Yazan: Celal ���EK

2

3

G�R��Ro-Ro gemileri di�er gemi tiplerine g�re spesifik yap�s� ve ta��d��� y�k�n

�zelli�i nedeniyle �zel gemicilik gerektirmektedir. Ro-Ro gemileri �o�unlukla sabit hat seferi yapan, s�ratli y�k operasyonu ile limanda kal�� s�resi bir g�n ve daha az olan modern gemilerdir. Di�er gemi tiplerinde, gemi adam�n�n y�k operasyonunda y�kle ilgisi sadece puant�rl�k ile s�n�rl� iken Ro-Ro gemisinde bizzat y�kleme ve tahliye operasyonu gemi adamlar� taraf�ndan yap�lmaktad�r. Bu nedenle Ro-Ro gemisinde �al��an ve/veya �al��acak g�verte personelinin gemiyi ve ta��d��� y�k� �ok iyi bilmesi gerekir.

Ro-Ro gemilerinde daha �nce hi� �al��mam�� bir gemi adam� ne kadar tecr�beli olursa olsun y�kleme ve tahliyede istenilen performans� vermesi uzun zaman almaktad�r. Bu tip gemilerde �al��acak gemi adamlar� gemiye kat�lmadan �nce �artlar�n gereklerine kar��l�k verebilecek bilgi donan�m�na sahip olmal�d�rlar. Ancak daha �nce bu tip gemilerde �al��mam�� bir gemi adam�n�n bilin�li olarak i�ini yapmas� uzun zaman almaktad�r. �zellikle bu tip gemilerin limanda kal�� s�resi saatlerle s�n�rl� oldu�undan, gemiye kat�lan bir gemi adam� kat�ld��� anda kendisini y�k operasyonunun i�inde bulur.

Bu kitap Ro-Ro gemilerinde �al��an veya �al��mak isteyen g�verte zabitleri ve g�verte personeli i�in geminin ve y�k�n tan�t�lmas� i�in haz�rlanm��t�r.

Celal ���EK - 2006

4

���NDEK�LER

Konu ad� Sayfa no-----------------------------------------: ------------------------------:

B�l�m - 1Ro-Ro gemisi nedir? 6Ro-Ro gemisinde bulunan farkl� donan�mlar ve sistemler 8Cesiti Ro-Ro gemi resimleri 12

B�l�m - 2Ro-Ro gemisinde kullan�lan lashing ekipmanlar� 13

Sabit lashing ekipmanlar� 13Hareketli lashing malzemeleri ve ekipmanlar� 17Lashing ekipmanlar�n�n bak�m-tutumlar� 32

B�l�m - 3Ro-Ro gemisinde ta��nan ara� �e�itleri 35

Komple ara� 37Bir �ekicinin k�s�mlar� 39�ekicinin dorseye ba�lanma i�lemi 41�ekicinin dorseyi ay�rma i�lemi 42�ift �ekerli komple 43Kamyon r�mork 44�eytan r�mork 45Araba ta��y�c� r�mork 46Yat ve tekne ta��y�c� r�mork 47Dorse 48Dorsede bulunan i�aret ve uyar�lar 50 Dorsenin �l��leri 51Dorsenin k�s�mlar� 52Frigo dorse 56Cam dorse 57Jumbo dorse 58Pilot dorse 59Midilli dorse 60Bulker dorse 62Tanker dorse 63Silo dorse 64Lowbed 65Mafi 66�zel ama�l� dorseler 67Di�er extra ara�lar 68

B�l�m - 4Y�k operasyonu 70Y�kleme operasyonu 71�zel y�k ta��yan ara�lar�n y�klenmesi 72

Tehlikeli e�ya ta��yan ara�lar 72Frigo ara�lar 75A��r, dengesiz, a��k ve standart d��� y�k ta��yan ara�lar 77Y�kleme islemi 82

Rampada y�klemeyi y�r�ten n�betci zabitin g�revleri 85Y�kleme s�ras�nda gemi i�inde dikkat edilecek noktalar 88Y�kleme ile ilgili genel tavsiyeler 92

5

Tahliye operasyonu 93B�l�m - 5

Ro-Ro gemisinde emniyet 95Personel emniyeti 96Gemi emniyeti 103�evre emniyeti 105Y�k emniyeti ve lashing i�lemleri 106

Lashing malzemelerini kullan�rken dikkat edilecek hususlar 110Kullan�lacak lashing say�s� 112Ara�larda bulunan ba�lama noktalar�na binen y�k�n hesaplanmas� 115K�sa seferler i�in pratik lashing grafikleri 117

Grafiklerin kullan�lmas� 118Grafik � 1 GVM=10 ton 119Grafik � 2 GVM=20 ton 120Grafik � 3 GVM=30 ton 121Grafik � 4 GVM=32 ton 122

Y�k hasar� 123�e�itli hasar resimleri 124

B�l�m - 6EK-1: MCA Ro-Ro gemileri i�in denizcilik tavsiye notu 128EK-2: Denizcilik m�ste�arl��� Ro-Ro y�netmeli�i 133

6

RO-RO GEM�S� NED�R?Ro-Ro �ngilizce Roll on � Roll off kelimesinin k�saltmas�d�r. Y�k�n kendi

tekerlekleri �zerinde y�r�yerek gemiye giren � kendisi ��kan (tekerlekli y�k ta��yan gemidir.) Ancak bu dilimizde de Ro-Ro olarak kullan�lmaktad�r.

Ro-Ro tipi gemiler ilk olarak 1960�l� y�llarda deniz ticaretine girmi�tir. Bunlar�n dizayn�nda eski geleneksel gemi dizayn�na g�re radikal farkl�l�klar vard�r. Geleneksel y�k gemilerinde b�lme perdeleri dikey olarak dizayn edilerek y�kleme ve bo�altma i�lemleri g�verteden sahil vin�leri veya gemi �zerinde bulunan vin�ler ile yap�lmaktad�r. Bu gemilerin uzun s�re limanda kalmas�na ve zaman kayb�na yol a�maktad�r.

Ro-Ro gemilerinde perdeler yatay olarak dizayn edilmi�, dolay�s�yla g�verteler yatayd�r. G�verteler geminin k���nda veya ba��nda bulunan, gemiye ve y�k g�vertelerine giri�i sa�layan rampa ile i�tiraklidir. Bu rampalar geminin ana rampas� olup ayn� zamanda gemi b�nyesindeki s�zd�rmazl��� sa�layan kapak olarak da kullan�l�r. Bazen s�zd�rmazl�k i�in rampadan ba�ka ilave kapak kullan�lmaktad�r. G�verteler aras�ndaki ba�lant� sabit ve hareketli rampalarla veya asans�r ile sa�lan�r. Geminin ana rampas� k��ta, ba�ta veya omuzluklarda bulunabilir ancak �okluk bu geminin k���nda d�r. Geminin ana rampas�ndan gemiye kendisi giren ara�lar y�nlendirildikleri g�vertelere yine kendileri manevra yaparak yana��rlar ve h�zl� bir istifleme olu�ur. Bu sayede geminin y�kleme-bo�altma i�lemleri h�zl�, limanda kal�� s�resi k�sa olur.

Ro-Ro gemileri sadece tekerlekli ara� ta��mazlar. A��k g�vertelerine standart konteyner, klasik kargo gemilerinde ta��namayacak �l��lerde sand�k y�kler, helikopter, b�y�k yatlar vb. �ok de�i�ik y�kleri de ta��rlar.

Ro-Ro gemileri in�a ve i�letim bak�m�ndan iki �e�ide ayr�l�r. Birincisi Ro-Ro y�k gemisi; 12 ki�iden daha az yolcu kapasitesi olan ve sadece y�k (ara�) ta��mak i�in dizayn edilen gemiler. Ro-Ro yolcu gemisi; 12 ki�iden fazla yolcu ta��ma kapasitesi olan, yolculuk s�ras�nda yolcular i�in bar�nma, e�lenme vb. gibi imkanlar� bulunan ve yolcu ve y�k (ara�) ta��yan gemilerdir.

�ekil -1 Klasik y�k gemisi �ekil - 2 Ro-Ro gemisi.

Ro-Ro gemileriyle birlikte yeni bir emniyet sorunu ortaya ��kt�. Stabilite ve su ge�irmezlik sorunu. B�t�n gemiler klas� ve tipi ne olursa olsun su ge�irmezli�i sa�lamak zorundad�r. Klasik tip y�k gemilerinde herhangi bir tekne hasar� sonucu su ge�irmezlik sa�lanamad���nda ve tekne su ald���nda giren su dikey postalar sayesinde k���k bir alanda kalacak geminin stabilitesini �nemli �l��de etkilemiyecektir. Ro-Ro gemilerinde olu�acak bir tekne hasar� i�eri giren suyun daha geni� alanda hareket etmesi sonucu teknenin stabilite ve y�zd�rme kabiliyetini �nemli �l��de yitirecektir. Ro-Ro gemilerinin bordadan a��lan rampa ve

7

kapaklar� nedeniyle de su ge�irmezlik konusunda s�k� denetleme ve iyi bak�m tutuma ihtiya� vard�r.

Limandan kalkmadan �nce ve seyir s�resince her g�n su ge�irmez kaportalar kontrol edilmelidir. G�verteler aras�nda ve �zel b�l�mlerde bulunan ve �al��ma saatlerinde a��k tutulan su ge�irmez kap�lar �al��ma saatleri d���nda mutlaka kapat�lmal�d�r. Bu kap�lar�n ayn� zamanda k�pr� �st�nde bulunan ���kl� ve sesli g�stergelerinin �al���p �al��mad��� her g�n kontrol edilmelidir.

�ekil-3 Solda; K�� rampadan y�kleme operasyonu�ekil-4 Ortada; K�� rampan�n kapat�lmas��ekil-5 Sa�da; Bir Ro-Ro gemisinin a��k g�vertesinden ara�lar�n g�r�n���

Ro-Ro gemilerinde y�k kapasitesi (Lane metre) �erit metre k�saca L/M olarak belirlenir. G�verteler boyuna ara� geni�likleri kadar �eritlere ayr�lm��t�r. �eritlerin toplam uzunlu�u bir Ro-Ro gemisinin y�k kapasitesini belirtir. �rne�in 3750 L/M kapasiteli bir geminin ald��� ara�lar�n toplam� arka arkaya dizildi�inde 3750 metredir.

�ekil-6 D�rt katl� bir Ro-Ro gemisinde y�kleme plan�

Ro-Ro gemilerinin y�k sahipleri i�in en b�y�k avantaj� y�klerini kap�dan kap�ya ta��tmalar�na olanak sa�lamas�d�r. Bir noktadan tekerlekli ara�lara y�klenen y�k di�er noktaya yine ayn� ara�la ula�maktad�r. Bu sayede limanlarda y�k elle�lenmesini ortadan kald�rmakta, y�k�n elle�leme s�ras�nda hasar ve zarara u�ramas�n� �nlemekte ve y�k�n �ok s�ratli bir �ekilde al�c�ya ula�mas�na olanak vermektedir.

Flume tank

8

Ro-Ro gemilerinde bulunan farkl� donan�mlar ve sistemler;

a) Ba�, k��, omuzluk rampa kapaklar� ve su ge�irmez borda kapaklar�Klasik gemilerden farkl� olarak Ro-Ro gemilerinde y�kler gemiye ba�, k��, ve

yanlardan a��lan kapaklardan y�klenir. Genellikle Ro-Ro y�k gemilerinde kapaklar k��ta Ro-Ro yolcu gemilerinde kapaklar ba�ta olmaktad�r. Gemi bordas�ndan a��lan, pilot ve yak�t almak i�in kullan�lan su ge�irmez kapaklar vard�r.

Bu kapaklar�n a��lmas� ve �al��t�r�lmas� geminin yap�s�na ve sistemlerine g�re farkl�l�klar g�sterir. Bu kapaklar�n �al��t�r�lmas� hangi sistemle olursa olsun emniyete alma ve kilitleme mekanizmalar�n�n d�zg�n �al��t��� her zaman kontrol alt�nda tutulur. Rampa ve kapaklar kullan�l�rken dikkat edilecek hususlar;

Rampalar ve kapaklar sadece yetkili ki�iler taraf�ndan a��l�p kapanmal�d�r. Rampa ve kapaklar�n kullanma talimatlar� gemide bulunan t�m zabitlerin acil durumlarda operasyon yapabilmeleri i�in kumanda istasyonlar�nda as�l� olmal�d�r.

Rampa ve kapaklarda bulunan tel, liftin, makara, kilit, radansa, hidrolik elemanlar ve elektrik elemanlar�n bak�m ve tutumlar� �retici firman�n talimatlar�na g�re yap�lmal�d�r.

Y�k operasyonu s�ras�nda olu�acak yatmalar ve/veya meyilin ba� ve k�� kapaklara olu�turaca�� stres her zaman �retici firman�n belirtti�i limitler i�erisinde olmal�d�r. Hi�bir zaman bu limitler a��lmamal�d�r. Bu kapaklara a��r� stres uyguland��� durumlarda derhal y�k operasyonu durdurulup gemi d�zeltilmelidir.

Ba� ve k�� kapaklar�n gerisinde s�zd�rmazl�k ama�l� ayr� bir vis�r kap� varsa bu kap�lar�n kilitleme mekanizmalar� ve kilitleri her kapak kapatma operasyonundan sonra iyice kontrol edilmelidir.

�retici firman�n talimatlar� do�rultusunda b�t�n kapaklar�n bak�m ve testleri belirtilen s�reler i�erisinde mutlaka yap�lmal�d�r. Kapaklar�n s�zd�rmaz conta ve lastikleri her a�ma-kapama operasyonunda kontrol edilmelidir.

�ekil - 7 Ro-Ro y�k gemisinin k�� kapa��

9

b) Y�k asans�rleriBaz� Ro-Ro gemilerinde ana g�verteden alt ve �st g�vertelere ba�lant� asans�r

ile sa�lan�r. Bu asans�rler bir ara� boyunda ve arac�n a��rl���n� kald�racak kapasitede yap�lm��t�r. Asans�rler hidrolik sistemle �al���r. �al��t�r�lmas� gemiden gemiye farkl�l�k g�stermektedir. Asans�rlerin y�k operasyonunda zaman kayb�na sebep olmas� ve bak�m - tutum masraflar�n�n y�ksek olmas� gibi nedenlerden dolay� modern gemilerde kullan�lmamaktad�r. Y�k asans�rleri kullan�l�rken dikkat edilecek hususlar;

Y�k asans�rleri 1.zabitin g�revlendirdi�i e�itilmi� yetkili ki�iler taraf�ndan kullan�lmal�d�r. Y�k asans�r�n� kullanan ki�i sans�r havada oldu�unda kilitleme ve destek sisteminin kilitledi�ini g�rd�kten sonra asans�re ara� koymal�d�r.

Y�k asans�rlerinin kullanma talimatlar� gemide bulunan t�m zabitlerin acil durumlarda operasyon yapabilmeleri i�in kumanda istasyonlar�nda as�l� olmal�d�r.

Asans�rler 1.zabit taraf�ndan kullan�ma a��lmal�d�r. Y�k operasyonu s�ras�nda asans�r�n�n d�zg�n �al��t��� 1.zabit taraf�ndan s�rekli kontrol edilmelidir.Asans�rlerin normal kumandas�n�n �al��mad��� durumlarda, asans�r� kullanan personel acil durum operasyonlar�n� bilecektir. Asans�r� kullanan veya kullanacak olan t�m personel e�itilecektir.

Y�k asans�rlerine kald�rma kapasitelerinden daha fazla y�k koyulmamal�d�r. Asans�r�n �zerinde ara� oldu�u halde havada as�l� kalmas� vb. durumlarda

hemen mak�ne ekibi haberdar edilip asans�r emniyetle yere indirildikten sonra sorun giderilecektir.

Asans�rlerde bulunan tel, liftin, makara, kilit, radansa, hidrolik elemanlar ve elektrik elemanlar�n�n bak�m ve tutumlar� �retici firman�n talimatlar�na g�re yap�lmal�d�r.

Y�k asans�rlerinde kesinlikle personel binmeyecektir.

10

c) Anti-Heeling sistemRo-Ro gemileri, limanda ara�lar�n s�rekli hareketleri ve h�zl� y�k

operasyonu yapt��� i�in �ok �abuk �ekilde sancak ve iskeleye yatmaktad�r. Gemilerin y�k operasyonunu durdurmadan ve gemiyi de yat�rmadan operasyonunu tamamlamas�n� sa�layan anti-heeling sistemi vard�r. Gemiyi balast i�lemi ile d�zeltmenin �ok zaman alaca�� ve s�rekli ba��nda bir eleman�n bulunmas� gibi olumsuzluklar�na kar��n heeling sistemi otomatik olarak �al��arak gemiyi s�rekli d�z konumda tutar. Geminin sancak ve iskelesinde heeling sistemi i�in dizayn edilmi� ayr� balast tanklar�n�n birbirlerine i�tirakini heeling sistemi sa�lar. Bu sistem hem otomatik hem manuel kumandal� �al��arak gemiyi h�zl� bir �ekilde d�zeltmektedir.

Heeling sisteminin �al��ma �emas� a�a��da gosterilmi�tir.

�ekil - 8 Anti- Heeling sistemi �al��ma �emas�

11

d) Stabileyzer sistemiRo-Ro gemilerindeki di�er bir yenilik deniz ge�i�leri s�ras�nda geminin ve

y�k�n�n deniz �artlar�ndan olumsuz y�nde etkilenmemelerini sa�layan basit stabileyzer (flume) sistemidir. Geminin a��r deniz �artlar�ndan dolay� y�ke ve gemiye zarar vermemesi ve daha yumu�ak yalpa, ba�-k�� yapmas�n� sa�layan bir sistemdir. Bu sistem geminin GM de�erini d���rmek suretiyle geminin a��r deniz �artlar�nda daha yumu�ak hareketler yapmas� esas�na dayan�r. Geminin a��rl�k merkezinin �st�nde bir flume tank� vard�r. Bu tanka geminin halihaz�rdaki GM de�erine g�re su al�n�r ve geminin GM de�eri makul seviyeye d���r�l�r. �ekil-6� da flume tank�n yeri g�sterilmi�tir. Flume sisteminin kumanda ve tank g�stergeleri geminin k�pr��st�nde bulunur. Bu sistemin devreye al�nmas� sonucu olu�acak GM de�i�ikli�i ve hangi GM de�erinde ne kadar su al�naca��n� g�steren �izelgeler k�pr��st�nde bulunmal�d�r. �ekil-9

�ekil - 9 Flume tank kullan�m �izelgesi

e) Havaland�rma ve fan sistemiRo-Ro gemilerinde y�k operasyonu s�ras�nda, ara�lardan ��kan egzoz

duman�na kar�� klasik gemilerden farkl� olarak �ok g��l� havaland�rma sistemi vard�r. Havaland�rma kapasitesi emme(deniz modu) ve basma (liman modu) olarak iki farkl� y�nde olmal�d�r. Basma (supply) : saatte 20 hava degi�imi, emme (exhaust): saatte 10 hava degi�imi yapacak kapasitede olmal�d�r.

12

�e�itli Ro-Ro gemi resimleri

�ekil � 10 Modern tip Ro-Ro gemisi

�ekil - 11 Ba�tan kasaral� Ro-Ro gemisi

�ekil - 12 Ro-Ro yolcu gemisi

�ekil - 13 Ro-Ro y�k gemisi tekne yap�s�

13

RO-RO GEM�S�NDE KULLANILAN LASHING EK�PMANLARI

Sabit lashing ekipmanlar�;Gemi b�nyesine kaynakla sabitlenmi� ve hareketli lashing ekipmanlar�yla beraber kullan�lan ba�lama yerleridir. Sabit lashing ekipmanlar�n�n emniyetli �al��ma g�c�en az 120 kN olmal�d�r. E�er sabit bir lashing ekipman�na birden fazla ba�lama yap�lacak ise her bir ba�lama i�in (�= ba�lama) � x 10 kN fazla kuvvet olmal�d�r.(1 kN = 101.97 kg)Ro-Ro gemilerinde kullan�lan sabit lashing ekipmanlar�n�n �e�itleri �unlard�r;

�ekil -14 �esitli tiplerde mapa ve anela�lar. Bunlar daha �ok k���k ara�lar�n lashing yap�lmas�nda veya g�verte ile alabanda k��elerinde kullan�l�r.

14

�ekil -15 G�verteye sabitlenen lashing potu. �ok ama�l� Ro-Ro gemilerinde kullan�l�r.

1- K���k ara�lar i�in anela.2- G�verteye sabitlenen fil ayak lashing potu

�ekil -16 �esitli tip kanca potlar�. G�verteye g�mme olarak monte edilir mukavemeti y�ksektir.

15

�ekil - 171- G�verteye sonradan monte edilen konveks tip lashing potu2- K��elere monte edilen lashing potu3- G�verteye g�mme fil ayak lashing potu4- 5 k��eli lashing potu

�ekil - 181- G�verteye sonradan monte edilen lashing potunun g�r�n�m�.2- Alabanda ve g�verte k��esine monte edilen yar�m lashing potu.3- G�verteye g�mme olarak sabitlenen lashing potu.

16

�ekil - 19 Fil ayaklar� lashing potlar�na 35 derece a�� yapacak �ekilde tak�lmal�d�r.

�ekil - 20 �ok ama�l� (de�i�ik y�kler ta��yan) Ro-Ro gemilerinde bulunan farkl� tiplerde lashing potlar�.

�ekil-21 Lashing yapmada kullan�lan hava ba�lant� valfleri. Haval� tabanca ile yap�lan lashinglerde g�vertelerin her taraf�nda yeterli uzakl�klarda hava valfleri mevcuttur.

17

Hareketli Lashing malzemeleri ve ekipmanlar�

Hareketli lashing ekipmanlar�, y�k �nitesi ile sabit lashing ekipmalar�aras�ndaki ba�lant�y� sa�layan elemanlard�r. Hareketli lashing malzemeleri ara�lar�n yerinden hareket etmelerini �nleyen ve engelleyen malzemelerde olabilir �rne�in dorse e�e�i ve takoz gibi.Ro-Ro gemilerinde kullan�lan hareketli lashing malzemeleri �unlard�r;

1- Lashing zincirleri; A�a��da ce�itli tipleri verilen lashing zincirleri sert ala��ml� �elikten yap�lm�st�r.

Kal�nl�klar� 9 ile 13 mm aras�nda de�i�ir ancak emniyetli kullan�m i�in benimsenen 13 mm�dir. Boylar� ortalama 3 metredir. 13 mm kal�nl���ndaki lashing zincirinin emniyetli �al�l�ma y�k� (SWL) 100 kN, en fazla bindirme y�k� (MSL) 110 kN, kesilme kuvveti 200 kN.�dir. Zincirle beraber kullan�lan ve bir b�t�nl�k arzeden di�er ekipmanlar; kancalar, fil ayaklar� ve kilitler ayn� �ekilde �al��ma ve kesilme g�c�ne sahiptir.

;

�ekil - 22 �e�itli lashing zincirleri ve zincir ba�lant�lar�.

18

2- Dorse e�ekleri; Dorse e�eklerinin tipleri a�a��dad�r. E�ekler; yap�mc� firmalar aras�ndaki dizayn

farkl�l�klar� nedeniyle farkl�l�k g�sterebilir ancak dayanma ve kald�rma g��lerinde farkl�l�k yoktur. Bu gibi dizayn farkl�l�klar�; dorsenin alt�na gelen kayd�rmaz k�s�m sert lastik veya ah�ap olabilir. E�e�in y�r�t�c� tekeri lastik, metal, veya teflondan olabilir. Veya destek noktalar�nda farkl� dizaynlar olabilmektedir.

�ekil � 23 �stte iki farkl� dorse e�ekleri, altta dorse e�e�inin k�s�mlar� ve �l��leri

E�e�in tekerin �st�nde tutunmas�n� sa�layan yay.

Y�r�t�c� tekerler.

19

3- Dorse krikolar�; Bunlar dar alanda veya e�e�in dorse y�ksekli�inden fazla oldu�u ve alt�na

girmedi�i durumlarda kullan�lmak �zere gemilerde bulundurulur. Bunlar�n �al��ma ve y�k bindirme kuvvetleri aynen e�eklerin oldu�u kadar olmal�d�r. Rahat ta��nmalari i�in alt k��esinde iki adet y�r�t�c� tekeri vard�r. �st k�sm� kal�n sa�tan yap�lm��, yap�s� �U� �eklinde veya d�zd�r. Bunlar dorsenin tam �asesine gelecek �ekilde yerle�tirilerek kullan�l�r.

�ekil - 24 Dorse krikolar�n�n �e�itleri.1- Hidrolik kumandal� kriko. Kriko yanda bulunan hidrolik giri�inde hidrolik

bas�lmak suretiyle �al�s�r.2- El ile �evirmeli kriko. �st k�sm� dorsenin �asesine oturtulduktan sonra

di�liye ba�l� bulunan kol �evrilerek kriko �al���r. 3- Di�li c�rc�rl� ve manevelal� kriko. Bu tip krikonun di�liye ba�l� bir c�rc�r

�evirme sistemi vard�r. Manivela kolu ileri �geri �evrilerek �al��t�r�l�r.

