PROGRAM
PROFILAKTYKI
I ETAP EDUKACYJNY
SZKOŁA PODSTAWOWA
IM. MARII KONOPNICKIEJ
W SEROKOMLI
ROK SZKOLNY 2015/2016
Opracowany przez Radę Rodziców
i zespół nauczycieli w składzie:
Henryka Cybul
Irena Kieliszek
Barbara Pietruszka
Program zatwierdzony przez Radę Rodziców w dniu 09.09.2015r.
2
Wstęp.
Profilaktyka to kompleksowa interwencja kompensująca niedostatki wychowania
i deficyty dojrzałości, obejmująca równolegle trzy nurty działania: wspomaganie człowieka
w różnym wieku w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi
i zdrowemu życiu; ograniczanie i likwidowanie czynników ryzyka, które zaburzają
prawidłowy rozwój i dezorganizują zdrowy styl życia; inicjowanie i wzmacnianie czynników
chroniących, które ma na celu zapobieganie pojawianiu się lub rozwojowi niekorzystnego
zjawiska, w konkretnej społeczności, np. szkolnej. (Z.B.Gaś)
Mimo prawidłowych oddziaływań wychowawczych dzieci zachowują się ryzykownie.
Dzieje się tak dlatego, gdyż nie mogą lub nie potrafią funkcjonować inaczej, dlatego
działalność profilaktyczna szkoły powinna być ukierunkowana na wzmacnianie u uczniów
postaw społecznie pożądanych i akceptowanych powszechnie zachowań oraz diagnozowanie
zagrożeń i wyposażanie uczniów w wiedzę i umiejętności, pomagające w radzeniu sobie
z tymi zagrożeniami.
W związku z tym, zadaniem profilaktyki w szkole jest inicjowanie, uruchamianie
takich działań, które wprowadzą pożądane zmiany w funkcjonowaniu młodego człowieka –
ucznia.
Program kierowany jest do każdego ucznia, jego rodziców i nauczycieli. Odpowiada na
realne problemy i zagrożenia pojawiające się w szkole, grupie klasowej oraz w środowisku.
Założenia programu są zgodne z :
Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 26.02.2002 roku w sprawie
podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego
w poszczególnych typach szkół (z późniejszymi zmianami)
Statutem Szkoły
Programem Wychowawczym Szkoły
Szkolnym zestawem programów nauczania
Programem „Serokomla bezpieczna +”.
Diagnoza społeczności szkolnej.
Diagnoza została przeprowadzona w oparciu o następujące narzędzia badawcze:
ankieta dla rodziców, nauczycieli, obserwacja, wywiad z wychowawcami, analiza
dokumentów oraz rozmowa z uczniami. Na podstawie zebranych informacji ustalono
występujące w naszej szkole rodzaje zagrożeń i problemy wychowawcze: łamanie zasad
i norm społecznie akceptowanych, m.in.: zachowania agresywne (arogancja, używanie
wulgaryzmów, bójki, obrażanie, przezwiska); brak kultury osobistej uczniów; brak
umiejętności radzenia sobie ze stresem i emocjami;
3
Sugestie rodziców:
więcej działań profilaktycznych dotyczących: utrzymania higieny ciała –
zapobiegania wszawicy ;
więcej spotkań z pedagogiem, psychologiem i policjantem mających na celu
przeciwdziałaniu agresji, zapobiegania stosowania używek;
systematyczne prowadzenie zajęć dotyczących zdrowego odżywiania się;
„ruch to zdrowie” – więcej aktywnych form spędzania czasu na świeżym powietrzu,
np. na placu zabaw.
więcej form pedagogizacji rodziców proponowanych przez szkołę,
W ramach programu działamy w następujących obszarach:
1. Wdrażanie do przestrzegania zasad bezpieczeństwa i zdrowego stylu życia.
2. Zapobieganie przemocy i agresji w szkole.
3. Brak motywacji do nauki, niskie potrzeby edukacyjne.
I. Cele ogólne programu:
kształtowanie właściwych postaw prozdrowotnych,
kształtowanie dojrzałych sposobów komunikacji dziecka,
zaznajomienie uczniów z zagrożeniami wynikającymi z korzystania
z Internetu, telewizji, kontaktu z nieznajomymi.
kształtowanie otwartości i budowanie pozytywnego klimatu szkoły.
