5

συνεντεύξειςσυνεντεύξεις

ρεπορτάζρεπορτάζ

άρθραστελεχών

videovideo

παρουσιάσεις εταιρειώνπαρουσιάσεις εταιρειών

Ο δικτυακός τόπος www.insuranceworld.gr δημιουργήθηκε την 1η Δεκεμβρίου του 2009 με πρωτεύοντα στόχο να αποτελέσει χρήσιμο πληροφοριακό και επιχειρηματικό εργαλείο για τα στελέχη των ασφαλιστικών εταιρειών, τους ασφαλιστές, τους πράκτορες, τους διαμεσολαβούντες και τους μεσίτες, παρέχοντας ολοκληρωμένη και σφαιρική ενημέρωση για θέματα που άπτονται

της ιδιωτικής ασφάλισης.

Στόχος της συντακτικής του ομάδας είναι να ενημερώνει καθημερινά για όλες τις εξελίξεις και να λειτουργεί ως ανοιχτό φόρουμ διαλόγου, παρέχοντας τη δυνατότητα στους αναγνώστες του να σχολιάσουν την επικαιρότητα και να ανταλλάξουν απόψεις για σημαντικά ζητήματα της ιδιωτικής ασφάλισης αλλά και άλλων κλάδων, όπως η πολιτική, η οικονομία και η υγεία.

Στις βασικές ενότητές του συγκαταλέγονται οι στήλες: ασφαλιστικές ειδήσεις, διεθνείς ειδήσεις, συνεντεύξεις, editorial, εκπαίδευση, ανασφάλιστος, μετακινήσεις στελεχών, προϊόντα, πολιτική-οικονομία και υγεία.

Το portal έχει επανασχεδιαστεί, για να προσφέρει στον αναγνώστη εύκολη πλοήγηση και ενημέρωση, ενώ καθημερινά αποστέλλεται σε χιλιάδες αναγνώστες του newsletter, στο οποίο περιλαμβάνονται οι κυριότερες ειδήσεις για την ασφαλιστική βιομηχανία τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.

ΠΑΝΩ ΑΠΟ 1.000.000 PAGEVIEWS

ΠΑΝΩ ΑΠΟ 17.000 ΘΕΜΑΤΑ

συνεντεύξεις

135.000 ΜΟΝΑΔΙΚΟI ΕΠΙΣΚΕΠΤΕΣ

στοιχεία επισκεψιμότητας το 2015

ρεπορτάζάρθρα

στελεχώνvideo

παρουσιάσεις εταιρειών

Ό,τι ασφαλιστικό συμβαίνει «ανεβαίνει» στο

30

Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α


Ε Μ Β Ο Λ Ι Α Ρ Ε Π Ο Ρ Τ Α Ζ

Οι περισσότεροι θεωρούμε ότι τα εμβόλια αφορούν αποκλειστικά τα βρέφη και τα παιδιά. Η πραγ-ματικότητα όμως είναι ότι κάποιοι

συγκεκριμένοι εμβολιασμοί αφορούν τόσο τους εφήβους όσο και τους ενήλικες.

Δυστυχώς όμως η συνέχιση των εμβολι-ασμών κατά την ενήλικη ζωή παρουσιάζει ένα μεγάλο «κενό» σήμερα στην Ελλάδα. Είναι χαρακτηριστικό πως οι περισσότε-ροι αγνοούν τι εμβόλια έχουν κάνει ή πού βρίσκεται το βιβλιάριο υγείας στο οποίο είχαν καταγραφεί οι εμβολιασμοί τους. Α-νύπαρκτη οργάνωση και ανεπαρκείς πλη-ροφορίες αφήνουν σε πολύ μεγάλο πο-σοστό «ακάλυπτους» τους ενήλικες έναντι του τετάνου, της διφθερίτιδας, του κοκκύ-τη και άλλων πολύ σοβαρών και θανατη-

φόρων νοσημάτων, για τα οποία απαιτεί-ται είτε επαναληπτική δόση αν έχει γίνει η αρχική είτε εμβολιασμός αν δεν έχει γίνει ποτέ πριν.

Την ίδια ώρα, η οικονομική κρίση έχει προκαλέσει διαταραχή στην ομαλή λει-τουργία του προγράμματος εμβολιασμών των παιδιών και των εφήβων. Κάποιο πο-σοστό γονέων, παρότι τα εμβόλια μπορούν να χορηγηθούν δωρεάν από τις πρωτοβάθ-μιες δομές υγείας, καθυστερούν ή αμελούν να εμβολιάσουν τα παιδιά τους, είτε λόγω προσωπικών τους προβλημάτων, είτε για-τί έχασαν τη σειρά παρακολούθησης που είχαν συνηθίσει με τον παιδίατρό τους, εί-τε γιατί δυσκολεύονται να κλείσουν ραντε-βού στον Σταθμό Προστασίας Μάνας και Παιδιού (ΠΕΔΥ).

ΕΜΒΟΛΙΑΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Ποια εμβόλια πρέπει να κάνουν έφηβοι και ενήλικες

Ανύπαρκτη οργάνωση και ανεπαρκείς πληροφορίες αφήνουν «ακάλυπτους» τους ενήλικες

της Ιοκάστης Αλειφεροπούλου

• Οι απαραίτητοι εμβολιασμοί για ενήλικες και εφήβους

• Τι προβλέπει το Εθνικό Εμβολιαστικό Πρόγραμμα

31

32




Ποιοι είναι οι απαραίτητοι εμβολιασμοί για τους εφήβους

Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμ-βολιασμού, στην εφηβεία θα πρέπει να γί-νονται τα εξής εμβόλια:1. Η επαναληπτική δόση του 4πλού εμβολί-

ου για διφθερίτιδα-τέτανο-κοκκύτη-πολι-ομυελίτιδα (TdaP-IPV): Συστήνεται να γί-νεται στην ηλικία των 11-12 ετών και στα 13-18 έτη για άτομα που καθυστέρησαν να εμβολιαστούν.

2. Το 4δύναμο εμβόλιο για τον μηνιγγιτιδό-κοκκο (MCV4): Περιέχει τέσσερα στελέχη του (τα A, C, w135 και Y) και συνιστάται να γίνεται μία δόση του στην ηλικία των

11-12 ετών, ενώ άτομα που καθυστέρη-σαν να εμβολιαστούν συστήνεται να το κάνουν στα 13-18 έτη.

3. Το εμβόλιο του ιού των ανθρωπίνων θηλω-μάτων (HPV). Ο HVP είναι γνωστός και ως ο ιός που προκαλεί τον καρκίνο του τρα-χήλου της μήτρας. Τα εμβόλια HPV2 και HPV4 χορηγούνται σε 2 δόσεις με μεσοδι-άστημα 6 μηνών σε κορίτσια ηλικίας από 11 έως <15 ετών. Εφόσον η έναρξη του εμβολιασμού γίνει μετά τη συμπλήρωση του 15ου έτους, χορηγούνται 3 δόσεις εμβολίου.Σημειώνεται πως μέχρι και τα 18 έτη συ-

στήνεται να χορηγούνται εμβόλια στους εφή-βους που δεν εμβολιάστηκαν στην παιδική ηλικία, κατά το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολι-ασμού, για την ηπατίτιδα Α (κανονικά γίνεται στη γέννηση) και Β, το αδρανοποιημένο εμβό-λιο πολιομυελίτιδας (IPV), το εμβόλιο ιλαράς,

ερυθράς, παρωτίτιδας (MMR), το εμβόλιο της ανεμοβλογιάς (VAR) και το αντιφυματικό εμ-βόλιο ή mantoux (BCG). Επίσης, σε άτομα που ανήκουν σε ομάδες αυξημένου κινδύνου συστήνεται ο εμβολιασμός στην εφηβεία για αιμόφιλο influenza τύπου Β-Hib, πνευμονι-όκοκκο συζευγμένο-PCV13, πνευμονιόκοκκο πολυσακχαριδικό-PPSV23 και γρίπη, εφόσον δεν εμβολιάστηκαν κατά την παιδική ηλικία.

Ποια εμβόλια συστήνονται στους ενήλικες

Οι ειδικοί αναφέρουν ότι οι εμβολιασμοί στους ενήλικες είναι απαραίτητοι, γιατί η «ανοσία» του ανθρώπινου οργανισμού σε

συγκεκριμένες ασθένειες μειώνεται με τη φυσική διαδικασία της γήρανσης. Επιπλέ-ον, ασθένειες όπως ο διαβήτης, το άσθμα, ο καρκίνος, η ηπατική ανεπάρκεια, η καρ-διακή ανεπάρκεια, η νεφρική ανεπάρκεια και άλλοι παράγοντες, όπως τα στεροειδή, τα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα και η κα-κή διατροφή, καθιστούν ένα άτομο αδύνα-μο και ευπαθές σε ασθένειες.

Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμ-βολιασμού, οι ενήλικες (≥19 ετών) θα πρέ-πει να κάνουν τα εξής εμβόλια:

Εμβόλιο γρίπης: Γίνεται μία φορά τον χρόνο και κυρίως εφαρμόζεται σε άτο-μα που ανήκουν σε ομάδες αυξημένου κινδύνου (π.χ. άτομα που πάσχουν από άσθμα, χρόνια βρογχίτιδα κ.λπ.) και ε-νήλικες άνω των 60 ετών.

Η συνέχιση των

εμβολιασμών κατά την ενήλικη

ζωή παρουσιάζει ένα μεγάλο

«κενό» σήμερα στην Ελλάδα

33

Εμβόλιο τετάνου, διφθερίτιδας και ακυτταρικού κοκκύτη (Td/TdaP): Ο συγκεκριμένος εμβολιασμός θα πρέπει να γίνεται μία φορά κάθε 10 χρόνια ή όταν το άτομο υποστεί κάποιον τραυματισμό. Στην Ελλάδα κυκλοφορεί με προσθήκη και εμβολίου κατά της πολιομυελίτιδας.

Εμβόλιο ιλαράς, ερυθράς και πα-ρωτίτιδας (MMR): Τα άτομα που γεν-νήθηκαν πριν από το 1970 θεωρούνται άνοσα. Όσοι γεννήθηκαν από τότε και μετά, θα πρέπει να εμβολιαστούν με μία ή περισσότερες δόσεις MMR, εκτός και αν υπάρχει αντένδειξη ή επιβεβαιωμένη ανοσία (ανίχνευση αντισωμάτων) έναντι ιλαράς, παρωτίτιδας και ερυθράς. Η κλι-νική διάγνωση δεν θεωρείται αξιόπιστη.

Εμβόλιο ανεμοβλογιάς (VAR): Συ-στήνεται για όλους τους ενήλικες, χω-ρίς αποδεδειγμένη ανοσία (προηγηθεί-σα νόσηση ή εμβολιασμός), εκτός κι αν υπάρχει αντένδειξη.

Εμβόλιο έρπητα ζωστήρα: Μία δόση εμβολίου κατά του έρπητα ζωστήρα συ-στήνεται για ενήλικες ηλικίας ≥60 ετών, ανεξάρτητα από το αν αναφέρεται προ-ηγούμενο επεισόδιο έρπητα ζωστήρα. Ά-τομα ηλικίας ≥60 ετών με χρόνια ιατρι-κά προβλήματα μπορεί να εμβολιαστούν, εκτός αν η κατάστασή τους αποτελεί α-ντένδειξη, όπως σοβαρή ανοσοεπάρκεια.

Εμβόλιο του ιού των ανθρωπίνων θη-λωμάτων (HPV): Τρεις δόσεις του εμ-βολίου συστήνονται στις νεαρές γυναίκες ηλικίας 19-26 ετών, αλλά και στους ομο-φυλόφιλους άντρες ηλικίας 19-26 ετών,

γιατί τα ογκογόνα στελέχη του ιού HPV προκαλούν και άλλες μορφές καρκίνου, όπως αυτούς του πρωκτού, του πέους και του στόματος (μεταδίδονται με τη σεξου-αλική επαφή). Το HPV δεν συνιστάται σε εγκύους, αλλά η πραγματοποίηση τεστ κυήσεως πριν τη χορήγησή του δεν είναι απαραίτητη και η κύηση δεν διακόπτε-ται αν διαπιστωθεί εκ των υστέρων, ενώ συνεχίζεται η χορήγηση και των υπόλοι-πων δόσεων του εμβολίου.

Εμβόλιο πνευμονιόκοκκου με συ-ζευγμένο πνευμονιοκοκκικό και πο-λυσακχαριδικό (PCV13, PPSV23): Εί-ναι απαραίτητο για όλους τους ενήλικες. Ένα άτομο πρέπει να κάνει τον εμβολι-ασμό μόνο μία φορά στη ζωή του, ενώ

μόλις σε ένα ποσοστό 10-15% των περι-πτώσεων απαιτείται η επανάληψή του.

Εμβόλιο μηνιγγιτιδόκοκκου 4δύνα-μο συζευγμένο (MCV4): Συστήνεται σε άτομα που ανήκουν στις ομάδες αυξημέ-νου κινδύνου, όπως πρωτοετείς φοιτητές που διαμένουν σε εστίες, προσωπικό μι-κροβιολογικών εργαστηρίων, στρατιώτες, ταξιδιώτες που ταξιδεύουν σε ενδημικές περιοχές, και γίνεται μία φορά. Επίσης, διπλή δόση του εμβολίου χορηγείται σε άτομα που εμπίπτουν σε ειδικές κατηγο-ρίες/καταστάσεις.

Εμβόλιο ηπατίτιδας Α (HepA): Δύο δόσεις του εμβολίου συστήνονται για ο-μοφυλόφιλους και για χρήστες ναρκωτι-κών. Επίσης, για ταξιδιώτες σε περιοχές με υψηλή και ενδιάμεση ενδημικότητα της νόσου ή για άτομα που έχουν στη φρο-

Η οικονομική κρίση

έχει προκαλέσει διαταραχή

στην ομαλή λειτουργία του

προγράμματος εμβολιασμών

των παιδιών και των εφήβων

34




ντίδα τους υιοθετημένο παιδί προερχό-μενο από χώρα με υψηλή ενδημικότητα.

Εμβόλιο ηπατίτιδας Β (HepΒ): Τρεις δόσεις του εμβολίου συστήνονται για όλους τους επίνοσους ενήλικες που δεν εμβολιά-στηκαν στην παιδική ηλικία. Επίσης, για άτομα με περισσότερους από έναν ερωτι-κούς συντρόφους στη διάρκεια των τελευ-ταίων 6 μηνών, για ομοφυλόφιλους, για χρήστες ναρκωτικών, για άτομα με σε-ξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, για άτομα που εκτίθενται σε αίμα και δυνητι-κά μολυσμένα βιολογικά υγρά, για άτομα που εργάζονται σε ιδρύματα με τρόφιμους που έχουν νοητική υστέρηση, για ταξιδιώ-τες με υψηλή και μέση ενδημικότητα της νόσου, για άτομα που παρακολουθούνται σε ειδικές μονάδες για σεξουαλικώς μετα-διδόμενα νοσήματα/HIV/χρήση ναρκω-τικών, για νεφροπαθείς τελικού σταδίου, για άτομα του στενού περιβάλλοντος πα-σχόντων από τον ιό, και για ασθενείς σε αιμοδιάλυση ή ανοσοκαταστολή.

Εμβόλιο αιμόφιλου influenza τύπου b συζευγμένο (Hib): Συστήνεται μία δό-ση του εμβολίου σε άτομα με δρεπανο-κυτταρική αναιμία ή με σπληνεκτομή ή σε άτομα που πρόκειται να υποβληθούν σε σπληνεκτομή και ανοσοκατεσταλμένα, εφόσον δεν έχουν λάβει προηγουμένως το εμβόλιο. Το Hib δεν συστήνεται για ενή-λικες με HIV λοίμωξη, γιατί είναι μικρός ο κίνδυνος να νοσήσουν από αιμόφιλο.

Αντενδείξεις

Αν και τα περισσότερα εμβόλια είναι α-σφαλή, μπορεί να παρουσιαστούν ορισμέ-νες παρενέργειες, οι οποίες είναι βραχύβιες και συχνά υποχωρούν από μόνες τους. Οι

πιο συχνές παρενέργειες είναι ο πόνος, η ερυθρότητα και το οίδημα στο σημείο της ένεσης, η αδυναμία να μετακινήσετε τον βραχίονα (στο σημείο της ένεσης), η κό-πωση, ο πονοκέφαλος, το ρίγος, η μυαλ-γία και ο πόνος στις αρθρώσεις.

Επίσης, υπάρχουν ορισμένοι περιορισμοί στη χορήγηση κάποιων εμβολίων, όπως σε περιπτώσεις κύησης, ανοσοκαταστολής (ε-κτός HIV) και HIV λοίμωξης CD4 λεμφοκύτ-ταρα <200 /μl. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα αδρανοποιημένα εμβόλια είναι α-ποδεκτό να γίνονται σε άτομα με ανοσοα-νεπάρκειες και ανοσοκαταστολή (π.χ. του πνευμονιόκοκκου, του μηνιγγιτιδόκοκκου, του αιμόφιλου, της ηπατίτιδας Α και Β και το αδρανοποιημένο εμβόλιο γρίπης), ενώ τα εμβόλια με ζώντες εξασθενημένους ι-ούς ή βακτήρια πρέπει να αποφεύγονται.

Ελλείψεις παιδιατρικών εμβολίων

Από το καλοκαίρι του 2015 και μετά, πα-ρατηρείται έντονο πρόβλημα έλλειψης ορι-σμένων εμβολίων για παιδιά στην ελληνική αγορά, κυρίως των πολυδύναμων (5δύνα-μο, 4δύναμο, αλλά και 3δύναμο) που περιέ-χουν το αντιγόνο του κοκκύτη. Ανάλογο πρό-βλημα σημειώνεται σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Η έλλειψη, σύμφωνα με το Υπουρ-γείο Υγείας, οφείλεται στην απότομη αύξη-ση των αναγκών για εμβολιασμό σε χώρες στις οποίες εκδηλώθηκαν επιδημικές εξάρ-σεις κοκκύτη, καθώς και στην επέκταση του αντικοκκυτικού εμβολιασμού και σε άλλες ηλικίες εκτός από τα παιδιά (εφήβους, εγκύ-ους, ενήλικες). Δυστυχώς, οι ελλείψεις αυτές έρχονται να βάλουν σε μεγαλύτερο κίνδυνο το πρόγραμμα εμβολιασμών.

Μέχρι και τα 18 έτη,

συστήνεται να χορηγούνται

εμβόλια στους εφήβους που δεν

εμβολιάστηκαν στην παιδική

ηλικία

Αν και τα

περισσότερα εμβόλια

είναι ασφαλή, μπορεί

να παρουσιαστούν

ορισμένες

παρενέργειες

35

Σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΠΟΥ, η αποκατάσταση της αγοράς στα εμβόλια αυτά θα απαιτήσει χρόνο αρκετών μη-νών, δεδομένου και του γεγονότος ότι ο έ-λεγχος για την ποιότητα και την ασφάλειά τους είναι εξαιρετικά χρονοβόρος. Για την αντιμετώπιση του προβλήματος, για το δι-άστημα της έλλειψης, και προκειμένου να διατηρηθεί ικανοποιητικός ο βαθμός εμβο-λιαστικής κάλυψης για τα αντίστοιχα λοι-μώδη νοσήματα, το χρονοδιάγραμμα του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμών τρο-ποποιήθηκε ως εξής: Η 4η δόση του 5δύναμου εμβολίου (δι-φθερίτιδας, τετάνου, κοκκύτη, αιμόφιλου ινφλουέντζας, πολιομυελίτιδας), που χο-ρηγείται στην ηλικία των 15-18 μηνών, αντικαθίσταται με 6δύναμο (διφθερίτι-δας, τετάνου, κοκκύτη, πολιομυελίτιδας, αιμόφιλου ινφλουέντζας, ηπατίτιδας Β).

Για τον βασικό εμβολιασμό στους 2, 4 και 6 μήνες ζωής, θα πρέπει να χρησι-μοποιείται το ίδιο ιδιοσκεύασμα από τα κυκλοφορούντα 6δύναμα, ενώ στην α-ναμνηστική δόση είναι δυνατή και η ε-ναλλαγή τους.

Σχετικά, τέλος, με τον εμβολιασμό στην προσχολική ηλικία (4-6 ετών), προτεί-νεται η καθυστέρησή του ή η χορήγηση του 4δύναμου εμβολίου Boostrix-polio.«Το πρόβλημα έχει κυρίως προκύψει για

το 4απλό εμβόλιο για διφθερίτιδα-τέτανο-κοκκύτη-πολιομυελίτιδα, το οποίο χορηγεί-ται ως επαναληπτική δόση για τα νοσήματα αυτά στην ηλικία μεταξύ 4,5 έως 5 ετών. Ε-πομένως, για τα παιδιά που είναι ηλικίας 4 ή 4,5 ετών υπάρχει περιθώριο αναμονής για εμβολιασμό όταν και εφόσον έρθει το εμβό-λιο στο διάστημα αυτό. Για τα παιδιά που έχουν ξεπεράσει τα 5 χρόνια ή που έχουν καθυστερήσει τον εμβολιασμό για διαφό-ρους λόγους, το πρόβλημα γίνεται σοβαρό και η ανάγκη επιτακτική για να εμβολια-στούν άμεσα» επισημαίνει ο Κωνσταντίνος Νταλούκας, πρόεδρος της Ένωσης Ελευ-θεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων Αττικής.

«Η μόνη εναλλακτική που μπορεί να ε-φαρμοστεί τη στιγμή αυτή για τα παιδιά που πρέπει να εμβολιαστούν άμεσα είναι να γίνει το 4απλό για τη διφθερίτιδα-τέτα-νο-κοκκύτη-πολιομυελίτιδα, αλλά αυτό που αφορά τους ενήλικες. Η διαφορά στα δύο αυτά εμβόλια είναι ότι αυτό των ενηλίκων περιέχει μειωμένες ποσότητες αντιγόνου και επομένως ο εμβολιασμός δεν θεωρείται α-πόλυτα σωστός. Αποτελεί όμως μια λύση α-νάγκης στο πολύ σοβαρό αυτό πρόβλημα που παρουσιάστηκε και μερικώς “μπαλώ-

Υπάρχουν ορισμένοι

περιορισμοί στη χορήγηση

κάποιων εμβολίων, όπως

σε περιπτώσεις κύησης,

ανοσοκαταστολής

νει” την κατάσταση» συμπληρώνει. «Ας ελ-πίσουμε ότι η κατάσταση θα εξομαλυνθεί σύντομα, αν και δεν προβλέπεται να γίνει συντομότερα από το τέλος του πρώτου ή και του δεύτερου εξαμήνου του 2016» καταλήγει.

Εμβόλιο μηνιγγιτιδόκοκκου Β

Η μηνιγγίτιδα από τον μηνιγγιτιδόκοκκο ήταν και παραμένει μια εξαιρετικά σοβαρή και επικίνδυνη νόσος, με αυξημένη θνητό-τητα και σοβαρές αναπηρίες.

Μετά την εφαρμογή του εμβολίου για τον μηνιγγιτιδόκοκκο C στη χώρα μας, πριν α-πό αρκετά χρόνια, η νόσηση από το στέλε-χος αυτό έχει σχεδόν εκμηδενιστεί. Έτσι, τα κρούσματα μηνιγγίτιδας από μηνιγγιτιδό-κοκκο πλέον αφορούν κυρίως το στέλεχος Β. Ετησίως τα κρούσματα είναι περίπου 60 και ένα ποσοστό κοντά στο 10% καταλήγει.

Αν και πρόσφατα εγκριθέν από τον Εθνι-κό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ), το εμβόλιο για τον μηνιγγιτιδόκοκκο οροομάδας B δεν εισήχθη στα τελευταία Εθνικά Προγράμματα Εμβολιασμού, ώστε να αποζημιώνεται από το Δημόσιο, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις. Το σκεπτικό της αρμόδιας επιτροπής ήταν ότι «στη χώρα μας, στην οποία υπάρχει αυστηρή επιδημιολογική επιτήρηση της μηνιγγιτιδοκοκ-κικής λοίμωξης η επίπτωση της νόσου είναι σταθερά χαμηλή. Επισημαίνεται ότι ακόμα και σε χώρες με υψηλότερη επίπτωση της μη-νιγγιτιδοκοκκικής νόσου δεν έχει εφαρμοστεί ο εμβολιασμός κατά του μηνιγγιτιδόκοκκου οροομάδας Β μαζικά με ένταξη του εμβολί-ου στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών».

