RENESANSNA ARHITEKTURA U ITALIJI- nova Firentinska republika 1250.; politika mo-gilde (21 ukupno - 7 velikih esnafa, 14 malih), mali broj veoma monih porodica, politiko nezadovoljstvo, periodini napadi nasilja, poluutvrivanje palata, ivot i rad na istom mestu (poreklo iz antikog Rima) ustanovljen arhitektonski tip palate BARGELLO FIRENCA otpoet 1255 - (kancelarija, sudnica, zatvor i rezidencija efa magistrata)

RENESANSNA ARHITEKTURA U ITALIJI

PALAZZO VECCHIO - FIRENCA 1298-1340 + KASNIJE PROMENEjako utvrene graevine, sa kulama zvonicima, rustifikacija, bifore, strogo oznaavanje spratova; prizemlje-prozori mali, visoko uzdignuti, centralno dvorite kvadrat svetlost i vazduh, voda - bunar

PALAZZO DAVANZATI FIRENCA KASNI XIV VEKOpti tip veina glavnih palata Veliko prizemlje (prodavnice, magacini) + spratovi (stanovanje), smanjuju se po visini Ovde dvorite ima samo stepenite zbog ogranienog prostora, a loa na vrhu - svetlost i vazduh

MICHELOZZO MICHELOZZI 1396-1472PALAZZO MEDICI-RICCARDI - FIRENCA

- uticaj Bruneleskijevih ideja- nema iznenadjujuih novina (3 sprata + jak venac-krovna streha jako isputena) ali novi principi simetrije i matematikog uredjenja - otvori simetrino na tekom rustifikovanom zidu, prizemlje izrazito hrapavo, piano nobile rustian kamen nema hrapave izboine ve kanelure du spojnica, gornji sprat potpuno gladak (gradacija); prozori prvog sprata imaju prag u obliku horizontalnog venca; simetrija da, ali ne korespondiraju osovine - prozori jo uvek nisu veliki, povezani srpastim lukovima

ASTILSKI TIP PALATE - gruba obrada kamene fasade predstavlja metaforu prirode koja okruuje ljude i u arhitekturi se naziva opera di natura ili rustika - fina obrada zida ukazuje na to da je ljudska svest preradila i profinila grubu obradu i takva obrada naziva se u arhitekturi opera di mano

PALAZZO MEDICI-RICCARDI - Firenca

PALAZZO MEDICI-RICCARDI - Firenca - otvoreno centralno dvorite kortile, u prizemlju otvorena arkada - simetrija: centralno postavljen ulaz na glavnoj fasadi glavna osa kortilea - savijena fasada Bruneleskijeve bolnice za siroie; problem: reenje ugla, izostavlja pilastre koji nose entablaturu, postavlja po 1 stub na uglove to ih ini vizuelno slabim; lo efekat izazvan grupisanjem prozora (centar-centar) na uglovima pribliavanje preveliko + visok friz takodje naglaava slabost ugla => razreeno tek u Rimu i Urbinu PALATA U URBINU

ASTILSKI TIP PALATEPalata Medii-Rikardi, Firenca

STILSKI TIP PALATEPalata Ruelaj, Firenca

PALAZZO PAZZI-QUARATESI BRUNELLESCHI? 1462-70.KASNI 15. VEK - GLATKOA, LEPOTA, UDALJENOST OD JAKE RUSTIFIKACIJE

PALAZZO GONDI 1490. GIULIANO DA SANGALLO- transformacija rustifikacije velikih grubo tesanih komada kamena u zaobljene, meke blokove - sprat meke are izmedju prozora

PALAZZO STROZZI 1489 Benedetto da Maiano

- ogromne razmere, zauzima ceo blok- po skoro svim karakteristikama slina Palati Medii; prizemlje - mali otvori, spratovi srpasti luk; astilska; naglaene horizontale - rustifikacija zaobljenog tipa kao Palata Gondi celom visinom fasade

- rustifikacija zaobljenog tipa

STILSKI TIP PALATE, uzor Palata Ruelaj - podela i po horizontali i po vertikali: jaki horizontalni venci, vertikalni pilastri - prozori vei