Cele szczegółowe:
uporządkowanie i poszerzenie informacji na temat zdrowia,
wzbudzenie w uczniach poczucia odpowiedzialności za własne zdrowie,
propagowanie zdrowego stylu życia,
uświadomienie dzieciom i rodzicom zagrożeń zdrowia fizycznego i psychicznego oraz
życia dzieci.
wyrobienie umiejętności samodzielnego dokonywania wyboru zachowań właściwych
dla zdrowia własnego i innych ludzi.
tworzenie bezpiecznej i przyjaznej atmosfery w szkole,
zminimalizowanie zagrożeń wynikających z kontaktu dzieci z używkami(dopalacze,
papierosy, alkohol, narkotyki) Internetem, telewizją,
kształtowanie postawy dystansu w relacjach z osobami nieznajomymi,
ograniczenie zachowań agresywnych i przemocy,
wzmacnianie u uczniów poczucia własnej wartości,
4
bezpieczne korzystanie z cyberprzestrzeni,
wyrabianie umiejętności rozróżniania dobra od zła,
motywowanie uczniów do nauki.
II. Zadania:
ukazywanie roli ruchu i czynnego wypoczynku w zachowaniu zdrowia – zapobieganie
wadom postawy,
stała diagnoza środowiska szkolnego pod względem potrzeb oddziaływań
profilaktycznych,
dokonywanie systematycznej oceny efektów podejmowanych działań
wychowawczych i zapobiegawczych,
wewnątrzszkolne doskonalenie nauczycieli w zakresie profilaktyki uzależnień i innych
problemów dzieci oraz sposobu podejmowania wczesnej interwencji w sytuacji
zagrożenia uzależnieniem,
współpraca z różnymi instytucjami, w szczególności organizacjami pozarządowymi,
wspierającymi działalność szkół i placówek w zakresie rozwiązywania problemów
dzieci,
wspieranie dzieci zagrożonych uzależnieniem,
nauka rozpoznawania sytuacji zagrażającej życiu lub zdrowiu,
zdrowe, racjonalne odżywianie się,
kształtowanie umiejętności postępowania nauczyciela w sytuacji kryzysowej,
zapoznanie uczniów ze sposobami przeciwdziałania powstawaniu sytuacji trudnych
dla dziecka i zagrażających jego życiu lub zdrowiu,
dostarczenie uczniom podstawowej wiedzy na temat środków uzależniających
i zagrożeń z nimi związanych,
wdrożenie uczniów do życia w szkole i klasie,
zapobieganie agresji i przemocy poprzez zachęcanie do pokojowego rozwiązywania
konfliktów,
wzmacnianie pozytywnej motywacji dzieci do nauki szkolnej,
wyposażenie uczniów w umiejętności w zakresie komunikacji interpersonalnej,
radzenia sobie ze stresem, samopoznania i kontroli emocjonalnej oraz samooceny,
kształtowanie postaw kulturalnego i życzliwego zachowania się,
kształtowanie umiejętności troski o własne bezpieczeństwo w relacjach z innymi,
przeciwdziałanie naśladowaniu zachowań agresywnych proponowanych przez TV
i gry komputerowe poprzez zainteresowanie literaturą dziecięcą,
ćwiczenie zachowań asertywnych,
wskazanie pożądanych wzorców zachowań,
stworzenie uczniom możliwości odnoszenia sukcesu,
kształtowanie postaw tolerancji,
propagowanie zdrowego stylu życia oraz kształtowanie postaw prozdrowotnych;
III. Formy i metody pracy
- prelekcje dla rodziców,
- rady szkoleniowe dla nauczycieli,
- pogadanki, rozmowy, dyskusje,
5
- dramy, przedstawienia, inscenizacje,
- konkursy,
- imprezy i uroczystości szkolne,
- spotkania z pielęgniarką, policjantem, strażakiem itp.
- zajęcia z pedagogiem, psychologiem szkolnym.
Program realizowany będzie na :
- zajęciach edukacyjnych,
- zajęciach pozalekcyjnych, świetlicy,
- spotkaniach z rodzicami,
- spotkaniach z przedstawicielami policji, straży itp..
