www.rodzicedlazdrowia.pl Copyright © Fundacja MY Pacjenci Projekt „RODZICE DLA ZDROWIA” realizowany
przez Fundację MY Pacjenci we współpracy z Fundacją Nutricia
Copyright © Fundacja MY Pacjenci
Zapobieganie i leczenie otyłości doświadczenia zagraniczne
Maria Libura
Instytut Studiów Interdyscyplinarnych
Uczelnia Lazarskiego
www.rodzicedlazdrowia.pl Copyright © Fundacja MY Pacjenci Projekt „RODZICE DLA ZDROWIA” realizowany
przez Fundację MY Pacjenci we współpracy z Fundacją Nutricia
OTYŁOŚĆ – GLOBALNE WYZWANIE
www.rodzicedlazdrowia.pl Copyright © Fundacja MY Pacjenci Projekt „RODZICE DLA ZDROWIA” realizowany
przez Fundację MY Pacjenci we współpracy z Fundacją Nutricia
Nadwaga i otyłość - rosnące wyzwanie globalne
Obecnie Prognoza 2030
Źródło: Raport „Overcoming obesity: An initial economic analysis” McKinsey 2014 http://www.mckinsey.com/insights/economic_studies/how_the_world_could_better_fight_obesity
www.rodzicedlazdrowia.pl Copyright © Fundacja MY Pacjenci Projekt „RODZICE DLA ZDROWIA” realizowany
przez Fundację MY Pacjenci we współpracy z Fundacją Nutricia
Globalne koszty otyłości zbliżają się do kosztów palenia papierosów i
konfliktów zbrojnych
Źródło: Raport „Overcoming obesity: An initial economic analysis” McKinsey 2014 http://www.mckinsey.com/insights/economic_studies/how_the_world_could_better_fight_obesity
www.rodzicedlazdrowia.pl Copyright © Fundacja MY Pacjenci Projekt „RODZICE DLA ZDROWIA” realizowany
przez Fundację MY Pacjenci we współpracy z Fundacją Nutricia
• 5% przypadków otyłości wynika z poważnych zaburzeń, głównie endokrynnych
• 95% - otyłość prosta
www.rodzicedlazdrowia.pl Copyright © Fundacja MY Pacjenci Projekt „RODZICE DLA ZDROWIA” realizowany
przez Fundację MY Pacjenci we współpracy z Fundacją Nutricia
OTYŁOŚĆ W EUROPIE
www.rodzicedlazdrowia.pl Copyright © Fundacja MY Pacjenci Projekt „RODZICE DLA ZDROWIA” realizowany
przez Fundację MY Pacjenci we współpracy z Fundacją Nutricia
Społeczne koszty otyłości (wg WHO)
• W Europejskim Regionie WHO aż do 6% wydatków na zdrowie ponoszone jest na leczenie chorób osób dorosłych spowodowanych otyłością.
• W Hiszpanii całkowite koszty otyłości to około 2,5 mld EUR rocznie.
• W Stanach Zjednoczonych roczne wydatki na opiekę zdrowotną osób otyłych są o 36% wyższe w porównaniu do wydatków na osoby z prawidłową masą ciała.
• Ludzie otyli znacznie częściej przebywają na zwolnieniach lekarskich.
• http://www.who.un.org.pl/
www.rodzicedlazdrowia.pl Copyright © Fundacja MY Pacjenci Projekt „RODZICE DLA ZDROWIA” realizowany
przez Fundację MY Pacjenci we współpracy z Fundacją Nutricia
Źródło: Lancet, tłum. Gazeta Wyborcza
www.rodzicedlazdrowia.pl Copyright © Fundacja MY Pacjenci Projekt „RODZICE DLA ZDROWIA” realizowany
przez Fundację MY Pacjenci we współpracy z Fundacją Nutricia
Dzieci z nadwagą i otyłością w wieku 7-11 l.
http://www.project-earlynutrition.eu
www.rodzicedlazdrowia.pl Copyright © Fundacja MY Pacjenci Projekt „RODZICE DLA ZDROWIA” realizowany
przez Fundację MY Pacjenci we współpracy z Fundacją Nutricia
Raport WHO
• W Europejskim Regionie WHO nadwaga jest najpowszechniej występującym problemem zdrowotnym wieku dziecięcego.