PALAZZO PICCOLOMINI PIENZA, Bernardo Roselino (Albertijev uenik)

15. vek profane graevine u Rimu PALAZZO DELLA CANCELLERIA RIM (1486-96)- uticaj Albertija - pripisivana Bramanteu

- visok podijum + 2 sprata izdeljenapilastrima - kompleksniji AB AB AB ritam - zlatni presek primenjen

Dvorina fasada: - stupci dole - pilastri gore - iroki lukovi dole - varijacija glavne fasade gore, ali pojedinani a ne udvojeni pilastri, ritam A A A - ugao reen upotrebom L stubaca (mogue Bramanteov uticaj, tada se vratio iz Urbna prvi primer reenja ugla)

Severoistoni deo Italije razlika od ostalog dela Apeninskog poluostrva po umetnikom izrazu; razlog - veoma snane trgovake i politike veze sa istokom, Vizantijom i islamskim dravama

STEPENITE U KORTILEU DUDEVE PALATE - VENECIJAMedju prvim renesansnim graditeljima u Veneciji - Pietro Lombardo (1435 - 1515). Dudeva palata gotska graevina, renesansna kompozicija pojedinih delova (unutranje dvorite - kortile i neki delovi zgrade iz srednjeg veka), njegov projekat je Stepenite giganata.

- tipina venecijanska palata razliita od svih drugih italijanskih- skoro svaka izvedena na stubovima uronjenim u vodu nije bilo tla za kortile - nije morala da se fortifikuje jedan blok - veliki otvor u nivou vode, stepenite u ulaznu dvoranu, skladine prostorije u prizemlju - podela fasade na 3 vertikalna elementa: piano nobile jo znaajniji, gran salon centar fasade veliki otvori, manje prostorije sa strana

PALAZZO CORNER-SPINELLI VENECIJA 1480 (simetrini izgledi, dosta svetlihotvora, naglaeni uglovi, ritam A BB A)

PALAZZO VENDRAMIN-CALERGI 1500/9.(trospratna shema, korintski red, jako naglaen krovni venac, istureni balkoni, ritam A BBB A)

GRADITELJSKA PORODICA DA SANGALLO

Djulijano da Sangalo (1445 - 1516)

Antonio da Sangalo Stariji

VILLA MEDICI POGGIO A CAIANO

- vila u mestu Podjo a Kajano (Poggio a Caiano) za Lorenca Mediija- preuzima proelje antikog hrama, savrena simetrija, samo na uglovima ostavljena rustika - simbioza parka i graevine

Poslednjih godina 15.veka toskanski arhitekti razvili principe koje je postavio Bruneleski: Djulijano da Sangalo 1485. crkva Madona dele Kareri (Madona delle Carceri) u Pratu - prva renesansna crkva sa centralnom osnovom istog grkog krsta (Bruneleski, Alberti), ali i sa kupolom

-unutra rebrasta kupola sa pandantifima - kulminacija ranorenesansnog ideala klasine lakoe i istote

Antonio da Sangalo Stariji, Madona di San Bijao (1518-45.), Montepulijano (Toskana) - jak apsidalni oblik - projektovana 2 kampanila (samo jedan izveden)

ulijano da Sangalo - Firenca: postaje glavni inenjer fortifikacija i 1489. gradi palatu Stroci, zajedno sa Benedetom da Majano - gradi Loreto: dovrava zapoetu baziliku Santa Maria sa kupolom veoma velikog raspona - kardinal dela Rovere postaje papa Julije II, arhitekta Sangalo postaje veoma uticajan u Rimu i uestvovao je u radovima na crkvi svetog Petra - za nedovrenu zapadnu fasadu crkve san Lorenco (Bruneleski) u Firenci izradio je est varijanti, ali nijedna nije izvedena - brat, Antonio da Sangalo, bio prevashodno vojni arhitekta

DRVENI MODEL SV.PETAR - RIM

MADONA DELE KARERI PRATO DJULIJANO DA SANGALO

MADONA DI SAN BIAGIO MONTEPULCIANO ANTONIO DA SANGALLO STARIJI