IV. Zakładane efekty;
uczniowie chętnie i aktywnie uczestniczą w promocji zdrowego stylu życia,
uczniowie posiadają dostateczną wiedzę na temat szkodliwości środków
uzależniających (tytoń, alkohol, narkotyki, leki, napoje energetyzujące),
uczniowie potrafią dokonywać właściwych wyborów zachowań chroniących zdrowie
własne i innych,
uczniowie potrafią akceptować i naśladować pozytywne wzorce zachowania,
uczniowie potrafią radzić sobie w sposób właściwy z własnymi negatywnymi
emocjami, lękami, stresem,
uczniowie są świadomi konsekwencji swoich zachowań,
uczniowie właściwie korzystają z mediów: telewizja, telefon, komputer, Internet,
uczniowie rozumieją znaczenie prawidłowego odżywiania się i higienicznego trybu
życia,
uczniowie potrafią szanować mienie szkoły, swoje i innych,
widoczne sukcesy uczniów w szkole,
uczniowie posiadają dostateczną wiedzę na temat kultury i bezpieczeństwa w ruchu
drogowym i właściwie uczestniczą w nim,
uczniowie rozumieją znaczenie ruchu na świeżym powietrzu i wybierają bezpieczne
formy wypoczynku,
rodzice aktywnie uczestniczą w różnych formach pedagogizacji proponowanych przez
szkołę,
- uczniowie i ich rodzice korzystają ze wsparcia instytucji profesjonalnych,
- rodzice są świadomi odpowiedzialności za swe dzieci,
- uczniowie, rodzice, nauczyciele są wyposażeni w wiedzę na temat różnych przejawów
agresji, jej skutków oraz sposobów przeciwdziałania.
6
V. Ewaluacja programu
Program Profilaktyki będzie podlegał ciągłemu monitoringowi i ewaluacji,
w zależności od sytuacji i potrzeb grup tworzących społeczność szkolną.
Metody prowadzenia ewaluacji wynikać będą z charakteru podejmowanych działań,
warunków i okoliczności, w których te działania będą realizowane.
Narzędzia:
ankieta ewaluacyjna skierowana do uczniów przeprowadzona w czerwcu,
obserwacje,
wywiad środowiskowy,
rozmowy wychowawcze,
opinie uczniów i rodziców,
analiza dokumentów szkoły.
Zatwierdzono do realizacji na posiedzeniu Rady Pedagogicznej w dniu 15 września 2015r.
7
Harmonogram działań w poszczególnych obszarach zagrożeń
dla klas I – III
OBSZAR ZADANIA FORMY REALIZACJI TERMIN
REALIZACJI rok
szkolny 2015/2016
WYKONAWCY
1.
WDRAŻANIE
DO
PRZESTRZE-
GANIA
ZASAD
BEZPIECZEŃ-
STWA I
ZDROWEGO
STYLU ŻYCIA
1. Kształtowanie
poczucia
odpowiedzialności za
bezpieczeństwo swoje i
innych
• Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa w
drodze do szkoły – zajęcia edukacyjne.
• Jesteśmy uczestnikami ruchu drogowego –
zapoznanie uczniów z przepisami ruchu
drogowego obowiązującymi pieszych.
• Bezpieczeństwo na drodze i w sieci –
spotkanie z policjantem.
• Opracowanie z uczniami regulaminu
dotyczącego bezpieczeństwa podczas przerw
miedzy lekcyjnych (np. techniką
niedokończonych zdań) – program
edukacyjny.
• Konkurs plastyczny: „Moja droga do szkoły”.
• Moja odpowiedzialność za bezpieczeństwo
własne i otoczenia - korzystanie z wszelkich
urządzeń, zapoznanie uczniów z zasadami
bezpiecznego posługiwania się przyborami i
sprzętami szkolnymi.
• Doskonalenie umiejętności wzywania
pogotowia ratunkowego, policji, straży
pożarnej.
• Wyrabianie umiejętności udzielania pierwszej
pomocy – udział w zajęciach dotyczących
pierwszej pomocy.