20

4- Zincir s�kma liftinleri; Zincir s�kma liftinleri sert ala��ml� �elikten yap�lm��t�r. Bunlar�n sabit ba�lama

noktalar�na sabitlenmeleri fil aya�� veya kancalar vas�tas�yla yap�l�r. Liftinin emniyetli �al��ma g�c� (SWL) 100 kN, en fazla bindirme y�k� 110 kN, kesilme kuvveti 200 kN.�dir.

�ekil � 25 Fil ayakl� zincir s�kma liftini. Altta fil ayakl� zincir s�kma liftinin k�s�mlar�

Fil ayakli zincir liftininin kisimlari

Fil aya�� Fil ayak ba�lant�s� Liftini s�kan sonsuz di�li Zincire tak�lan kanca

Liftin s�kma somunu

�ekil � 26 Bo�u al�nm�� bir fil ayakl� lashing zincir liftini.

�ekil � 27 Bir liftinin haval� tabanca ile s�k�lmas�.

21

�ekil -28 �e�itli tip zincir s�kma liftinleri ve kullan�lmas�.

22

Y�n de�i�tiren t�rnak. Sonsuz di�li�ekil -29 Her iki ucu kancal� manuel gerdirme liftini

Manuel gerdirme liftini. G�vertede bulunan kanca potlar�ndan lashing yapmak veya lashing zincirlerini gerdirmek i�in kullan�l�r. Liftin uskurun ortas�na ba�l�bulunan bir �al��t�rma kolu, kolun liftine ba�land��� noktada sonsuz bir di�lisi vard�r. Di�li ile kolun aras�nda �ift y�nl� t�rnak vas�tas�yla bir y�nde s�kma, bir y�nde bo�altma yaparak �al���r.

5- Takozlar; Takozlar ara�lar�n manevra s�ras�nda yana��rken veya yerinden al�n�rken

arkaya veya �ne kaymalar�n� �nlemek ve/veya arac�n deniz ge�i�inde yerinden oynamamas� i�in kullan�lan yard�mc� lashing malzemesidir. �zellikle lashing yap�lmas� m�mk�n olmayan hafif ve narin ara�lar�n lashingi i�in kullan�l�rlar.Takozlar lastik, metal, plastik ve ah�ap malzemelerden yap�l�rlar. En kullan��l� olan�lastikten yap�lan takozlard�r.

Lastik takoz Metal takoz Plastik takoz

�ekil - 30 Takoz �e�itleri

23

6- Fil ayaklar�;

Fil ayaklar� lashing zincirlerine veya liftinlere bir kilit ile sabitlenir. Fil aya�� g�vertede bulunan fil ayak potlar�na tak�l�r.

�ekil - 31 �e�itli fil ayaklar�.

24

7- Hava hortumlar�;

�ekil -32 Lashing zincir liftinlerini s�kmakta kullan�lan hava hortumu.

8- Liftin s�kma tabancas�;

�ekil -33 Haval� Lashing tabancas�. Zincir liftinlerinin s�k�lmas�nda kullan�l�r.

Lokma anahtar ucu

H�z art�rma skalas�

Y�n de�i�tirme mandal�(Sa� � sol d�n�� mandal�)

�al��t�rma teti�i. Bas�l� tutulduk�a �al���r.

Hava giri�i.( Hortum ba�lant�s�)

�ekil -34 Bir hava tabancas�n�n k�s�mlar�.

25

�ekil - 35 Fil ayak ba�lant�l� lashing zinciri ve Amerikan tipi zincir gerdirme kolu

Zincirin kancal� ucu arac�n ba�lant� noktas�na, fil ayakl� ucu g�vertedekilashing potuna tak�l�r. Gerdirme kolu tamamen a��larak kancalar� lashing zincirinin baklalar�na tak�l�r. Kol yukar� do�ru �ekilerek zincirin bo�u al�n�r ve yerine kilitlenir.

26

�ekil -36 Klasik lashing s�kma ekipmanlar�;

�stte fil ayak ve kanca ba�lant�l� lashing zinciri. Ortada manuel gerdirme kolu. Altta gerdirme kolunu s�kmak i�in kullan�lan s�kma kolu.

27

Klasik lashing s�kma ekipmanlar�n�n kullan�lmas�

�ncelikle lashing zincirinin bir ucuarac�n ba�lant� noktas�na, di�er ucug�vertede bulunan lashing potuna tak�l�r.

1-Lashing zincirinin fazlal��� al�narakgerdirme kolunun sivri ucu zinciriniki baklas�na birden tak�l�r.

2- Gerdirme kolu a�a�� do�ru �ekilir.

3- Gerdirme kolunun ucundaki ince zincire ba�l�kanca lashing zincirine tak�l�r.

Lashing zincirini s�kma i�lemi;

4- Gerdirme kolunun kal�n zincir kancas�n�lashing zincir baklas�na tak�n.

5- Ince zincir kancas�n� ��kar�p gerdirmekolunu bo�alt�n.

6- Gerdirme kolunun ucunu yeti�ebilenson zincir baklas�na tak�n. S�kma kolunukullanarak gerdirme kolunun incezincir kancas�n� zincire tak�p sabitleyin.(no-3)

28

9- Lashing malzemesi ta��ma arabas�;

�ekil � 37 Hareketli lashing malzemelerini ta��mak i�in kullan�lan el arabas�.

10- Otomobil ba�lama kay��� ve spanzet;

�ekil - 38 Otomobil ba�lama kay���.

�ekil � 39 K���k ara�lar�n ve di�er hareketli malzemelerin lashinginde kullan�lan spanzet.

29

�ekil � 40 Spanzetin gerdirilmesi

30

�ekil � 41 Spanzetin gerdirilmesi.

31

�ekil � 42 Spanzetin bo�alt�lmas�.

32

LASHING EK�PMANLARININ BAKIM-TUTUMU

Sabit lashing ekipmanlar�;Ro-Ro gemilerinin y�k� hareketli ara�lar oldu�u i�in kullan�lan lashing

malzemelerinin bu i�e uygun �zellikte ve dayan�kl�kta olmas� gerekir. Kullan�lan t�m lashing ekipman� ister sabit olsun ister hareketli mutlaka test edilmi� ve onaylanm�� tipte ve malzemede olmas� gerekir.

G�vertede bulunan sabit lashing ekipmanlar� g�r�n�r �ekilde sar� boya ile boyanm�� olmal�d�r. G�verteye g�m�l� bulunan fil ayak potlar� ve zincir potlar� her lashing i�leminde kontrol edilerek i�inde; ara�lar�n lastiklerinden veya di�er alt k�s�mlar�ndan akan toz, toprak veya su olmad��� g�r�lmelidir. Bu gibi at�klar�n hareketli lashing malzemelerinin emniyetli �ekilde potlara tak�lmas�n� engellemesine izin verilmemeli g�r�ld��� anda hemen temizlenmelidir. Lashing i�lemini yapan personel her kullan�mda kulland��� malzemeninin sa�lam oldu�unu kontrol edip hasarlanm�� olanlar� kesinlikle kullanmayacakt�r. Her alt� ay�ge�meyen aral�klarla t�m lashing ekipmanlar� 1.zabit taraf�ndan kontrol edilip geminin bak�m-tutum kay�tlar�na i�lenmelidir. Bu kontrollerde ekipmanlar�n sadece g�r�n�r k�s�mlar� de�il g�r�nmeyen i� k�s�mlar� ve kaynak ba�lant�lar�da kontrol edilmelidir. Deforme olan, en ufak �ekilde yanaklar� e�ilen, havaya kalkan lashing potlar� kesinlikle kullan�lmayacak ve derhal imkan varsa yenisi ile degi�ecek veya yetkili ki�ilerce tamirat� yap�lacakt�r. Di�er sabit lashing malzemelerinde g�r�len paslanma, �atlama ve metaryal zay�flamas� g�r�ld���nde bu tip lashing malzemeleri kesinlikle kullan�lmayacak derhal tamirat� yap�lacak e�er gerekirse yenisi ile de�i�tirilecektir.

Hasarlanm�� ve kullan�mdan kald�r�lm�� sabit lashing malzemeleri e�er yenisi ile de�i�ecek ise yerine koyulan malzeme mutlaka sertifikal� ve onayl�olmal�d�r. Lashing malzemelerine yap�lan tamiratlar mutlaka geminin klas kurulu�una bildirilip ilk f�rsatta s�rvey yapt�r�lmal�d�r. Yap�lan t�m bak�m ve de�i�imler mutlaka y�k emniyet manueline kaydedilmelidir.

SSaabbiitt eekkiippmmaannllaarr��nn kkoonnttrrooll vvee bbaakk��mm tteessttlleerrii 1100 yy��llddaa bbiirrddiirr.. AAlldd������hhaassaarrllaarrddaann ddoollaayy�� eekkiippmmaannllaarr��nn yyaapp�� ffoorrmmuunnddaa kkaall��cc�� hhaassaarrllaarr oolluu��aabbiilliirr.. AAyyrr��ccaatteessttlleerrddeenn ddoollaayy�� ddaa yyaapp��ss��nnddaa bbeekklleennmmeeyyeenn hhaassaarrllaarr vveeyyaa ddeeffoorrmmaassyyoonnllaarroolluu��aabbiilleeccee��ii gg��zz ��nn��nnddee ttuuttuullmmaall��dd��rr.. SSaabbiitt eekkiippmmaannllaarr��nn yyaapp��ssaall ffoorrmmllaarr��nn�� tteesstttteennssoonnrraa gg��zzlleemmlleemmeekk ggeerreekkiirr bbuu mm��mmkk��nn ddee��iillssee ddii��eerr tteesstt mmeettooddllaarr�� kkuullllaann��llmmaall��dd��rr..

��ookk ��iiddddeettllii hhaavvaa kkoo��uullllaarr��nnaa yyaaddaa hheerrhhaannggii bbiirr oollaayyddaann ddoollaayy�� eekkiippmmaannllaarraabbiinneenn kkuuvvvveettlleerriinn 111100 MMSSLL��nniinn ((mmaaxxiimmuumm bbiinnddiirrmmee yy��kk��)) ��zzeerriinnddee oolldduu��uunnddaann����pphhee eeddiilliirrssee;; bbuu tt��rr eekkiippmmaannllaarr eenn yyaakk��nn zzaammaannddaakkii bbaakk��mm ttuuttuumm pprrooggrraamm��nnddaayyeettkkiillii sseerrvviiss ttaarraaff��nnddaann tteesstt eeddiillmmeellii ggeerreekkiirrssee sseerrvviiss dd������ oollmmaall��dd��rr..

33

Hareketli lashing ekipmanlar�;Hareketli lashing malzemeleride sabit ekipmanlarda oldu�u gibi geminin

1.zabiti taraf�ndan 6 ay� ge�meyen aral�klarla kontrol edilmelidir. Deniz ge�i�i s�ras�nda geminin yalpa yapmas� ve ara�lar�n esnemesi sonucu lashinglere binen y�k emniyetli �al��ma g�c�n�n �ok �st�ne ��kabilir. Bu nedenle lashing malzemelerinde g�r�len en ufak deformasyon ve paslanma durumunda bu tip malzemeler hemen kullan�mdan kald�r�lmal�d�r.

Hareketli lashing malzemelerinin �st�nde, emniyetli �al��ma g�c� (SWL), maximum �al��ma g�c� (MSL) ve kesilme g�c� (BL) de�erleri kal�c� olarak i�aretlenmi� olmal�d�r.

TTaa����nnaabbiilliirr llaasshhiinngg eekkiippmmaannllaarr��nn��nn eenn aazz %% 2200��ssii 55 yy��ll aarraall��kkllaarrllaa tteesstteeddiillmmeelliiddiirr.. LLaasshhiinngg eekkiippmmaann tteessttlleerrii ggeemmii bb��nnyyeessiinnddeekkii kkoonnttrrooll vvee bbaakk��mm ppllaann��nn��nnbbiirr ppaarr��aass�� oollmmaall��dd��rr.. BBuu tteessttlleerriinn ii��eerriikklleerrii ��uunnllaarrdd��rr;; hheerr gg��vveerrtteeddeenn ��rrnneekk oollaarraakkssee��iilleenn eekkiippmmaannllaarr��nn kkuuvvvveettlleerriinnddee uuyygguullaannaann ssttrreessss kkaarr����ss��nnddaa hheerrhhaannggii bbiirrkk��tt��llee��mmee vvaarr mm��,, ddeeffoorrmmaassyyoonn vvaarr mm��,, gg��cc��nnddee bbiirr aazzaallmmaa vvaarrmm�� ��eekklliinnddeeddiirr.. YY��kkbbaa��llaammaa eekkiippmmaannllaarr��nn��nn bbaakk��mm vvee kkoonnttrrooll�� yy��kk�� eemmnniiyyeettee aallmmaa mmaannuueelliinnddee((CCaarrggoo SSeeccuurriinngg MMaannuuaall��ddee)) bbuulluunnaann iillggiillii bb��ll��mmee lliimmaann kkoonnttrrooll eelleemmaannllaarr�� ((PPSSCC))ttaarraaff��nnddaann iisstteennddii��iinnddee ssuunnuullaaccaakk ��eekkiillddee kkaayy��tt eeddiillmmeelliiddiirr.. LLiimmaann kkoonnttrroolleelleemmaannllaarr�� ((PPSSCC)) kkuullllaann��mmddaa oollaann llaasshhiinngglleerrii vvee ddii��eerr eekkiippmmaannllaarr�� kkoonnttrrooll eeddeebbiilliirr..YYaapp��llaann bbaakk��mm ttuuttuumm vvee tteesstt ppeerriiyyooddllaarr��nn��nn yy��kk�� eemmnniiyyeettee aallmmaa mmaannuueelliinnee ((CCaarrggooSSeeccuurriinngg MMaannuuaall��ee)) gg��rree yyaapp��ll��pp yyaapp��llmmaadd������nnaa bbaakk��llaabb��ll��rr..

TTeesstt vvee bbaakk��mm ttaarriihhlleerriinniinn kkoollaayyccaa aannllaa����llaabbiillmmeessii ii��iinn tt��mm eekkiippmmaannllaarr��nn vveemmaallzzeemmeelleerriinn kkaall��cc�� bbiirr ii��aarreettlleemmee yyaaddaa mm��hh��rrlleemmee yy��nntteemmii iillee tteesstt vvee bbaakk��mmttaarriihhlleerriinniinn kkaayy��tt eeddiillmmeessii ggeerreekkiirr.. BBuunnuunnllaa iillggiillii kkiimmlliikklleemmee vvee kkaayy��tt aalltt��nnaa aallmmaa iilleeiillggii sseerrvviiss ii��lleerriinniinn ddee ssttaannddaarrttllaarr�� vvaarrdd��rr..

Yap�lan denetlemelerde veya denetleme periyodu d���nda bulunan hasarlanm�� ve/veya deforme olmu� malzeme hemen kullan�mdan kald�r�lmal�d�r. Bu gibi malzemelerin yanl��l�kla kullan�lmas�n� �nlemek i�in her g�vertede �zerinde �BOZUK KULLANMAYIN� yazan bir varil haz�rlay�p o g�vertedeki t�m bozuk lashing malzemelerini bu varilin i�inde tutun. Lashing yapan personel ve di�er gemiciler bu konuda uyar�l�p lashing i�lemi s�ras�nda olu�acak hasarlanma durumunda hasarlanan ekipman� kullanmay�p bu varilin i�ine atmas� sa�lanmal�d�r.Hasarlanma sonucu eksilen malzemenin yerine temin edilecek lashing malzemelerinin say�s�, �l��leri, dayan�kl�l���, y�k bindirme kapasitesi ve kesilme g�c� (SWL, MSL, PL, BL) gemi klas kurulu�unun kurallar�na uygun olmal�d�r.Zincir s�kma liftinlerinin di�leri, yataklar� ve �al��an aksami muntazam aral�klarla gres ile ya�lanmal�d�r. Liftinlerin galvaniz yap�s� bozulmamal�d�r. Liftinlerin somun, civata ve pullar�nda meydana gelen �atlama ve k�r�lma durumunda hemen bu elemanlar yenisi ile de�i�tirilmelidir.

Lashing zincirlerinin t�m baklalar�, ba�lant� kilitleri, fil ayaklar� ve kancalar�kontrol edilmelidir. Zincirler dikkat �ekici bir renk (turuncu vb.) ile boyanmal�d�r. Boyas� bozulan zincirler pas yapmaya baslamadan �nce yeniden boya i�lemi yap�lmal�d�r. �zellikle zincir baklalar�nda olu�abilecek �atlak ve k�r�lmalara kar��kontrol edilmelidir. En ufak bir deformasyon ve bozulmada, zincir baklas�nda olu�an form bozuklu�unda hemen zincir kullan�mdan kald�r�lmal� ve yenisi ile de�i�tirilmelidir.

34

Dorse e�eklerinin temel yap�s�nda olu�an ��k�nt�, ezilme, paslanma ve di�er deformasyonlarda derhal kullan�mdan kald�r�lmal�d�r. E�eklerin di�er de�i�ebilen teker ve yaylar�nda olu�an hasarlarda bu k�s�mlar �retici firman�n ayn�kalitedeki yedekleri ile de�i�tirilebilir. E�eklerin yaylar� ve tekerinin �al��an mili ve di�er aksam� muntazam aral�klarla ya�lanmal�d�r. E�eklerin �st ahsap k�sm�nda biriken gres ya�lar� zaman zaman biriktik�e temizlenmelidir. E�eklerin paslanmas�n� �nleyecek boya ve bak�mlar�n s�rekli yap�lmas� gerekir.Lashing i�in kullan�lan di�er t�m malzemeler sertifikalar�nda belirtilen �l��leri ve �zellikleri kaybettiklerinde derhal kullan�mdan kald�r�l�p yenileri temin edilmelidir.

35

RO-RO GEMiLERiNDE TA�INAN ARA��E�iTLERi

36

1. KOMPLE ARA�2. ��FT �EKERL� KOMPLE3. KAMYON ROMORK4. �EYTAN ROMORK5. ARABA TA�IYICISI ROMORK6. YAT VE TEKNE TA�IYICI ROMORK7. DORSE8. FRIGO DORSE9. CAM DORSE10. JUMBO DORSE11. PILOT DORSE12. M�D�LL� DORSE13. BULKER DORSE14. TANKER DORSE15. SILO DORSE16. LOW BED17. MAF�18. �ZEL AMA�LI DORSELER19. D��ER EXTRA ARA�LAR

37

1-KOMPLE ARA� : Karayollar�nda s�k�a g�rd���m�z ve genel olarak TIR diye isimlendirdi�imiz

karayolu ara�lar�na komple ara� denir. Komple ara� �ekici ve dorse olarak iki k�s�mdan meydana gelir. Y�k operasyonu ve lashing i�lemleri s�ras�nda t�m bu dorse ve komple �e�itlerinin ortak ad� ara� olarak kullan�lmaktad�r.�ekicisi dorseye tak�l� olarak bir b�t�n te�kil ederek komple hareket eden t�m ara�lar komple ara�t�r. Komple ara�lar �ekicisinin ve ta��d��� dorsenin cinsine g�re farkl�l�k g�sterir. Farkl� �e�itte dorseye ba�l� olarak manevras� de�i�iklik g�sterir ve ta��d��� dorsenin ismini al�r. �rne�in midilli bir dorsesi olan komple ara� midilli komple olarak isimlendirilir. Dorselerin �e�itleri a�a��da belirtilmi�tir.

�ekil - 43 Komple ara�

Komple arac�n k�s�mlar�; a) �ekici: Arac�n hareketini sa�layan motor aksam�n�n bulundu�u ve ��f�r taraf�ndan kumanda edilen �n k�sm�d�r. De�i�ik model ve markalarda �ekiciler vard�r ancak genel olarak t�m modeller i�levsel olarak ayn�d�r. Yap�sal de�i�iklik g�steren 3 de�i�ik model vard�r. Bunlar; pilot �ekici, �ift �eker �ekici, midilli �ekicidir. Pilot �ekici teker �ap� 105 cm ve yerden y�ksekli�i fazla olan �ekicilerdir. �ift �eker �ekici normal �ekiciden daha uzun, �ift aksi olmas�ndan dolay� �eki�g�c� daha fazla olan �ekicidir. Midilli �ekici teker �ap� 85 cm ve yere �ok yak�n olan al�ak �ekicilerdir.�ekicide dorsenin ba�land��� be�inci teker ba�lant�s� arka ( bu daha �ok pileyt olarak kullan�lmaktad�r) aks�n�n tam ortas�ndad�r. Bir �ekici aks�n�n ta��ma ve y�k kapasitesi a�ag�da verilmi�tir.

38

�ekil - 44 �ekicinin aks (dingil) ta��ma kapasitesi

P2 � P2: Maksimum y�kleme 10 ton.P1 � P3: Maksimum y�kleme 2.5 ton.Aks ba��na toplam y�kleme 12.5 ton.

�ekil-45 Bir �ekicinin �nden ve yandan g�r�n���.

Normal tek �eker bir �ekicinin uzunlu�u ortalama 6 metredir. �ekici dorse alt�na girdikten sonra d��arda kalan kabin fazlal��� markas�na g�re de�i�iklik g�sterir. Bu fazlal�k 2.70 metre ile 3.00 metre aras�nda de�i�mektedir.�ekicinin a��rl��� ortalama 7 ile 8 tondur.Dorse a��rl��� ortalama 7.5 tondur.Komple ara� bo� a��rl���: 14.5 tondur.

39

Bir �ekicinin k�s�mlar�

�ekici kabiniHava manifoldu

Fren havas�ba�lant�lar�

Dorse ba�lant� pileytiHava k�r�kleri

Arka stop lambas�

Yedek lastik

�ekil - 46 Bir �ekicinin k�s�mlar� ve ceryan kesme �alteri

Bir �ekicinin en �nemli ve s�rekli bak�m yap�lmas� gereken k�sm� dorse ba�lant�pileytidir.

�ekil - 47 Dorse ba�lant� pleyti (be�inci teker ba�lant�s�)

40

�ekil-48 Dorse ba�lant� pleytinin �al��t�r�lmas�

Dorse piminin pileytten ayr�lmas�;Mandal kilidini hafif kendinize ve yukar� �ekerek bo�alt�l�r. Pileyt kolu �nce

kilit y�n�ne �ekilerek t�rnaktan kurtar�ld�ktan sonra h�zla kendinize do�ru sonuna kadar �ekilir. Dorse pimi art�k pileyt mekanizmas�ndan ayr�lm��t�r. �ekici ileri hareket etti�inde dorse yerinde kal�r ve �ekiciden ayr�l�r.

Pileyt mekanizmas�n� ba�lant� konumuna almak; Pileyt kolunu hafif mandal y�n�ne �ekerek t�rnaktan kurtard�ktan sonra

h�zla ileri do�ru itilir. Kilitleme mandal� a�ag� bast�r�larak mekanizma kilitlenir. �ekici geriye hareket ederek dorse pileyt pimini pileytin tam merkizine gelecek �ekilde ayarlar. Dorse pimi mekanizmaya yakla�t���nda h�zla geri gelir ve pileyt pimi mekanizman�n i�ine girer.

41

�ekicinin dorseye ba�lanma i�lemi (alt�na girmesi);

�ekil - 49 �ekicinin dorse alt�na girmesi i�lemi

42

�ekicinin dorseyi ay�rma i�lemi (alt�ndan ��kmas�);

�ekil-50 �ekicinin dorse alt�ndan ��kmas� i�lemi

b) Dorse: Dorse ile ilgili bilgiler dorse �e�itlerideki dorse b�l�m�nde verilmi�tir.

43

2-��FT �EKERL� KOMPLE :

�ekicisinde iki dingil bulunan komple ara�lara denir. En belirgin �zelli�i �ekicisinin arkas�nda iki s�ra tekerinin olmas�d�r. �ift dingilli bu �ekicilerin pleyt uzunlu�u ve dorse �n �asisi tek dingilli �ekicilerden 50 ile 80 cm. daha uzundur. Bu nedenle �ift dingilli �ekicilerin dorselerinde bulunan pleyt piminin yeri bu uzunlu�a g�re dizayn edilmi�tir. Daha a��r y�k ta��mak ve zeminin bozuk oldu�u yollarda arac�n performans�n� art�rmak i�in dizayn edilmi�lerdir. Bu ara�lar�n gemiye y�klenmesi ve istiflenmesinde baz� dezavantajlar� vard�r. Bu tip araclar�n direksiyon a��lar� �ok azd�r. Di�er ara�lar�n d�nd��� alandan d�nemezler, d�n�� manevralar� i�in daha geni� alan gerekir. Bu nedenle manevralar� di�er ara�lara g�re �ok zordur. S�k���k ve manevras� zor yerlere al�nmamal�, m�mk�nse giri�e yak�n ve/veya manevra gerektirmeyen d�z girip ��kaca�� yerlere park edilmelidir.