Όπως παραδέχεται ωστόσο η επιτροπή, το εμβόλιο για τον μηνιγγιτιδόκοκκο τύπου Β, «σύμφωνα με τις αρχικές μελέτες, προ-

36




καλεί ανοσία και για το σύντομο διάστημα κυκλοφορίας του είναι ασφαλές». Πόσοι γο-νείς όμως μπορούν να αγοράσουν το εμ-βόλιο όταν κάθε δόση κοστίζει 105 ευρώ; Σημειωτέον, ότι απαιτούνται από 2 έως 4 δόσεις ανάλογα με την ηλικία. Έτσι, δη-μιουργούνται παιδιά δύο ταχυτήτων: αυτά που θα το κάνουν, γιατί οι γονείς τους θα έχουν την οικονομική δυνατότητα να το α-γοράσουν, και αυτά που δεν θα το κάνουν.

Εμβόλιο HPV

Ο ιός HPV προκαλεί κατ’ αρχάς καρκί-νο του τραχήλου της μήτρας, ο οποίος είναι ο δεύτερος συχνότερος καρκίνος στις νέες γυναίκες 15-44 ετών, με 500.000 νέα πε-

ριστατικά καρκίνου τραχήλου μήτρας ετη-σίως και 274.000 θανάτους σε παγκόσμιο επίπεδο ετησίως. Επίσης, ο HPV ευθύνε-ται και για άλλα σοβαρά νοσήματα, όπως καρκίνο του αιδοίου, του κόλπου, του πέ-ους, του πρωκτού και γεννητικά κονδυλώ-ματα, ενώ επιπλέον ευθύνεται για ορισμέ-νες μορφές καρκίνου του στοματοφάρυγγα, της στοματικής κοιλότητας και του λάρυγγα.

Η λοίμωξη από τον ιό δεν μπορεί να απο-φευχθεί με κανέναν άλλο τρόπο εκτός από τον εμβολιασμό. Προλαμβάνοντας τη λοίμω-ξη, τα εμβόλια παρέχουν πρόληψη έναντι των νοσημάτων που προκαλούνται από τον ΗPV.

Σήμερα κυκλοφορούν 2 εμβόλια έναντι του HPV: ένα 2δύναμο που περιέχει αντιγό-να από τους τύπους 16 και 18 και ένα 4δύ-ναμο που περιέχει αντιγόνα από τους τύ-πους 16, 18, 6 και 11. Το πρώτο έχει λάβει

έγκριση για την πρόληψη των προκαρκινι-κών τραχηλικών βλαβών και του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας από συγκεκριμέ-νους τύπους HPV, ενώ το δεύτερο έχει λάβει έγκριση για την πρόληψη των προκαρκινι-κών τραχηλικών βλαβών και του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, καθώς και άλλων νοσημάτων που εμφανίζονται σε άλλα όρ-γανα του γεννητικού συστήματος, δηλαδή προκαρκινικών βλαβών του αιδοίου, του κόλπου και των γεννητικών κονδυλωμάτων από συγκεκριμένους τύπους HPV.

Οι κλινικές μελέτες των εμβολίων έναντι του HPV έδειξαν ότι η αποτελεσματικότητα προσεγγίζει το 100% στην πρόληψη ανά-πτυξης προκαρκινικών βλαβών και καρκί-νου του τραχήλου της μήτρας. Επίσης, από

τις κλινικές μελέτες του 4δύναμου εμβολίου αναδεικνύεται πολύ υψηλή αποτελεσματι-κότητα στην πρόληψη των προκαρκινικών βλαβών του αιδοίου και του κόλπου, καθώς και των γεννητικών κονδυλωμάτων.

Τα δύο διαθέσιμα εμβόλια, παρέχοντας με-ρική προστασία και για άλλους τύπους HPV πλην αυτών που περιέχουν, προλαμβάνουν πάνω από το 75% του συνόλου των περιπτώ-σεων καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Ε-πιπλέον, το 4δύναμο εμβόλιο, καλύπτοντας του τύπους HPV 6 και 11, προλαμβάνει πάνω από το 90% των γεννητικών κονδυλωμάτων. Σημειωτέον, πως οι τύποι 16 και 18 ευθύνο-νται για τις περισσότερες περιπτώσεις των άλ-λων μορφών καρκίνου που προκαλεί ο ιός.

Προσοχή: Το εμβόλιο θα χορηγείται δωρεάν για τους νεαρούς ενήλικες μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2016.

Από το καλοκαίρι του

2015 και μετά, παρατηρείται

έντονο πρόβλημα έλλειψης

ορισμένων εμβολίων για παιδιά

στην ελληνική αγορά

37

Εμβόλιο πνευμονιόκοκκου ενηλίκων

Η πνευμονιοκοκκική νόσος, δηλαδή η λοίμωξη που προκαλείται από τον στρε-πτόκοκκο της πνευμονίας, προκαλεί με-γάλη νοσηρότητα και θνησιμότητα. Ο όρος αφορά μια ομάδα λοιμώξεων στις οποίες περιλαμβάνονται: α) διεισδυτικές λοιμώ-ξεις, όπως η βακτηριαιμία (λοίμωξη του αί-ματος), η μηνιγγίτιδα και η βακτηριαιμική πνευμονία (μικτή λοίμωξη πνευμόνων και αίματος) και β) μη διεισδυτικές πνευμονι-οκοκκικές λοιμώξεις, όπως η οξεία μέση ωτίτιδα, η πνευμονία χωρίς βακτηριαιμία και η παραρρινοκολπίτιδα.

Ο πνευμονιόκοκκος είναι η συχνότερη αι-

τία βακτηριακής πνευμονίας παγκοσμίως, η οποία με τη σειρά της αποτελεί ένα από τα κυρίαρχα αίτια θανάτου από λοιμώδη νοσήματα. Αξίζει να σημειωθεί πως ενώ η συχνότητα για διεισδυτική πνευμονιοκοκ-κική νόσο για τις ηλικίες 18-49 χρόνων εί-ναι 8 άτομα ανά 100.000 πληθυσμού, για τις ηλικίες 50-64 χρόνων αυξάνεται κατά 2,5 φορές, για τις ηλικίες 65-69 αυξάνεται κατά 3,5 φορές και για τις ηλικίες 80-84 χρόνων εξαπλασιάζεται.

Η απειλή της νόσησης και του θανάτου γίνεται ακόμη μεγαλύτερη όταν συνυπάρ-χουν υποκείμενες νόσοι, όπως συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, χρόνια αποφρακτι-κή πνευμονοπάθεια, βρογχικό άσθμα, σακ-χαρώδης διαβήτης, χρόνιος αλκοολισμός, κάπνισμα κ.λπ. Για τα άτομα ηλικίας 18-64 χρόνων με τα προαναφερθέντα υποκεί-

μενα νοσήματα, ο κίνδυνος για διεισδυτική πνευμονιοκοκκική νόσο αυξάνεται κατά 3 έως 7 φορές και 20πλασιάζεται για τα ά-τομα με κακοήθη νοσήματα.

Η μεγάλη επίπτωση της πνευμονιοκοκκι-κής νόσου, η αποδεδειγμένη υψηλή αντο-χή του πνευμονιοκόκκου στα αντιβιοτικά και το υψηλό κόστος της πνευμονίας κάθε αιτιολογίας (10 δισ. ευρώ/έτος στην Ευρώ-πη), έχουν οδηγήσει τον ΠΟΥ στο σημείο να αναδείξει την πνευμονιοκοκκική νόσο ως την πρώτη σε συχνότητα αιτία θανάτου παγκοσμίως που μπορεί να προληφθεί με εμβολιασμό.

Για τους ενήλικες υπάρχει το 13δύναμο συζευγμένο πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο και το 23δύναμο πολυσακχαριδικό. Το 13δύνα-

μο εμβόλιο ενδείκνυται για την προστασία από τη διεισδυτική πνευμονιοκοκκική νό-σο, την πνευμονία και την οξεία μέση ωτί-τιδα, που προκαλούνται από τους 13 ορό-τυπους που περιλαμβάνονται στο εμβόλιο. Το 13δύναμο συζευγμένο πνευμονιοκοκκι-κό εμβόλιο είναι το μόνο συζευγμένο πνευ-μονιοκοκκικό εμβόλιο που περιλαμβάνει τους ορότυπους 3, 6Α και 19Α. Το 23δύνα-μο πολυσακχαριδικό εμβόλιο, το οποίο έχει ένδειξη να γίνεται επιπλέον του συζευγμέ-νου, περιλαμβάνει τους ορότυπους 1, 2, 3, 4, 5, 6B, 7F, 8, 9N, 9V, 10A, 11A, 12F, 14, 15B, 17F, 18C, 19A, 19F, 20, 22F, 23F και 33F. Τα δύο εμβόλια συστήνονται για άτομα με ανοσοκαταστολή, ασπληνία, δρεπανο-κυτταρική αναιμία, νεφρωσικό σύνδρομο, καταστάσεις με διαρροή εγκεφαλονωτιαί-ου υγρού και ηλικία άνω των 65 ετών.•••

Σύμφωνα με τις προβλέψεις

του ΠΟΥ, η αποκατάσταση

της αγοράς στα εμβόλια αυτά

θα απαιτήσει χρόνο αρκετών

μηνών

38



Ε Μ Β Ο Λ Ι Α Σ Υ Ν Ε Ν Τ Ε Υ Ξ Η

Κυρία Θεοδωρίδου, με αφορμή και την επιδημία της γρίπης, η συζήτηση έ-χει επανέλθει στο θέμα της επαρκούς εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυ-σμού, παιδιών και ενηλίκων. Υπάρ-χουν στοιχεία για τα επίπεδα εμβο-λιασμών –όχι μόνο για την εποχική γρίπη– και κατά πόσο οι γονείς στη

χώρα μας ακολουθούν το εμβολια-στικό πρόγραμμα;Η εμβολιαστική κάλυψη των παιδιών της

χώρας με τα εμβόλια που περιέχονται στο εθνικό χρονοδιάγραμμα των εμβολιασμών είναι ικανοποιητική και συγκρίσιμη με εκεί-νη άλλων χωρών με προηγμένα συστήμα-τα υγείας (Μελέτες 2012 και 2014, ΕΣΔΥ,

ΜΑΡΊΑ ΘΕΟΔΩΡΊΔΟΥ-ΠΑΠΑΓΡΗΓΟΡΊΟΥ*

Η σωστή ενημέρωση είναι ο ακρογωνιαίος λίθος

Η αντιπρόεδρος της Επιτροπής Εμβολιασμού μιλάει για την επίδραση της κρίσης στις εμβολιαστικές μας συνήθειες, τη στάση των Ελλήνων απέναντι στον εμβολιασμό, αναφέρεται στις εξελίξεις στην ανάπτυξη νέων εμβολίων και αναδεικνύει τον λόγο της ορθής πληροφόρησης

* Ομότιμη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών, παιδίατρος-λοιμωξιολόγος και αντιπρόεδρος της

Επιτροπής Εμβολιασμού

Συνέντευξη: Βασιλική Αγγουρίδη

39

40



Ε Μ Β Ο Λ Ι Α Σ Υ Ν Ε Ν Τ Ε Υ Ξ Η

ΚΕΕΛΠΝΟ). Θα πρέπει όμως να σημειωθεί ότι υπάρχουν ορισμένα «κενά» εμβολιασμών σε ομάδες πληθυσμών που προσεγγίζονται δύσκολα, όπως οι Ρομά. Επίσης, η επαρ-κής κάλυψη δεν αφορά και στο εμβόλιο της γρίπης, που οι συστάσεις για εμβολια-σμό των ομάδων παιδιών αυξημένου κινδύ-νου (χρόνια νοσήματα) δεν εφαρμόζονται.

Για τους ενηλίκους, η εμβολιαστική κά-λυψη είναι σαφώς ανεπαρκής, ίσως γιατί για δεκαετίες επικρατούσε η άποψη ότι τα εμβόλια δεν είναι απαραίτητα και αφορούν μόνο στα παιδιά. Με τις συστάσεις για τη γρίπη και τον πνευμονιόκοκκο, διαφαίνε-ται κάποια θετική μεταβολή για τους εμβο-λιασμούς των ενηλίκων, που απέχει σημα-ντικά όμως από το να είναι ικανοποιητική.

Έχει επηρεάσει η κρίση τις εμβολιαστικές μας συνήθειες; Δηλαδή παρατηρείται μείωση των παιδιών που κάνουν τα απαραίτητα εμβόλια στα χρόνια της οικονομικής κρίσης;Από τη μελέτη του 2014 του ΚΕΕΛΠΝΟ

της εμβολιαστικής κάλυψης των παιδιών, φαίνεται ότι η οικονομική κρίση δεν έ-χει ακόμα επηρεάσει τους εμβολιασμούς. Υπενθυμίζεται όμως ότι τα εμβόλια χορη-γούνται δωρεάν και σε ανασφάλιστους.

Τι θέση έχουν λάβει τα νεότερα εμβό-λια, όπως το εμβόλιο κατά του HPV; Χορηγούνται ή αποφεύγονται;Το εμβόλιο HPV στη χώρα μας γίνεται σε

απαράδεκτα χαμηλό ποσοστό 20-30%. Ίσως είναι το εμβόλιο που έχει ιδιαίτερα πληγεί από την παραπληροφόρηση, κυρίως μέ-σω του Διαδικτύου.

Από χώρες όπως η Αυστραλία, που έχει εφαρμοστεί το εμβόλιο σε ποσοστά μεγα-

λύτερα του 80%, έχουν ήδη προκύψει στοι-χεία για την αποτελεσματική πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, αλλά και για τη σημαντική μείωση των «καλοή-θων» οξυτενών κονδυλωμάτων.

Μεγάλη συζήτηση γίνεται και για το εμ-βόλιο κατά του μηνιγγιτιδόκοκκου τύ-που Β. Ποιοι είναι οι λόγοι που δεν έχει ενταχθεί στο Εθνικό Εμβολιαστι-κό Πρόγραμμα;Το εμβόλιο για τον μηνιγγιτιδόκοκκο ο-

ροομάδας Β είναι ένα νέο εμβόλιο που κυ-κλοφορεί στη χώρα μας εγκεκριμένο από τον ΕΟΦ. Η ένταξη για γενικό εμβολιασμό γίνεται με βάση επιδημιολογικά στοιχεία και εφόσον έχουν δοθεί ικανοποιητικές απαντή-σεις για όλες τις ιδιότητες ενός εμβολίου, ό-πως η ασφάλεια, η διάρκεια προστασίας, η επίδραση στην ανοσία της κοινότητας μέσω της μείωσης της διασποράς του μικροβίου κ.ά. Καμία χώρα στην Ευρώπη, εκτός από την Αγγλία, που πρόσφατα ενέταξε το εμ-βόλιο με μειωμένο δοσολογικό σχήμα στα βρέφη, δεν έχει υιοθετήσει μέχρι σήμερα τον γενικό εμβολιασμό. Όμως, οι γνώσεις αυξάνονται με ταχύ ρυθμό, σχετικά με το εμβόλιο, γεγονός που θα είναι καθοριστικό για την πιθανή ένταξή του στην ΕΕΕ (Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμού).

Αναμένεται η άφιξη νέων εμβολίων, και αν ναι, η Εθνική Επιτροπή Εμβο-λιασμών ενδέχεται να εξετάσει την έ-νταξή τους στο πρόγραμμα;Οι εξελίξεις της βιοτεχνολογίας είναι ρα-

γδαίες, και τα τελευταία χρόνια έχουν πα-ρασκευαστεί πολλά νέα εμβόλια. Στο προ-σεχές μέλλον, αναμένονται κυρίως εμβόλια που θα είναι βελτιωμένη μορφή παλαιών

Για τους ενηλίκους, η

εμβολιαστική κάλυψη είναι

σαφώς ανεπαρκής

Το εμβόλιο HPV στη χώρα

μας γίνεται σε απαράδεκτα

χαμηλό ποσοστό 20-30%

41

εμβολίων, δηλαδή εμβόλια με ευρύτερη κάλυψη, λόγω των περισσοτέρων αντιγό-νων που θα περιέχουν, π.χ. 9δύναμο εμ-βόλιο για τον HPV, 20δύναμο εμβόλιο για τον πνευμονιόκοκκο.

Η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών εξετά-ζει πάντα όλες τις παραμέτρους που αφο-ρούν την ένταξη ενός εμβολίου, όπως βάσει των επιδημιολογικών στοιχείων τη συχνότη-τα και βαρύτητα της νόσου. Θα πρέπει να αναφερθεί ότι η εφαρμογή γενικού εμβο-λιασμού προϋποθέτει το εμβόλιο να πλη-ροί όλες τις προϋποθέσεις ασφάλειας, α-νοσογονικότητας, διάρκειας προστασίας, επίδρασης στην ανοσία της κοινότητας και οφέλους σε σχέση με πιθανό κίνδυνο.

Πρόσφατα, υπήρξε ένα πρόβλημα έλ-λειψης φυματίνης. Υπάρχουν γενικά ελλείψεις εμβολίων και πώς αντιμε-τωπίζονται;Ναι, τον τελευταίο χρόνο υπάρχουν ελ-

λείψεις εμβολίων, κυρίως αυτών που περι-έχουν το αντιγόνο του κοκκύτη. Η έλλειψη αφορά σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες και προέκυψε από την εκτεταμένη εφαρμογή των εμβολίων που περιέχουν το αντιγόνο του κοκκύτη, π.χ. 4δύναμα, 5δύναμα και σε άλλες πλην των παιδιών ομάδες ηλικιών, π.χ. εφήβους, εγκύους, ενήλικες αλλά και από τον εμβολιασμό πληθυσμών σε χώρες που σημειώθηκαν επιδημικές εξάρσεις του κοκκύτη. Οι ελλείψεις θα απαιτήσουν μή-νες για να αποκατασταθούν, αφού η πα-ρασκευή των εμβολίων είναι μια εξαιρετι-κά χρονοβόρος διαδικασία.

Η έλλειψη φυματίνης που σημειώθηκε και στη χώρα μας σταδιακά αντιμετωπίζε-ται με τη διάθεση εντός των ημερών από το Ινστιτούτο Παστέρ μιας σημαντικής πο-

σότητας για την κάλυψη των αναγκών κυ-ρίως των νοσοκομείων.

Αλήθεια, ποια είναι η απάντηση της ε-πιστημονικής κοινότητας στο αντιεμ-βολιαστικό κίνημα και στην άρνηση πολλών Ελλήνων να εμβολιαστούν; Τα εμβόλια κρύβουν κινδύνους;Κάθε γιατρός, ιδιαίτερα ο παιδίατρος, με

τη σχέση εμπιστοσύνης που δημιουργεί με τους γονείς, φροντίζει να ενημερώνει για την προσφορά των εμβολίων και να συζη-τά για την παραπληροφόρηση σχετικά με αυτά. Ευτυχώς, λίγοι γονείς έχουν αναπτύ-ξει σταθερή άρνηση στους εμβολιασμούς. Το σύνηθες είναι οι «αμφισβητίες» σταδια-κά να αποδέχονται τα εμβόλια, κατανοώ-ντας το όφελος για την υγεία των παιδιών τους. Η απόρριψη των γονέων που αρνού-νται να εμβολιάσουν τα παιδιά τους, χω-ρίς προσπάθεια από τον γιατρό να μετα-πεισθούν, λειτουργεί τελικά εις βάρος του παιδιού. Θα πρέπει να αναφέρεται όμως πάντα ότι κανένα εμβόλιο δεν είναι 100% ασφαλές. Όμως, η πιθανή ανεπιθύμητη ε-νέργεια είναι σπάνια, σε σχέση με τον κίν-δυνο νόσησης του παιδιού από τη λοίμωξη που προλαμβάνεται με το εμβόλιο.

Ποιες, πιστεύετε, πρέπει να είναι οι κινήσεις της Πολιτείας για να ενημερώσει και να ευαισθητοποιήσει τους πολίτες για την ανάπτυξη εμβολιαστικής συνείδησης;Η σωστή ενημέρωση, που στηρίζεται σε

τεκμηριωμένες επιστημονικά γνώσεις, απο-τελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για την ανάπτυξη εμπιστοσύνης στα εμβόλια. Σημαντικό είναι επίσης τα συνιστώμενα εμβόλια να συνεχί-ζουν να παρέχονται δωρεάν και οι υπεύθυνες υπηρεσίες να έχουν άρτια οργάνωση.•••

Οι εξελίξεις της

βιοτεχνολογίας είναι ραγδαίες

και τα τελευταία χρόνια έχουν

παρασκευαστεί πολλά νέα

εμβόλια

42




Ο εμβολιασμός αποτελεί μία από τις πιο αποτελεσματικές και αποδοτικές παρεμ-βάσεις δημόσιας υγείας, καθώς προλαμβάνει ετησίως περίπου 2-3 εκατομμύ-ρια θανάτους. Από τη βρεφική ηλικία ώς και την ενήλικη ζωή, ο εμβολιασμός προστατεύει από νοσήματα όπως διφθερίτιδα, τέτανο, κοκκύτη, ιλαρά, ερυθρά,

παρωτίτιδα, ανεμευλογιά, μηνιγγιτιδοκοκκικές και πνευμονιοκοκκικές λοιμώξεις, πολιο-μυελίτιδα, γαστρεντερίτιδα από ροταϊό, ηπατίτιδα Α και Β, λοιμώξεις από HPV και γρίπη.

Χωρίς εμβόλια, η παγκόσμια εξάλειψη της ευλογιάς, της πολιομυελίτιδας και της ιλαράς από πολλές περιοχές του κόσμου θα ήταν αδύνατη. Μάλιστα, πριν από την εφαρμογή του υποχρεωτικού παιδικού εμ-βολιασμού, τα μεταδιδόμενα νοσήματα α-ποτελούσαν την κύρια αιτία θανάτου κατά

την παιδική ηλικία σε παγκόσμιο επίπεδο, ενώ σήμερα νέα, βελτιωμένα εμβόλια είναι διαθέσιμα για να προστατεύσουν εκτός από τα παιδιά, τους εφήβους και τους ενήλικες.

Η εφαρμογή στρατηγικών εμβολιασμού τα προηγούμενα 30 έτη οδήγησε σε σημα-ντικά επιτεύγματα: Η ευρωπαϊκή ήπειρος

Η διαχρονική προσφορά των εμβολίων

Πολύτιμα για την υγεία του συνόλου του πληθυσμού, τα εμβόλια βελτίωσαν την υγεία παιδιών και ενηλίκων σε παγκόσμιο επίπεδο

της Ιοκάστης Αλειφεροπούλου

• Τα σημαντικά επιτεύγματα του εμβολιασμού, η εξάλειψη

και ο περιορισμός ασθενειών και οι ζωές που σώθηκαν

43

44




ανακηρύχθηκε το 2002 «ελεύθερη πολιο-μυελίτιδας».

Στη χώρα μας, δεν έχει εμφανιστεί κρού-σμα πολιομυελίτιδας οφειλόμενο σε άγριο ιό από το 1997, ενώ από το 2002 η Ελλά-δα ανακηρύχθηκε «ελεύθερη πολιομυε-λίτιδας» μαζί με την ευρωπαϊκή ζώνη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ). Αυτό οφείλεται στην εφαρμογή ενισχυμέ-νης επιδημιολογικής και περιβαλλοντικής επιτήρησης της πολιομυελίτιδας (μέσω της επιτήρησης της οξείας χαλαρής παράλυ-σης), καθώς και στην ευρεία εφαρμογή προγραμμάτων εμβολιασμού.

Ένας άλλος στόχος για την ευρωπαϊ-κή ήπειρο ήταν η εξάλειψη της ιλαράς και της ερυθράς ώς το 2015. Για να επι-

τευχθεί αυτό ήταν απαραίτητο η εμβολι-αστική κάλυψη του πληθυσμού να φθά-σει στο 95%.

