Przedmiotowy system oceniania z języka polskiego
w Publicznym Gimnazjum nr 8 w Białymstoku
System oceniania jest zgodny z rozporządzeniem MEN z dnia 30.04.2007r. w sprawie warunków i sposobu oceniania i klasyfikowania uczniów
w szkołach publicznych.
I Wymagania edukacyjne z języka polskiego dla klasy I – III gimnazjum do programu nauczania „Świat w słowach i obrazach”
(numer 26/I/2009, klasa I), „Swoimi słowami” (numer 79/9/2011, klasa III).
Klasa I
Poziom wymagań
Materiał nauczania
Podstawowy (P) Ponadpodstawowy (PP)
Uczeń: Uczeń:
Początki świata, początki słowa
Księga o poznaniu
stworzenia Re i obalenia
Apopa,
Enuma elisz,
Owidiusz Przemiany
(fragment),
Hezjod Teogonia
(fragmenty)
– czyta cicho ze zrozumieniem
– klasyfikuje poznane teksty jako mity
– redaguje notatkę o cechach mitu, korzystając ze
Słowniczka terminów literackich i kulturowych
– określa tematykę poznanych fragmentów mitów
– omawia motyw stworzenia
– porównuje elementy świata przedstawionego
mitów w celu wskazania podobieństw i różnic
– porządkuje w formie planu kolejność następowania
zjawisk w każdej ze starożytnych wizji powstania
świata
– porządkuje w formie streszczenia kolejność
następowania zjawisk w każdej ze starożytnych wizji
powstania świata
– wyjaśnia pojęcie mit pierwotny
– odczytuje fragmenty mitów, które opowiadają w sposób
„obrazowy”
– odczytuje znaczenia symboliczne
Biblia – Stary
Testament: Księga
Rodzaju; Historia
– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)
– określa tematykę tekstu
– klasyfikuje przeczytany tekst jako fragment Biblii
– czyta głośno, dokonując interpretacji
– postrzega Biblię jako źródło gatunków
– wymienia cechy charakterystyczne dla tekstów biblijnych
początków świata
i ludzkości
– wymienia elementy stworzenia w kolejności, o
jakiej wspomina Biblia
– nazywa uczucia towarzyszące Bogu podczas aktu
stworzenia
– cytuje odpowiednie fragmenty tekstu
– porównuje biblijny opis stworzenia z relacją o
powstaniu świata zawartą w mitach ludów
starożytnych
– rozpoznaje i nazywa motywy
– uzasadnia własne zdanie, podając odpowiednie
argumenty
– porównuje różne ujęcia fabularne, motywy, język
Biblia – Stary
Testament: Księga
Rodzaju; Pierwotny stan
szczęścia
– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)
– klasyfikuje przeczytany tekst jako fragment Biblii
– określa tematykę tekstu
– określa elementy świata przedstawionego,
odwołując się do tekstu
– odpowiada na pytania, cytując odpowiednie
fragmenty tekstu
– rozumie Raj jako synonim szczęścia
– dobiera reprodukcję, która bardziej odpowiada
opisowi biblijnego Edenu
– proponuje inny tytuł dla przeczytanego fragmentu
Biblii
– rysuje drzewo życia lub drzewo
poznania dobra i zła
– czyta głośno, dokonując interpretacji
– wyjaśnia motyw raju, stworzenia
– nazywa wartości
– definiuje pojęcia motyw, symbol
– omawia motyw Edenu w kulturze
– redaguje opis miejsca (ogród Eden)
Michał Anioł
Stworzenie Adama
– zapoznaje się z informacjami na temat autora i
dzieła
– ogląda fragment malowidła
– rozpoznaje na obrazie biblijny motyw stworzenia
człowieka
– określa czas i miejsce wydarzeń
– określa zasady kompozycji obrazu
– wyjaśnia biblijny motyw stworzenia człowieka
– wyjaśnia znaczenie poszczególnych elementów obrazu
– wyjaśnia symbolikę, odwołując się do Biblii
– wyjaśnia, na czym polega technika fresku
– omawia podobieństwa i różnice dotyczące rodowodu
– wymienia elementy obrazu
– opowiada o poszczególnych elementach obrazu
– nazywa uczucia postaci przedstawionych na
obrazie
– wyjaśnia sens obrazu, korzystając z informacji
w podręczniku
człowieka przedstawionego w malarstwie i literaturze
Biblia – Nowy
Testament: Ewangelia
według św. Łukasza;
Przypowieść o siewcy,
Wyjaśnienie
przypowieści
– czyta głośno
– wypowiada się na temat narratora
– określa elementy świata przedstawionego
– rozpoznaje w utworze przypowieść
– podaje cechy przypowieści na podstawie
poznanego tekstu
– odczytuje ukryty sens przypowieści oraz jej
wymowę
– redaguje tekst wyjaśniający współczesnym
językiem znaczenie przypowieści o siewcy
– rozpoznaje i nazywa wartości
– wyjaśnia, czym charakteryzują się alegoria, symbol,
przenośnia
– wyjaśnia znaczenie motywów alegorycznych i
symbolicznych
– redaguje opowieść z wykorzystaniem motywów
alegorycznych lub symbolicznych
Mity greckie – Dzieje
Tezeusza (fragment
Mitologii Jana
Parandowskiego)
– zapoznaje się z informacjami na temat Jana
Parandowskiego
– czyta cicho ze zrozumieniem
– klasyfikuje utwór jako mit
– wyjaśnia, czym jest mit i mitologia
– określa elementy świata przedstawionego
– wymienia dokonania bohatera, jego zasługi i winy
– wymienia sposoby upamiętnienia przez
Ateńczyków postaci Tezeusza
– redaguje napis, jaki można by umieścić na pomniku
Tezeusza
– wymienia znane mity
– opowiada o znanych bogach i bohaterach mitologicznych
– ocenia dokonania bohatera
– formułuje hipotezę, uzasadnia ją, korzystając z tekstu
źródłowego
– wyjaśnia sens mitu, odwołując się do tekstu
– wyjaśnia symboliczne znaczenie nici Ariadny i labiryntu
– redaguje opowiadanie twórcze
– wyjaśnia, czym jest prawda historyczna, fikcja
literacka, fantastyka
– wyjaśnia frazeologizmy wywodzące się z mitologii
Zygmunt Kubiak
U źródeł mitów greckich
– zapoznaje się z informacjami na temat Zygmunta
Kubiaka
– czyta cicho ze zrozumieniem, wybierając
odpowiednie informacje
– odróżnia mity heroiczne od innych
– zapisuje w punktach dzieje Grecji i jej kultury
– kwalifikuje tekst jako popularnonaukowy,
uzasadniając własne zdanie
– wyjaśnia symbolikę motywu morza
– wyjaśnia związek pieśni z mitem
– tworzy oś czasu
Pieśń o Rolandzie
(fragmenty)
– zapoznaje się z tłem historycznym wypadków, o
których opowiada utwór
– czyta głośno
– określa elementy świata przedstawionego
– wypowiada się na temat utworu, ilustrując
wypowiedź odpowiednimi fragmentami tekstu
– sporządza plan wydarzeń
– nazywa cechy bohatera
– ocenia postawę bohatera
– wyjaśnia, na czym polegał ideał rycerza
– komentuje zachowanie Rolanda, odwołując się do
zasad etyki rycerskiej
– redaguje napis nagrobny
– klasyfikuje Pieśń o Rolandzie jako epos rycerski
– odróżnia relację o zdarzeniach od komentarza
– oddziela prawdę historyczną od fikcji literackiej
– podaje cechy eposu rycerskiego
– sporządza kodeks rycerski
– redaguje sprawozdanie
Wszystko było poezją,
czyli o wspólnej kolebce
epiki i liryki
– czyta cicho ze zrozumieniem, wybierając
odpowiednie informacje
– określa tematykę tekstu
– opowiada o początkach piśmiennictwa
– wyjaśnia, w jakim celu ludzkość zaczęła tworzyć
literaturę
– cytuje pierwsze słowa zapisane przez człowieka
– wyjaśnia, czemu służyły pierwsze teksty
sumeryjskie
– odczytuje informacje z osi czasu
W królestwie narratora
Ignacy Krasicki
Pan i pies, Ptaszki w
klatce, Mądry i głupi,
Dewotka, Jagnię i wilcy,
Czapla, ryby i rak,
Koniec bajek
– zapoznaje się z informacjami na temat Ignacego
Krasickiego
– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)
– klasyfikuje utwór jako bajkę
– podaje inne znaczenia wyrazu bajka, korzystając ze
słownika języka polskiego
– formułuje definicję bajki, korzystając z podanego
słownictwa
– opowiada treść bajek
– nazywa wady i zalety bohaterów
– ocenia stosunek narratora do postaci
– wyjaśnia sens bajek (morał)
– wyjaśnia, czym jest alegoria
– streszcza fabułę wybranej bajki
– bierze udział w inscenizacji bajki
– czyta głośno, dokonując interpretacji
– rozróżnia bajki zwierzęce, narracyjne i epigramatyczne
– wyjaśnia znaczenie tytułów
– wyjaśnia ogólnoludzki i ponadczasowy charakter bajek
– omawia kontekst historyczny
– wyjaśnia znaczenie alegorii
– wyjaśnia, czemu służy wykorzystanie elementów
epickich
– dopisuje dalszy ciąg tekstu, rozwijając myśl autora
– dokonuj adaptacji scenicznej bajki
Adam Mickiewicz
Zając i żaba, Żona
uparta
– zapoznaje się z informacjami na temat Adama
Mickiewicza
– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)
– klasyfikuje utwór jako bajkę
– podaje definicję bajki
– opowiada treść bajek
– wyjaśnia morał zawarty w bajce
– wyjaśnia, czym jest neologizm
– czyta głośno, dokonując interpretacji
– uzasadnia przynależność bajki do określonej kategorii
– wyjaśnia znaczenie tytułów
– wyjaśnia, na czym polega żart
– wyjaśnia związek między budową składniową a
wersyfikacją
– wyjaśnia neologizmy i określa ich funkcję w utworze
– tworzy sentencje
– odczytuje neologizmy
– wyjaśnia, czym jest sentencja
– cytuje sentencje
– bierze udział w adaptacji scenicznej bajki
– dokonuje adaptacji scenicznej bajki
Adam Mickiewicz
Świtezianka
– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)
– określa elementy świata przedstawionego
– opisuje scenerię zdarzeń
– nazywa uczucia i postawy bohaterów
– wyraża własne zdanie na temat winy młodzieńca
– określa nastrój
– wypowiada się na temat narratora i jego wiedzy o
bohaterach
– cytuje odpowiednie fragmenty tekstu
– rozpoznaje motyw winy i kary
– klasyfikuje utwór jako balladę
– czyta głośno, dokonując interpretacji
– wyjaśnia motyw winy i kary
– wypowiada się na temat postawy narratora wobec postaci
– definiuje pojęcie ballada, korzystając z podanego
słownictwa
– układa mowę obrończą
– redaguje opowiadanie twórcze na temat okoliczności
powstania utworu
– dokonuje adaptacji scenicznej lub filmowej utworu (w
tym: dobiera oświetlenie, muzykę, efekty dźwiękowe)
Moje zdanie jest takie –
czyli warsztat dyskutanta
– wyjaśnia, czym jest dyskusja
– formułuje zasady obowiązujące podczas dyskusji
– ocenia postępowanie bohatera
– formułuje tezę
– gromadzi argumenty na poparcie tezy
– zabiera głos w dyskusji
– bierze czynny udział w dyskusji
Karol Dickens
Opowieść wigilijna
(fragmenty)
– zapoznaje się z informacjami na temat Karola
Dickensa
– czyta cicho ze zrozumieniem
– opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych
– wyjaśnia, czym jest fabuła
– określa elementy fabuły
– cytuje fragmenty utworu, które uważa za szczególnie
dobrze napisane
– odczytuje fragment będący zawiązaniem akcji
– redaguje treść wizytówki
– redaguje prywatny dekalog bohatera
– nazywa motywy, wątki i myśli obecne w innych
– rozróżnia elementy realistyczne i nierealistyczna
– wyraża opinię na temat bohatera utworu
– cytuje fragmenty zawierające opinię narratora o
bohaterze
– omawia problematykę moralną utworu
– redaguje kartkę z życzeniami świątecznymi
utworach
– wyjaśnia symboliczne znaczenie zdarzeń
– wyjaśnia nawiązania do Biblii
Sztuka opowiadania,
czyli co zrobić, by inni
nas słuchali
– czyta odpowiednie fragmenty tekstu
– wypowiada się na temat utworu
– wyjaśnia kompozycję opowiadania
– odnajduje w opowieści wskazane człony
kompozycyjne (wstęp, rozwój akcji, punkt
kulminacyjny)
– wybiera elementy składające się na bogaty w
informacje wstęp
– określa rodzaj narracji i typ narratora
– cytuje fragmenty zawierające opinię narratora o
bohaterze
– odczytuje fragmenty będące opisami
– redaguje opowiadanie
– wypowiada się na temat budowy zdań w opowiadaniu
– wyjaśnia, czemu służy zmiana tempa narracji
– redaguje opowiadanie z elementami opisu i wielością
narracji
Bolesław Prus W górach – zapoznaje się z informacjami na temat Bolesława
Prusa
– czyta cicho ze zrozumieniem
– określa czas i miejsce wydarzeń
– rozróżnia głównego bohatera i postacie
drugoplanowe
– redaguje plan wydarzeń w formie równoważników
zdań
– cytuje fragmenty tekstu zawierające opis wrażeń i
– opowiada o przemianie jednego z bohaterów
– przedstawia przebieg akcji na wykresie
– opisuje rysunek obrazujący narrację w utworze
– wyjaśnia zależność między czasem a napięciem akcji
– formułuje wskazówki dla uczestników wycieczek
górskich
– wyjaśnia sens stwierdzenia: „podobne lecz podobnym”
– redaguje krótką nowelę zatytułowaną „Podobne lecz
podobnym”
przeżyć
– odczytuje fragment będący punktem
kulminacyjnym
– określa rodzaj narracji i typ narratora
– wyjaśnia pojęcie nowela
Henryk Sienkiewicz
Ogniem i mieczem
(fragmenty)
– zapoznaje się z informacjami na temat Henryka
Sienkiewicza oraz utworu
– czyta cicho ze zrozumieniem
– określa elementy świata przedstawionego
– cytuje fragmenty opisujące stan ducha bohatera
– ocenia postępowanie bohaterów
– wymienia wartości typowe dla etyki rycerskiej,
odnosząc je do bohaterów
– redaguje napis nagrobny
– wskazuje w tekście odwołania
do tradycji kulturowej
– odróżnia język naukowy od literackiego
– odróżnia powieść historyczną od innych rodzajów
powieści
– notuje w punktach wydarzenia tworzące fabułę i omawia
związki między nimi
– dzieli elementy świata przedstawionego na fikcyjne i
historyczne
– wyjaśnia motywy działania bohaterów
– komentuje sposób opowiadania narratora (narracja
obiektywna i subiektywna)
– zapisuje w punktach dekalog rycerski
– wyjaśnia różnice między powieścią historyczną a
naukową pracą historyczną
– wyjaśnia, czym charakteryzuje się język naukowy i
literacki
– relacjonuje wydarzenia językiem pracy naukowej lub
podręcznika do historii
– podaje cechy powieści historycznej
Jeśli chodzi o mnie… –
opinia i jej uzasadnienie
– wybiera sformułowania podkreślające fakt
wypowiadania się we własnym imieniu
– układa zdania złożone, w których do opinii dodaje
wstępny argument
– wyraża własne zdanie, uzasadniając je
– przekształca podane sformułowania w taki sposób, by
sygnalizowały fakt wypowiadania się we własnym imieniu
– wyraża własną opinię, gromadząc na jej poparcie kilka
argumentów
– formułuje wypowiedzi logiczne, zrozumiałe i poprawne
pod względem językowym
Antoine de Saint-
-Exupéry Mały Książę
– zapoznaje się z informacjami na temat Antoine’a
de Saint-Exupéry’ego
- określa adresata utworu, uzasadniając wypowiedź
– porównuje Małego Księcia sprzed wyprawy z tym, który
– czyta cicho ze zrozumieniem
– opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych
– określa czas i miejsce wydarzeń
– podaje przykłady wydarzeń prawdopodobnych i
baśniowych
– wymienia postacie, dzieląc je na pierwszoplanowe,
drugoplanowe i epizodyczne
– określa rolę narratora
– charakteryzuje głównego bohatera
– podaje przyczyny opuszczenia Róży przez bohatera
– porównuje postawy życiowe i zachowania Pijaka i
Bankiera
– wyjaśnia przyczyny szacunku Małego Księcia do
Latarnika
– cytuje sentencje zawarte w utworze
– redaguje list w imieniu Małego Księcia
decyduje się wrócić na swoją planetę
– wyjaśnia istotę władzy Króla
– wyjaśnia sens „lekcji” Lisa
– rozwija sens wybranej sentencji w formie kilkuzdaniowej
wypowiedzi
– wyjaśnia motyw wędrówki
– wymienia znane utwory i dzieła sztuki, w których
pojawia się motyw wędrówki
– porównuje świat dorosłych i dzieci
– charakteryzuje świat dorosłych, wyjaśniając alegorie
– wnioskuje, argumentuje
– redaguje twórcze opowiadanie z dialogiem
James Herriot
To nie powinno się
zdarzyć (fragment)
– zapoznaje się z informacjami na temat Jamesa
Herriota
– czyta cicho ze zrozumieniem
– określa elementy świata przedstawionego
– wylicza cechy bohatera
– nazywa uczucia bohatera
– cytuje odpowiednie fragmenty tekstu
– formułuje rady dla bohatera
– określa motywy działania bohatera
– redaguje wstęp do opowiadania
– redaguje dalszy ciąg zdarzeń w formie listu lub dialogu
– przytacza argumenty zachęcające do poznania całej
powieści, wykorzystując terminologię właściwą utworom
epickim
Sławomir Mrożek
Śpiąca królewna
– zapoznaje się z informacjami na temat Sławomira
Mrożka
– czyta cicho ze zrozumieniem
– formułuje morał płynący z opowieści
– przedstawia prawdziwe myśli bohaterów w formie
monologów
– opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych
– przypomina treść baśni, która stała się inspiracją do
napisania utworu
– określa elementy świata przedstawionego
– dzieli wydarzenia na oczekiwane (spodziewane) i
nieoczekiwane (zaskakujące)
– wyjaśnia, czym jest epilog
– redaguje zakończenie (epilog)
– porównuje utwór z pierwowzorem w zakresie
dokonanych zmian
– wyjaśnia, czym jest konwencja literacka
– wyjaśnia, na czym polega deformacja gatunku
– redaguje zakończenie (epilog), zachowując przyjętą
konwencję
Sławomir Mrożek
Artysta
– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)
– określa czas i miejsce wydarzeń
– przekazuje informacje na temat bohaterów
– wyjaśnia motywy działania postaci
– wyjaśnia przyczyny niepowodzenia misji bohatera
– wybiera ilustrację do tekstu, uzasadniając wybór
– wymienia elementy zbliżające utwór do bajek
– wymienia elementy odróżniające utwór od bajek
– układa ogłoszenie o naborze zwierząt do cyrku
– czyta głośno, dokonując interpretacji
– relacjonuje wydarzenia z punktu widzenia dyrektora
– formułuje w imieniu narratora pouczenie dla bohatera
– dokańcza stwierdzenie, odpowiednio je uzasadniając
– uzasadnia związek tekstu z ilustracją
– wyjaśnia, na czym polega załamanie konwencji gatunku
– redaguje dalszy ciąg rozmowy
Z naszego świata w świat
epiki, czyli pomysł na
przebój czytelniczy
– czyta cicho ze zrozumieniem
– wyjaśnia pojęcia zawarte w tekście
– przygotowuje projekt utworu epickiego
– wypowiada się na temat reprodukcji obrazu
– wyjaśnia związki między tekstem a obrazem
– redaguje wątek powieściowy
W głąb myśli i uczuć
Liryczne wtajemniczenie – czyta cicho ze zrozumieniem, zaznaczając niejasne
fragmenty tekstu
– określa tematykę przeczytanego tekstu
– układa pytania do tekstu
– wymienia cechy liryki
– podaje różnice między liryką a epiką
– wyjaśnia sens nazwy przenośnia
– wymienia różne odmiany liryki
– podaje charakterystyczne cechy różnych odmian liryki
– redaguje wypowiedź zawierającą własne refleksje
na temat wiersza
Jan Kochanowski
Fraszki
– zapoznaje się z informacjami na temat Jana
Kochanowskiego
– zapoznaje się z pochodzeniem i znaczeniem słowa
fraszka
– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)
– opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych
– klasyfikuje poznane utwory jako fraszki
– wymienia cechy fraszki
– określa tematykę fraszek
– odczytuje myśli zawarte we fraszkach
– określa adresata wypowiedzi podmiotu lirycznego
– podaje informacje na temat podmiotu lirycznego
– wyjaśnia, czym jest sentencja
– cytuje fragmenty będące sentencjami
– redaguje hasła zawierające myśli wyrażone w
poszczególnych fraszkach
– redaguje tekst reklamy o zdrowiu i lipie
– czyta głośno (z prawidłową wymową archaizmów),
dokonując interpretacji
– rozróżnia rodzaje fraszek
– wyjaśnia, na czym polegają różnice między
poszczególnymi rodzajami fraszek
– uzasadnia słuszność lub fałsz myśli wyrażonych we
fraszkach
– omawia kompozycję fraszek
– traktując fraszki jako wypowiedź tej samej postaci,
opracowuje jej duchowy portret
– redaguje artykuł hasłowy na temat snu
– pisze tekst wywiadu z poetą
Ignacy Krasicki
(Święta miłości kochanej
ojczyzny…)
– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)
– określa adresata wypowiedzi podmiotu lirycznego
– cytuje bezpośrednie zwroty do odbiorcy
– określa charakter słów skierowanych do adresata
– odczytuje sformułowania kojarzące się pozytywnie
i negatywnie
– klasyfikuje utwór jako hymn
– rozpoznaje w omawianym tekście utwór
patriotyczny
– czyta głośno (z prawidłową wymową archaizmów),
dokonując interpretacji
– wyjaśnia, w czyim imieniu wypowiada się podmiot
liryczny
– w jednym zdaniu zapisuje pragnienie osoby
wypowiadającej się w utworze
– wypowiada się na temat efektu zaskoczenia
– omawia rolę apostrofy
– wymienia cechy utworu patriotycznego
– wyjaśnia, czym jest apostrofa
– odczytuje apostrofę
– wymyśla tytuł dla utworu
– redaguje kilkuzdaniową wypowiedź na temat
miłości do ojczyzny
– wyjaśnia kontekst historyczny
– wymienia cechy hymnu
– redaguje kilkuzdaniową wypowiedź na temat miłości do
ojczyzny, cytując w niej fragmenty tekstu
Józef Wybicki Pieśń
Legionów Polskich we
Włoszech
– zapoznaje się z informacjami na temat Józefa
Wybickiego
– zapoznaje się z informacjami o powstaniu i
dalszych losach utworu
– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)
– odszukuje w tekście echa polskiej i europejskiej
historii (postacie, zdarzenia)
– wyjaśnia znaczenie zaimka my
– nazywa uczucia wyrażone w utworze
– wyjaśnia znaczenie utworu, uzasadniając
wypowiedź
– wymienia cechy hymnu
– wymienia sytuacje i okoliczności, w których
śpiewany (grany) jest hymn
– formułuje zasady obowiązujące podczas
wykonywania hymnu
– zabiera głos w dyskusji
– wygłasza z pamięci tekst hymnu narodowego
– czyta głośno, dokonując interpretacji
– wypowiada się na temat okoliczności powstania utworu
– wyjaśnia, co łączy wybitne postacie Polaków przywołane
w tekście
– tłumaczy sens porównania
– wypisuje cele polityczne i idee zawarte w tekście
– wyjaśnia przyczyny popularności utworu w okresie, gdy
jego oficjalne śpiewanie było zabronione
– wyjaśnia, czym jest hymn narodowy (państwowy)
– bierze czynny udział w dyskusji
– analizuje budowę utworu
Adam Mickiewicz
Do M***
– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)
– opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych
– zna konieczne fakty z życia poety
– określa formę utworu (monolog)
– wyjaśnia, z jakiej perspektywy czasowej
– czyta głośno, dokonując interpretacji
– opisuje scenę, która najmocniej oddziałuje na wyobraźnię
– wyjaśnia kontekst biograficzny utworu
– wyjaśnia, dlaczego utwór jest monologiem lirycznym
– rekonstruuje historię wyłaniającą się ze słów osoby
wypowiada się osoba mówiąca
– ustala fakty na temat osób, o których jest mowa w
tekście
– określa nastrój osoby mówiącej
– notuje w formie tabeli
– cytuje odpowiednie fragmenty tekstu
mówiącej
– omawia budowę wiersza
– sprawdza cechy melodyczne wiersza
Caspar David Friedrich
Kobieta w oknie
– czyta tekst o dziele sztuki
– wybiera potrzebne informacje
– określa zasady kompozycji obrazu
– opisuje kolorystykę obrazu
– wskazuje źródła światła
– ustala wspólną problematykę wiersza i obrazu
– opisuje obraz
– wyjaśnia sens naddany koloru i światła
– odczytuje znaczenia poszczególnych elementów obrazu
– wyjaśnia symbolikę okna
