PRZYCZYNEK iej fauny pajęczaków.
PODAli
WL. KULCZYŃSKI.
Tabl. V, VI, VII i VIII.
- ·---·········----
fauną zajmował się przez czas dłuższy pierwszorzędna powaga na polu arachnologii, długo krajem, na który oglądać się muszą
się pajęczakami w górach Europy środ-__ ·...., ·. Autor niniejszej · pracy pochwycił też
·ekt udania się w Alpy tyTolskie, podany przez ...,., ... ...,&,j(Q, któremu myśl taka nasunęla się w ciągu
Tatr. rAłP.II'.n być celem arachnologicznej WJ'Cieczki w Alpy
-...&a· nie nowych odkryć; spodziewałen1 się tyJko, ~~ przynajmniej pewną część odkrytych \V Ty·
L. KocHA. i Prof. ArrssEREitA , a przez pierw-t..... gatunków, a tak WJ7jaśnić pewne wątp H" o
pewne braki w dotychcza. OWJ'"Ch wiadomoat!' i Karpat zachodnich, do czego nie wy·
z kanie JitcratnrJr. ~tało ·ię jeduak
w ezę~ci inaczej. Obrana z Ortlern była dotąd pobietn~e arachnologicznym i okazało su;, ł jace w wielkiej liczbie w halach ta z~ane z Tyrolu. z drugiej strony 3 wysokość, są suche i trudno w nich o n. p. w Tatrach a zapewne i w :yro głównie zbierał Dr. L. KocH' żywu~ ,,..,ll. wnych rodzajów ./,inyphia i Erigone w o chodzącej oczekiwanie. W dolinie diuższen1 szukaniu jeden taki próg, trochę leźć, a i tego wyzyskanie w czasie zami~
· gło być dokładne. Ostatecznie pomiędzy sięciu gatunkarni zebranemi w czasie pod Ortlerem, na dwudniowej- wycieczce lornitach i trzech krótkich wycieczkach w zen,_ brakło wprawdzie wielu ze sp ............... .._ ale znalazło się zato do 60 niespod • nieznanych z Tyrolu. Opracowanie tego dzie hez znaczenia dla f&uny tyrols · · wemi gatunkami i wieloma noweroi dzie też ohojętnem dla fauny Galicyi.) ___..,, w niem szczegóły synonimiczne, sy ficzne tyczące się niektóry~h gatunk
Niektóre oznaczenia podane uz.n.ać za mniej lub więcej wą •. un.t
lezc można było tylko okaay: powodem wątp liwośei b ły materyjału. Częściej ~--... --. dojlć do stano
L KlEJ FAUNY PAJ~CZAKÓW. 24 7 .
. ~dliwiające zdanie wypowiedziane przez ' te Je~t zbyt wielu takich, którzy piszą, zdaje o, ie Ich to bawi, a nie troszcza sie o trud
jakie pociąga za sobą studyjowanie i~h dzieł. znajdzie się _wiele innych, obszernych i wy
z mozołem, które mimo to nie są doskonałe ajłł! szczegóły pierwszorzędnego w systematyc~ dla tego że opisywanie tych szczegółów bywa rze-
niekiedy bardzo trudną i prawie tylko rysunkiem ę dającą. W pająkach do szczegółów takich na
ia rozrodcze samcze i samicze, dostarczające cech rVRR i wygodnych.
doświadczeniu zebranem przy studyjach nad pają.4Uif&&·eyjskiemi, tyrolskiemi, węgierskieroi i północno-azy-.