• U dzieci otyłych występuje znacznie wyższe ryzyko: o cukrzycy typu 2, o nadciśnienia tętniczego, o bezdechu sennego, o problemów psychospołecznych. o najprawdopodobniej dzieci te pozostaną otyłe także po
osiągnięciu dorosłości • Ministerstwo Zdrowia Wielkiej Brytanii prognozuje, że jeśli aktualny
trend utrzyma się, to do roku 2050 średnia długość życia mężczyzn zmniejszy się o pięć lat.
• Utrzymujące się przez całe życie nawyki żywieniowe i związane z aktywnością fizyczną nabywane są w przede wszystkim w dzieciństwie.
www.rodzicedlazdrowia.pl Copyright © Fundacja MY Pacjenci Projekt „RODZICE DLA ZDROWIA” realizowany
przez Fundację MY Pacjenci we współpracy z Fundacją Nutricia
KONTEKST POLSKI
www.rodzicedlazdrowia.pl Copyright © Fundacja MY Pacjenci Projekt „RODZICE DLA ZDROWIA” realizowany
przez Fundację MY Pacjenci we współpracy z Fundacją Nutricia
Polskie dzieci wśród najbardziej otyłych (WHO)
W Polsce: nadwagę ma
• 29% 11-latków • 25% 13-latków
w ciągu ostatnich 20 lat liczba dzieci z nadwagą
wzrosła trzykrotnie
www.rodzicedlazdrowia.pl Copyright © Fundacja MY Pacjenci Projekt „RODZICE DLA ZDROWIA” realizowany
przez Fundację MY Pacjenci we współpracy z Fundacją Nutricia
Komentarze polskiej prasy
• Rodzice robią z nich grubasów.
• Otyłe dzieci to nasza wina
www.rodzicedlazdrowia.pl Copyright © Fundacja MY Pacjenci Projekt „RODZICE DLA ZDROWIA” realizowany
przez Fundację MY Pacjenci we współpracy z Fundacją Nutricia
SPOŁECZNO-EKONOMICZNE UWARUNKOWANIA EPIDEMII OTYŁOŚCI
www.rodzicedlazdrowia.pl Copyright © Fundacja MY Pacjenci Projekt „RODZICE DLA ZDROWIA” realizowany
przez Fundację MY Pacjenci we współpracy z Fundacją Nutricia
Pierwotne, naturalne potrzeby człowieka zetknęły się z ogromną podażą i dostępnością jedzenia.
prof. Klim McPherson Uniwersytet Oksfordzki
www.rodzicedlazdrowia.pl Copyright © Fundacja MY Pacjenci Projekt „RODZICE DLA ZDROWIA” realizowany
przez Fundację MY Pacjenci we współpracy z Fundacją Nutricia
Czynniki sprzyjające epidemii otyłości
• Łatwy dostęp do pożywienia
• Niska cena/duże porcje/strategie sprzedaży
• Jakość i skład żywności
• Siedzący tryb życia
• Ubóstwo (w krajach rozwiniętych!)
• Przekonania kulturowe wykształcone w czasach niedostatku pożywienia
www.rodzicedlazdrowia.pl Copyright © Fundacja MY Pacjenci Projekt „RODZICE DLA ZDROWIA” realizowany
przez Fundację MY Pacjenci we współpracy z Fundacją Nutricia
Otyłość a nierówności społeczne (WHO)
• W większości krajów Europejskiego Regionu WHO otyłość jest dużo częstsza w środowiskach najuboższych, które charakteryzują się niższym dochodem, niższym poziomem wykształcenia i gorszym dostępem do opieki.
• Na przykład we Francji porcja owoców i warzyw dostarczająca 100 kilokalorii, ma około pięć razy wyższą wartość odżywczą niż równoważna pod względem energetycznym ilość innej żywności, ale jest także pięć razy droższa.