– wyjaśnia, na czym polega technika malarska
– opisuje obraz, stosując język poetycki
Cyprian Norwid
W Weronie
– zapoznaje się z informacjami na temat Cypriana
Norwida
– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)
– opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych
– określa tematykę utworu
– tworzy plastyczną wersję fragmentów wiersza
– opowiada o swoim rysunku
– porównuje wykonane rysunki
– wyjaśnia, czym są słowa klucze
– opowiada o losach Romea i Julii
– formułuje definicję obrazu poetyckiego
– wyjaśnia sens obrazów poetyckich (interpretuje
przenośnie)
– odnajduje w wierszu słowa klucze
– wyjaśnia znaczenie słów-
-kluczy
– porównuje sposób przedstawienia uczuć i refleksji w
utworach
Cyprian Norwid
Burza [I] (fragment)
– wypowiada się na temat zjawiska burzy
– słucha fragmentów nagrania utworu Cztery pory
roku
– wypowiada się na temat obrazu Burza śniegowa
– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)
– identyfikuje bohatera wiersza
– opowiada o literackich, malarskich i filmowych obrazach
burz
– czyta głośno, dokonując interpretacji
– podaje informacje na temat osoby mówiącej
– opowiada o scenerii, w jakiej rozgrywa się burza, cytując
odpowiednie fragmenty tekstu
– opisuje sytuację, w jakiej znajduje się bohater
– wyjaśnia pojęcie apostrofy
– odczytuje apostrofę
– określa charakter monologu, korzystając z
podanego słownictwa
– dostrzega motyw burzy
– rozwija myśl w formie kilkuzdaniowej wypowiedzi
pisemnej
– wyjaśnia rolę apostrofy
– wyjaśnia znaczenie motywu burzy
– interpretuje przenośnie
– wyjaśnia sposób przedstawiania uczuć i refleksji
– dostrzega i wyjaśnia relacje między różnymi utworami
Maria Pawlikowska-
-Jasnorzewska Miłość,
Listy, Ogród, Ślepa,
Miłość, Łzy
– zapoznaje się z informacjami na temat Marii
Pawlikowskiej-
-Jasnorzewskiej
– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)
– opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych
– nazywa bohaterki wierszy
– opowiada o sytuacjach, w jakich znajdują się
bohaterki wierszy
– cytuje fragmenty będące bezpośrednimi nazwami
uczuć
– identyfikuje adresatów wypowiedzi
– wyjaśnia, na czym polega przenośnia
– odczytuje przenośnie zawarte w wierszach
– redaguje twórcze opowiadanie oparte na historii
zawartej w wierszach
– czyta głośno, dokonując interpretacji
– nazywa uczucia
– interpretuje przenośnie z wierszy
– wylicza cechy sformułowań poetyckich
– wybiera opinię, uzasadniając ją
– układa wiersze w fabularną całość, łącząc poszczególne
utwory komentarzem
– redaguje twórcze opowiadanie z dialogiem oparte na
historii zawartej w wierszach, wykorzystując fragmenty
utworów
Kazimierz Wierzyński
Zielono mam w głowie
– zapoznaje się z informacjami na temat Kazimierza
Wierzyńskiego
– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)
– opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych
– określa nastrój wiersza
– czyta głośno, dokonując interpretacji
– wyjaśnia, w jaki sposób nastrój wiersza oddziałuje na
czytelnika
– wyjaśnia symboliczne znaczenia kolorów
– korzysta ze słownika symboli
– wypisuje sformułowania wywołujące „barwne”
wrażenia
– nazywa motywy roślinne
– wyjaśnia, czym jest przerzutnia
– odczytuje przerzutnie
– tworzy wersję malarską wiersza
– wyjaśnia sens wyznania podmiotu lirycznego
– nazywa stany emocjonalne podmiotu lirycznego
– wyjaśnia, jaką funkcję pełnią motywy roślinne
– wyjaśnia stosowanie przerzutni
– tworzy i opisuje wersję malarską wiersza
Kazimierz Wierzyński
100 m
– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)
– nazywa wrażenia czytelnicze
– określa tematykę utworu
– nazywa postać mówiącą, uzasadniając wypowiedź
cytatami
– podaje cechy postaci mówiącej
– określa cel sportowca; środki, które prowadzą do
celu; przeciwnika, którego musi pokonać
– wyjaśnia, czym jest rym
– rozróżnia rymy dokładane i niedokładne, żeńskie i
męskie
– odczytuje rymy z wiersza
– czyta głośno, dokonując interpretacji
– określa funkcję, jaką pełnią rymy w wierszu
– proponuje inny tytuł dla utworu, uzasadniając
wypowiedź
– wymienia bohaterów innych utworów, którzy cechami
przypominają postać mówiącą w wierszu
– wyraża opinię na temat wierszy o tematyce sportowej
– dokonuje adaptacji wiersza na obrazy filmowe
Jan Twardowski
Z bliska, Nie łabędzi
śpiew, Święty Antoni,
Pomału, Teoretyk,
Obawa
– zapoznaje się z informacjami na temat Jana
Twardowskiego
– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)
– opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych
– określa tematykę utworów
– odczytuje myśli zawarte w poszczególnych
tekstach
– klasyfikuje poznane utwory jako fraszki
– wymienia cechy fraszki
– czyta głośno, dokonując interpretacji
– rozróżnia rodzaje (odmiany) fraszek
– wyjaśnia, na czym polegają różnice między
poszczególnymi rodzajami fraszek
– układa komentarz na temat poznanych utworów
– wypowiada się o języku fraszek
– porównuje fraszki różnych poetów
– układa fraszkę
Zbigniew Herbert
Dwie krople
– zapoznaje się z informacjami na temat Zbigniewa
Herberta
– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)
– opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych
– określa tematykę utworu, uzasadniając wypowiedź
– podaje informacje na temat bohaterów wiersza
– odczytuje najważniejszy fragment tekstu,
uzasadniając własne zdanie
– czyta głośno, dokonując interpretacji
– wyjaśnia fragmenty tekstu, których zrozumienie sprawia
kłopot
– formułuje pytania dotyczące opowiedzianej w wierszu
historii dwojga bohaterów
– charakteryzuje język wiersza
– redaguje wypowiedź na temat miłości jako tematu
literackiego
Zbigniew Herbert
Pan od przyrody
– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)
– opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych
– odczytuje fragmenty ujawniające osobę mówiącą
– podaje informacje na temat osoby mówiącej
– podaje informacje na temat bohatera utworu
– zapisuje w punktach losy osoby mówiącej i
bohatera utworu
– nazywa cechy bohatera
– nazywa uczucia osoby mówiącej
– określa stosunek osoby mówiącej do bohatera
– odczytuje przenośnie
– redaguje stronę z kroniki szkolnej
– czyta głośno, dokonując interpretacji
– wyjaśnia sens zawartych w utworze przenośni
– wyjaśnia sens zakończenia
– określa ideę utworu
– wypowiada się na temat języka poezji
– redaguje monolog skierowany do bohatera wiersza
Wisława Szymborska
Niektórzy lubią poezję
– zapoznaje się z informacjami na temat Wisławy
Szymborskiej
– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)
– omawia tematykę utworu
– omawia budowę wiersza
– wyjaśnia różnicę między osobą mówiącą a autorem
– zastępuje powtarzający się wyraz bardziej
precyzyjnymi słowami
– czyta głośno, dokonując interpretacji
– odczytuje najbardziej zaskakujący fragment tekstu,
uzasadniając wybór
– określa sens wiersza
– wypowiada się na temat „przymusu” czytania poezji w
szkole, uzasadniając swoją wypowiedź tytułami wierszy
– definiuje słowo poezja
– odczytuje ze słownika języka polskiego lub
encyklopedii znaczenie słowa poezja
Wisława Szymborska
Pochwała złego o sobie
mniemania
– wyjaśnia znaczenie słowa sumienie
– wyjaśnia znaczenia związków frazeologicznych z
wyrazem sumienie
– tworzy artykuł hasłowy wyjaśniający znaczenie
pojęcia sumienie
– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)
– określa tematykę utworu
– omawia budowę wiersza
– czyta głośno, dokonując interpretacji
– dokonuje (z uzasadnieniem) innego podziału utworu
– odczytuje fragment tekstu, sprawiający największe
wrażenie, uzasadniając wybór
– odpowiada na pytanie dlaczego? w odniesieniu do
poszczególnych wersów wiersza
– formułuje własny komentarz do wiersza, rozwijając
podaną myśl
– wyjaśnia sens tytułu
Halina Poświatowska
Jestem Julią
– zapoznaje się z informacjami na temat Haliny
Poświatowskiej
– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)
– formułuje pytania nasuwające się podczas czytania
utworu
– rozmawia na temat możliwych odpowiedzi na
zadane pytania
– określa tematykę utworu
– określa związek treści utworu z dramatem
Szekspira
– nazywa przeżycia, uczucia osoby mówiącej
– wyróżnia obrazy poetyckie
– czyta głośno, dokonując interpretacji
– dyskutuje na temat zasadności postawionych pytań
– wyjaśnia sens obrazów poetyckich
– wykorzystuje wiedzę o utworze Szekspira do interpretacji
utworu
– formułuje (rozwijając podane stwierdzenia) własny
komentarz do wiersza zawierający propozycję wyjaśnienia
jego zagadki
– wypowiada się na temat języka poezji
Halina Poświatowska ***
[zawsze kiedy chcę żyć
krzyczę]
– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)
– opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych
– określa tematykę utworu
– wymienia wartości cenione przez postać mówiącą
– nazywa przeżycia, uczucia osoby mówiącej
– czyta głośno, dokonując interpretacji
– wyjaśnia, dlaczego wiersz można traktować jak poetycką
biografię
– wypowiada się na temat języka poezji
– zestawia osobę mówiącą w wierszu z autorką
Adam Zagajewski
Szybki wiersz
– słucha fragmentu chorału gregoriańskiego
– zapoznaje się z informacjami na temat Adama
Zagajewskiego
– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)
– określa sytuację liryczną, w jakiej znajduje się
bohater
– omawia okoliczności towarzyszące przedstawionej
sytuacji
– określa przeżycia, stany emocjonalne bohatera
– odczytuje zaskakujące połączenia słowne
– określa problem wiersza, rozwijając wybraną
propozycję
– podaje charakterystyczną cechę chorału jako utworu
muzycznego
– wypowiada się na temat odrodzenia elementów
chorałowych w muzyce popularnej
– czyta głośno, dokonując interpretacji
– wyjaśnia sens sformułowań określających sytuację, w
jakiej znalazł się bohater
– wyjaśnia informacje dotyczące miejsca pobytu bohatera,
powołując się na fragmenty tekstu
– ocenia połączenia słowne obecne w wierszu
– zadaje pytania, które prowokuje wiersz
– porównuje wiersz z chorałem
Adam Zagajewski
Wzgórze
– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)
– opowiada o świecie przedstawionym w wierszu
– podkreśla we fragmencie zapisków zdanie, które
mogłoby być wyjaśniającym komentarzem do
wiersza
– ogląda reprodukcję obrazu
– wypowiada się na temat obrazu
– proponuje inny tytuł dla obrazu
– czyta głośno, dokonując interpretacji
– formułuje pytania, które nasuwają się po przeczytaniu
wiersza
– porównuje świat przedstawiony na obrazie i w wierszu
– porównuje środki artystycznego wyrazu zastosowane
przez poetę i malarza
– wyjaśnia rolę poezji
Świat na scenie
Od Tespisa do
Szekspira, czyli
dzieciństwo i młodość
teatru i dramatu
– wyjaśnia różne znaczenia słowa teatr
– czyta cicho ze zrozumieniem
– określa tematykę przeczytanego tekstu
– odczytuje informacje z osi czasu
– używa słowa teatr w różnych znaczeniach
– opowiada o początkach teatru
– przedstawia pochodzenie nazwy dramat
– wymienia różnice między teatrem współczesnym a
– podaje informacje na temat teatru w Grecji
– opowiada o współczesnym teatrze
– wyjaśnia znaczenie słownictwa związanego z
teatrem i początkami teatru
– korzysta ze słownika języka polskiego i wyrazów
obcych
teatrem greckim
William Szekspir
Romeo i Julia
– zapoznaje się z informacjami na temat Williama
Szekspira
– czyta cicho ze zrozumieniem
– określa czas i miejsce wydarzeń
– rekonstruuje przebieg wydarzeń
– opowiada o zdarzeniu będącym zawiązaniem akcji
– opowiada o losach postaci
– charakteryzuje postacie dramatu
– przytacza argumenty z tekstu
– określa rolę chóru
– wyjaśnia pojęcie tragizmu
– odróżnia dramat od innych rodzajów literackich
– wymienia cechy dramatu jako rodzaju literackiego
– wyjaśnia motywy działania bohaterów
– wyjaśnia sens wypowiedzi bohaterów
– charakteryzuje postacie tragiczne
– wyjaśnia, co odróżnia rodzaje literackie od siebie
– wymienia cechy dramatu szekspirowskiego
– wyjaśnia, czym jest miłość tragiczna
– wypowiada się na temat przekładu dramatu
– wymyśla szczęśliwe zakończenie wydarzeń
– wypowiada się na temat obejrzanych inscenizacji sztuk
Szekspira oraz adaptacji filmowych jego utworów
Dramat na scenie, czyli
przedstawienie
– czyta cicho, mając na uwadze informacje podane w
tekście
– określa tematykę przeczytanego tekstu
– wyjaśnia zależność między dramatem a teatrem
– dostrzega powiązania terminu inscenizacja z
reżyserem i przedstawieniem
– posługuje się słownictwem związanym z teatrem
– wyjaśnia, czym są didaskalia
– wymienia środki wyrazu (znaki), którymi posługuje
– wyjaśnia rolę didaskaliów
– tłumaczy, na czym polega umowność w teatrze
– określa rolę poszczególnych znaków teatralnych
– wyjaśnia, na czym polega język teatru
– analizuje tekst dramatu, mając na uwadze jego cechy
– dopisuje didaskalia
się teatr
Warsztaty teatralne dla
początkujących
inscenizatorów i aktorów
– określa rolę reżysera, aktora, scenografa i
kompozytora w przygotowaniu przedstawienia
– bierze udział w przygotowaniach do inscenizacji:
wyznacza role
włącza się w projektowanie i wykonanie
dekoracji
proponuje rekwizyty
wypowiada własne zdanie
na temat scenografii
uczestniczy w próbach
– odróżnia gest od mimiki
– bierze udział w przedstawieniu
– posługuje się fachowym słownictwem
– aktywnie uczestniczy w przygotowaniach do
inscenizacji:
wybiera tekst do inscenizacji, mając na uwadze jego
atrakcyjność dla współczesnego widza
wypowiada się z uzasadnieniem na temat zasadności
zachowania realiów historycznych
wyznacza funkcje i role
przedstawia projekt dekoracji w formie opisu lub
rysunku
projektuje i wykonuje rekwizyty
proponuje gest i mimikę
wybiera muzykę
dyskutuje na temat sposobu inscenizacji, uzasadniając
swe zdanie
Adam Mickiewicz
Dziady cz. II
– czyta cicho ze zrozumieniem, korzystając ze
słowniczka trudniejszych wyrazów i zwrotów
– określa czas i miejsce akcji
– wypowiada się na temat scenerii
– rozpoznaje postać głównego bohatera
– formułuje definicję upiora na podstawie wiersza
– podaje informacje na temat kolejnych postaci-
duchów
– ocenia bohaterów
– dostrzega w utworze motyw winy i kary
– wybiera spośród wypowiedzi chóru te, które mają
charakter nauki moralnej
– podaje informacje na temat genezy utworu
– wyjaśnia motyw upiora
– wylicza dzieła literackie i filmowe z motywem upiora
– określa rolę Guślarza w obrzędzie
– określa funkcje duchów
– odróżnia elementy nawiązujące do religii chrześcijańskiej
od elementów zaczerpniętych z obrzędowości pogańskiej
– wyjaśnia motyw winy i kary
– wyjaśnia główną myśl dramatu: problem życia i śmierci
– redaguje sprawozdanie z uroczystości
– opisuje obrzęd z zachowaniem realiów
– aktywnie uczestniczy w przygotowaniach do inscenizacji
– rozpoznaje w utworze dramat
– wylicza cechy dramatu
– redaguje w punktach raport z przebiegu
uroczystości
– bierze udział w przygotowaniach do inscenizacji
Komedia, siostra
tragedii
– czyta cicho ze zrozumieniem
– określa tematykę przeczytanego tekstu
– odróżnia komedię od tragedii na podstawie ich
cech
– wymienia cechy komizmu
– rozróżnia odmiany komizmu
– wyjaśnia określenie: „komedia, młodsza siostra
tragedii”
– wyjaśnia pochodzenie nazwy komedia
– formułuje objaśnienie pojęcia komizm na podstawie
tekstu
– podaje i wyjaśnia przykłady różnych odmian komizmu
– wymienia cechy akcji, która nie mogłaby stanowić
podstawy fabuły komediowej
Aleksander Fredro
Zemsta
– zapoznaje się z informacjami na temat Aleksandra
Fredry
– czyta cicho ze zrozumieniem
– określa czas i miejsce wydarzeń
– rekonstruuje przebieg wydarzeń
– wymienia głównych bohaterów dramatu
– rozpoznaje i nazywa wady i zalety postaci
– odczytuje ze słownika języka polskiego znaczenie
wyrazu zemsta
– opowiada o śmiesznych sytuacjach
– wyjaśnia znaczenie słowa intryga
– rozróżnia odmiany komizmu
– układa listę postaci, mając na uwadze ich cechy
komiczne
– opowiada o genezie utworu
– wyjaśnia istotę sporu
– przedstawia na rysunku poczynania bohaterów ułożone w
pary: wyrządzona krzywda odwet
– opowiada o zamiarach (celu działania) bohaterów
– wymienia postacie, które osiągnęły (bądź nie) swój cel
– podaje związki frazeologiczne z wyrazem zemsta
– wyjaśnia sens tytułu
– tytułuje najśmieszniejsze sceny
– wyjaśnia, na czym polega intryga w utworze
– analizuje sceny pod względem zastosowanych odmian
komizmu
– wyjaśnia, czym jest komedia charakterów
– proponuje sposób wypowiadania kwestii przez wybraną
– rozpoznaje w utworze komedię charakterów
– przytacza argumenty z tekstu
– proponuje gesty i ruch sceniczny dla wybranej
postaci
– recytuje fragmenty utworu
postać
– recytuje fragmenty, wydobywając komizm tekstu
Aleksander Fredro
Autobiografia
– czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze
informacje podane w tekście
– odróżnia tekst biograficzny od autobiografii
– wymienia wydarzenia historyczne przywołane w
tekście
– opowiada o pobycie pisarza w Paryżu
– cytuje zdanie relacjonujące moment prawdziwego
zainteresowania się Fredry dramatem
– odczytuje fragment będący refleksją o
współistnieniu dramatu i teatru
– wyjaśnia, czym jest autobiografia
– wypowiada się na temat edukacji dzieci w XIX-wiecznej
Galicji
– wyjaśnia sens wyrażenia szkoła świata
– wyraża współczesnym językiem rozumienie powołania
autora dramatycznego
– wyjaśnia, czy pisarz zrealizował swoje powołanie autora
dramatycznego
– redaguje jednoaktówkę komediową
Treść w okamgnieniu –
czyli o streszczeniu
– wyjaśnia, czym jest streszczenie i kiedy się
przydaje
– wybiera i porządkuje najważniejsze informacje
– skraca zdania, zastępując wyrazy i zwroty
szczegółowe wyrazami o znaczeniu ogólnym
– streszcza tekst
– formułuje zasady dobrego streszczenia, uwzględniając
wskazówkami z tekstu Fredry
– zapisuje fakty potrzebne do streszczenia akcji Dziadów
cz. II
– poprawia zdania pochodzące z niewprawnie napisanego
streszczenia
Wszystko jest teatrem? – czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze
informacje podane w tekście
– określa tematykę przeczytanego tekstu
– formułuje definicję teatru jako widowiska
– łączy rodzaj widowiska ze znakiem teatralnym i
formą wyrazu artystycznego
– podaje przykłady zjawisk spoza teatru, które zawierają
jego elementy
– wyjaśnia istotę opery, pantomimy i spektaklu baletowego
– uzupełnia tekst pojęciami związanymi ze
zjawiskiem teatru
Świat na ekranie
Mirosław Przylipiak
Przyjechał pociąg
z kinem
– czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze
informacje podane w tekście
– określa tematykę przeczytanego tekstu
– wie, że twórcami kina byli bracia Lumière
– wymienia główne fakty z historii powstania filmu
– wyjaśnia zasadność sformułowania przyjechał
pociąg z kinem
– tworzy schematyczny rysunek pomieszczenia
zwanego camera obscura
– redaguje notatkę prasową
– przytacza nazwiska innych wynalazców związanych z
powstaniem kina
– opowiada o powstaniu filmu
– opowiada o znaczeniu pierwszego pokazu filmowego
– wyjaśnia zjawiska zachodzące w pomieszczeniu zwanym
camera obscura
– redaguje artykuł prasowy
Żywe obrazy zmieniają
świat
– czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze
informacje podane w tekście
– określa tematykę przeczytanego tekstu
– rozróżnia pojęcia: kino, film, telewizja
– analizuje repertuar kin z początku XX wieku
– odczytuje dane z osi czasu
– wymienia wynalazki techniczne XX wieku
określane mianem rewolucji audiowizualnej
– podaje informacje zawarte na plakatach i
reklamach filmowych
– poleca film, uzasadniając propozycję
– redaguje opowiadanie twórcze
– definiuje pojęcia: kino, film, telewizja
– opowiada na podstawie repertuaru kin o pragnieniach i
zainteresowaniach ludzi z początku XX wieku
– wyjaśnia pojęcie rewolucja audiowizualna
– wyjaśnia, w jaki sposób plakaty i reklamy filmowe
oddziaływały na odbiorców
– charakteryzuje przy użyciu prostego, obrazowego języka
zjawisko kina, filmu i telewizji
– samodzielnie wnioskuje, argumentuje, odwołując się do
tekstu
– tworzy teksty reklamowe na temat filmu
– projektuje plakat filmowy
– redaguje kartkę z poradnika lub opinię z uzasadnieniem
Jerzy Hoffman
Ogniem i mieczem
– zapoznaje się z informacjami na temat Jerzego
Hoffmana
– definiuje pojęcie scenariusz filmowy
– omawia podobieństwa i różnice między scenariuszem a
(fragmenty scenariusza) – czyta cicho ze zrozumieniem
– klasyfikuje poznany tekst jako scenariusz filmowy
– wymienia informacje zawarte w scenariuszu
filmowym
– porównuje fragment scenariusza z odpowiednim
fragmentem literackiego pierwowzoru i wymienia
różnice między nimi
– porównuje fragment filmu z fragmentem
scenariusza
– proponuje utwór będący dobrym materiałem na
scenariusz, uzasadniając wybór
tekstem epickim i dramatycznym
– uzasadnia zasadność zmian w scenariuszu w odniesieniu
do literackiego pierwowzoru
– wyjaśnia różnice między scenariuszem a jego realizacją
filmową
– przekształca fragment
powieści na scenariusz filmowy
Roman Włodek
Ze stronic na ekran, czyli
o adaptacji filmowej (nie
tylko „Ogniem i
mieczem”)
– zapoznaje się z informacjami na temat autora tekstu
– czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze
informacje podane w tekście
– wyjaśnia pojęcie adaptacja filmowa
– wymienia etapy adaptacji filmowej
– wymienia adaptacje filmowe powieści
Sienkiewicza w kolejności chronologicznej
– wyjaśnia, dlaczego Hoffman ekranizował części
trylogii w odwrotnej kolejności
– rozróżnia pojęcia: scenariusz i scenopis
– uzupełnia brakujące ogniwa procesu powstawania
scenariusza
– kwalifikuje podane prace nad filmem do okresu
przedprodukcji lub postprodukcji
– przytacza przykłady różnych adaptacji filmowych
– wymienia we właściwej kolejności etapy adaptacji
filmowej
– wyjaśnia pojęcie filmowość literatury
– podaje przykłady „filmowości” literatury
– wyjaśnia, czym różni się scenariusz od scenopisu
– redaguje instrukcję
dla filmowców, stosując fachowe słownictwo
– formułuje komentarz dotyczący obsady aktorskiej,
uzasadniając swą opinię
Filmowa sztuka
opowiadania – jaka jest,
jaka była, jaka będzie?
– czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze
informacje podane w tekście
– określa tematykę przeczytanego tekstu
– wymienia przyczyny popularności filmu
– cytuje zdania wyrażające niepewność, wątpienie,
niezdecydowanie autora tekstu
– opowiada o „budowaniu filmowego świata”
– wyjaśnia sens określenia „ruchome obrazy”
– cytuje zdanie będące poglądem autora na temat
możliwości dokładnego opisania filmowych środków
wyrazu
– zapoznaje się z informacjami o filmie animowanym
– podaje przykłady filmów animowanych
– wyjaśnia, na czym polega różnica w sposobie tworzenia
filmu tradycyjnego i komputerowego
– wymienia charakterystyczne cechy filmu animowanego
– odpowiada na pytanie, jakie potrzeby zaspakajają filmy
animowane
Nie samo
podpatrywanie świata
(o filmie
dokumentalnym)
– czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze
informacje podane w tekście
– określa tematykę przeczytanego tekstu
– wymienia cechy filmu dokumentalnego
– formułuje opinię o fotosach, uzasadniając ją
– wyjaśnia, kiedy film dokumentalny może być
niewiarygodny
– wyjaśnia, jaka jest różnica między filmem
dokumentalnym a filmem fabularnym
– proponuje listę tematów filmów dokumentalnych wraz z
uzasadnieniem
– przygotowuje fotoreportaż, uzasadniając wybór zdjęć
W cyfrowym świecie – czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze
informacje podane w tekście
– określa tematykę przeczytanego tekstu
– wymienia znane współczesne środki
przekazywania informacji
– wyjaśnia różnicę między transmisją a interakcją
– wyjaśnia znaczenie słowa multimedialny
– wyjaśnia pochodzenie niektórych terminów
komputerowych
– opowiada (na podstawie zdjęć) o zmianach
komputerów na przestrzeni dziesięcioleci
– zapisuje informacje na osi czasu
– wylicza korzyści i zagrożenia Internetu
– przedstawia pomysł swojej wymarzonej gry
– wypowiada się na temat swoich doświadczeń z
komputerem i Internetem
– charakteryzuje współczesne środki przekazywania
informacji
– omawia przykład zastosowania techniki cyfrowej
– uzasadnia stwierdzenie, że internauta może być
jednocześnie nadawcą i odbiorcą informacji
– formułuje, korzystając z tekstu, zasady posługiwania się
współczesnymi mediami
– wylicza korzyści i zagrożenia gier komputerowych
– przygotowuje projekt swojego wystąpienia
multimedialnego
komputerowej
Świat na szpaltach
Gazeta w podręczniku.
Najkrótsza historia
prasy…
– wypowiada się na temat swoich doświadczeń
czytelniczych dotyczących prasy
– wyjaśnia znaczenie pojęć: prasa, gazeta,
czasopismo
– czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze
informacje podane w tekście
– wymienia przyczyny pojawienia się poprzedniczki
gazety w starożytnym Rzymie
– cytuje fragment streszczający przyczyny
ponownego pojawienia się prasy w Europie
– wymienia najważniejsze skutki wynalezienia druku
– zna podstawowe terminy prasowe (tytuł, artykuł,
kolumna, szpalta, rubryka)
– nazywa teksty sąsiadujące z artykułem
– wyjaśnia, czego poszukuje w gazetach i czasopismach
– wymienia rodzaje prasy ze względu na zainteresowania
odbiorców
– oddziela skutki od przyczyn
– wyjaśnia, dlaczego wynalazki techniczne mogą zagrozić
tradycyjnej prasie
– wskazuje w gazecie kolumnę, szpalty, rubryki
– charakteryzuje teksty sąsiadujące z artykułem
Stanisław Bortnowski
Być dziennikarzem
– zapoznaje się z informacjami na temat autora tekstu
– czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze
informacje podane w tekście
– cytuje fragment zawierający zwięzłą
charakterystykę zawodu dziennikarza
– nazywa cechy dobrego dziennikarza
– cytuje zdanie będące reklamą zawodu dziennikarza
– odróżnia wrodzone umiejętności dziennikarza od
wypracowanych
– posługuje się czynnie słownictwem związanym
z dziennikarstwem
W informacji i artykule
nie zapomnij o tytule!
Gimnastyka umysłowa,
czyli – jak zatytułować?
– czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze
informacje podane w tekście
– wyjaśnia, jaką funkcję spełnia tytuł
– określa cechy dobrego tytułu
– wyjaśnia pojęcia: nadtytuł, podtytuł
– ocenia tytuły prasowe, uzasadniając swe zdanie
– analizuje budowę tytułów
– rozróżnia kategorie tytułów
– przyporządkowuje tytuł do określonej kategorii
– układa nadtytuły
– nadaje tytuły zapowiadanym artykułom
– tytułuje informacje prasowe
– redaguje zapowiedzi
Informacja – chleb
powszedni dziennikarza
i artykuł pierwszej
potrzeby
– czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze
informacje podane w tekście
– wymienia pytania, na które powinien odpowiadać
dobry tekst informacyjny
– wyjaśnia, czym jest manipulacja prasowa
– odróżnia tekst informacyjny od oceniającego
– porządkuje fakty
– redaguje informację na podstawie
uporządkowanych faktów
– sporządza notatkę w formie schematu, wybierając
informacje z tekstu
– podaje przykłady manipulacji
prasowej
– wyjaśnia różnicę między obiektywną informacją a oceną
– przekształca tekst informacji, pozbawiając go
niepotrzebnych elementów
– układa na podstawie zdjęcia listę faktów do informacji
prasowej
– redaguje na tej podstawie wyczerpującą i dobrze
skonstruowaną informację
Od wzmianki do
sprawozdania – sztuka
informowania
– czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze
informacje podane w tekście
– wymienia podstawowe gatunki tekstów
informacyjnych (wzmianka, zapowiedź, notatka,
sprawozdanie, sylwetka)
– odróżnia informowanie od komentowania
– redaguje wzmiankę, zapowiedź, sprawozdanie
– charakteryzuje poszczególne gatunki tekstów
informacyjnych
– wskazuje przykłady tekstów informacyjnych w prasie
– redaguje notatkę, sylwetkę
Nauka o języku
Treści kształcenia Poziom wymagań
Podstawowy (P) Ponadpodstawowy (PP)
Czasownik Uczeń: Uczeń:
– odróżnia czasownik od innych części mowy na
podstawie znaczenia i pytań
– rozpoznaje i określa formy osoby, liczby, czasu i
rodzaju
– odróżnia formy osobowe od nieosobowych
(bezokolicznik, formy na -no, -to)
– rozpoznaje i tworzy formy trybu oznajmującego,
rozkazującego, przypuszczającego
– rozróżnia i tworzy czasowniki dokonane i
niedokonane
– nazywa strony czasownika
– przekształca stronę czynną na bierną i odwrotnie ,
zna imiesłowy przymiotnikowe i przyslówkowe
– pisze poprawnie cząstki
-bym, -byś, -by
– zna i stosuje zasady pisowni zakończeń
czasowników w czasie przeszłym
– stosuje różne formy czasownikowe w zależności od
formy wypowiedzi
– celowo stosuje różne tryby czasownika w
wypowiedziach ustnych i pisemnych
– rozróżnia czasowniki przechodnie i nieprzechodnie
– stosuje strony czasownika w zależności od rodzaju tekstu
– stosuje nieregularne formy czasowników
Rzeczownik
– odróżnia rzeczownik od innych części mowy na
podstawie znaczenia
– odmienia rzeczownik przez przypadki
– określa przypadek, liczbę i rodzaj rzeczownika
– rozróżnia temat i końcówkę rzeczownika
– rozpoznaje tematy oboczne rzeczownika
– wskazuje i nazywa oboczności w tematach
rzeczowników
– używa poprawnych form rzeczowników odmieniających
się nietypowo
– wyjaśnia, na czym polegają osobliwości w odmianie
rzeczowników
– zna i stosuje zasady dotyczące pisowni zakończeń
-ji, -ii, -i w niektórych formach rzeczowników na
-ja, -ia, -ea
Przymiotnik – odróżnia przymiotnik od innych części mowy na – używa w wypowiedziach ustnych i pisemnych
podstawie znaczenia i pytań
– stosuje w wypowiedzeniach przymiotnik jako
określenie rzeczownika
– odmienia przymiotnik przez przypadki, liczby i
rodzaje
– określa przypadek, liczbę i rodzaj przymiotnika
– stopniuje przymiotniki
– rozróżnia stopniowanie proste, opisowe i
nieregularne
– rozpoznaje przymiotniki niepodlegające
stopniowaniu
– zna i stosuje zasady dotyczące wielkiej i małej
litery w pisowni przymiotników
różnorodnych przymiotników oraz związków
frazeologicznych zawierających przymiotniki
– poprawnie używa przymiotników w związkach
frazeologicznych
– tworzy przy użyciu przymiotników wypowiedź
nacechowaną dodatnio lub ujemnie
– stosuje odpowiednie stopnie przymiotnika ze względu na
przekazywaną informację i intencję wypowiedzi
Liczebnik
– odróżnia liczebnik od innych części mowy
– rozróżnia liczebniki główne, porządkowe,
zbiorowe, ułamkowe i nieokreślone
– dostosowuje formy rzeczownika i czasownika do
form liczebnika
– poprawnie odmienia liczebniki
– poprawnie stosuje liczebniki zbiorowe w
wypowiedziach ustnych i pisemnych
– stosuje w wypowiedziach ustnych i pisemnych liczebnik
w formie przydawki i orzecznika
Przysłówek
– wyróżnia przysłówek jako określenie czasownika
– tworzy przysłówki od przymiotników
– stopniuje przysłówki
– rozróżnia stopniowanie proste, opisowe i
nieregularne
– rozpoznaje przysłówki niepodlegające
stopniowaniu
– używa różnorodnych przysłówków, nazywając sposób,
miejsce i czas wykonywanych czynności
– stosuje odpowiednie stopnie przysłówka ze względu na
przekazywaną informację i intencję wypowiedzi
– poprawnie używa przysłówków w związkach
frazeologicznych
- poprawnie zapisuje przysłówki złożone
Zaimek
– wyjaśnia znaczenie zaimków i ich funkcje
– rozróżnia zaimki rzeczowne, przymiotne,
przysłowne i liczebne
– używa dłuższych i krótszych form zaimków
– stosuje poprawne formy gramatyczne zaimków
– świadomie używa zaimków we własnych tekstach
– zastępuje różne części mowy odpowiednimi
zaimkami
– odmienia zaimki
Przyimek
– wyróżnia przyimek jako nieodmienną i
niesamodzielną część mowy wskazującą na relacje
przestrzenne, czasowe i przyczynowe pomiędzy
różnymi częściami zdania
– dostosowuje formy gramatyczne rzeczownika do
łączącego się z nim przyimka
– poprawnie zapisuje wyrażenia przyimkowe
– używa przyimków w związkach wyrazowych
– poprawnie zapisuje przyimki złożone
Spójnik
– wyróżnia spójnik jako nieodmienną i
niesamodzielną część mowy łączącą wyrazy w
obrębie zdania oraz zdania składowe
– poprawnie stosuje spójniki w wypowiedzeniu
pojedynczym i złożonym
– przekształca wypowiedzenia, stosując zamiennie spójniki
– używa różnych spójników w celu osiągnięcia spójności
wypowiedzi
Partykuła
– wyróżnia partykułę jako nieodmienną i
niesamodzielną część mowy, która modyfikuje
znaczenie wyrazu lub zdania
– zna i stosuje zasady dotyczące pisowni partykuły -
by z różnymi częściami mowy
– zna i stosuje zasady dotyczące pisowni partykuły
nie z różnymi częściami mowy
– przekształca tekst, modyfikując jego znaczenie przez
użycie różnych partykuł
– stosuje w wypowiedzeniach partykuły w zależności od
intencji
– zapisuje poprawnie wyjątki
Wykrzyknik
– wyróżnia wykrzyknik jako nieodmienną i
niesamodzielną część mowy, która służy do
wyrażania silnych stanów uczuciowych mówiącego,
wezwań i poleceń
– zapisuje różne wykrzykniki
– stosuje poprawną interpunkcję
– dostrzega celowość użycia wykrzyknika w wypowiedzi
– celowo stosuje w wypowiedziach różnorodne
wykrzykniki
Zdanie i równoważnik
zdania
Uczeń: Uczeń:
– stosuje różne rodzaje wypowiedzeń pojedynczych
ze względu na cel wypowiedzi (intencję)
– rozpoznaje zamierzony przez nadawcę cel
wypowiedzi
– rozróżnia zdanie i równoważnik zdania
– rozróżnia zdania pojedyncze rozwinięte i
nierozwinięte
– rozwija zdanie pojedyncze nierozwinięte, dodając
określenia
– przekształca równoważniki zdań w zdania
– przekształca zdania w równoważniki zdań
– układa plan zdarzeń w formie zdań
– stosuje odpowiednią interpunkcję w
wypowiedzeniu pojedynczym
– układa plan zdarzeń w formie równoważników zdań
– stosuje równoważniki zdań w wypowiedziach ustnych i
pisemnych
– dostrzega stylistyczną funkcję równoważników zdań
Orzeczenie
– rozpoznaje w zdaniu orzeczenie jako najważniejszą
jego część
– rozróżnia orzeczenie czasownikowe i imienne
– stosuje w zdaniach orzeczenie czasownikowe i imienne, z
czasownikiem modalnym
i z frazeologizmem
Podmiot
– rozpoznaje w zdaniu podmiot jako drugą po
orzeczeniu najważniejszą jego część
– stosuje podmioty wyrażone różnymi częściami
mowy
– wskazuje zdania bezpodmiotowe
– rozróżnia podmiot gramatyczny, logiczny, domyślny,
szeregowy i zbiorowy
– używa zdań bezpodmiotowych
– przekształca zdania bezpodmiotowe na zdania z
podmiotem
Przydawka
– rozpoznaje przydawkę jako określenie rzeczownika
lub zaimka rzeczownego
– stosuje różne typy przydawek
– rozróżnia przydawkę przymiotną, rzeczowną,
przyimkową i liczebną
– używa różnorodnych przydawek w odpowiednich
formach fleksyjnych
– tworzy związki frazeologiczne poprzez dodanie do
rzeczowników przydawek
– zna i stosuje zasady interpunkcyjne dotyczące
oddzielania przecinkiem przydawek jednorodnych
Dopełnienie
– rozpoznaje dopełnienie jako część zdania
uzupełniającą (rozwijającą) treść czasownika
– rozwija treść zdań, stosując dopełnienia
– stosuje dopełnienia we właściwych formach
fleksyjnych
- stosuje w zdaniach dopełnienia w formie
bezokoliczników
Okolicznik
– rozpoznaje okolicznik jako część zdania
określającą okoliczności czynności wyrażonej przez
czasownik
– rozwija treść zdań, stosując różne okoliczniki
– rozróżnia okoliczniki miejsca, czasu, sposobu,
przyczyny, celu, przyzwolenia i warunku
– stosuje okoliczniki miejsca, czasu, sposobu, przyczyny,
celu, przyzwolenia i warunku w zależności od intencji
– tworzy związki frazeologiczne z użyciem okoliczników
Rozbiór logiczny zdania
– dostrzega logiczne powiązania między wyrazami w
zdaniu
– wyróżnia wyrazy nadrzędne (określane) i
podrzędne (określające)
– nazywa części zdania
– przedstawia powiązania między wyrazami na wykresie
– nazywa części zdania, uwzględniając różne rodzaje
podmiotu, orzeczenia, przydawki i okolicznika
Zdania złożone
współrzędnie
– wyróżnia łączne, rozłączne, przeciwstawne i
wynikowe
-tworzy ze zdań pojedynczych złożone współrzędnie
Klasa II
Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra i celująca
KOMUNIKACJA JĘZYKOWA
Odróżnia informację od
opinii i odszukuje przykłady
w tekście; rozróżnia apel,
uzasadnienie i sugestię oraz
wskazuje je w tekście;
rozumie pojęcia:
nierzetelność, perswazja;
wskazuje w tekście sugestię i
nakłanianie.
Wskazuje środki
językowe stosowane w
opinii; sporządza
instrukcję o tym, jak
rzetelnie informować;
układa krótki apel w
sprawie istotnej dla
otoczenia; wymienia
sposoby perswazji
stosowane w reklamie;
redaguje przykładowy
tekst reklamy i układa
slogan reklamowy.
Ocenia, czy podane
teksty są zgodne z
zasadami etyki
dziennikarskiej;
wyjaśnia, jak środki
językowe stosowane
w apelu mogą
wpływać na
odbiorcę; rozumie
pojęcie: manipulacja
językowa.
Pisze komentarz do artykułu; omawia funkcję
obrazu w przykładowej reklamie telewizyjnej;
wyjaśnia, do jakich sfer (rozum, emocje,
potrzeby) odwołuje się wybrana reklama.
Poszerza swe wiadomości z nauki o języku;
Rozdział I MAŁE I DUŻE OJCZYZNY
Określa prawa i obowiązki
obywatela w greckiej polis;
rozumie i stosuje w zdaniach
związki frazeologiczne; zna
treść fragmentów „Iliady”
Homera; wyjaśnia, czym jest
„mała ojczyzna”;
charakteryzuje swoją „małą
ojczyznę”; zna treść „Pieśni
Świętojańskiej o Sobótce” J.
Kochanowskiego; zna
pojęcia: sobótka, kupała;
wyjaśnia, jaką formą
Rozumie znaczenie
wyrazów: demokracja,
patriota, wspólnota,
filozofia i poprawnie je
zapisuje; rozumie
pojęcia: heros, epos,
arcydzieło; przedstawia
przyczyny wybuchu
wojny trojańskiej;
formułuje argumenty,
potwierdzające tezę;
wykorzystuje kontekst
biograficzny do
Wskazuje
niedoskonałości
demokracji
ateńskiej; rozumie
pojęcia: wolność,
równość, godność,
naród, ojczyzna; zna
pojęcia: Iliada,
włodarz; wskazuje w
tekście aluzje do
dzieł literackich;
potrafi napisać
rozprawkę; tworzy
Wyjaśnia, czym jest współczesna demokracja;
wskazuje w tekście środki stylistyczne i
objaśnia ich funkcję; interpretuje znaczenie
symboliczne motywów, postaci literackich;
bierze udział w debacie; świadomie
wykorzystuje w wypowiedziach różne typy
zdań podrzędnych i współrzędnych; wskazuje
cechy klasyczne w hymnie Krasickiego;
porównuje XVIII- wieczną i XX- wieczną
koncepcję ojczyzny;
czyta pozycje spoza kanonu lektur; twórczo i
wzorowo redaguje wypowiedzi pisemne;
wypowiedzi jest rozprawka;
wskazuje tekście tezę,
argument; rozróżnia zdania
pojedyncze i złożone oraz zna
rodzaje zdań współrzędnych;
zna treść „Hymnu do miłości
ojczyzny” I. Krasickiego; zna
treść „Roty” M.
Konopnickiej;
interpretacji utworu
literackiego; redaguje
plan rozprawki;
odnajduje środki
językowe w wierszach i
nazywa je; wskazuje w
„Rocie” odwołania do
historii Polski
krótki tekst
wykorzystaniem
zdań pojedynczych
oraz współrzędnych;
dyskutuje nt.
patriotyzmu naszych
przodków a
patriotyzmu dziś;
zna pojęcie: hymn;
potrafi kreatywnie myśleć i ubierać swe myśli
w słowa; podejmuje twórcze działania; pisze
bezbłędnie; osiąga sukcesy w konkursach
przedmiotowych, ortograficznych,
poetyckich, recytatorskich, czytelniczych;
Rozdział II KOBIETA - MĘŻCZYZNA
Przedstawia ideał człowieka
w średniowieczu; rozumie i
stosuje w wypowiedzi
pojęcie: ideał; wymienia
cechy składające się na ideał
rycerza; zna cechy gatunkowe
legendy; wskazuje w tekście
zdania z podrzędnym,
dopełnieniowym,
okolicznikowym,
przydawkowym; wymienia
cechy ballady, dziennika,
pamiętnika; wymienia utwory
literackie, przedstawiające
Matkę Boską;
Pisze plan sprawozdania;
zna pojęcie fikcji; pisze
sprawozdanie z lektury;
tworzy wykresy zdań
złożonych z podrz.
przydawkowym; tworzy
opowiadanie na
podstawie ballady;
rozumie znaczenie pojęć:
mowa zależna, mowa
niezależna; przekształca
mowę zależną w
niezależną; zna pojęcie:
stereotyp;
Zna pojęcia:
miniatura, idealizacja;
pisze sprawozdanie;
rozumie pojęcie: etos;
wyjaśnia, dlaczego
ballada jest gatunkiem
łączącym elementy
liryki i epiki; zna
pojęcie: archetyp;
buduje zdania z
podrzędnym:
dopełnieniowym,
okolicznikowym,
przydawkowym;
Wyjaśnia przyczyny kultu Maryjnego; stosuje
w sprawozdaniu elementy reportażu i
recenzji; tworzy kartkę z pamiętnika;
wskazuje przykłady funkcjonowania
stereotypów w społeczeństwie;
Rozdział III MĄDROŚĆ
Zna założenia epoki
renesansu; zna treść
wybranych fraszek, pieśni i
trenów J. Kochanowskiego;
zna pojęcia: fraszka, pieśń,
fortuna, stoik, tren; zna
okoliczności powstania
„Trenów”; stosuje w
wypowiedzi nazwy uczuć;
zna pojęcia: Holocaust,
eksterminacja, zagłada; zna
cechy opowiadania; rozumie
pojęcia: paradoks, happening;
Wskazuje cechy sztuki
renesansu; podaje
przykłady osiągnięć ludzi
renesansu; wypowiada
się nt. wartości
cenionych przez
współczesnych i
dawnych ludzi; zna
wyjaśnia związki
frazeologiczne z
wyrazami: Fortuna i
fortuna; wskazuje w
trenach porównanie
homeryckie; pisze
streszczenie
opowiadania; wskazuje
w tekstach literackich:
archaizmy, zdrobnienia,
wyliczenia,
nagromadzenia; tworzy
tekst do ulotki- stosuje w
nim cytaty i środki
perswazyjne;
Wyjaśnia sens
powiedzenia:
„Człowiekiem
jestem i nic co
ludzkie nie jest mi
obce”; wyjaśnia, na
czym polegała
filozofia umiaru;
wskazuje różnicę
między stoickim a
epikurejskim
poglądem na życie;
wyjaśnia, co to jest
porównanie
homeryckie i czemu
służy; wskazuje w
tekście pytania
retoryczne; rozumie
pojęcia: styl,
stylizacja; wypisuje
cele happeningu;
Wyjaśnia, kogo współcześnie nazywamy
człowiekiem renesansu; wskazuje w utworze
literackim nawiązania do filozofii stoickiej;
określa wady i zalety filozofii stoickiej;
wskazuje przykłady stoickiej postawy we
współczesnym życiu; określa w kontekście
trenów, na czym polegał kryzys stoickiego
poglądu na świat; pisze własną wypowiedź
stylizowaną na tekst XVI- wieczny; w
tekstach do ulotki wykorzystuje
sparafrazowane myśli autorów;
Rozdział IV PRZEMIJANIE
Wymienia kilka
podstawowych cech sztuki
baroku; rozumie znaczenie
stwierdzenia: „Myślę, więc
jestem”; opisuje postać
kobiety na obrazie „Maria
Magdalena” G. de La Toura;
wskazuje w tekście
imiesłowowy równoważnik
zdania; przekształca
imiesłowowy równoważnik
zdania w zdanie podrzędne;
charakteryzuje narratora oraz
uzasadnia, że tekst należy do
epiki; na podstawie wiersza
odczytuje przykładową
budowę epitafium; wyszukuje
w tekście informacje;
rozróżnia pytania otwarte i
zamknięte; wskazuje w
tekście wypowiedzenia
wielokrotnie złożone;
Podaje przykład motywu
przemijania; wyjaśnia, z
czego wynikał barokowy
pesymizm; wie, co to jest
światłocień; wyjaśnia
symbolikę dzieła sztuki;
pisze krótki tekst z
zastosowaniem
imiesłowowego
równoważnika zdania-
właściwie stawia
przecinki; tworzy
epitafium dla bohatera
literackiego; zna wywiad
jako9 jedną z form
publicystyki; podaje
argumenty do dyskusji;
przedstawia swoją
interpretację cytatu;
wyjaśnia, dlaczego
człowiek tworzy muzea;
przekształca zdania
pojedyncze w
wypowiedzenia
wielokrotnie złożone;
Wyjaśnia znaczenie
wyrazu: barok;
rozumie znaczenie
pojęć: sceptycyzm,
intuicja serca,
barokowy koncept;
vanitas vanitatum;
wskazuje błędy
składniowe w
zastosowaniu
imiesłowowego
równoważnika
zdania; wypowiada
się na temat
współczesnych
obyczajów
związanych ze
śmiercią;
przedstawia postać
Jana III Sobieskiego;
nazywa lęki
człowieka,
ujawniające się w
wypowiedzi
podmiotu
lirycznego;
przekształca
wypowiedzenie
Zna i wskazuje elementy sztuki baroku:
nieregularność, przepych formy, ekspresja,
ruch, niepokój; porównuje barokowe i
współczesne podejście do zjawiska śmierci;
poprawnie używa imiesłowowego
równoważnika zdania; wyjaśnia pojęcia:
gloryfikacja, idealizacja i podaje przykłady;
pisze epitafium; odnajduje motywy
egzystencjalne w wierszu; stosuje w
wypowiedzi różne typy zdań; rozróżnia typy
zdań;
wielokrotnie złożone
w zdania krótsze;
Rozdział V STEREOTYPY I KARYKATURY
Świat
wartości
oświecenia
• tworzy hasło epoki, np.