Την περασμένη δεκαετία, τα κρούσμα-τα ιλαράς μειώθηκαν πάνω από 90%, γε-γονός που δείχνει πόσο αποτελεσματικές μπορεί να είναι οι στρατηγικές εμβολια-σμού. Εντούτοις, το 2010 και το 2011 κα-ταγράφηκε αύξηση των κρουσμάτων ιλα-ράς στην Ευρώπη, με περισσότερα από 30.000 κρούσματα ανά έτος. Το 2012, τα κρούσματα μειώθηκαν σε 8.000, ενώ το 2013 τα κρούσματα ιλαράς στην Ευρώπη άγγιξαν τις 31.685, καταγράφοντας αύξη-ση 348% από το 2007!

Στη χώρα μας, η τελευταία επιδημία ι-λαράς καταγράφηκε το 2010 και το 2011,

ενώ ελάχιστα σποραδικά κρούσματα δη-λώθηκαν στο ΚΕΕΛΠΝΟ το 2012.

Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Εμβολιασμών 2015

Το κόστος των επιδημιών που εμφανί-στηκαν πρόσφατα στην ευρωπαϊκή ήπει-ρο, τόσο σε ανθρώπινες ζωές όσο και σε οικονομικούς πόρους, είναι εξαιρετικά υ-ψηλό, αναδεικνύοντας την ευθύνη που έ-χουν όλες οι χώρες να ελέγξουν τα νοσή-ματα που προλαμβάνονται με εμβολιασμό. Θέλοντας να ευαισθητοποιήσει την παγκό-σμια κοινότητα σχετικά με τη σπουδαιότητα του εμβολιασμού ως μίας από τις αποτελε-σματικότερες προληπτικές παρεμβάσεις της

ιατρικής επιστήμης, για την προστασία των ανθρώπων όλων των ηλικιών, ο Παγκόσμι-ος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) κάθε χρόνο αφιερώνει την τελευταία εβδομάδα του Α-πριλίου στα νοσήματα που προλαμβάνονται με εμβολιασμό. Πέρσι, η Ευρωπαϊκή Εβδο-μάδα Εμβολιασμών, συνέπεσε με την Πα-γκόσμια Εκστρατεία Εμβολιασμών (World Immunization Week) που πραγματοποίη-σε ο ΠΟΥ με κύριο σύνθημα «Ας μειώσου-με το εμβολιαστικό κενό-Εμβολιασμός για όλους», εστιάζοντας στην ανάγκη ανανέω-σης της δέσμευσης σε πολιτικό, επαγγελ-ματικό και προσωπικό επίπεδο έναντι των εμβολιασμών. Στόχος της Ευρωπαϊκής Ε-βδομάδας Εμβολιασμού ήταν η ενημέρω-ση του κόσμου για την πρόοδο που έχει ε-

Ο εμβολιασμός

προλαμβάνει ετησίως περίπου

2-3 εκατομμύρια θανάτους

45

πιτευχθεί μέχρι στιγμής στην εξάλειψη της ιλαράς και της ερυθράς, η διατήρηση της ευρωπαϊκής ηπείρου «ελεύθερης από πο-λιομυελίτιδα», καθώς και η ανάληψη των απαιτούμενων άμεσων δράσεων για την α-ντιμετώπιση των βασικών παραγόντων που επηρεάζουν τις αποφάσεις για τον εμβολι-ασμό, όπως ο εφησυχασμός, η έλλειψη ε-μπιστοσύνης και η δυσχερής πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας. Στο πλαίσιο αυτό, οι πολίτες ενθαρρύνθηκαν να συμβουλευθούν τον γιατρό τους σχετικά με τα διαθέσιμα εμ-βόλια, να ελέγξουν την εμβολιαστική κατά-σταση στη χώρα τους, αλλά και πριν ταξι-δέψουν, σύμφωνα πάντα με τις συστάσεις των αρμόδιων φορέων και των ειδικών, να εμβολιαστούν με τα απαιτούμενα εμβόλια.

Προώθηση και υποστήριξη του εμβολιαστικού προγράμματος

Δυστυχώς, στη χώρα μας, υπάρχει έλ-λειμμα πληροφόρησης από τους αρμόδιους φορείς της Πολιτείας για την αναγκαιότη-τα, την αποτελεσματικότητα, την ασφάλεια και τις παρενέργειες των εμβολίων προς το γενικό πληθυσμό. Για παράδειγμα, δεν υ-πάρχει ιστοσελίδα ή σελίδα στο Facebook, κανάλι στο YouTube, σποτ στην τηλεόρα-ση, στον Τύπο κ.λπ. του Υπουργείου Υγεί-ας που να στηρίζει τη σημασία των εμβο-λίων, να λειτουργεί υπενθυμιστικά και να

πληροφορεί για τους εμβολιασμούς και τα εμβόλια. Με τον τρόπο αυτό, «φουντώνει» η παραπληροφόρηση και μειώνεται η εμ-βολιαστική κάλυψη.

Φυσικά, απέχουμε πολύ από τους πραγ-ματικά σύγχρονους τρόπους καταγραφής και ενημέρωσης για τους εμβολιασμούς που εφαρμόζουν άλλες ανεπτυγμένες χώρες, οι οποίες έχουν κατασκευάσει ηλεκτρονικές βάσεις καταγραφής των εμβολίων. Αξιο-ποιώντας τις πληροφορίες που αντλούν α-πό αυτές, όχι μόνο παρέχουν ενημέρωση και δίνουν πληροφορίες για την ασφάλεια και τις παρενέργειες των εμβολίων, αλλά παράλληλα υπενθυμίζουν στους πολίτες (παιδιά και ενήλικες) τους απαραίτητους εμβολιασμούς μέσω ειδικών εφαρμογών

απευθείας στο κινητό, στο tablet, στο PC. Την ανάγκη δημιουργίας ηλεκτρονικής

βάσης καταγραφής των εμβολίων έχει θέ-σει σε όλους τους υπουργούς Υγείας η Έ-νωση Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων Αττικής, αλλά χωρίς να πάρει μέχρι σήμε-ρα απάντηση.

Το ίδιο συνέβη και τον Ιούλιο του 2015 όταν πρότεινε στον ΕΟΦ να υιοθετηθεί και στη χώρα μας –κατά την πρακτική άλλων χωρών– κίτρινη κάρτα παρενεργειών μό-νο για τα εμβόλια. Την κάρτα αυτή θα την έδιναν στους γονείς να τη συμπληρώσουν στην περίπτωση που παρατηρούσαν κά-ποια παρενέργεια μετά από τον εμβολια-σμό, και στη συνέχεια οι παιδίατροι θα την έστελναν πίσω στον ΕΟΦ.•••

Χωρίς εμβόλια,

η παγκόσμια εξάλειψη της

ευλογιάς, της πολιομυελίτιδας

και της ιλαράς από πολλές

περιοχές του κόσμου θα ήταν

αδύνατη

Οι εξελίξεις των τελευταίων ετώνΤην τελευταία πενταετία, υπήρ-

ξε έγκριση και ευρεία διάθεση νέων, πολυδύναμων εμβολίων, τα οποία παρέχουν ταυτοχρόνως προστασία έναντι πολλών νοση-μάτων (π.χ. διφθερίτιδα, τέτανο, κοκκύτη, πολιομυελίτιδα, αιμόφι-λο ινφλουέντσας και ηπατίτιδα Β ή ιλαρά, παρωτίτιδα, ερυθρά και ανεμευλογιά). Τα εμβόλια αυτά έχουν την ίδια αποτελεσματικό-τητα με τα παλαιότερα σχήματα και ανάλογες ανεπιθύμητες ενέρ-γειες. Στόχος τους είναι να βελτι-ωθεί η συμμόρφωση στο εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμού.

Μια άλλη, σημαντική εξέλιξη είναι η νέα γενιά συζευγμένων εμβολίων, με κύριους εκπροσώ-πους το 4δύναμο μηνιγγιτιδοκοκ-κικό και το 13δύναμο του πνευ-μονιόκοκκου, ενώ τα εμβόλια για τον HPV και τον ροταϊό (είναι έ-νας ιός που προκαλεί οξεία γα-στρεντερίτιδα) αποτελούν προϊ-όντα γενετικού ανασυνδυασμού.

46




Τα νούμερα, συχνά, μιλούν από μό-να τους. Στην περίπτωση των εμβο-λίων όμως, τα δεδομένα γέρνουν σαφώς τη ζυγαριά υπέρ της χρή-

σης τους, από όποια οπτική και να εξετα-στούν, όπως θα παρατηρήσετε και στις ε-πόμενες σελίδες.

Συμβολή στη δημόσια υγεία

Στη Βρετανία, στην οποία το 70% των 12χρονων κοριτσιών έχουν εμβολιαστεί για τον HPV, εκτιμάται ότι τα προβλεπόμε-να περιστατικά καρκίνων που προκαλού-νται από τον ιό των ανθρώπινων θηλωμά-των θα μειωθούν κατά 86%, συγκριτικά με τον προληπτικό έλεγχο.

Ο εμβολιασμός για τη γρίπη μειώνει κατά 28% θανάτους διαβητικών ασθενών, 50% περιστατικά εμφραγμάτων, 24% τον κίνδυνο εγκεφαλικού μετά από αναπνευ-στικές παθήσεις.

Η αντιμικροβιακή αντίσταση κοστίζει στην Ευρώπη κάθε χρόνο 1,5 δισ. ευρώ, ενώ η

χρήση του πνευμονιοκοκκικού εμβολίου στη Γαλλία μείωσε τη χρήση αντιβιοτικών από 48% σε 29,7%.

Συμβολή στην οικονομική ανάπτυξη

Στην Ιταλία, στα 18 χρόνια χρήσης του εμβολίου για την ηπατίτιδα Β εξοικονομή-θηκαν 580 εκατ. ευρώ και ο επιπολασμός μειώθηκε κατά 99%. Η εισαγωγή ενός προ-γράμματος εμβολιασμού κατά του ροταϊού μπορεί να επιστρέψει μεταξύ 58% και 96% της δαπάνης εμβολιασμού μέσα σε 4 χρόνια.

Για κάθε 1 ευρώ που επενδύεται στον εμ-βολιασμό ενηλίκων άνω των 50 ετών θα επι-στραφούν 4 ευρώ στα κυβερνητικά ταμεία.

Συμβολή στην κοινωνική και υγειονομική ισότητα

Στη Βρετανία, το πρόγραμμα εμβολια-σμού κατά του κοκκύτη σε εγκύους οδήγη-σε σε μείωση κατά 79% των θανάτων των βρεφών μεταξύ του 2012 και του 2013.•••

ΕΜΒΌΛΙΑ

Πολλαπλά ΟφέληΤα πολλαπλά οφέλη, θεραπευτικά και δημοσιονομικά, από την αποτελεσματική χρήση των εμβολίων εξηγούνται σε ένα infographic

Πηγή: Vaccineseurope.eu

• Η δαπάνη των εμβολίων αναλογεί σε περίπου 0,5%

ή λιγότερο των συνολικών προϋπολογισμών υγείας

των κρατών-μελών της ΕΕ

47

** when compared to screening* in 12yo girls

-86%related cervical cancers**

projected cases in

70% vaccination uptake*

attributed to antimicrobial resistance

billion loss€1.5each year

-28% -50% -24%death in diabetic patients heart attack occurence the risk of stroke after

respiratory diseases

pneumococcalvaccinethe use of

in the antimicrobial stewardship programme

the antibiotic use from

48% 29.7%

smallpox

eradicated

nearly eradicated

0

359

29 005

350 000

1988

1988

2014

2014

polio2

1

4

65

3

ΣΥΜΒΌΛΗ ΔΗΜΌΣΙΑ ΥΓΕΙΑΜΕΙΩΝΌΝΤΑΣ ΝΌΣΗΡΌΤΗΤΑ ΚΑΙ ΘΝΗΣΙΜΌΤΗΤΑ

ΠΡΌΣΤΑΤΕΥΌΝΤΑΣ ΧΡΌΝΙΌΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ

ΛΌΓΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΑΝΤΙΒΙΌΤΙΚΩΝ

ΕΜΒΌΛΙΑΣΜΌΣ ΓΙΑ ΤΗ ΓΡΙΠΗ ΜΕΙΩΝΕΙ ΚΑΤΑ:

Τα προγράμματα εμβολιασμών είχαν μια σημαντική επίδραση στη μείωση της θνησιμότητας και της νοσηρότητας, καθ' όλη τη διάρκεια του ανθρώπινου βίου, από διάφορες μεταδοτικές ασθένειες, σώζοντας 2 με 3 εκατομμύρια ζωές διεθνώς, κάθε χρόνο. Τα αποτελεσματικά εμβολιαστικά προγράμματα ελαττώνουν την πίεση στα συστήματα υγείας και στους προϋπολογισμούς. Αυτό, με τη σειρά του, επιτρέπει την αποδέσμευση πόρων για άλλους τομείς του συστήματος υγείας όπως και για επενδύσεις στην ιατρική τεχνολογία.

Διάφορα εμβόλια έχουν κομβικό ρόλο στην προστασία ασθενών με υποκείμενες χρόνιες παθήσεις. Τέτοια εμβόλια συνεισφέρουν στη μείωση του φορτίου των επιπλοκών σε αυτές τις ομάδες ασθενών, βοηθώντας παράλληλα την αντιμετώπιση ζητημάτων πολυφαρμακίας.

Τα εμβόλια μπορούν, επίσης, δυνητικά να συνεισφέρουν στην παγκόσμια μάχη κατά της μικροβιακής αντίστασης, βοηθώντας να μειωθεί η χρήση των αντιβιοτικών. Τα εμβόλια μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη της ανάπτυξης ανθεκτικών βακτηρίων.

Σε ασθενείς με υποκείμενες χρόνιες παθήσεις (διαβήτης, άσθμα, ΧΑΠ, καρδιαγγειακές παθήσεις, νεφρικές ή ηπατικές παθήσεις κ.λπ.)

στη

48




10

of universal

vaccineprevalence rate dropped by 99%

could pay backbetween

of the outlay costsof vaccination

in net savings

18 years

hepatitis b million€580

investment of future economic revenue for government

€4€1

seasonal influenza

invasive pneumococcal disease

pertussis

tetanus pneumonia

herpes zoster diphtheria

applied to:

50+

20131995

studies have shown:

influenza vaccination saves per season

= € 250m saved + 25,000 lives spared/per year*on average, with currently observed vaccination rates, despite these being below the 75% EU vaccination target.

saved with around 1.6m flu cases &45,000 hospitalisation

saved with 701,000 gp visits

direct costs indirect costs

saved by avoiding 715,000 lost days of work and productivity

€ 131 million* € 22 million* € 96 million*

rotavirus vaccination programme

introducing a

58% 96%

&within the first

years of the programme4

7

8

9

avoidedavoided

ΣΥΜΒΌΛΗ ΌΙΚΌΝΌΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΗ ΥΠΌΧΩΡΗΣΗ ΌΔΗΓΕΙ ΣΕ ΚΑΘΑΡΗ ΕΞΌΙΚΌΝΌΜΗΣΗ

ΠΕΡΑ ΑΠΌ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ

ΔΗΜΌΣΙΌΝΌΜΙΚΌ ΚΕΡΔΌΣ

Ένας πληθυσμός που είναι υγιής σε όλα τα στάδια της ζωής αποτελεί έναν από τους κύριους τροφοδότες μιας οικονομικά ακμάζουσας κοινωνίας:

Τα υγιή παιδιά μπορούν να επιτύχουν καλύτερες εκπαιδευτικές επιδόσεις Οι υγιείς ενήλικες παραμένουν παραγωγικοί και προσφέρουν πλήρως στην οικονομική ανάπτυξη Οι υγιείς ηλικιωμένοι συνεχίζουν να είναι δραστήριοι και ανεξάρτητα μέλη της κοινωνίας

Έτσι, προλαμβάνεται η υπερκατανάλωση ιατροφαρμακευτικών πόρων, λόγω ασθενειών που μπορούν να προληφθούν χάρη στα εμβόλια.

Ο εμβολιασμός είναι, επίσης, μία από τις πιο οικονομικά αποδοτικές διαθέσιμες παρεμβάσεις για τη δημόσια υγεία. Επιτυγχάνει μεγαλύτερο κέρδος για τον πολίτη, το σύστημα υγείας, σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο.

Η επένδυση στον εμβολιασμό μπορεί επίσης να μεταφραστεί σε σημαντικά κέρδη για τις κυβερνήσεις. Αυτό αποδίδεται στις μειωμένες δημόσιες δαπάνες (π.χ. μεταφορές κοινωνικής ασφάλισης) και στα αυξημένα φορολογικά έσοδα από υγιή άτομα σε προσοδοφόρα απασχόληση.

στην

ΕΜΒΌΛΙΑΣΜΌΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ:

49

2012

2013 infant deaths-79%

0% vaccine coverage 50% vaccine coverage 80% vaccine coverage

not vaccinated &healthy

not vaccinated, sick & contagious

vaccinated &healthy

1,357365

vaccination coverage rates

BETWEEN 1 JANUARYAND 31 JULY 2015

SINCE THE DECLARATION OF THE OUTBREAK IN OCTOBER 2014

measles cases measles cases

11

12

13

a maternal pertusis vaccination programme

ΣΥΜΒΌΛΗ ΚΌΙΝΩΝΙΚΗ & ΥΓΕΙΌΝΌΜΙΚΗ ΙΣΌΤΗΤΑΙΣΌΤΙΜΗ ΥΓΕΙΑ ΚΑΘ' ΌΛΗ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

ΑΝΌΣΙΑ ΤΗΣ ΑΓΕΛΗΣ

Η ΚΑΛΥΨΗ ΕΧΕΙ ΣΗΜΑΣΙΑ

Τα αποτελεσματικά προγράμματα εμβολιασμού μπορούν να προσφέρουν ισότιμες ευκαιρίες σε μια μακρά και υγιέστερη ζωή ανεξάρτητα από το φύλο, την ηλικία και την κοινωνική ομάδα. Αντιμετωπίζοντας τις αλλαγές στη δημογραφική δομή των πληθυσμών της ΕΕ, απαιτείται μια μετατόπιση των εθνικών εμβολιαστικών προγραμμάτων, για να αντικατοπτρίζουν μια διά βίου προσέγγιση στον εμβολιασμό. Επίσης, μια και οι ασθένειες δεν έχουν σύνορα, όλοι οι πολίτες πρέπει να έχουν ισότιμη πρόσβαση σε εμβόλια και εμβολιαστικά προγράμματα, χωρίς γεωγραφικές διακρίσεις.

Η υψηλή εμβολιαστική κάλυψη μπορεί να οδηγήσει σε “ανοσία της αγέλης” (γνωστή και ως ανοσία της κοινότητας), προστατεύοντας έτσι τις κοινότητες από τους κινδύνους της διάδοσης νόσων. Η ανοσία της αγέλης μπορεί έμμεσα να προστατεύσει άτομα με ελλιπή πρόσβαση στην περίθαλψη ή σε εμβολιαστικά προγράμματα, όπως και εκείνους που δεν μπορούν να αντιληφθούν τα οφέλη του εμβολιασμού (π.χ. νεογνά, ανοσοκατεσταλμένοι, με ανοσογήρανση).

Μόνο χάρη στην αποτελεσματική εφαρμογή εμβολιαστικών προγραμμάτων μπορούν τα εμβόλια να ξεδιπλώσουν το σύνολο των δυνατοτήτων τους. Η επιτυχία του κατάλληλου επιπέδου κάλυψης είναι, κατ’ επέκταση, υψίστης σημασίας για τη διασφάλιση ενός σωστού επιπέδου προστασίας του συνόλου του πληθυσμού.

στην

50




Η πρόληψη της νοσηρότητας και της θνητότητας από τα λοιμώδη νοσή-ματα με τους εμβολιασμούς απο-τελεί το σπουδαιότερο επίτευγμα

του 20ού αιώνα. Η εφαρμογή των εμβολιασμών ως βα-

σική προτεραιότητα για τη διαφύλαξη της δημόσιας υγείας είναι καθολικά αποδεκτή, έχοντας αποδεδειγμένα υψηλή σχέση κό-στους-αποτελεσματικότητας. Επιπροσθέτως, σε μια εποχή ανταγωνιστικών προτεραιο-τήτων σε ό,τι αφορά την υγεία, η ενίσχυση των προγραμμάτων εμβολιασμού αποτελεί μέτρο ζωτικής σημασίας για τη θωράκιση της ευρωπαϊκής ηπείρου από την επανεμ-φάνιση λοιμωδών νοσημάτων υψηλής με-ταδοτικότητας, που προκαλούν αναπηρίες

και θανάτους δημιουργώντας «τροχοπέδη» στα συστήματα υγείας.

Παρόλο που οι εμβολιασμοί –κατά γενική παραδοχή– αποτελούν σε παγκόσμιο επίπε-δο μία από τις λίγες ιατρικές παρεμβάσεις των οποίων το όφελος είναι σημαντικό για άτομα όλων των ηλικιών, υπάρχουν ενδεί-ξεις συνεχώς αυξανόμενων «κινήσεων» κα-τά των εμβολίων (anti-vaccine movement) στη Δυτική Ευρώπη, την Αμερική, την Ια-πωνία αλλά και σε άλλες χώρες.

Σήμερα, εκτιμάται ότι πάνω από ένα ε-κατομμύριο Ευρωπαίοι αρνούνται να εμ-βολιάσουν τα παιδιά τους, «κωφεύοντας» στις οδηγίες των κυβερνήσεων και στα προ-γράμματα εθνικού εμβολιασμού.

Στην Ελλάδα τα περιστατικά άρνησης των

Οι κίνδυνοι από το αντιεμβολιαστικό κίνημα Παρόλο που οι εμβολιασμοί

αποτελούν σε παγκόσμιο επίπεδο μία από τις λίγες ιατρικές παρεμβάσεις με σημαντικό όφελος για το σύνολο του πληθυσμού, υπάρχουν ενδείξεις συνεχώς αυξανόμενων «κινήσεων» κατά των εμβολίωντης Ιοκάστης Αλειφεροπούλου

• Η α μ φ ι σ β ή τ η σ η τ ω ν ε μ β ο λ ί ω ν

• Ε π ι σ τ ή μ η κ α ι έ γ κ υ ρ η π λ η ρ ο φ ό ρ η σ η

" ε ξ ο υ δ ε τ ε ρ ώ ν ο υ ν " τ ο ν φ ό β ο

51

βασικών εμβολιασμών παραμένουν περιο-ρισμένα. Οι παιδίατροι, ωστόσο, έχοντας σε υψηλό ποσοστό τη φροντίδα των εμβολια-σμών παιδιών και εφήβων, διαπιστώνουν τη βαθμιαία δημιουργία αρνητικού κλίματος.

Πού οφείλεται η αμφισβήτηση των εμβολίων

Τα αίτια που οδηγούν στην αμφισβή-τηση των εμβολίων, επηρεάζοντας την ε-φαρμογή τους, είναι πολλά. Ας δούμε τα πιο σημαντικά: Τα λοιμώδη νοσήματα που προλαμβάνο-νται με τα εμβόλια δεν υπάρχουν πλέον στην κοινότητα. Έτσι, οι νέοι γονείς αγνο-ούν τις βλαπτικές επιπτώσεις της νόσου και εστιάζουν τον φόβο τους στις πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες των εμβολίων.

Η αύξηση του αριθμού των εμβολίων: Πολλοί θεωρούν ότι ορισμένα είναι περιτ-τά ή ότι υπάρχει εμπορική σκοπιμότητα.

Η αύξηση του αριθμού των εμβολίων που εφαρμόζεται με συστάσεις ή και νόμους του κράτους, καθώς η επιβολή δημιουρ-γεί δυσπιστία. Στην Αυστραλία, λόγου χά-ριν, από φέτος τον Ιανουάριο όσοι γονείς αρνούνται να εμβολιάσουν τα παιδιά τους θα εξαιρούνται από τα επιδόματα πρό-νοιας για παιδιά και οικογένειες.

Ο «καταναλωτής» (γονείς παιδιών, ενήλι-κες) έχει γνώσεις για θέματα υγείας και θέλει να είναι υπεύθυνος για τις αποφά-σεις που αφορούν το παιδί ή τον ίδιο (ο ιατρικός πατερναλισμός έχει εκλείψει).