• Prawa i obowiązki uczniów – akcja
profilaktyczna. • Współpraca z OSP w Serokomli.
wrzesień
wrzesień
październik
październik
wrzesień
cały rok
listopad
styczeń – luty
wychowawcy klas
wychowawcy klas
policjant
wychowawca klasy I
wychowawcy klas
wychowawcy klas I
wychowawcy klas
wychowawcy klas II
wychowawcy klas
wychowawcy klas
8
zgodnie z planem
wychowawcy klasy
pedagog, psycholog
Samorząd Szkolny
1. Ukazywanie roli ruchu i
czynnego wypoczynku w
zachowaniu zdrowia –
zapobieganie wadom
postawy
• Bezpieczny Internet – Ochrona uczniów
przed niepożądanymi treściami w Internecie.
• Wyrabianie umiejętności właściwej
organizacji czasu wolnego z uwzględnieniem
czynnego wypoczynku na świeżym
powietrzu – zajęcia edukacyjne.
• Organizowanie zabaw i rozgrywek
sportowych na świeżym powietrzu oraz
pieszych wycieczek.
• Dbanie o właściwą postawę ucznia w czasie
pracy na zajęciach lekcyjnych oraz przy
komputerze.
• Pozbycie się kompleksów psychicznych i
fizycznych wynikających z wad postawy,
wykształcenie u uczniów nawyku
prawidłowej postawy ciała.
cały rok
cały rok
październik
cały rok
cały rok
wychowawcy klas
wychowawcy klas
nauczyciel wf
wychowawcy klas
wychowawcy klas
nauczyciel gimnastyki
korekcyjnej
1. Zdrowe,
racjonalne
odżywianie
się
• Uświadomienie uczniom jakie są
konsekwencje niedoboru i nadmiaru
spożywanego pokarmu, wdrożenie
uczniów do dbania o własne zdrowie
poprzez właściwe zaplanowanie
ilości i jakości posiłków, zapoznanie
z chorobami cywilizacyjnymi
spowodowanymi złym odżywianiem
się: bulimią, anoreksją, otyłością itp.
- zajęcia edukacyjne, programy
profilaktyczne, filmy edukacyjne,
pogadanki z pedagogiem.
listopad wychowawcy klas III
pedagog
2. • Zachęcanie uczniów do aktywnego udziału w
akcjach charytatywnych (np. pomoc dzieciom z grudzień
wychowawcy klas, SU
9
ZAPOBIEGA-
NIE
PRZEMOCY I
AGRESJI W
SZKOLE
Domu Dziecka). Akcja charytatywna: „Świąteczna
Paczka”.
• Uczenie uczniów zdrowej rywalizacji i zasad
„fair-play” - gry i zabawy podczas zajęć
edukacyjnych i zajęć wychowania
fizycznego.
• Wyrabianie umiejętności wczuwania się w
uczucia i emocje innych osób – scenki,
konkursy plastyczne.
• Realizacja programu „Jesteśmy tacy sami –
Integracja w oczach dziecka” - pogadanki w
klasach, konkurs plastyczny.
• Organizacja klasowych dyżurów
uczniowskich.
cały rok
kwiecień
grudzień
cały rok
wychowawcy klas
nauczyciel wf
opiekun świetlicy
wychowawcy klas
wychowawcy klas
wychowawca grupy
3-latków
wychowawcy klas
1. Kształtowanie u
dzieci postawy
asertywnej.
• Uczenie dzieci mówienia: „NIE” w
sytuacjach zagrażających zdrowiu.
• Wyrabianie umiejętności panowania nad
swoimi emocjami – rozwiązywanie
konfliktów. Pogadanki, rozmowy, gry i
zabawy, improwizowanie sytuacji.
cały rok
cały rok
wychowawcy klas
wychowawcy klas
pedagog
1. Kształtowanie
umiejętności
radzenia sobie z
nieśmiałością
poprzez
budowanie
poczucia własnej
wartości.
• Zapewnianie uczniom poczucia
bezpieczeństwa i akceptacji.
• Likwidowanie barier komunikacyjnych
poprzez dyskusje i zabawy na zajęciach
edukacyjnych.
• Aktywizowanie dzieci nieśmiałych do prac
na rzecz klasy/szkoły w dziedzinie w której
dobrze się czują.
• Dzieci nieśmiałe w sytuacjach ekspozycji
społecznej – przyczyny nieśmiałości i
sposoby jej minimalizowania.