�ekil - 51 �ift �ekerli Komple

44

3-KAMYON R�MORK : �ki ayr� par�adan olu�an ara�lard�r. Bir arac�n kamyon r�mork olmas� i�in

arkas�na ba�lanan bir r�morku olmas� gerekir. Di�er komple ara�lardan daha uzundur. Kamyon r�morklar r�mork ba�lant�s�na g�re veya ta��d��� �zel y�klere g�re isimlendirilir. A�a��da di�er r�mork �e�itleri verilmi�tir. Normal kamyon r�morkta; �ndeki kamyonun r�morka baglant�s� sabit ve hareketsiz bir ba�lant�demiri ile yap�lm��t�r. Bu sayede arkadaki r�mork ile �ndeki kamyon yekpare haraket ederler. Bu nedenle bu tip kamyon r�morklar�n manevras� daha kolay olmaktad�r. Bir kamyon r�morka sadece kamyon r�mork denililiyorsa bunun normal r�mork oldu�u anla��lmaktad�r. Y�k operasyon� s�ras�nda kamyon r�morkun �n�ne di�er s�fatlar� eklenmedi�i zaman bu normal kamyon r�mork olarak alg�lanmal�d�r. Y�k operasyonunda t�m personelin bu konuda bilgilendirilmesi ve operasyonda g�revli t�m personelin kamyon r�mork denildi�inde ayn� �eyi anlamas� gerekir.

�ekil - 52 Normal Kamyon r�morkta ba�lant� r�morkta bulunan sabit ba�lant�demiri ile yap�l�r.

45

4-�EYTAN R�MORK : �eytan r�mork g�r�n�� itibariyle normal r�morkun ayn�s�d�r. En �nemli

�zelli�i r�morkun ba�lant�s� ve r�morkun tekerlek sistemidir. �eytan r�morkta r�mork ba�lant�s�, r�morkun �n tekerlerinin ba�l� oldu�u dingil sisteminden yap�lm��t�r. �n tekerlerin bulundu�u ve r�mork milinin ba�land��� dingilin her y�ne hareket eden bir d�zene�i vard�r. Bu nedenle �eytan r�morkun r�mork k�sm�manevra s�ras�nda di�erlerinden farkl� olarak her y�ne hareket ederler. �eytan r�mork �zellikle geri hareket ederken r�morku farkl� y�ne, kamyonu farkl� y�ne gider. Manevras� en zor ara�t�r. �eytan r�morklar mecbur kalmad�kca ana g�verteye ve en son y�klenmelidir.

�ekil - 53 R�morkun �n tekerlerinin ba�l� bulundu�u haraketli dingili.

�eytan r�morku ilk bak��ta anlamak i�in r�mork �n tekerine bakmak gerekir. �eytan r�morklarda arka r�morkun �n tekeri r�morkun en �n k�sm�ndad�r.

46

5-ARABA TA�IYICI R�MORK:

Bu ara�lar ta��d��� y�ke g�re s�n�fland�r�lma yap�lm�� bir �e�it kamyon r�morktur. Ufak araba (otomobil, minivan, minib�s vb) ta��mak i�in dizayn edilmi�ara�lard�r. Bunlar normal kamyon r�mork boyunda olup y�kl� iken ta��d���ara�lar�n �nden ve arkadan fazlal�klar� olabilir. Y�k operasyonu s�ras�nda, araba ta��yan kamyon r�morklar�n y�kl� ve bo� olmas�na g�re de�erlendirilerek manevra yap�lmal�d�r. Bu ara�lar y�kl� iken sadece giri� g�vertesine al�nmal�d�r. Bo� oldu�unda her g�verteye y�klenebilir. Bu ara�lar bo� iken ta��ma platformlar�n�indirdikleri i�in y�kseklikleri azalmaktad�r. Bu durumdan istifade etmek i�in, ba�ka extra ara� yoksa, y�ksekli�i az olan rampa altlar�nda park edilerek �l� b�lgeler de�erlendirilir.

�ekil - 54 �stte y�kl� araba ta��y�c� r�mork, altta rampa alt�na park edilmi� bo�araba ta��y�c� r�mork

47

6- YAT VE TEKNE TA�IYICI R�MORK

Bu ara�larda ta��d��� y�ke g�re s�n�fland�r�lma yap�lm�� bir �e�it kamyon r�morktur. Yat ve tekne ta��mak i�in �zel olarak dizayn edilmi�lerdir. Boyu normal kamyon r�mork boyunda olup, �zerinde yatlar i�in �zel payandalar dizayn edilmi�tir. Y�kl� olduklar�nda ta��d��� yat�n boyu arac�n boyundan fazla ise kamyon r�mork boyundan daha fazla yer i�gal eder. Y�k operasyonunda bu ara�lar�n uzunluklar�na ve geni�liklerine �zellikle dikkat etmek gerekir. Bu ara�lar yere �ok yak�nd�r, baz� tiplerde yerden y�ksekli�i 5 cm kadard�r. Gemiye y�kleme ve tahliyede rampan�n d�z konumda olmas� gerekir. Y�kleme ve tahliyede azami dikkat gerektirir.

�ekil - 55 Yat Ve Tekne Ta��y�c� R�mork

48

7-DORSE :

�n�nde �ekicisi olmayan, mafi veya �ekicisi ile gemiye y�klenen ara�lara denir. A�a��da dorselerin temel yap�sal farkl�l�klar�na ve kullan�m ama�lar�na g�re�e�itleri verilmi�tir. Genel kullan�m farkl�l�klar� sadece kullan�mla ilgili olup ayr�ba�l�klarla anlat�lmam��, temel yap�sal farkl�l�klar ayr� ba�l�k alt�nda anlat�lm��t�r. Dorselerin temel yap�sal farkl�l�klar�na g�re farkl� isimleri sadece dorsede de�il komple oldu�unda dahi ayn� isimle adland�r�l�r. (�rne�in. Dorsesi cam olan bir komple; cam dorse olarak adland�r�l�r.)

�ekil - 56 Branda kasal� 3 dingilli bir dorse

Dorselerin genel kullan�m �e�itleri;a) Kapal� kasa dorse: �zellikle textil y�k� ta��yan ara�lard�r.b) Branda kasa dorse: dorsesi kasal� ve brandal� dorseler.c) Rayl� system dorse: yan kasalar� bulunmayan brandalar�

rayla a��l�p kapanan dorselerdir.d) 2 aksl� (dingilli) dorse: iki s�ra tekeri olan dorseler.e) 3 aksl� (dingilli) dorse: �� s�ra tekeri olan dorse.

49

�ekil - 57 Solda sabit �at�l� ve kasal� branda sistemi, sa�da kayar �at�l� rayl�sistem brandal� dorselerin i�inin a��l�p kapanmas�.

�ekil -58 Kapal� kasa tekstil dorsesi

�ekil -59 �ki dingil dorse.

�ekil -60 �� dingil dorse

50

Dorsede bulunan i�aret ve uyar�lar;

�ekil - 61 Dorsede bulunan bilgi i�aretlerinin yerleri

Bir dorsenin �n k�sm�nda her iki yan�nda demir i�areti varsa bu arac�n �ekicisiyle birlikte her �e�it deniz arac�yla ta��nabilece�ini g�sterir. Bu i�aretin gerisinde �ift ��gen i�areti gemiye dorse olarak binebilece�ini g�sterir. Bu i�aret olmayan dorseler ancak komple olarak gemiye binebilirler.

Tehlikeli y�k ta��ma levhas�; dorsenin arkas�nda ve �ekicinin �n�nde bulunur. Ara� tehlikeli y�k ta��d���nda bu levhay�a�ar. Normal y�k ta��d���nda kapat�r.

Dorsenin �n�n�nde ve arkas�nda bulunur.TIR Frans�zca uluslararas� karayolu ta��t� kelimelerinink�saltmas�d�r. T�m transit karayolu ta��tlarda ta��nmas�zorunludur.

�ekil - 62 Dorsede ve �ekicisinde bulunan bilgi levhalar�

51

Dorse �l��leri ve kapasitesi;

4 metre

�ekil - 63 Dorse �l��leri

Dorse bo� a��rl��� : 7500 kg.Aks ba��na maksimum ta��ma kapasitesi : 9000 kg.�ekici taraf� maksimum ta��ma kapasitesi : 12000 kg.

Pilot dorse lastik �ap� : 105 cmMidilli ve jumbo dorse lastik �ap� : 85~88 cmPilot dorse yerden kasa y�ksekli�i : 115 cmMidilli dorse yerden �ase y�ksekli�i : 95~98 cm

Dorse hava ba�lant� fazlal��� : 15~27 cmDorse rampa lastik fazlal��� : 8~15 cmDorse boyu d��tan d��a (fazlal�k har��) : 13.75 ~ 13.90 m.Fazlal�klar eklendi�inde dorse tam boyu : 14.17 cm

Dorse yerden y�ksekli�i yol durumunda : 4 m.Dorse geni�li�i : 2.55 m.

52

DORSEN�N KISIMLARI

DORSE �N KISMI;

G�mr�k Halat�

Tehlikeli y�k i�aretiyap��t�rma yeri

TIR i�areti

Dorse tan�t�m kart�.

Pileyt ba�lant� pimi

Dorse hava ve ceyran ba�lant� soketleri.K�rm�z� soket : ABS fren havas�Sar� soket : Fren havas� ger� d�n��� ve ayak freniSiyah soketler : Dorse farlar� ve fren lambas� vb.

elektrik soketleri.

�ekil - 64 Dorse �n K�sm�

53

DORSE ARKA KISMI

Arka kapak kay���

G�mr�k m�h�r�

G�mr�k halat�

Tehlikeli y�k evrak �antas�

TamponArka stop lambas�

Lashing mapas�Dorse plakas�

�ekil - 65 Dorse Arka K�sm�

Antrepo lastikleri*

�ekil - 66 Solda bir antrepo rampas�n�n g�run���. Ara�lar rampaya arkadan yana�arak tahliye veya y�kleme yaparlar.

* Ara�lar y�klenmek veya y�k�n� bo�altmak �zere lojistik depolar�n�n �n�nde bulunan rampalara arkadan yana��r. Dorsenin arka k�sm� zarar g�rmemesi i�in antrepo lasti�i bir nevi usturma�a g�revi g�r�r.

54

DORSE SOL TARAFI

1- G�mr�k halat� ve halat mapalar�

2- Dorse aya�� ve takoz

3- Yang�n t�p� ve katlan�r masa

4- Malzeme ve yiyecek dolab�

5- Hava k�r�kleri ve dingil sistemi

6- Hava s�spansiyon valfi

Hava s�spansiyon kontrol valfi3.dingili ask�ya alma butonuDorse fren kilitleme butonu

7 � Tampon

�ekil - 67 Dorse Sol Taraf�

55

DORSE SA� TARAFI

1- Tampon (yanda altina makara ilave edilmi� tampon �e�itleri)

2- Yedek lastik

3- Malzeme ve yemek dolab�

4- Dorse aya�� ve ayak �al��t�rma kolu(kol sa�a � sola �evrilerek ayak yukar�� a�a�� hareket eder.)

�ekil - 68 Dorse Sa� Taraf�

56

8-FR�GO DORSE : So�utulmu� y�k ta��mak i�in dizayn edilmi� izolasyonlu dorseye denir. �n

taraf�nda bir adet so�utma motoru vard�r. Y�kleme s�ras�nda bu tip dorselerde dikkat edilecek en �nemli husus frigo motorunun �al���p �al��mad���n� kontrol etmektir. Frigo motoru �al��mayan bir dorse normal dorse gibi her g�verteyey�klenebilir. Frigo motoru kendi imkanlar�yla �al��an dorse sadece a��k g�verteye y�klenmelidir. Frigo motoru elektrikle �al��an ve gemiden elektrik talep eden frigo ara�lar elektrik ba�lant� soketlerinin bulundugu g�vertelere ve soketlere yak�n park edilmelidir. Yinede elektrikle �al��an frigo ara�lar�n seyir s�ras�nda elektrik sisteminin ar�za yap�p kendi motoruyla �al��t�r�lmas� olas�l���na kar�� bu ara�lar havaland�rma imkanlar�n�n bulundugu g�vertelere y�klenmesi uygun olur. Frigo ara�lar�n dorsesinin alt�nda frigo motoru i�in ilave yak�t tank� vard�r. Y�kleme ve tahliye s�ras�nda ilave yak�t tank�n�n rampaya temas etmemesi i�in �ok dikkat etmek gerekir.

So�utma �nitesininSo�utma sisteminin yak�t deposu. g�sterge ve kumanda

b�l�m�.

Sisteme gemiden elektirik ba�lama soketi.

�ekil - 69 Frigo Dorse

57

9-CAM DORSE :

Cam ta��mak i�in �zel olarak dizayn edilmi� dorselere denir. Bu dorseler di�erlerine g�re daha kal�n sa�dan yap�lm��t�r. Bu dorselerin en �nemli �zelli�i yere �ok yak�n olmalar�d�r. Bu dorseler ta��d��� cam�n k�r�lmamas� i�in yanlarinda bir �ok s�spansiyon sistemi vard�r. Yere �ok yak�n olu�u ve s�spansiyonlar�n�n s�rekli aktif olmas� nedeniyle kapaktan girerken ve ��karken s�rtmelerine neden olabilir. Bu dorseler mecbur kalmad�k�a rampaya, �st g�vertelere ve dip ambara y�klenmez. Sadece ana giri� g�vertsine y�klenir. Bu ara�lar y�kleme ve tahliye s�ras�nda kapaktan iyice neta oluncaya kadar takip edilmelidir.

Cam dorseni arka kapa��.

�ekil - 70 Cam dorse

58

10- JUMBO DORSE :

Tekerlek �l��leri normalden k���k olan ve �n k�sm�nda �ekici y�ksekli�i bulunan dorselere jumbo denir. Jumbo dorselerin lastik �ap� 70 cm�dir. Dorse alt k�sm�n�n yerden y�ksekli�i 75 cm�dir. Tekerleklerinin al�ak olmas� nedeniyle yere yak�nd�r ancak �n k�s�mda �ekicinin girmesi i�in bir y�kseklik vard�r. Bu y�kseklik sayesinde �ekici alt�na girdi�inde dorsenin y�ksekli�i de�i�mez. Jumbo dorselerher g�verteye y�klenebilir. Dorse arka k�sm�n�n yere yak�n olmas� nedeniyle y�k operasyonu s�ras�nda, rampaya giri�-��k��lar�nda tampon ve ayaklar�n�ns�rtmemesi i�in dikkat edilmelidir.

�ekil � 71 Jumbo dorse

59

11-P�LOT DORSE :

Tekerlek �aplar� �ekicinin tekerlek �ap�yla ayn� y�kseklikte olan b�y�k lastikli dorselerdir. Pilot dorsenin lastik �ap� 98 cm�dir. Bu tip dorseler gemi i�in en ideal dorse tipidir. Dorsenin alt k�sm�n�n yerden y�ksekli�i yakla��k 110 cm�dir. Bu dorselerde tamponun yere s�rtme tehlikesi yoktur. Bu dorseler her g�verteyerahatl�kla y�klenebilir.

�ekil - 72 Pilot dorse

Bu tip dorselerin lastikleri �ekicisinin lasti�i ile ayn� y�kseklikte oldu�u i�in d�z dururlar.

60

12-M�D�LL� DORSE :Tekerlek �ap� k���k olan ve �n k�sm�nda �ekici y�ksekli�i bulunmayan

�nden arkaya kadar d�z olan dorsedir. Bu dorselerin i� hacminden daha �ok yararlanmak i�in k���k lastik kullanarak yere m�mk�n oldu�unca yak�n bir �ekilde dizayn edilmi�tir. Bu tip dorseler dikkat edilmesi gereken dorselerdendir. �n k�sm�nda �ekici y�ksekli�i olmad��� i�in �ekici veya mafi alt�na girdi�inde dorse normal y�ksekli�inden 30 cm. alt�na e�ek koyuldu�unda yakla��k 50 cm. daha yukar� kalkar. Bu dorseler m�mk�n oldu�unca sadece ana g�verteye g�nderilmelidir. Midilli dorselerde dikkat edilecek hususlar �unlard�r;

� Alt�n�n yere yak�n olmas� ve dolay�s�yla y�ksekli�inin de normal dorseden fazla olmas� nedeniyle y�ksekli�i fazla olmayan g�vertelere y�klenmesi halinde dorse tepesinin g�verte tavan�n�na vurmas�na ve dorsenin hasarlanmas�na neden olur.

� Rampalardan inip � ��kmalarda tamponunun yere s�rtmesine neden olur. � Midilli dorse firmalar� taraf�ndan, tamponlar�n�n hasar g�rmemesi i�in ilave

makaralar monte edilmi�tir. Bu makaralar�n rampalara s�rt�nmesi s�ras�nda rampa boyalar� kaz�nmaktad�r. �ekil -72

Bu tip dorseler i�in �zel midilli �ekiciler vard�r. Bu nedenle komplelerinin y�ksekli�i normaldir. Midilli dorse ta��yan bir komple her g�verteye y�klenebilir. Bu dorseleri y�k ta��ma hacminin �ok olmas� nedeniyle, son zamanlarda b�t�n firmalar tercih etmektedir.

�ekil � 73 Bir midilli dorse alt�na e�ek koyuldu�unda, e�ek y�ksekli�i kadar havaya kalkar.

61

�ekil � 74 Midilli dorseye e�ek koyulduktan sonra, normal dorselere g�re olu�turdu�u y�kseklik.

�ekil � 75 Tamponunun alt�na ilave makara monte edilmi� bir midilli dorsenin makaralar�n�n g�verteye s�rtmesi sonucu boyan�n kaz�nmas�.

62

13-BULKER DORSE :

Ak��kanl��� fazla olmayan d�kme maden vb. y�kler ta��mak i�in dizayn edilmi� konteyner tipi �zel dorselerdir. Bu dorselerin boyu 20 fit ve 30 fittir. Her g�verteye g�nderilebilir ancak yinede tonaj�na bakmak gerekir. ��nk� bu tip dorseler �ok a��r madenler de ta��yabilir. Boyunun k�sa olu�u istiflemede �l�b�lgelerden faydalanmak a��s�ndan �ok faydal� olur. Dorsenin k�sa olmas� nedeniyle pileyt pimi dorsenin �n�ne �ok yak�nd�r. Alt�na e�ek koymada bazen zorluklar olabilir.

�ekil - 76 Bulker dorse

63

14-TANKER DORSE :

Likit y�k ta��mak i�in dizayn edilmi� tanker dorselerdir. Bunlar her g�verteye g�nderilebilir. Dikkat edilmesi gereken ta��d��� y�k�n cinsidir. Bunlar�n boyu genellikle 12.8 metredir. Y�kseklikleri normal dorse y�ksekli�inden daha azd�r. Bu tip dorselerde olu�acak ak�nt� ve s�z�nt�lara kar�� dikkat etmek gerekir. Y�kleme yapmadan �nce ta��d��� y�k�n ne oldu�u ve �zellikleri �ok iyi bilinmelidir. Tanker dorseler IMDG koda g�re bir tehlikeli e�ya ta��yorsa gerekli t�m prosed�rler uyguland�ktan sonra gemiye al�nmal�d�r. Baz� tip dorselerde alt�na e�ek koymak i�in yeterli alan olmayabilir bu durumda alt�na dorse krikosu koyulmal�d�r.

Gemiye bo� olarak binen tankerlerden daha �nce ne y�k ta��d��� sorulmal�d�r. E�er daha �nce tehlikeli bir y�k ta��m�� ise mutlaka tank�n gasfree sertifikas� istenmelidir. Gasfree sertifikas� olmayan bo� tankerler gemiye y�klenmemelidir.

�ekil - 77 Tanker dorseler

64

15- S�LO DORSE

Bu tip dorseler d�kme �imento, bu�day vb. silo y�kleri ta��mak i�in dizayn edilmi� �zel dorselerdir. Yap�s� nedeniyle playet k�sm� dorsenin g�vdesinden ayr�lm��t�r. Alt�na e�ek koymak i�in mesafesi �ok azd�r. Bunlar her g�verteyeg�nderilebilir. Bu dorseleri y�klemeden �nce ta��d��� y�k�n cinsi ve tonaj� bilinmeli buna g�re y�klenmelidir. Alt�na e�ek koyulamad��� durumlarda dorse krikosu koymak gerekir.

�ekil - 78 Silo Dorse

65

16-LOW BED :

A��r i� makineleri, uzun ve geni� y�kler ta��mak icin dizayn edilmi� �ok tekerli boyu uzun ve geni� ara�lard�r. Bu ara�lar normal ara�lardan 1~2 metre daha geni�tir. En az boyu kamyon r�mork kadar olup, ta��d��� y�ke g�re boyu 40 metreye kadar ��kar. Alt�nda ��ten fazla tekli veya �iftli dingil sistemleri ve �ok fazla lastikleri vard�r. Bunlar kendi �ekicisi ile veya �ekicisiz olarak mafi ile y�klenebilir. Geminin ana giri� g�vertesine, mukavemetinin en fazla oldu�u yerlere y�klenmelidir. Bu ara�lar� y�klemeden �nce; y�k�n a��rl���, dingil ve teker say�s�,y�k�n lashingi �ok iyi kontrol edilmeli ve mukavemet hesab� yap�ld�ktan sonra gemiye y�klenmelidir. (bak�n�z. Y�kleme operasyonu)

�ekil- 79 �e�itli Lowbedler

66

17- MAF�

Mafiler yere �ok yak�n �zellikle a��r sand�k y�kler veya konteyner ta��mak i�in dizayn edilmi� 20 fit - ve 40 fit uzunlu�unda ara�lard�r. Bunlar�n arkada 2 veya 3 dingilli olup lastik �aplar� 30 cm.dir. �nden kuyruk ad� verilen �zel bir �ekme aparat� ile dorse �ekerler (mafi*) taraf�ndan �ekilerek gemiye y�klenir.

*Bu ara�lara dorse �eker (ing.tug master) denilmektedir. �e�itli markalar� vard�r. Mafi en �ok kullan�lan tug master markas� oldu�u i�in bu markan�n ad� ile kullan�lmaktad�r.

�ekil � 80 �e�itli mafiler ve y�kleri

67

18- �ZEL AMA�LI DORSELER

Belirli firmalar�n �zel y�klerini ta��mak i�in �zellikle y�ke �zel olarak dizayn edilmi� dorselerdir. Bu tip dorseler di�er standart dorselerden farkl� dizayn�nedeniyle ilk bak��ta ay�rt edilirler. Genellikle yere �ok yak�n olup aks sistemleri farkl�d�r. En �ok kullan�lan tipleri �n ve arkalar� biraz y�ksek ortas� �ukur havuzlu dorselerdir. Bu havuz sayesinde ta��d�klar� y�k�n ileri ve geri kaymas� �nlenir. Bu tip dorselerin rampa d�z konumda iken y�klenmesi ve giri� g�vertesine al�nmas�gerekir.

�ekil � 81 Farkl� tipte �zel ama�l� dorseler.

68

19-D��ER EXTRA ARA�LAR :

Sabit hatl� ta��mac�l�k yapan Ro-Ro gemilerinin �o�unlukla ta��d���,kendiside y�k ta��yan ara� �e�itlerinden farkl� tip�deki ara�lara extra ara�lar denilmektedir. Bunlar a�a��da baz�lar�n�n resimli olarak belirtildi�i ile s�n�rl� olmamakla beraber her t�rl�; �ekici, otob�s, minib�s, taksi, beton kar��t�rmamakinesi, beton pompas�, vin�, dozer, kep�e, silindir, karavan, bot, motosiklet, vb ara�lard�r.

�ekil � 82 OTOB�S

�ekil - 83 OTOMOB�L

�ekil - 84�� MAK�NELER�

�ekil - 85 �EK�C�

69

�ekil - 86 BETON POMPASI

�ekil - 87 ASKER� ARA�LAR

�ekil - 88 MOTOS�KLET

70

Y�K OPERASYONURo-Ro gemilerinde yap�lan operasyonlar ve kazan�lan tecr�beler; IMO�nun

Ro-Ro gemi operasyonlar�n�n emniyet standartlar�n� geli�tirmesine de imkan sa�lam��t�r. Bu ama�la IMO taraf�ndan geli�tirilen standartlar� i�eren Ro-Ro gemilerinde y�k istifleme ve la�hing i�lemleri kod kitab�, Ro-Ro gemi operasyonlar�boyunca �al��anlar�n ve gemilerin hasar riskini azaltmak i�in takip edilmesi gereken emniyet prosed�rlerini i�erir. Her gemide bulunmas� gereken bu kod kitab� y�k operasyonuna kat�lan t�m personel taraf�ndan okunmal�d�r.

Y�k operasyonunu iki a�amal� olarak ele almak gerekir. A) Y�kleme operasyonu. B) Tahliye operasyonu.

Ro-Ro gemilerinin y�k operasyonundaki en �nemli eleman� mafilerdir*.

�ekil � 89 Y�k operasyonu s�ras�nda mafiler.*Bu ara�lara ingilizce tug master (dorse �eker) denilmektedir. �e�itli markalar�vard�r. Mafi en �ok kullan�lan tug master markas� oldu�u i�in bu markan�n ad� ile kullan�lmaktad�r. B�lgemizde faaliyet g�steren t�m Ro-Ro gemilerinde ve liman i�letmelerinde bu araca mafi denilmektedir. Bu nedenle bu kitapta�da tug master yerine mafi kullan�lm��t�r.