„Rozum i nauka”
• rozumie pojęcia: stereotyp,
karykatura
• wyjaśnia sens
powiedzenia: „Miej
odwagę być mądrym”
• wskazuje na podanym
przykładzie cechy sztuki
klasycystycznej
• wyjaśnia terminy:
racjonalizm,
empiryzm
• wyjaśnia, dlaczego w XVIII wieku
odrodziła się myśl antyczna
I. Krasicki
Żona modna
• wskazuje w tekście
wypowiedzi narratora
• wskazuje cechy pozwalające
zaliczyć utwór do epiki
• podaje przykłady z
tekstu świadczące o tym,
że związek tych dwojga
nie był udany i wymienia
przyczyny
• charakteryzuje modną
żonę i jej męża
• opowiada historię
modnej żony
(wprowadza opis, np.
przedmiotu) i jej męża –
stosuje mowę zależną
• na podstawie
relacji narratora
ocenia jego stosunek
do obcych wpływów
• stosuje w
wypowiedzi
synonimy wyrazu
mówić
• na podstawie relacji narratora ocenia jego
stosunek do obcych wpływów
• wybiera z tekstu i prezentuje przykłady
mody francuskiej
• redaguje wypowiedź żony na temat stylu
życia zgodnego z modą
• rozumie pojęcia: sentymentalizm, rokoko
J.
Chmielewsk
a Jak ze
sobą
wytrzymać?
K.I.
Gałczyński
Żarłoczna
Ewa
• podaje własne przykłady
kontrastowych par
• rozumie pojęcia:
współpraca, tolerancja,
pokojowe współistnienie
• odwołując się do tekstu,
wyjaśnia, jaki stosunek
do sprawy kontrastów ma
pisarka
• wyjaśnia na podstawie
tekstu, czym jest
stereotyp
• wyraża refleksję,
od czego może
zależeć udany
związek dwojga
ludzi
• redaguje
argumenty przeciw
stereotypom
• redaguje argumenty przeciw stereotypom
• wskazuje i wyjaśnia żart zawarty w tekście
Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego
K.Daukszew
icz Pedant
Rysunek A.
Mleczki
• wyjaśnia, na czym polega
humor rysunku Mleczki
• przedstawia postać pedanta,
nazywając jego cechy i
cytując fragmenty utworu na
ich potwierdzenie
• tworzy plan wydarzeń
• rozumie znaczenie pojęć:
stereotyp, kura domowa
• wyjaśnia, na czym
polega humor rysunku
Mleczki
• przedstawia postać
pedanta, nazywając jego
cechy i cytując
fragmenty utworu na ich
potwierdzenie
• formułuje odpowiedź
żony na propozycję męża
• wyjaśnia, jak
stereotypowo rozumiał
rolę żony mąż pedant
• uzasadnia, co
mogło przyczynić
się do tego, że
bohater tekstu stał
się pedantem
• podaje propozycję
rozwiązania
problemu
w małżeństwie kury
domowej i pedanta
• podaje propozycję rozwiązania problemu
w małżeństwie kury domowej i pedanta
J. • pisze opowiadanie na • odwołując się do tekstu, • wyjaśnia, na czym • wyjaśnia, na czym polega humor sytuacyjny
Kochanowsk
i O doktorze
Hiszpanie I.
Krasicki
Pijaństwo
podstawie historii
przedstawionej we fraszce,
stosując, np. opis we wstępie,
dialog
• charakteryzuje formę
utworu Ignacego Krasickiego
udowadnia, że fraszka
Jana Kochanowskiego
została po mistrzowsku
zbudowana z dialogów
• w wypowiedzi stosuje
słownictwo oddające
koloryt epoki, np.
komnata, wieczerza
• charakteryzuje formę
utworu Ignacego
Krasickiego
• wskazuje wymienione
w satyrze przyczyny i
skutki pijaństwa
polega humor
sytuacyjny i
językowy w tekstach
i językowy w tekstach
• interpretuje puentę satyry Ignacego
Krasickiego
• zabiera głos w dyskusji na temat aktualności
utworów O doktorze Hiszpanie i Pijaństwo
S. Mrożek
Wesele w
Atomicach
• charakteryzuje narratora
i przedstawia jego losy
• wymienia przyczyny, z
powodu których doszło w
Atomicach do wybuchu
jądrowego
• wskazuje związek pomiędzy
tytułem a treścią utworu
• wskazuje elementy
absurdalne,
w tym dotyczące losów
narratora
• rozumie pojęcia:
absurd, parodia
• wyjaśnia, przed czym
ostrzega autor1
• wyjaśnia, jak
osiągnięcia techniki
wpłynęły na
mieszkańców
Atomic
• uzasadnia, że rozwojowi techniki powinna
towarzyszyć kontrola i rozwój etyczny
człowieka
Rozdział VI WYOBRAŹNIA
Z. Herbert
Pudełko
zwane
wyobraźnią
Romantyczn
y świat
wyobraźni
• tworzy hasło epoki, np.
„Wyobraźnia i tajemnica”
• wymienia osiągnięcia epoki
• przedstawia zasady
rozumienia świata i
natury przez romantyków
• formułuje kilka pytań
osadzonych w tradycji
romantycznej (inne niż w
tekście)
• uzasadnia,
dlaczego romantycy
krytykowali rozwój
techniki
• uzasadnia rolę wyobraźni we współczesnym
świecie
J. W. Goethe
Król olch
• wybiera cytaty ilustrujące
różnice w postrzeganiu świata
przez ojca i syna
• opowiada historię
przedstawioną
w tekście
• pisze opowiadanie na
podstawie ballady Goethego
• określa problematykę
utworu
• omawia na podstawie
tekstu cechy ballady
• wyjaśnia, jak autor
przedstawił grozę i
tajemnicę
• pisze informację do
gazety na temat
zdarzenia
• wyjaśnia, jak autor przedstawił grozę i
tajemnicę
• wskazuje w balladzie cechy romantyczne
J.Słowacki
Epilog do
ballad, czyli
nie wiadomo
co
H.
• wskazuje związek utworu
Juliusza Słowackiego z
balladami Adama
Mickiewicza
• wskazuje elementy wierzeń
ludowych
• rozumie pojęcia:
pastisz, parodia
• wskazuje związek
utworu Juliusza
Słowackiego z balladami
Adama Mickiewicza
• omawia
niezgodność tekstu
Henryka
Sienkiewicza ze
światopoglądem
naukowym
• wyjaśnia, na czym polega pastisz ballad
Adama Mickiewicza w wierszu Juliusza
Słowackiego
Sienkiewicz
U Horpyny
w tekście Sienkiewicza
A.Conan
Doyle
Metoda
Scherlocka
Holmesa
• opisuje metodę, którą
posłużył się Sherlock Holmes
• dowodzi za pomocą
argumentów, że Sherlock
Holmes miał bogatą
wyobraźnię
• dowodzi za pomocą
argumentów, że Sherlock
Holmes miał bogatą
wyobraźnię
• rozumie pojęcia:
myślenie dedukcyjne i
myślenie indukcyjne
• rozpoznaje cechy
opowiadania
detektywistycznego
• pisze ogłoszenie do
gazety: „Sherlock
Holmes – detektyw
wszech czasów
oferuje usługi”
• znajduje informacje w mediach na temat
współczesnych metod detektywistycznych
Adalbert
von
Chamisso
Ostatnia
przygoda
Piotra
Schlemihla
• zna cechy i przykłady baśni
• wymienia cechy baśni w
tekście Chamisso
• charakteryzuje bohatera
• wskazuje w
przywołanych
fragmentach utworu
przejawy romantycznej
wyobraźni
• wyjaśnia, dlaczego
kariera baśni zaczęła
się w romantyzmie
• podaje przykłady romantycznych inspiracji
w innych baśniach
R. Gary
Słonie
• wyjaśnia, gdzie dzieje się
akcja tekstu Romaina
Gary’ego
• uzasadnia, dlaczego
wyobraźnia pomogła
Morelowi przetrwać
• uzasadnia,
dlaczego wyobraźnia
może pomóc
przetrwać w sytuacji
• wyjaśnia, czego symbolem jest słoń, a czego
– wyspy szczęśliwe
K. I.
Gałczyński
Prośba o
wyspy
szczęśliwe
• podaje przykłady
nieludzkiego traktowania
ludzi w obozie
• wyjaśnia, dlaczego
Morel przyjechał po
wojnie do Afryki
ekstremalnej
• zna cechy utopii
A.
Marianowicz
Babcia i
duch
• opowiada historię, która
przydarzyła się duchowi
• podaje wyrazy
bliskoznaczne do słowa duch
• określa funkcję
wyrazów
dźwiękonaśladowczych
• nazywa rymy w
wierszu
wskazuje w tekście
przykłady komizmu
• tworzy na podstawie wiersza scenariusz
przedstawienia Smutny koniec ducha –
wprowadza monologi postaci, didaskalia
Rozdział VII CZŁOWIEK W SPOŁECZNOŚCI
Społeczeńst
wo
a jednostka
Architektura
: kamienica
• tworzy własne hasło epoki,
np. „Praca i pożytek”
• podaje przykłady ilustrujące
pozytywistyczne hasła pracy
u podstaw
• wyjaśnia, dlaczego
człowiek jest istotą
społeczną
• podaje przykłady
ilustrujące
pozytywistyczne hasła
pracy u podstaw i pracy
organicznej
• wyjaśnia termin realizm
• omawia podziały
• wyjaśnia, dlaczego
pozytywiści głosili
hasła budowy
nowego
społeczeństwa
• wskazuje we
współczesnej
architekturze odbicie
rozwarstwienia
społecznego (osiedla
dla bogaczy, domy
• wyjaśnia, dlaczego pozytywiści głosili hasła
budowy nowego społeczeństwa
• omawia przejawy realizmu
w literaturze pozytywistycznej
społeczne w XIX wieku
na podstawie przekroju
kamienicy
jednorodzinne)
A. Czechow
Kameleon
• opowiada historię
przedstawioną
w tekście
• rozróżnia charakterystykę
bezpośrednią i pośrednią,
wskazuje w tekście ich
przykłady
• krótko charakteryzuje
Oczumiełowa,
w wypowiedzi stosuje wyraz
konformista i związek
frazeologiczny być
chorągiewką na wietrze
• interpretuje tytuł w
odniesieniu do głównego
bohatera
• rozróżnia
charakterystykę
bezpośrednią i pośrednią,
wskazuje w tekście ich
przykłady
• wskazuje różnicę
między obrazkiem
literackim a
opowiadaniem
• pisze ocenę postaci
Oczumiełowa
• przedstawia
przesłanie tekstu
Antoniego
Czechowa
• omawia krótko stosunki społeczne panujące
w Rosji XIX wieku i ich przejawy, podając
przykłady z tekstu
• przedstawia przesłanie tekstu Antoniego
Czechowa
W.
Myśliwski
Słowa same
poprowadzą
W.
Szymborska
Na wieży
• wyjaśnia na podstawie
tekstu Wiesława
Myśliwskiego społeczne
znaczenie słów
• uzasadniania, dlaczego
rozmowy opisanej w
wierszu Wisławy
Szymborskiej nie można
nazwać dialogiem
• podaje rzeczywiste
przykłady, kiedy
słowa zostały użyte
nie
w celu
porozumienia, lecz
• wyjaśnia, na czym polegają kłopoty
bohaterów wiersza
z wzajemną komunikacją
Babel manipulacji
Związki
frazeologicz
ne
• wyjaśnia znaczenie
związków frazeologicznych
typu: farbowany lis, święta
krowa, kozioł ofiarny, czarna
owca, gruba ryba
• buduje zdania z
frazeologizmami, tak aby
wyjaśnić ich znaczenie
• pisze krótką historyjkę
będącą ilustracją
wybranej postawy
• wyjaśnia, na jaką
cechę bohatera
wskazałby tytuł
opowiadania:
Pirania, Jeleń, Rekin
lub Hiena
• tworzy krótką autocharakterystykę
z wykorzystaniem frazeologizmów
związanych ze światem przyrody
B. Prus
Kamizelka
• przedstawia informacje o
Bolesławie Prusie
• opowiada historię ukazaną
w utworze
• charakteryzuje
narratora Kamizelki
i określa jego rolę
• odróżnia nowelę od
opowiadania
• zabiera głos w
dyskusji na temat:
„Czy wolno przed
ciężko chorymi
ujawniać prawdę o
ich stanie zdrowia?”
• wyjaśnia, jaką funkcję pełni
w tekście tytułowa kamizelka
A. Huxley
Warunkowa
nie
• wyjaśnia na podstawie
tekstu, na czym polegało
wychowanie przez
warunkowanie
• formułuje cel, jaki
przyświecał władzy
• rozumie znaczenie
pojęć: utopia, antyutopia,
odruch warunkowy,
odruch bezwarunkowy,
totalitaryzm, prawa
człowieka
• wyjaśnia, jak było
zorganizowane
społeczeństwo
w omawianym
fragmencie
• ocenia, jakie zagrożenia dla człowieka może
nieść tak zorganizowany system
• rozumie znaczenie pojęć: indywidualność,
manipulacja
E. Stachura
Confiteor
• wyjaśnia, dlaczego wiersz
przypomina akt pokuty
• określa nastrój utworu
• w kontekście wiersza
przedstawia, co każdy z nas
może uczynić, aby
zmniejszyć zło
• rozumie pojęcia:
znieczulica, empatia
• określa typ liryki i
charakteryzuje podmiot
liryczny
• omawia funkcję tytułu
• wyjaśnia, dlaczego
wiersz przypomina akt
pokuty
• rozumie pojęcia:
znieczulica, empatia
• uzasadnia,
dlaczego miasto
zostało nazwane
dżunglą (prawa
buszu)
• wyjaśnia, jaką
funkcję pełni
wypowiedź w
pierwszej osobie
i jak wpływa na
odbiorcę
• odpowiada na pytanie, dlaczego podmiot
liryczny czuje się odpowiedzialny za wszelkie
zło świata
Jan Paweł II
Solidarność
to znaczy –
jeden
i drugi S.J.
Lec Od
człowieka do
człowieka
• redaguje informację, w
której wyjaśnia, do czego
zachęcał Jan Paweł II
• rozumie pojęcia:
solidarność, postawa
prospołeczna
• ilustruje
przykładem schemat
ludzkiego
postępowania
ukazany we fraszce
Stanisława Jerzego
Leca
• w kontekście cytatów: „Jeden drugiego
brzemiona noście”
i „Nigdy jeden przeciw drugiemu”
przedstawia przesłanie homilii Jana Pawła II
J.
Szczepański
Paradoksy o
• przedstawia pogląd autora
na wady
• określa gatunek tekstu
• wskazuje paradoksy
• wyjaśnia, co
znaczy pojęcie
• przedstawia swoją opinię na temat tego, czy
autor stoi po stronie młodzieży, czy raczej
młodzieży i zalety młodzieży
• wyjaśnia, dlaczego –
według autora – młodzież
może stanowić zagrożenie
dla przeszłości
postępowania
z młodzieżą i komentuje
je
stracone pokolenie
występuje przeciwko niej
• ocenia pogląd Jana Szczepańskiego na
młodzież
A. Asnyk
Do młodych
• charakteryzuje podmiot
liryczny
• wyjaśnia, co znaczy
stwierdzenie nie deptać
przeszłości ołtarzy
• rozumie pojęcia:
dziedzictwo kulturowe,
tradycja, przekaz kulturowy,
zmiana pokoleń, konflikt
pokoleń
• określa funkcję
apostrofy i tytułu
• wyjaśnia, co znaczy
stwierdzenie nie deptać
przeszłości ołtarzy
• przedstawia zadania
młodych
– interpretuje znaczenie
przenośni zawartych w
utworze
• formułuje apel do
młodych ludzi dotyczący
sprawy, którą uważa za
istotną
• podaje przykłady,
np. z historii Polski,
czym mogą być
przeszłości ołtarze
• odpowiada na pytanie: „Czy tradycja może
być hamulcem postępu?”; uzasadnia
odpowiedź
T. Hołówka
Amerykański
e rozmowy
• rozumie znaczenie
związków frazeologicznych:
płacić frycowe, wyssać coś z
• wymienia problemy, z
którymi może zetknąć się
w obcym kraju turysta,
• wyjaśnia, dlaczego
poruszanie w small
talk poważnych
problemów budzi
• ocenia intencje autorki
– zniechęca czy zachęca
S. Barańczak
Ze wstępu
do
rozmówek
mlekiem matki
• rozumie sens przysłowia:
Co kraj, to obyczaj
emigrant
• podaje polski
odpowiednik terminu
small talk (np.
pogaduszki)
• jest świadomy, że jadąc
za granicę, powinien
wiedzieć, jakie obyczaje
i zasady panują w danym
kraju
zdziwienie i niechęć
• wyjaśnia, jakie
problemy wiążą się z
rozmową w obcym
języku
do wyjazdów
• stosuje w wypowiedzi wyrazy: kultywować,
konsternacja
• interpretuje tytuł wiersza Stanisława
Barańczaka
Rozdział VIII CZŁOWIEK W SAMOTNOŚCI
Kryzys
wartości
Tworzy własne hasło –
dekadentyzm i samotność
• wyjaśnia przyczyny
kryzysu duchowego pod
koniec XIX wieku
• podaje przyczyny
rezygnacji ze
społecznych i
użytecznych celów
• wymienia malarzy
symbolistów
• na podstawie tekstu
określa twórczą rolę
jednostki
niedostosowanej
społecznie
Uzasadnia przyczyny rozwoju symbolizmu
Wyjaśnia znaczenie kawiarni w XIX wieku
Dlaczego
poeta prosi
Charakteryzuje typ wiersza ze
względu na budowę
• określa, jakim językiem
wypowiada się podmiot
• w kontekście
wiersza podaje
przykłady
Stosuje związki wyrazowe
Wyjaśnia czym dla podmiotu lirycznego jest
o
samotność?
liryczny
• w kontekście
biograficznym wyjaśnia,
kto może być podmiotem
lirycznym
• nazywa wymienione w
wierszu dwa typy
samotności i podaje
przykłady
z życia
samotności
• wyjaśnia, czym dla
podmiotu
Jest samotność
samotność
Gdy
człowiek
szuka
sensu…
Paulo Coelho Samotność w
drodze
Edvard Munch
Ulica Karla Johana w Oslo
• uzasadnia, dlaczego
życie przypominać może
wyścig kolarski
• wyjaśnia, dlaczego
wybijające się jednostki
bywają samotne
• opisuje obraz Edvarda
Muncha
• wymyśla własne
porównania
związane z życiem
• porównuje
przesłanie Pieśni IX
z Ksiąg wtórych Jana
Kochanowskiego z
ideą
Tekstu P.Coelho
Rozumie na czym polega zjawisko
samotności w tłumie
Wskazuje podobieństwo między tekstem
Pieśni IX i tekstem Paula Coelho
Projektujem
y folder
do wiersza
Jan Kasprowicz Krzak dzikiej
róży
w Ciemnych Smreczynach
• określa nastrój utworu
• wskazuje w wierszu
uosobienie
• odczytuje symbolikę
utworu (dzika róża jako
symbol triumfującego
życia, które rozwija się
nawet w najtrudniejszych
warunkach, limba –
starość, przemijanie)
• wskazuje cechy sonetu
• wskazuje w
wierszu wpływ
impresjonizmu
• charakteryzuje
człowieka, którego
mógłby
symbolizować krzew
dzikiej róży
Uzasadnia , że wiersz należy do liryki
pośredniej
Wyjaśnia co było inspiracją do napisania
wiersza
Samotność
w rodzinie
Dorota Terakowska Myszka
• podaje kilka cech
Adama i Ewy
• uzasadnia, dlaczego
Adam odsunął się od
żony i córki
• wyjaśnia, dlaczego
ludzie niepełnosprawni
bywają samotni
• formułuje radę dla
Ewy w sprawie jej
relacji z Adamem
Wypowiada się na temat samotności
Przedstawia informacje na temat choroby
Myszki
Dzięki
czemu
Władysław
Władysław Szpilman Na
strychu
• wyjaśnia, kim był
Władysław Szpilman –
• wypowiada się na
temat sytuacji
Szpilmana, używając
Redaguje instrukcję jak radzić sobie z
samotnością
Szpilman
przetrwał
w ruinach
Warszawy?
bohater powieści i filmu
• wyjaśnia, jak Szpilman
radził sobie
z samotnością
wyrazów: tragizm,
poczucie
beznadziejności,
sytuacja
ekstremalna,
nadzieja
• wyjaśnia, dzięki
jakim cechom
Szpilman mógł
przetrwać w ruinach
Warszawy
Dowodzi , ze tekst jest wspomnieniem
Wiersze
o kotach
i o
samotności
Wisława Szymborska Kot w
pustym mieszkaniu
Krzysztof Kamil Baczyński
Kot
Stosuje związki
frazeologiczne z
wyrazem kot
Charakteryzuje
przedstawione koty
Charakteryzuje typ liryki
Nazywa środki stylistyczne w wierszu
Czasem
trzeba
wybrać
samotność…
Stefan Żeromski
Spotkanie po latach
Jerome Salinger
Ucieczka
Ewa Lipska Wybaczcie mi
Charakteryzuje
przedstawione postacie
Opowiada o
podobieństwach obu
tekstów
Określa funkcję powtórzeń
Omawia wpływ pozytywistów na postawę
bohaterów
to…
Rozdział IX RÓŻNORODNOŚĆ
Znaki
naszych
czasów
Świat pełen sprzeczności
• wymienia elementy
charakterystyczne dla
współczesności
• redaguje plan
wypowiedzi na temat:
„Doświadczenia XX
wieku, które podważyły
poczucie bezpieczeństwa
i spokój człowieka”
• wyjaśnia, z jakich
powodów współczesny
świat został nazwany
„globalną wioską”
• pisze informację
o współczesności
• przedstawia genezę
nurtu pop-art
Podaje wady i zalety życia w globalnej
wiosce
Rozumie pojęcie pop-artu
Czy puszka
zupy może
być sztuką?
Andy Warhol
Puszka zupy Campbella
Sztuka w przestrzeni miasta
• wyraża opinię, co może
być sztuką (także: co
może być poezją)
• formułuje dwa
argumenty popierające
tezę, że puszka może być
• podaje przykłady
wychodzenia sztuki
w otwartą przestrzeń
(np. miasta)
Wyjaśnia dlaczego artystów pop-artu
fascynowała nietrwałość
Tworzy techniką kolażu obraz w stylu pop-
artu
inspiracją dla artysty,
oraz kolejne dwa przeciw
temu twierdzeniu
• podaje własne
przykłady, co może być
sztuką dla twórcy spod
znaku pop-artu
• tworzy dwa zapisy do
manifestu artystów spod
znaku pop-artu
Nie czas
żałować
porcelany…
Czesław Miłosz Piosenka
o porcelanie
• odwołując się do
cytatów, wskazuje,
o jakim okresie
historycznym jest mowa
w wierszu
wyjaśnia, w jakiej
sytuacji się wypowiada
podmiot liryczny
• ocenia postawę
podmiotu lirycznego
w kontekście cytatu:
„Niczego mi proszę
pana / tak nie żal jak
porcelany”
• wyjaśnia przesłanie
wiersza
Wyjaśnia przesłanie wiersza
Określa typ poezji
Co o życiu
sądzi poeta?
Stanisław Barańczak Jeżeli
porcelana, to wyłącznie taka
• wyjaśnia, jaki
metaforyczny sens
w kontekście wiersza
Stanisława Barańczaka
• wyjaśnia, dlaczego
według poety nie
warto przyzwyczajać
się do miejsc i
Rozumie pojęcie stabilizacja i pewność
Określa funkcję powtórzeń i pytań
retorycznych
ma przeprowadzka
• przedstawia przyczyny,
dla których podmiot
liryczny ogranicza
potrzeby
do minimum i nie chce
do niczego się
przyzwyczajać
rzeczy
• porównuje postawy
przedstawione w
wierszach Czesława
Miłosza i Stanisława
Barańczaka – pisze
kilkuzdaniowy
komentarz na ten
temat
Człowiek
jest pełen
sprzeczności
Zbigniew Herbert
O dwu nogach pana Cogito
• wyjaśnia w kontekście
Cogito ergo sum, kim
jest tytułowy pan Cogito
• rozumie, że w
osobowości pana Cogito
są sprzeczne cechy:
idealisty i moralisty oraz
materialisty i realisty
• wyjaśnia, jakie cechy
osobowości symbolizują
Don Kichot i Sancho
Pansa
• uzasadnia, dlaczego
każdy człowiek naszych
• wyjaśnia
metaforyczne
znaczenie cytatu
„idzie / Pan Cogito /
przez świat /
zataczając się lekko”
• tworzy krótką
wypowiedź na
temat: „Każdy ma w
sobie coś z Don
Kichota / Sancho
Pansy” lub „Co by
było, gdyby pan
Cogito miał dwie
prawe nogi?”
Określa typ wiersza
Osobowość pana Cogito a Don Kichot –
bierze udział w dyskusji
czasów może być pełen
sprzeczności
Jak
podróżować
? –
oceniamy
rady Paula
Coelho
Paulo Coelho
Rady dla podróżujących
• formułuje cele
podróżowania według
Paula Coelho
• wie, że aby poznać
jakiś kraj, warto mieć
wiadomości o
zwyczajach
mieszkańców
• tworzy dwa zapisy
do tekstu na temat
podróży
• ocenia, który
sposób zwiedzania
jest ciekawszy:
poznawanie muzeów
czy zwykłego życia
Formułuje komentarz do tekstu
Bierze udział w dyskusji –dlaczego
podróżujemy
Po powrocie
z gwiazd
Stanisław Lem
Z powrotem na Ziemi KL
• wyjaśnia, dlaczego
bohater czuje się
zagubiony
• wymienia przykłady
neologizmów
• podaje dwa argumenty
na poparcie tezy, że tekst
należy do literatury
fantastycznonaukowej
• charakteryzuje
krótko narratora
• wyjaśnia, dlaczego
mamy dziś do
czynienia ze
zmierzchem
literatury
fantastycznonaukow
ej
Podaje argumenty , ze tekst należy do
literatury fantastycznej
Wyjaśnia neologizmy , tworzy zawody
przyszłości
Internet –
źródło
informacji i
Komunikowanie się w
Internecie
• podaje tradycyjne
odpowiedniki form
komunikacji internetowej
• wyjaśnia, co
sprawiło, że Internet
zdobył ogromną
Tworzy własny blog
Umie nazywać stany psychiczne i ich
nie tylko • zna zasady etykiety i
przestrzega ich
• podaje przykłady
naruszania zasad kultury
w Internecie
popularność
• tworzy wpis na
czacie lub komentarz
do blogu
przejawy po tekstach czytanych na blogu
Jak opisać
przeżycie
wewnętrzne?