.... "A.lr.L.S:.ai, nie waham się 'vypowiedzieć zdania, że w opi-U...,~I# ....... &&ionych części ara.chnog·rafija po\vinna dochodzić Bił się to często dzieje. Inaczej naraża się t~ycb, którzy ~I-"-lldfJą zbioru pewnie oznaczonegą, a z aj ml1ją się paw krajach pod tym względem jeszcze mało znanych,
.... ;.."'. ie mimo sumiennej prac3r. Zyskałab)r na tern nauka.,
gdyby się to odbyło kosztem doskonałości \V podaymiarów oczu i ich ustawienia, długości nóg i ich
l t. p. Co się tyczy oczu, to jak wiadomo, arachnologowie od
czasu z upodobaniem w nich doszukują się cech • • • A \Vie}-
A..,. • ...,Cb, bez wątp1en1a w tem przjrpuszczeuJu, ze . i ich ustawienie jest rzeczą stałą. Tymcza.sem n~e literaturze dowodów na to, że zapatrywame taki~
..... uzne. W r. 1882 wykazałem to ua g·atnnkn "Lłtkalma" = Porrhomma errmls (BLACKW.), elw
cz no ~ dla mnie naówczas- w formie może
~t. ~ 1 nJ· t). to ~aUlO spo~trzeże11ie lHHLał W rok lló-uazbyt o~ l oz t e. ' . . . .
.. · 1
., 1\1 ~ ll\lPlliDLL 2). .L 10 og~rauicza SI<; JC(lnak ta znlien-źnteJ i. l\ .. l\~ r • • •
, ; i ":T rJ"atlyÓ\\,.. 0'Y8Zel1l, ''r J~1l\.ll11l(O),;VIC}{ p;atnnk11 W\~ .. n os e ( o '' ) . J " ' • • J
adło mi z\vrócić szczcg·ólme.Jszą uwag·ę na oczy u znacznej
l~ 1 l~·,zo' ,v tan1 zn1ieuuoś<.'~ o'vą Zt1alazłet11, Wilrawdzie ICZ )V O \.(t~~ ' < :..~
w d~leko mniejszym stopniu niż u wspomnionego gatunku, ale znwsze w takim, że stracić musialem wiarę w różnice O'atnnkowe widoczne dopiero przy ścisłe m porównywaniu ~ielkości i odleglości oczn. Jeżeli się doda do tego trudności mechaniczne w robieniu odpowiednich pomiarów mikrometrycznych - króreto pomiary wydają mi się niezbędne, oceniając bowiem na oko wymiary powierzchni o niejednakowej wypukłości, barwie i niejednakowym kierunku, ulega się bez wątpienia licznym złudzeniom - to nietrudno będzie uznać za słuszne 'vyrażone ~vyżej zapatrywanie na \Vartość
SJrstema.tJrczną wielkości i ustawienia ocztl 'v porównaniu
z narzędziami rozrodczemi. ~
Ze i w 11arzędziacl1 rozrodCZ)7 Ch natrafia się na różnice
indy,vidualne, rozwojo'\ve, przy ... padkowe wreszcie, niekiedy znacz11e na,vet 3
), to nie zmienia rzeczy, chJ'ba o t)rle, że opisu t~rch częśei nie można llważać za skoi1czony, jeżeli się w nim tlwzg·lędniło jeden tylko, pierwszy lepszy okaz.
Z })rzytoczonych powodó,v, g·clzie w ciągtl prac),. niniejszej wypadło postarać się o SllOsoby pe,vnego odróżniania
gatunków 11ieclokładt1ie Zll(lnycll - po111ięclzy któren1i są i bardzo pospolite - tam przedewszystkiem na narzędzia rozrodcze
----~-
1) Opisy nowych gatunków p:tjąków z Tatr i t. cl. Podaną
popra\vkę oznaczenia za\vdzieczain Panu O. P. CAM
BJUDGEOWI, któt·emu okazy mo]e przesłałem. 2) The Spiders of the neighbourhood o+ Hoddesdon.
3) N 'J pp ... u, samic . z .rodzajów Gnapitaset , Callilepis, Epeira . .
01 0 " n. ,,PaJąki zebrane na Kan1czatce" ta b. IX, fig. 4 b l 4 c, f> a i 5 b.