71

A) Y�kleme Operasyonu

Y�kleme �ncesi yap�lan haz�rl�klar;Y�kleme operasyonuna ba�lamadan �nce geminin her y�n�yle y�klemeye

haz�r olmas� gerekir. B�t�n g�vertelerin neta, lashing malzemelerinin kullan�ma haz�r ve ara�lar�n manevra sahalar�n�n neta olmas� gerekir. T�m kapal�g�vertelerde havaland�rma sisteminin �al��mas� gerekir. Havaland�rma y�k operasyonu s�ras�nda liman modunda (supply: D��ardan i�eriye hava ak�m� �eklinde) �al��t�r�l�r. Fanlarla g�vertelere dolan taze hava do�al havaland�rma manikalar�ndan veya ana rampadan d��ar�ya do�ru hareket eder. B�ylece kapal� g�verteler i�inde s�rekli taze hava ak�m� olu�ur.

Ro-Ro gemilerinin y�k operasyonlar�nda ayd�nlatmalar �ok �nemlidir. Y�k operasyonu s�ras�nda kapal� g�vertelerin, gece operasyonunda a��k g�vertelerint�m ayd�nlatmalar� yak�lmal�d�r. Eksik ayd�nlatmalar y�k operasyonundan �nce tamamlanmal� y�k operasyonu s�ras�nda k�r ve karanl�k noktalar kalmamal�d�r.

RRoo--RRoo yyoollccuu ggeemmiilleerriinnddee gg��vveerrtteelleerrddee vvee rraammppaaddaa bbuulluunnaann aarraa��llaarr��nnhhaarreekkeettiinnii,, yy��kklleennmmeessiinnii,, vvee aarraacc��nn bbaa��llaannmmaass��nn�� ddeenneettlleeyyeecceekk gg��vveerrtteeddeennssoorruummlluu eenn aazz 11 ee��iittiimmllii kkii��ii ttaarraaff��nnddaann gg��zzlleennmmeessii ggeerreekkiirr.. BBuu gg��rreevv kkaarraappeerrssoonneellii ttaarraaff��nnddaann yyaapp��ll��yyoorrssaa,, yy��kklleemmee ssoorruummlluu bbiirr gg��vveerrttee zzaabbiittiinniinn gg��zzeettiimmiittaarraaff��nnddaann yyaapp��llmmaall��dd��rr..

Ro-Ro y�k gemilerinde g�vertelerde ara�lara manevra yapt�racak gemiciler, rampada g�revli zabit ve y�k operasyonunu y�r�ten 1.zabit aras�nda s�rekli haberle�me sa�lanmal�d�r. Y�klemeden �nce t�m ekibin haberle�me cihazlar� (el telsizleri) test edilip ayn� frekansta ve net konu�malar� ayarlanmal�d�r. T�m personel y�k operasyonundan �nce telsiz cihazlar�n� full �arj etmeli y�k operasyonu s�ras�nda haberle�me kesintiye u�ramamal�d�r.

Gemiye yeni kat�lan personel y�k operasyonundan �nce e�itilmelidir. Daha �nce Ro-Ro gemisinde hi� �al��mam�� personel ara� manevras�n� tamamen ��renene kadar dikkatle takip edilmeli m�mk�nse ba�ka bir gemicinin yan�nda egitilmelidir. Bu m�mk�n olmad���nda manevras� kolay ve g�z �n�nde olan g�vertede g�revlendirilip manevray� tamamen ��reninceye kadar pratik yapt�r�lmal�d�r. Ara�lar �o�unlukla dikkatsiz ve bilin�siz yap�lan manevralars�ras�nda hasarlanmaktad�r.

Y�k operasyonu s�resince geminin anti-heeling sistemi otomatik olarak �al��mal�d�r. Y�kleme operasyonundan �nce anti-heeling sistemi devreye al�narak �al��mas� test edilir. Anti-heeling sisteminde problem varsa y�k operasyonundan �nce giderilmelidir. Y�kleme s�ras�nda geminin dengesi s�rekli de�i�ece�i i�in, gemi rampas�n�n zarar g�rmemesi ve emniyetli y�k operasyonu bak�m�ndan sistemin problemsiz �al��mas� �ok �nemlidir. E�er heeling tanklar�ndan birinde yetersiz su varsa veya heeling gemiyi d�zeltmekte yetersiz kal�yorsa gemi daha fazla bay�lmadan y�k operasyonu durdurularak ballast sistemi ile m�dahale edilmelidir. Geminin y�kleme durumu ve heeling tanklar�n�n durumu s�rekli takip edilmeli, y�k operasyonunu kesintiye u�ratmadan gerekli ballast i�lemleri zaman�nda yap�lmak suretiyle gemi s�rekli d�z tutulmal�d�r.

Gemi t�m y�nleriyle y�klemeye haz�r oldu�unda 1.zabit limandaki y�k operasyonundan sorumlu stived�r ve/veya acenta yetkilileri ile toplant� yaparak y�klenecek y�kler hakk�nda bilgi al�r. Y�k hakk�nda al�nacak bilgiler �unlard�r; y�klenecek toplam ara� say�s�, ara�lar�n cinsi, komple ara�, kamyon r�mork, dorse ve dorselerin �e�itleri, ekstra ara�lar ve �e�itleri, frigo ara�lar, gemiden elektrik talep eden frigo ara�lar, normal �l��ler d���nda dengesiz y�k ta��yan ara�lar ve bunlar�n uzunluk, geni�lik ve a��rl�klar�, hasarl� ve sorunu olan ara�lar, tehlikeli y�k ta��yan ara�lar ve tehlikeli y�k�n IMDG klas numaras� ve UN numaras� gibi detayl�

72

bilgilerdir. Ayr�ca karada gemiye binecek ara�lar�n kay�tlar�n� yapan liman personeli, ggeemmiiyyee yy��kklleenneecceekk aarraacc��nn ggeemmiiyyllee ttaa����nnmmaass��nnaa uuyygguunn oolluupp oollmmaadd������nn��kkoonnttrrooll eeddeerr..

�zel y�k ta��yan ara�lar�n y�klenmesinde dikkat edilecek hususlar;

Di�er normal y�k ta��yan ara�lardan farkl� olarak, tehlikeli y�k ta��yan ara�lar, frigo ara�lar, a��r ve dengesiz y�k ta��yan ara�lar�n gemiye y�klenmesinde baz��zel �nlemler almak ve kontroller yapmak gerekir. Al�nacak �nlemler ve yap�lacak kontroller personelin ve geminin tehlikeli olu�umlardan bertaraf edilmesi, emniyetli ve g�venli bir �ekilde seferin tamamlanmas� i�indir. Dikkat edilecek ara�lar ve y�kler �unlard�r;

a) Tehlikeli y�k ta��yan ara�lar;

Tehlikeli y�k plan� baz� limanlarda liman yetkilileri taraf�ndan yap�l�r. Y�k plan� 1. zabit taraf�ndan yap�lacak ise plan yap�l�rken �u hususlar g�z �n�nde tutulmal�d�r.?? Tehlikeli y�k ta��yan arac�n y�k�ne ait bilgileri i�eren bir tehlikeli y�k

manifestosu ve acil durumlarda al�nmas� gereken yang�n ve sa�l�k �nlemlerini belirten acil bilgi kart� bulunmas� ve y�klemeden �nce 1.zabite verilmesi gerekir.

?? Tehlikeli y�k�n, geminin tehlikeli y�k ta��ma sertifikas�nda belirtilen ve gemide ta��nmas�na m�sade edilen klasda olmas� gerekir. Yine tehlikeli y�k ta��ma sertifikas�na g�re s�zkonusu y�k�n gemide hangi g�vertenin hangi b�l�m�ne y�klenebilece�i kontrol edilir.

?? Tehlikeli y�k ta��yan ara�lar�n operasyon kolayl��� ve pratiklik a��s�ndan ayn�g�verteye y�klenmesi uygun olur. Ancak farkl� klas daki tehlikeli y�klerin birbirlerine kar�� olu�bilecek reaksiyonlar� olup olmad��� ve istifleme mesafeleri �Uluslararas� tehlikeli e�ya ta��nmas� kod kitab�na� (IMDG) bak�larak ayr��t�r�l�r.

?? Baz� ara�larda birden fazla tehlikeli IMDG klas y�k olabilir. Bu durumuda IMDG kod kitab�n�n�n klaslar� ayr��t�rma tablolar�ndan faydalan�larak planlama yap�l�r.

?? TTeehhlliikkeellii yy��kklleerr IIMMDDGG kkooddaa gg��rree ggeemmiiyyee bbiinneecceekk oollaann ddii��eerr tteehhlliikkeellii yy��kklleerrddeennaayyrr�� gg��vveerrtteelleerree yy��kklleennmmeessii ggeerreekkiiyyoorrssaa bbuu ��eekkiillddee ggeemmiiyyee yy��kklleennmmeelliiddiirr..IIMMDDGG ddee bbeelliirrttiilleenn tteehhlliikkeellii yy��kklleerr,, yyiiyyeecceekk ttaa����yyaann aarraa��llaarrddaann,, yyaa��aammmmaahhaalllliinniinn vvee mmaakkiinnee ggiirrii�� vvee ����kk����llaarr��nnddaann,, ccaannll�� hhaayyvvaann ttaa����yyaann aarraa��llaarrddaannuuzzaakk bbiirr yyeerree yy��kklleennmmeelliiddiirr.. TTeehhlliikkeellii yy��kklleerr aacciill bbiirr dduurruummddaa yy��kk��nn yyaann��nnaakkoollaayyccaa uullaa����llaabbiilleeccee��ii,, yyaanngg��nnllaa rraahhaatt��aa mm��ccaaddeellee eeddiilleebbiilleecceekk yyeerrlleerreeyy��kklleennmmeelliiddiirr..

?? TTeehhlliikkeellii yy��kklleerr ttaannkkeerr ddoorrsseelleerrddee vveeyyaa mmaaffiilleerr ��zzeerriinnddeekkii ttaannkk kkoonntteeyynneerrlleerrddeettaa����nn��yyoorrssaa bbuu ttiipp aarraa��llaarraa ddaahhaa ��ookk ��nneemm gg��sstteerriillmmeelliiddiirr..

?? TTeehhlliikkeellii yy��kk ttaa����yyaann aarraa��llaarr ggeemmiiyyee aall��nnmmaaddaann ��nnccee bbuu aarraa��llaarr��nn ppllaakkaallaarr�� vveedd��kk��mmaannllaarr�� kkoonnttrrooll eeddiillmmeelliiddiirr.. BBuu aarraacc��nn ggeemmiiyyllee ttaa����nnmmaass��nnaa mm��ssaaddee eeddiilliippeeddiillmmeeddii��ii kkoonnttrrooll eeddiillmmeelliiddiirr..

73

�ekil � 90 Tehlikeli y�k ta��yan ara�ta bulunmas� gereken tehlikeli y�k etiketinin bulunaca�� yerler.

�ekil � 91 IMDG klaslar� ve etiketleri

74

Tehlikeli y�k plan� yap�ld�ktan sonra, 1. zabit taraf�ndan rampada g�revli zabite ve g�vertelerde g�revli personele y�kleme plan� ile ilgili brifing verilir. Bu brifingte hangi g�verteye ka� adet ara� y�klenece�i, hangi ara�lar�n hangi g�verteye y�klenece�i ve varsa al�nacak �zel �nlemler konu�ulur. Katlarda g�revli personele bulundu�u kata ait tehlikeli ara�lara ait y�kleme plan�n� ve genel y�kleme plan�n� verir. G�vertelerde g�revli personel bu plana g�re ara�lar� park eder, park ettikten sonra arac�n plaka numaras�n� plana i�ler. Tehlikeli y�k ta��yan ara� ve/veya ara�lar�n yeri haz�r oldu�unda ara�lar gemiye y�klenir.

Tehlikeli y�k ta��yan ara�lar�n y�klenmesi ve istiflenmesi s�ras�nda dikkat edilecek hususlar;

Tehlikeli y�k ta��yan ara�lar�n, ta��d��� y�k�n klas�n� g�steren etiketi arac�n �� noktas�nda yap��t�r�lm�� olmas� gerekir. (�ekil-90) Arac�n tehlikeli y�k manifestosunda belirtilen IMDG klas numaras� ile ara�ta bulunan ve ta��d��� y�k�n klas�n� g�steren etiket ayn� olmal�d�r. �ekil � 91

RRaammppaaddaa gg��rreevvllii zzaabbiitt;; tteehhlliikkeellii yy��kk ttaa����yyaann aarraacc��nn yy��kklleennmmeessii ss��rraass��nnddaaaarraacc��nn hhaassaarr�� vvaarr mm��,, ss��zz��nntt��ss�� vvaarr mm��,, ggrraann��ll yy��kk iissee yy��kk��nn aakkmmaass�� vvaarr mm�� ddiiyyeeggeennii��lliiccee bbiirr kkoonnttrrooll yyaapptt��kkttaann ssoonnrraa aarraacc�� gg��vveerrtteeyyee gg��nnddeerriirr.. HHeerrhhaannggii bbiirr ��eekkiillddeehhaassaarrll��,, ss��zz��nntt��ll��,, aakkaann vveeyyaa kkaayyaann yy��kklleerr vvaarrssaa bbuu yy��kk��nn ggeemmiiyyee yy��kklleennmmeessiinneemm��ssaaddee eeddiillmmeezz.. YY��kklleemmeeddeenn ssoonnrraa bbiirr ss��zz��nntt�� oolluu��mmuu��ssaa ddeerrhhaall 11.. zzaabbiittee hhaabbeerrvveerriilliirr.. SS��zz��nntt�� yyaappaann aarraacc��nn ttaa����dd������ yy��kk��nn bbiillggiilleerrii vvee aall��nnaaccaakk ��nnlleemmlleerr vvee nnee��eekkiillddee mm��ddaahhaallee eeddiilleeccee��ii IIMMDDGG kkoodd kkiittaabb��nnddaann bbuulluunnaarraakk ii��lleemm yyaapp��ll��rr.. SS��zz��nntt��oollaann aarraacc��nn bbuulluunndduu��uu bb��llggee tteemmiizzlleenniipp eemmnniiyyeettllii ��eekkiillddee nneettaa eeddiilliinncceeyyee kkaaddaarr hhii��bbiirr ppeerrssoonneell vveeyyaa aarraa�� ����ff��rr�� vvbb.. kkiimmsseelleerr oo mmaahhaallddee bbuulluunnmmaayyaaccaakktt��rr..

TTeehhlliikkeellii yy��kk ttaa����yyaann aarraa��llaarr vvee tteehhlliikkeellii yy��kkee kkoomm��uu oollaann ddii��eerr aarraa��llaarraannoorrmmaall aarraa��llaarrddaann ddaahhaa ffaazzllaa llaasshhiinngg yyaapp��llmmaall��dd��rr.. BBuu aarraa��llaarr gg��vveennllii bbiirr ��eekkiillddeebbaa��llaann��pp yy��kklleerr eemmnniiyyeettee aall��nnaaccaakktt��rr..

KKoonntteeyynneerrlleerr��nn ii��eerriissiinnddee ttaa����nnaann tteehhlliikkeellii yy��kklleerr IIMMDDGG kkoodd��ddaa bbeelliirrttiilleennkkuurraallllaarr ��eerr��eevveessiinnddee ttaa����nn��rr.. ����pphheellii bbiirr dduurruumm oolldduugguunnddaa IIMMDDGG kkoodd��aa vveeyyaa yyeettkkiilliioottoorriitteelleerree bbaa��vvuurruullmmaall��dd��rr..

TTeehhlliikkeellii yy��kk ttaa����yyaann aarraaccllaarr��nn yy��kklleemmeessiinnii yyaappaann ppeerrssoonneellee,, yy��kklleemmeebbaa��llaammaaddaann ��nnccee tteehhlliikkeellii yy��kk��nn kkaarraakktteerriissttiikk ��zzeelllliikklleerrii vvee tteehhlliikkeelleerrii hhaakkkk��nnddaabbiillggii vveerriillmmeelliiddiirr.. GG��vveerrtteelleerrddee gg��rreevvllii ppeerrssoonneell iissttiifflleemmee ss��rraass��nnddaa oolluu��aaccaakk ss��zz��nntt��vvee yy��kk aakkmmaass��nnddaa aall��nnaaccaakk kkoorruuyyuuccuu ��nnlleemmlleerr vvee kkuullllaannaaccaa���� eekkiippmmaannllaarr��bbiillmmeelliiddiirr..

TTeehhlliikkeellii yy��kk ttaa����yyaann aarraa��llaarr��nn ggeemmiiyyee ggiirrii��lleerrii vvee iissttiifflleennmmeessii ss��rraass��nnddaalliimmaann��nn iittffaaiiyyee vvee yyaanngg��nn ss��nndd��rrmmee eekkiibbii ggeemmiiddee hhaazz��rr bbuulluunnmmaall��dd��rr.. TTeehhlliikkeellii aarraa��yy��kklleenneenn gg��vveerrtteeddeekkii yyaanngg��nn ss��dd��rrmmee eekkiippmmaannllaarr�� ddaaiimmaa kkuullllaann��mmaa hhaazz��rr oollmmaall��dd��rr..

SSeeyyiirr ss��rraass��nnddaa kkoonntteeyynneerr vvee ttaannkkeerrlleerrddee ttaa����nnaann tteehhlliikkeellii yy��kklleerrddee bb��yy��kkmmiikkttaarrddaa ss��zz��nntt�� vveeyyaa kkaa��aakk oolluu��mmaass�� dduurruummuunnddaa yy��kk ssaahhiibbii vvee aarrmmaatt��rr hhaabbeerrddaarreeddiillmmeelliiddiirr.. BBuu dduurruummddaa ppeerrssoonneellii rriisskkee aattmmaaddaann ��ggeemmiilleerrllee ttaa����nnaann tteehhlliikkeelliiee��yyaallaarrddaa uuyygguullaannaaccaakk aacciill dduurruumm pprroosseedd��rrlleerrii�� ((EEmmSS)) vvee ��tt��bbbbii iillkk yyaarrdd��mmkk��llaavvuuzzuu�� ((MMFFAAGG)) kkoodd kkiittaappllaarr��nnddaa bbeelliirrttiilleenn ��nnlleemmlleerr aall��nn��rr..

TTeehhlliikkeellii yy��kk ttaa����yyaann aarraa��llaarrddaann mmeeyyddaannaa ggeelleenn ss��zz��nntt�� vvee oollaabbiilleecceekk aacciilldduurruummllaarr�� ��nnlleemmeekk aammaacc��yyllaa tteehhlliikkeellii yy��kk ttaa����yyaann RRoo--RRoo ggeemmiilleerriinnddee ��ee��iittlliieekkiippmmaannllaarr mmeevvccuuttttuurr.. BBuunnllaarr;; yyeetteerrllii mmiikkttaarrddaa kkiimmyyaassaall kkoorruuyyuuccuu eellbbiissee,,ssoolluunnuumm cciihhaazzllaarr��,, tt��bbbbii mmaallzzeemmee,, iillaa��llaarr vvee ��ee��iittllii IIMMOO yyaayy��nnllaarr��dd��rr..

TTeehhlliikkeellii yy��kk ss��zz��nntt��ss�� vvbb.. nneeddeennlleerrllee mmeeyyddaannaa ggeelleenn kkaazzaa vvee yyaarraallaannmmaallaarrddaaEEmmSS ggeerreekklleerriinnee gg��rree ggeemmiiddee iillkk mm��ddaahhaallee yyaapp��llmmaall�� vvee dduurruumm yyeettkkiilliilleerree rraappoorreeddiillmmeelliiddiirr.. VVeerriilleecceekk rraappoorrddaa;;

TTeehhlliikkeellii yy��kk��nn ddoo��rruu tteekknniikk iissmmiiUUNN nnuummaarraass��

75

TTeehhlliikkeellii ee��yyaa kkllaass nnuummaarraass�� mmuuttllaakkaa bbeelliirrttiillmmeelliiddiirr.. EE��eerr ��eevvrree kkiirrlliillii��iimmeeyyddaannaa ggeettiirreecceekk bbiirr kkaazzaa oollmmuu�� iissee ssaahhiill gg��vveennlliikk vvee ddii��eerr yyeettkkiillii kkii��iilleerr aarraann��ppggeerreekkllii bbiillggiilleerr vveerriillmmeelliiddiirr..

b) Frigo ara�lar;

FFrriiggoo aarraa��llaarr��nn yy��kklleennmmeessii vvee iissttiifflleennmmeessii ss��rraass��nnddaa ddiikkkkaatt eeddiilleecceekk hhuussuussllaarr;;Y�kleme yapmadan �nce frigo ara�lar�n ��f�rleri ve/veya yetkilileri so�utma

sisteminin y�kleme, seyir ve tahliyedeki �al��ma derecesini beyan etmesi gerekir.Bu beyana g�re 1.zabit ile ara� yetkilisi aras�nda frigo ara� kontrol formu d�zenlenir. Bu formda arac�n hangi sistemle �al��aca�� (kendi dizel motoru veya gemiden sa�lanan elektrik) belirtilmelidir. Ara� yetkilisi so�utma sisteminde bir sorun, ar�za veya kendi motoruyla �al��acak ise yak�t tank�nda yetersiz mazot varsa bunu beyan etmelidir. Seyir s�ras�nda olu�acak ar�za durumunda personel sistemler aras�nda de�i�iklik yapmas�n� bilmelidir. Frigo ara�lar�n so�utma �nitesi her iki sistemde de �al��maz ise durum kontrol formuna i�lenerek tutanak tutulur.

SSoo��uuttmmaa ddeerreeccee vvee ��aall����mmaa gg��sstteerrggeessii

SSiisstteemm ddee��eerrlleerrii vvee ddeeffrroosstt ggiirrii��ii

DD����aarrddaann ddaattaa bbaa��llaanntt�� ssookkeettiiSSiisstteemm aa��mmaa--kkaappaammaa dd����mmeessiiDDiizzeell vvee eelleekkttrriikk ddee��ii��ttiirrmmee dd����mmeessii

KKaayy��tt aallmmaa ssookkeettii

�ekil � 92 Frigo so�utma sistemi g�sterge ve kumanda panosu.

FFrriiggoo aarraa��llaarr��nn nneerreeyyee yy��kklleennddii��ii ��ookk ��nneemmlliiddiirr.. SSeeffeerr bbooyyuunnccaa kkeennddiissoo��uuttmmaa mmoottoorruu iillee ��aall����aarraakk ssoo��uuttmmaa ii��lleemmiinnii yyaappaaccaakk oollaann aarraa��llaarr aassllaa kkaappaall��gg��vveerrtteelleerree yy��kklleennmmeemmeelliiddiirr.. KKeennddii ssoo��uuttmmaa mmoottoorruu iillee ��aall����aann ffrriiggoo aarraa��llaarr kkaappaall��bbiirr gg��vveerrtteeyyee yy��kklleennmmeekk zzoorruunnddaa kkaall��nndd������ zzaammaann aarraacc��nn bbuulluunndduu��uu gg��vveerrttee vveebb��llggeenniinn hhaavvaallaanndd��rrmmaa ssiisstteemmii eemmmmee ((eeggzzoozz)) oollaarraakk ss��rreekkllii ��aall����tt��rr��llmmaall��dd��rr.. EE��eerrgg��vveerrtteeddee vvee bbuulluunndduu��uu bb��ll��mmddee iiyyii bbiirr eeggzzoozz ssiisstteemmii ssaa��llaannaamm��yyoorrssaa aarraacc��nnssoo��uuttmmaa mmoottoorruu sseeffeerr bbooyyuunnccaa ��aall����tt��rr��llmmaammaall��dd��rr.. VVeeyyaa ggeemmii eelleekkttrrii��iinnddeennbbeesslleenneenn eelleekkttrriikk bbaa��llaanntt��ss�� yyaapp��llaarraakk ��aall����tt��rr��llmmaall��dd��rr..

Frigo ara�lara gemiden elektrik ba�lanacak ise bu ara�lar elektrik ba�lant�lar�n�n oldu�u g�verteye ve ba�lant� soketlerine yak�n bir yere park edilmelidir. (�ekil-93) FFrriiggoo aarraa��llaarraa bbaa��llaannaann eelleekkttrriikk kkaabblloollaarr��nn��nn uuzzuunnoollmmaass��nnddaann kkaa����nn��llmmaall��dd��rr..

76

�ekil - 93 Gemide bulunan elektrik ba�lant� soketleri.