Komunikowanie się w
Internecie
• wyjaśnia, czym jest
przeżycie wewnętrzne
• wymienia wewnętrzne i
zewnętrzne objawy
smutku i radości
• wskazuje elementy
przeżyć wewnętrznych,
nazywa uczucia
• tworzy opis własnych
przeżyć wewnętrznych,
który mógłby zamieścić
na blogu
• wyjaśnia, dlaczego
autor blogu zapisał
wyrazy smutek i
człowiek wielką
literą
Internet –
sposób na
samotność?
Dorota Suwalska
W necie i w realu
• podaje pozytywne i
negatywne konsekwencje
faktu, że w sieci
człowiek jest anonimowy
• wskazuje
humorystyczne
fragmenty w tekście i
• stosuje w
wypowiedzi pojęcia:
profesjonalizm,
profesjonalista
Ocenia zalety pomysłu mamy Zuzi
Uzasadnia swoje zdanie
uzasadnia, dlaczego
śmieszą
• przedstawia zagrożenia
wynikające
z ujawniania w Internecie
swoich danych i
uzasadnia, dlaczego
powinno się je chronić
Czy Internet
jest
współczesny
m
labiryntem?
Wiktor Pielewin
Uwięzieni
w labiryncie
• wyjaśnia znaczenie
imion bohaterów
• określa, na czym polega
podobieństwo sytuacji, w
jakich znaleźli się
bohaterowie
• uzasadnia,
dlaczego Internet
może być podobny
do mitycznego
labiryntu
• określa przesłanie
tekstu
Określa przesłanie tekstu
Pokazuje na emotikonach uczuć i
samopoczucia
Co zabrać ze
sobą w
podróż przez
życie?
Ireneusz Iredyński Mapy są
nam niepotrzebne
• wyjaśnia, jaki
metaforyczny sens ma
ukazana w wierszu
wędrówka
• uzasadnia, dlaczego
tekst jest piosenką
• wyjaśnia, dlaczego
w podróży przez
życie wystarczą
człowiekowi dobre
chęci
• wypowiada się na
temat: „Co
stracilibyśmy, gdyby
poeci nie pisali
Określa cele wędrówki
Zna testy literackie związane z wędrówką
wierszy?”
Bunt w
piosence
Bob Dylan Odpowiedź
gwiżdże wiatr
Są rzeczy, których chciałbym
nie pamiętać
• wypowiada się na temat
funkcji zdań pytających
w tekście Boba Dylana
• nazywa wartości, za
którymi tęskni podmiot
liryczny
• uzasadnia, że tekst
Dylana jest piosenką
• charakteryzuje bohatera
piosenki Eldo
• nazywa emocje zawarte
w utworze
hip-hopowym
• prezentuje postać
Boba Dylana
• wyjaśnia, jak
piosenkarz wyraził
swój bunt wobec
rzeczywistości
• porównuje obraz
świata
przedstawiony w
utworach Dylana i
Eldo
• charakteryzuje
kulturę hip-hopu
Charakteryzuje kulturę hip-hopu
Zna przykłady innych kultur
Klasa III
Materiał
nauczania
Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra i
celująca
UTOPIE I WIZJE
Wymarzone
krainy
tworzy własne hasło do rozdziału,
wyjaśnia znaczenie terminów:
utopia, racjonalizm, krytycyzm
tłumaczy pochodzenie terminu
utopia, omawia cechy świata
utopijnego,
przedstawia oświeceniowe
wizje idealnego
społeczeństwa, podaje
synonim wyrazu utopia,
układa zdania z wyrazem
utopia
wyjaśnia, jak dzięki
racjonalnemu myśleniu
ludzie oświecenia pragnęli
zbliżyć się do ideału
I.KrasickiNa
wyspie Nipu
Wolter W
krainie
Eldorado
opisuje wyspę Nipu ,
charakteryzuje relacje między
mieszkańcami krainy, do której
trafił bohater tekstu
określa narrację w utworze
i objaśnia, jaki efekt daje jej
zastosowanie
nazywa uczucia towarzyszące
przybyszowi na wyspie
interpretuje nazwisko Mikołaja
gromadzi argumenty
rozstrzygające, czy
mieszkańcy Nipu czują się
szczęśliwi
przedstawia wydarzenie, o
jakim jest mowa w tekście
Woltera
wyjaśnia, na czym polegały
gafy popełnione przez
bohaterów powiastki
tłumaczy, dlaczego szlachetne
krótko omawia postacie
Ignacego Krasickiego i
Woltera, rozpoznaje w
tekstach cechy utopii,
tłumaczy, co wizje wyspy
Nipu oraz krainy Eldorado
mówiąo rzeczywistości
współczesnej autorom,
krytykuje realia opisane w
powieści Ignacego
Krasickiego, podaje cechy
nazwisk znaczących,
odszukuje w słowniku języka
odnajduje w dostępnych
źródłach informacje na temat
położenia legendarnej Złotej
Krainy, porównuje obraz
rzeczywistego El Dorado z
opisem krainy zawartym w
Kandydzie Woltera, rozważa
kwestię, czy warto obalać
mity określa cel nawiązania
do motywu wyspy Utopii
dostrzega w wierszu
nawiązania biblijne
przyczyny
w Eldorado nie było sądów,
więzień, procesów i ludzie nie
popełniali przestępstw
kruszce i kamienie dla
mieszkańców Eldorado nie
miały wartości
uzasadnia, z czego wynikało
bogactwo krainy
polskiego wyjaśnienie słowa
Eldorado,redaguje hasło
encyklopedyczne dotyczące
krainy Eldorado,
wskazuje właściwości ustroju
Eldorado związane ze
światopoglądem oświecenia,
wykazuje, że przedstawiony
fragment jest częścią
powiastki filozoficznej
tłumaczy, w jakim celu
pewne sformułowania zostały
zapisane wielkimi literami,
uzasadnia, dlaczego utopia
zagraża wolności człowieka
przedstawia podobieństwa
między krainą opisaną przez
Woltera a wyspą Nipu z
powieści Ignacego
Krasickiego Mikołaja
Doświadczyńskiego
przypadki
W.Szymbors
kaUtopia
charakteryzuje wyspę opisaną w
wierszu
wyjaśnia znaczenie pojęcia
drzewa Słusznego Domysłu i
Zrozumienia, uzasadnia
bezludność wyspy
określa cel nawiązania do
motywu Utopii, dostrzega
nawiązania biblijne
tłumaczy zastosowanie
wybiórcze wielkich liter,
uzasadnia, dlaczego utopia
zagraża wolności człowieka
B.Pawlikows
kaJak
odnalazłam
El Dorado
wyjaśnia, kim byli
konkwistadorzy i dlaczego szukali
El Dorado
omawia postawę narratorki
wobec świata, nazywa jej
emocje, wyjaśnia motywy
działania
znajduje informacje na temat
Złotej Krainy, tłumaczy cel
przywołania postaci Alicji z
Krainy Czarów i Krzysztofa
Kolumba
rozważa kwestię, czy warto
obalać mity, porównuje obraz
rzeczywistego El Dorado z
opisem z ”Kandyda”
Woltera
Zdanie
złożone
omawia budowę zdań złożonych,
zna różnicę między zdaniami
złożonymi podrzędnie a
współrzędnie
wymienia rodzaje zdań
złożonych, przekształca dialog
na zdania złożone podrzędnie
układa wypowiedzenia z
imiesłowowym
równoważnikiem zdania,
sporządza wykresy zdań
złożonych i nazywa ich
rodzaje, układa zdania do
wykresów, poprawia błędy
składniowe
S.LemUszczę
śliwiacze O
utopii
negatywnej i
pozytywnej
J.Szacki
streszcza historię Felicji,
tłumaczy, dlaczego miasto zostało
zniszczone
rozważa, czy Trurlowi udało
się stworzyć społeczeństwo
idealne, uzasadnia, że tekst
jest s-f,
wyjaśnia pojęcie utopii
negatywnej i pozytywnej,
przedstawia sylwetkę S.Lema,
wskazuje w tekście cechy
antyutopii
interpretuje tytuł fragmentu,
redaguje notatkę nt. s-f w
Polsce, wskazuje pozytywne
i negatywne aspekty utopii
Wypowiedze
nie
wielokrotnie
złożone
omawia budowę wypowiedzenia
wielokrotnie złożonego,
rozpoznaje takie wypowiedzenia
układa wypowiedzenia
wielokrotnie złożone, stosuje
właściwą interpunkcję
przekształca zdanie
wielokrotnie złożone w zdania
podrzędne i nazywa ich
rodzaje
sporządza wykresy zdań
wielokrotnie złożonych i
określa typy zdań,
przeredagowuje tekst, by
wystąpiły różnego typu
zdania
Pierodella
Francesca
Idealne
miasto,
K.Sołoducha
Marzenia
urbanistów,
M.TulliMiast
o idealne
charakteryzuje koncepcje
idealnego miasta stworzone w
renesansie oraz XIX i XX wieku,
wyjaśnia termin urbanistyka i
stosuje go w zdaniu, wyjaśnia, w
jaki sposób współczesne miasta
zaspokajają różne potrzeby
mieszkańców
interpretuje słowa:
„Wyrastanie miasta pod
wieloma względami
przypomina wyrastanie
drzewa” wskazuje na
podstawie tekstu Magdaleny
Tulli cechy mieszkańców
różnych typów miast
wyjaśnia, na czym polegał
utopijny charakter koncepcji
idealnego miasta tworzonych
w różnych wiekach, tworzy
własną wizję idealnego miasta
wyraża własne zdanie na
temat koncepcji budowania
zamkniętych osiedli, ocenia
założenia współczesnej
architektury zawarte w
Karcie ateńskiej
BUNT
Epoka tworzy własne hasło do rozdziału,
wyjaśnia znaczenie terminów:
tłumaczy, czemu
przeciwstawiali się
omawia wyjątkową rolę
artysty
uzasadnia, że romantyczny
bunt stał się wyrazem
sprzeciwu romantyzm, bohater romantyczny,
konwencja artystyczna, bunt
romantycy, wymienia cechy
bohatera romantycznego
w życiu narodu, interpretuje
hasło: „Za wolność waszą i
naszą”
międzynarodowej
solidarności
Graffiti tłumaczy znaczenie pojęcia graffiti,
omawia pochodzenie tzw. sztuki
ulicy
podaje znane przykłady
polskiego graffiti z czasów II
wojny światowej
i stanu wojennego, wyjaśnia,
dlaczego graffiti jest
przejawem buntu
wypowiada się na temat
technik graffiti, uzasadnia,
dlaczego graffiti uznano za
rodzaj sztuki
ocenia sztukę graffiti na
wybranym przykładzie
A.Mickiewic
zOda do
młodości
wyjaśnia, kim jest osoba mówiąca
w wierszu i do kogo kieruje swoją
wypowiedź, odnajduje cechy
przypisane młodości oraz starości,
określa przyczyny buntu młodych,
interpretuje motyw lotu
występujący w utworze
omawia symbolikę góry i
dołu zawartą w tekście,
podaje cechy ody, wymienia
nawiązania do światopoglądu
romantycznego występujące
w wierszu, definiuje, czym
jest motto
podaje najczęstsze przyczyny
konfliktu pokoleń, wskazuje
w tekście nawiązania do
mitologii greckiej, znajduje w
wierszu przykłady kontrastu i
określa funkcję zastosowania
tego zabiegu
nazywa środki stylistyczne
podkreślające emocjonalny
charakter utworu, omawia
funkcję, jaką miało pełnić
zamieszczenie motta
z twórczości Friedricha
Schillera przy utworze
Adama Mickiewicz,
uzasadnia, że utwór jest odą
A.Mickiewic
zReduta
OrdonaH.Ver
netPolski
Prometeusz
omawia rolę tytułu oraz podtytułu,
tłumaczy, czym jest tytułowa
reduta, przedstawia osobę, która
opowiada o Ordonie, zapisuje w
punktach plan wydarzeń
przedstawionych w tekście,
charakteryzuje cara, ocenia
czyn Juliana Ordona,
porównuje obraz żołnierzy
polskich oraz carskich,
ukazuje uniwersalizm
przesłania utworu, wskazuje
krótko omawia postać Adama
Mickiewicza, ustala
przyczyny i rolę buntu
w dzisiejszym świecie
wyjaśnia, dlaczego Ordon
został postawiony przez
Adama Mickiewicza w
gronie świętych jako patron
szańców, wyraża opinię na
temat symboliki czarnego
wyjaśnia związek frazeologiczny
syzyfowa praca i stosuje go w
zdaniu
w wierszu nawiązanie do
Biblii, opisuje obraz
Horacego Verneta,
odpowiada, jaką funkcję pełni
tytuł płótna, odczytuje
alegoryczny sens dzieła
orła i bieli postaci na obrazie
W.Broniewsk
iBagnet na
broń
wskazuje adresata utworu,
odszukuje w utworze fragmenty
nawiązujące do sytuacji politycznej
w przededniu II wojny światowej,
nazywa uczucia wyrażone w
tekście, udowadnia, że tekst jest
przykładem liryki apelu
podaje cechy poezji
tyrtejskiej omawia rolę poety
w czasach zagrożenia
państwa wyjaśnia znaczenie
pojęć: obowiązek moralny,
mobilizacja, suwerenność,
niepodległość
krótko omawia postać
Władysława Broniewskiego,
określa, jaką funkcję pełnią w
tekście bezpośrednie zwroty
do adresata lirycznego
podaje znaczenie
zastosowania w wierszu zdań
wykrzyknikowych, wyjaśnia,
dlaczego w obliczu
zagrożenia należy odrzucić
kłótnie i spory, tłumaczy
przywołanie w wierszu
postaci generała
Cambronne’a
J.Kaczmarski
Mury
wyjaśnia, dlaczego Jacek
Kaczmarski jest nazywany bardem,
opisuje, kim są bohaterowie
utworu, omawia, jak autor
postrzega
w wierszu rolę poety i poezji
pisze notatkę, na czym polega
samotność śpiewaka,
przedstawia symbolikę
murów, krat, bata,
odpowiada, co się dzieje, gdy
zbiorowość odbiera utwór
artyście i przejmuje go dla
siebie, tłumaczy znaczenie
pojęcia: piosenka autorska
krótko omawia postać Jacka
Kaczmarskiego, prezentuje,
co było inspiracją dla poety
do stworzenia utworu Mury
ustala, dlaczego w ostatniej
strofie utworu mury wciąż
„rosną”, wyjaśnia, na czym
polega uniwersalizm wiersza,
podaje przykład buntu
społecznego
Budowa i
tworzenie
oddziela formanty od podstaw
słowotwórczych, konstruuje
wypisuje oboczności, tworzy
rodzinę wyrazów, wymienia
wyjaśnia znaczenie pojęć:
rdzeń, oboczność, podaje
definiuje termin wyrazy
złożone i podaje ich rodzaje,
wyrazów wyrazy pochodne, wskazuje w
wyrazach pochodnych przedrostki i
przyrostki
przykłady wyrazów
złożonych, rozróżnia złożenia
i zrosty, poprawnie zapisuje
przymiotniki złożone
znaczenia słowotwórcze
wskazanych wyrazów
redaguje opis krajobrazu
z wykorzystaniem
przymiotników złożonych
J.DukajPoko
nać Wrońca
opisuje miasto, w którym mają
miejsce przedstawione wydarzenia,
charakteryzuje grupę przeciwników
Wrońca
wyjaśnia, czego symbolem
jest szarość, a czego – żywe
kolory, tłumaczy, w jaki
sposób Wroniec utrzymuje
władzę nad miastem
gromadzi informacje na temat
stanu wojennego w Polsce,
wyjaśnia nazwy nawiązujące
do realiów z lat 1981–1983
określa funkcję powtórzeń
zastosowanych w tekście,
ustala rolę snu Adasia,
omawia, czego metaforą jest
Maszyna-Szarzyna
K.SiesickaPr
awdziwy
mężczyzna
potrafi
powiedzieć
„nie” Szkoła
pisania
własnego
tekstu
podaje przykłady młodzieżowego
buntu wobec świata,
charakteryzuje Marianę i ocenia
postawę dziewczyny wobec jej
rówieśników, przytacza tytuły
publikacji szczegółowo określające
reguły tworzenia różnego rodzaju
wypowiedzi
wymienia cechy powieści
społeczno-obyczajowej
dostrzegalne w tekście,
ukazuje możliwości, w jaki
sposób Mariana mogłaby
wpłynąć na postawę swoich
rówieśników, prezentuje
zasady redakcji tekstu przed
udostępnieniem go
czytelnikowi lub słuchaczowi
krótko omawia postać
Krystyny Siesickiej,
odszukuje w tekście różne
przejawy niezgody na świat,
podaje powody, z jakich
młodzi ludzie sięgają po
narkotyki przywołuje,
postacie literackie, które są
uważane za pierwszych
buntowników
przedstawia własne zdanie na
temat prawd życiowych,
które wpoili Marianie
rodzice, rozważa problem,
dlaczego tak trudno
„powiedzieć [...] »nie«, kiedy
wszyscy dookoła mówią
»tak«”, pisze rozprawkę, w
której przedstawia swoją
opinię na temat konieczności
mówienia wszystkiego
rodzicom
J.TuwimSłow tłumaczy znaczenie pojęć: wyjaśnia, czym są krótko omawia postać Juliana określa, co łączy wiersz
isieńB.Jasień
skiManifest w
sprawie
natychmiasto
wej
futuryzacji
życia
eksperyment językowy,
instrumentacja głoskowa,
aliteracja, onomatopeja, futuryzm,
podaje, od jakich słów pochodzą
neologizmy zawarte w tekście
Słowisień, określa nastrój wiersza
neologizmy
i w jakim celu się je tworzy,
wymienia najważniejsze
postulaty futurystów,
uczestniczy w dyskusji na
temat atrakcyjności życia w
świecie,
w którym „każdy może być
artystą”
Tuwima i Brunona
Jasieńskiego, analizuje
warstwę brzmieniową
wiersza Juliana Tuwima,
wskazuje w utworze
onomatopeje, aliteracje i
określa ich funkcje
Juliana Tuwima z
postulatami futurystów,
wskazuje cechy manifestu w
tekście Brunona
Jasieńskiego, przekłada tekst
utworu Juliana Tuwima na
tradycyjny język poetycki
Cz.MiłoszKtó
ry
skrzywdziłeś
G.GroszZaćm
ienie słońca
określa temat wiersza na podstawie
daty jego powstania, analizuje
formy czasowników
i zaimków w wierszu, za ich
pomocą wyjaśnia, do jakiego
rodzaju liryki można zaliczyć utwór
charakteryzuje podmiot
liryczny
i adresata wiersza, wymienia,
jakie winy zarzuca odbiorcy
tekstu osoba mówiąca
w utworze, pisze notatkę na
temat zadań poety
i poezji przedstawionych w
wierszu
krótko omawia postać
Czesława Miłosza,
interpretuje metaforę
gromada błaznów, ustala
funkcję zastosowanego
w wierszu czasu
teraźniejszego
tłumaczy, dlaczego słowa
poety będą gorszą karą niż
śmierć, wyjaśnia, dlaczego
fragment wiersza został
umieszczony na pomniku
Poległych Stoczniowców
1970 w Gdańsku, przytacza
argumenty uzasadniające, że
praca George’a Grosza
mogłaby ilustrować
WIĘKSZOŚĆ A MNIEJSZOŚCI
Pozytywiści
wobec kwestii
wykluczenia
A.AsnykJedn
tworzy własne hasło do rozdziału,
np. „Bądź użyteczny”, wymienia
elementy programu pozytywistów,
interpretuje głosowo utwór Adama
charakteryzuje postawy
wobec życia ludzi ukazanych
w wiersz, tłumaczy puentę
utworu, podaje sytuacje z
życia, które mogłyby
omawia kwestię walki
pozytywistów ze społecznym
wykluczeniem chłopów,
wypowiada się na temat
marginalnej pozycji kobiet
przedstawia problem
asymilacji Żydów w XIX-
wiecznej Polsce, krótko
opisuje postać Adama
Asnyka, wyjaśnia związek
i i drudzy Asnyka ilustrować refleksję zawartą
w tekście wyjaśnia znaczenie
pojęć: użyteczność społeczna,
wykluczenie, emancypacja,
asymilacja
w ówczesnym społeczeństwie
wiersza z zaborami i walką
narodowowyzwoleńczą
E.Orzeszkow
aDaj kwiatek
charakteryzuje bohaterkę utworu,
określa czas i miejsce wydarzeń
rozgrywanych w opowiadaniu,
podaje cytaty uzasadniające, kim są
adresaci tekstu, nazywa problem
poruszony przez autorkę utworu
wymienia przedstawione w
opowiadaniu przyczyny
społecznej izolacji Żydów,
uzasadnia, dlaczego Chaita to
osoba wykluczona
społecznie, przedstawia cel
zastosowania kontrastu w
opisie dwóch kobiet,
wskazuje podobieństwa
między Chaitą a Żydówką z
portretu Aleksandra
Gierymskiego Żydówka z
cytrynami
krótko omawia postać Elizy
Orzeszkowej, wyszukuje w
tekście sformułowania
odnoszące się do sytuacji
Żydów
w XIX-wiecznym
społeczeństwie polskim
przedstawia stosunek
narratora do kwestii
wykluczenia społecznego i
starych ludzi, wyjaśnia, w
jakim celu autorka posłużyła
się zabiegiem
indywidualizacji języka
wymienia narodowości
zamieszkujące ziemie polskie
od średniowiecza do
początku
XX wieku
Papusza
Przychodzę
do
wasJ.Ficowsk
iCyganie –
fakty i
legendy
określa adresata wiersza, wypisuje
w punktach pragnienia wyrażone w
utworze, prezentuje wartości, do
których zachęca Papusza
interpretuje słowa: „żebyście
czarnej nocy nie czynili w
biały dzień”, objaśnia, jaką
funkcję pełni
w tekście motyw namiotu,
omawia wskazane przez
Jerzego Ficowskiego
powody, dlaczego warto
poznawać dzieje i kulturę
krótko omawia postać
Papuszy, gromadzi
informacje na temat historii,
pochodzenia i obyczajów
Romów , tłumaczy, do
jakiego stereotypu Cyganów
odwołuje się autorka
wyjaśnia znaczenia pojęć:
tabor, grupa etniczna,
tolerancja, krótko omawia
postać Jerzego Ficowskiego,
podaje, jakie zmiany
w kontaktach Romów z
resztą społeczeństwa
polskiego nastąpiły w
ostatnich dziesięcioleciach,
Romów, uzasadnia, na czym
– według autora – polega
racjonalne i równocześnie
krytyczne spojrzenie na
„naszych smagłych
opisuje obraz Henryka
Siemiradzkiego Cyganka
Przedrostki i
przyrostki
sprawiające
kłopoty
rozpoznaje wyrazy, w których
występują przedrostki i przyrostki
zapisuje wyrazy pokrewne
zawierające przedrostki
uzupełnia tekst wyrazami
pochodnymi zawierającymi
przyrostki omawia zasady
pisowni przedrostków i
przyrostków
opisuje ciekawe zdarzenie,
stosując wyrazy z
przedrostkami
i przyrostkami
Czarny Polak
w białej
PolsceM.Jagi
ełłoWiększoś
ć -
mniejszość
tłumaczy znaczenie terminów:
rasizm, dyskryminacja,
nacjonalizmuprzedzenie,
mniejszość narodowa, wyjaśnia,
dlaczego Brian Scott ma prawo
czuć się Polakiem
pisze biogram Briana Scotta,
uzasadnia, dlaczego bohater
wywiadu twierdzi, że może
być jak papierek lakmusowy,
podaje przyczyny konfliktów
między większością a
mniejszością, wypowiada się,
w jaki sposób państwo może
pomagać zamieszkującym je
mniejszościom
w podtrzymywaniu ich
tożsamości narodowej
wymienia przedstawicieli
innych narodów niż polski
zamieszkujących nasz kraj,
redaguje pytania do wywiadu,
uczestniczy w dyskusji na
temat, w jaki sposób można
zmniejszyć uprzedzenia
wobec przedstawicieli innych
nacji występującychw Polsce
projektuje reklamę społeczną
propagującą otwartość i
omawia, jak młodzi ludzie
mogą przyczynić się do
zaniku stereotypów i
uprzedzeń tolerancję
Czym jest
manipulacja i
agresja
wyjaśnia, czym jest manipulacja
językowa, wymienia sposoby
manipulacji, tłumaczy, kiedy mamy
omawia różnicę między
manipulacją językową a
perswazją, przedstawia
podaje synonimy wyrazów
manipulacja, perswazja,
omawia chwyty stosowane
opisuje, na czym polega
manipulacja językowa w
podanych tekstach,
językowa do czynienia z manipulacją
zjawisko agresji językowej w reklamach
przedstawia przyczyny
brutalizacji języka
publicznego, pisze rozprawkę
na wskazany temat
Szkoła
pisania CV,
list
motywacyjny
wyjaśnia terminy: CV, list
motywacyjny, omawia graficzne
rozmieszczenie poszczególnych
części CV i listu motywacyjnego
wymienia elementy
konstrukcyjne dokumentów
stosowanych w procesie
rekrutacji
gromadzi słownictwo
przydatne do opisu
umiejętności, zalet i cech
charakteryzujących
potencjalnego kandydata na
dane stanowisko
redaguje własne CV i list
motywacyjny
J.Twardowsk
iDo moich
uczniów
określa cechy osoby mówiącej
w wierszu, nazywa uczucia, które
wyraża podmiot liryczny w
stosunku do swoich uczniów,
określa funkcję wyrazów
nacechowanych emocjonalnie
dostrzega w wierszu kontekst
biograficzny, ocenia sposób
traktowania dzieci przez
księdza Jana Twardowskiego,
podaje, jaką formę
wypowiedzi przypomina
utwór księdza Jana
Twardowskiego i określa, w
jakim celu poeta zastosował
ten zabieg
krótko omawia postać księdza
Jana Twardowskiego,
wyjaśnia, dlaczego ludziom
niepełnosprawnym umysłowo
grozi wykluczenie społeczne
omawia związek między
przypowieścią o robotnikach
z winnicy a tematem wiersza,
tłumaczy, dlaczego, gdy
zabrakło opisanych w tekście
dzieci, podmiot liryczny
uważa, że „nie ma żyć dla
kogo”
E.Przybylska
Nowy
lokatorM.Fer
gusonMężczy
przedstawia rzeczywistość ukazaną
w tekście Ewy Przybylskiej,
charakteryzuje bohaterów i relacje
między nimi, ocenia zachowanie
wyjaśnia termin eufemizm,
wskazuje grupy współcześnie
najbardziej narażone na
wykluczenie społeczne,
wskazuje przykłady
eufemizmów w tekście Ewy
Przybylskiej, podaje
najczęstsze przyczyny
bierze udział w dyskusji na
temat sytuacji dzieci oraz
osób
w podeszłym wieku, określa
zna z laską Pani w kapeluszu wobec ojca
opisuje obraz Maxa
Fergusona Mężczyzna z laską
i skutki wykluczenia
społecznego
funkcję kontrastu
zastosowanego w dziele
malarskim
Reklama
Cechy
tekstów
reklamowych
tłumaczy, czym jest reklama i do
czego się ją wykorzystuje, omawia,
od kiedy stosuje się
w handlu tę formę zachęty do
zakupu określonych towarów,
uzasadnia, dlaczego reklama ma
tylu zwolenników, co
przeciwników
omawia cechy językowe
przekazów reklamowych,
wyjaśnia, czym jest slogan, i
jaką pełni funkcję w
reklamie, przedstawia różnice
między reklamą komercyjną a
społeczną, tłumaczy
znaczenie terminów:
copywriter, dżingiel, spot,
spam,
wymienia środki przekazu
wykorzystywane w
reklamach
wyjaśnia, jakie funkcje pełnią
treści przekazywane przez
reklamę, podaje cechy języka
reklamy, przedstawia
przykłady kampanii
reklamowych o charakterze
niekomercyjnym
wskazuje w sloganach
przekształcone związki
frazeologiczne, uzasadnia,
dlaczego twórcy haseł
reklamowych odwołują się
do znanych powiedzeń
i frazeologizmów, opisuje
warstwy reklamy, tworzy
własny projekt reklamy
społecznej
ARTYSTA
Artysta,
dandys,
cyganT.Boy-
Żeleński O
bohemie
tworzy własne hasło rozdziału,
przedstawia obraz młodopolskiego
artysty
tłumaczy znaczenie pojęć:
cyganeria, bohema, filister,
dandyzm, dandys
• podaje określenia opisujące
życie kulturalne Krakowa na
wyjaśnia, dlaczego artysta
w epoce Młodej Polski
przestał być przywódcą
duchowym narodu, podaje
cechy dandyzmu
określa charakter twórców
zaliczanych do cyganerii,
krótko omawia postać
Tadeusza Boya-Żeleńskiego,
pisze notatkę na temat, w jaki
sposób młodopolska
przełomie XIX i XX wieku cyganeria przeobraziła Kra
K.Przerwa –
TetmajerEvvi
val’arte!