• Osoby o niskich dochodach mają ograniczony dostęp do obiektów sportowych, a okolice, w których mieszkają nie zawsze sprzyjają podejmowaniu aktywności fizycznej.
www.rodzicedlazdrowia.pl Copyright © Fundacja MY Pacjenci Projekt „RODZICE DLA ZDROWIA” realizowany
przez Fundację MY Pacjenci we współpracy z Fundacją Nutricia
Wielkość porcji
http://www.project-earlynutrition.eu
www.rodzicedlazdrowia.pl Copyright © Fundacja MY Pacjenci Projekt „RODZICE DLA ZDROWIA” realizowany
przez Fundację MY Pacjenci we współpracy z Fundacją Nutricia
Raport McKinsey 2014
• Rezygnacja z samochodu
• Świadczenia zdrowotne
• Zdrowe posiłki
• Dostępność jedzenia śmieciowego
• Informacja o produkcie
• Regulacja mediów
• Edukacja rodziców
• Leki
• Podatki
• Interwencje chirurgiczne
• Środowisko miejskie
• Odchudzanie
• Programy pracownicze
• Wielkość porcji
• Zmiana składu potraw
• Promocje cenowe
• Kampanie społeczne
• Programy szkolne
Źródło: Raport „Overcoming obesity: An initial economic analysis” McKinsey 2014 http://www.mckinsey.com/insights/economic_studies/how_the_world_could_better_fight_obesity
www.rodzicedlazdrowia.pl Copyright © Fundacja MY Pacjenci Projekt „RODZICE DLA ZDROWIA” realizowany
przez Fundację MY Pacjenci we współpracy z Fundacją Nutricia
Źródło: Raport „Overcoming obesity: An initial economic analysis” McKinsey 2014 http://www.mckinsey.com/insights/economic_studies/how_the_world_could_better_fight_obesity
www.rodzicedlazdrowia.pl Copyright © Fundacja MY Pacjenci Projekt „RODZICE DLA ZDROWIA” realizowany
przez Fundację MY Pacjenci we współpracy z Fundacją Nutricia
Wyniki
• Żadna pojedyncza interwencja nie przynosi oczekiwanych efektów.
• Większość interwencji jest opłacalna.
• Edukacja i budzenie poczucia odpowiedzialności za własne zdrowie nie przynoszą same z siebie wystarczających efektów.
Źródło: Raport „Overcoming obesity: An initial economic analysis” McKinsey 2014 http://www.mckinsey.com/insights/economic_studies/how_the_world_could_better_fight_obesity
www.rodzicedlazdrowia.pl Copyright © Fundacja MY Pacjenci Projekt „RODZICE DLA ZDROWIA” realizowany
przez Fundację MY Pacjenci we współpracy z Fundacją Nutricia
Raport 2013
http://effectivehealthcare.ahrq.gov
www.rodzicedlazdrowia.pl Copyright © Fundacja MY Pacjenci Projekt „RODZICE DLA ZDROWIA” realizowany
przez Fundację MY Pacjenci we współpracy z Fundacją Nutricia
Efektywność interwencji
• Szkoły
• Środowisko domowe
• Przychodnie rejonowe
• Inne placówki opiekuńcze
• Społeczności i środowiska lokalne
• Kampanie i narzędzia informacyjne
http://effectivehealthcare.ahrq.gov
www.rodzicedlazdrowia.pl Copyright © Fundacja MY Pacjenci Projekt „RODZICE DLA ZDROWIA” realizowany
przez Fundację MY Pacjenci we współpracy z Fundacją Nutricia
• Programy przeprowadzane w oparciu o programy szkolne z zaangażowaniem rodziny i/lub środowiska dziecka, obejmujące zarówno sposób odżywiania , jak i poziom aktywności fizycznej, były najskuteczniejsze.