GGeemmii eelleekkttrriikk kkaayynnaa����nnddaann eelleekkttrriikk bbaa��llaannmmaaddaann ��nnccee,, ffrriiggoo aarraacc��nn eelleekkttrriikkssookkeett bbaa��llaanntt��ss��nn��nn ssoo��uuttmmaa ssiisstteemmiinniinn ggeemmii eelleekkttrrii��iinnee ((vvoollttaajj,, aammppeerr,,ffaazz vvbb))uuyygguunn vvee ssaa��llaamm oolldduu��uu kkoonnttrrooll eeddiillmmeelliiddiirr.. SSoo��uuttmmaa ssiisstteemmiinnee eelleekkttrriikkbbaa��llaanndd��kkttaann ssoonnrraa ssiisstteemm ��aall����tt��rr��ll��pp oottoommoottiikk yyaapptt������ gg��zzlleennmmeelliiddiirr.. EElleekkttrriikkbbaa��llaannaann ffrriiggoo aarraacc��nn ssoo��uuttmmaa ssiisstteemmii vvee ssoo��uuttmmaa ddeerreecceessii sseeyyiirr ss��rreessiinnccee ggeemmiieelleekkttrriikk zzaabbiittii ttaarraaff��nnddaann kkoonnttrrooll eeddiillmmeelliiddiirr..

Frigo ara�lara yap�lacak elektrik ba�lant�s� ve ba�lant�n�n ��kar�lmas�mutlaka gemi elektrikcisi taraf�ndan yap�lmal�d�r.

KKeennddii ddiizzeell ssoo��uuttmmaa mmoottoorruu iillee ��aall����aann ffrriiggoo aarraa��llaarr yyaann��cc�� yy��kklleerrddeenn aayyrr�� bbiirryyeerree yy��kklleennmmeelliiddiirr..

Frigo ara�lar�n dorsesinin alt�nda so�utma sistemi i�in ilave yak�t tanklar�vard�r. �zellikle rampan�n meyilli olmas� halinde bu tanklar rampaya temas edip yak�t s�z�nt�s� yapabilir. Frigo ara�lar rampadan emniyetli �ekilde ge�ene kadar takip edilmeli ve y�nlendirilmelidir.

77

c) A��r, dengesiz, a��k ve standart d��� ara�lar;

A��r y�k ta��yan ara�lar, dengesiz y�k ta��yan ara�lar, a��k ve standart d��� y�k ta��yan ara�lar�n y�kleme planlamas�, y�klenmesi ve istiflenmesi s�ras�nda dikkat edilecek hususlar;

Standart d���, a��k ve dengesiz y�k ta��yan ara�lar�n park edilece�i yerler bu tip ara�lar�n �l��lerine, a��rl�klar�na ve �zelliklerine g�re belirlenir. Bu gibi ara�lar m�mk�n oldu�u �l��de yer kayb� olmayacak �ekilde istiflenmelidir. �rne�in: y�ksekli�i di�er ara�lardan daha az olanlar rampa altlar�na al�n�r. A��r y�k ta��yan ve/veya normalden geni� ve uzun olan lowbed gibi ara�lar sadece giri�g�vertesine ve mukavemetin en fazla oldu�u alabandalara veya ana rampaya yak�n olacak �ekilde istifleme yap�l�r.

����eerriissiinnddee tteehhlliikkeellii yy��kk bbuulluunnmmaayyaann ttaannkkeerrlleerr,, mmaaffii ��zzeerriinnddeekkii kkoonntteeyynneerrcciinnssii ttaannkkllaarr��nn ttaa����dd������ bbiittkkiisseell yyaa��,, gglliisseerrooll ggiibbii yy��kklleerrddee oolluu��aaccaakk hhaassaarr kkoollaayyccaatt��mm yy��kklleerree vvee gg��vveerrtteeyyee yyaayy��ll��rr.. GG��vveerrtteeyyee yyaayy��llaaccaakk oollaann bbuu ggiibbii,, yyaa�� vvbb.. ss��vv��llaarrgg��vveerrtteenniinn ggeennii�� bbiirr aallaann��nnaa yyaayy��llaarraakk kkaayymmaa eettkkiissii yyaappaaccaa����nnddaann ppeerrssoonneell vveeddii��eerr aarraa��llaarr ii��iinn bb��yy��kk tteehhlliikkee oolluu��ttuurraabbiilliirr.. BBuu ggiibbii yy��kklleerr hheerr zzaammaann hhaassaarr vveekkaazzaa rriisskkiinniinn aazz oolldduu��uu gg��vveerrtteelleerree yy��kklleennmmeelliiddiirr.. IIss��tt��cc��ll�� ttaannkkllaarrddaa ddii��eerr ttaannkkyy��kklleerr ggiibbii ��zzeell ddiikkkkaatt ggeerreekkttiirriirr..

��zzeerrlleerriinnddee bbuullllddoozzeerr,, ii�� mmaakkiinneessii vveeyyaa kkrreeyynn ggiibbii aa����kk yy��kk ttaa����yyaann aarraa��llaarrgg��vveerrtteeyyee yy��kklleennmmeessii ss��rraass��nnddaa aarraa�� vvee gg��vveerrttee aarraass��nnddaa oolluu��aann kk������kk ss��rrtt��nnmmeekkaattssaayy��ss��nnddaann ddoollaayy�� yy��kk hheerr zzaammaann kkaayymmaa ee��iilliimmiinnddeeddiirr.. BBuu ggiibbii aarraa��llaarryy��kklleennmmeeddeenn ��nnccee ��ookk iiyyii llaasshh��nngg yyaapp��llmm���� oollmmaass�� ggeerreekkiirr.. BBuu yy��kklleerr aarraacc��nn��sstt��nnddee kkaayymmaass��nn�� ��nnlleeyyeecceekk ttaahhttaa,, llaassttiikk vvbb dduunnnnaaggee mmaallzzeemmeelleerrii kkuullllaann��llaarraakkyy��kklleennmm���� oollmmaall��dd��rr..

BBoorruu,, ppiikk ddeemmiirr,, ppllaakkaa ssaa��,, rruulloo ssaa�� ggiibbii aa����kk yy��kk ttaa����yyaann aarraa��llaarr��nn yy��kklleerriinnii��ookk iiyyii llaasshhiinngg yyaappmm���� oollmmaass�� ggeerreekkiirr.. BBuu aarraa��llaarr yy��kklleennmmeeddeenn ��nnccee kkoonnttrroolleeddiillmmeellii ee��eerr ggeemmii ��aarrttllaarr��nnaa uuyygguunn llaasshhiinngg yyaapp��llmmaamm���� iissee ffiirrmmaa yyeettkkiilliilleerrii iilleetteemmaass kkuurruupp uuyygguunn llaasshhiinngg yyaapp��llmmaass�� ssaa��llaannmmaall�� bbuu mm��mmkk��nn ddee��iill iissee ggeemmiiyyeeyy��kklleennmmeemmeelliiddiirr..

FFaarrkkll�� aa����rrll��kkllaarrddaa yy��kk yy��kklleemmii�� bbiirr aarraacc��nn yy��kk��nn��nn iissttiifflleennmmeessiinnddee aa����rryy��kkeerr hhaaffiiff yy��kklleerriinn ��sstt��nnddee kkaallmmaass�� nneeddeenniiyyllee vveeyyaa yy��kk��nn cciinnssiinnddeenn ddoollaayy�� aa����rrll��kkmmeerrkkeezzii ��ookk yyuukkaarr��ddaa oollaaccaakktt��rr.. BBuu ggiibbii yy��kk��nn��nn ddeevvrriillmmee iihhttiimmaallii oollaann bbuu tt��rraarraa��llaarr ggeemmiiddee eenn aazz hhaarreekkeettiinn oollaaccaa���� bb��ll��mmlleerree yy��kklleennmmeelliiddiirr.. ��rr:: ggeemmiinniinn bbaa��--kk���� vvee oorrttaa mmeerrkkeezz hhaatttt��nnaa vvee ssuu sseevviiyyeessiinnee yyaakk��nn yyeerrlleerree yy��kklleennmmeelliiddiirr.. BBuu tt��rryy��kklleerree ��rrnneekk;;

?? AAss��ll�� yy��kklleerr ((eettlleerr vveeyyaa ppllaakkaa ccaamm ggiibbii))?? YY��kksseekk aarraa��llaarr?? BBiirrllee��iikk hhaassaatt yy��kklleerrCCaannll�� hhaayyvvaann ttaa����yyaann aarraa��llaarrddaa hhaayyvvaannllaarr��nn iiyyiiccee eemmnniiyyeettee aall��nnmm���� oollmmaass��,,

bbuu aarraa��llaarr��nn ppaarrkk eeddiilleeccee��ii yyeerrlleerriinn yyeetteerrllii vvee uuyygguunn hhaavvaallaanndd��rrmmaa yyaapp��llmmaass��ggeerreekkiirr.. HHaayyvvaannllaarr ii��iinn sseeffeerr ssoonnuunnaa yyeetteecceekk mmiikkttaarrddaa yyeemm vvee ssaammaannllaarrbbuulluunnmmaall��dd��rr.. HHaayyvvaannllaarr��nn yyeemmlleennmmeessii vvee bbaakk��mm�� ii��iinn ggeemmiiddee bbiirr aarraa�� yyeettkkiilliissiibbuulluunnmmaass�� ggeerreekkiirr.. AArraa�� vvee aarraa��llaarr��nn bbuulluunndduu��uu yyeerree hheerr zzaammaann eemmnniiyyeettllii vveegg��vveennllii bbiirr uullaa����mm ssaa��llaannmmaall��dd��rr..

A��r tonajl� y�k ta��yan araclar�n gemiye y�klenmesinde dikkat edilecek noktalar;

A��r y�k ta��yan ara� sorumlular�, ta��d�klar� y�klerini en iyi �ekilde emniyete almak ve lashingini yapmak zorundad�r. Gemi kaptan� ve/veya y�klemeyi y�r�ten 1.zabit y�k�n lashinginin uygun yap�lmad���n� g�rd�klerinde, ara� yetkilisinden y�k�n uygun �ekilde lashing yap�lmas�n� isterler. S�zkonusu ara�lar

78

geminin istedi�i �ekilde lashing yap�l�p emniyete al�nmaz ise gemiye y�klenmemelidir.

Gemi g�vertelerinin ve rampas�n�n y�k ta��ma kapasiteleri ve mukavemeti a��r y�k ta��yan arac�n y�klenmesine m�sade edecek de�erlerde olmal�d�r. A��r y�k ta��yan arac�n dingil sistemi ta��d��� y�k�n a��rl���n� kald�racak g��te ve say�da olmal�d�r. Baz� ara�lar maksimum dingil ta��ma kapasitesinin �st�nde y�k y�klemi� olabilir. Ta��ma kapasitesinin �st�nde a��rl�k bulunan ara�lar normal ara�lar gibi alg�lan�p mukavemetin az oldu�u g�vertelere y�klenmemelidir.

A��r y�kler bu ama�la dizayn edilmi� lowbed�lerde veya a��r y�k ta��mak i�in dizayn edilmi� �zel dorselerde ta��n�r.

A��r y�k ta��yan ara�lar�n hangi g�verteye y�klenece�i gemi planlar�nda belirtilen g�vertelerin mukavemet de�erlerinden faydalan�larak hesaplan�r.G�vertelerin maksimum ta��ma kapasitesini a�acak �ekilde y�kleme yapmak g�vertede kal�c� defarmasyonlara ve hasarlanmalara neden olur.

A��r y�k ta��yan ara�lar�n gemiye y�klenmesi s�ras�nda gemi rampas�n�n d�z konumda olmas� gerekir.

G�verte ve rampalar�n mukavemet hesaplar�n�n yap�lmas�;

Deniz durumu(ara�lar boyuna istiflenmelidir) Limanda Ortalama bir�rnek g�verte y�k�

Karayolu arac� max. a��rl�k

Karayolu arac�max. Dingil y�k� (dingilaras� 130 cm)

MafiMax. a��rl�k

Mafi max. Dingil y�k�(dingil mesafesi 1 metre)

Foklift max. Dingil y�k�

Dorse �eker max. Dingil y�k�

t/m2 t t t t t tA��k g�verte

0.65

30.0 15.0 yere yapt��� max. Bas�n�0.7 mpa

18.0yere yapt���max. Bas�n�0.9 mpa

Orta g�verte

1.25

50.0 20.0yere yapt���max. Bas�n�0.7 mpa

45.0

30.0

14.0yere yapt���max. Bas�n�1.5 mpa

30.0yere yapt���max. Bas�n�0.7 mpa

25.0yere yapt���max. Bas�n�0.9 mpa

Giri� ana g�verte

2.0

50.0 20.0yere yapt���max. Bas�n�0.7 mpa

75.0

60.0

25.0yere yapt���max. Bas�n�1.5 mpa

30.0yere yapt���max. Bas�n�0.7 mpa

25.0yere yapt���max. Bas�n�0.9 mpa

Dip ambar

3.0

50.0 20.0yere yapt���max. Bas�n�0.7 mpa

75.0

60.0

25.0yere yapt���max. Bas�n�1.5 mpa

30.0yere yapt���max. Bas�n�0.7 mpa

25.0yere yapt���max. Bas�n�0.9 mpa

�ekil � 94 D�rt g�verteli bir geminin g�vertelerinin �rnek mukavemet �izelgesi

79

BiR �RNEK Y�KLERA�IK G�VERTE : 0.65 t/m2

ORTA KAT : 1.25 t/m2

G�R�� KAT : 2.00 t/m2

D�P AMBAR : 3.00 t/m2

TREYLER:-Max.Dingil Y�k� : 15/20 ton/dingil (herbir dingilde 4 teker)-Teker Y�k� : 6.32 t/teker (herbir dingilde 4 teker. Dingilin bir taraf�ndakitekerleri belirtir.)-G�verteye Teker Temas alan�: 422 cm2/ teker40� MAFI:-60 ton toplam y�k a��rl���-Max. Dingil Y�k� : 25 t/dingil (2 dingilli mafi i�in)Y�KLEME RAMPASI ���N DE�ERLER;Rampa normal cal��ma meyil derecesi : +3� den -8� aras�MAFI � TREYLER:-Toplam y�k a��rl��� :60 ton.-Max. Dingil y�k� : 25t./dingil (245 Kn/Dingil Toplam a��rl�k max. 75 ton)-Teker y�k� : 6.32 ton/teker (62 Kn/Tteker)-Teker temas alan� : 422 cm2/tekerKARAYOLU TREYLER�:-Dingil y�k� : 20 ton/dingil (max) Dingil ba��na 4 teker-Toplam y�k a��rl��� : 50 ton FORKL�FT:-Dingil y�k� : 30 ton (maximum) dingil ba��na 4 teker.Max�mum Y�kleme :120 TON (MAFI � LOWBED)

Yukarda 4 g�verteli bir geminin t�m g�vertelerinin ve rampas�n�n mukavemet �izelgesi verilmi�tir. �izelgede a��r y�k ta��yabilecek de�i�ik ara� �e�itlerinin dingil say�s�, teker say�s� veya arac�n g�vertede kaplad��� alana g�re g�vertelerin mukavemeti ayr� ayr� verilmi�tir. Yukarda verilen de�erlere g�re a��r y�k ta��yan bir arac�n hangi g�verteye y�klenebilece�ini tayin etmek i�in g�vertenin yap�s�na ve giri� ��k�� kolayl���na bakmak gerekir.

Mukavemetin en fazla oldu�u g�verte dip ambard�r. Ancak genellikle dip ambara giri� ve ��k��lar rampa veya asans�rlerle oldu�undan a��r y�kler i�in uygun de�ildir. A��r y�kler i�in en uygun g�verte d�z giri�i olan ana g�vertedir. Pratikte daha �abuk ve emniyetli y�kleme i�in bu gibi a��r y�klerin gemi rampas�na yak�n son b�lgelere y�klenmesi uygun olur. A��r y�klerin gemi g�vertesine y�klenmesinin hesab�ndan �nce gemi rampas�n�n mukavemeti ve y�ke uygun olup olmad��� hesaplanmal�d�r. G�vertelerin mukavemeti y�k i�in uygun olsa bile rampan�n mukavemeti uygun olmayabilir. Rampan�n mukavemeti hesaplan�rken arac�n durumuda dikkate al�nmal�d�r. Ara� gemi rampas�ndan ge�erken �ok k�sa bir s�re rampaya y�k bindirecekdir. Hatta a��r y�k ta��yan baz� ara�lar�n uzun olmas� nedeniyle yar�s� rampadan ge�erken di�er yar�s� hala sahilde veya gemide olacakt�r. Gemi rampas�n�n y�k i�in uygun oldu�u anla��ld�ktan sonra g�vertenin mukavemet hesab� yap�l�r. Gemi g�vertelerinde park edilen a��r y�k ta��yan arac�n g�verteye uygulad��� a��rl�k (yolculuk boyunca) s�reklidir. Sefer s�ras�nda olu�acak deniz �artlar�na g�re arac�n g�verteye uygulad��� bas�n� daha �ok artabilecektir. Bu nedenle g�vertelerin mukavemeti hesaplan�rken maksimum limit de�erlerini a�mamak gerekir.

80

Mukavemet hesab� tek bir y�ntemle yap�lmamal�d�r. �izelgede verilen y�ntemlerin hepsi (dingil ba��na mukavemeti, teker ba��na mukavemeti, m2 alana d��en a��rl�k) ayr� ayr� hesaplan�p her birinin y�kleme i�in uygun oldu�u g�r�ld�kten sonra y�kleme yap�lmal�d�r. Verilen y�ntemlerden birinin y�kleme i�in uygun olmamas� halinde bu ara� gemiye y�klenmemelidir.

Yukar�da verilen de�erlere g�re �rnek mukavemet hesaplar�;�rneklerde, a��r y�k ta��yan ara�lar�n y�klenece�i yerin giri� ana g�vertesi oldu�u kabul edilerek bu g�vertenin de�erleri al�nm��t�r.

�rnek-1:Bir komple ara� ka� ton y�kle giri�deki ana g�verteye y�klenebilir?

Giri� ana g�vertenin mukavemeti 2 ton/ m2 dir. Komple arac�n kaplad��� alan(boy x en) 16.5 x 2.5 = 41.25 m2 yapar. 41.25 x 2 = 82.5 ton arac�n y�k� ile beraber toplam a��rl���.Arac�n kendi a��rl���=14,5 ton82,5 � 14,5 = 68 ton. Bu arac�n bu tonajda y�k� y�kleyebilmesi ve gemiye de y�klenebilmesi i�in dingil ve teker say�s�n�n yeterli olmas� gerekir.

�rnek-2:4 dingilli toplam a��rl��� 85 ton olan normal bir komple ara� gemiye

y�klenebilir mi? Dingil say�s�na g�re;Dingil ba��na maximum a��rl�k en fazla 20 ton oldu�una g�re 4 x 20 = 80 ton. Dingil say�s�na g�re y�klenemez.Teker say�s�na g�re bakarsak 4 dingilde 8 teker olur. Teker ba��na 6.32 ton.8 x 6.32= 50.56 ton yapar. Arac�n dingil ve teker say�s� uygun olmad��� i�in bu ara� gemiye y�klenemez.

�rnek-3:6 dingilli, 90 ton a��rl���nda y�k ta��yan bir komple lowbed gemiye

y�klenebilir mi?Arac�n toplam a��rl��� 90+14,5 = 104,5 tonDingil say�s�na g�re;Dingil ba��na maximum a��rl�k en fazla 20 ton oldu�una g�re 6 x 20 = 120 ton. Dingil say�s�na g�re y�klenebilir g�r�nmektedir.Teker say�s�na g�re bakarsak 6 dingilde 12 teker olur. 12 x 6.32= 75,84 ton yapar. Bu haliyle bu ara� gemiye y�klenemez.Ara� bak�m�ndan ele al�rsak: bir arac�n dingil ba��na m�sade edilen y�kleme kapasitesi en fazla 10 tondur. Burada 90/10= 9 arac�n 90 tonluk y�k� ta��mas� i�in 9 dingil olmas� gerekir. Dokuz adet dingilli ile 90 ton y�k ta��yan bir ara� gemi bak�m�ndan rahatl�kla y�klenebilir.

81

�rnek -4:24 dingilli ve 180 ton y�k ta��yan bir lowbed gemiye y�klenebilir mi?

Dingil say�s�na g�re;Dingil ba��na maximum a��rl�k 20 ton. 20 x 24= 480 ton.Dingil say�s�na g�re y�klenebilir g�r�nmektedir.Teker say�s�na g�re bakarsak 24 dingilde 48 teker vard�r.48 x 6,32 = 303,36 ton. Teker say�s�na g�re de y�klenebilir g�r�nmektedir.Arac�n dingil say�s� y�k� ta��mas�na uygundur. G�vertenin ve alan mukavemet hesab�na g�re�izelgeye g�re mukavemeti 2.0 ton / m2 dir. Lowbed�in g�vertede kaplad��� alan hesaplan�r. Lowbed�in boyu 20 m. Eni 3 metre oldu�una g�re 20 x 3 = 60 m2 alan yapar. 60 x 2 = 120 ton eder. Bu ara� gemiye y�klenemez.

Rampan�n maksimum ta��ma kapasitesi de �izelgede 120 ton verilmi�tir. �lk iki y�ntemde ara� gemiye y�klenebilir g�r�n�rken ���nc� y�ntemde y�klenemedi�i g�r�lm��t�r. Sonu� olarak bu ara� gemiye y�klenemez.

�ekil � 95 �e�itli a��r y�k ta��yan lowbed�ler ve mafi

82

Y�kleme i�lemi;Y�kleme ile ilgili t�m detaylar ve bilgiler al�n�p gerekli planlamalar 1.zabit

taraf�ndan yap�ld�ktan sonra y�kleme operasyonuna ba�lan�r. Y�kleme operasyonu s�ras�nda;

Y�kleme sorumlusu 1.zabit, kapakta y�klemeyi y�r�ten n�betci zabit ve g�vertelerde g�revli personel aras�nda y�kleme s�resince s�rekli telsiz haberle�mesi sa�lan�r. Y�klemenin sorunsuz, emniyetli ve h�zl� y�r�t�lmesindehaberle�me en �nemli etkendir.

Y�kleme operasyonu s�ras�nda 1.zabit geminin kargo ofisinden s�rekli y�klemenin seyrini kontrol alt�nda tutar. Liman otoriteleri ve y�kle ilgili operasyonda, terminal yetkilileri ile s�rekli ba�lant� halinde bulunur. Operasyon s�ras�nda meydana gelen de�i�iklikler varsa hemen yeni bir y�kleme plan� yapar. Son yap�lan de�i�iklikleri i�eren yeni y�kleme plan�n� vakit ge�irmeden t�m personele bildirir. �o�unlukla y�kleme operasyonu ba�lad���ndaki mevcut ara�say�s� ve ara� �e�itleri y�kleme s�resince de�i�mektedir. Y�klemenin sonunda ba�ta belirtilen ara� miktar� ve �e�itleri ile gemiye y�klenen ara�lar farkl�l�k g�stermektedir.

1.zabit y�kleme s�resince geminin stabilitesini kontrol alt�nda tutar. Y�klemenin sonunda gemi limandan avara etmeden �nce ger�ek stabilite hesab�n�yapar. Stabilite hesab�nda geminin kalk�� ve var�� GM de�erleri, stress, e�ilme ve k�r�lma momentleri, deplasman a��rl���, draft de�erleri bulunur. Y�kleme sonunda geminin stabilite de�erleri IMO kriterlerine uygun olmal�d�r. Y�k hesab�n�n bir kopyas� k�pr��st�nde bulunmal� ve t�m zabitler geminin stabilite de�erlerinden haberdar olmal�d�rlar.

�ekil � 96 Bir Ro-Ro gemisinin final stabilite hesab�

83

Y�kleme s�resince anti-heeling sistemi otomatik konumda �al��t�r�lmal�d�r. Geminin yana bay�lma ve trim durumlar� 1.zabit ve n�betci zabit taraf�ndan s�rekli kontrol alt�nda tutulur. Gemide meydana gelen a��r� trim de�i�iklikleri ana giri� rampas�n�n art� veya eksi y�nde a��r� meyil yapmas�na neden olur. Ana giri� rampas�n�n en iyi konumda olmas� i�in gerekli trim ayarlamalar� yap�lmal�d�r. Ana rampa �retici firman�n belirtti�i limitler i�inde meyil yapmal� rampadan ge�en ara�lara hasar vermemek i�in m�mk�n oldu�unca d�z olmal�d�r.

�ekil � 97 Ara�lar�n tamponlar� rampadan ini�lerde rampaya temas eder.

Rampan�n d��a meyilli olmas� halinde, gemiye geri geri giren ara�lar�n tamponlar� rampaya temas ederek hasarlanabilir, rampan�n boyas� �izilebilir. Rampanin i�e meyilli olmas� halinde; gemiye giren ara�lar�n �ekicileri, dorselerin ayaklar� ve tamponlar� rampaya temas ederek hasarlanabilir. Y�kleme operasyonu s�resince rampan�n durumu s�rekli izlenmeli gerekli hallerde ballast i�lemi ile rampa d�z konumda tutulmal�d�r. Baz� durumlarda �zellikle med-cezir durumunda ve geminin y�klemesinin sonuna do�ru rampan�n d�z tutulmas� imkans�z olabilir. Bu durumda gemiye giren ara�lar�n hasarlanmamas� i�in �zel �nlemler gerekir. Bunlar;

Rampadan ge�en ara�lar�n tekerlerinin alt�na kalas, halat paspas, vb. gibi ara�lar�n yerden y�kselmesini sa�layacak malzemeler koymak.