określa stosunek podmiotu
lirycznego do życia i sztuki,
nazywa uczucia osoby mówiącej
w wierszu
wymienia na podstawie
utworu wartości cenione
przez XIX-wieczne
społeczeństwo oraz artystów,
przytacza określenia, jakimi
artyści charakteryzują
samych siebie, podaje, które
cechy tekstu pozwalają uznać
wiersz za manifest
krótko omawia postać
Kazimierza Przerwy-
Tetmajera, wypisuje
przykłady reakcji człowieka
na odrzucenie, wskazuje
środki językowe nadające
utworowi emocjonalny
charakter
wyjaśnia, z czego brało się
poczucie bezsensu i wiara w
siłę sztuki, przedstawia
mocne i słabe strony postawy
artystów końca XIX wieku
S.
Wyspiański
Bóg Ojciec –
Stań
się!L.Długos
zPrzy
franciszkańsk
iej sieni
ogląda witraż Stanisława
Wyspiańskiego i opisuje wrażenia,
jakie wywołuje w nim dzieło,
wymienia elementy witrażu, które
potwierdzają stwórczą moc Boga,
wskazuje epitety, którymi osoba
mówiąca określa Boga
opisuje funkcję, jaką pełnią
kolory wykorzystane w
dziele, odpowiada, co dla
podmiotu lirycznego wiersza
jest cudem świata, wyjaśnia,
w jaki sposób w utworze
świat ludzi został
przeciwstawiony przyrodzie
krótko omawia postać
Stanisława Wyspiańskiego
oraz Leszka Długosza ,
przedstawia, w jaki sposób na
przestrzeni wieków
ukazywano
w sztuce Boga
dostrzega różnicę między
wizerunkiem Stwórcy w
chwili stworzenia na witrażu
a w Biblii, uczestniczy w
dyskusji na temat, które z
dzieł są trwalsze – człowieka
czy przyrody, porównuje
własne zdanie
z opinią badacza
J.TuwimSito
wieE.Lipska
Mogę
wymienia, jakimi zmysłami osoba
mówiąca w tekście Juliana Tuwima
odbiera świat, tłumaczy, czym
różni się postrzeganie dziecka od
wskazuje w wierszu Sitowie
dwie części tematyczne i
nadaje im tytuły, nazywa
uczucia podmiotu lirycznego
krótko omawia postać Juliana
Tuwima, interpretuje tytuł
wiersza Sitowie, wyjaśnia,
dlaczego tworzenie wierszy
wyjaśnia znaczenie tytułu
wiersza Ewy Lipskiej i jego
związek z treścią tekstu,
bierze udział w dyskusji na
widzenia rzeczywistości przez
człowieka dorosłego
i określa ich przyczyny,
opisuje świat, który został
stworzony w wierszu Ewy
Lipskiej, tłumaczy na
podstawie utworu Mogę, co
daje człowiekowi wyobraźnia
jest mozolnym i trudnym
procesem dla poety,
uzasadnia, co oznacza
„zwyczajne oglądanie”
świata,
o którym wspomina się w
wierszu Juliana Tuwima
temat
zagrożenia, jakie może
stanowić dla ludzi
wyobraźnia
W.HejnoLalk
i i
ludzieJ.Mydl
arska –
Kowal
Projekty lalek
rozpoznaje rodzaje lalek,
uzasadnia, czym było dla Piotra
lalkarstwo, wyjaśnia, w jaki sposób
bohater starał się pomagać ludziom,
wymienia utwory literacki
i filmowe, w których ważną rolę
odgrywa lalka
wyjaśnia, dlaczego ludzie
mogą się zmieniać pod
wpływem przedstawienia
teatru lalek, tłumaczy
znaczenie pojęć: animator,
fascynacja, opisuje wybraną
lalkę zaprojektowaną przez
Jadwigę Mydlarską-Kowal
zapisuje przykłady skojarzeń,
jakie wywołuje porównanie
kogoś do lalki, podaje
przykłady postaci,
o których można powiedzieć,
że wykonują swój zawód
w poczuciu misji
zbiera argumenty
potwierdzające stanowisko,
że praca może stać się pasją
człowieka, pisze streszczenie
dzieła literackiego lub
filmowego, którego
bohaterem jest lalka,
projektuje własną lalkę do
teatru kukiełkowego
M.Willmann
AutoportretJ.
MalczewskiA
utoportret z
hiacyntemF.B
aconAutoport
określa atmosferę obrazów,
odpowiada, co na dziełach
sugeruje, że są to portrety artystów,
ustala, jaką porę roku przedstawia
dzieło Jacka Malczewskiego,
opisuje obraz Francisa Bacona
wyjaśnia, jakie elementy
obrazów Jacka
Malczewskiego i Francisa
Bacona mogą pełnić funkcje
symboli i co one oznaczają,
wyjaśnia, na czym polega
wymienia elementy obrazów
wskazujące na epokę, w
jakiej one powstały,
porównuje autoportrety
Michaela Willmanna i Jacka
Malczewskiego i wskazuje
wyjaśnia, w jaki sposób
Francis Bacon ukazał na
płótnie ironiczny stosunek do
samego siebie, wypowiada
się, czy dzieło
współczesnego artysty jest
retM.Michało
wskaAutobio
grafia?
szczególny charakter
autoportretu fotograficznego
różnice w ujęciu tematów
zgodne z historyczną
konwencją, w jakiej malarze
tworzyli swoje autoportrety
Film
animowany
tłumaczy, czym jest animacja,
wymienia najpopularniejsze
techniki animacji
wyjaśnia wkład Polaka,
Władysława Starewicza, w
rozwój filmu animowanego,
przytacza nazwiska twórców
należących do polskiej szkoły
animacji
omawia, dla kogo pierwotnie
były przeznaczone filmy
animowane, a jak jest obecnie
podaje nazwy
najsłynniejszych wytwórni
animacji w Polsce, zapisuje
przykłady ulubionych filmów
rysunkowych
SZTUKA I ŻYCIE
Współczesne
poszukiwania
szczęścia i
harmonii
tworzy własne hasło do rozdziału
wyjaśnia, jaką funkcję
społeczną pełnią psycholog i
socjolog
ocenia rolę tradycji
w kształtowaniu poczucia
tożsamości narodowej
wyjaśnia, dlaczego
współczesność zaciera
granicę między tym, co
wartościowe,
a tym, co bezużyteczne
J.Harasymow
iczOgród
zaniedbany
wskazuje w wierszu przykłady
antropomorfizacji i ustala, jaką
funkcję pełni zastosowany środek
artystyczny, określa typ liryki dla
każdej z trzech części wiersza
odpowiada, do czego podmiot
liryczny porównał sztukę
uprawiania ogrodu, tłumaczy
przewrotność zamieszczonej
przy utworze dedykacji,
uzasadnia, dlaczego poeta
uczynił z ogrodu metaforę
życia
krótko przedstawia postać
Jerzego Harasymowicza,
podaje przykłady utworów
literackich i filmowych,
w których pojawia się motyw
ogrodu
wypowiada się na temat, czy
brak uporządkowania
rzeczywistości jest jej wadą,
czy zaletą, wyjaśnia, na czym
polega zabieg
antropomorfizacji
E.LipskaDykt
ando
wskazuje w wierszu odwołania do
zasad gramatycznych
i ortograficznych, wyjaśnia
znaczenie zawartych
w utworze metafor, np. „umrzeć
ortograficznie”
zapisuje w punktach
instrukcję życia na podstawie
wiersza i ocenia
zaproponowane reguły,
wyjaśnia, na czym polega
samokontrola prezentowana
przez podmiot liryczny
uzasadnia, dzięki czemu
poetka uzyskała efekt ironii,
udowadnia, że utwór można
odczytać jako wyraz
niezgody na rzeczywistość
PRL-u
uczestniczy w dyskusji na
temat Czy postępowanie pod
dyktando jest dobre, czy złe?
M.Wańkowic
z Od liter do
literatury
opisuje bohaterów tekstu, ustala,
kim jest narrator omawianych
fragmentów, wyjaśnia, jaką rolę w
życiu postaci odgrywa literatura
osądza próbę
zadośćuczynienia
w związku ze zgubieniem
butów, omawia, czego
dotyczył problem
przedstawiony w tekście i jak
został rozwiązany, ocenia
metodę wychowawczą
zastosowaną przez rodzica
krótko omawia postać
Melchiora Wańkowicza,
wyjaśnia, dlaczego wspólne
czytanie literatury integruje
rodzinę i wspiera rozwój pasji
czytelniczych
wypisuje neologizmy zawarte
w tekście i podaje ich
znaczenie, charakteryzuje
język narracji, tłumaczy
znaczenie sformułowań:
posiłek dantejski, staranie
syzyfowe, płacz
i zgrzytanie zębów i podaje,
skąd pochodzą te wyrażenia
J.Szczepkows
ka
Niepełnospra
wny
wyjaśnia znaczenie terminu:
niepełnosprawny, redaguje plan
opowiadania, określa typ narracji w
tekście, opisuje „Spinozę” jako
chłopca
i dorosłego mężczyznę
charakteryzuje chłopców
przedstawionych w tekście,
ustala, do którego z
bohaterów odnosi się tytuł
opowiadania uzasadnia
nadanie przezwiska
„Spinoza” jednemu z
bohaterów opowiadania
krótko omawia postać Joanny
Szczepkowskiej, wypisuje
przykłady barier, jakie osoby
niepełnosprawne napotykają
na co dzień
wypowiada się na temat, od
czego zależy postawa
człowieka wobec życia – od
niego samego, czy od
środowiska, w którym
dorasta, uzasadnia, dlaczego
tytuł opowiadania może
odnosić się do młodszego
syna „Spinozy”
J.Clarkson
Chcesz dać
dziecku na
imię Noe lub
Cola?
wymienia cechy felietonu, wyraża
własne zdanie na temat
stwierdzenia, że nadawanie imienia
to nadawanie charakteru
wskazuje powody nazywania
dzieci oryginalnymi,
nietradycyjnymi imionami
krótko omawia postać
Jeremy’ego Clarksona
wyszukuje w prasie
przykłady felietonów,
wykazuje, że omawiany tekst
jest felietonem
S.Chwin Kaj
i nieczułe
serce
ustala, kim jest narrator tekstu
wskazuje fragment będący
streszczeniem baśni o Królowej
Śniegu i określa jego funkcję w
tekście, charakteryzuje bohaterów
baśni, ocenia zachowanie Kaja
porównuje sposób
traktowania Kaja przez Gerdę
i Królową Śniegu, gromadzi
argumenty
i kontrargumenty odnoszące
się do tezy, że „nieczułe serce
pomaga żyć”
krótko omawia postać Stefana
Chwina, wskazuje problemy
zawartew baśni o Królowej
śniegu, które w tekście
Stefana Chwina są
interpretowane w nowy
sposób, wyjaśnia pojęcie
narcyzm
redaguje rozprawkę, w której
ustosunkowuje się do
stwierdzenia, że analizowana
baśń mówi o relacjach
między kobietą a mężczyzną,
przedstawia własną
interpretację wybranej baśni
Zróżnicowani
e słownictwa
omawia zróżnicowanie słownictwa
w języku polskim, tłumaczy
znaczenie terminów: neologizm,
archaizm, synonim, antonim, wyraz
wieloznaczny, homonim,
wulgaryzm, eufemizm
wyjaśnia przyczyny zmian
zachodzących w języku
polskim, wyjaśnia, że
wulgaryzmy naruszają normy
społeczne, dopasowuje
słownictwo do stylu
wypowiedzi
przeredagowuje wypowiedzi,
stosując synonimy, odnajduje
w zdaniach homonimy i
podaje ich inne znaczenia
odgaduje wyrazy
zastępowane przez
żartobliwe eufemizmy, pisze
charakterystykę wybranej
postaci literackiej,
korzystając ze
zróżnicowanego słownictwa,
wskazuje archaizmy
i neologizmy w podanych
tekstach, tłumaczy ich
znaczenie
M.Ehrmann
Dezyderata
wyjaśnia znaczenie pojęcia:
dezyderata, podaje określenia
opisujące osobę mówiącą w
wierszu, formułuje na podstawie
tekstu wskazówki dotyczące
przemijania, pracy, uczuć, wiary
wskazuje w tekście rady oraz
przestrogi dla człowieka,
uzasadnia, które z mądrości
zawartych w utworze mają
kluczowe znaczenie dla
sztuki życia
omawia formy czasownika
dominujące w tekście,
zapisuje w punktach
spostrzeżenia, na czym
polega budowanie dobrych
relacji
z ludźmi
rozważa na podstawie
wiersza oraz własnych
doświadczeń problem, co to
znaczy „być sobą”
Sztuka i
media
Fotografia
tłumaczy, czym jest fotografia,
przedstawia, jak rozwijała się
sztuka fotografii na przestrzeni lat
omawia, czemu pierwotnie
służyło wykonywanie zdjęć,
przedstawia stosunek
twórców fotografii
artystycznej do uprawianej
przez nich sztuki
wyjaśnia znaczenie pojęcia
dagoretyp
określa, z czym wiązał się
postęp w sztuce robienia
zdjęć
w XX wieku, wymienia
cechy fotoreportażu
Ernest
Hemingway
Na błękitnej
wodzie
Stary
człowiek
i morze
określa główny problem utworu,
nazywa cechy bohatera tekstu
redaguje argumenty popierające
oraz negujące decyzję Santiago o
wypłynięciu w morze
wyjaśnia, co symbolizuje lew,
podaje dowody świadczące o tym,
że losy Santiago obrazują tragizm
ludzkiego życia
przedstawia różnice między
szkicem
a rozwinięciem historii
rybaka
w opowiadaniu
nazywa wartości, którymi
kierował się w życiu stary
rybak, wyjaśnia sens dewizy
życiowej Santiago, tłumaczy
znaczenie pojęć: fatum, pech,
los, tłumaczy sens snu
wskazuje w opowiadaniu
cechy charakterystyki
pośredniej
i omawia jej funkcję
wymienia pobudki i uczucia,
które kierują działaniami
bohatera, określa negatywne
konsekwencje decyzji
Santiago, uzasadnia, dlaczego
postać Santiago może być
symbolem człowieka, który
wskazuje w tekście cechy
szkicu
tworzy piramidę wartości
starego rybaka, uzasadnia, że
dewiza życiowa Santiago ma
charakter uniwersalny,
omawia funkcję snu o lwach
w życiu Santiago
rybaka zmaga się
z przeciwnościami losu
Molier
Skapiec
wymienia bohaterów komedii,
wskazuje wątki składające się na
akcję Skąpca, przedstawia
problematykę lektury, określa cel
życia Harpagona, podaje przykłady
ilustrujące skąpstwo bohatera,
charakteryzuje postać ojca, podaje
przykłady komizmu z lektury,
ocenia Harpagona w kontekście
rozmowy lichwiarza z synem, który
marzy o śmierci ojca, przedstawia
komizm i dramat sytuacji, w jakiej
znalazł się bohater,proponuje
własny tytuł komedii Moliera
wyjaśnia tytuł utworu,
omawia cechy dramatu jako
rodzaju literackiego, podaje
cechy komedii jako gatunku
literackiego, przedstawia
stosunek rodziny do
Harpagona, stosuje w
wypowiedzi wyrazy
bliskoznaczne: skąpiec,
dusigrosz, sknera, wyjaśnia,
że Skąpiec jest komedią
charakterów, redaguje hasła
charakteryzujące
najważniejsze postacie
utworu, ocenia, jaką funkcję
pełni zakończenie sztuki
przedstawia informacje o
autorze, krótko opisuje
bohaterów tekstu, wskazuje
elementy przebiegu akcji w
komedii, omawia, na czym
polega tragizm w relacjach
Harpagona z dziećmi,
tłumaczy, dlaczego bliscy
zdecydowali się stosować
wobec ojca manipulację,
wskazuje elementy komiczne
w postaci Harpagona i w jego
charakterze, uzasadnia,
dlaczego życie bliskich
starego skąpca stało się grą
opartą na podstępach,
kłamstwach i intrygach
uzasadnia, że Skąpiec jest
przykładem dramatu,
wyjaśnia przesłanie utworu,
wyjaśnia, z czego wynika
cierpienie rodziny
Harpagona, uzasadnia,
dlaczego skąpstwo może
prowadzić do nieszczęścia,
formułuje argumenty
uzasadniające tezę, że
Skąpiec Moliera to utwór
śmieszny
i smutny jednocześnie,
uzasadnia, dlaczego utwór
ma charakter psychologiczny,
omawia wpływ twórczości
Moliera na rozwój komedii
jako gatunku literackiego
S.Żeromski
Syzyfowe
prace
wyjaśnia, że akcja powieści toczy
się w regionie świętokrzyskim
w XIX w., wskazuje w powieści
wątki autobiograficzne ,
formułuje notatkę
biograficzną
o Stefanie Żeromskim,
przedstawia zagadnienia,
podaje nazwy
odpowiedników
rzeczywistych miejsc
opisanych w lekturze
przedstawia sylwetki
kolegów Stefana
Żeromskiego –
pierwowzorów bohaterów
przedstawia postać Tomka
Waleckiego, charakteryzuje
chłopca
w kontekście zachowania na lekcji,
przedstawia tło historyczne
powieści, podaje przykłady działań
rusyfikacyjnych
przedstawia postać Marcina
Borowicza, zapisuje w punktach
najważniejsze wydarzenia z życia
bohatera
przedstawia postać Andrzeja
Radka, omawia środowisko, w
jakim wychował się chłopiec
przedstawia postać Bernarda
Zygiera, określa cechy charakteru
chłopca
którymi, wskazuje elementy
manipulacji w wykładzie
nauczyciela Kostriulewa,
wyjaśnia znaczenie pojęcia:
noc apuchtinowska, określa
cel działania rusyfikatorów,
omawia sytuacje przełomowe
dla Marcina, charakteryzuje
chłopca, podaje przykłady z
życia bohatera świadczące o
jego odwadze, uporze i
konsekwencji w dążeniu do
celu, nazywa uczucia, jakie
wywołała recytacja utworu
Adama Mickiewicza wśród
osób zebranych w klasie,
wyjaśnia sens tytułu powieści
określa cel manipulacji ze
strony nauczyciela, wyjaśnia,
dlaczego pozostali uczniowie
w klasie nie poparli Tomka,
tłumaczy, kim był Aleksander
Apuchtin i jak jego
postępowanie wpłynęło na
nasilenie rusyfikacji
szkolnictwa w latach 1879–
1897
podaje przykłady
charakterystyczne dla okresu
dorastania, wyjaśnia sens
słów Nauka jest jak
niezmierne morze, im więcej
pijesz, tym bardziej jesteś
spragniony, przytacza cytaty
ukazujące dojrzałość
młodego człowieka,
przedstawia rolę bohatera
powieści w integrowaniu
młodzieży w Klerykowie,
omawia cechy dobrego
patrioty na przykładzie
postaci Bernarda Zygiera
powieści, ocenia zachowanie
Marcina Borowicza i
wskazuje przyczyny
postępowania chłopca na
zajęciach lekcyjnych,
wyjaśnia, czemu służył
system policyjnego nadzoru
nad uczniami, analizuje
proces osiągania
niezależności emocjonalnej
i kształtowania tożsamości
narodowej przez bohatera
powieści, redaguje pytania do
wywiadu z bohaterem
powieści, uzasadnia,
dlaczego uczniowie nie
poddali się rusyfikacji
G.Orwell
Folwark
omawia podstawowe elementy streszcza powieść, wskazując
wydarzenia, które mają
odszukuje fragmenty
zawierające informacje na
wyjaśnia, jakie ludzkie
postawy prezentują
zwierzęcy świata przedstawionego w utworze,
wymienia bohaterów tekstu
i krótko ich przedstawia, uzupełnia
mapę myśli związaną ze słowem
rewolucja, omawia trzy pokolenia
rewolucjonistów przedstawionych
w powieści, analizuje zachowania i
uczucia zwierząt, tłumaczy, jaka
przemiana dokonała się wśród
świń, , przedstawia najważniejsze
etapy przekształcania się republiki
zwierzęcej w państwo totalitarne,
wyjaśnia znaczenie pojęć
manipulacja, propaganda,
wskazuje propagandę i manipulację
jako narzędzia systemu
totalitarnego panującego na
folwarku, charakteryzuje postać
Squealerai omawia jego funkcję w
świecie zwierząt
szczególne znaczenie dla
przebiegu fabuły utworu,
określa, jak przebiegała
rewolucja na folwarku i jaki
efekt przyniosła, analizuje
postępowanie świń,
opisuje reakcje zwierząt na
wprowadzone zmiany,
odczytuje dosłowną
i metaforyczną warstwę
przypowieści, wyjaśnia
znaczenie pojęć: przypowieść,
parabola,przytacza
przemówienie bohatera
i wskazuje wykorzystane
przez mówcę zabiegi
perswazyjne, określa techniki
manipulacyjne stosowane w
folwarku w celu zastraszenia
zwierząt
temat wyglądu
i cech charakteru głównych
postaci, charakteryzuje
Napoleona i Snowballa,
przedstawia korzyści i straty,
jakich doświadczyli
mieszkańcy folwarku w
wyniku rewolucji, wyjaśnia
znaczenie nowego
przykazania, tłumaczy
alegoryczne znaczenie
bohaterów zwierzęcych,
uzasadnia, że Folwark
zwierzęcy jest przypowieścią,
wypisuje zwroty
charakterystyczne
dla języka propagandy
poszczególne
zwierzęta, dostrzega alegorie
w sposobie prezentacji
bohaterów, bierze udział w
dyskusji na temat tego, czy
zwierzęta postąpiły słusznie,
przeprowadzając rewolucję,
charakteryzuje społeczeństwo
w państwie totalitarnym na
podstawie powieści George’a
Orwella, podaje cechy
paraboli
(przypowieści),wskazuje
cechy języka propagandy,
omawia językowe
mechanizmy
manipulowania
świadomością
ludzi i kreowania
rzeczywistości
ODEJŚCIA I POWROTY
Odejścia i
powroty
Rozpoznaje w tekście metaforę
drogi jako życia pełnego zmagań;
Wyjaśnia znaczenie
terminów: klasyczny,
klasycystyczny, antyk.