Η παραπληροφόρηση με τη νέα τεχνο-λογία διαδίδεται με «αστραπιαία» ταχύ-τητα (τα δυσάρεστα νέα ελκύουν πάντα περισσότερο από τα ευχάριστα).

Τα μέσα ευρείας ενημέρωσης, το Διαδί-κτυο και οι οργανωμένες κινήσεις ατόμων κατά των εμβολίων, διαδραματίζουν κα-θοριστικό ρόλο στη λήψη αποφάσεων. Εί-ναι χαρακτηριστικό το ότι υπάρχουν πά-νω από 300 ιστότοποι με θέματα κατά των εμβολίων, στους οποίους υποστηρίζονται διάφορες απόψεις, όπως ότι τα εμβόλια προκαλούν ιδιοπαθείς νόσους, καταστρέ-φουν την ανοσία, το κίνητρό τους είναι μό-νο το κέρδος, οι ανεπιθύμητες ενέργειες που προκαλούν δεν καταγράφονται, ενώ παρέχονται μέχρι και νομικές συμβου-λές για την αποφυγή των εμβολιασμών.Οι συνέπειες που έχει η άρνηση της εμ-

βολιαστικής κάλυψης είναι καταστροφικές. Για παράδειγμα, τη δεκαετία του 1970 οι αντιεμβολιαστικές ομάδες και τα media ε-πηρέασαν αρνητικά για τον εμβολιασμό με το ολοκυτταρικό εμβόλιο του κοκκύτη, που ενοχοποιήθηκε για σοβαρές βλάβες στο Κε-ντρικό Νευρικό Σύστημα (ΚΝΣ). Το αποτέ-λεσμα ήταν να σταματήσει ο εμβολιασμός στη Βρετανία, τη Σουηδία, την Ιαπωνία, τη Ρωσία και αλλού, με συνέπεια να δεκαπλα-σιαστούν έως και να εκατονταπλασιαστούν τα κρούσματα κοκκύτη σε αυτές τις χώρες, σε σχέση με όσες διατήρησαν υψηλό το πο-σοστό εμβολιαστικής κάλυψης.

Η επανεμφάνιση της ιλαράς στις ΗΠΑ

Ένα άλλο παράδειγμα αφορά στη δια-κοπή του εμβολιασμού έναντι της ιλαράς, της παρωτίτιδας και της ερυθράς (MMR) το 1998, εξαιτίας πιθανής συσχέτισης του εμβολίου με αυτισμό και φλεγμονώδη νό-σο του εντέρου. Υπαίτια είναι έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Lancet από τον Βρετα-

52




νό γαστρεντερολόγο Άντριου Γουέικφιλντ, ο οποίος προσπάθησε, χρησιμοποιώντας πα-ραποιημένα δεδομένα, να συνδέσει το τρι-πλό εμβόλιο ιλαράς/παρωτίτιδας/ερυθράς με τον αυτισμό. Τα ευρήματα του Γουέικ-φιλντ, ο οποίος έχασε λόγω του σκανδάλου την ιατρική του άδεια, δεν επιβεβαιώθη-καν ποτέ και το Lancet απέσυρε οριστικά τη δημοσίευση. Ο φόβος για τος MMR, ω-στόσο, εξακολουθεί να μειώνει την εφαρ-μογή του εμβολίου παρά την έλλειψη επι-στημονικής τεκμηρίωσης.

Το αντιεμβολιαστικό κίνημα ήρθε ξανά στο προσκήνιο στις αρχές του 2015, όταν ένας και μόνο ανεμβολίαστος επισκέπτης της Ντίσνεϊλαντ προκάλεσε ξέσπασμα ιλα-ράς στις ΗΠΑ. Είναι ενδεικτικό ότι μόνο ε-κείνον τον μήνα καταγράφηκαν 102 περι-στατικά λοίμωξης από τον ιό της ιλαράς σε 14 διαφορετικές πολιτείες των ΗΠΑ, τα πε-ρισσότερα από τα οποία εντάσσονται στην εκτενή επιδημία που ξεκίνησε από την Κα-λιφόρνια. Σε επίπεδο έτους, αντίστοιχα, έ-γινε αναφορά για 664 περιστατικά σε 27 πολιτείες. Πρόκειται για τον μεγαλύτερο α-ριθμό κρουσμάτων ιλαράς που καταγρά-φεται στις ΗΠΑ από το 2000, χρονιά που α-νακοινώθηκε πως η νόσος είχε εξαλειφθεί, καθώς δεν παρατηρήθηκε ενδημική μετά-δοσή της κατά τη διάρκεια του συγκεκρι-μένου έτους. Τα κρούσματα αυτά προφα-νώς θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί αν είχαν εφαρμοστεί οι προγραμματισμέ-νοι και απαραίτητοι εμβολιασμοί. Το προ-αναφερόμενο ξέσπασμα ενδέχεται μάλιστα να βρίσκεται πίσω και από τον θάνατο α-πό ιλαρά μιας γυναίκας με εκτεθειμένο α-νοσοποιητικό στην Ουάσιγκτον, τον πρώτο θάνατο από τη νόσο αυτή εδώ και περισ-σότερα από δέκα χρόνια στις ΗΠΑ.

Όταν η επιστήμη και η έγκυρη πληροφόρηση "εξουδετερώνουν" τον φόβο

Η θεωρία για τη σχέση εμβολίων και αυ-τισμού, πάντως, καταρρίφθηκε για ακόμη μία φορά πρόσφατα, από έγκυρα επιστη-μονικά δεδομένα. Μελέτη που δημοσιεύθη-κε στο επίσημο περιοδικό της Αμερικανικής Ιατρικής Ένωσης, Journal of the American Medical Association (JAMA), καταδεικνύει ότι δεν υπάρχει καμία συσχέτιση μεταξύ των εμβολίων –και συγκεκριμένα του εμβολίου που προστατεύει από ιλαρά/παρωτίτιδα/ε-ρυθρά (MMR)– και του κινδύνου εκδήλωσης αυτισμού. Η εγκυρότητα των αποτελεσμά-των υποστηρίζεται από τη μεγάλη έκταση της μελέτης, καθώς και από το γεγονός ότι τα στοιχεία που μελετήθηκαν είχαν συγκε-ντρωθεί στο πλαίσιο της δημιουργίας μιας εκτενούς βάσης ιατρικών δεδομένων, και όχι αποκλειστικά και μόνο για να μελετη-θεί η σχέση μεταξύ εμβολίων και αυτισμού.

Τόσο το ξέσπασμα ιλαράς στις αρχές του 2015 όσο και η πληρέστερη πληροφόρη-ση για τα εμβόλια που προωθήθηκε, λό-γω αυτού του γεγονότος, είχαν τελικά θετικό αντίκτυπο στη στάση των γονέων στις ΗΠΑ απέναντι στα εμβόλια, όπως καταδεικνύει πρόσφατη δημοσκόπηση του Πανεπιστη-μίου του Μίσιγκαν, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Time. Επιλέγοντας ένα τυ-χαίο δείγμα 1.416 ατόμων που είχαν του-λάχιστον ένα παιδί 17 ετών και κάτω, οι ε-ρευνητές έθεσαν μια σειρά από ερωτήματα σχετικά με τα πιθανά οφέλη των εμβολίων, τους κινδύνους που λέγεται πως σχετίζονται με τους εμβολιασμούς αλλά και την ισχύ-ουσα νομοθεσία σχετικά με τα εμβόλια. Ό-

Πάνω από ένα

εκατομμύριο Ευρωπαίοι

αρνούνται να εμβολιάσουν

τα παιδιά τους

Ένα στα πέντε παιδιά

παγκοσμίως δεν κάνει καν τον

βασικό εμβολιασμό

53

πως αποδείχθηκε, το μεγαλύτερο ποσοστό των συμμετεχόντων ήταν επαρκώς ενημε-ρωμένο και σύμφωνο με την κοινή παρα-δοχή που αφορά στην αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια των εμβολίων.

Καταποντισμένα τα ποσοστά του αντιγριπικού εμβολιασμού στην Ελλάδα

Η αρνητική εμπειρία με το εμβόλιο κα-τά της νέας γρίπης το 2010 εξακολουθεί να επηρεάζει αρνητικά τον αντιγριπικό εμβο-λιασμό στη χώρα μας, ο οποίος περιλαμ-βάνει άλλωστε το στέλεχος Α (Η1Ν1), που είχε προκαλέσει την παγκόσμια επιδημία το 2009. Τότε, η μεγάλη ζήτηση που είχε δη-μιουργηθεί απότομα για τάχιστη παραγω-γή αντιγριπικού εμβολίου είχε προκαλέσει μια τεράστια συζήτηση αναφορικά με την ασφάλειά του (σύνδρομο Guillain-Barre), την αναγκαιότητα εμβολιασμού (άρνηση επαγγελματιών υγείας), καθώς και την ε-μπορική εκμετάλλευση με αφορμή τον γε-νικευμένο πανικό λόγω πανδημίας.

Πέντε χρόνια μετά, και παρά την προσθήκη των εγκύων και των παχύσαρκων στις ομάδες υψηλού κινδύνου από την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, η εμβολιαστική κάλυψη των πληθυσμών αυτών παραμένει χαμηλή, με ό,τι συνεπάγεται αυτό σε εισαγωγές στα νο-σοκομεία, σε μονάδες εντατικής νοσηλείας και σε αυξημένους σε σχέση με το παρελ-θόν θανάτους παιδιών και ενηλίκων για το τρέχον διάστημα. Είναι χαρακτηριστικό ότι στα μέσα Φεβρουαρίου 2016, κι ενώ η ε-ποχική γρίπη βρίσκεται σε έξαρση, μετρά-με ήδη κοντά στους 50 θανάτους.

Η «ρίζα» του προβλήματος –σύμφωνα με τους ειδικούς– εντοπίζεται στα «καταποντισμέ-να» ποσοστά εμβολιασμού κατά της γρίπης, εν μέρει και λόγω της απουσίας καμπάνιας ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του πλη-θυσμού. Με βάση τα επίσημα στοιχεία, μό-λις 15% του γενικού πληθυσμού έχει εμβο-λιαστεί, μεταξύ των οποίων και άτομα που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες, ενώ στους επαγγελματίες υγείας το ποσοστό εμβολια-σμού δεν ξεπερνάει το 10-11%, καθιστώντας τις δομές υγείας «αφύλακτες» από τον ιό.

ΠΟΥ: Διογκούμενο πρόβλημα υγείας η διστακτικότητα απέναντι στα εμβόλια

Την ανησυχία του απέναντι στο φαινόμε-νο που ο ίδιος αποκαλεί «διστακτικότητα α-

Ενάμισι εκατομμύριο

παιδιά χάνουν τη ζωή τους

κάθε χρόνο από ασθένειες

που θα μπορούσαν να έχουν

προληφθεί χάρη στα εμβόλια

πέναντι στα εμβόλια» (vaccine hesitancy) εξέφρασε πρόσφατα με νέα ανακοίνωση που εξέδωσε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ). Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία του Οργανισμού, ένα στα πέντε παιδιά παγκοσμίως δεν κάνει καν τον βα-σικό εμβολιασμό, ενώ ενάμισι εκατομμύριο παιδιά χάνουν τη ζωή τους κάθε χρόνο α-πό ασθένειες που θα μπορούσαν να έχουν προληφθεί χάρη στα εμβόλια.

«Οι αμφιβολίες σχετικά με την ασφάλεια των εμβολίων, οι προκαταλήψεις που βα-σίζονται σε μύθους και παρανοήσεις, η α-νεπαρκής πληροφόρηση και η δυσπιστία απέναντι στους επαγγελματίες υγείας εί-ναι μερικοί από τους παράγοντες που θέ-τουν τις βάσεις για να καλλιεργηθεί και να εξαπλωθεί η διστακτικότητα απέναντι στα εμβόλια» αναφέρει ο ΠΟΥ. «Όσοι καθυ-στερούν ή αρνούνται τους αναγκαίους εμ-βολιασμούς για τον εαυτό τους ή τα παιδιά τους δημιουργούν αυξανόμενες προκλήσεις για τις χώρες που επιζητούν να “γεφυρώ-σουν” το “χάσμα” της ανοσοποίησης» τονί-ζει ο Οργανισμός.

Παραδόξως, το αντιεμβολιαστικό κίνημα είχε και ορισμένες θετικές συνέπειες. Αυ-τές ήταν η ανάπτυξη του ακυτταρικού εμ-βολίου του κοκκύτη, οι προσπάθειες για βελτίωση της επιτήρησης και των ανεπιθύ-μητων ενεργειών και, τέλος, η δημιουργία προγράμματος αποζημίωσης από ανεπι-θύμητες ενέργειες εμβολίων.

Θα πρέπει να τονιστεί πάντως ότι θεω-ρητικά πάντα υπάρχει πιθανός κίνδυνος, από την απλή τοπική αντίδραση που προ-καλεί το αντιτετανικό εμβόλιο μέχρι τη σπά-νια περίπτωση της εκδήλωσης παραλυτικής νόσου από το εμβόλιο της πολιομυελίτιδας με ζώντες εξασθενημένους ιούς (OPV).•••

54



Ε Μ Β Ο Λ Ι Α Α Ρ Θ Ρ Ο

Οι εμβολιασμοί, ως μέσο προφύλαξης από λοιμώδη νοσήματα, είναι από τις πιο αποτελεσματικές μεθόδους πρόληψης νόσων του ανθρώπου. Αποτελούν ένα α-πό τα μεγαλύτερα επιτεύγματα στο πεδίο της δημόσιας υγείας. Νοσήματα που παλιότερα αποτελούσαν μάστιγα για τη δημόσια υγεία, όπως η ευλογιά, η πο-

λιομυελίτιδα ή η διφθερίτιδα, εξαφανίστηκαν χάρη στον μαζικό εμβολιασμό. Παρά το αναμφισβήτητο όφελος από τη χρήση τους, τα τελευταία χρόνια δέχονται ατεκμηρίωτη κριτική και αμφισβήτηση, που συχνά αναπαράγεται μέσω του Διαδικτύου, με αποτέλε-σμα να δημιουργείται σύγχυση σε κάποιους γονείς.

Ας δούμε μερικά από τα ερωτήματα που συχνά απασχολούν τους γονείς και ερωτούν τον παιδίατρο:1. Μύθος: Δεν χρειάζεται εμβολιασμός, γιατί τα νοσήματα για το οποία εμβολιά-

ζουμε έχουν εξαφανιστεί, λόγω της αλλα-γής του τρόπου ζωής και της βελτίωσης των συνθηκών υγιεινής.Αλήθεια: Παρότι η βελτίωση των συνθηκών υγιεινής

Μύθοι και αλήθειες σχετικά με τα εμβόλια

Οι απαντήσεις των παιδιάτρων στα βασικά ερωτήματα των γονέων που σχετίζονται με τα εμβόλια, ιδιαιτέρως για όσα ψευδώς και ατεκμηρίωτα τους προσάπτονται τα τελευταία χρόνια

του Αθανάσιου Μίχου, επίκουρου καθηγητή Παιδιατρικής-

Λοιμωξιολογίας

• Τα ερωτήματα που συχνά απευθύνουν

οι γονείς στους παιδιάτρους

• Η παραπληροφόρηση και η πραγματικότητα

γύρω από τα εμβόλια και τη σημασία τους

55

και το καθαρό νερό μείωσαν την επίπτω-ση κάποιων λοιμώξεων, τα εμβόλια συνέ-βαλαν αποφασιστικά ώστε να μειωθούν σοβαρά λοιμώδη νοσήματα που προκα-λούν πολλούς θανάτους και επιπλοκές.

Σε χώρες που δεν εμβολιάζονται συστη-ματικά, τα νοσήματα που προλαμβάνο-νται με εμβολιασμούς αποτελούν τα κύρια αίτια θανάτων βρεφών και παιδιών, π.χ. μηνιγγίτιδα, πνευμονία, ιλαρά.

Ακόμη και σε χώρες με πολύ ανεπτυγμέ-να υγειονομικά συστήματα, σε περιπτώ-σεις που αυξάνονται τα παιδιά που δεν εμβολιάζονται, ακολουθούν επιδημίες α-πό λοιμώδη νοσήματα με σοβαρές επι-πλοκές και θανάτους.

Για νοσήματα που λόγω εμβολιασμού μειώθηκαν ή και εξαφανίστηκαν προς το παρόν στη χώρα μας, όπως η πολι-ομυελίτιδα ή η διφθερίτιδα, ο εμβολια-σμός συνεχίζεται, γιατί σε αρκετές χώρες υπάρχουν ακόμη κρούσματα. Σε συνθή-κες μετακίνησης πληθυσμών ή αυξημένης μετανάστευσης μπορεί να έχουμε επανεμ-φάνιση σοβαρών λοιμωδών νοσημάτων. Το μόνο λοιμώδες νόσημα που εκριζώθη-κε παγκοσμίως –γι’ αυτό και σταμάτησε ο εμβολιασμός– είναι η ευλογιά.

Επιπλέον, τα εμβόλια γίνονται για παθο-γόνους μικροοργανισμούς που υπάρχουν στη φύση και δεν πρόκειται ποτέ να εξα-φανιστούν, όπως ο τέτανος.

2. Μύθος: Καλύτερα το παιδί να περάσει φυσική νόσηση από τη λοίμωξη παρά να εμβολιαστεί.Αλήθεια: Τα εμβόλια επάγουν ανοσολογι-κή αντίδραση παρόμοια με αυτήν της φυσι-κής λοίμωξης, που προστατεύει το παιδί σε επόμενη πραγματική έκθεση στον λοιμώδη

παράγοντα, χωρίς όμως τις επιπλοκές που κάνει η φυσική λοίμωξη. Είναι ξεκάθαρο ό-τι κανένα πλεονέκτημα δεν έχει το παιδί που θα νοσήσει από πολιομυελίτιδα και θα πάθει παράλυση ή από ιλαρά και θα πάθει μηνιγ-γοεγκεφαλίτιδα ή από μηνιγγιτιδόκοκκο και θα παρουσιάσει ψυχοκινητική καθυστέρηση.

3. Μύθος: Τα εμβόλια περιέχουν πολλά συστατικά που διεγείρουν υπέρμετρα το α-νοσοποιητικό σύστημα των παιδιών.Αλήθεια: Ένα φυσιολογικό παιδί μπορεί να νοσεί από 6-8 ιώσεις τον χρόνο. Σε κά-θε ίωση το ανοσοποιητικό σύστημα εκτίθε-ται σε 2-3.000 διαφορετικά αντιγόνα, χωρίς καμία μακροπρόθεσμη επιπλοκή. Ο συνο-λικός αριθμός των αντιγόνων που περιέχε-ται σε όλα τα εμβόλια του εμβολιαστικού προγράμματος των παιδιών δεν ξεπερνά τα 270. Τα εμβόλια σήμερα παράγονται με πολύ πιο αυστηρές προδιαγραφές και ποιοτικούς ελέγχους από ό,τι παλιότερα και περιέχουν λιγότερα αντιγόνα.

4. Μύθος: Τα εμβόλια περιέχουν υδράρ-γυρο (θειομερσάλη), που βλάπτει τα παιδιά.Αλήθεια: Κανένα από τα εμβόλια που κυ-κλοφορούν στην Ελλάδα την τελευταία δε-καετία δεν περιέχει υδράργυρο. Η θειο-μερσάλη χρησιμοποιούνταν παλιότερα σε φιαλίδια εμβολίων πολλαπλών χρήσεων ως συντηρητικό και, παρότι δεν αποδείχθηκε ότι στη μορφή και στην ποσότητα που ήταν μπορούσε να προκαλέσει κάποια επιπλο-κή, αφαιρέθηκε από όλα τα εμβόλια λόγω αυξημένης ανησυχίας του κοινού.

5. Μύθος: Τα εμβόλια περιέχουν άλλα συστατικά, όπως το αλουμίνιο, που μπορεί να βλάψουν τα παιδιά.

56




Αλήθεια: Το αλουμίνιο είναι πολύ κοινό μέταλλο στη φύση και χρησιμοποιείται σε ορισμένα εμβόλια για ενίσχυση της ανοσο-λογικής αντίδρασης. Το αλουμίνιο βρίσκεται σε τροφές, στο νερό, στον αέρα. Ενδεικτικά, η ποσότητα του αλουμινίου που λαμβάνει ένα βρέφος έως τους 6 μήνες από τα εμ-βόλια είναι 4 mg, από το μητρικό γάλα 6 mg, από τροποποιημένο γάλα αγελάδας 40 mg, από γάλα σόγιας 140 mg. Σε λήψη αντιόξινων δισκίων, η ημερήσια πρόσληψη αλουμινίου είναι 1.000 φορές μεγαλύτερη από όση ενός εμβολίου.

6. Μύθος: Τα εμβόλια, και ειδικά το εμ-βόλιο ιλαράς-ερυθράς-παρωτίτιδας (MMR), προκαλούν αυτισμό.

Αλήθεια: Έχουν γίνει πολλές μελέτες σε διαφορετικούς πληθυσμούς, με πολύ με-γάλο αριθμό παιδιών, που έχουν δείξει ότι δεν υπάρχει καμία συσχέτιση συγκεκριμέ-νων εμβολίων με τον αυτισμό ή άλλες νευ-ροαναπτυξιακές διαταραχές. Ο αυτισμός είναι νόσημα με γενετικό υπόστρωμα και δεν σχετίζεται με τον εμβολιασμό. Η υπο-τιθέμενη μελέτη συσχέτισης του εμβολίου MMR με νευροαναπτυξιακές διαταραχές δημοσιεύθηκε το 1998, με μόλις 12 παι-διά, και αποσύρθηκε, καθώς αποδείχθη-κε ότι χρησιμοποιήθηκαν παραποιημένα στοιχεία, και ο κύριος συγγραφέας είχε οικονομικό όφελος για τα αποτελέσματα που παρουσίαζε.

7. Μύθος: Τα εμβόλια προκαλούν συχνά σοβαρές παρενέργειες.

Αλήθεια: Οι συχνότερες παρενέργειες των εμβολίων είναι ήπιες και προβλέψιμες. Συ-νήθως, σκληρία ή ερεθισμός στο σημείο της ένεσης, πυρετός (συνήθως 1-2 κύμα-τα), ανησυχία ή υπνηλία για 1-2 24ωρα. Οι σοβαρές παρενέργειες που μπορεί να συσχετιστούν με τον εμβολιασμό είναι ε-ξαιρετικά σπάνιες (1:1.000.000) και συνή-θως προκαλούνται λόγω υπερευαισθησίας ή αλλεργίας στα συστατικά του εμβολίου. Οι κίνδυνοι και οι επιπλοκές από φυσική νόσηση είναι πολύ πιο συχνές από ό,τι από τον εμβολιασμό. Η έγκριση των εμβολίων και η μελέτη της ασφάλειάς τους γίνεται από ανεξάρτητους διεθνείς οργανισμούς, με αυστηρά κριτήρια. Όλα τα δεδομένα των κλινικών μελετών δίνονται στη δημο-

σιότητα και δημοσιεύονται σε έγκριτα ε-πιστημονικά περιοδικά για κρίση από άλ-λους επιστήμονες.

8. Μύθος: Τα εμβόλια προωθούνται από τις φαρμακοβιομηχανίες λόγω κέρδους.Αλήθεια: Τα εμβόλια που γίνονται στα παι-διά εξυπηρετούν το ατομικό και δημόσιο συμφέρον της μείωσης ή εξάλειψης σοβα-ρών λοιμωδών νοσημάτων. Τα περισσότερα εμβόλια, εκτός από την ατομική προστασία που προσφέρουν, μειώνουν τη φορεία και τη μετάδοση λοιμωδών παραγόντων στο πε-ριβάλλον, δημιουργούν έτσι έναν τοίχο συλ-λογικής ανοσίας (ανοσίας της κοινότητας), που προφυλάσσει και ανεμβολίαστα άτομα και προλαμβάνει επιδημίες στην κοινότη-τα. Σε μια πολύ πρόσφατη μελέτη (MMRW April 2014), υπολογίστηκε ότι στις ΗΠΑ τα

Σε χώρες χωρίς

συστηματικό εμβολιασμό, τα

νοσήματα που προλαμβάνονται

αποτελούν τα κύρια αίτια

θανάτων βρεφών και παιδιών

57

τελευταία 20 χρόνια λόγω του εμβολιασμού έχουν προληφθεί 732.000 θάνατοι, 322 ε-κατομμύρια νοσήσεις και 21 εκατομμύρια νοσηλείες. Ο εμβολιασμός είναι από τις πιο αποδοτικές επενδύσεις στη δημόσια υγεία, αφού έχει υπολογιστεί ότι για κάθε 1 δολ. που δαπανάται, επιστρέφουν στο κράτος 3 δολ. άμεσο όφελος και 10 δολ. αν λογα-ριαστεί και το κοινωνικό κόστος.