Ara�lar�n hava s�spansiyonlar�n� (k�r�klerini) maksimum derecede havaya kald�rmak. (�ekil � 98)

Ara�lar� rampadan 45 derece a�� ile manevra yapt�rarak ge�irmek gibi.

Hava k�r���

�ekil � 98 Hava k�r�k kumandas�.

84

Rampadan ge�i� s�ras�nda hava k�r�kleri y�kseltilmi� ara�lar�n k�r�kleri rampay� ge�ikten sonra ba�ka bir rampadan ge�meyecek ise normal konuma al�nmal�d�r. Ara� rampadan inip dip ambara inecek ise park edilinceye kadar k�r�kleri havada kalmal�d�r. E�er ara� rampadan ��k�p y�ksekli�i fazla olmayan birg�verteye ��kacak ise arac�n tepesi tavana vurmamas� i�in hava k�r�kleri indirimelidir.

�ekil � 99 Solda hava k�r�klerinin normal konumdan y�ksek konuma al�nmas�.Sa�da hava k�r�klerinin y�ksek konumdan normal yol konumuna al�nmas�.

Y�kleme sonunda t�m lashingler ve su ge�irmez kap�lar 1.zabit taraf�ndan kontrol edilir. Yap�lan t�m bu kontroller gemi jurnaline kaydedilmelidir.

85

Rampada y�klemeyi y�r�ten n�betci zabitin g�revleri;

Y�kleme operasyonu s�ras�nda rampada g�revli n�betci zabitin yapaca�� standart i�ler ve g�revleri a�a��dakilerle s�n�rl� olmamakla beraber genelde �unlard�r;? Y�kleme ba�lamadan �nce kapal� ambarlar�n havaland�rma fanlar�n� �al��t�r�r.? Geminin ileri hareketlenmesi sonucu rampan�n r�ht�mdan kaymas� ve/veya geri

hareketlenmesi sonucu rampan�n alt�nda bulunan ilave desteklerin hasarlanmamas�, rampan�n a��r� derecede i�e ve d��a meyil vermemesi i�in rampan�n konumunu s�rekli takip eder.

? Gemi y�klendik�e ba� ve k�� halatlar bo�alacakt�r. Bo�alan halatlar�n vakit ge�irmeden bo�unun al�nmas�n� sa�lar.

? �e�itli ak�nt�, r�zgar ve gel-git durumlar�nda iyi gemicilik kurallar�na g�re geminin bulundu�u pozisyondan oynamamas� i�in gerekli g�zlemleri yap�p t�m �nlemleri al�r.

? Geminin a��r� derecede meyil yapmas� ve trim de�i�tirmesinde derhal 1.zabiti haberdar eder.

? Zabitler gemiye y�klenen ve Ro-Ro gemilerinde ta��nan t�m ara� �e�itlerini �ok iyi bilmeleri gerekir. �nceki b�l�mde ara� �e�itleri verilmi�tir.

? Rampada y�klemeyi y�r�ten n�betci zabit b�t�n g�vertelerin y�kleme planlar�n��ok iyi anlam�� ve biliyor olmas� gerekir. Ro-Ro gemilerinde ilk defa g�rev alacak zabitler rampada g�revlendirilmeden �nce t�m g�vertelerdeki y�kleme operasyonuna bizzat kat�larak y�klemenin ve ara� istiflemenin nas�l yap�ld���n�g�rmeleri gerekir.

? N�betci zabit y�k operasyonu s�ras�nda, rampa �st�nde kesinlikle ara�bekletmeyecek, beklemesine de m�sade etmeyecektir.

? N�betci zabit, y�kleme operasyonu s�ras�nda; rampan�n d���nda, ara�lar�n manevra yapt�klar� ve ara�lar� en iyi �ekilde kumanda edece�i bir noktada durmal�d�r.

? Zabitin boynunda s�rekli as�l� bir d�d�k bulunur. Acil durumlarda ve/veya ara�lara kumanda ederken bu d�d��� kullan�r. Zabitin bulundu�u ve ara�lar� kumanda etti�i b�lgede s�rekli ara� trafi�i vard�r. N�betci zabit ara� hareketlerine kar�� s�rekli uyan�k olmal�, kesinlikle ara�lar�n k�r sahas�nda bulunmamal�d�r.

? Rampadan g�vertelere ara� g�nderirken, hangi g�verteye hangi ara�lar� ne �ekilde (d�z olarak ve d�nd�r�lerek geri geri gibi) g�nderece�ini g�vertelerde bulunan g�revli gemicilerle s�rekli haberle�me kurarak takip eder.

? Zabitler, ara� �e�itlerini ve benzer ara�lar aras�ndaki (�zellikle dorseler) farklar�bilmelidir. Baz� g�vertelerin yap�s�ndan dolay� buralara girmemesi gereken ara�lar� bu gibi g�vertelere g�ndermemelidir.

? Rampa d���nda ara�lar�n manevra sahas� s�rekli neta tutulmal�d�r. Ara�lar�n manevra sahas�nda, ara�lar�n her t�rl� manevray� rahatl�kla yapabilmeleri veya geri d�nmeleri vb. durumlar i�in manevra sahas�na kesinlikle ara� park ettirilmemelidir.

? Ara�lar belirli aral�klarla gemiye g�nderilmeli, g�nderilen ara� rampadan emniyetli �ekilde ge�ip g�vertesine ula��ncaya kadar takip edilmelidir.

? Ara�lar� h�zl� �ekilde arka arkaya dizerek g�nderme yap�lmas� y�kleme operasyonunu geciktirir. Ara�lar arka arkaya dizildi�inde di�er g�verteleri bloke eder. �ndeki ara�ta bir problem ��kmas� sonucu geri ��kmak zorunda kald���nda, arkas�ndaki ara�lardan dolay� uzun s�re beklemek zorunda kal�r. Ara�lar�n beklemesi y�klemenin gecikmesi nedeniyle geminin limanda daha fazla kalmas�na neden olur.

86

? Ara�lar belirli aral�klarla ve seri olarak g�vertelere g�nderildi�inde h�zl� ve emniyetli y�kleme olur. �zellikle y�klemenin sonuna do�ru ara�lar�n manevra alan� azalaca�� i�in park etmeleri daha uzun zaman alacakt�r.

? N�betci zabit gemiye giren ara�lar� �zellikle dorseleri fiziksel olarak kontrol eder. Ara�larda hasar veya uygunsuz bir durum varsa hemen not alarak y�kleme ile ilgili liman g�revlilerine ve 1. zabite durumu bildirir. Bu tip ara�larda hasar�n gemiye y�klenmeden �nce oldu�unu belirten ve liman g�revlileri ilegemi aras�nda imzalanan bir kontrol tutana�� imzalan�r.

? N�betci zabit y�k� kaym��, dengesiz ve standart d��� ara�lar� gemiye g�ndermeden �nce 1. zabite rapor eder.

�ekil � 100 Baz� dengesiz ve geni� y�kler.

? Tentesi a��k, y�k� yanlardan veya arkadan ta�m��, brandas� tamamen neta edilmemi� ve/veya r�zgardan y�rt�lma tehlikesi bulunan ara�lar mutlaka kapal� g�vertelere g�nderilir.

? Gemiye bo� olarak binen tankerlerden daha �nce ne y�k ta��d��� sorulmal�d�r. E�er daha �nce tehlikeli bir y�k ta��m�� ise mutlaka tank�n gasfree sertifikas� istenmelidir. Gasfree sertifikas� olmayan bo� tankerler gemiye y�klenmemelidir.

? A��k y�k ta��yan ara�lar ile a��r y�k ta��yan ara�larda, y�k�n lashingi yap�lmam�� veya uygun lashing yap�lmam�� ise gemiye al�nmaz. Bu durumdaarac�n ��f�r� veya firma yetkilisi aranarak uygun lashing yapt�r�ld�ktan sonra gemiye y�klenir.

? Komple binen ara�lar�n yak�t deposundan yak�t s�z�nt�s� veya depo kapa��ndan ka��rma varsa ara� ��f�r� bilgilendirilip s�z�nt� ve yak�t ka�a�� durdurulmadan gemiye y�klenmez.

? Ara�lar rampadan ge�erken �ekicinin �n k�s�mlar�, dorse ayaklar�, yak�t tanklar� ve tamponlar�n�n rampaya temas etmemesi i�in kontroll� olarak i�eri al�n�r ve neta oluncaya kadar takip edilir.

? Her bir araca gidece�i g�verte bildirilir ve yanl�� g�verteye gitmemesi i�in g�nderilen g�verteye girinceye kadar takip edilir.

? Kendi ��f�r� taraf�ndan gemiye y�klenen komple ara�larda g�r�len hasarlar g�r�ld��� anda ��f�r�ne bildirilmeli ve ��f�r�n hasardan haberdar oldu�unun teyidi al�nmal�d�r. Tahliye liman�nda s�zkonusu arac�n ��f�r� arac�nda bulunan hasar�n gemide oldu�unu iddia edebilir.

87

? Y�kleme operasyonunda g�revli n�betci zabit �zellikle dorselere dikkat etmesi gerekir. Dorseleri; y�kleme liman�ndaki park sahas�ndan al�p gemiye y�kleyen o limanda g�revli mafi operat�rleridir, tahliye liman�na gelindi�inde tahliye eden ba�ka mafi operat�rleridir. Dorsenin sahibi dorsesinin son durumunu ancak tahliye liman�nda teslim ald���nda g�recektir. Gemiye park sahas�ndan hasarl� �ekilde gelip y�klenen bir dorse i�in hasar kayd�tutulmam�� ise dorsenin sahibi dorsesinin gemiye binmeden �nce sa�lam oldu�unu iddia edip gemiden hasar raporu isteyebilir.

? Dorseler gemiye binerken mutlaka ayaklar� kald�r�lm�� olamal�d�r. G�revli zabit ayaklar� kald�r�lmam�� dorse g�rd���nde hemen arac� durdurup mafi operat�r�nden dorsenin ayaklar�n� kald�rmas�n� isteyecektir.

? Mafi operatorleri i�lerini �abuk bitirmek i�in genellikle ara�lar� h�zl�kullanmaktad�r. Mafilerin rampaya yava�ca ve dorsenin ayaklar�n� kald�rm��olarak girmesi sa�lanmal�. E�er dorsenin tamponu hareketli ise yukar�kald�r�lmal�d�r.

88

Y�kleme s�ras�nda gemi i�inde dikkat edilecek hususlar;

Emniyetli �ekilde rampadan ge�ip geminin i�ine giren ara�lar�n yerlerine park edilip lashing yap�l�ncaya kadar hasarlanma ve kaza yapma riskleri vard�r. Gemi i�inde �zellikle mafi operat�rleri taraf�ndan y�klenen ve geminin yap�s�ndan dolay� olu�an tehlikelerin, operat�rler taraf�ndan dikkate al�nmamas� sonucu ara� hasarlar� meydana gelmektedir.

�ekil � 101 Mafi ile y�klenen dorselerin �st g�vertelere giri�teki rampa d�zl�klerinde meydana gelebilecek hasarlanma noktalar�.

Mafi operat�rlerinin dikkatsiz ve/veya gerekli �nlemleri almadan hareket etmeleri sonucu dorseler hasarlanmaktad�r. Bu hasarlar genelde �st g�vertelere y�klenmek i�in mafiler taraf�ndan g�t�r�len dorselerin tavan y�ksekli�inin fazla olmad��� g�vertelerin giri�lerindeki rampa d�zl�klerine ula�t�klar�nda dorselerin�st �n k�sm�n�n tavana �arpmas� veya ayaklar�n�n yere s�rtmesi sonucu olu�maktad�r.(�ekil�101) Bu hasarlar�n olu�mamas� i�in dorse ayaklar� tamamen kald�r�lmal� ve rampa sonundaki d�zl�klere giri�te dorse havaya kald�r�lmamal�d�r. Dorseler bu g�vertelere geri � geri y�klenecek ise bu sefer dorsenin arka �st k�sm� tavana temas etmemesi i�in, rampa ba��na gelindi�inde dorse havaya kald�r�lmal�d�r. (�ekil � 102)

�ekil � 102 Tavan y�ksekli�i fazla olmayan g�verteye dorseler geri geri y�klenirken dorsenin arka k�sm� tavana �arpabilir.

89

Emniyetli �ekilde g�verteye ula�an ara� burada g�revli gemici taraf�ndan manevra yapt�r�l�p yerine park edilir. G�vertelerde g�revli gemicilerin y�kleme s�ras�nda yapacaklar� i�ler ve g�revleri �unlard�r;? Kendi sorumlu oldu�u g�verteye gelen arac�n manevras�n� yapt�r�p emniyetli

�ekilde park etmesini sa�lar. Bu s�rada rampadaki zabitin g�z�nden ka�m�� bir hasar varsa derhal 1. zabit veya g�revli zabiti aray�p s�z konusu hasar�rapor eder.

�ekil � 103 Dorselerin park s�ras�nda birbirlerine fazla yak�n yana�t�r�lmalar�sonucunda park eden arac�n alt�na e�ek koyma i�lemi s�ras�nda dorselerin �st k�s�mlar� birbirine temas edebilir.

? G�vertelerde g�revli gemiciler lashing ekibi ile i�birli�i i�inde �al���r. Lashinglerin eksik ve yanl�� yap�lmas� durumunda m�dahale eder, ara�lar�n h�zl� gelmesi sonucu ekip lashing yapmakta yetersiz kal�rsa ara�lar�n parki�lemini yava�latarak lashing ekibine zaman b�rak�r.

? Ara�lar g�vertede manevra i�in d�nd�r�l�rken keskin d�n��ler yapt�r�lmamal�d�r. Keskin d�n��ler; arac�n hava ba�lant�lar�n�n kopmas�na, arac�n lastiklerinin yenmesine ve g�vertenin bulunan boyan�n a��nmas�na neden olur.

? Ara�lar yerlerine park ettikten hemen sonra, lashing yap�lmadan �nce ara�lar�n hava s�spansiyon valfleri a��l�p k�r�k havalar� bo�alt�lmal�d�r.

�ekil � 104 Hava s�spansiyon valfinin bo�altma konumu

90

? Ara�lar park i�in manevra yap�l�rken; ara�lar�n zincir, liftin, gerdirme kolu vehava hortumu gibi lashing malzemelerinin �st�nden ge�memesine azami dikkat edecektir.

? Birbirine �ok yak�n park edilmi� dorselerin alt�na e�ek koymak veya tahliye s�ras�nda e�ek almak i�in dorse havaya kald�r�ld���nda arkada park halindeki di�er dorseye temas ederek her iki dorsenin hasarlanmas�na sebep olurlar. (�ekil � 103)

? G�revli gemici, ara�lar�n park manevras� s�ras�nda olu�an hasarlar�n� hasar oldu�u anda, e�er hasar iki arac�n kaza yapmas� sonucu olmu� ise kaza yapan ara�lar� yerinden oynatmadan derhal 1.zabite haber verir. 1. zabit kaza yapan ara�lar�n resmini �ekerek her iki ara� s�f�r�n�n de imzas� bulunan bir tutanak haz�rlar. E�er hasar liman sorumlulu�undaki mafiler taraf�ndan verilmi� ise mafi yerinden hareket ettirilmeden liman g�revlilerine haber verilir ve yetkililerden hasar raporu al�n�r.

? Ara�lar park edilirken �n ve arkadan birbirine mesafesi bir ki�inin rahatl�kla ge�ebilece�i aral�kta (yakla��k 40 cm) olmal�d�r.

? Komple ara�lar park edildikten sonra ara� ��f�r� el frenini �ekmesi, kabin i�inde yanan ���k olmamas�, �s�t�c� ve so�utucular�n kapat�lmas� konusunda uyar�lmal� ve bunlar�n yerine getirildi�i g�r�lmelidir.

�ekil- 105 �erit aralar�na e�it �ekilde istiflenmi� ara�lar.

? Ara�lar g�vertelerdeki �eritlerin aras�na e�it aral�klarla park edilmelidir.(�ekil-105)

�ekil � 106 Dorse aya��n� indirme s�ras�nda kol �evrilirken, kolun yandaki dorseye s�rtmesi ile olu�acak hasar.

91

? Dorseler park edildikten sonra ayaklar� yere indirilir. Ara�lar birbirlerine fazla yak�n yana�m�� ise ayaklar� indirme s�ras�nda ayak �evirme kolu yandaki araca temas edip hasar verebilir. (�ekil � 106) Ayak kolunun bulundu�u taraf,dar alana gelecek �ekilde park edilecek dorselerin ayaklar�, park yerine birara� boyu kal�nca yere indirilmelidir. Dorse ayaklar� g�verteye sadece temas edecek �ekilde yere indirilmeli as�l y�k e�eklere binmelidir. E�er dorse ayaklar� fazla indirilip e�ek bo�ta kal�rsa deniz ge�i�i s�ras�nda e�ekler hareket ederek yandaki ara�lara zarar verir. Dorsenin b�t�n y�k� ayaklara bindi�inde ayaklar�n g�verteye temas etti�i yer �ukurla�arak deforme olur. Veya geminin seyir s�ras�ndaki hareketlerinden dolay� ayaklara binen y�k artaca��ndan, ayaklar bu y�k� daha fazla kald�ramayarak k�r�lacak veya b�k�lecektir.

? G�vertelerde g�revli personel, y�kleme i�lemi bittikten sonra kendi g�vertelerinde bulunan t�m hareketli malzemeleri, lashing ekipmanlar�n� ve bo� dorse e�eklerini neta eder. Neta edilmeyen e�ekler ve di�er malzemeler deniz ge�i�i s�ras�nda hareketlenerek park halindeki ara�lara, gemi sistemlerine ve kendilerine hasar verebilirler.

�ekil � 107 Neta yap�lm�� e�ekler.

92

Y�kleme ile ilgili genel tavsiyeler;

?? NNaakklliiyyeecciilleerriinn vvee//vveeyyaa yy��kk ssaahhiipplleerriinniinn yy��kkllee iillggiillii yyaapptt������ ��zzeell ttaavvssiiyyeelleerr vveekk��llaavvuuzz bbiillggiilleerr yy��kklleemmee eessnnaass��nnddaa ddiikkkkaattee aall��nnmmaall��dd��rr..

?? AArraa��llaarr ssaaddeeccee ggeemmiinniinn bbaa�� kk���� iissttiikkaammeettiinnddee yy��kklleennmmeelliiddiirr.. EEnniinnee ddoo��rruuyy��kklleemmee ssaaddeeccee kkaappttaann��nn ttaalliimmaatt��yyllaa sseeffeerr bb��llggeessiinnddee bbeekklleenneenn bbiirr kk��tt�� hhaavvaavvaarrssaa vvee eenniinnee ddoo��rruu yy��kklleemmee ii��lleemmii,, yy��kkee ggeelleebbiilleecceekk hhaassaarr�� eennggeelllliiyyeecceekksseeyy��kk�� eenn eemmnniiyyeettllii ��eekkiillddee bbaa��llaammaakk kkoo��uulluu iillee yyaapp��ll��rr..

?? AArraa��llaarr yyaanngg��nn ss��nndd��rrmmee eekkiippmmaannllaarr��nnaa uullaa����mm��,, aacciill kkaa������ yyoollllaarr��nn�� vvee ssuuggee��iirrmmeezz kkaapp��llaarr��nn ��aall����mmaass��nn�� eennggeelleeyyeecceekk yyeerrlleerree yy��kklleennmmeemmeelliiddiirr..

?? YY��kk��nnddee kkaayymmaa vveeyyaa kkaayymmaa tteehhlliikkeessii oollaann aarraa��llaarr aallaabbaannddaayyaa yyaakk��nnyy��kklleennmmeelliiddiirr.. BB��yylleeccee yy��kk��nn kkaayymmaass�� dduurruummuunnddaa kkaayyaann yy��kk��nn yyaannddaakkiiaarraa��llaarraa zzaarraarr vveerrmmeessii ��nnlleennmmii�� oollaaccaakktt��rr.. BBuu aarraa��llaarr��nn aallaabbaannddaaddaa oollmmaass��ddeenniizz ggee��ii��ii ss��rraass��nnddaa aarraaccaa yyaapp��llaaccaakk mm��ddaahhaalleeyyii kkoollaayyllaa��tt��rr��rr.. YY��kk��nnbbaa��llaannmmaass�� vvee eemmnniiyyeettee aall��nnmmaass�� kkoollaayy oollaaccaakktt��rr..

?? YY��kklleemmee ssoonnuunnddaa kkuullllaann��llaann vveeyyaa ggeerreekkttii��iinnddee kkuullllaann��llaaccaakk yyeeddeekk llaasshhiinnggeekkiippmmaannllaarr��nnaa gg��vveennllii bbiirr ��eekkiillddee uullaa����llmmaass�� ii��iinn yyeetteerrllii bboo��lluukkllaarr oollmmaall��dd��rr.. BBuueekkiippmmaannllaarr hheerr zzaammaann kkuullllaann��mmaa hhaazz��rr bbuulluunndduurruullmmaall�� vvee dd��zzeennllii oollaarraakkbbaakk��mm�� yyaapp��llmmaall��dd��rr..

?? BBaa�� vvee kk���� kkaappaakkllaarr��nn kkoonnttrrooll��nnee vvee ��aall����tt��rr��llmmaass��nnaa hhii�� bbiirr aarraa�� eennggeelloollmmaayyaaccaakktt��rr.. AArraa��llaarr yyaa��aamm mmaahhaalliinnee ggiirrii��ii,, mmeerrddiivveennlleerrii,, kkaa��ii�� yyoollaarr��nn��,,kkaappoorrttaallaarr��,, yyaanngg��nn eekkiippmmaannllaarr��nn�� vvee gg��vveerrtteeddee bbuulluunnaann vvaallfflleerree,,hhaavvaallaanndd��rrmmaa hhaatttt��nnddaakkii yyaanngg��nn ddaammppeerrlleerriinnee aassllaa eennggeell oollmmaammaall��dd��rr..

?? DDoorrsseelleerr kkeessiinnlliikkllee kkeennddii aayyaakkllaarr�� ��zzeerriinnddee bb��rraakk��llmmaammaall��dd��rr.. YY��kklleenneenn tt��mmddoorrsseelleerriinn aalltt��nnaa ddeesstteekklleemmee aammaa��ll�� llaasshhiinngg mmaallzzeemmeelleerrii ((ee��eekk,, kkrriikkoo vvbb.. ggiibbii))kkooyyuullmmaall��dd��rr..

?? DDoorrsseelleerr yyeerrlleerriinnee ppaarrkk eeddiillddiikklleerriinnddee aalltt��nnaa ee��eekklleerr vveeyyaa kkrriikkoollaarr ggiibbii ddeesstteelleerrkkoonnuullaarraakk ddeesstteekklleennmmeelliiddiirr.. BBuu ddeesstteekklleerr mmuuttllaakkaa pplleeyytt ppiimmiinniinn ggeerriissiinneekkoonnuullmmaall�� vvee 55..tteekkeerr bbaaggllaanntt��ss�� ((��eekkiicciinniinn vveeyyaa mmaaffiinniinn ddoorrsseeyyee bbaa��llaannmmaass��))yyaapp��llmmaass��nn�� eennggeelllleemmeemmeelliiddiirr.. BBuu ee��eekklleerr vvee kkrriikkoollaarr dd��zzeennllii oollaarraakk tteesstteeddiillmmeellii,, ��zzeerrlleerriinnddee ttaa����yyaaccaa���� mmaaxxiimmuumm yy��kk�� vvee eemmnniiyyeettllii ��aall����mmaa yy��kk��nn��((SSWWLL)) gg��sstteerreenn mmaarrkkaallaammaa oollmmaall��dd��rr..

