2

PİLOT İSTİHDAMI VE PİLOT ALIMLARINDA DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ VE SEÇİM

KRİTERLERİ

KAPTAN ERSAN ÖZÜTÜRKBAŞPİLOT/UZM. PSİKOLOJİK DANIŞMANULS KARGO HAVAYOLLARI

3

LÜTFEN SORULARINIZI/ÖNERİLERİNİZİ NOT ALINIZ

4

İSTİHDAM:• TANIM• TÜRKİYE’DE PİLOT İSTİHDAMI• PİLOT KAYNAKLARI• İŞSİZ PİLOTLAR• YARDIMCI PİLOT AÇIĞI – KAPTAN PİLOT AÇIĞI• YABANCI PİLOT SAYISI – NEDENLERİ• TÜRK PİLOTLARIN YABANCI ÜLKELERDE İŞ BULABİLMESİ• GELECEK İÇİN YAPILABİLECEK PLANLAMALAR

5

İSTİHDAM:İstihdam kelime anlamı olarak kullanma, çalıştırma, hizmete alma gibi anlamlar ifade etmektedir. Dar anlamda istihdam ise, bir ülkenin bir yıllık dönem içerisinde gerçekleştirdiği ekonomik faaliyetlere katılacak durumda olan insan gücünün kullanılma, çalışma ya da çalıştırılma düzeyini göstermesi olarak tanımlanabilir (Ref.: Köklü, Aziz (1976:67). Makro İktisat. İstanbul: S Yayınları)

6

TÜRKİYE’DE PİLOT İSTİHDAMI:Ülkemizdeki havayolu şirketleri ve hava taksi işletmelerinde 650’si yabancı, 4000 civarında pilot istihdam edilmektedir.(Ref: TALPA Basın Bildirisi-25.01.2013)

7

PİLOT KAYNAKLARI:• Türk Sivil Havacılığı pilot ihtiyacını Türk Silahlı

Kuvvetleri, Sivil Havacılık Yüksek Okulları, Türk Hava Kurumu ve Uçuş Okullarından karşılamaktadır.

• 2013 itibarı ile her yıl sisteme 450 pilotun katılması gerekmekte, 2023 yılında ise bu rakamın 750’ye çıkacağı ve sektörde 10.000 pilotun görev yapacağı öngörülmektedir.

8

İŞSİZ PİLOTLAR:192’si İşkur’a kayıtlı 500 civarında ATPL (Havayolu Nakliye Pilotu Lisansı) sahibi pilotumuz çalışma olanağı bulamamaktadır.

9

YARDIMCI PİLOT– KAPTAN PİLOT AÇIĞI:• TİP EĞİTİMİ – MALİYETİ• TECRÜBELİ F/O-KAPTAN TERCİHİ

10

YABANCI PİLOT İSTİHDAMI:• SEKTÖREL GEREKLİLİKLER• 650 YABANCI PİLOT• ICAO LİSANSLI – EASA LİSANSLI• SHGM’NİN “Yabancı II. Pilot sayısının her

havayolundaki pilot mevcudunun önce % 25’i ile, 31.12.2013 tarihine kadar da % 10’u ile sınırlandırılması” KARARI

• BENZER KARARIN YABANCI KAPTAN PİLOTLAR İÇİN DE DEĞERLENDİRİLMESİ

11

TÜRK PİLOTLARININ YABANCI ÜLKELERDE İŞ BULABİLMESİ• KÜRESEL EKONOMİK KRİZ• DENKLİK• ÜLKELERİN KENDİ MEVZUATLARI

12

GELECEK İÇİN YAPILABİLECEK PLANLAMALAR:• SEKTÖREL İHTİYACIN BELİRLENMESİ• İHTİYACA YÖNELİK EĞİTİM • İSTİHDAM

13

PİLOT ALIMLARINDA DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ VE SEÇİM KRİTERLERİ:• YASAL GEREKLİLİKLER• SEÇİM SİSTEMLERİ• GENEL KURAMSAL YAPI• UYGULAMALAR• UYGULAMADAKİ SORUNLAR• ÖNERİLER