9. Μύθος: Δεν χρειάζεται να εμβολιάσω το παιδί μου αφού εμβολιάζονται τα άλ-λα παιδιά.Αλήθεια: Σε συνθήκες που μεγάλο ποσο-στό του πληθυσμού εμβολιάζεται (>95%), προστατεύονται και αυτοί που δεν εμβο-λιάζονται, καθώς μειώνεται η κυκλοφο-

ρία των λοιμωδών παραγόντων στην κοι-νότητα. Αν όμως το ποσοστό εμβολιασμού υποχωρήσει, τότε τα ανεμβολίαστα άτο-μα κινδυνεύουν να νοσήσουν και να πα-ρουσιάσουν επιπλοκές από τα νοσήματα. Αυτό μπορεί να γίνει λόγω αύξησης ανεμ-βολίαστων ατόμων στην κοινότητα από εί-σοδο μετακινούμενων πληθυσμών ή με-ταναστών ή λόγω άρνησης εμβολιασμού από φόβο για υποτιθέμενες παρενέργειες, θρησκευτικούς λόγους, παρακολούθηση εναλλακτικών μορφών ιατρικής που αρ-νούνται τα οφέλη του εμβολιασμού. Για παράδειγμα, τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη, υπήρξαν σημαντικές επιδημί-ες ιλαράς στη Γαλλία, τη Γερμανία και την Αγγλία, ενώ το 2014 στην Καλιφόρ-νια πέρασαν την μεγαλύτερη επιδημία ι-λαράς της τελευταίας εικοσαετίας, λόγω

της μείωσης του ποσοστού εμβολιασμού. Παρότι τα τελευταία χρόνια συζητιέται συ-χνά η αύξηση του αντιεμβολιαστικού κι-νήματος στην Ελλάδα, πιο σοβαρό πρό-βλημα είναι τα παιδιά που ενώ οι γονείς επιθυμούν να τα εμβολιάσουν, δεν έχουν οικονομική δυνατότητα να επισκεφθούν παιδίατρο ή δεν έχουν πρόσβαση σε υ-πηρεσίες υγείας και εμβόλια.

10. Μύθος: Μπορώ να καθυστερήσω τον εμβολιασμό του βρέφους μου και θα το εμ-βολιάσω σε μεγαλύτερη ηλικία.Αλήθεια: Τα βρέφη που είναι μικρότερα του έτους και στη συνέχεια τα νήπια <5 ε-τών αποτελούν τον πλέον ευαίσθητο πληθυ-σμό για να νοσήσει από λοιμώδη νοσήμα-

τα και να παρουσιάσει σοβαρές επιπλοκές. Ο έγκαιρος εμβολιασμός, σύμφωνα με το πρόγραμμα εμβολιασμού, προφυλάσσει τα παιδιά από σοβαρά νοσήματα. Επιπλέον, για την προστασία των νεογνών που δεν έ-χουν προλάβει να εμβολιαστούν, χρειάζε-ται να γίνεται και εμβολιασμός του οικια-κού περιβάλλοντος με εμβόλια για κοκκύτη και γρίπη, ώστε να δημιουργείται περιβάλ-λον προστασίας.

Τα εμβόλια αποτελούν ζώνη ασφαλείας και ασπίδα προστασίας για τα λοιμώδη νο-σήματα, ας μην τα στερήσουμε λοιπόν από τα παιδιά μας. Ειδικά σε μια χρονική συ-γκυρία όπως η παρούσα, που με τις μετακι-νήσεις πληθυσμών αυξάνει το ποσοστό του πληθυσμού που δεν είναι επαρκώς εμβολι-ασμένο, υπάρχει σημαντικός κίνδυνος για επανεμφάνιση λοιμωδών νοσημάτων.•••

Τα εμβόλια σήμερα

παράγονται με πολύ πιο

αυστηρές προδιαγραφές και

ποιοτικούς ελέγχους από ό,τι

παλιότερα και περιέχουν

λιγότερα αντιγόνα

Who is who Ο Αθανάσιος Μίχος είναι επί-

κουρος καθηγητής της Ιατρικής

Σχολής του Πανεπιστημίου Αθη-

νών στην Α’ Παιδιατρική Κλινι-

κή του Πανεπιστημίου Αθηνών,

στο Νοσοκομείο Παίδων «Η Α-

γία Σοφία». Μετεκπαιδεύθηκε

στην Παιδιατρική-Λοιμωξιολογία

στο Children’s Hospital, Harvard

University, Boston.

58




Τα επιστημονικά στοιχεία για τον

ΑΥΤΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΑ ΕΜΒΟΛΙΑ

Πως ξεκίνησαν οι φήμες;

1998

Το περιοδικό Lancet δημοσίευσε μια μελέτη eld, η οποία έδειχνε ότι

υπήρχε συσχέτιση μεταξύ του αυτισμού και των εμβολίων

Δεν βασιζόταν σε στατιστικά

δεδομένα

Δεν είχε ομάδα

ελέγχου

Βασιζόταν σε στοιχεία που θυμούνταν

οι άνθρωποι που συμμετείχαν, και όχι σε πραγματικά δεδομένα

Έβγαζε ασαφή συμπεράσματα

τα οποία δεν ήταν στατιστικά

έγκυρα

Η μελέτη όμως είχε κάποια προβλήματα...

x

∆ΕΝ ΒΡΕΘΗΚΕ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗΓια το λόγο αυτό άλλοι επιστήμονες άρχισαν να μελετούν τους ισχυρισμούς του

μια μελέτη με

500 ΠΑΙ∆ΙΑδεν βρήκε καμία συσχέτιση

Μετά τη δημοσίευση της μελέτης του

eld, ακολούθησαν πολλές άλλες μελέτες με πιο αυστηρό και σωστό

σχεδιασμό1999

2012 2005

μια μελέτη στη Φινλανδία με

535.000 ΠΑΙ∆ΙΑγια ακόμα μια φορά δεν βρήκε καμία συσχέτιση

μια μελέτη στη Δανία με

537.000 ΠΑΙ∆ΙΑδεν βρήκε καμία συσχέτιση


10.000 ΠΑΙ∆ΙΑπάλι δεν βρήκε καμία συσχέτιση

2004

20022001

Μια ανασκόπηση 58 μελετών στις οποίες

έλαβαν μέρος πάνω από

Μια ανασκόπηση 31 μελετών στις οποίες έλαβαν μέρος πάνω από

Επίσης δεν βρήκε καμία συσχέτιση

14.700.000ΠΑΙ∆ΙΑ

Ε∆ΕΙΞΕ ΟΤΙ ΣΕ ΚΑΜΙΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ∆ΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΟΥ ΕΜΒΟΛΙΟΥ ΜΕ ΤΟΝ ΑΥΤΙΣΜΟ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΠΟΥ ΑΝΕΛΥΣΕ

10.000.000ΠΑΙ∆ΙΑ

ΠΑΡΑΠΟΙΗΣΑΝ ΤΑ ∆Ε∆ΟΜΕΝΑ

Το περιοδικό Lancet δημοσίευσε μια δήλωση στην

οποία ΑΝΑΚΑΛΕΣΕ την αρχική δημοσίευση

Είχαν εφαρμόσει παρεμβατικές εξετάσεις στα παιδιά χωρίς να έχουν τις απαραίτητες ηθικές

εγκρίσεις...απομόνωσαν και διάλεξαν δεδομένα που ήταν βολικά για τη δημοσίευση τους...

Η ∆ΥΣΦΗΜΙΣΗ ΤΩΝ ΕΜΒΟΛΙΩΝ ΣΥΝΕΧΙΖΕΙ

1/41.8%

γονείς πιστεύει ότι κάποια εμβόλια προκαλούν αυτισμό σε υγιή παιδιά

των γονιών δεν κάνουν εμβόλια στα παιδιά τους λόγω θρησκευτικών ή φιλοσοφικών πεποιθήσεων

Δεν υπάρχει ούτε 1 αξιόπιστη μελέτη που να συνδέει τα εμβόλια με τον αυτισμό

Στη Γαλλία σημειώθηκε μια μεγάλη επιδημία ιλαράς με 15.000 περιστατικά το 2011

Στην Αγγλία αναφέρθηκαν πάνω από 2.000 περιστατικά ιλαράς το 2012

Μια νέα μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι

ήταν η κύρια αιτία της επιδημίας κοκκύτη το 2010 στην Καλιφόρνια

Εφαρμογή μαζικού εμβολιασμού

1960 1970 1980 2004 2012

Πρόσφατα σε μια θρησκευτική κοινότητα η οποία ήταν ενάντια στα εμβόλια εκδηλώθηκε επιδημία ιλαράς

Παρόλο που ανακοινώθηκε η εξάλειψη της ιλαράς το 2000...

Στις Ηνωμένες Πολιτείες ο κοκκύτης αυξήθηκε δραματικά το 2012

Οι φαρμακευτικές εταιρίες παράγουν εμβόλια μόνο για να βγάζουν κέρδοςΣύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, το 2013 τα έσοδα των εταιριών από όλα τα εμβόλια έφτασαν τα 24 δις $, το οποίο αντιστοιχεί μόνο στο 2-3% της συνολικής φαρμακευτικής αγοράς

Τα παιδιά που δεν εμβολιάζονται μπορεί να κολλήσουν κάποια ασθένεια και να τη μεταδώσουν σε μωρά που δεν έχουν προλάβει να εμβολιαστούν, όπως επίσης και σε ευπαθή άτομα

Κάθε μέρα, το ανοσοποιητικό σύστημα ενός υγιούς μωρού καταπολεμά αποτελεσματικά εκατομμύρια μικρόβια με τα οποία έρχεται σε επαφή. Ακόμα και αν ένα μωρό λάβει >1 εμβόλιο την ίδια ημέρα, τα εμβόλια περιέχουν ελάχιστα αντιγόνα σε σχέση με αυτά με τα οποία έρχεται σε επαφή ένα μωρό καθημερινά στο περιβάλλον του.

Η θειομερσάλη, είναι μια ουσία που περιέχει υδράργυρο και χρησιμοποιούταν στο παρελθόν ως συντηρητικό των εμβολίων ώστε να μη μολύνονται. Εδώ και πολλά χρόνια η θειομερσάλη έχει αφαιρεθεί από όλα τα παιδιατρικά εμβόλια που συνιστώνται.

Πριν τη μαζική εφαρμογή εμβολιασμών στα μωρά

το 1980

από ιλαρά

2.6το 2012

84% των μωρών είχαν εμβολιαστεί

122.000ΘΑΝΑΤΟΙ

το 2000



ΦΤΑΝΟΝΤΑΣ ΣΧΕ∆ΟΝ ΤΑ 50.000 ΚΡΟΥΣΜΑΤΑ

ΜΥΘΟΙ ΠΟΥ ΤΡΟΜΑΖΟΥΝ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ

5.000 2.90026.000

50.000

Η ΑΡΝΗΣΗ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΥ

20 θάνατοι στις ΗΠΑ

Δημοσίευση του άρθρου του eld

Αριθμός περιστατικών

ΜΥΘΟΙ ΓΙΑ ΤΑ ΕΜΒΟΛΙΑ

ΤΑ ΕΜΒΟΛΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΑ!

Προσαρμοσμένο από:

HEALTHCARE-MANAGEMENT-DEGREE.NET

Ο ταυτόχρονος εμβολιασμός με περισσότερα από 1 εμβόλια μπορεί να υπερφορτώσει το ανοσοποιητικό σύστημα

Η απόφαση να μην εμβολιαστεί το παιδί μου επηρεάζει μόνο το παιδί μου

Τα εμβόλια περιέχουν τοξικές ουσίες που μπορούν να βλάψουν τα παιδιά

Τα οφέλη των εμβολίων

Η επαρκής κάλυψη με υπάρχοντα εμβόλια καθώς και η χρήση νέων

εμβολίων θα μπορούσε να αποτρέψει 4 εκατομμύρια θανάτους παιδιών

ηλικίας <5 ετών έως το 2015

Μειώνουν σημαντικά τις ασθένειες ανά τον

κόσμο

Σώζουν περίπου 8 εκατομμύρια ζωές κάθε

χρόνο

Συνέβαλαν στην εξάλειψη της Ευλογιάς

bit.ly/vacine_fraudbit.ly/vacine_outbreakbit.ly/vacine_preventablebit.ly/vacine_facts

bit.ly/vacine_lancet t

bit.ly/vacine_deniersbit.ly/vacine_parents

bit.ly/vacine_controversybit.ly/vacine_measlesbit.ly/vacine_immunizationsbit.ly/vacine_anti

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑΘΑΝΑΤΟΙ




1998




δεδομένα


ελέγχου





έγκυρα


x







2012 2005







2004

20022001





14.700.000ΠΑΙ∆ΙΑ


10.000.000ΠΑΙ∆ΙΑ







1/41.8%









1960 1970 1980 2004 2012









το 1980

από ιλαρά

2.6το 2012



το 2000





5.000 2.90026.000

50.000

















κόσμο


χρόνο








Το αντιεμβολιαστικό κίνημα έχει, δυστυχώς, αρχίσει να ξεδιπλώνει τα «πλοκάμια» του δεκαετίες πριν. Πέραν όμως των σεναρίων συνωμο-

σίας, που στις μέρες μας ενισχύονται και πολλαπλασιάζονται λόγω του Διαδικτύου και των social media, οι πολέμιοι των εμβολί-ων βρήκαν και έναν αναπάντεχο σύμμαχο.

Δεκαέξι χρόνια πριν, η έγκυρη ιατρική επιθεώρηση Lancet δημοσίευσε μια μελέ-τη του Dr Andrew Wakefield, η οποία υ-ποστήριζε πως ανακάλυψε σύνδεση μεταξύ του αυτισμού και των εμβολίων.

Μετά από χρόνια αντιπαραθέσεων, κα-τά τα οποία γονείς ανά τον κόσμο έφθασαν να μην εμπιστεύονται τα εμβόλια, αλλά και 674 χιλιάδες δολάρια σε αποζημιώσεις α-πό δικηγόρους που ασκούσαν διώξεις στις φαρμακευτικές εταιρείες που τα παρασκεύ-αζαν, διαπιστώθηκε ότι η μελέτη ήταν κα-τασκεύασμα του Dr Wakefield.

Η Lancet εξέδωσε δημόσια συγνώμη και ανέφερε ότι περαιτέρω έρευνα οδή-γησε στην ανακάλυψη πως η μελέτη ήταν πλαστή. Βέβαια, η ζημιά είχε γίνει...•••

Εμβόλια & Αυτισμός

Προσαρμοσμένο απο:


59




1998




δεδομένα


ελέγχου





έγκυρα


x







2012 2005







2004

20022001





14.700.000ΠΑΙ∆ΙΑ


10.000.000ΠΑΙ∆ΙΑ







1/41.8%









1960 1970 1980 2004 2012









το 1980

από ιλαρά

2.6το 2012



το 2000





5.000 2.90026.000

50.000

















κόσμο


χρόνο








ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ bit.ly/vacine_fraud bit.ly/vacine_outbreak bit.ly/vacine_preventable bit.ly/vacine_facts bit.ly/vacine_lancet bit.ly/vacine_profit bit.ly/vacine_deniers bit.ly/vacine_parents bit.ly/vacine_controversy bit.ly/vacine_measles bit.ly/vacine_immunizations bit.ly/vacine_anti

60




Το αντιεμβολιαστικό κίνημα, που έχει κάνει την εμφάνισή του εδώ και αρκετά χρόνια, βάζει σε κίνδυνο το εμβολιαστικό πρόγραμμα της χώρας μας και, επο-μένως, τη μελλοντική υγεία των παιδιών αλλά και των ενηλίκων. Αρκετοί γονείς, κυρίως νέοι σε ηλικία, με πρόσβαση σε κοινωνικά δίκτυα, με βάση πληροφο-

ρίες που διαβάζουν στα δίκτυα αυτά, δεν εμβολιάζουν τα παιδιά τους ή καθυστερούν τους εμβολιασμούς τους.

Φαίνεται ότι η «μόδα» αυτή, όλο και πε-ρισσότερο, έχει αρχίσει να επηρεάζει την απόφαση των γονιών να εμβολιάσουν τα παιδιά τους, με αποτέλεσμα, τα τελευταία χρόνια, αρκετά συχνά, να αντιμετωπίζου-με την άρνηση για εμβολιασμό των παιδιών στα ιατρεία μας ή και την αναβολή εμβο-λιασμού για κάποια άλλα. Οι αντιρρήσεις φαίνεται να αφορούν αβάσιμες πληροφο-ρίες για σοβαρές παρενέργειες που προ-καλούν τα εμβόλια, καθώς και μυθεύματα

γύρω από μια διεθνή συνωμοσία που έ-χουν αναπτύξει οι φαρμακευτικές εταιρεί-ες σε συνεργασία με τους γιατρούς προκει-μένου να βγάλουν χρήματα. Το πρόβλημα καλά κρατεί, και οι στατιστικές φαίνεται να δείχνουν ότι το αντιεμβολιαστικό κίνη-μα αυξάνεται στη χώρα μας, όπως και σε παγκόσμιο επίπεδο.

Θα πρέπει όμως να σημειωθεί ότι τα εμ-βόλια δεν προστατεύουν μόνο το παιδί που εμβολιάζεται. Όταν το μεγαλύτερο μέρος του

ΑΝΤΙΕΜΒΟΛΙΑΣΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ

Mε υπεύθυνη δήλωση η άρνηση εμβολιασμού

Ο "θόλος" προστασίας στην υγεία που έχει δημιουργηθεί από τους εμβολιασμούς, τα τελευταία πολύ λίγα χρόνια, έχει αρχίσει να παρουσιάζει "ρωγμές" και να δέχεται επιθέσεις, κυρίως από το αντιεμβολιαστικό κίνημα

του Κωνσταντίνου Νταλούκα, παιδιάτρου και προέδρου της Ένωσης

Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων Αττικής

• Ο ε μ β ο λ ι α σ μ ό ς δ η μ ι ο υ ρ γ ε ί

" ο μ π ρ έ λ α " π ρ ο σ τ α σ ί α ς

• Η ε π ι κ ί ν δ υ ν η « μ ό δ α » π ο υ ε π η ρ ε ά ζ ε ι

ό λ ο κ α ι σ υ χ ν ό τ ε ρ α τ ο υ ς γ ο ν ε ί ς

61

πληθυσμού εμβολιαστεί, τότε δημιουργείται μια «ομπρέλα» προστασίας ακόμη και για ό-λους αυτούς που δεν έχουν εμβολιαστεί, για διαφόρους λόγους, π.χ. παιδιά μικρότερα των 2 μηνών, παιδιά και ενήλικες που πά-σχουν από κακοήθειες ή από νοσήματα που δεν τους επιτρέπουν τον εμβολιασμό κ.λπ.

Δυστυχώς, αυτός ο «θόλος» προστασίας στην υγεία που έχει δημιουργηθεί από τους εμβολιασμούς, τα τελευταία πολύ λίγα χρό-νια, έχει αρχίσει να παρουσιάζει «ρωγμές» και να δέχεται επιθέσεις, κυρίως από το α-ντιεμβολιαστικό κίνημα.

Τα αποτελέσματα είναι οδυνηρά. Το 2015 είχαμε επιδημία ιλαράς στην Αμερική και την Ευρώπη, με συνέπεια στις ΗΠΑ να πε-θάνει –για πρώτη φορά μετά από 12 χρό-νια– ένας ενήλικας και στο Βερολίνο να χάσει τη ζωή του ένα βρέφος 12 μηνών. Ο ομοσπονδιακός υπουργός Υγείας, Χέρμαν Γκρέχε, έκανε έκκληση στους Γερμανούς να εμβολιαστούν, καταγγέλλοντας «ορισμέ-νους ανεύθυνους που αντιτίθενται στα εμβό-λια και σπέρνουν έναν παράλογο φόβο».

Επίσης, μετά από 30 χρόνια χωρίς κανέ-να κρούσμα διφθερίτιδας στην Ισπανία και με τη νόσο ουσιαστικά να έχει εξαφανιστεί από τη χώρα, πρόσφατα ένα μεγαλύτερο παιδί έχασε τη ζωή του από διφθερίτιδα! Η νόσος πρέπει να εμφανίστηκε ξανά από κάποιον που ζούσε στο εξωτερικό, σε κά-ποια χώρα με κρούσματα διφθερίτιδας και μετέφερε τη νόσο στην Ισπανία. Το παιδί αυτό οι γονείς δεν το είχαν εμβολιάσει, πα-ρασυρμένοι από το αντιεμβολιαστικό κίνη-μα. Ο υπουργός Υγείας της Ισπανίας απηύ-θυνε έκκληση στους γονείς για τον έγκαιρο εμβολιασμό των ανηλίκων: «Αυτή η υπόθε-ση πρέπει να βοηθήσει τους γονείς να κα-ταλάβουν πως πρέπει να εμβολιάζουν τα

παιδιά τους. Πρώτα από όλα, πρέπει να υπερασπιζόμαστε τα δικαιώματα των παι-διών. Ο μη εμβολιασμός είναι ανεύθυνη και επικίνδυνη συμπεριφορά».

Σήμερα, που σε όλο τον ανεπτυγμένο κό-σμο η επιστημονική πληροφορία καταγρά-φεται, αναλύεται και αποδεικνύεται, φτά-σαμε στο σημείο να αμφισβητούμε την αξία των επιστημονικών επιτευγμάτων όπως εί-ναι τα εμβόλια και να ολισθαίνουμε προς ένα ιδιότυπο «μεσαίωνα». Αυτό έχει ως α-ποτέλεσμα ένα στα πέντε παιδιά και πολ-λοί ενήλικες στη χώρα μας να είναι ανεμ-βολίαστοι (ΚΕΕΛΠΝΟ). Την ίδια στιγμή, σε παγκόσμιο επίπεδο 1,4 εκατομμύρια παιδιά χάνουν κάθε χρόνο τη ζωή τους πριν από την ηλικία των 5 ετών από νοσήματα που προλαμβάνονται με εμβολιασμό.

Με στόχο την καταπολέμηση του παρά-λογου αντιεμβολιαστικού κινήματος, που βάζει σε κίνδυνο την υγεία και τη ζωή των παιδιών, η Ένωση Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων Αττικής δημιούργησε τη Φόρ-μα Άρνησης Εμβολιασμού και το Φυλλάδιο με τους Μύθους, που το αντιεμβολιαστικό κίνημα ισχυρίζεται, γύρω από τα εμβόλια. Η φόρμα έχει ως σκοπό να βάλει τον γο-νιό σε θέση ευθύνης για τον πιθανό κίνδυ-νο να αφήσει το παιδί του ανεμβολίαστο ή και να μεταθέσει στο μέλλον τον εμβολια-σμό, μήπως και με τον τρόπο αυτό κατα-φέρει να τον κάνει να συνειδητοποιήσει την πολύ σοβαρή απόφαση να μην εμβολιά-σει το παιδί του και αλλάξει τελικά γνώμη. Στη φόρμα, που καλείται να υπογράψει ο γονιός, αναφέρεται ευκρινώς ότι ο παιδί-ατρος έχει σαφώς και με λεπτομέρεια ε-ξηγήσει το όφελος καθώς και τις πιθανές παρενέργειες που προκύπτουν από τα συ-γκεκριμένα εμβόλια.•••

62




Οι επαγγελματίες υγείας (EY) αποτελούν μια ομάδα ιδιαίτερα υψηλού κινδύνου για λοιμώξεις από νοσήματα που προλαμβάνονται με εμβολιασμό. Στα νοσή-ματα αυτά περιλαμβάνονται τόσο αυτά που μεταδίδονται παρεντερικά (όπως είναι η ηπατίτιδα Β) όσο και λοιμώδη νοσήματα που μεταδίδονται αερογενώς

ή με άμεση επαφή (γρίπη, ανεμευλογιά, ιλαρά, ερυθρά, παρωτίτιδα, μηνιγγιτιδοκοκ-κική νόσος και ηπατίτιδα Α).