,. ~~nem, . \uwr nne ·' l
'1 ' • lt rua tannr
l l
.: , .. na k u
,, '
r ro
KK DO TYROLSKIEJ FAUNY PAJ~j;CZAKÓW. 2J9
• • • uwagę, opisu~ą~ o?zy gatunków nowych starałem
topień dokładnosCI mewkraczający w zakres zmian idualnych.
W spisie, który tworzy część pierwszą obecnej pracy k. * k. ' oznaczono zna 1em gatun 1 znalezione w krainie hal, t. j.
powyżej regli, znakiem t zaś gatunki nowe dla "fauny tyrolskiej. Po nazwisku gatunkowem podano, na podstawie jakich okazów gatunek oznaczono, mianowicie znaczy m. (mąs) samca dorosłego, f. (femina) samicę dorosłą, i. (iuvenis) okaz młody, p. (pullus) bardzo młody; rzecz będzie użyteczna,
może bowiem posłużyć do ocenienia, o ile każde oznaczeni~ jest pewnem.
Nazwy miejscowości trudne do spolszczenia podano w brzmieniu niemieckiem, T1·a(oier Th.al wraz z odnogą oznaczoną jako Stilf'}erjocl~tltal na karcie p. t. Specialkarte der Ortler-.Alpen MEURERA i FREYTAGA nazwano doliną Trafojsl{ą,
Stilfser-Joch przełęczą Stelwijską, S~tldenthal doliną Suldeńską. Uzupełnienia i zmiany wynikające z pracy niniejszej
częścią dla fauny tyrolskiej, częścią dla tatrzańskiej, zestawione są na końcu każdego "\tviększeg~o działu systemat)r_ cznego.
Opisy gatunków nowych i mało znanych, tudzież o?~ · · · tw orz a częsc szerniejsze uwagi systematyczne 1 synonimiczne 40
drugą pracy.
Araneae.
Attoidae. Marptusa THOI~ ..
M [)}.' l). - E·Jg"g·enthal. Guntscbnaer Berg". . rnuscosa ( CLERCJ(), ~
Pseudici u s Sil'I.
\ _ I~a:e.· nthal. t P. encarJJai1tS ('\T rJc1 . ,, łll. <-·U ••• ) ~>--
Wydz. Iuateu1.-przyr. 'J'. '1.
"" .... ~przy~
~nw.' l iehy ~ nazwiskiem,
TYROLSKIEJ FAtTNY PAJI<tCZAKÓW. 281
Dysderoidae.
Segestria LA TR.
~oculata (L.), t: -- Schłem, niższa część reg1i. Dofoj ka: Trafoi- Fra.nzenshohe.
Dysdera LATR.
D. Ninnii CAN. (D. alpina. L. KocH. in litt. ), f. - Sigkron- St. Pauls. Schlern, u górnej granicy regli. Ga
--~ .... ten oznaczyłem przez porównanie z okazami otrzvma-łl
mi od hr. E. KEYSERLINGA pod nazwą D. alpina L. Kocn; CANESTRINIEGO opis gatunku D. N1'nnii jest dość niedokładny.
Dasumia THoR.
D. Canf'stri1zii (L. KocH. ), f. - Guntschnaer B.erg~. Nie wątpię o rzetelności oznaczenia, jakkolwiek Dr. L. KocH za- . liczył ten gatnnek do rodzaj11 Har[Jactes.
Filista toidae.
Filistata I~ATR. F. testacea LATR., i·. ~ Bozen, w murach domów. ·
Opili o n es.
p h a I a n g i o i d a e.
Astrobunus THoR.
A u ll . (A .. s ) - Eo·o·enthal. Sig·nlnndskron - St. • .LJ.. e er t u s . b b ,
1 , ż
T i' • D )lina Suldens \Jl, d J Pauls. Dolina Trafojska: Prafl- rH.tOJ. c (
po górną granicę regli.
Liobunum C. I.J. Kt)CII.