Objaśnia, dlaczego ludzi
nazywa się „wygnańcami
Ewy”.
Właściwie stosuje termin:
neoklasycyzm, wskazuje w
tekstach kultury cechy stylu
klasycznego.
Homer: „ U
Kalipso”
Opisuje sytuację, w której znalazł
się bohater; opowiada, co było
przyczyną wyjazdu Odyseusza z
Itaki; wymienia cechy eposu.
Wyjaśnia przyczyny
ingerencji bogów w los
Odyseusza; nazywa uczucia i
emocje bohatera; wypisuje
epitety określające Odysa,
Kalipso i Penelopę;
Wskazuje powody, dla
których ludzie opuszczają
dom rodzinny;
Stosuje w wypowiedzi wyraz
„dom” w znaczeniu: gniazdo
rodzinne i ojczyzna;
gromadzi informacje na
temat innych niezwykłych
zdarzeń, mających miejsce w
czasie powrotu O. do domu.
M. Atwood:
„Powrót
Odyseusza”
Charakteryzuje Penelopę; wypisuje
cechy Odyseusza wynikające z
mitu oraz te ze współczesnej wersji
tekstu; stosuje w wypowiedzi
przysłowie: „Niedaleko pada jabłko
od jabłoni”.
Opisuje uczucia kobiety
opowiadającej historię;
wyjaśnia, na czym polega
reinterpretacja tekstu kultury.
Tłumaczy, czemu służy
reinterpretacja mitu; podaje
przykłady współczesnych
powieści i filmów
wykorzystujących klasyczne
postacie i wątki,
Redaguje opis sytuacji z
elementem opisu przeżyć.
K. Kawafis:
„Itaka”
Określa temat wiersza; wskazuje
osobę mówiącą w tekście; wyjaśnia
sens zwrotu: ”Podróże kształcą”.
Tłumaczy, jaką funkcję w
utworze pełni odwołanie do
historii Odysa; ustala, co w
wierszu symbolizuje podróż,
Itaka oraz postać Odysa; na
podst. utworu układa listę
wskazówek dla
Wyjaśnia, jak wędrówka
może wpłynąć na człowieka.
Objaśnia pojęcia aluzji
literackiej; wypowiada się nt.
intencji nadawcy.
podróżujących.
Krytyczny
odbiór
komunikatów
Wyjaśnia, że kontekst historyczny,
literacki i biograficzny jest ważny
dla pełnego zrozumienia
komunikatu.
Podaje właściwe argumenty
na potwierdzenie swego
stanowiska.
Uzasadnia, dlaczego
umiejętność określenia
intencji autora tekstu jest
ważna dla czytelnika.
Wykazuje umiejętność
krytycznego odbioru tekstów.
Wypowiedź
argumentacyj
na
Rozpoznaje tezę w tekście
argumentacyjnym; wskazuje
argumenty w przykładowej
wypowiedzi.
Formułuje argumenty do
debaty; korzysta ze słownika
synonimów.
Tworzy rozprawkę na podany
temat.
Rozróżnia w tekście i w
wypowiedzi ustnej chwyty
argumentacyjne i je nazywa.
Przypowieść
o synu
marnotrawny
m
Podaje definicję paraboli
(przypowieści); opowiada dzieje
syna marnotrawnego; nazywa
cechy bohatera; gromadzi
argumenty do dyskusji: dlaczego
synem marnotrawnym może być
każdy człowiek.
Wyjaśnia metaforyczny sens
przypowieści; opisuje obrazy
Rembrandta i Boscha.
Wypowiada się, w jaki
sposób można zdobyć
mądrość życiową; omawia
postępowanie bohaterów i
ocenia ich zachowanie;
wyjaśnia, dlaczego
umiejętność przebaczania jest
trudną sztuką.
Wskazuje cechy paraboli
widoczne w biblijnej historii;
przekształca wybrany fragm.
W scenę dramatu,
wprowadza didaskalia.
A. Camus:
„Uczyć się
dalej”
Układa ramowy plan wydarzeń;
charakteryzuje środowisko
bohatera; wymienia cechy babci
Jacques’a; uzasadnia decyzję
bohaterki.
Pisze charakterystykę
nauczyciela.
Podaje cechy autorytetu;
wymienia powody, dla
których warto kontynuować
naukę.
Redaguje opis przeżyć
bohatera; wypowiada się na
temat możliwości rozwoju
uczniów z małych
miejscowości.
M.
Białoszewski
: „Po
Określa, kim jest narrator tekstu;
tłumaczy, co to jest komiks;
wskazuje w tekście cechy
Określa rolę języka
potocznego, równoważników
zdań i krótkich zdań w
Wykazuje, czemu służy w
tekście pominięcie obrazów
walk powstańczych; stosuje
Wypisuje z tekstu
neologizmy i wyjaśnia, w
jaki sposób zostały
kapitulacji
Warszawy”
pamiętnika. tekście. właściwe zasady pisowni
nazw wydarzeń
historycznych.
utworzone.
Różne
odmiany
polszczyzny
Rozróżnia odmiany polszczyzny;
rozpoznaje wypowiedzi należące
do oficjalnej i nieoficjalnej
odmiany języka.
Określa, czym jest norma
językowa wzorcowa i
użytkowa.
Tłumaczy znaczenie słowa:
uzus.
Przedstawia zasadę
stosowania zaimków: tę, tą.
R.
Kapuściński:
„Nie będzie
raju”
Wyjaśnia znaczenie wyrazów:
uchodźca, emigracja; opowiada o
sytuacji przedstawionej w tekście;
wskazuje cechy reportażu.
Wskazuje celowość użycia
języka potocznego; wyjaśnia
uniwersalizm sytuacji
ukazanej w tekście.
Wymienia cechy reportażu;
tłumaczy co znaczą słowa:
„Przed wojną we wsiach
istniała równowaga
nienawiści”; określa funkcję
pytań.
Pisze notatkę nt. warunków
życia współczesnych
uchodźców wojennych.
C. Norwid:
„Moja
piosnka II”
Redaguje notatkę biograficzną nt.
emigracyjnych losów Norwida;
wskazuje elementy kultury i
tradycji, za którymi tęskni podmiot
liryczny; objaśnia znaczenie pojęć:
emigrant, reemigrant.
Odnajduje przykłady
sakralizacji ojczyzny;
tłumaczy zastosowanie
wielokropka.
Zna biografię Norwida;
omawia, czym jest zjawisko
sakralizacji; pisze list z
punktu widzenia emigranta.
Wyjaśnia sens neologizmu:
bez- myślenie; wskazuje w
malarstwie polskim obrazy,
mogące ilustrować wiersz
Norwida.
K.
Wierzyński:
„Kufer”.
Szkoła
pisania –
referat.
Charakteryzuje podmiot liryczny;
opisuje formę wypowiedzi –
referat; wymienia cechy referatu;
objaśnia, co jest istotą rodziny.
Tłumaczy sposób ujęcia
motywu pielgrzyma; zna
budowę referatu.
Charakteryzuje grupę
poetycką Skamander i
wymienia jej członków;
omawia funkcję motywu
pielgrzyma;
Wskazuje środki poetyckie,
za pomocą których zostały
ukazane: tęsknota i tułaczka;
przygotowuje referat: „Jak w
dobie telewizji i Internetu
funkcjonuje Polonia na całym
świecie?”
Neologizmy i
archaizmy
Rozpoznaje i odróżnia neologizmy
i archaizmy.
Podaje przykłady
neologizmów we
współczesny języku polskim.
Tłumaczy, jaki efekt daje
wprowadzenie archaizmów
do tekstu.
Wypowiada się nt. stylizacji
językowej.
KARNAWAŁ
Karnawałowe
tradycje
Podaje przykłady średniowiecznych
wzorców osobowych;
Uzasadnia, że europejskie
tradycje karnawałowe mają
źródło w średniowieczu.
Charakteryzuje
średniowieczne wzorce
osobowe.
Tłumaczy, dlaczego oprócz
ideału ascety i rycerza
zrodziła się postać wesołego
łotrzyka.
„Wizyta
króla
Salomona u
Marchołta”
Przedstawia postać Marchołta i
Salomona; opisuje stosunek
Marchołta do władcy.
Tłumaczy zasadę zestawienia
postaci; charakteryzuje
sposób mówienia Marchołta.
Omawia, na czym polega
przewrotność sytuacji;
korzysta ze słownika jęz.
polskiego – wyjaśnia słowo:
chytrość.
Podaje przyczyny
popularności Marchołta i
podobnych do niego postaci;
wymienia bohaterów tego
typu spotykanych
współcześnie.
W. Hugo:
„Święto
błaznów”
Opisuje sposób wybierania papieża
błaznów; wskazuje środki
językowe nadające tekstowi
emocjonalny charakter.
Odszukuje w tekście
przykłady hiperboli; objaśnia
funkcje archaizmów.
Redaguje notatkę nt. katedry
Notre Dame w Paryżu;
wypowiada się nt. roli
rozrywki w średniowieczu.
Zapisuje nazwy
średniowiecznych zawodów i
wyjaśnia, czym dana osoba
się zajmowała; dostrzega
związek studenckich
Juvenaliów z tradycją
średniowiecza.
K. I
Gałczyński:
Wyjaśnia znaczenie związku
frazeologicznego: ”Wstać lewą
Wyszukuje w tekście wyrazy
nacechowane emocjonalnie i
Uczestniczy w dyskusji nt.
potrzeby większej ilości
Wyjaśnia groteskowość
scenki; przedstawia
„Sposób na
dobry
humor”
nogą”; charakteryzuje postacie
scenki; redaguje poradnik dla
wstających lewą nogą.
określa ich funkcję; ocenia
sposób na dobry humor
zastosowany przez bohatera.
„zielonych sznureczków” w
Polsce.
inscenizację utworu metodą
pantomimy.
P. Bruegel:
„Walka
karnawału z
postem”.
J.
Kaczmarski:
„Wojna postu
z
karnawałem”
• redaguje notatkę na temat
zwyczajów związanych z
ostatkami, Środą Popielcową i
tłustym czwartkiem; opisuje, gdzie
rozgrywają się sceny ukazane na
obrazie; określa osobę mówiącą w
utworzewypisuje współczesne
zwyczaje związane ze
świętowaniem karnawału.
wymienia typowe
zachowania karnawałowe
uwiecznione przez malarza;
wskazuje fragmenty utworu
Jacka Kaczmarskiego
korespondujące z dziełem
Pietera Bruegla starszego;
wyjaśnia tytuł utworu Wojna
postu z karnawałem.
wskazuje, które z postaci na
płótnie można uznać za
personifikacje postu i
karnawału proponuje własne
symbole dla postu i
karnawału; odsłuchuje
piosenkę w wykonaniu autora
i tłumaczy, jak sposób
interpretacji utworu wpływa
na jego wymowę
objaśnia, jak rozumie puentę
utworu.
argumentuje, że wizje życia
ascetycznego oraz
hulaszczego mają zarówno
wady, jak i zalety; wyjaśnia,
na ile ta opozycja kształtuje
wizerunek człowieka naszych
czasów.
T. Kubiak:
„Karnawałow
a maska
tchórza”
opisuje, jak wyglądają maski
karnawałowe i tłumaczy, po co się
je zakłada; charakteryzuje bohatera
wiersza; tłumaczy sformułowania z
utworu: „przywdziewa maskę
błazna”, „przylepia sztuczny
uśmiech”.
wyjaśnia znaczenie związków
frazeologicznych: nosić
maskę, zrzucać maskę;
wskazuje podobieństwa i
różnice między sytuacją
przedstawioną w utworze a
ilustracją Szymona
Kobylińskiego.
przedstawia swoją opinię na
temat prezentowanej w
utworze postawy.
uczestniczy w dyskusji na
temat powodów, z jakich
ludzie zakładają maski;
określa stosunek podmiotu
lirycznego do kwestii
ucieczki przed światem.
Dialekty i
gwary
wyjaśnia znaczenie pojęć: dialekt,
gwara.
wskazuje różnice fonetyczne i
wyrazowe między gwarą a
polszczyzną ogólną.
bierze udział w dyskusji, czy
warto dbać o zachowanie
gwarowych odmian
polszczyzny.
tłumaczy, dlaczego firmy i
organizacje wykorzystują
gwarę w reklamach.
Języki
środowiskow
e i zawodowe
wyjaśnia, czym charakteryzują się
języki środowiskowe i zawodowe;
rozpoznaje do jakich języków
zawodowych należą podane
wypowiedzi.
wymienia przykłady
wyrazów należących do
nieoficjalnych odmian
polszczyzny.
zapisuje przykłady użycia
gwary uczniowskiej.
redaguje minisłownik slangu
młodzieżowego; formułuje
wypowiedź, używając slangu
internetowego.
Wł. St.
Reymont:
„Jarmark w
Lipcach”
W. Hulewicz:
„Kaziuki”
opisuje jarmark przedstawiony we
fragmencie powieści; tłumaczy, w
jakim celu ludzie przybywali na
targ; charakteryzuje narratora
tekstu; wyszukuje cytaty, które
potwierdzają, że opis jarmarku
przypomina wypowiedź ustną;
porównuje jarmark opisany przez
Władysława Stanisława Reymonta
ze współczesnym targowiskiem.
dostrzega elementy gwary w
języku narratora; wskazuje w
tekście przykłady powtórzeń i
tłumaczy funkcję
zastosowanego środka
stylistycznego; pisze
sprawozdanie z jarmarku
opisanego w wierszu Kaziuki
odszukuje w wybranych
źródłach informacje, czym
jest jarmark
i z jaką kulturą związane jest
to zjawisko; podaje wyrazy
bliskoznaczne do
rzeczownika jarmark.
formułuje notatkę dotyczącą
dialektów występujących we
współczesnej polszczyźnie;
podaje przykłady dawnych
zawodów w Polsce;
przygotowuje inscenizację
jarmarku opisanego w
powieści; wyjaśnia, co
symbolizuje motyw serca w
utworze Witolda Hulewicza;
interpretuje przesłanie
utworu.
L. Talko: tłumaczy, czym zajmują się podaje cechy artysty uzasadnia, dlaczego wielu wyjaśnia przenośne
„Ależ to
będzie cyrk”
poszczególni artyści cyrkowi;
wskazuje dobre i złe strony pracy
w cyrku.
cyrkowego; tłumaczy,
dlaczego polscy cyrkowcy
wolą pracować za granicą.
ludzi pragnie uczyć się sztuki
cyrkowej; redaguje tekst do
ulotki reklamowej
zachęcającej do nauki w
szkole cyrkowej; pisze
ogłoszenie informujące o
występach cyrku w jego
miejscowości.
znaczenie określeń:
iluzjonista, klown,
linoskoczek, treser; stosuje
wyrazy nacechowane
emocjonalnie.
W.
Szymborska:
„Akrobata”
charakteryzuje bohatera wiersza;
wskazuje fragment będący puentą i
objaśnia jej znaczenie.
redaguje sprawozdanie z
opisanego występu; tłumaczy
przenośny sens ukazanej
w utworze akrobacji; opisuje
uczucia towarzyszące
obserwatorowi występu
akrobaty; wyjaśnia, czemu
służą w tekście wiersza
powtórzenia wyrazów
jednosylabowych.
odnajduje w słowniku języka
polskiego znaczenie słowa
akrobata
stosuje w zdaniach pojęcia:
zmysł równowagi, gibkość
ciała, akrobatyka, zręczność,
piękno.
przygląda się zapisowi tekstu
i omawia funkcję układu
wersów i strof; podaje
przykład paradoksu
O stylu
wypowiedzi
wyjaśnia, czym jest styl
wypowiedzi.
wymienia elementy
charakteryzujące różne style;
przedstawia cechy dobrego
stylu; podaje zasady dobrego
rozróżnia style wypowiedzi;
wskazuje w tekstach zwroty
i wyrażenia
charakterystyczne dla danego
przekształca zdania, stosując
zasady dobrego stylu.
stylu. stylu.
LOS
„Człowiek
panem
własnego
losu”.
J.
Kochanowski
: „Do gór i
lasów”.
Szkoła
pisania –
życiorys.
wyjaśnia znaczenie pojęć: wolność,
godność; wymienia wzorce
osobowe renesansu; gromadzi
informacje na temat twórczości
Jana Kochanowskiego; wymienia
cechy fraszki; charakteryzuje
podmiot liryczny; formułuje
definicję życiorysu; przedstawia
główne elementy dokumentu.
stosuje w zdaniu związek
wyrazowy: człowiek jest
kowalem własnego losu;
określa typ liryki; wskazuje w
wierszu elementy biografii
Jana Kochanowskiego;
tłumaczy, co symbolizuje w
utworze bożek Proteusz;
wyjaśnia sens powiedzenia
carpe diem; zapisuje reguły,
według których należy
redagować życiorys.
krótko przedstawia postać
Jana Kochanowskiego;
wyjaśnia, dlaczego poeta
zestawia swoje życie z
bożkiem Proteuszem;
interpretuje puentę fraszki;
omawia, do jakiej filozofii
odwołuje się autor dzieła;
pisze życiorys Jana
Kochanowskiego na
podstawie informacji
zawartych we fraszce,
biogramie poety oraz
dostępnych źródłach.
wskazuje w kulturze
renesansu opozycję: człowiek
kowalem własnego losu i
człowiek marionetką w
rękach losu.
J. Swift:
„Powrót do
Europy”
charakteryzuje narratora tekstu;
wymienia zagrożenia czyhające na
Guliwera ze strony przyrody i
napotkanych ludzi.
podaje cechy powieści
podróżniczej; uzasadnia, że
poznany tekst to fragment
powieści podróżniczej.
wyjaśnia za pomocą słownika
wyrazów obcych znaczenie
sentencji Homo homini lapus
est i ustosunkowuje się do
niej.
Redaguje notatkę prasową na
temat przygody bohatera.
K. Blixen: wyjaśnia znaczenie pojęć: pionier, tłumaczy sens wyrażenia tłumaczy, jaką rolę odgrywał opisuje, jak ewoluował taniec
„Wielkie
tańce”
ekstaza, rytuał, tradycja; określa,
na czym polega los pioniera i życie,
które nazywa się pionierskim.
„niebiańska ekstaza”;
wymienia cechy i zachowania
utalentowanego śpiewaka z
Dagoretti; opowiada o
zwyczajach kenijskich ludów;
opisuje, jakie prawdy o życiu
każdego człowieka wyrażali
młodzi ludzie z plemienia
Kikuju tańcem z włóczniami.
dawniej taniec w życiu
człowieka i czym jest
współcześnie; nazywa cechy
tańca; interpretuje
stwierdzenie, że „wiadomości
są chlebem dla głodnych
umysłów”; wyjaśnia,
dlaczego członkowie
kenijskiego plemienia
opowiadali o swoim życiu i
pojmowaniu świata poprzez
taniec.
przez wieki; podaje rodzaje
tańca; bierze udział w
dyskusji na temat wpływu
mediów na upowszechnianie
tańca.
Wyrazy
wieloznaczne
i homonimy
wskazuje różnicę między wyrazami
wieloznacznymi a homonimami.
podaje wszystkie znaczenia
wyrazów wieloznacznych.
układa zdania z
wykorzystaniem wyrazów
wieloznacznych, eksponując
ich różne znaczenia.
wyjaśnia, że wieloznaczność
wyrazów może być źródłem
żartów językowych.
M. Rej:
„Śmierć
człowieka
poczciwego”
odpowiada, do czego autor
porównuje życie człowieka;
wskazuje w tekście pytania
retoryczne; określa, kto jest
adresatem tekstu.
cytuje fragmenty mówiące
o powtarzalności świata;
wyjaśnia, jak Mikołaj Rej
tłumaczy przemijanie.
pisze charakterystykę
„człowieka poczciwego”;
omawia cechy
renesansowego poglądu na
świat.
podaje przykłady zachowań
ludzkich, które świadczą o
braku akceptacji upływu lat i
przemijania.
K.
Szymborski:
„Zatrute
wróżby”
tłumaczy, kim była Pytia; omawia,
co stanowiło o wyjątkowości
wieszczki; wyjaśnia, dlaczego
wyrocznia
w Delfach była ważnym miejscem
podaje różnicę między
znaczeniem słów
wróżbiarstwo i prorokowane;
stosuje w wypowiedzi
związek frazeologiczny:
uzasadnia, dlaczego
starożytni szukali pomocy u
Pytii; ocenia wiarygodność
przepowiedni wieszczki
delfickiej; tłumaczy
bierze udział w dyskusji na
temat potrzeby poznania
przyszłości przez niektórych
ludzi.
dla starożytnych Greków.
ostatnia deska ratunku;
gromadzi informacje na temat
innych starożytnych
wyroczni.
znaczenie pojęcia:
sceptycyzm.
J.
Twardowski:
„Wiersz z
dedykacją”.
Szkoła
pisania –
dedykacja.
wyjaśnia, do czego odnosi się
zaimek tu rozpoczynający wiersz;
przedstawia treści zawarte w każdej
z trzech wyodrębnionych części
utworu; objaśnia, czym jest
dedykacja.
wskazuje w tekście przejawy
prostoty i nieskomplikowania
świata; opisuje różnicę
między dedykacją autorską a
dedykacją od ofiarodawcy;
podaje zasady właściwego
redagowania tekstu
dedykacji.
• krótko omawia postać
księdza Jana Twardowskiego;
tłumaczy, jaką funkcję pełni
dedykacja zamieszczona
w wierszu.
wypisuje z tekstu wyrazy
wartościujące i omawia ich
rolę
w utworze.
A.Stasiuk:
„Dorastanie
córki”
wymienia cechy narratora tekstu;
wyjaśnia, dlaczego dorastający
człowiek pragnie pokazać swoją
niezależność i odrębność
wskazuje fragmenty tekstu
mówiące
o powtarzalności porządku
świata; opisuje zmiany, jakie
zachodzą
w życiu młodego człowieka
w okresie dorastania; nazywa
emocje, jakie przeżywa
ukazany w tekście ojciec.
formułuje na podstawie tekstu
definicję terminu młodość.
rozważa kwestię, co dobrego
może dać rodzicowi
obserwowanie dorastania
dziecka; interpretuje zdanie
„Jej życie sięga teraz w moją
przeszłość i wydobywa na
powierzchnię moje własne
dzieciństwo”.
M. Jagiełło:
„Człowiek i
góry”
tłumaczy na podstawie dostępnych
źródeł, jak powinno się wzywać
pomoc w górach; spisuje zasady
mądrego zachowania
wyjaśnia, dlaczego w
młodości człowiek nie jest
świadom swoich ograniczeń;
wskazuje podobieństwa
opracowuje plan wyprawy
w góry; zbiera informacje na
temat działalności GOPR-u.
stosuje w wypowiedzi
wyrażenie smuga cienia w
znaczeniu dosłownym i
przenośnym; przytacza
podczas górskiej wędrówki; stosuje
właściwe słownictwo, opowiadając
o przygodzie w górach.
między górską wędrówką a
ludzkim życiem; wyjaśnia
znaczenie terminów:
afirmacja, przezorność,
asekuracja.
fragmenty tekstu mające
charakter sprawozdania
i te, które zawierają refleksję.
St.
Grochowiak:
„Na zdobycie
Mount
Everestu”
ustala, kto i o kim mówi w utworze;
formułuje sens każdej ze strof;
tłumaczy, dlaczego podmiot
liryczny nawołuje do śpiewania
pieśni, chociaż szczyt nie został
zdobyty
bierze udział w dyskusji, co
może symbolizować
wspomniany przez autora
Mount Everest; wyjaśnia
znaczenie sformułowania:
„odeszłe przeszłe pieśni”
w znaczeniu dosłownym
i przenośnym.
odszukuje informacje na
temat Polaków, którzy
zdobyli Mount Everest;
opisuje wrażenia i przeżycia
osoby, której udało się
zdobyć wysokogórski szczyt.
określa funkcję przyimka w
tytule wiersza; uzasadnia,
dlaczego o Mont Evereście
można powiedzieć, że to
szczyt „przekłuty krzyżem”.
J. Dehnel:
„Zaciskanie
zębów”
wyjaśnia, dlaczego ludzie często
gromadzą pamiątki związane
z przeszłością swojej rodziny lub
własnego kraju; przedstawia
bohatera tekstu.
wyjaśnia, dlaczego Antoni
Helsztyński został nazwany
„leżącym pomnikiem”;
wymienia wartości, które
bohater cenił w życiu; ocenia
postawę szlachcica.
tłumaczy zwrot zagryźć zęby
i stosuje go w zdaniu w
znaczeniu przenośnym;
poprawnie odmienia wyrazy
typu: ziemianin.
wypowiada się na temat
sposobów wyrażania buntu
przeciwko socjalistycznej
rzeczywistości
zastosowanych przez
bohatera tekstu.