Οι ΕΥ μεταδίδουν τις λοιμώξεις σε άλλους ασθενείς, αλλά και στις οικογένειές τους. Έτσι, θεωρείται απαραίτητο να διατηρούν υψηλά επίπεδα ανοσίας έναντι των νοση-μάτων αυτών, όχι μόνο για την προσωπική τους προστασία αλλά και για τη μείωση της μετάδοσης των λοιμώξεων αυτών στους χώ-ρους παροχής υπηρεσιών υγείας. Αν και τα

τελευταία χρόνια έχουν διενεργηθεί πολλά προγράμματα ενημέρωσης των ΕΥ, η απο-τελεσματικότητά τους αμφισβητείται.

Η ηπατίτιδα Β (ΗΒV) μπορεί να μεταδο-θεί κατά τη διενέργεια ιατρικών πράξεων. Υπολογίζεται ότι ο κίνδυνος μετάδοσης εί-ναι σημαντικά υψηλότερος για τους ΕΥ σε σύγκριση με τον κίνδυνο που διατρέχουν οι

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΊΕΣ ΥΓΕΊΑΣ

Γιατί είναι ανάγκη να εμβολιάζονται

Βάσει πρόσφατων ερευνών, μόλις 17-21,8% των ΕΥ δήλωσαν ότι σκόπευαν να εμβολιαστούν, παρότι είναι απαραίτητη η διατήρηση υψηλών επιπέδων ανοσίας, όχι μόνο για την προσωπική τους προστασία αλλά και για τη μείωση της μετάδοσης των λοιμώξεων

της Βάνας Παπαευαγγέλου, Αν. καθηγήτριας Παιδιατρικής-

Λοιμωξιολογίας, της Ιατρικής Σχολής του Παν. Αθηνών, Γ’ Παιδιατρική Κλινική

Παν. Αθηνών, Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου «Αττικόν»

• Ο ρόλος των επαγγελματιών υγείας

στη μετάδοση νοσημάτων

• Η αμφιλεγόμενη αποτελεσματικότητα των προγραμ-

μάτων ενημέρωσης των επαγγελματιών υγείας

63

ασθενείς από ΗΒV (+) EY. Ορισμένες ια-τρικές πράξεις είναι ιδιαίτερα υψηλού κιν-δύνου (γυναικολογικές, ορθοπαιδικές και επεμβάσεις γενικής χειρουργικής). Συστή-νεται ο εμβολιασμός των ΕΥ έναντι της η-πατίτιδας Β και ορολογικός έλεγχος έναν μήνα μετά την ολοκλήρωση αυτού. Η εκ-παίδευση των ΕΥ αποτελεί μία από τις κε-ντρικές δράσεις του Γραφείου Ηπατιτίδων του ΚΕΕΛΠΝΟ.

Σήμερα, βρίσκεται σε εξέλιξη μελέτη εμ-βολιαστικής κάλυψης των επαγγελματιών υ-γείας έναντι του ιού της ηπατίτιδας Β, μέσω αποστολής σχετικού ερωτηματολογίου. Δεν υπάρχουν οδηγίες για την αντιμετώπιση ΕΥ με χρόνια ηπατίτιδα Β. Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες ευρωπαϊκές οδηγίες, συστήνεται η αποφυγή διενέργειας επεμβατικών ιατρι-κών πράξεων από ΕΥ με ιικό φορτίο HBV-DNA μεγαλύτερο των 104vc/ml.

H γρίπη αποτελεί τη συχνότερη λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού. Κατά τη δι-άρκεια της ετήσιας εμφάνισης της επιδη-μικής έξαρσης, παρατηρείται κατακόρυ-φη αύξηση των επισκέψεων ασθενών στους χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας. Συνι-στάται ο ετήσιος εμβολιασμός των ΕΥ έναντι της εποχικής γρίπης, ο οποίος προσφέρει προστασία όχι μόνο στους ίδιους, αλλά στις οικογένειές τους και στους ασθενείς τους.

Η εμβολιαστική κάλυψη των ΕΥ στην Ελ-λάδα παραμένει χαμηλή (22,8%), όπως φαίνεται από μελέτη κατά το 2008-2009, όπου διαπιστώθηκε σημαντική διακύμαν-ση της εμβολιαστικής κάλυψης μεταξύ των γεωγραφικών διαμερισμάτων της χώρας. Πρόσφατα, διενεργήθηκαν δύο μελέτες, με στόχο να εξετάσουν τους παράγοντες που συνδέονται με την επιθυμία ή μη των ΕΥ να εμβολιαστούν έναντι του νέου ιού της

γρίπης Α (Η1Ν1). Μόλις 17-21,8% των ΕΥ δήλωσαν ότι σκόπευαν να εμβολιαστούν, και ο κύριος λόγος άρνησης του εμβολια-σμού αφορούσε την ασφάλεια των εμβο-λίων (43.1%).

Οι ΕΥ είναι ευάλωτοι και σε άλλα νοσή-ματα που προλαμβάνονται με εμβολιασμό. Σύμφωνα με πρόσφατη πανελλήνια επιδη-μιολογική μελέτη, το ποσοστό εφήβων επί-νοσων για ανεμευλογιά στην Ελλάδα είναι υψηλότερο σε σύγκριση με άλλες χώρες της Βόρειας Ευρώπης. Αν και τα πρόσφα-τα δεδομένα εμβολιαστικής κάλυψης είναι ενθαρρυντικά και δείχνουν αύξηση της εμ-βολιαστικής κάλυψης έναντι της ιλαράς, της ερυθράς, της παρωτίτιδας (2η δόση MMR), του μηνιγγιτιδόκοκκου C και της ηπατίτιδας Α στους εφήβους, είναι πολύ πιθανό σημα-ντικό ποσοστό των νέων ΕΥ να παραμένουν επίνοσοι ή μερικώς εμβολιασμένοι.

Η εφαρμογή υποχρεωτικού εμβολια-σμού των ΕΥ, στο πλαίσιο των επαγγελμα-τικών τους «υποχρεώσεων», έχει συζητηθεί λόγω της χαμηλής συμμόρφωσης των ΕΥ στις συστάσεις. Όμως ο υποχρεωτικός εμ-βολιασμός δεν είναι αποδεκτός, σύμφωνα με τις αρχές της ελευθερίας επιλογής και αυτονομίας (7). Στην Ελλάδα, η Εθνική Ε-πιτροπή Εμβολιασμών συστήνει τον εμβο-λιασμό των επίνοσων ΕΥ έναντι της ηπατίτι-δας Α και Β [Υ1/Γ.Π. 15823823/01/08] και της εποχικής γρίπης. Είναι πιθανό η εκπαί-δευση των μελλοντικών ΕΥ στις ιατρικές και νοσηλευτικές σχολές της χώρας, σε συνδυ-ασμό με την ευαισθητοποίηση των νεοει-σερχόμενων ΕΥ στους χώρους υπηρεσιών υγείας, να συντελέσει στη βελτίωση των επι-πέδων ανοσίας έναντι των νοσημάτων που προλαμβάνονται με εμβολιασμό στις μελ-λοντικές γενιές των ΕΥ στη χώρα μας.•••

64



Ε Μ Β Ο Λ Ι Α Ε Ι Δ Η Σ Ε Ι Σ

Δυναμική να εξελιχθούν σε επιδημία εντός του 2016 διαθέτουν πέντε ασθένει-ες, προειδοποιούν οι Για-

τροί Χωρίς Σύνορα (ΓΧΣ). Ο λό-γος για την ελονοσία, την ιλαρά, τη μηνιγγίτιδα και μια ομάδα α-σθενειών που μεταδίδονται από ιούς και παράσιτα (όπως ο δάγ-γειος πυρετός, ο ιός Έμπολα, ο

Ο μέχρι πρότινος «άγνωστος» ιός Ζίκα, που μεταδίδεται από τα κου-νούπια, αρχικά πιστευόταν ότι τα πιο σοβαρά συμπτώματα που προκαλεί εί-ναι πυρετό, εξανθήματα και πόνους στις αρθρώσεις. Αλλά μετά την πιθα-νή σύνδεσή του με κρούσματα μικρο-κεφαλίας σε βρέφη, η επιστημονική κοινότητα τον έβαλε στο στόχαστρο.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) εκτίμησε ότι χρειάζονται 56 ε-κατ. δολ. για την καταπολέμηση του ιού μέχρι τον Ιούνιο, περιλαμβανομέ-νης και της εσπευσμένης κατασκευ-ής εμβολίων.

Πρόσφατα, σε συνέντευξη τύπου, ο Βραζιλιάνος υπουργός Υγείας, Μαρ-σέλο Κάστρο, και ο Πέδρο Βασκον-σέλος, γιατρός στο Ινστιτούτο Μετα-δοτικών Ασθενειών Evandro Chagas, δήλωσαν πως στοχεύουν στην ανά-

πτυξη ενός εμβολίου για τον ιό Ζίκα εντός του 2017.

Μάλιστα, η Βραζιλία δεσμεύθηκε να διαθέσει 1,9 εκατ. δολ. για τα ε-πόμενα 5 χρόνια, ενώ οι αρχές της χώρας ενώνουν τις δυνάμεις τους με το Πανεπιστήμιο του Τέξας.

Εν τω μεταξύ, η κυβέρνηση Ομπάμα ζήτησε από το αμερικανικό Κογκρέ-σο περισσότερα από 1,8 δισ. δολ. ως

έκτακτη χρηματοδότηση για την κα-ταπολέμηση του ιού Ζίκα στις ΗΠΑ και άλλες χώρες. Η χρηματοδότηση θα κατανεμηθεί ανάμεσα στο Υπουρ-γείο Υγείας και το Υπουργείο Εξωτε-ρικών, αλλά και την Υπηρεσία για τη Διεθνή Ανάπτυξη (AID), για να υπο-στηριχθούν προγράμματα ελέγχου των κουνουπιών, έρευνας για την ανακά-λυψη εμβολίου καθώς και παροχής

Τρέχουσες εξελίξεις 1. Ιός Ζίκα 64

2. Ιός MERS 65

3. Χολέρα 66

4. Έμπολα 66

5. Αλλεργίες 67

6. Δάγγειος πυρετός 67

Από τον ιό Ζίκα, τον MERS και τον Έμπολα, τη χολέρα, τον δάγγειο πυρετό έως και τις αλλεργίες, ο κλάδος των

εμβολίων αποδεικνύεται «πεδίον δόξης λαμπρόν»

1. Ιός Ζίκα

65

2. Ιός MERSΠιο κοντά στην ανάπτυξη

εμβολίου κατά του ιού MERS (Αναπνευστικό Σύνδρομο Μέσης Ανατολής), βρίσκονται επιστήμονες από την Ισπανία, τη Γερμανία και την Ολλανδία, τροποποιώντας γενετικά ένα εμβόλιο για τον ιό της ευλο-γιάς. Αποδέκτες του εμβολί-ου όμως θα είναι οι καμήλες, το ζώο που μεταφέρει τον ιό στους ανθρώπους.

Ο ιός, αρχικά, παρουσιάζει συμπτώματα κοινά με το κρυ-ολόγημα. Μέχρι τώρα, έχει πλήξει πάνω από 1.600 άτο-μα, 600 από τα οποία έχασαν τελικά τη ζωή τους. Αν και ώς τώρα ο ιός έχει εξαπλωθεί μό-νο σε όσους προσεβλήθησαν από τις καμήλες και όσους έ-χουν έρθει σε στενή επαφή μα-ζί τους, υπάρχει πάντα ο κίν-δυνος της μετάλλαξης.

ιός Ζίκα και το καλααζάρ), νοσή-ματα που χωρίς την απαιτούμε-νη επένδυση στην πρόληψη και την αντιμετώπιση μπορεί να κα-ταστούν σοβαρή απειλή διεθνώς.

Οι ΓΧΣ, μάλιστα, σημειώνουν πως, παρότι υπάρχουν τα μέσα για την αποτροπή χιλιάδων θα-νάτων, οι υπάρχουσες στρατηγι-κές για την πρόληψη μεγάλων

επιδημιών είναι μερικώς επιτυ-χημένες. Οι χώρες που κινδυ-νεύουν περισσότερο θα πρέπει να εξοπλιστούν ενισχύοντας τις υποδομές υγείας και τα μέτρα πρόληψης, αλλά και την εκπαί-δευση των τοπικών κοινοτήτων, καθώς και τα συστήματα αντιμε-τώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης.

Τρέχουσες εξελίξεις

υπηρεσιών υγείας σε εγκύους με χα-μηλό εισόδημα, αναφέρει στην ανα-κοίνωσή του ο Λευκός Οίκος.

Την ίδια ώρα, η GlaxoSmithKline Plc διενεργεί μελέτες σκοπιμότητας, προκειμένου να διαπιστώσει αν η τε-χνολογία των εμβολίων της μπορεί να είναι κατάλληλη για την αντιμε-τώπιση του ιού Ζίκα, ενώ Pfizer Inc, Johnson & Johnson και Merck & Co Inc ενώνουν τις δυνάμεις τους για τον ίδιο λόγο. Ωστόσο, επιστήμονες και παράγοντες της φαρμακευτικής αγο-ράς εκτιμούν ότι η παραγωγή ενός α-σφαλούς και αποτελεσματικού εμβο-λίου θα χρειαστεί χρόνο.

Από την πλευρά της, η ιαπωνική Takeda Pharmaceutical Co Ltd προ-χωρά στη δημιουργία ομάδας για να ερευνήσει το ενδεχόμενο ανάπτυξης εμβολίου.

66



Ε Μ Β Ο Λ Ι Α Ε Ι Δ Η Σ Ε Ι Σ

Η Gavi δήλωσε ότι η συμφωνία, ύ-ψους 5 εκατ. δολ., θα βοηθήσει την αμερικανική φαρμακοβιομηχανία να εισαγάγει το εμβόλιο, που βρί-

σκεται σε κλινικές δοκιμές τελικού σταδίου, για προέγκριση και αδειοδότηση.

Αν εγκριθεί το εμβόλιο VSV-ZEBOV, θα είναι ένα από τα πρώτα εμβόλια με άδεια στον κόσμο κατά του Έμπολα και στόχος της Gavi είναι να δημιουργήσει αποθέμα-τα για μελλοντικές επιδημίες. Η συμφωνία εγκρίθηκε υπό την προϋπόθεση ότι το εμ-βόλιο θα πρέπει να υποβληθεί για χορή-γηση άδειας στο τέλος του 2017.

Εν τω μεταξύ, η Ρωσία ανακοίνωσε την

παρασκευή ενός «πολύ αποτελεσματικού» εμβολίου για τον ιό Έμπολα, καθώς δια-πιστώθηκε στις πρώτες φάσεις των ερευ-νών ότι αυξάνει σημαντικά τα αντισώματα. Σύμφωνα με τη Ρωσίδα υπουργό Υγείας, Βερόνικα Σκοβορτσόβα, οι κλινικές δοκι-μές της Φάσης ΙΙΙ του εμβολίου “GamEvac-Combi” θα ξεκινήσουν φέτος στη Γουινέα. Από τον ΠΟΥ εκφράζεται η επιθυμία μελέ-της των δεδομένων ασφαλείας και ανοσο-γονικότητας του εμβολίου, με τη Ρωσία να απαντάει πως παρατηρήθηκαν μόνο δευ-τερεύουσες παρενέργειες, όπως πονοκέ-φαλοι και μικρή αύξηση της θερμοκρασί-ας του σώματος.

4. ΈμπολαΤο υπό ανάπτυξη εμβόλιο της Merck & Co κατά του ιού Έμπολα έχει αγοράσει η παγκόσμια εμβολιαστική

συμμαχία Gavi

3. Χολέρα

Στην έγκριση ενός τρίτου παρα-

γωγού εμβολίου κατά της χολέρας

προχώρησε ο ΠΟΥ. Τρία εκατομ-

μύρια δόσεις του εμβολίου αναμέ-

νεται να διοχετευθούν στην αγορά

εντός του 2016. Πρόκειται για το

εμβόλιο της σουηδικής Crucell, που

ουσιαστικά διπλασιάζει τα παγκό-

σμια αποθέματα, ενισχύοντας τον

αγώνα εναντίον μιας σοβαρής και

θανατηφόρας ασθένειας.

67

6. Δάγγειος πυρετόςΕπίσημη πρώτη για το εμβόλιο

της Sanofi κατά του δάγγειου πυ-ρετού, για το οποίο πρόκειται να κατατεθούν φάκελοι εγκρίσεων σε περίπου 20 χώρες.

Το Μεξικό είχε εγκρίνει την προ-ληπτική θεραπεία για τους τέσ-σερις ορότυπους του δάγγειου πυρετού, αλλά μόνο για ασθε-νείς ηλικίας από 9 έως 45 ετών, που διαβιούν σε περιοχές όπου η νόσος είναι ενδημική. Εν ολί-γοις, το εμβόλιο δεν έχει, προς το παρόν, λάβει έγκριση για χορή-γηση σε βρέφη και μικρά παιδιά, το κομμάτι του πληθυσμού που κινδυνεύει πρωτίστως. Ο δάγγει-ος πυρετός θεωρείται απειλή για περίπου το ήμισυ του παγκόσμι-ου πληθυσμού, ενώ εκτιμάται ότι 400 εκατομμύρια άνθρωποι μο-λύνονται ετησίως.

5. Αλλεργίες

Ένα τέτοιο εμβόλιο μπορεί να είναι έτοιμο σε τέσσερα με πέντε χρόνια και να κα-λύπτει κάθε πιθανό σύμπτωμα και αλλεργία. Από έκζεμα μέχρι άσθμα και α-πό αλλεργίες που προκαλούνται από τη σκόνη και τις τρίχες της γάτας μέχρι και τους ξηρούς καρπούς.

Εκτιμάται, μάλιστα, πως το εν λόγω εμ-βόλιο, γνωστό και ως CYT003-Qbg10, ό-χι μόνο θα βελτιώσει τη θεραπεία και θα μειώσει το κόστος της, αλλά θα παράγεται και διανέμεται ευκολότερα. Πρόσφατη έ-ρευνα της εταιρείας Cytos Βiotechnology κατέδειξε ότι μια σειρά του εμβολίου ήταν τόσο αποτελεσματική όσο τα στεροειδή στον έλεγχο του άσθματος.

Το εμβόλιο περιέχει τμήματα συνθετικού DΝΑ, παρόμοια με εκείνα που βρίσκονται στο μικρόβιο που προκαλεί φυματίωση, τα οποία ξεγελούν τον οργανισμό που νομίζει ότι «δέχεται επίθεση» από μικρόβιο, ενερ-γοποιώντας τις άμυνες του ανοσοποιητικού συστήματος.

Σε μελέτες που εξέτασαν την αποτελε-σματικότητα του μηχανισμού δράσης του εμβολίου, περιορίστηκαν κατά 1/3 οι κρί-σεις και τα συμπτώματα άσθματος σε 63 ά-τομα που έλαβαν δοκιμαστικές ενέσεις σε διάρκεια τριών μηνών, ενώ περιόρισε κα-τά 39% τις περιπτώσεις αλλεργίας στη μύ-

τη και τα μάτια λόγω σκόνης (με μία ένεση την εβδομάδα επί έξι εβδομάδες), βελτιώ-νοντας κατά 42% την ποιότητα της ζωής.

Οι επιστήμονες της εταιρείας που εδράζε-ται στην Ελβετία εκτιμούν ότι το εμβόλιο θα βοηθήσει όσους έχουν αλλεργία σε τρίχες ζώων, ξηρούς καρπούς και οστρακοειδή.

Η πρώτη ευρείας κλίμακας κλινική δο-κιμή θα ξεκινήσει στις αρχές του ερχόμε-νου έτους.

Κι όμως, τα εμβόλια μπορεί να γλυτώσουν εκατομμύρια ανθρώπους από την ταλαιπωρία αλλά και τον πιθανό κίνδυνο που συνοδεύει τις αλλεργίες

68



Δειλά βήματα προόδου καταγράφει η Ελλάδα στον τομέα των κλινικών ερευνών. Τόσο δειλά, που στην πραγματικότητα δεν της επιτρέπουν να ξεφύγει από τις τελευταίες θέσεις της σχετικής λίστας και να καταφέρει να εκμεταλλευθεί τα οι-κονομικά και θεραπευτικά πλεονεκτήματα που θα μπορούσε να προσφέρει η

Κλινική Έρευνα στη χώρα και στην υγεία των πολιτών της.

Τα οφέλη έχουν τεκμηριωθεί: από τη βελτίωση της δημόσιας υγείας και την πρό-σβαση των ασθενών στην καινοτομία έως την επιστημονική και κοινωνική πρόοδο και την προσέλκυση επενδύσεων και οι-

κονομικών προσόδων. Το πρόβλημα πα-ραμένει το «τέρας» της γραφειοκρατίας, το οποίο περιορίζει τον αριθμό των κλινικών ερευνών στις 2.000, που αποτελεί μόλις το 1/5 των δυνατοτήτων της χώρας, βάσει της

CLINICAL RESEARCH CONFERENCE

Think Tank για κλινικές μελέτες

Παρά τις προσπάθειες βελτίωσης της εικόνας των κλινικών μελετών, η χώρα μας παραμένει ουραγός, παλεύοντας ακόμη με τη δαιδαλώδη γραφειοκρατία και τις αναχρονιστικές αντιλήψεις

Επιμέλεια: Βασιλική Αγγουρίδη, Ιοκάστη Αλειφεροπούλου

Φωτογραφίες: Θ. Αναγνωστόπουλος

69

70



διεθνούς εμπειρίας. Η επίτευξη αυτού του στόχου εκτιμάται ότι θα μπορούσε να επι-φέρει επενδύσεις ύψους 2 δισ. ευρώ, όταν εκτιμάται ότι κάθε νέα κλινική έρευνα απο-δίδει στην Ελλάδα 250.000 ευρώ.

Η σχεδόν «φοβική» στάση της χώρας α-πέναντι στις κλινικές μελέτες, αλλά και οι προσπάθειες «θεραπείας», που στοχεύουν στην προσέλκυση επενδύσεων και ερευ-νών, συζητήθηκαν διεξοδικά στο 4ο Clinical Research Conference, με τη συμμετοχή φορέων της Πολιτείας και της φαρμακευ-τικής βιομηχανίας.

Αναγνωρίστηκαν τα βήματα προόδου, εκφράστηκαν οι προθέσεις ουσιαστικών αλλαγών από την πλευρά του Υπουργείου Υγείας, τονίστηκαν όμως και οι αδυναμί-ες, οι λάθος προσεγγίσεις και η «ασθενική» συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, Πολιτείας και φαρμακευτικών επιχειρήσε-ων, που θα μπορούσαν να προσφέρουν πο-λύτιμη τεχνογνωσία και λύσεις κατάλληλες για να καταστήσουν την Ελλάδα πόλο έλ-ξης κλινικών ερευνών.

Γιάννης Μπασκόζος Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Υγείας

Δέσμευση για τη σύσταση της ειδικής Επιτροπής Κλινικών Μελετών, ενός think tank που θα επιτρέψει την αφαίρεση όλων των εμποδίων, ανέλαβε, από το βήμα του 4ου Clinical Conference, ο Γ.Γ. Δημόσιας Υγείας, Γ. Μπασκόζος. «Πρέπει να ανοίξου-με το μυαλό μας και να μην είμαστε φοβι-κοί ο δημόσιος με τον ιδιωτικό τομέα, και το αντίθετο» σημείωσε.

«Η ανάπτυξη της κλινικής έρευνας στη χώρα μας πρέπει να σταματήσει κάποια

στιγμή να είναι κάτι που συζητάμε αλλά δεν κάνουμε κάτι για να το υλοποιήσουμε. Φιλοδοξώ να το αλλάξουμε αυτό» ανέφε-ρε ο κύριος Μπασκόζος, προσθέτοντας πως θα αποτελέσει προτεραιότητα μόλις σταθε-ροποιηθεί η κατάσταση.