• Nagradzanie uczniów nawet za najmniejsze
osiągnięcia i sukcesy.
cały rok
cały rok
cały rok
na bieżąco
na bieżąco
wychowawcy klas
wszyscy nauczyciele
wychowawcy klas
wychowawcy klas
wychowawcy klas
opiekun świetlicy
psycholog, pedagog
10
• „Lubię siebie” - uczeń akceptuje swoje
mocne i słabe strony – zajęcia z pedagogiem.
styczeń
wychowawcy klas
pedagog S. Jastrzębska
1. Kształtowanie
umiejętności
rozwiązywania
konfliktów bez użycia
przemocy.
• Rozpoznawanie i nazywanie uczuć
pozytywnych i negatywnych – pogadanka, zdania
niedokończone, gry i zabawy – zajęcia edukacyjne.
• Zastosowanie bajki jako środka
rozładowującego napięcia emocjonalne –
zajęcia w Gminnej Bibliotece Publicznej.
• Uczenie dzieci współdziałania w grupie
klasowej – pogadanki: „Jacy jesteśmy?”, „Ja
i moja klasa”.
• Kto może mi pomóc, gdy mam jakiś kłopot?”
- zapoznanie dzieci z funkcją wychowawcy i
instytucją pedagoga szkolnego.
• Prezentacja dorobku polskiej i światowej
literatury i kultury – ukazanie uczniom
pozytywnych i negatywnych aspektów
mediów.
styczeń
luty
luty
październik
kwiecień
wychowawcy klas
pedagog
wychowawcy klas
wychowawcy klas
wychowawcy klas
pedagog
wychowawcy klas
1. Uwrażliwianie
rodziców na konieczność
reagowania na wszelkie
przejawy złości i agresji.
• Włączanie rodziców do działań na rzecz
bezpieczeństwa w szkole.
• Zachęcanie rodziców do udziału w różnego
rodzaju zajęciach dotyczących agresji i
przemocy.
• Rozmowy indywidualne
• Systematyczne udzielanie informacji na temat
zachowań agresywnych.
• Zorganizowanie wspólnej zabawy/rozgrywek
sportowych dla dzieci.
• Stałą współpraca z rodzicami – udzielanie
porad, wskazówek.
wg potrzeb
cały rok
wg potrzeb
cały rok
maj
cały rok
wszyscy nauczyciele
wychowawcy klas
pedagog, psycholog
spotkania ogólne i
indywidualne z
rodzicami
nauczyciel wf L.
Lutyński
wychowawcy klas
psycholog, pedagog
1. Kształtowanie • Interweniowanie i reagowanie nauczyciela w
każdej zaobserwowanej konfliktowej sytuacji. cały rok wszyscy nauczyciele
11
umiejętności
postępowania
nauczyciela w sytuacji
kryzysowej
• Systematyczne dyżury podczas przerw
międzylekcyjnych.
• Stosowanie systemu kar i nagród oraz
dokonywanie zapisu uwag w
dzienniczkach/zeszytach uczniów.
• Gdy wystąpi zachowanie agresywne
postępować zgodnie z procedurami
zamieszczonymi w regulaminie.
• Ustawiczny udział w szkoleniach i
warsztatach dotyczących przemocy i agresji
zarówno w ramach WDN, jak i w
zewnętrznych formach doskonalenia.
cały rok
cały rok
wg potrzeb
na bieżąco
wszyscy nauczyciele
wszyscy nauczyciele
wszyscy nauczyciele
wszyscy nauczyciele
3. BRAK
MOTYWACJI
DO NAUKI,
NISKIE
POTRZEBY
EDUKACYJ-
NE
1. Wzmacnianie
pozytywnej motywacji
dzieci do nauki szkolnej.
• Zajęcia edukacyjne – stosowanie przez
nauczyciela aktywizujących metod nauczania
atrakcyjnych dla uczniów.
• Wykorzystywanie multimedialnych środków
dydaktycznych.
• Stosowanie technologii informacyjnej na
zajęciach szkolnych.
• Dostarczenie uczniom pozytywnych
wzmocnień poprzez udzielanie pochwały
nawet za najmniejsze osiągnięcia.
• Konkurs na najlepszego czytelnika roku.
• Zorganizowanie konkursu/dnia nauki (quizy,
testy, turnieje).