. F ·o·enthal. O uut~chlHlCl' Ber g. L. l'tmbatt,t1n L. J(OC1L - ~gb rj' ., jt i DoJiua
h . 1. l)rn.d --- I ,li O • e lero, aż po g·órną g'ranieQ rcg 1• c
ldeńska, poniżej Ht. Gertraud. )'dz. watew.-prz) r. 'f. X,. I·
• l(. (.) )
Prosalpia J.J. KocH.
* Pr. bibme/data (L. Kocu). - Dolina . d l. ··he Dolina Suldeńska, baJe.
dill3.ll s 10 .
Phalangium L.
·z· 1 Sigmundskron- St. Pauls. Mend Ph. OlJZ lO • -
Platybunus C. L. KocH.
Pl. ntfipes (C. L. KocH). - Atzwang ~ VUis. Pl. pinetonl1n (C. L. KocH) ~'m·. olp.eslr'ts (C. L.
_ Schlern, u górnej gra.nicy regli. Trafot
Dolina Sltldebska, poniżej St. Gertraud. t * Pl. ar11zatus n. sp. - Schlern, pod szczytem,
olraz.
Oligolophus C. KocH.
* O. g la cialis (0. L. Kocii). - Schlem, hale. Trafojska: jeszcze w reglach koło górnej granicy, po śnieg·i. Dolina Suldeńska, hale. Od przełęczy St .... • ... · .,...,. Sta Maria, Piz-Umbrail.
*O. morio (F.ABR.). - Schlern, w reglach i winie. Dolina Trafojska: od Pradu po FranzenshOh
* O. alpinus (HERBST). - Atzwang -- V61s Schlern, w reglu i kosodrzewinie (m., f.). Dolina Prad - Trafoi (f.), Trafoi - FranzenshOhe t-·· FranzenshOhe (m., t:', między FranzenshOhe a 1 EW""-'WlU'JI!I
datschferner" tf.), stoki południowe nad Fran Dolina Suldeńska, baJe niższe i wyższe (m., t.). Pi
Rzecz wiadoma, że nie ma cech, PQ k na pewno odróżnić samice dwu ostatnich odróżnia się zwykle łatwo, jednakże w Au t . alpe zebrał Prof. KOTULA parę samcó
dzy ~byd';o~a gatunkami, tak, że pra wydaJą mi się wielce wątpliwe. U o to wy III jest słabo tylko zgrubiały,
N.
EK DO TYROLSKm.J I<'AUNY PAJI<tCZAKÓW. 283
ma na sporlzie z jedne~o hok 11 do, ~ rl ~ 1
, o sc uuzo {Olcow
ało' czł«>nek piętowy I opatrzony jes~
<?· L: KocH). - Schlern, jeszcze nisko z?zyme. Dolina Trafojska: Trafoi- Fran
. lu l wytej po obydwu stronach doliny aż po lina Snldeńska, poniżej St. Gertraud i jeszcze
ałacb. Mię~zy przełęczą Stelwijską i Sta Maria.
A.cantholophus C. L. !{ocH.
orridus (P ANZ. ). - Eggenthal.
N emastomatoidae. Nemastoma C. L. KocH.
. quadripunctatum (PERTY). - Dolina Suldeł1ska., poGertraud.
• N. dentipalpe Auss. - Eggenthal. Schlern, nisl{o w reDolina Trafojska: poniżej Franzenshobe i na stokach
·owych nad Franzenshohe. Dolina Sulde1'lska, poniżej ·H-Anrand.
• N. ckrysomelas (HERM.).- Sig·mundsliron- St. PauJs .
....... PII&. Schlern , w reglach i balach. Dolina Sulde:llska., litlzej części hal.
Z podaniem zebranych (dwóch?) gatunków z rodzaju 17lłłrw.JI& wstrzymuję się nie Ufając zupełnie ich oznaczeniu.
Chelonethi.
Cheliferoidae. Chelifer GEoF:F'I~.
G t l er Bero· 1\fen-..... propsalis L. KocH. - u n .sc Ina o·