J.
Szaniawski:
„Meble i
nowe
zaszczyty”
charakteryzuje bohatera tekstu;
przedstawia, co zmieniło się w
życiu pana Albina po otrzymaniu
przez niego wielkiego spadku;
wskazuje problemy wynikające
wyjaśnia znaczenie terminu
snobizm; ocenia postawę
bohatera; redaguje notatkę
prasową.
określa stosunek narratora do
przedstawionej postaci
formułuje argumenty do
dyskusji na temat tego, co
było biedne, a co – bogate w
wskazuje w tekście przejawy
ironii i określa ich funkcję.
z nagłego wzbogacenia.
życiu pana Albina; wskazuje
negatywne i pozytywne
następstwa snobizmu.
Najczęstsze
błędy
językowe
wskazuje w zdaniach błędy
językowe.
redaguje definicję błędu
językowego; dopisuje
poprawne formy wyrazów;
przekształca zdania na
imiesłowowe równoważniki
zdań; podkreśla sylaby
akcentowane.
poprawia błędy stylistyczne. wskazuje w zdaniach
pleonazmy; wyjaśnia, na
czym polegają zaznaczone w
wypowiedziach błędy
językowe.
W.
Szymborska:
„Zdumienie”
wyjaśnia, co jest przedmiotem
refleksji podmiotu lirycznego;
interpretuje tytuł wiersza; analizuje
przedstawione w tekście relacje
między człowiekiem a światem
natury.
tłumaczy, dlaczego pytania
zadawane przez osobę
mówiącą w utworze nie mają
odpowiedzi; podaje definicję
antologii.
nazywa środki artystyczne
zastosowane przez poetkę w
wierszu.
ustala, jakiego typu
wypowiedzenia dominują w
utworze i określa ich funkcję;
opracowuje własną antologię
utworów mówiących o
zagadce ludzkiego losu.
Sztuka i
media –
„Plakat”
tłumaczy, czym jest plakat;
omawia, kiedy zrodziła się ta forma
komunikacji.
opisuje, od czego zależny był
rozkwit sztuki plakatowej.
wyjaśnia, jakie funkcje pełni
treść przekazywana na
plakacie.
podaje cechy języka sztuki
plakatowej; przedstawia
przykłady afiszy o
charakterze niekomercyjnym.
MIĘDZY DOBREM A ZŁEM
Skąd się formułuje dwa główne pytania wyjaśnia, co przyczynia się omawia światopogląd baroku; uzasadnia, że sformułowane
bierze dobro i
zło?
epoki, np. „Jaki jest sens życia?”,
„Dlaczego istnieje zło?”
do kryzysu duchowego. charakteryzuje poglądy
filozofów epoki.
pytania są nadal aktualne;
tłumaczy znaczenie pojęcia:
dualizm; przedstawia
sytuację człowieka w XVII
wieku.
P. Rubens:
„Upadek
zbuntowanyc
h aniołów”.
K.
Bolesławiusz
: „Co to jest
piekło?”
wypisuje z tekstu sformułowania,
które przedstawiają piekło;
wyjaśnia, na czym polegają męki
złych ludzi, o których mowa w
utworze.
opisuje obraz Petera Paula
Rubensa; omawia dynamikę,
światło i kolory dzieła
interpretuje paradoks zawarty
w ostatniej strofie wiersza;
bierze udział w dyskusji, czy
wizja zaświatów stworzona
przez barokowego pisarza
może być przestrogą dla ludzi
współczesnych.
wskazuje cechy barokowe
na płótnie Upadek
zbuntowanych aniołów;
podaje definicję peryfrazy.
określa funkcję powtórzeń w
wierszu Klemensa
Bolesławiusza; udowadnia
związek ukazanego w tekście
obrazu piekła ze
światopoglądem baroku.
Odmienne
części mowy
rozróżnia odmienne i nieodmienne
części mowy właściwie stopniuje
przymiotniki.
określa typ narracji w tekście
na podstawie form
czasowników ; zastępuje
imiesłowy osobowymi
formami czasownika;
zapisuje słownie liczebniki w
odpowiedniej formie.
poprawnie zapisuje partykułę
nie z rzeczownikami i
przymiotnikami.
przekształca zdania
pojedyncze w złożone
A.Bursa:
„Dno piekła”
podaje przykłady sytuacji, w
których życie bywa nazywane
uzasadnia, dlaczego podmiot
liryczny postrzega codzienne
tłumaczy, co w wierszu
Andrzeja Bursy jest
określa funkcję zawartych w
wierszu związków
piekłem; wyjaśnia, jak pojmuje
piekło współczesny poeta.
czynności jako piekielne
męki; stosuje w wypowiedzi
wyrazy piekło, piekielny w
znaczeniu dosłownym i
przenośnym; dostrzega
ponadczasowy obraz piekła
jako trudnej codzienności.
tytułowym „dnem piekła” ;
pisze wypracowanie, w
którym porównuje wizje
piekła przedstawione w
dwóch tekstach – barokowym
Klemensa Bolesławiusza i
XX-wiecznym Andrzeja
Bursy.
frazeologicznych z wyrazem
piekło.
J.
Chryzostom
Pasek:
„Bitwa z
Moskwą”
określa czas i miejsce akcji
wydarzenia przedstawionego w
tekście; charakteryzuje narratora;
określa język narratora;
przedstawia stosunek, jaki
prezentuje narrator i jego towarzysz
wobec poległych.
omawia przykłady
zachowania się człowieka w
sytuacji ekstremalnej.
wskazuje archaizmy
występujące
w tekście; porównuje utwór
Jana Chryzostoma Paska z
wybranym współczesnym
tekstem o charakterze
pamiętnikarskim.
określa rolę nagromadzenia
czasowników w opisie
potyczki.
Nieodmienne
części mowy
wymienia nieodmienne części
mowy i podaje ich przykłady.
omawia stopniowanie
przysłówków; wskazuje
wyrażenia przyimkowe w
zdaniach; zmienia sens
wypowiedzi, dopisując
odpowiednie partykuły.
określa funkcję wykrzyknika
w zdaniu.
przekształca zdania
pojedyncze
w złożone, stosując właściwy
spójnik.
T. Różewicz:
„Dziatwa”
objaśnia, dlaczego przywódca
fotografował się z dziećmi;
uzasadnia, dlaczego zawarte
wyjaśnia znaczenie pojęć:
totalitaryzm, dyktatura,
kamuflaż; tłumaczy, jak
podaje synonimy słowa
dziatwa; odnajduje w wierszu
sformułowania z języka
wyjaśnia, czemu służy
przywołanie postaci ministra
Goebbelsa oraz słów
w utworze pytanie dotyczące natury
dorosłego jest takie ważne; cytuje,
jaka propozycja ukarania dorosłych
została przedstawiona
w utworze.
rozumie określenie „człowiek
z pyskiem lisa”;
objaśnia paradoks zawarty w
ostatniej strofie.
dzieci
i określa ich funkcję.
Kartezjusza; formułuje
wypowiedź, w której
przedstawia sens utworu.
W. Kuczok:
„Wiesz za
co?”
wyraża własną opinię na temat
karania dzieci; wymienia sposoby
rozwiązywania konfliktów między
dorosłymi
a dziećmi; przywołuje cytaty,
charakteryzujące narratora tekstu;
przedstawia stosunek bohatera do
problemu przemocy wobec dzieci;
wyjaśnia, dlaczego ojciec karał
syna i jaki był sens tej czynności.
opisuje system
wychowawczy stosowany
przez ojca, używając
słownictwa: przemoc,
agresja, zniewolenie.
zbiera informacje na temat
organizacji UNICEF;
gromadzi argumenty mające
przekonać ojca bohatera do
zaniechania kar cielesnych;
wyjaśnia, dlaczego kary
cielesne to uderzenie w
godność dziecka.
pisze list otwarty wyrażający
protest przeciwko
niewłaściwemu traktowaniu
dzieci; wypisuje tytuły
programów telewizyjnych
poruszających zagadnienia
ukazane we fragmencie
powieści.
F.
Durenmatt:
„Zaskakująca
propozycja”.
Szkoła
pisania-
podanie.
wyszukuje w tekście informacje na
temat miejsca i czasu wydarzeń;
charakteryzuje Klarę na podstawie
słów burmistrza;
opisuje postawę mieszkańców
miasta; wyjaśnia, czym jest
podanie;
omawia, gdzie i w jakim celu
wskazuje w wypowiedzi
przedstawiciela władz miasta
elementy typowe dla
przemówienia; tłumaczy, na
czym polega ironiczność
Klary; ocenia propozycję pani
Zachanassian; osądza
postępek Alfreda Illa.
redaguje podanie, jako
mieszkaniec Güllen, w
którym prosi fundację pani
Klary Zachanassian o dotację
na założenie miejskiego
parku; wskazuje w tekście
cechy dramatu.
zbiera argumenty do dyskusji
na temat przekonania Klary,
że „wszystko można kupić” ;
pisze notatkę, w której
wskazuje różnicę między
wymierzeniem
sprawiedliwości a
dokonaniem zemsty.
składa się takie pismo; wymienia
cechy właściwie napisanego
dokumentu; wypisuje niezbędne
elementy,
które powinny znaleźć się w
każdym podaniu.
„Głosy
uratowanych
dzieci”
przedstawia postać Ireny
Sendlerowej i pisze poświęcony jej
biogram; charakteryzuje bohaterkę
wypowiedzi Michała
Głowińskiego; opowiada, w jaki
sposób kobieta ratowała żydowskie
dzieci tłumaczy, czym groziła
działalność prowadzona przez
członków Żegoty;
przytacza wymienione w tekstach
nazwiska osób oraz nazwy
instytucji, które opowiedziały się
po stronie dobra.
podaje, co różni teksty
Michała Głowińskiego i
Elżbiety Ficowskiej.
wyjaśnia znaczenie terminu:
Holocaust; opisuje okładkę
książki poświęconej Irenie
Sendlerowej
i objaśnia, dlaczego
bohaterkę nazwano „matką
dzieci Holocaustu”.
przedstawia dylematy
moralne, jakie mogły
towarzyszyć ludziom
ratującym żydowskie dzieci;
podaje przykłady ofiarności
ludzi współczesnych w imię
ratowania innych.
Wypowiedze
nie i jego
części
wskazuje w zdaniu podmiot,
orzeczenie, przydawkę, okolicznik
i dopełnienie.
przekształca równoważniki w
zdania.
rozróżnia typy podmiotów i
orzeczeń w zdaniu.
redaguje opis obrazu,
stosując zdania pojedyncze.
Św. Paweł:
„Hymn o
miłości”
podaje cechy hymnu; wymienia
wartości, o których wspomina św.
Paweł w liście do Koryntian;
tłumaczy, dzięki czemu można
rozpoznać prawdziwą miłość na
podstawie argumentów
przytoczonych przez autora Hymnu
o miłości.
określa funkcje powtórzeń
zastosowanych w tekście;
omawia, jak w życiu
współczesnego człowieka
przejawiają się podane w
tekście cechy miłości.
wykazuje, że utwór św.
Pawła jest hymnem; omawia
cechy stylu biblijnego
i wskazuje je w tekście
hymnu; podaje przykłady
bohaterów literackich, dla
których miłość była
największą wartością.
pisze tekst poświęcony
wierze, uczciwości lub
przyjaźni, w którym stosuje
styl biblijny.
Cz. Miłosz:
„O aniołach”
A.Gomley:
„Anioł
Północy”
określa, do kogo zwraca się osoba
mówiąca w wierszu; przytacza
cytaty ukazujące, jak podmiot
liryczny charakteryzuje nieziemskie
istoty; omawia na podstawie
utworu,
w jakiej scenerii pojawiają się
aniołowie; wskazuje adresata
wezwania zawartego w końcowym
fragmencie wiersza.
objaśnia, czego symbolem
jest anioł; opisuje pomnik
Anioła Północy; tłumaczy,
jaki efekt dało umieszczenie
rzeźby na wzgórzu.
interpretuje zdanie z utworu:
„Bo ludzie wymyślili także
samych siebie”; rozważa,
jakie cechy naszych czasów
może symbolizować Anioł
Północy; przedstawia swoje
przemyślenia na temat
kwestii, co daje ludziom
wiara w anioły.
stosuje w zdaniu związki
frazeologiczne: rozwinąć
skrzydła, podciąć komuś
skrzydła, wziąć kogoś pod
swoje skrzydła; omawia, jaką
funkcję pełni sztuka
publiczna.
Sztuka i
media:
„Blog”
tłumaczy, czym jest blog; omawia,
kiedy zrodziła się ta forma
komunikacji.
wymienia elementy dziennika
internetowego; nazywa typy
blogów.
podaje wskazówki, o których
warto pamiętać w trakcie
tworzenia własnego
dziennika internetowego.
wyjaśnia, jakie funkcje pełnią
treści przekazywane za
pośrednictwem blogu.
II Formy aktywności ucznia podlegające ocenianiu:
sprawdziany, testy, prace klasowe i inne prace zapowiedziane przynajmniej z tygodniowym wyprzedzeniem, konkursy – awans do
następnego etapu (minimum 2 oceny)
kartkówki, odpowiedzi ustne, prace stylistyczne pisane w domu, projekty, prezentacje (minimum 3 oceny)
prace domowe, aktywność, nieprzygotowania, prace dodatkowe (minimum 1 ocena)
III Zasady ustalania oceny ze znakami „ +” i „ – „:
Uwzględnia się „+” i „-„ przy ocenie.
IV Ustalenia dodatkowe:
Praca klasowa jest zapowiedziana z tygodniowym wyprzedzeniem, a nauczyciel informuje uczniów o zakresie obowiązującego materiału.
Kartkówki obejmują materiał najwyżej z trzech ostatnich lekcji.
Uczeń ma prawo zgłosić w ciągu semestru dwa nieprzygotowania, które obejmują: brak zadania domowego, odpowiedź, kartkówkę
(tylko wtedy, gdy jest niezapowiedziana) oraz brak zeszytu przedmiotowego, ćwiczeń lub podręcznika. Nieprzygotowanie należy zgłosić
do nauczyciela na początku lekcji osobiście lub przez dyżurnego.
Uczeń ma obowiązek systematycznego prowadzenia zeszytu przedmiotowego i (jeśli jest wymagany) zeszytu ćwiczeń.
W przypadku dłuższej nieobecności, uczeń ma prawo skorzystać z możliwości uzyskania dodatkowego terminu na uzupełnienie zeszytu
przedmiotowego i zeszytu ćwiczeń oraz braków w wiadomościach (długość terminu ustala z nauczycielem).
Jeśli uczeń nie mógł napisać sprawdzianu z klasą, ustala termin z nauczycielem przedmiotu (maksymalnie do dwóch tygodni), jeśli tego
nie uczyni, stosuje się warunki zapisane w WSO.
V Formy prac klasowych i kryteria ich oceny: (przykład dla przedmiotu historia)
Kryteria oceny zaproszenia
Numer
kryterium Kryteria Liczba punktów
I Wskazanie adresata, nadawcy, miejsca, czasu, celu [kogo zapraszamy, kto zaprasza, gdzie,
kiedy, na co] 0–1 p.
II Zastosowanie wyrazów o charakterze perswazyjnym – co najmniej jeden 0–1 p.
III Spójność tekstu 0–1 p.
IV Poprawność językowa [dopuszczalny 1 błąd] 0–1 p.
V Poprawność ortograficzna i interpunkcyjna [dopuszczalny 1 błąd ortograficzny i 1 błąd
interpunkcyjny; dla uczniów z dysleksją – 2 błędy ortograficzne i 2 błędy interpunkcyjne] 0–1 p.
Kryteria oceny ogłoszenia
Numer
kryterium Kryteria Liczba punktów
I Zapis najważniejszych informacji [czego dotyczy ogłoszenie, np. poszukiwania pracy,
kupna, sprzedaży, zamiany, znalezienia, zagubienia czegoś] 0–1 p.
II Informacja dotycząca nadawcy pozwalająca na nawiązanie z nim kontaktu
[np. imię i nazwisko, adres, telefon, adres e-mail] 0–1 p.
III Funkcjonalność stylu [zwięzłość, rzeczowość] 0–1 p.
IV Poprawność językowa [dopuszczalny 1 błąd] 0–1 p.
V Poprawność ortograficzna i interpunkcyjna [dopuszczalny 1 błąd ortograficzny i 1 błąd
interpunkcyjny; dla uczniów z dysleksją – 2 błędy ortograficzne i 2 błędy interpunkcyjne] 0–1 p.
VI Estetyka zapisu [czystość, czytelność, brak skreśleń] 0–1 p.
Kryteria oceny ogłoszenia typu zawiadomienie
Numer
kryterium Kryteria Liczba punktów
Zapis najważniejszych informacji [kogo zawiadamiamy, o czym – cel, czas, miejsce, kto 0–1 p.
I zawiadamia]
II Stosowanie wyrazów o charakterze perswazyjnym [co najmniej jeden] 0–1 p.
III Właściwy układ graficzny
[nagłówek, treść, podpis; przejrzystość zapisu] 0–1 p.
IV Spójność tekstu 0–1 p.
V Poprawność językowa [dopuszczalny 1 błąd] 0–1 p.
VI
Poprawność ortograficzna i interpunkcyjna [dopuszczalny 1 błąd ortograficzny i 1 błąd
interpunkcyjny; dla uczniów z dysleksją – 2 błędy ortograficzne i 2 błędy interpunkcyjne]
0–1 p.
Kryteria oceny recenzji
Numer
kryterium Kryteria
Liczba
punktów
I
TEMAT (0–7)*
I Trafny tytuł [związany z treścią pracy] 0–1 p.
II
Podanie podstawowych informacji o dziele sztuki i jego twórcach – co najmniej trzy
informacje
0–1 p.
III Przedstawienie problematyki utworu 0–1 p.
IV
Subiektywna ocena różnych elementów książki – co najmniej cztery elementy
[np. kompozycja, przebieg akcji, postawy bohaterów, język, elementy edytorskie –
ilustracje, wygląd okładki, strony tytułowej]
0–2 p.
V Stosowanie słownictwa perswazyjnego 0–1 p.
VI Poprawność pracy pod względem merytorycznym 0–1 p.
II
KOMPOZYCJA (0–3)**
VII Trójdzielność wypowiedzi z zachowaniem właściwych proporcji 0–1 p.
VIII Spójność tekstu 0–1 p.
IX Logiczność
[nie występują nieuzasadnione powtórzenia] 0–1 p.
III
JĘZYK I STYL (0–4)**
X Poprawność językowa[0–3 bł. 3 p.; 4 bł. 2 p.; 5–6 bł. 1 p.; 7 bł. 0 p.] 0–3 p.
XI Funkcjonalność stylu [styl odpowiedni do formy wypowiedzi] 0–1 p.
IV
ZAPIS (0–3)**
XII
Poprawność ortograficzna
[0 bł. 2 p.; 1 bł. 1 p.; 2 bł. 0 p.][dla uczniów z dysleksją: 0–3 bł. 2 p.; 4 bł. 1
p.; 5 bł. 0 p.]
0–2 p.
XIII
Poprawność interpunkcyjna [dopuszczalne 3 błędy, dla uczniów z dysleksją dopuszczalnych
6 błędów] 0–1 p.
* Uczeń otrzymuje 0 p. za pracę nie na temat.
** Jeśli praca jest krótsza niż połowa wymaganej objętości, nie przyznaje się punktów
z tych kategorii
Kryteria oceny opowiadania twórczego
Numer
kryterium Kryteria
Liczba
punktów
TEMAT *
I Rozwinięcie tematu 0–2 p.
II Trafny tytuł [odpowiedni do treści opowiadania] 0–1 p.
III Przedstawienie przyczynowo – skutkowego toku zdarzeń 0–1 p.
IV
Ciekawy sposób prowadzenia narracji
[osiągnięty na przykład dzięki prawidłowemu wprowadzenie do toku narracji
kilkuzdaniowego opisu; np. opisu przedmiotu, krajobrazu, wyglądu zewnętrznego postaci,
sytuacji, przeżyć wewnętrznych; lub elementów charakterystyki postaci]
0–2 p.
KOMPOZYCJA
V Trójdzielność wypowiedzi [wstęp, rozwinięcie, zakończenie] z zachowaniem właściwych
proporcji 0–1 p.
VI Spójność 0–1 p.
VII Logiczność [brak powtarzania tych samych treści] 0–1 p.
JĘZYK I STYL
VIII Poprawność językowa[0–3 bł. 3 p.; 4 bł. 2 p.; 5–6 bł. 1 p.; 7 bł. 0 p.] 0–3 p.
IX Funkcjonalność stylu 0–1 p.
ZAPIS **
X
Poprawność ortograficzna[0 bł. 2 p.; 1 bł. 1 p.; 2 bł. 0 p.]
[dla uczniów z dysleksją: 0–3 bł. 2 p.; 4 bł. 1 p.; 5 bł. 0 p.]
0–2 p.
XI Poprawność interpunkcyjna [dopuszczalne 3 błędy, dla uczniów z dysleksją dopuszczalnych
6 błędów] 0–1 p.
* Uczeń otrzymuje 0 p. za pracę nie na temat.
** Jeśli praca jest krótsza niż połowa wymaganej objętości, nie przyznaje się punktów z tych kategorii.
Kryteria oceny streszczenia
Numer
kryterium Kryteria
Liczba
punktów
TEMAT *
I Zrozumienie tematu [streszczanego tekstu] 0–1 p.
II Przedstawienie treści w określonej ilości wypowiedzeń [np. w 7–8 zdaniach]** 0–1 p.
III Wybór najważniejszych faktów, wydarzeń 0–1 p.
IV Prawidłowa chronologia przedstawionych zdarzeń 0–1 p.
V Streszczenie ważnych myśli i rozmów bohaterów 0–1 p.
VI Unikanie opisów, zbędnych szczegółów, spraw drugorzędnych 0–1 p.
VII Obiektywizm [brak ocen, komentarzy, uwag, refleksji] 0–1 p.
KOMPOZYCJA
VIII Spójność i logiczność tekstu 0–1 p.
JĘZYK I STYL
IX Poprawność językowa[0–1 bł. 2 p.; 2 bł. 1 p.; 3 bł. 0 p.] 0–2 p.
X Funkcjonalność stylu
[jasność, rzeczowość, krótkie, zwięzłe zdania pozbawione wyrażeń ekspresyjnych] 0–1 p.
ZAPIS
XI
Poprawność ortograficzna
[0 bł. 2 p.; 1 bł. 1 p.; 2 bł. 0 p.]
[dla uczniów z dysleksją: 0–3 bł. 2 p.; 4 bł. 1 p.; 5 bł. 0 p.]
0–2 p.
XII Poprawność interpunkcyjna
[dopuszczalne 2 błędy, dla uczniów z dysleksją dopuszczalne 4 błędy] 0–1 p.
* Uczeń otrzymuje 0 p. za pracę świadczącą o niezrozumieniu streszczanego tekstu.
** Jeśli streszczenie nie zawiera określonej liczby wypowiedzeń – uczeń otrzymuje 0p. za kryteria: język i styl, zapis.
Kryteria oceny realizacji określonych projektów
Numer
kryterium Kryteria Liczba punktów
I Zgodność projektu z tematem 0–2 p.
II Oryginalność wyrażonej treści 0–2 p.
III Oryginalność zastosowanej techniki (technologii) 0–4 p.
IV Estetyka wykonania 0–2 p.
V Prezentacja 0–2 p.
Kryteria oceny rozprawki
Numer
kryterium Kryteria Liczba punktów
I Treść (rozumowanie, argumentacja, wnioskowanie) 0–4 p.
II Segmentacja tekstu 0–1 p.
III Styl (dostosowany do formy wypowiedzi) 0–1 p.
IV Język (dopuszczalne 3 błędy składniowe lub leksykalne lub frazeologiczne lub fleksyjne) 0–2 p.
V Ortografia (dopuszczalne 2 błędy) 0–1 p.
VI Interpunkcja (dopuszczalne 3 błędy) 0 – 1 p.
VI Warunki poprawy oceny
uczeń ma możliwość poprawy oceny niedostatecznej otrzymanej ze sprawdzianu w ciągu 2 tygodni od oddania prac przez nauczyciela
oceny z kartkówek nie podlegają poprawie
w dzienniku odnotowuje się obie oceny, stosując kreskę ukośną pomiędzy ocenami,
uczeń, który w wyniku klasyfikacji semestralnej otrzymał ocenę niedostateczną nie ma obowiązku zaliczenia zaległego materiału.
VII Sposoby gromadzenia i przechowywania informacji o uczniu:
informacje o osiągnięciach ucznia są odnotowywane w dzienniku lekcyjnym i dzienniku internetowym,
na wniosek ucznia lub rodziców ( opiekunów prawnych) nauczyciel uzasadnia ustalona ocenę,
prace pisemne uczniów są przechowywane do końca roku szkolnego tj. do 31.08.
VIII Ustalanie ocen semestralnych:
Oceny semestralne ustala się na podstawie wyników ucznia z poszczególnych form aktywności, uwzględniając zaangażowanie i wkład pracy
ucznia w naukę przedmiotu.