• Troska o ucznia zdolnego – udział w
szkolnych i poza szkolnych konkursach,
olimpiadach.
• Kształtowanie poprawnej komunikacji i
współpracy w grupie – zajęcia edukacyjne.
cały rok
cały rok
cały rok
cały rok
maj
wg potrzeb
cały rok
wychowawcy klas
nauczyciele
nauczyciele
wychowawcy klas
nauczyciel biblioteki
wychowawcy klas
wychowawcy klas
nauczyciel przedmiotu
1. Radzenie sobie z
niepowodzeniami
szkolnymi.
• Tworzenie bezpiecznej i ciepłej atmosfery w
zespole klasowym.
• Organizowanie w ramach wolnego czasu
cały rok
cały rok
wychowawcy klas
wychowawcy klas
12
zajęć wychowawczych (integracyjne,
wycieczki, imprezy klasowe, imprezy
okolicznościowe).
• Organizowanie zajęć dodatkowych
(wyrównawcze, korekcyjno –
kompensacyjne) i zachęcanie do udziału w
nich.
• Indywidualna pomoc w nauce – zajęcia z
pedagogiem, psychologiem, odrabianie zadań
na świetlicy szkolnej.
• Stała kontrola frekwencji na wszystkich
zajęciach.
• Stała współpraca z instytucjami
wspierającymi funkcje opiekuńczo-
wychowawcze w szkole (PPP, PCPR,
GOPS).
• Kierowanie ucznia u którego występują
nieprawidłowości rozwoju psychicznego i
trudności w nauce do badania w PPP.
• „Nauka to potęgi klucz” - gry i zabawy
ukazujące plusy uczenia się.
cały rok
wg potrzeb
cały rok
cały rok
wg potrzeb
cały rok
wychowawcy klas
psycholog, pedagog
logopeda
pedagog, psycholog
opiekun świetlicy
wychowawcy klas
pedagog
wychowawcy klas
pedagog
wychowawcy klas
opiekun świetlicy
1. Wypracowanie
oddziaływań
wychowawczych
zapobiegających
wagarom.
• Prowadzenie ewidencji uczniów często
opuszczających zajęcia.
• Przestrzeganie terminów usprawiedliwień
nieobecności ucznia przez rodzica.
• Umożliwienie uczniom często
opuszczającym zajęcia nadrobienie zaległości
dydaktycznych.
• Rozmowy z rodzicami na zebraniach.
wg potrzeb
cały rok
cały rok
wg potrzeb
wychowawcy klas
pedagog, psycholog
wychowawcy klas
wychowawcy klas
wychowawcy klas
1. Organizowanie
opieki i pomocy
materialnej dla uczniów
• Rozpoznawanie warunków życia uczniów –
wywiad środowiskowy, obserwacja.
• Organizowanie wyprawki szkolnej dla
wg potrzeb
wrzesień
wychowawcy klas
pedagog, psycholog
13
z rodzin najuboższych uczniów klasy I.
• Organizacja pomocy w zakresie bezpłatnego
dożywienia.
• Pomoc rzeczowa (np. podręczniki, przybory
szkolne) i dofinansowanie wyjść/wyjazdów
na imprezy kulturalne.
wg potrzeb
wg potrzeb
wychowawcy klas I
dyrektor szkoły
wychowawcy klas
pedagog, Rada
Rodziców, GOPS
1. Propagowanie
wiedzy na temat
problemów
wychowawczych i
niepowodzeń szkolnych.
• Dostarczenie informacji o aktualnych
problemach – pogadanki, sprawozdania z sytuacji
szkolnej.
• Warsztaty/prelekcje dla rodziców.
• Prowadzenie zajęć dodatkowych dla uczniów
zdolnych.
• Prowadzenie społecznie zajęć
wyrównawczych w klasach.
• Szkolenie rodziców na temat „Motywowanie
uczniów do nauki”.
• Szkolenie dla rodziców i nauczycieli
„Bezpieczeństwo w sieci”.
wg potrzeb
wg potrzeb
cały rok
cały rok
wrzesień
listopad
wychowawcy klas
pedagog, psycholog
wychowawcy klas,
pedagog, psycholog
wychowawcy klas
wychowawcy klas
psycholog, pedagog
psycholog, pedagog