http://effectivehealthcare.ahrq.gov
www.rodzicedlazdrowia.pl Copyright © Fundacja MY Pacjenci Projekt „RODZICE DLA ZDROWIA” realizowany
przez Fundację MY Pacjenci we współpracy z Fundacją Nutricia
OTYŁOŚĆ – WYZWANIE DLA ZDROWIA PUBLICZNEGO
www.rodzicedlazdrowia.pl Copyright © Fundacja MY Pacjenci Projekt „RODZICE DLA ZDROWIA” realizowany
przez Fundację MY Pacjenci we współpracy z Fundacją Nutricia
26 Patterns and trends in child obesity
http://fingertips.phe.org.uk/profile/national-child-measurement-programme Żródło: Public Health England; zrzut ekranu
www.rodzicedlazdrowia.pl Copyright © Fundacja MY Pacjenci Projekt „RODZICE DLA ZDROWIA” realizowany
przez Fundację MY Pacjenci we współpracy z Fundacją Nutricia
11.7%
14.2%15.6%
16.4%
17.9%19.3%
20.5%
22.2%
23.7%24.3%
5.9%6.9% 7.4% 7.9% 8.5%
9.2%10.2% 10.4%
11.5% 11.9%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
Least deprived
Most deprived
Ob
esi
ty p
reva
len
ce
Index of Multiple Deprivation 2010 decile
Year 6
Reception
Prewalencja otyłości w zależności od statusu społeczno-ekonomicznego w Wielkiej Brytanii
National Child Measurement Programme 2012/13
27
Child obesity: BMI ≥ 95th centile of the UK90 growth reference Źródło: Public Health England
www.rodzicedlazdrowia.pl Copyright © Fundacja MY Pacjenci Projekt „RODZICE DLA ZDROWIA” realizowany
przez Fundację MY Pacjenci we współpracy z Fundacją Nutricia
28 Child obesity: BMI ≥ 95th centile of the UK90 growth reference
Prewalencja otyłości w zależności od statusu społeczno-ekonomicznego w Wielkiej Brytanii
National Child Measurement Programme 2006/07 to 2012/13
Dzieci w klasie 0 (4-5 lat)
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
Least
deprived
Most
deprived
Ob
esi
ty p
reva
len
ce
Index of Multiple Deprivation (IMD 2010) decile
2006/07 2007/08 2008/09 2009/10 2010/11 2011/12 2012/13
Źródło: Public Health England
www.rodzicedlazdrowia.pl Copyright © Fundacja MY Pacjenci Projekt „RODZICE DLA ZDROWIA” realizowany
przez Fundację MY Pacjenci we współpracy z Fundacją Nutricia
Przykład duński: dr Jens Christian Holm
Protokół utraty wagi u dzieci
Reguły • 1 – nie jemy muesli ani jogurtów owocowych na śniadanie;
raczej: owsianka, chleb razowy, mięso, ryby • 2 – nie jemy fast foodów ani białego pieczywa na drugie
śniadanie; • 3 – porcje wydawane są z kuchni, jedzenie nie stoi na stole • 4 – porcje obiadowe na talerzu: ½ powierzchni - warzywa,
¼ - brązowy ryż/makaron/ziemniaki, ¼ mięso/ryby • 5 – czekamy 20 minut zanim wydamy dokładkę • 6 – sytość po każdym posiłku!!
www.rodzicedlazdrowia.pl Copyright © Fundacja MY Pacjenci Projekt „RODZICE DLA ZDROWIA” realizowany
przez Fundację MY Pacjenci we współpracy z Fundacją Nutricia
Przykład duński: dr Jens Christian Holm
Protokół utraty wagi u dzieci
• 7 – tylko 2 porcje owoców na dzień • 8 - fast food raz w miesiącu • 9 – słodycze raz w tygodniu • 10 – przekąski raz w tygodniu • 11 – soki i napoje gazowane raz w tygodniu, nie więcej niż ½ litra • 12 – do szkoły na piechotę lub na rowerze • 13 – zorganizowana aktywność fizyczna • 14 – "nieformalna" aktywność fizyczna • 15 – czas przed ekranem – 2 godziny dziennie (tv, komputer itp.) • 16 – przed 5 po południu nie poświęcamy czasu na telewizję i komputer! • 17 – stała, wczesna pora kładzenia się spać
www.rodzicedlazdrowia.pl Copyright © Fundacja MY Pacjenci Projekt „RODZICE DLA ZDROWIA” realizowany
przez Fundację MY Pacjenci we współpracy z Fundacją Nutricia
• 70% pacjentów utrzymało wagę po jej redukcji przez 4 lata.
• Średnio wymagało to 5 godzin konsultacji medycznych na dziecko rocznie.
• Interwencja oparta na współdziałaniu środowiska dziecka: rodziny, służby zdrowia i szkoły.
Przykład duński: dr Jens Christian Holm
Protokół utraty wagi u dzieci