Σύμφωνα με τον Γ.Γ. Δημόσιας Υγείας, το βασικό πρόβλημα της κυβέρνησης είναι πώς θα διαχειριστεί με τον καλύτερο τρό-πο τις μνημονιακές συμφωνίες για τις φαρ-μακευτικές δαπάνες. Αλλά και «πώς θα δι-ασφαλιστεί η πρόσβαση των ασθενών στο φάρμακο και θα διατηρηθεί, θα επιβιώ-σει και θα αναπτυχθεί η παραγωγική βά-ση φαρμάκου της χώρας».

«Οι κλινικές μελέτες αποτελούν προνο-μιακό πεδίο για τέτοιου είδους ανάπτυξη», κατά τον κύριο Μπασκόζο. «Με κόλπα δεν μπορείς να προστατεύσεις την εγχώρια πα-ραγωγή. Θα πρέπει να γίνεις ανταγωνιστι-κός, στοχεύοντας σε έρευνα και ανάπτυξη, στην παραγωγή καινοτόμων φαρμάκων και biosimilars» πρόσθεσε ο γενικός γραμμα-τέας και δεσμεύθηκε για ενίσχυση των κλι-νικών μελετών.

Ακόμη, υπογράμμισε την ανάγκη ενί-σχυσης του ΕΟΦ, αλλά και κάλυψης του ελλείμματος των πιστοποιημένων εργα-στηρίων. «Θα μπορούσαμε να πάμε και σε πρώιμα στάδια μελέτης πέραν της 4ης, στην 3η, τη 2η, γιατί όχι και στην 1η» ανέ-φερε χαρακτηριστικά.

Σπύρος Φιλιώτης Αντιπρόεδρος του ΣΦΕΕ, Πρόεδρος της Ειδικής Επιτροπής Κλινικών Μελετών του ΣΦΕΕ, Αντιπρόεδρος και Γενικός Διευθυντής της Pharmaserve-Lilly

Η πρόθεση των εταιρειών να

επενδύσουν “μπλοκάρεται” από

την άτακτη και καθυστερημένη

ροή εγκρίσεων και πληρωμών

από το Δημόσιο

Σπ. Φιλιώτης

1 2

71

«Στον κλάδο του φαρμάκου, η πρόθεση των εταιρειών να επενδύσουν “μπλοκάρε-ται” από την άτακτη και καθυστερημένη ροή εγκρίσεων και πληρωμών από τους φορείς του Δημοσίου, κάτι που επιδρά στην ανταγωνιστικότητα της χώρας στο πεδίο της κλινικής έρευνας» επεσήμανε κατά την ο-μιλία του ο αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας (ΣΦΕΕ), Σπ. Φιλιώτης. «Οι διορθωτικές κι-νήσεις είναι αναγκαίες, ώστε να αξιοποιη-θούν τα μεγάλα περιθώρια της επένδυσης, που σήμερα αγγίζει μόνο τα 100 εκατ. ευρώ ετησίως, όταν η διεθνής φαρμακοβιομηχα-νία επενδύει στην Ευρώπη περίπου 35 δισ. ευρώ, όταν στο Βέλγιο επενδύθηκαν σε έ-ρευνα 2 δισ. ευρώ μόνο το 2014» πρόσθεσε.

Ο ΣΦΕΕ έχει προτείνει τα βασικά βήματα τα οποία θα μπορούσαν να τριπλασιάσουν τις κλινικές μελέτες έως το 2017, με έμφαση στη δημιουργία θέσης συντονιστή κλινικής έρευνας στο Υπουργείο Υγείας –αποκλει-στικής και μόνιμης απασχόλησης– στην ε-πικοινωνία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και στη θέσπιση φορολογικών κι-νήτρων, ώστε να γίνει η Ελλάδα ανταγωνι-στική σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Φαίη Κοσμοπούλου-Δεληγιάννη Γενική Διευθύντρια της ΠΕΦ

Τη σημασία της κλινικής έρευνας για την οικονομία και τη χώρα υπογράμμισε, κα-τά την ομιλία της στο 4ο Clinical Research Conference η γενική διευθύντρια της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ), Φαίη Κοσμοπούλου-Δεληγιάννη.

«Μέσω της ενδυνάμωσης της κλινικής έ-

ρευνας δίνεται οξυγόνο για την οικονομία και τη χώρα» τόνισε η κυρία Κοσμοπούλου-Δεληγιάννη προσθέτοντας πως «η ελληνική φαρμακοβιομηχανία σήμερα επενδύει γύ-ρω στα 30 εκατ. ευρώ ετησίως στην κλινική έρευνα, πέραν των γενοσήμων, και είναι ένας από τους σημαντικότερους ερευνητι-κούς κλάδους». «Η επένδυση στην κλινική έρευνα, παράλληλα, μπορεί να αυξήσει μερίδια για το ελληνικό φάρμακο και στο εξωτερικό. Παρά τις δύσκολες οικονομικές συνθήκες –λόγω κυρίως των απαιτήσεων των δανειστών– και την περαιτέρω μείωση των τιμών των γενοσήμων, η ελληνική φαρμα-κοβιομηχανία δεσμεύεται ότι θα συνεχίσει την επένδυση στην καινοτομία και την κλι-νική έρευνα» κατέληξε.

Γιάννης Ρούσσος BSc, MSc, MedPhys, Πρόεδρος του Συλλόγου Επιχειρήσεων Διεξαγωγής Κλινικών Μελετών Ελλάδας (HACRO)

Στον στόχο του HACRO για το 2016 επι-κεντρώθηκε ο πρόεδρος του συλλόγου, Γ. Ρούσσος. «Εργαζόμαστε ώστε να αποκτή-σει η Ελλάδα το νομοθετικό πλαίσιο για την ίδρυση και λειτουργία ενός κατ’ ανά-θεση οργανισμού έρευνας, όπως διαθέ-τουν πολλές ευρωπαϊκές και άλλες χώρες, ώστε να συμβάλει στην εξυγίανση του χώ-ρου» ανέφερε, προσθέτοντας ότι η επιχει-ρηματικότητα στον χώρο της έρευνας «δεν είναι μόνο μέσον απόκτησης κερδών, αλ-λά εμπεριέχει και την έννοια του λειτουρ-γήματος και της προσφοράς στην κοινωνία. Αυτός είναι ο σημαντικότερος λόγος για τον οποίο θεσπίστηκαν οι κανόνες/κώδικες κα-λής λειτουργίας».

1. Γιάννης Μπασκόζος, Γενικος Γραμματεας Δημοσιας Υγειας, Υπ. Υγειας.

2. Σπύρος Φιλιώτης, Αντιπροεδρος του ΣΦΕΕ, Προεδρος της Ειδικης Επιτροπης Κλινικων Μελετων, ΣΦΕΕ, Αντιπροεδρος και Γενικος Διευθυντης, Pharmaserve-Lilly.

3. Φαίη Κοσμοπούλου- Δεληγιάννη, Γενικη Διευθυντρια της ΠΕΦ.

4. Γιάννης Ρούσσος, BSc, MSc, MedPhys, Προεδρος του Συλλογου Επιχειρησεων Διεξαγωγης Κλινικων Μελετων Ελλαδας (HACRO).

43

72



Ο πρόεδρος του HACRO και μέλος του ΔΣ του EUCROF, ανέφερε τα οφέλη των κλινικών μελετών, που μεταξύ άλλων πε-ριλαμβάνουν «την πρόσβαση των ασθε-νών σε νέες θεραπείες, τη δυνατότητα των ερευνητών να εκπαιδευτούν, εξοικειωθούν, μελετήσουν και χρησιμοποιήσουν τις νέες θεραπείες, πρακτικές, μεθόδους ή/και ι-ατρικά μηχανήματα, αλλά και την εισροή ξένων κεφαλαίων και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, στοιχεία πολύ σημαντικά για τις εποχές στις οποίες ζούμε».

Δρ. Βαρβάρα ΜπαρούτσουChief Scientific Officer της Novartis Hellas

«Μέσω των κλινικών μελετών περίπου 5.000 ασθενείς στην Ελλάδα έχουν πρό-σβαση σε καινοτόμα φάρμακα, ιδιαίτερα για σοβαρά, χρόνια ή και σπάνια νοσή-ματα, όπου υπάρχουν ακάλυπτες ιατρι-κές ανάγκες» υπογράμμισε από το βήμα του 4ου Clinical Research Conference η Chief Scientific Officer της Novartis Hellas, Δρ. Βαρβάρα Μπαρούτσου. Σύμφωνα με την κυρία Μπαρούτσου, στην Ελλάδα «βρί-σκονται προς έγκριση 217 νέες μελέτες, οι οποίες προέρχονται κατά 67% από τη βιο-μηχανία και 33% από ακαδημαϊκές πρω-τοβουλίες, σε εξέλιξη βρίσκονται 1.800 κλι-νικές μελέτες, ενώ το 2014 εγκρίθηκαν 146 μελέτες και 595 τροποποιήσεις». Όπως εκτί-μησε, το παράδοξο στη χώρα μας είναι ότι «ενώ έχουμε επιστημονική παραγωγικότητα και βρισκόμαστε στη 18η θέση, παρ’ όλα αυτά επενδύουμε μόνο το 0,5% του ΑΕΠ, ίσως γιατί δεν έχουμε κουλτούρα ανταγω-νιστικότητας, ενώ θα μπορούσαμε με βάση

τον πληθυσμό μας να διεκδικήσουμε επεν-δύσεις 2 δισ. ευρώ σε σχέση με τα 35 δισ. ευρώ που επενδύει η Ευρώπη».

Όπως ανέφερε η κυρία Μπαρούτσου, μία κλινική μελέτη συνεπάγεται 3,5 θέσεις ερευνητικού προσωπικού ανά κλινικό κέ-ντρο της μελέτης, αποτελεί άμεση επένδυ-ση της τάξης των 250.000 ευρώ, αποφέρει έμμεσα οφέλη από δωρεάν φάρμακα και εξετάσεις περίπου 230.000 ευρώ, αποδίδει 50.000 ευρώ ανά νοσοκομείο και ΥΠΕ και αποδίδει 13.200 ευρώ στον ΕΟΦ.

«Οι προτάσεις προς την Πολιτεία επικε-ντρώνονται στην αναγκαιότητα συγκρότη-σης ενός κεντρικού μηχανισμού συντονισμού και εποπτείας των κλινικών μελετών στο Υπ. Υγείας και την υιοθέτηση ενός σύγχρονου και σταθερού πλαισίου διεξαγωγής κλινι-κών μελετών, μέσω της κατάρτισης εθνι-κού σχεδίου δράσης και οδικού χάρτη έως το 2020» σημείωσε η κυρία Μπαρούτσου.

Στρογγυλό Τραπέζι I: «Κλινική έρευνα στην Ελλάδα: Εμπόδια, προκλήσεις, ευκαιρίες»

Την εικόνα των κλινικών μελετών στην Ελλάδα επιχείρησαν να σκιαγραφήσουν οι συμμετέχοντες στο πρώτο πάνελ του συνεδρίου, με τα στοιχεία που παρουσι-άστηκαν να της αποδίδουν μια «γκρίζα απόχρωση».

Οι απώλειες από την ελλιπή ανάπτυξη του κλάδου αποτελούν ενδεικτικό δείγμα. Σύμφωνα με τον Τάκη Ζερβακάκη, φαρ-μακοποιό και CEO της ILS Consulting, η Ελλάδα είναι κατά 15 με 20 δισ. ευρώ φτω-χότερη, επειδή δεν έχει αναδείξει τις κλι-νικές έρευνες. «Χρειάζεται μια απόφαση καταρχήν, και μετά όλα παίρνουν δομή»

Μέσω των κλινικών

μελετών περίπου 5.000

ασθενείς στην Ελλάδα

έχουν πρόσβαση σε

καινοτόμα φάρμακα

Β. Μπαρούτσου

5

73

σημείωσε ο κύριος Ζερβακάκης, διευκρι-νίζοντας ότι αν αυτή η δομή υπήρχε, περί-που πέντε με δέκα χιλιάδες άνθρωποι θα είχαν δουλειά», ενώ υποστήριξε ότι χρειά-ζεται μια κεφαλή που θα ελέγχει τι γίνεται. Επεσήμανε δε ότι την τελευταία δεκαετία η απόδοση όσων βρίσκονται στο Υπουργείο Υγείας για τη διαχείριση των κλινικών ερευ-νών είναι μέτρια.

Η Ευαγγελία Κοράκη, γραμματέας της HACRO και CEO της Coronis Research AE, διαπίστωσε ότι ως χώρα δεν υστερούμε α-πό άλλες σε κατάρτιση ανθρώπινου δυναμι-κού, απλά πρέπει να πείσουμε την Πολιτεία να συνεργαστεί. Συνεχίζοντας είπε ότι «είναι αναγκαία η παρουσία της Πολιτείας, αλλά αλλάζουν συνεχώς οι προτεραιότητες και τα πρόσωπα, με αποτέλεσμα να μη γίνονται βήματα στον τομέα». Στη συνέχεια, σημεί-ωσε ότι έχει ήδη παραδοθεί κείμενο στις Αρχές, ο ΕΟΦ έχει κάνει εσωτερική μελέ-τη για το τι συμβαίνει σε άλλες χώρες και αναμένεται μέχρι το καλοκαίρι να έχουν προετοιμαστεί οι κανόνες και το μητρώο πιστοποίησης.

Για κουλτούρα συνεννόησης σε σχέση με την πραγματικότητα της χώρας μίλησε ο Χαράλαμπος Μπονάνος, διοικητής του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Πατρών. «Οι κλινικές μελέτες δεν μπορούν να αφορούν νοσοκομεία που υπολειτουρ-γούν, αλλά νοσοκομεία με εξειδικευμένα τμήματα. Σήμερα μόνο 10-15 νοσοκομεία πανελλαδικά αποτελούν επιλογή» τόνισε, αναφέροντας ότι υπάρχουν νοσοκομεία που για αρκετό καιρό δεν έχουν καν δι-οικητικά συμβούλια και διοικητές. Ο κύ-ριος Μπονάνος έχει σοβαρή ένσταση για τη συμβολή των ΥΠΕ, καθώς είναι γρα-φειοκρατικός μηχανισμός, υποστελεχω-μένος, που δεν μπορεί να προσφέρει, και σημείωσε ότι «τα έσοδα πρέπει να πάνε στην πηγή των εσόδων, και όχι να τα δι-αχειρίζονται οι ΥΠΕ. Είναι απαραίτητο να δημιουργηθεί μια ειδική γραμματεία στο υπουργείο για την εποπτεία και την επιβολή νόμου».

Η Δρ. Β. Μπαρούτσου αναφέρθηκε στα προβλήματα των δομών και στα κενά που υπάρχουν σε ιδιωτικά και στρατιωτικά νο-σοκομεία, επισημαίνοντας ότι οι ΥΠΕ πρέ-πει να εναρμονιστούν, γιατί ακόμα δρουν αυτόνομα. Σημείωσε μάλιστα ότι «η 1η ΥΠΕ έχει τεχνογνωσία και πρέπει να παίξει συ-ντονιστικό ρόλο». Η κυρία Μπαρούτσου α-ναφέρθηκε επίσης στα τεχνικά και νομικά θέματα για το ΦΕΚ 390, το οποίο, ενώ έ-πρεπε να έχει εκδοθεί, είναι ακόμη σε εκ-κρεμότητα, και έκλεισε λέγοντας ότι «στην

5. Δρ. Βαρβάρα Μπαρούτσου, Chief Scientific Officer, Novartis Hellas.

6. (απο αριστερα) Χαράλαμπος Μπονάνος, Διοικητης, Πανεπιστημιακο Γενικο Νοσοκομειο Πατρων, Βαρβάρα Μπαρούτσου, MD, PhD, EMAUD, Chief Scientific Officer, Novartis (Hellas) ΑΕΒΕ, Ευαγγελία Κοράκη, Γραμματεας HACRO (Hellenic Association of CROs) και CEO, Coronis Research AE, Τάκης Ζερβακάκης, Φαρμακοποιος και CEO, ILS Consulting, Δημήτρης Πανταζής, Διευθυνων Συμβουλος, Ινστιτουτο Φαρμακευτικης Έρευνας και Τεχνολογιας (ΙΦΕΤ), Αιμίλιος Νεγκής, Δημοσιογραφος.

6

Ελλάδα δεν υπάρχει ένα κεντρικό σημείο πρόσβασης στην πληροφορία για τους α-σθενείς, ενώ επίσης το πλαίσιο για τις μη παρεμβατικές μελέτες είναι ατελές, όπως ελλιπής είναι και η δεοντολογική επισκό-πηση των πρωτοκόλλων».

Ο Δημήτρης Πανταζής, φαρμακοποιός και διευθύνων σύμβουλος του ΙΦΕΤ, ανα-φέρθηκε στις διαχρονικές ιδεοληψίες και στην έλλειψη συστημικής σκέψης, επιση-μαίνοντας ότι «πρέπει να δούμε την ευκαι-ρία, να αξιοποιήσουμε την εμπειρία από τις άλλες χώρες και να συμφωνήσουμε στο ελάχιστο. Δύο πράγματα πρέπει να γίνουν, να ενισχυθεί η επιτροπή του ΕΟΦ που εί-ναι ο μικρότερος ΕΟΦ στην Ευρώπη, και στο υπουργείο να υπάρξει ένα άτομο για τις κλινικές μελέτες κατόπιν αξιολόγησης». Επίσης, σημείωσε ότι τα εργαστήρια δεν είναι πιστοποιημένα και υπάρχει τραγική έλλειψη παρασκευαστών.

Στρογγυλό Τραπέζι II: «Πρόσβαση των ασθενών στην καινοτομία και στις κλινικές μελέτες: Πώς μπορούμε να πάμε μπροστά;»

Στα εμπόδια που υψώνονται στην πρό-σβαση των ασθενών σε κλινικές μελέτες, και κατ’ επέκταση σε καινοτόμες θεραπεί-ες, αναφέρθηκαν οι ομιλητές στο δεύτερο πάνελ του συνεδρίου.

Χωρίς τις κλινικές μελέτες δεν μπορεί να υπάρξει νέο φάρμακο, και η αξιόπιστη ενη-μέρωση για τις συνέπειες και τα οφέλη και τον ρόλο του ασθενούς στην κλινική έρευ-να είναι πολύ σημαντική, υπογράμμισε ο Shephard Mpofu, MD, FRCP, Senior Global Program Medical Director, Immunology

74



& Dermatology Franchise. Όσον αφορά στην Ελλάδα, η πρότασή του είναι να υπάρ-χει ποσόστωση συμμετοχής και διαθέσιμος χρόνος για την ενημέρωση των γιατρών και, παράλληλα, συνεργασία με την Πολιτεία, για τη δημιουργία υποδομών και κέντρων, και με γιατρούς από κάθε κλάδο, προερ-χόμενους από διαφορετικού τύπου φορείς και περιοχές της χώρας.

Ο Γεώργιος Δ. Κήτας, MD, MhD, FRCP, καθηγητής Ρευματολογίας στα πανεπι-στήμια Manchester, Birmingham και Wolverhampton, διευθυντής του τμήματος Ρευματολογίας στο νοσοκομείο Υγεία και στον όμιλο νοσοκομείων Dudley, ανέφε-ρε ότι η Πολιτεία πρέπει να δημιουργήσει τις συνθήκες για την αλλαγή των αντιλήψε-ων. Ο βασικός παράγοντας είναι η ύπαρ-ξη επαρκούς υποδομής και τεχνογνωσίας, ώστε να αντιμετωπιστεί η πολυπλοκότητα. Επίσης τόνισε ότι «ένας γιατρός δεν μπο-ρεί να κάνει όλη τη διαδικασία μόνος του, αλλά χρειάζεται μια ολόκληρη ομάδα με διοικητική και κλινική εμπειρία». Επίσης, σημείωσε ότι ο αριθμός των ασθενών που έχουν λάβει μέρος σε κλινικές μελέτες εί-ναι πολύ μικρός –μόλις 6%– και για την αύ-ξησή του χρειάζεται συνεχής ενημέρωση.

Ο πρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, καθηγητής Ιατρικής Μελέτιος Α. Δημόπουλος, σημείωσε ότι χρει-άζεται ένα κεντρικό συμβούλιο που θα συ-ντονίζει τις κλινικές μελέτες, αλλά χρειάζο-νται και μονάδες που θα ασχολούνται με τις συγκεκριμένες παθήσεις. Επίσης, ανέ-φερε ότι δεν πιστεύει πως υπάρχει εκ μέ-ρους των ασθενών δυσπιστία για συμμετοχή τους στις κλινικές μελέτες, όμως είναι θέμα απόφασης ενός κλινικού ερευνητή, και α-παιτεί διαπροσωπική σχέση με τον ασθενή

και τη συγκατάθεσή του. «Οι κλινικές μελέ-τες δεν μπορεί να γίνονται στο πλαίσιο της καθημερινής δουλειάς στην κλινική και δεν μπορείς να περιμένεις από το κράτος να το τακτοποιήσει αυτό, καθώς είναι περισσότε-ρο θέμα του νοσοκομείου και του επιστήμο-να να το προχωρήσει, παρά του κράτους. Χρειάζονται εξειδικευμένοι γιατροί που θα ασχολούνται μόνο με αυτό το αντικείμενο, χωρίς περιττή γραφειοκρατία» κατέληξε.

Ο Bryan McDowell, Global Operations Head & Novel Setting Workstream Lead Digital Development της Novartis Pharma AG, σημείωσε ότι υπάρχει τεράστιο κόστος για την ανάπτυξη νέων φαρμάκων, γι’ αυ-τό γίνεται προσπάθεια μείωσης των δαπα-νών, ώστε να συνεχιστούν κανονικά οι κλι-νικές μελέτες. Σημαντικό είναι, τόνισε, «να αντιμετωπίσουμε την αρνητική αντίληψη που υπάρχει για τις κλινικές μελέτες μέσω και της έγκυρης ενημέρωσης των γιατρών, ώστε να μη νομίζουν ότι θα χάσουν τον α-σθενή αν τον παραπέμψουν σε κλινική έ-ρευνα. Οι κλινικές έρευνες αποτελούν ό-φελος για όλη την ανθρωπότητα» είπε και κατέληξε ότι το να προσελκύσει κανείς α-σθενείς είναι ένας άθλος, γι’ αυτό και εί-ναι ευθύνη όλων.

Η πρόεδρος του Συλλόγου Ρευματοπαθών Κρήτης, Κατερίνα Κουτσογιάννη, εστιάστη-κε στην αγωνία ότι οι ασθενείς στο εγγύς μέλλον ενδέχεται να συμμετέχουν ακόμη λιγότερο σε κλινικές μελέτες, καθώς «λεί-πει η ενημέρωση και υπάρχει φόβος ό-τι είναι πειραματόζωα. Έχω συμμετάσχει σε μελέτη και ξέρω πόσο σημαντικό είναι να έχουμε δωρεάν τα φάρμακα με υψηλό κόστος όσο “τρέχει” η μελέτη, και εν συνε-χεία να υπάρχει καλή πρόσβαση σε αυτά. Πρέπει να βγουν έντυπα και να μπουν αξι-

Ένας γιατρός δεν

μπορεί να κάνει

όλη τη διαδικασία

μόνος του. Χρειάζεται

ολόκληρη ομάδα με

διοικητική και κλινική

εμπειρία

Γ. Κήτας

7

75

όπιστες πληροφορίες στις ιστοσελίδες των συλλόγων». Ένας ασθενής που ενδιαφέρε-ται να μπει σε κλινική μελέτη αν ο γιατρός του δεν ασχολείται ή αν ο ίδιος δεν είναι κοντά σε ερευνητικό κέντρο, δεν μπορεί να το κάνει, κατέληξε.