14

YASAL GEREKLİLİKLER• JAR-FCL GEREKLİLİKLERİ• ŞİRKETLERİN EK GEREKLİLİKLERİ• LİSE – ÜNİVERSİTE MEZUNİYETİ

15

GENEL KURAMSAL YAPI:PİLOT SEÇİMİNDE YAYGIN OLARAK KULLANILAN KRİTERLERDEN BAZILARI:1. YETENEK2. KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ3. MESLEKİ BİLGİ SEVİYESİ4. MOTİVASYON5. YABANCI DİL

16

1. BİLİŞSEL YETENEKLER• PERCEPTION - ALGILAMA• ATTENTION - DİKKAT• MEMORY - BELLEK• MOTOR - PSİKOMOTOR• SPATIAL PROCESSING - ŞEKİL UZAY• LOGIC, REASONING – MANTIK, MATEMATİK• AUDITORY PROCESSING - DİNLEME-BİLGİ İŞLEME• PROCESSING SPEED - İŞLEM HIZI

17

2. KİŞİLİK TESTLERİ:• YABANCI ÜLKELERDE GELİŞTİRİLMİŞ TEST KULLANIMI• GÖRÜŞME• GRUP GÖRÜŞME

18

3. BİLGİ:• GENEL HAVACILIK BİLGİSİ• TİP’E ÖZEL BİLGİ

19

4. MOTİVASYON:• GÖRÜŞME• İLGİ ENVANTERİ• İŞ MUTLULUĞU• İŞTEN AYRILMA

20

5. YABANCI DİL:• ICAO LEVEL 4 • ŞİRKET GEREKLİLİKLERİ

21

UYGULAMALAR

22

1. YETENEK ÖLÇÜMÜ:• UÇAKTA• SİMÜLATÖRDE• BİLGİSAYARLI TEST SİSTEMLERİNDE• KAĞIT KALEM TESTLERİNDE YAPILMAKTADIR.

23

2. KİŞİLİK TESTLERİ:• HER BİRİ FARKLI BİR KURAMSAL ALTYAPIYA DAYANANKİŞİLİK TEST/ENVANTERLERİ• YABANCI ÜLKELERDE GELİŞTİRİLMİŞ TEST/ENVANTERLER• GÖRÜŞME• GRUP GÖRÜŞME• ELEME

24

3. BİLGİ TESTLERİ• İŞVERENE GÖRE DÜZENLENMİŞ TESTLER• LİSANS SAHİBİ OLMANIN YETERLİ SAYILMASI

25

4. MOTİVASYON• İLGİ ENVANTERLERİ• GÖRÜŞME• REFERANS

26

UYGULAMADAKİ SORUNLAR

27

1. YETENEK ÖLÇÜMÜ SORUNLARI• UÇAKTA ÖLÇÜM• MALİYET-YASAL ZEMİN

• SİMÜLATÖRDE ÖLÇÜM• MALİYET-ZAMAN

• BİLGİSAYARLI TEST SİSTEMLERİNDE ÖLÇÜM• YAYGIN• DEŞİFRE OLMASI• HAZIRLIK KURSU-KİTAPLARI OLMASI• HEDEFLENEN DAVRANIŞLARI

ÖLÇTÜĞÜNÜN İSPATI

28

1. YETENEK ÖLÇÜMÜ SORUNLARI• KAĞIT KALEM TESTLERİNDE ÖLÇÜM• KLASİK KALMASI• BİLGİSAYARLI SİSTEMLERİN AYNI

ZAMANDA KOKPİT GEREKLİLİKLERİNİ DE ÖLÇÜYOR OLMASI

29

2. KİŞİLİK ÖZELLİKLERİNİN ÖLÇÜLMESİNDEKİ SORUNLAR:• PATOLOJİ ÖLÇEN TESTLERİN KULLANIMI• KİŞİLİK TESTLERİ İLE İŞ İÇİN GEREKLİ OLDUĞU