?? GGeemmiinniinn gg��vveerrttee yyaapp��ss��nnaa,, kkuullllaann��llaann llaasshhiinngg eekkiippmmaannllaarr��nnaa,, bbeekklleenneenn hhaavvaann��nndduurruummuunnaa vvee ggeemmiinniinn kkaarraakktteerriissttiikk ��zzeelllliikklleerriinnee bbaa��ll�� oollaarraakk aarraa�� ��aassiilleerriinniinnoollaabbiillddii��iinnccee hhaarreekkeettssiizz dduurraaccaakk ��eekkiillddee yy��kklleennmmeessii ssaa��llaannmmaall��dd��rr.. BBuunnuunn ii��iinnmm��mmkk��nn oolldduu��uunnccaa hhaavvaa kk��rr��kklleerriinnddeekkii hhaavvaa bboo��aalltt��llmmaall�� vvee ii��eerrddeekkii sseerrbbeesstthhaarreekkeettee iizziinn vveerriillmmeemmeelliiddiirr.. HHaavvaa kk��rr��kklleerrii ddoolluu oollaann aarraa��llaarr ssuussppaannssiiyyoonneettkkiissii iillee ss��rreekkllii hhaarreekkeett eeddeerrlleerr.. AArraa�� hhaarreekkeettlleerriinnii aazzaallttmmaakk vveeyyaa dduurrdduurrmmaakkii��iinn aarraacc��nn gg��vveerrtteeyyee oollaann bbaa��llaammaa nnookkttaass��nnddaa aarraaccaa ss��kk��ccaa llaasshhiinngg ggeerriilliimmiiuuyygguullaammaakk vveeyyaa aarraacc�� bbaa��llaammaaddaann ��nnccee ��aassiissiinnee ddoorrssee kkrriikkoossuu uuyygguullaammaakkggeerreekkiirr.. HHaavvaa kk��rr��kklleerriinnddee ss��kk����aann hhaavvaa,, kk��rr��kklleerriinn hhaarreekkeettssiizz kkaalldd������ zzaammaannii��eerriissiinnddee,, ssiisstteemmddeekkii hhaavvaayy�� kkeennddiillii��iinnddeenn kkaayybbeeddeebbiilliirr.. SSiisstteemmddeekkii hhaavvaann��nnbboo��aallmmaass�� iillee llaasshhiinngglleerr kkeennddiillii��iinnddeenn bboo��aallaabbiilliirr.. BBuu yy��zzddeenn llaasshhiinnggiinnbboo��llaammaass��nn�� ��nnlleemmeekk vvee ssuussppaannssiiyyoonn ssiisstteemmiinniinn hhaavvaa ss��zz��nntt��ss��nn�� eennggeelllleemmeekkii��iinn yy��kklleemmee ss��rraass��nnddaa hhaavvaa ssuussppaannssiiyyoonn vvaallffiinniinn aa����llaarraakk hhaavvaann��nn bboo��aalltt��llmmaass��ggeerreekkiirr..

93

B)Tahliye operasyonu

Tahliye operasyonlar� y�kleme operasyonuna nazaran daha �abuk ve sorunsuz olmaktad�r.

Gemi tahliye liman�na yana��p rampa kapaklar�n� a�t�ktan sonra, lashing ekibi g�vertelere girerek lashing ��zme i�lemini yapar. Lashing ekibi gemiye girmeden �nce g�vertelerin t�m ayd�nlatmalar� a��lm�� olmal�d�r.

Lashingler tamamen ��z�l�p neta olduktan sonra tahliye i�lemi ba�lar. Lashing ekibi lashing i�leminin bitti�ini ve tahliyenin ba�layabilece�ini bildirmeden ara�lar tahliye edilmemelidir. Lashing ��zme i�leminde lashingler tamamen araclar�n park ve manevra sahas�ndan temizlenmeli, yan alabandalara �ekilmelidir. Ara�lar�n lashing malzemelerinin �st�nden ge�mesine m�sade edilmemelidir.

Gemide uzun s�re kalm�� ve havas� bo�alm�� dorseler tahliye edilmeden �nce havalar� doldurulup tahliye edilmelidir. Mafi dorseye ba�land���nda mutlaka hava hortumunu tak�p s�spansiyon havas�n� ve fren sisteminin havas�n� doldurmal�d�r. �zellikle fren sisteminin havas� dolmadan hareket ederse arac�n lastikleri s�rtme sonucu hasarlanacakt�r.

Tahliye ba�lamadan �nce anti-heeling sistemi devreye al�n�r ve otomatik modda �al��t�r�l�r.

Tahliye i�leminden �nce ambarlar�n fanlar� liman modunda (supply) �al��t�r�l�r.Tahliye s�ras�nda yap�lmas� gereken i�lemler;? Gemi tahliye s�resince hafifleyece�i i�in halatlara y�k binecektir. N�betci

zabit s�rekli halatlar� takip ederek halatlara y�k bindikce bo� b�rak�lmas�n� sa�layacakt�r. �zellikle bordodan gelen sahilden a�acak y�nde r�zgar varsa halatlar �ok �abuk kesilebilir.

? N�betci zabit ana giri� rampas�n�n durumunu s�rekli g�zetler. Rampan�n i�e ve d��a meyillenmesi durumunda ballast i�lemi yaparak rampan�n d�z olmas�n� sa�lar.

? Rampan�n d��a meyilli olmas� halinde rampadan ge�en ara�lar�n tamponlar�rampaya s�rterek hasarlan�r veya rampan�n boyas� bozulur. (�ekil � 108)Tahliye s�resince rampa s�rekli g�zlemlenmeli ve m�mk�n oldu�unca d�z konumda tutulmal�d�r.

? Tahliye i�lemi her g�verteden yap�lmal� �zellikle geminin stabilitesini etkileyecek �ekilde �st g�verteler bekletilip alt g�verteler tahliye edilmemelidir. Baz� durumlarda �st g�vertelerden tahliye olmas� gereken ara�ta veya ara�larda problem oldu�unda bu g�vertelerden tahliye durabilir. E�er bu durum stabiliteyi etkiliyorsa tahliye i�lemi tamamen durdurulup vakit ge�irmeden bu problemler ��z�l�p tahliye i�lemine devam edilmelidir.

? Ara�lar park yerinden hareket ederken yan�nda ve arkas�nda bulunan di�er ara�lara hasar verebilir. Ara�lar�n hareketi mutlaka g�revli personel g�zetiminde olmal�d�r. G�vertelerde g�revli personelin izni olmadan hi� bir ara� yerinden hareket etmemelidir.

? Ara�lar�n gemi i�inde klaksiyon �almas�na ve a��r� h�z yapmalar�na m�sade edilmeyecektir.

? �zellikle dorselerin alt�ndan e�ek almak i�in mafilerin dorse alt�na girmeleri s�ras�nda ara�lar geri kayarak arkas�nda bulunan di�er araca temas edebilir. Alt�ndan e�ek al�nacak dorsenin geri kaymamas� i�in arka lasti�ine takoz koyulmal�d�r. Mafiler dorselere ba�lanma s�ras�nda dorsenin alt�na yava� girmeli ba�lant� s�ras�nda sert hareketler yapmamal�d�r.

94

? Tahliye s�ras�nda �st g�vertelerden ��kan ara�lar rampaya tek tek g�nderilmelidir. �zellikle geri geri inen ara�lar varsa �ndeki ara� rampadan tamamen neta olmadan di�eri rampaya g�nderilmemelidir.

�ekil � 108 Tahliye s�ras�nda dorse tamponunun rampaya s�rtmesi sonucu rampa boyas�n�n �izilmesi ve arac�n tanponunun hasarlanmas�.

95

RO-RO GEM�S�NDE EMN�YET

Emniyet bir Ro-Ro gemisi i�in en temel ve vazge�ilmez olgudur. Ro-Ro gemilerinde emniyeti vazge�ilmez k�lan ve �nemini art�ran baz� etkenler vard�r. Bunlar;? Ro-Ro gemilerinde y�k operasyonlar�n�n gemi personeli taraf�ndan yap�lmas�.? Gemiye y�klenen y�k�n hareketli ve kendi imkanlar�yla gemiye girip � ��kmas�.? Ro-Ro gemilerinin di�er gemi �e�itlerine g�re daha s�ratli olmas�.? Limanda kal�� s�resinin k�sa olmas�.? Y�k operasyonu s�ras�nda g�vertelerinde �ok fazla (yolcu, ��f�r vb.) insan

bulunmas�.? Seferlerinin k�sa ve s�k olmas�.? S�k yana�ma ve kalkma manevras� ve halat manevras�. ? Ta��d��� y�k nedeniyle olu�an tehlikeler ve �evre kirlili�i tehlikesi.

Ro-Ro gemilerindeki emniyet olaylar�n� ve emniyet tedbirlerini 4 ba�l�k alt�nda toplayabiliriz.

a. Personel emniyeti.b. Gemi emniyeti.c. �evre emniyeti.d. Y�k emniyeti ve Lashing i�lemleri.

96

A)PERSONEL EMN�YET�

Ro-Ro gemilerinde �al��an t�m personel �ncelikle iyi gemicilik kurallar�na g�re genel emniyet kaidelerini �ok iyi bilmeli ve tatbik etmelidir. Bunlar her �e�it gemide uygulanan ve bilinmesi gereken halat manevras� s�ras�nda, demirleme s�ras�nda, boya i�lemleri, bak�m-tutum vb emniyet kurallar�d�r. Bunlardan ba�ka Ro-Ro gemilerine �zel, �zellikle y�k operasyonunda g�revli g�verte personeline �zel, uyulmas� hayati �nem ta��yan emniyet tedbirlerinin al�nmas� zorunludur.

Gemide �al��an her personel hangi departmandan olursa olsun y�k b�l�mlerine girdi�i anda mutlaka y�ksek g�r�� sa�layan fosforlu (reflekt�f) yelek, tulum vb. giyinecektir.

Gemiye giri� ve ��k��larda yayalar i�in ayr�lm�� y�r�y��yollar� kullan�lacakt�r. Gemiye gelen ziyaretciler y�k b�l�mlerinde bulunduklar� s�re i�inde fosforlu yelek giymeleri gerekmektedir.

�ekil � 109 Fosforlu yelek

�ekil � 110 Gemiye giri�-��k��larda ve y�k b�l�mlerinden ge�i�te yayalar i�ind�zenlenmi� y�r�y�� yolu.

Y�k operasyonuna kat�lan g�verte personelinin t�m� g�revli olduklar�nda mutlaka koruyucu elbiselerini giymek zorundad�r. Personelin giyece�i koruyucu elbise ve ekipmanlar mevsim �artlar�na uygun ve rahat �al��may� sa�layacak cinsten olmal�d�r.

97

Ro-Ro gemisinde bir g�verte personelinin (zabit, gemici) y�k operasyonu s�ras�nda giymesi zorunlu koruyucu elbise ve ekipmanlar;

Baret

Telsiz mikrofonu

Boyunde s�rekli as�l� d�d�k.

Mevsim �artlar�na uygun turuncurenkli ve reflektif bantl� tulum.

Telsiz cihaz�

Mevsim �artlar�na uygun emniyetli i�ayakkab�s�

�ekil � 111 Personel koruyucu elbisesi ve ekipmanlar�.

98

SOLAS-74 B�l�m II/1 Regulasyon 20.3�e g�re T�m Ro-Ro y�k ve Ro-Ro yolcu gemilerinde kaptan�n veya g�revli zabitin izni olmadan hi� bir yolcu seyir esnas�nda kapal� g�vertelerde bulunmayacakt�r. Kaptan ve zabitler her zaman kapal� g�vertede hi� bir yolcunun bulunmad���ndan emin olacakt�r. A��k g�vertede frigo, hayvan ta��yan vb. s�rekli bak�m isteyen arac� olanlar, ara�lar�n�n yan�na her gidi� ve d�n��lerinde g�revli personele bilgi vereceklerdir. Yolcular�n seyirde ara� g�vertelerine girmelerinin yasak oldu�u veya yolcular� ilgilendiren di�er uyar�lar t�m yolcular�n g�rebilece�i �ekilde yemek, dinlenme salonlar�na ve kamaralar�na as�lmal�d�r.

Ro-Ro yolcu gemilerinde ara�lar�n� g�vertelere park eden ara� ��f�rleri vakit ge�irmeden arac�n�n yan�ndan ayr�l�p ya�am mahalline gitmelidir. Yolcular�n ara�lar�n�n yan�ndan ya�am mahalline ula�aca�� rotay� ve yolu g�steren bilgilendirici notlar ve ok i�aretleri her g�vertede bulunmal�d�r.

Personel gemi i�inde ve g�verteler aras�nda gidi� geli�lerinde kesinlikle mafi ve/veya di�er ara�lara binmeyecektir.

G�vertelerde ara� manevras� yap�l�rken m�mk�nse iki ki�i bulunacakt�r. Ara�lar� manevra yapt�ran g�revli gemici arac�n �n�nde ve arkas�nda de�il arac�kullanan ��f�r�n g�r�� alan�nda bulunacakt�r. Kesinlikle manevra yapan iki ara�aras�nda bulunmayacakt�r. Manevra yapan ara� motorunu stop etmeden iki ara�aras�ndan ge�ilmeyecektir. Y�k operasyonu s�ras�nda d�d�k en �nemli emniyet aletidir. D�d�k ceplerde de�il s�rekli boynunda as�l� olacakt�r. Manevra yapt�r�lan arac�n ��f�r taraf�ndaki cam� manevra bitinceye kadar a��k olacak, ara� ��f�r�gemicinin komutlar�n� rahat duyacakt�r.

Havaland�rmalar y�k operasyonu s�resince a��k olacak personel ara�lardan ��kan egzoz gazlar�ndan etkilenmeyecek miktarda hava ak�m� olacakt�r.

Ro-Ro yolcu gemilerinde g�vertelerde ara� oldu�u m�ddetce havaland�rmalar seyir s�resince de s�rekli �al��mal�d�r. Bu havaland�rman�n miktar�y�kleme ve bo�altma s�ras�nda art�r�lacakt�r.

Ayd�nlatma personel emniyeti i�in �ok �nemlidir. G�vertelerde yap�lan en ufak �al��ma ve operasyonda dahi o g�vertenin t�m ayd�nlatmalar� a��lmal�d�r. �zellikle y�k operasyonlar� s�ras�nda hi�bir k�r ve karanl�k nokta olmamal�d�r. AAyydd��nnllaattmmaa vvee ������kkllaanndd��rrmmaallaarr yy��kklleenneenn aarraa��ttaann ddoollaayy�� mmeeyyddaannaa ggeelleenn eenn uuffaakkgg��llggeeyyii bbiillee aayydd��nnllaattaaccaakk ��eekkiillddee kkoonnuummllaanndd��rr��llmmaall��dd��rr.. YY��kk vvee yyoollccuu gg��vveerrtteelleerriinnddeevveeyyaa ddii��eerr ��aall����mmaa mmaahhaalllleerriinnddee aayydd��nnllaattmmaa eenn aazz 2200 ll��xx oollmmaall��dd��rr.. Ayd�nlatmalar s�k s�k kontrol edililerek yanmayan ayd�nlatmalar derhal onar�lmal�d�r.

Gemi i�inde hareket eden ara�lar i�in maximum h�z s�n�r� 15 km�dir. Bu h�z limitini g�steren i�aretler gemi giri�inde ve her g�vertede g�r�n�r yerlerde as�lmal�d�r.

Personelin ve yolcular�n giri�-��k�� i�in kulland��� y�r�me yolu bir ara�trafi�inden ge�iyorsa bu trafik yolunu �ift tarafl� g�steren bir oval ayna koyulmal�d�r. Hem yayalar hem de ara� kullan�c�lar� bu aynaya bakarak hareket etmelidirler.

�ekil � 112 �e�itli uyar� ve ikazlar

99

Personelin, yolcular�n ve ara� ��f�rlerinin gemi i�inde uyacaklar� kurallar veya bilgilendirme notlar� herkesin g�rebilece�i yerlerde olmal�d�r. Bu uyar� ve ikazlar gemi giri�inde ve b�t�n g�vertelerde olmal�d�r.

Kullan�lan lashing ekipmanlar� sa�lam ve test edilmi� olmal�d�r. Kullan�lan t�m ekipmanlar�n �zerinde emniyetli �al��ma y�k�n� g�steren etiket veya not olmal�d�r. Ekipmanlara emniyetli �al��ma y�k�n� a�acak y�k bindirilmemelidir.

Lashing yapmak i�in kullan�lan hava hortumlar�n�n ek yerinden ��kmas� veyakesilmesi personel i�in bir tehlikedir. Bu tehlikeyi �nlemek i�in hava hortumlar�birbirlerine h�zl� ba�lama ve hava kesme kaplinleri ile ba�lanmal�d�r. Hava hortumlar� ara�lar�n alt�na �ekilirken hortumun keskin k��elere s�rt�p kesilmemesi i�in dikkat edilmelidir.

�ekil � 113 H�zl� ba�lant� ve hava kesme kaplini. Kaplin ba�lant�lar�birbirinden ayr�ld���nda havay� keser.

YY��kklleemmee vvee sseeyyiirr ss��rraass��nnddaa,, ggeemmiiyyee yy��kklleenneenn aarraa��llaarr��nn vvee//vveeyyaa ggeemmiieekkiippmmaannllaarr��nn��nn ppeerrssoonneell vvee yyoollccuullaarr ii��iinn oolluu��ttuurraaccaa���� tteehhlliikkeelleerr;;

?? DDiizzaayynn oollaarraakk ddeenniizz yyoollccuulluu��uu bbaakk��mm��nnddaann yyeetteerrssiizz dduurruummddaa oollaann aarraa��llaarr��nnggeemmiiyyee yy��kklleennmmeessii.. ��rrnnee��iinn:: YYeetteerrssiizz ssaayy��ddaa llaasshhiinngg bbaa��llaammaa nnookkttaass�� oollmmaass��,,llaasshhiinngg nnookkttaallaarr��nn��nn yyaannll���� yyeerrddee oollmmaass��,, bbaa��llaammaa nnookkttaallaarr��nn��nn yyeetteerrlliikkuuvvvveettddee oollmmaammaass�� vvee yyeetteerrssiizz ffrreenn ssiisstteemmii..

?? AArraaccaa kk��tt�� yy��kklleennmmii�� yy��kk,, aarraaccaa kk��tt�� iissttiiff eeddiillmmii�� yy��kk,, aarraa��ttaa yyeetteerrllii ��eekkiillddeeeemmnniiyyeettee aall��nnmmaamm���� vvee ssaa��llaamm bbaa��llaannmmaamm���� yy��kk..

?? TTaannkkeerr ddoorrsseelleerrddee vvee ttaannkkllaarrddaa oolluu��aann sseerrbbeesstt ssaatt��hh eettkkiissii vvee ttaannkkkkoonntteeyynneerrlleerriinn bbaa��llaanntt��llaarr��nn��nn ggeevv��eekk oollmmaass��..

?? SSaa��llaamm vvee eemmnniiyyeettllii kkiilliittlleemmee dd��zzeennee��ii oollmmaayyaann rraammppaa,, aassaannss��rr,, bbaa�� vvee kk����rraammppaallaarr..

?? YYeetteerrssiizz gg��vveerrttee aayydd��nnllaattmmaallaarr�� vvee ggeemmiinniinn yyaapp��ssaall ��zzeellllii��ii nneeddeenniiyyllee kk��tt�� bbiirr��eekkiillddee ppllaannllaannmm���� gg��vveerrtteelleerr..

?? IIssllaakk gg��vveerrtteelleerr..?? GG��vveerrtteelleerrddee vvee rraammppaallaarrddaa bbuulluunnaann aarraa�� hhaarrkkeettlleerriinniinn ddeenneettlleennmmeessiinniinn

yyeetteerrssiizzllii��ii..?? GG��vveerrttee vvee rraammppaallaarrddaakkii aarraa��llaarr��nn ggeerrii ggeerrii ��aall����tt��rr��llmmaass�� vvee ggeerriissiinnddee bbuulluunnaann

��ll�� bb��llggeelleerr..?? AArraa��llaarr��nn ffrreenn ssiisstteemmlleerriinnii ddoo��rruu kkuullllaannaammaammaaddaann ddoollaayy�� oolluu��aann hhaattaa..?? AArraa�� ss��ff��rr��nn��nn mmaanneevvrraaddaa yyeetteerrssiizz kkaallmmaass��,, ssaarrhhoo�� oollmmaass�� vvee mmaanneevvrraa

yyeetteennee��iinniinn oollmmaammaass��..?? AArraacc��nn yyaannll���� vvee eemmnniiyyeettssiizz ��eekkiillddee bbaa��llaannmmaass��..

100

?? YYeetteerrssiizz vveeyyaa hhaattaall�� uuyygguullaannaann llaasshhiinngglleerr yyaaddaa llaasshhiinngg eekkiippmmaannllaarr��nn��nn yyaannll����kkuullllaann��llmmaass�� vveeyyaa aarraacc��nn aa����rrll��kk mmeerrkkeezziinnii vvee aa����rrll������nn�� hheessaappllaammaaddaannuuyygguullaannaann yyeetteerrssiizz gg���� vvee sseeffeerr bbooyyuunnccaa mmeeyyddaannaa ggeelleebbiilleecceekk kk��tt�� hhaavvaakkoo��uullllaarr��..

?? YY��kklleerrddeekkii bboo��lluukkllaarr..?? YY��kk��nn ddoo��rruu ddeekklleerree eeddiillmmeemmeessii,, tteehhlliikkeellii yy��kk ttaa����yyaann aarraa��llaarr��nn ddoo��rruu

eettiikkeettlleemmee yyaapp��llmmaammaass�� ssoonnuuccuu yy��kk��nn eemmnniiyyeettllii ��eekkiillddee aayyrr��mm��nn��nn yyaapp��llmmaamm����oollmmaass��..

?? ��zzeell aarraa��llaarr ii��iinn yyeetteerrssiizz vvee yyaannll���� bbaa��llaammaa eekkiippmmaannllaarr��.. ((bbaakk��nn��zz eexxttrraaaarraa��llaarr))

?? YY��kklleerriinn aarraa�� ii��iinnddee eemmnniiyyeettllii ��eekkiillddee bbaa��llaannmmaammaass��nnddaann ddoollaayy�� yy��kk��nn,, bbaa��,,kk���� yyaaddaa yyaann kkaappoorrttaallaarr�� hhaassaarrllaammaass��..

?? KKuullllaann��llmmaayyaann llaasshhiinngg mmaallzzeemmeelleerriinniinn,, ee��eekklleerriinn,, ttaa����nnaabbiilliirr mmeerrddiivveennlleerriinn,,kkuurrmmaa iisskkeelleelleerriinn eemmnniiyyeettee aall��nnmmaammaass��..

?? YY��kk kkaappoorrttaallaarr��,, aarraa�� bbaarriiyyeerrlleerrii,, ggeemmii rraammppaallaarr��,, rraammppaa kkaappaakkllaarr��,, ggiiyyoottiinnkkaappaakkllaarr,, aarraabbaa ppllaattffoorrmmllaarr��,, ggeerriiyyee ddoo��rruu hhaarraakkeett eeddeenn aarraabbaa gg��vveerrtteelleerrii vveebbuunnaa bbeennzzeerr eekkiippmmaannllaarr yyaannll��zzccaa ggeemmii kkaappttaann��nn��nn vveeyyaa ggeemmii 11..zzaabbiittiinn aattaaddaa����ee��iittiimmllii ppeerrssoonneell ttaarraaff��nnddaann kkuullllaann��llaaccaakktt��rr.. BBuu eekkiippmmaannllaarr kkuullllaann��ll��rrkkeenneemmnniiyyeett ssiisstteemmii vvee ��aall����mmaa ttaalliimmaattllaarr��nnaa uuyygguunn ��aall����tt��rr��lldd������ gg��rr��lleecceekk rriisskkeeggiirriillmmiiyyeecceekkttiirr.. BBuu eekkiippmmaannllaarr��nn ��aall����mmaa ssiisstteemmlleerrddee oolluu��aaccaakk aarr��zzaa vveeoolluummssuuzzlluukkllaarr nneettiicceessiinnddee,, ppeerrssoonneelliinn ssaa��ll������nn�� vvee eemmnniiyyeettiinnii tteehhlliikkeeyyeeaattmmaayyaaccaakk vvee rriisskklleerrii mmiinniimmuummaa iinnddiirreecceekk ��nnlleemmlleerr aall��nnmmaall��dd��rr.. BBuu ssiisstteemmlleerr��zzeerriinnddee aacciill dduurruumm eemmnniiyyeett ssiisstteemmlleerriinniinn oollmmaammaass��..

?? GG��vveerrtteelleerrddee gg��rreevvllii ppeerrssoonneelliinn ttaalliimmaatt�� oollmmaadd������ mm��ddddeettccee aarraa�� ����ff��rr��aarraacc��nn�� kkeessiinnlliikkllee ��aall����tt��rrmmaayyaaccaakktt��rr.. AArraa��llaarr ggeerrii mmaanneevvrraa yyaapptt��kkllaarr��nnddaa aarraacc��nnggeerrii hhaarreekkeett eettttii��iinnii bbeellllii eeddeenn sseessllii uuyyaarr�� aallaarrmm�� kkuullllaannmmaass�� ggeerreekkiirr..

?? SSOOLLAASS BB��ll��mm IIII--II 2200..33��ee gg��rree ggeemmii kkaappttaann�� vveeyyaa ggeemmii zzaabbiittlleerriinniinn iizznniioollmmaaddaann yyoollccuu vvee ss��rr��cc��lleerriinn gg��vveerrtteeddee bbuulluunnmmaallaarr�� yyaassaakktt��rr.. BBuunnuunnllaa iillggiilliioollaarraakk gg��zzee ��aarrppaaccaakk bb��yy��kkll��kktteekkii nnoottllaarr vvee uuyyaarr��llaarr ss��rr��cc�� vvee yyoollccuummaahhaalllleerriinnddee uuyygguunn yyeerrlleerree aass��llaaccaakktt��rr.. YYoollccuulluu��uunn ssoonnuunnddaa yyoollccuullaarr��nnhhaarreekkeettlleerriinnii kkoollaayyllaa��tt��rrmmaakk ii��iinn ee��eerr ggeemmii kkaappttaann�� uuyygguunn gg��rr��rrssee ggeemmiirr��hhtt��mmddaann eenn ffaazzllaa 22 ggeemmii bbooyyuu uuzzaakkll����aa ggeellddii��iinnddee yyoollccuullaarr aarraa��gg��vveerrtteelleerriinnee iinneebbiilliirr..