Στρογγυλό Τραπέζι III: «Νέος ευρωπαϊκός κανονισμός: Τι αλλάζει και πώς επηρεάζει την ελληνική πραγματικότητα»

Θετικά μηνύματα επεφύλασσε το τρίτο και τελευταίο πάνελ του 4ου Clinical Research Conference. Η αναπληρώτρια προϊσταμένη της Διεύθυνσης Φαρμακευτικών Μελετών και Έρευνας του ΕΟΦ, Ευγενία Φούζα-Σταυροπούλου, παρουσίασε ενθαρρυντι-κά στοιχεία για τον αριθμό των κλινικών ε-ρευνών που πραγματοποιούνται στη χώρα. «Στην Ελλάδα, σήμερα, γίνονται 128 μελέ-τες, 10% περισσότερες σε σχέση με πέρυ-σι. Στις έρευνες αυτές συμμετέχουν 5.195 ασθενείς, αριθμός ο οποίος δεν είναι καθό-λου μικρός» ανέφερε, προσθέτοντας πως οι έρευνες πραγματοποιούνται σε 558 ερευ-νητικά κέντρα, με προϋπολογισμό ο οποίος αγγίζει τα 50 εκατ. ευρώ. Αναφορικά με τον νέο ευρωπαϊκό κανονισμό, η κυρία Φούζα εκτίμησε ότι δεν θα μπορέσει να εφαρμο-στεί νωρίτερα από τον Μάιο του 2016, πι-θανώς και τις αρχές του 2017.

Ακόμη πιο απαισιόδοξος για τον χρόνο εφαρ-μογής του νέου ευρωπαϊκού κανονισμού στην Ελλάδα δήλωσε ο Γρηγόριος Β. Σιβολαπένκο, αναπληρωτής καθηγητής και διευθυντής του Εργαστηρίου Φαρμακοκινητικής του τμή-ματος Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου Πατρών, μιλώντας για το τέλος του 2017. Όπως εξήγησε, ωστόσο, η εφαρμογή του δεν συνεπάγεται αυτόματα τη βελτίωση της κλινικής έρευνας στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Ο κύριος Σιβολαπένκο επεσή-μανε πως σημαντικό ρόλο για να γίνει η Ελλάδα χώρα αναφοράς για τη διενέργεια κλινικών μελετών θα παίξουν οι οδηγίες του EMA, οι οποίες θα λειτουργήσουν καθοδη-γητικά για τη λήψη πρωτοβουλιών, κατα-λήγοντας πως απαιτείται να υπάρξει εξει-δίκευση της χώρας μας σε συγκεκριμένες μελέτες, όπως οι μελέτες χαμηλής παρέμ-βασης και οι μελέτες ανηλίκων.

Την ανάγκη η Ελλάδα να λειτουργήσει α-νταγωνιστικά στο διεθνές περιβάλλον, ώστε να προσελκύσει επενδύσεις για κλινικές με-λέτες, ανέδειξε ο Αθανάσιος Πλεύρης, δικη-γόρος με εξειδίκευση στο ποινικό και ιατρι-κό δίκαιο, τέως σύμβουλος του Υπουργείου Υγείας, υπογραμμίζοντας ότι δεν θα πρέπει

7. (απο αριστερα) Shephard Mpofu, MD, FRCP, Senior Global Program Medical Director, Immunology & Dermatology Franchise, Novartis Pharma AG, Κατερίνα Κουτσογιάννη, Προεδρος, Συλλογος Ρευματοπαθων Κρητης, Γεώργιος Δ. Κήτας, MD, MhD, FRCP, Καθηγητης Ρευματολογιας, Πανεπιστημια Manchester, Birmingham & Wolverhampton, UK, Διευθυντης Τμηματος Ρευματολογιας, Νοσοκομειο Υγεια, Αθηνα & Όμιλος Νοσοκομειων Dudley, UK, Μελέτιος Α. Δημόπουλος, Καθηγητης Ιατρικης, Πρυτανης, Εθνικο και Καποδιστριακο Πανεπιστημιο Αθηνων, Bryan McDowell, Global Operations Head & Novel Setting Workstream Lead Digital Development, Novartis Pharma AG, Δήμητρα Ευθυμιάδου, Δημοσιογραφος.

8. (απο αριστερα) Γρηγόριος Β. Σιβολαπένκο, Αναπληρωτης Καθηγητης, Διευθυντης Εργαστηριου Φαρμακοκινητικης, Τμημα Φαρμακευτικης, Πανεπιστημιο Πατρων, Χρήστος Ι. Τσαρούχης, Διευθυντης Ομαδος, Ιατρικο Τμημα, Φαρμασερβ-Λιλλυ, Αθανάσιος Πλεύρης, Δικηγορος με εξειδικευση στο ποινικο και ιατρικο δικαιο, τ. Νομικος Συμβουλος Υπουργου Υγειας, τ. Βουλευτης-τ. Ευρωβουλευτης, Ιωάννης Καραφύλλης, Οικονομολογος Υγειας, Ευγενία Φούζα-Σταυροπούλου, Αν. Προϊσταμενη Διευθυνσης Φαρμακευτικων Μελετων και Έρευνας, ΕΟΦ, Αιμίλιος Νεγκής, Δημοσιογραφος.

8

να μείνει ανεκμετάλλευτος ο «νεκρός χρό-νος» μέχρι την εφαρμογή του ευρωπαϊκού κανονισμού. Συμφώνησε, παράλληλα, ότι για να γίνει η Ελλάδα χώρα αναφοράς, θα πρέπει να εξειδικευθεί σε έναν τομέα κλινι-κών ερευνών και, παράλληλα, θα πρέπει να μειώσει τη γραφειοκρατία.

Την ίδια διαπίστωση για την αντιμετώ-πιση των γραφειοκρατικών προβλημάτων, καθώς και για την ανάγκη εξειδίκευσης της χώρας σε συγκεκριμένες κλινικές μελέτες, τόνισε ο Δρ. Ιωάννης Καραφύλλης, Supply Chain and Procurement Specialist, σημει-ώνοντας, για παράδειγμα, ότι ένας τέτοιος τομέας μπορεί να είναι η σκλήρυνση κατά πλάκας. Σημαντική, τόνισε, είναι η εμπλο-κή των συλλόγων ασθενών που μπορούν να παρέχουν γονιδιακή πληροφορία.

Από την πλευρά του, ο Χρήστος Ι. Τσαρούχης, διευθυντής Ομάδος στο Ιατρικό Τμήμα της Pharmaserve-Lilly, τόνισε ότι ο νέος ευρω-παϊκός κανονισμός είναι κάτι πολύ δύσκολο αλλά και ζωντανό, καθώς το πλαίσιο για τις κλινικές μελέτες θα εμπλουτιστεί μέσα από την πολλαπλή ανάγνωση και τις απορίες που θα γεννηθούν. «Υπάρχουν προκλήσεις και δυσκολίες, αλλά ο χρόνος είναι ικανός, ώστε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη να κατα-λήξουμε σε μια κοινή διαδρομή» κατέληξε.

HACRO SYMPOSIUM

Το έργο της EUCROF παρουσίασε ο πρόεδρος Stefano Martini, προσκαλώ-ντας τα μέλη της HACRO να συμμετάσχουν πιο ενεργά. Όπως είπε, η δημιουργία της EUCROF το 2005 προέκυψε από την ανά-γκη των CROs να μιλήσουν με τις ανώτατες αρχές. «Σήμερα, δραστηριοποιούμαστε σε 17 χώρες, έχοντας 3.000 μέλη με 20.000

76



υπαλλήλους, αντιπροσωπεύοντας ένα ση-μαντικό κομμάτι της ανάπτυξης της φαρμα-κευτικής έρευνας στην Ευρωπαϊκή Ένωση» τόνισε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας πως η EUCROF συνεισφέρει με τις απόψεις της όλο και περισσότερο στις συζητήσεις με τον EMA, όπως για παράδειγμα για τον ευρω-παϊκό κανονισμό και τις επιπτώσεις του.

Τη βεβαιότητά του πως η Ελλάδα θα γίνει κομμάτι των ευρωπαϊκών αλλαγών που θα επέλθουν τα επόμενα χρόνια στον τομέα των κλινικών ερευνών εξέφρασε ο Γ. Ρούσσος, πρόεδρος της HACRO, CEO Antaea Group of Companies. «Είναι σημαντικό ότι ένα α-πό τα μέλη της HACRO αντιπροσώπευσε την EUCROF στον ΕΜΑ» σημείωσε σχετικά, το-νίζοντας ότι στόχος της νέας διοίκησης εί-ναι να γίνει η HACRO ακόμη πιο γνωστή.

Στο ίδιο μήκος κύματος, ο καθηγητής Ορθοπαιδικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστήμιου Αθηνών, επικεφαλής της 3ης Κλινικής του ΚΑΤ και EED Vice President, Σπύρος Πνευματικός, εξέφρα-σε την πεποίθησή του για την αναμφίβολη ικανότητα της χώρας να προσελκύσει κλι-νικές μελέτες, καθώς έχει τόσο επιστημο-νικές δυνατότητες όσο και τους αναγκαί-ους ανθρώπινους πόρους. «Εκ μέρους της Επιτροπής Βιοηθικής, θα κάνουμε τα πά-ντα για να επισπεύσουμε τις διαδικασίες έγκρισης, διατηρώντας την υψηλή ποιότη-τα της κρίσης μας» πρόσθεσε, επισημαίνο-ντας πως η επιτροπή βρίσκεται στο πλευ-ρό της HACRO.

Τον σπουδαίο ρόλο των CROs ως πραγ-ματικών stakeholder στον τομέα του σχεδι-ασμού, της οργάνωσης, της παρακολούθη-σης και της άρτιας διεξαγωγής των κλινικών ερευνών, ανέδειξε στον χαιρετισμό της η Δέσποινα Μακριδάκη, Α’ αντιπρόεδρος

του ΕΟΦ. «Ανεξάρτητα από το εύρος ανά-θεσης των καθηκόντων εκ μέρους του χο-ρηγού στο CRO, η εμπειρία του δεύτερου είναι πραγματικά πολύτιμη, λόγω και της πολυπλοκότητας των απαιτήσεων που έχει η ορθή κλινική πρακτική, αλλά και της δυ-σαναπλήρωσης σαν συμβούλου του σε κά-θε φάση» είπε χαρακτηριστικά. Σημείωσε, παράλληλα, πως ο ΕΟΦ εργάζεται μέσω ειδικής επιτροπής για τη διαμόρφωση του κανονιστικού πλαισίου, με έμφαση στην α-σφάλεια των μελετών, καθώς και για τη δι-αμόρφωση Μητρώου CROs.

Στη σημασία του Risk-Based Monitoring (RBM) αναφέρθηκε η Kamila Novak, Group Operations Director της Antaea Medical Services Ltd. Ξεκινώντας με μια περίληψη γύρω από την ορολογία, άνοιξε τη συζήτηση γύρω από τη διαφορετική εφαρμογή μο-ντέλων παρακολούθησης από τους CROs, και παρουσίασε το νέο παράδειγμα RBM.

Από την πλευρά του, ο Nicolas Tsiakkas, M.D., General Manager & Scientific Director της Medwork, αναφέρθηκε στις «υποχρεώ-σεις διαχείρισης ανεπιθύμητων συμβάντων των κατόχων άδειας κυκλοφορίας, τα οποία προκύπτουν στο πλαίσιο διεξαγωγής οργα-νωμένων συστημάτων συλλογής δεδομένων, όπως μη παρεμβατικών μελετών, μητρώων ασθενών, προγραμμάτων υποστήριξης α-σθενών, ερευνών αγοράς κ.λπ.».

Στην ηλεκτρονική «μορφή» των κλινι-κών μελετών αναφέρθηκε ο Yoani Th. Matsakis, EUCROF-Treasurer, President Telemedicine Technologies SAS. Όπως τό-νισε, η συλλογή ψηφιακών δεδομένων τεί-νει να γίνει ο κανόνας, καθώς έχει, μεταξύ άλλων, θετικά οικονομικά αποτελέσματα, καλύτερη προσέλκυση ασθενών και λιγό-τερα χαμένα δεδομένα.•••

Εκ μέρους της

Επιτροπής Βιοηθικής,

θα κάνουμε τα πάντα

για να επισπεύσουμε τις

διαδικασίες έγκρισης

Σπ. Πνευματικός

9

9. Kamila Novak, Group Operations Director, Antaea Group of Companies Discussion: “Risk Based Monitoring”.

77

78

Α Ν Α Λ Υ Σ Η


Τιμή Μετοχής3 Φεβρουαρίου 2016Χρηματιστήριο ΗΠΑ

(σε Δολ. ΗΠΑ)

$60,12

Αρ. Μετοχών (σε εκατ.) 1.666,97

Χρ. Αξία (σε εκατ. $) 100.218,23

Μέσος Ημ. Όγκος Συν. (52 εβδ.) 6.728.954

Συντελεστής Beta 0,77

Στατιστικά Στοιχεία

Μέγ. 52 εβδ. ($) 70,71 USD

Χαμ. 52 εβδ. ($) 57,30 USD

Απόδ. 1-Μ -12,60%

Απόδ. 6-Μ -5,90%

Απόδ. 12-Μ 1,49%

Πηγή: Η Εταιρεία, Χρηματιστήριο, ΗΠΑ Πηγή: Χρηματιστήριο, ΗΠΑ

Η Πορεία της Μετοχής-Τελευταίες 52 εβδομάδες (σε Δολάρια ΗΠΑ)

Συνοπτικό προφίλ εταιρείας Η εταιρεία (ή Όμιλος) Bristol-Myers Squibb, η οποία ιδρύθηκε τον Αύγου-στο του έτους 1933, αποτελεί μια πολυ-εθνική φαρμακοβιομηχανία. Το μεγα-

λύτερο μέρος των εσόδων του Ομίλου προέρχεται από την αγορά των ΗΠΑ, ακολουθούμενη από την αγορά της Ευ-ρώπης.

[BLOOMBERG TICKER: BMY:US] [REUTERS TICKER: BMY.N]

BRISTOL-MYERS SQUIBB Co. (BMS) Εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Νέας Υόρκης, ΗΠΑΒασικός κλάδος δραστηριότητας: Φαρμακευτικές εταιρείες

Η πληροφόρηση που περιλαμβάνεται στο παρόν έγγραφο βασίζεται σε δεδομένα που έχουν ληφθεί από αναγνωρισμένες στατιστικές υπηρεσίες, δημοσιευμένες αναφορές ή πληροφορίες, ή άλλες πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες. Ωστόσο, η πληροφόρηση αυτή δεν έχει εξακριβωθεί από τη VRS και η VRS δεν παραθέτει δηλώσεις για την ακρίβεια και την πληρότητά της. Η πληροφόρηση αλλά και οποιαδήποτε δηλωθείσα άποψη δεν αποτελούν προσφορά για πώληση ή πρόταση για προσφορά πώλησης οποιωνδήποτε μετοχών, δικαιωμάτων προτίμησης, μετατρέψιμων αξιόγραφων ή δικαιωμάτων προαίρεσης των «καλυπτόμενων εταιρειών» σε οποιαδήποτε περίπτωση.

VALUATION & RESEARCH SPECIALISTS (VRS) - www.vrs.grΑιόλου 104, Αθήνα 10564 • Τηλ. 210 3219557, 698 3603160 • Email: [email protected]

Ε ξ ε ι δ ι κ ε υ μ έ ν ο ι Χ ρ η μ α τ ο ο ι κ ο ν ο μ ι κ ο ί Σ ύ μ β ο υ λ ο ι σ τ η Δ η μ ι ο υ ρ γ ί α Ε τ α ι ρ ι κ ή ς Α ξ ί α ς κ α ι σ τ ο υ ς Τ ο μ ε ί ς τ ω ν Ε ξ α γ ο ρ ώ ν & Σ υ γ χ ω ν ε ύ σ ε ω ν . Έ τ ο ς Ί δ ρ υ σ η ς : 2 0 0 2

Γεωγραφική Κατανομή Πωλήσεων (Ενοποιημένη Βάση) Πωλήσεις 2015 2014 2013 2012 2011 2010

ΗΠΑ 49,44% 49,00% 50,77% 58,93% 66,08% 65,69%

Ευρώπη 21,08% 23,00% 23,99% 21,03% 18,26% 18,85%

Υπόλοιπος Κόσμος 25,01% 21,00% 20,11% 18,18% 15,24% 14,88%

Άλλες Αγορές 4,47% 7,00% 5,14% 1,86% 0,42% 0,57%

Σύνολο 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00%

Πηγή: Εταιρεία/Όμιλος. Σημείωση: Έως την ημερομηνία της παρούσας ανάλυσης (5 Φεβρουαρίου 2016), τα τελευταία διαθέσιμα δημοσιευμένα οικονομικά αποτελέσματα αφορούσαν στο έτος 2015 (εκτός από τα στοιχεία ισολογισμού και ταμειακών ροών που αφορούν έως και το 2014).

79

Η πληροφόρηση που περιλαμβάνεται στο παρόν έγγραφο βασίζεται σε δεδομένα που έχουν ληφθεί από αναγνωρισμένες στατιστικές υπηρεσίες, δημοσιευμένες αναφορές ή πληροφορίες, ή άλλες πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες. Ωστόσο, η πληροφόρηση αυτή δεν έχει εξακριβωθεί από τη VRS και η VRS δεν παραθέτει δηλώσεις για την ακρίβεια και την πληρότητά της. Η πληροφόρηση αλλά και οποιαδήποτε δηλωθείσα άποψη δεν αποτελούν προσφορά για πώληση ή πρόταση για προσφορά πώλησης οποιωνδήποτε μετοχών, δικαιωμάτων προτίμησης, μετατρέψιμων αξιόγραφων ή δικαιωμάτων προαίρεσης των «καλυπτόμενων εταιρειών» σε οποιαδήποτε περίπτωση.

VRS – SFiTΑιόλου 104, Αθήνα 10564 • Τηλ. 210 3316358, 6945 851420 • Email: [email protected]

V R S - S F i T : Ε ξ ε ι δ ι κ ε υ μ έ ν ε ς Ε π ι σ τ η μ ο ν ι κ έ ς Μ ε τ α φ ρ ά σ ε ι ς . Έ τ ο ς Ί δ ρ υ σ η ς : 2 0 0 2

Ιστορικοί Δείκτες P/E της Μετοχής σε Σύγκριση με τους Δείκτες της Αγοράς (x)

Βασικά Χρηματοοικονομικά Μεγέθη & Δείκτες-Περίοδος 2009-2015 (Όμιλος, σε εκατ. δολ. ΗΠΑ)

(σε εκατ. δολ. ΗΠΑ)

Πωλήσεις EBITDA ΚΠΦ ΚΜΦΔΜ P/Ε (x)

P/BV(x)

EV / EBITDA

(x)

ΔΑΝΕΙΑ / ΙΔΙΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΑ (x)

ROE %

2009 18.808,0 5.928,0 5.602,0 3.455,0 29,0 6,8 16,7 0,4 23%

2010 19.484,0 6.941,0 6.071,0 3.102,0 32,3 6,4 14,5 0,3 20%

2011 21.244,0 7.613,0 6.981,0 3.709,0 27,0 6,3 13,1 0,3 23%

2012 17.621,0 2.941,0 2.340,0 1.960,0 51,1 7,4 36,0 0,5 14%

2013 16.385,0 3.859,0 2.891,0 2.563,0 39,1 6,6 27,2 0,6 17%

2014 15.879,0 3.058,0 2.381,0 2.004,0 50,0 6,7 33,5 0,5 13%

2015 16.560,0 2.167,0 2.167,0 1.624,0 61,7 μ/δ μ/δ μ/δ μ/δ

Δείκτες Κεφαλαίου Κίνησης-Περίοδος 2009-2014 (Όμιλος, σε εκατ. δολ. ΗΠΑ)

Σε εκατ. δολ. ΗΠΑ 2009 2010 2011 2012 2013 2014Πωλήσεις 18.808 19.484 21.244 17.621 16.385 15.879

Κόστος Πωλήσεων (χωρίς αποσβ.) 5.011 5.164 5.523 4.484 4.293 3.781

Μικτό Περιθώριο Κέρδους % 79,90% 73,50% 74,00% 74,55% 73,80% 76,19%

Καθαρά Κέρδη μφδμ 3.455 3.102 3.709 1.960 2.563 2.004

Καθαρό Περιθώριο Κέρδους % 18,4% 15,9% 17,5% 11,1% 15,6% 12,6%

Ταμειακά Διαθέσιμα 7.683 5.033 5.776 1.656 3.586 5.571

Ημέρες Αποθεμάτων Ημέρες 136 85 91 135 127 151Αποθέματα 1.413 1.204 1.384 1.657 1.498 1.560

Ημέρες Πελατών Ημέρες 61 65 64 64 75 78Πελάτες 3.164 3.480 3.743 3.083 3.360 3.390

Ημέρες Προμηθευτών Ημέρες 125 140 172 179 218 240Προμηθευτές 1.711 1.983 2.603 2.202 2.559 2.487

Operating Cycle Ημέρες 198 150 156 199 202 229Cash Cycle (Ταμειακός Κύκλος) Ημέρες 73 10 -16 19 -15 -12

Πηγή: Εταιρεία/Όμιλος.Σημείωση: Έως την ημερομηνία της παρούσας ανάλυσης (5 Φεβρουαρίου 2016), τα τελευταία διαθέσιμα δημοσιευμένα οικονομικά αποτελέσματα αφορούσαν στο έτος 2015 (εκτός από τα στοιχεία ισολογισμού και ταμειακών ροών που αφορούν έως και το 2014).

Πηγή: FACTSET, υπολογισμοί VRS.


Αλλάξτε την ελληνική αγορά Υγείας! Εγγραφείτε τώρα στο Ph.B (Pharma & Health Business)!

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Σε έντυπη και ψηφιακή μορφή)

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΙΔΙΩΤΩΝ & ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ

ΕΤΗΣΙΑ: 50€ ΕΤΗΣΙΑ ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ: 30€

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ

ΚΥΠΡΟΣ: 70€ ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ: 90€

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Αποκλειστικά σε ψηφιακή μορφή)

ΕΤΗΣΙΑ: 10€

(Σε όλες τις συνδρομές συμπεριλαμβάνεται Φ.Π.Α)

ΤΡΟΠΟΙ ΕΞΟΦΛΗΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ

ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΣΤΟΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ: ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (089/470271-92 / IBAN GR46 0110 0890 0000 0894 7027 192)

Βεβαιώνεστε πάντα ότι ο λογαριασμός στον οποίο καταθέτετε είναι της εταιρίας ETHOS MEDIA Α.Ε. Σημειώνετε πάντα το όνομα σας στο καταθετήριο. Παρακαλούμε όπως αποστείλετε το καταθετήριο με fax στο 210 998 4953, υπόψιν κ. Κωνσταντίνου Σαλβαρλή.

ΕΠΙΤΑΓΗ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΗ

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ - ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΙΑ

ΕΤΑΙΡΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ*

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΓΚΡΙΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ*

ΟΔΟΣ Τ.Κ. ΠΕΡΙΟΧΗ

ΠΟΛΗ ΧΩΡΑ ΤΗΛ. ΕΡΓΑΣΙΑΣ

E-MAIL ΤΗΛ. ΟΙΚΙΑΣ ΚΙΝΗΤΟ

FAX ΑΦΜ* ΔΟΥ*

*ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΤΕ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ

Υπεύθυνος συνδρομών: Κωνσταντίνος Σαλβαρλής, 210 998 4909, [email protected]Διεύθυνση αποστολής επιταγών: ETHOS MEDIA S.A., Θεσσαλίας 29, 174 56 Άλιμος, Fax: 210 998 4953

Το Ph.B καινοτομεί τεχνολογικά,κυκλοφορεί και ψηφιακά, με e-mail!

Ο συνδρομητής μπορεί να ξεφυλλίσει και να διαβάσει το περιοδικό από την οθόνη του υπολογιστή του, με τρόπο παρόμοιο του εντύπου. Η τεχνολογία e-book προσφέρει δυνατότητες αναζήτησης με λέξεις κλειδιά, rich media (video, ήχος, flash animations),

hyperlinks, ψηφιακές σημειώσεις, κι όλα αυτά...οικολογικά!

Γ Ί Ν Ε Τ Ε Σ Υ Ν Δ Ρ Ο Μ Η Τ Ε Σ !

81

VIRUS ADD 21x28 CURVES.indd 1 20/11/2015 11:30:54 πμ

http://www.virus.com.gr

A Ρ Θ Ρ Ο

4 / Δεκέμβριος 2011-Ιανουάριος 2012

final_KTX SfEE_2015_21x28cm.indd 1 18/12/15 4:27 μ.μ.

http://www.sfee.gr