DÜŞÜNÜLEN YAPILARIN ÖLÇÜLMESİ• PİLOTTA OLMASI GEREKEN ÖZELLİKLER KONUSUNUN

BULANIKLIĞI• KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ İLE PİLOTAJ BAŞARISI ARASINDAKİ

İLİŞKİNİN ZAYIFLIĞI• PİLOTAJ BAŞARISI İÇİN GEREKEN NİTELİKLERİN

TEKNOLOJİ VE ZAMANLA DEĞİŞMESİ

30

2. KİŞİLİK ÖZELLİKLERİNİN ÖLÇÜLMESİNDEKİ SORUNLAR:• PİLOTLARIN BU DEĞERLENDİRME SONUCU

ELENMELERİ/HAYAL KIRIKLIĞI• DEĞERLENDİRMEYİ YAPAN KİŞİ/KURUMLARIN

YETKİNLİĞİ

31

2. KİŞİLİK ÖZELLİKLERİNİN ÖLÇÜLMESİNDEKİ SORUNLAR:• KULLANILAN TESTLERİN YURTDIŞI KAYNAKLI OLMASI

– UYARLAMA• KÜLTÜREL-CİNSEL FARKLILIKLARIN GÖZ ARDI

EDİLMESİ• GRUP DANIŞMA-GRUP GÖRÜŞME KÜLTÜRÜNÜN

PSİKOLOJİ DÜNYASI DIŞINDA BİLİNMEMESİ

32

KİŞİLİK ENVANTERLERİ ÖRNEK 1:EYSENCK KİŞİLİK ENVANTERİ

DIŞADÖNÜK

NEVROTİK DENGELİ

İÇE DÖNÜK

1

3 2

4

33

KİŞİLİK ENVANTERLERİ ÖRNEK 1:EYSENCK KİŞİLİK ENVANTERİ

DIŞADÖNÜK

NEVROTİK DENGELİ

İÇE DÖNÜK

%32

%60 %14

%37

34

KİŞİLİK ENVANTERLERİ ÖRNEK 1:EYSENCK KİŞİLİK ENVANTERİ

DIŞADÖNÜK

NEVROTİK DENGELİ

İÇE DÖNÜK

DÜŞÜK KAYGI

YÜKSEK KAYGI YÜKSEK ÖĞRENME

DÜŞÜK ÖĞRENME

35

KİŞİLİK ENVANTERLERİ ÖRNEK 2:MMPI – MINNESOTA MUTIPHASIC PERSONALITY INVENTORY

• ŞARTLARI KARŞILAYAN 437 DENEYİMLİ PİLOT• MMPI1-MMPI2• SONUÇ:• DEFENSIVE MANNER ON TEST• HIGH IMPULSIVENESS

36

KİŞİLİK ENVANTERLERİ ÖRNEK 3:CATTELL PF 16

• UYARLAMA ÇALIŞMASI• İÇ TUTARLILIK

37

3PSİKOLOJİK ÖLÇÜTLER İLE PİLOTAJ BAŞARISI İLİŞKİSİ (META ANALİZ):

N K r (Corr.)

COGNITIVE 17900 35 ,24

INTELLIGENCE 15403 26 ,16

PSYCHOMOTOR-INFORMATION PROCESSING

8522 29 ,24

AVIATION INFORMATION 3736 16 ,24

PERSONALITY 6304 21 ,14

ACADEMICS 4267 9 ,15

TRAINING EXPERIENCE 5806 10 ,30

N: Number of subjects, K: number of correlations, r: mean observed correlation

38

3. MOTİVASYON ÖLÇÜLMESİNDEKİ SORUNLAR:• GÖRÜŞME YAPAN KİŞİ/KURUL/KURUM

39

ÖNERİLER:• YETENEK TESTLERİ:• MÜMKÜN İSE SİMÜLATÖR

KULLANILMASI• BİLGİSAYARLI SİSTEMLERİN GEÇERLİK-

GÜVENİRLİK İNCELEMESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

• YETENEK FAKTÖRÜNE DAHA FAZLA ÖNEM VERİLMESİ

40

ÖNERİLER:• KİŞİLİK TESTLERİ:• SONUÇLARA GÖRE ELEME

YAPILMAMASI• KARARIN KURULA BIRAKILMASI• HAVACILIK PSİKOLOJİSİ KONUSUNDA

PERSONEL YETİŞTİRİLMESİNİN TEŞVİKİ

41

ÖNERİLER:• BİLGİ TESTLERİ:• DAHA YAYGIN KULLANILMASI

42

ÖNERİLER:• MOTİVASYON TESTLERİ:• İLGİ ENVANTERLERİNİN KULLANIMI• İŞLETMELERİN İŞ MUTLULUĞU

KONUSUNDA ÇALIŞMALAR YAPMASI• KURULLARDA KARAR AĞIRLIĞININ

PİLOTLARA VERİLMESİ, GEREKTİĞİNDE SUBJEKTİF YAKLAŞIMLARA İZİN/DEĞER VERİLMESİ

43