?? AArraaccllaarr��nn kkuullllaanndd������ rraammppaallaarr iillee yyoollccuu ggee��ii��lleerriinniinn ggee��ii�� yyeerrlleerrii aayyrr�� ddee��iillsseebbuurraallaarr aayynn�� aannddaa 22 aammaa�� ii��iinnddee kkuullllaann��llmmaammaall��dd��rr.. YYoollccuullaarr ii��iinn aayyrr�� bbiirryy��rr��mmee hhaatttt�� kkuurruullaarraakk kkaalldd��rr��mm,, bbaarriiyyeerr kkuullllaann��llaarraakk vveeyyaa ggee��iiccii oollaarraakk aarraa������kk������nn�� dduudduurraarraakk yyaayyaallaarr��nn gg��vveennllee ggee��mmeelleerrii ssaa��llaannmmaall��dd��rr..

?? GG��vveerrttee ppeerrssoonneellii ttaarraaff��nnddaann yy��kklleemmee vvee ttaahhlliiyyee ooppeerraassyyoonnllaarr�� bbooyyuunnccaakkuullllaann��llaann eell hhaarreekkeettlleerrii vvee ssiinnyyaalllleerrii bbiirrddeenn ffaazzllaa aannllaammaa ggeellmmeeyyeecceekk vvee TTiiccaarriiDDeenniizzcciilliikk kkoodd kkiittaabb��nnaa gg��rree oollaaccaakktt��rr.. KKaarr������kkll������ ��nnlleemmeekk ii��iinn bb��tt��nntteerrmmiinnaalllleerrddee vvee lliimmaannllaarrddaa kkuullllaann��llaann ssiinnyyaalllleerr aayynn�� aannllaammaa ggeellmmeelliiddiirr..GG��rreevvllii ppeerrssoonneell ss��rr��cc��nn��nn kkaasstteeddiilleenn ssiinnyyaallii aannllaamm���� oolldduu��uunnddaann eemmiinnoollmmaall��dd��rr..

?? SS��rr��cc��lleerrii,, yyoollccuullaarr�� vvee ppeerrssoonneellii ppoottaannssiiyyeell tteehhlliikkeeddeenn kkoorruummaakk vvee uuyyaarrmmaakkii��iinn yy��kksseekk sseessllii mmeettaall dd��dd��kk kkuullllaann��llmmaall��dd��rr..

?? HHeerr aarraacc��nn ppaarrkk eeddiillddii��ii yyeerrddeenn bbiirr ccaann ssiimmiiddiinnee,, ������kkll�� ccaann ssiimmiiddiinnee,, ccaann hhaallaattll��vvee kkuurrttaarrmmaa hhaallkkaall�� ccaann ssiimmiiddiinnee eerrii��iimm nnookkttaass�� oollaaccaakktt��rr..

?? UUyygguunn oolldduu��uu mm��ddddeettccee yy��kklleemmee vvee sseeyyiirr eessnnaass��nnddaa aarraa��llaarr��nnaa uullaa��mmaakkiisstteeyyeenn ss��rr��cc��lleerree yyaayyaa yyoolluu ssaa��llaannmmaall��dd��rr.. ��aall����mmaa kkoo��uullllaarr�� mm��ssaaddeeeeddiiyyoorrssaa ((ggeeccee aa����kk gg��vveerrtteenniinn aayydd��nnllaatt��llmmaass�� mm��mmkk��nn ddee��iillddiirr)) bbuu yyaayyaa yyoolluuiiyyii bbiirr ��eekkiillddee ������kkllaanndd��rr��llmmaall��dd��rr.. YYaayyaa yyoollllaarr�� vvee ggiirrii�� yyeerrlleerrii yy��kksseellttiillmmii��bboorrdd��rr kkuullllaann��llaarraakk uuyyaarr�� ssiinnyyaalllleerriiyyllee ddoonnaatt��llmmaall��dd��rr..

101

?? AArraa��llaarr aacciill ����kk���� kkaappoorrttaallaarr�� vvee yyaayyaa yyooll ggee��ii��lleerriinnii eennggeelleemmeeyyeecceekk yyeerrlleerreeppaarrkk eeddiillmmeelliiddiirr..

?? GG��vveerrtteeddeekkii aarraa��llaarr��nn tteehhlliikkeelleerriinnddeenn bbaahhsseeddeenn,, yyoollccuullaarr�� uuyyaarr��cc�� ttaalliimmaattllaarr vveegg��zzllee gg��rr��ll��rr bb��yy��kkll��kktteekkii nnoottllaarr oollmmaall��dd��rr.. BBuu uuyyaarr��llaarr ggeemmiiddee bbuulluunnaannkkii��iilleerrii bbiillggiilleennddiirriiccii vvee yy��nnlleennddiirriiccii oollmmaall��dd��rr.. GGeemmiiddee hheerr zzaammaann eemmnniiyyeett vveessaa��ll����aa ggeelleebbiilleecceekk rriisskkii mmiinniimmuummaa iinnddiirrmmeekk vveeyyaa eemmnniiyyeettii ss��rreekkllii ggeellii��ttiirrmmeekkii��iinn pprraattiikk ��aall����mmaallaarr yyaapp��llmmaall��dd��rr..

?? GG��vveerrtteeddee ��aall����aann ppeerrssoonneelliinn kkii��iisseell kkoorruummaa eekkiippmmaannllaarr��yyllaa ��aall����mmaass�� ggeerreekkiirr..?? GGeemmii ��aall����aannllaarr�� vvee kkaarraa ppeerrssoonneellii aarraa��llaarr�� yy��kklleerrkkeenn mmaanneevvrraa yyaapptt��rr��kkeenn vvee

aarraa��llaarr�� bbaa��llaarrkkeenn hhii��bbiirr kkiimmsseenniinn hheerrhhaannggii bbiirr rriisskk aalltt��nnddaa oollmmaadd������nnddaann eemmiinnoollaaccaakktt��rr..

?? AArraa�� ttaammaammeenn ppaarrkk eeddiillmmeeddii��ii,, eell ffrreennii iillee eemmnniiyyeettee aall��nnmmaadd������ ss��rreeccee aarraacc��bbaa��llaammaa ggiirrii��iimmiinnddee bbuulluunnuullmmaayyaaccaakktt��rr..

?? PPaarrkk eeddeenn aarraa��llaarr��nn aayydd��nnllaattmmaallaarr�� aazzaalltttt������ vveeyyaa kk��rreellttttii��ii yyeerrlleerrddee ��aall����aannppeerrssoonneell eell llaammbbaass��nn��,, eell ffeenneerriinnii ddaaiimmaa yyaann��nnddaa bbuulluunndduurraaccaakktt��rr..

?? AArraa��llaarr�� bbaa��llaammaa ii��iiyyllee uu��rraa��aann kkii��ii aarraa��llaarr��nn aalltt��nnddaa ddiikkkkaattllii oollmmaall�� vveeyyaarraallaannmmaayyaa yyooll aa��aaccaakk hhaarreekkeettlleerrddee bbuulluunnmmaammaall��dd��rr..

?? BBaa��llaammaa zziinncciirriinnee bbiinneenn ggeerriilliimm ((kkuuvvvveett)) nneeddeenniiyyllee oolluu��aaccaakk yyaarraallaannmmaallaarraakkaarr���� llaasshhiinngglleerr ddiikkkkaattllii bbiirr ��eekkiillddee ����zz��lleecceekkttiirr..

?? SSeeffeerr ss��rraass��nnddaa aarraa����nn llaasshhiinngg bboo��llaarr��nn�� aallaann ppeerrssoonneell aarraa��llaarr��nn hhaarreekkeettlleerriinnddeennddoollaayy�� yyaarraallaannmmaammaakk ii��iinn ��ookk ddiikkkkaattllii ddaavvrraannmmaall��dd��rr.. EE��eerr ggeerreekkllii iissee tteehhlliikkeelliihhaarreekkeettlleerrii aazzaalltt��cc�� vvee tteehhlliikkeeyyii ��nnlleeyyiiccii rroottaa ddee��ii��iikkllii��iinnee ggiiddiillmmeelliiddiirr.. NN��bbeettcciivvaarrddiiyyaa zzaabbiittii aarraa��llaarr��nn llaasshhiinngg bboo��uu aall��mm�� ii��lleemmiinnddeenn hhaabbeerrddaarr oollmmaall��,, llaasshhiinnggbboo��uu aall��mm�� ss��rraass��nnddaa sseerrtt vvee aannii rroottaa ddee��ii��iikklliikklleerriinnddeenn kkaa����nnmmaall��dd��rr..

?? SS��rr��cc��lleerr aarraa��llaarr��nn�� ppaarrkk eettttiikktteenn ssoonnrraa aarraa��llaarr��nn�� hheemmeenn ssttoopp eettmmeelliiddiirr.. GGeemmiittaahhlliiyyee lliimmaann��nnaa yyaannaa����pp aarraa��llaarr��nn llaasshhiinngglleerrii ttaammaammeenn ����zz��ll��pp ttaahhlliiyyeeii��lleemmiinnee bbaa��llaayy��nnccaayyaa kkaaddaarr aarraa��llaarr ��aall����tt��rr��llmmaayyaaccaakktt��rr.. BBuu uuyyaarr��llaarr eettkkiillii bbiirr��eekkiillddee ss��rr��cc��lleerriinn gg��rreebbiilleeccee��ii yyeerree aass��llmmaall��dd��rr.. YY��kklleemmee vvee ttaahhlliiyyee bbooyyuunnccaahhaavvaallaanndd��rrmmaa kkaappoorrttaallaarr�� vvee//vveeyyaa kkaappaakkllaarr�� aa����kk ttuuttuullmmaall�� vvee hhaavvaallaanndd��rrmmaann��nnssaa��llaanndd������ gg��rr��llmmeelliiddiirr.. KKaappaall�� gg��vveerrtteelleerrddeekkii hhaavvaann��nn ssaa��ll��kkll�� oolldduu��uunnaa ddaaiirr����pphhee vvaarr iissee oorrttaammddaakkii aattmmoossffeerr ��ll����mm�� uuyygguunn tteesstt cciihhaazzllaarr��yyllaa yyaapp��llmmaall�� vveehhaavvaaddaakkii ookkssiijjeenn mmiikkttaarr��nn��nn %% 2211 OO22 oorraann��nnddaa bbuulluunndduu��uu gg��rr��llmmeelliiddiirr..GG��vveerrtteelleerrddeekkii kkaarrbboonnmmoonnooxxiiddee ((eeggzzoozz ggaazzllaarr��nn��nn)) iissee 5500 ppppmm aalltt��nnddaa oolldduu��uugg��rr��llmmeelliiddiirr..

?? GG��rr��lltt�� sseevviiyyeessii gg��vveerrtteelleerrddee 8855 ddBB ((AA))�� yy�� ggee��mmeemmeelliiddiirr.. 8855 ddBB ((AA)) yyaaddaaddaahhaa gg��rr��lltt��ll�� sseess oorrttaamm��nnddaa ��aall����aann ppeerrssoonneell gg��nnddee sseekkiizz ssaaaatttteenn ffaazzllaagg��rr��lltt��yyee mmaarruuzz kkaallmmaayyaaccaakktt��rr.. GG��rr��lltt��ll�� oorrttaammddaa ��aall����mmaa 88 ssaaaatttteenn ffaazzllaass��rreecceekk iissee vvee gg��rr��lltt�� sseevviiyyeessii 8855 ddBB AA��yy�� ggee��iiyyoorrssaa mmuuttllaakkaa kkuullaakkll��kkkkuullllaann��llaaccaakktt��rr..

?? TT��mm gg��vveerrtteelleerrddee,, rraammppaallaarrddaa vvee aassaannss��rrlleerrddee bbuulluunnaann kkiilliittlleemmee vvee eemmnniiyyeetteeaallmmaa tteerrttiibbaattllaarr��nn��nn bbuulluunndduu��uu yyeerrlleerrddee aayydd��nnllaattmmaallaarr ttaamm oollmmaall��dd��rr..

?? YY��kk ooppeerraassyyoonnuu vvee llaasshhiinngg bboo��uu aallmmaa ss��rraass��nnddaa gg��vveerrttee,, rraammppaa vveeaassaannss��lleerriinn ��sstt�� ��ssllaakk oollmmaammaall��dd��rr.. BBuurraallaarrddaa ppeerrssoonneell vvee yyoollccuullaarr��nn kkaayy��ppyyaarraallaannmmaallaarr��nnaa sseebbeepp oollaaccaakk hhii�� bbiirr ss��vv�� bbuulluunnmmaammaall��dd��rr.. ��rr..:: YYaa��,, GGrreess yyaa����,,ssuu vvbb..

?? GG��vveerrtteelleerrddee vvee rraammppaallaarrddaa kkuullllaann��llmmaayyaann llaasshhiinngg mmaallzzeemmeelleerriibbuulluunndduurruullmmaayyaaccaakktt��rr.. KKuullllaann��llmmaayyaann eekkiippmmaannllaarr eerrii��iimmiinn kkoollaayy oolldduu��uummaahhaalllleerrddee ggeerreekkttii��iinnddee kkuullllaann��llmmaakk ��zzeerree ddeeppoo eeddiilleecceekkttiirr..

102

?? AArraa�� gg��vveerrtteelleerriinnddee ii��eerriissiinnddee bbooyyaa,, kkiimmyyaassaall mmaaddddee,, yyaa�� vvbb.. aakk����kkaann ss��vv��bbuulluunnaann tteenneekkee kkuuttuullaarr,, vvaarriilllleerr vvee bbiiddoonnllaarr bbuulluunndduurruullmmaayyaaccaakktt��rr.. BBuu ggiibbiimmaallzzeemmeelleerriinn gg��vveerrtteeddee bbuulluunnmmaass��nnddaa zzaarruurriiyyeett vvaarrssaa bbuunnllaarr eenn iiyyii ��eekkiillddeeddeenniizz bbaa���� yyaapp��ll��pp eemmnniiyyeettee aall��nnmmaall��dd��rr.. BBuu mmaallzzeemmeelleerr eemmnniiyyeetteeaall��nnmmaadd������nnddaa sseeyyiirr ss��rraass��nnddaa oolluu��aaccaakk kk��tt�� hhaavvaa kkoo��uullllaarr��nnddaa ppeerrssoonneellee vveeyy��kkee zzaarraarr vveerreebbiilliirr..

?? GGeemmiinniinn aannaa rraammppaallaarr��nnddaann hhaarrii�� ii�� kk��ssmm��nnddaa bbuulluunnaann hhaarraakkeettllii aarraabbaagg��vveerrtteelleerrii,, rraammppaa kkaappaakkllaarr��,, ggiiyyoottiinn kkaappaakkllaarr vvee aassaannss��rrlleerr ee��iittiimmllii ppeerrssoonneellttaarraaff��nnddaann kkuullllaann��lldd��kkttaann ssoonnrraa kkiilliittlleenneenniipp eemmnniiyyeettllii ppoozziissyyoonnaa ggeettiirriillddiikktteennssoonnrraa bb��llggee tteerrkkeeddiilleecceekkttiirr.. HHaarreekkeettllii vvee //vveeyyaa bbiirr gg����llee ��aall����aann hhii��bbiirreekkiippmmaann eemmnniiyyeettee aall��nnmmaaddaann tteerrkkeeddiillmmeemmeelliiddiirr..

?? TTaa����nnaabbiilliirr,, ggeemmiiyyee ssaabbiittlleennmmeeyyeenn ggeemmii eekkiippmmaannllaarr�� ggeemmii sseeyyiirree kkaallkkmmaaddaann��nnccee eemmnniiyyeettee aall��nnmmaall��dd��rr..

?? AArraa�� gg��vveerrtteelleerree aa����llaann kkaappoorrttaallaarrddaa ��iizziinnssiizz ggiirrii�� yyaassaakk��,, ��ddeenniizz ggee��ii��iiss��rraass��nnddaa kkaappaall�� ttuuttuunn�� uuyyaarr��ss��yyllaa bbeerraabbeerr hhaarreekkeett hhaalliinnddeekkii aarraacc��nntteehhlliikkeessiinnddeenn,, hhaarreekkeettllii aarraabbaa gg��vveerrtteelleerriinnddeenn,, rraammppaallaarrddaann vvee aassaannss��rrlleerrddeennddoo��aabbiilleecceekk tteehhlliikkeelleerrddeenn aa����kk ��eekkiillddee bbaahhsseeddeenn uuyyaarr��llaarr bbuulluunnmmaall��dd��rr..

?? UUyyaarr�� nnoottllaarr�� vvee kkuullllaannmmaa ttaalliimmaattllaarr�� nneett bbiirr ��eekkiillddee gg��rr��lleecceekk bbooyyuuttttaaoollmmaall��dd��rr..

?? AAssaannss��rrlleerrii,, rraammppaa kkaappaakkllaarr��nn��,, ggiiyyoottiinn kkaappaakkllaarr�� vvee hhaarreekkeettllii aarraa��gg��vveerrtteelleerriinnii kkuullllaannaann kkii��ii hhii�� bbiirr kkiimmsseenniinn rriisskk aalltt��nnddaa oollmmaadd������nnddaann eemmiinnoollaaccaakktt��rr.. BBuu eekkiippmmaannllaarr ��aall����tt��rr��ll��rrkkeenn hhii�� bbiirr ppeerrssoonneell,, yyoollccuu vvbb.. kkiimmsseelleerr bbuueekkiippmmaannllaarr��nn yyaann��nnddaa vveeyyaa ��zzeerriinnddee bbuulluunnmmaass��nnaa iizziinn vveerrmmiiyyeecceekkttiirr..

?? HHaarreekkeettllii tt��mm ddoonnaann��mmllaarr ��aall������rrkkeenn sseessllii vvee ������kkll�� uuyyaarr�� vveerrmmeelliiddiirr.. AAssaannss��rrlleerr,,hhaarreekkeettllii aarraabbaa gg��vveerrtteelleerrii,, rraammppaa kkaappaakkllaarr��,, ggiiyyoottiinn kkaappaakkllaarr vvee ddii��eerr tt��mmhhaarreekkeettllii ddoonnaann��mmllaarr��nn bbiirr tteehhlliikkee hhaalliinnddee dduurrmmaass��nn�� ssaa��llaayyaaccaakk aacciill dduurrdduurrmmaassiisstteemmlleerrii oollmmaall��dd��rr..

103

B)GEM� EMN�YET�

Ro-Ro gemilerindeki en �nemli tehlikelerin ba��nda yang�n tehlikesi gelir. Yang�n tehlikesini olu�turan sebepler;? Di�er t�m gemi �e�itlerinde olan makine, kuzine gibi yang�na elveri�li

b�l�mler.? Personelin e�itimsizli�i. ? Ro-Ro gemilerinin yolcu ta��mas� ve gemide daha fazla insan say�s�

bulunmas�.? Gemiye y�klenen her bir arac�n deposunda arac� en az varaca�� yere kadar

ula�t�racak miktarda mazot ve benzin olmas�. ? Ara� ��f�rlerinin malzeme dolab�nda yemek pi�irmek i�in kulland�klar� piknik

t�pleri. ? Gemide ta��nan ara�lar�n brandalar�n�n �ok �abuk tutu�ma �zelli�i olan

naylondan yap�lm�� olmas�. ? Ara�lar�n lastikleri, lastiklerin uzun s�re i�ten i�e yanma �zelli�i ve yang�nda

��kard�klar� koyu duman.Yukar�da belirtilen t�m bu etkenler ve olumsuzluklar g�steriyor ki; Ro-Ro

gemisinde ��kan bir yang�n�n s�nd�r�lmesi ve/veya kontrol alt�na al�nmas� �ok g��t�r. Bu nedenle Ro-Ro gemilerinde tankerler haricindeki di�er gemi �e�itlerine g�re daha fazla yang�nla m�cadele sistemleri ve ekipmanlar� vard�r.

G�vertelerde ve geminin di�er yerlerinde bulunan yang�n dedekt�rleri s�rekli a��k olmal�d�r. Yang�n dedekt�rleri ve yang�n alarm sistemleri muntazam aral�klarla test ve kontrol edilmelidir. �zellikle g�vertelerde bulunan duman dedekt�rleri, ara�lar�n egzoz duman�ndan kirlenmesi sonucu yanl�� yang�n alarm� vermektedir. S�rekli verilen yanl�� yang�n alarm� personel �zerinde olumsuz etki g�stermekte ve ger�ek bir yang�n alarm�nda personel nas�l olsa yanl�� alamd�r d���ncesiyle yava� hareket etmektedir. G�vertelerde bulunan duman dedekt�rleri gemi elektrikcisi taraf�ndan muntazam aral�klarla temizlenmeli ve bak�m� yap�lmal�d�r. Seyir boyunca s�rekli yang�n devriyesi olu�turulup �zellikle tehlike olabilecek noktalar kontrol edilmelidir.

Ro-Ro gemilerinin di�er �nemli bir tehlikesi de stabilite ve su ge�irmezliktir. Ro-Ro gemileri yap�s� itibar� ile ambarlar� yatay perdelerle ayr�lm��t�r. Ambarlar aras�ndaki ba�lant�lar ve kapal� b�l�mler su ge�irmez kap�larla birle�tirilmi�tir. Yine geminin d�� tekne yap�s�ndan a��lan su ge�irmez kap�lar ve rampalarla gemiye y�k al�nmaktad�r. B�t�n bu su ge�irmez kap�lar�n �ok iyi bilinmesi ve limandan kalkmadan �nce hepsinin emniyetli �ekilde kapat�l�p kilitleme sisteminin kapand���kontrol edilmesi gerekir. Her g�n bu su ge�irmez kap�lar 1.zabit taraf�ndan denetlenir ve gemi jurnaline kay�t edilir. Geminin i�inde bulunan ve ambarlar aras�ndaki veya kapal� b�l�mlar aras�ndaki ba�lant�y� sa�layan su ge�irmez kap�lar g�nd�z a��l�p kullan�labilir. Bu b�l�mde yap�lan �al��ma bittikten sonra ve/veya mesai saatinden sonra gemi i�indeki t�m su ge�irmez kap�lar�n kapat�lmas�zorunludur.

Ro-Ro gemilerinde �al��an t�m personel gemi emniyeti ve gemide bulunan emniyet sistemleri konusunda �ok ciddi e�itimlerden ge�melidir. Verilen gemi i�i e�itimlerde, personele emniyet ekipmanlar�n�n bulunduklar� yerleri, say�s�, kullanma amac� ve nas�l kullan�laca�� ��retilmelidir.

Ambarlar, g�verteler ve makina b�l�mleri kapal� devre kamera sistemiyle g�zetleniyorsa, seyir s�ras�nda s�rekli izleme yap�lmal�d�r. G�r�len en ufak bir olumsuzluk durumunda derhal b�lgeye personel g�nderilip g�r�len olumsuzluklar ara�t�rmal�d�r.

104

Ro-Ro gemilerinde �al��an personelin dikkat etmesi gereken baz� kurallar ve alaca�� baz� tedbirler vard�r.

Bunlar;?? Y�k ambarlar�nda kesinlikle sigara

i�ilmeyecek, kiprit ve �akmak gibi ��plak ate� yak�lmayacakt�r. TT��mm aarraa��gg��vveerrtteelleerriinnddee ssiiggaarraa ii��mmeekkyyaassaakkllaannmmaall��dd��rr.. NNoo SSmmookkiinngg // NNooNNaakkeedd LLiigghhttss nnoottllaarr�� uuyygguunn ddiilllleerrddeeaass��ll�� oollmmaall��dd��rr..

?? TT��mm yyaanngg��nn kkaapp��llaarr�� sseeyyiirr bbooyyuunnccaass��rreekkllii kkaappaall�� ttuuttuullmmaall��dd��rr..

? GGeemmiiddee bbuulluunnaann ssaabbiitt vvee hhaarreekkeettllii tt��mm yyaanngg��nn ss��nndd��rrmmee ssiisstteemmlleerrii vveeyyaanngg��nnllaa mm��ccaaddeellee eekkiippmmaannllaarr�� ppeerrssoonneell ttaarraaff��nnddaann bbiilliinneecceekkttiirr.. BBuussiisstteemmlleerr vvee eekkiippmmaannllaarr tt��mm oolluummssuuzz ��aarrttllaarrddaa ddaahhii yyeerrlleerrii bbuulluunnuuppkkuullllaannaabbiilleecceekkttiirr..

? Ara�lar yang�n s�nd�rme ekipmanlar�n� kapatacak �ekilde veyakullan�lmas�n� engelleyecek �ekilde park edilmeyecektir. Park yerleri yang�n s�nd�rme hortumlar�, minimaxlar, aplikat�rler ve portatif k�p�klerin bulundu�u istasyonlar�n �n�ne gelen ara�lar bu malzemelere kolay ula��m sa�layacak a��kl�kta park edilecektir.

? Acil ka��� yollar� ve acil yangin pompas�na ula��m yollar� neta bulunacak, ge�i�i engelleyacek malzeme ve ara� b�rak�lmayacakt�r.

? Ara� s�r�c�s� arac�n� park ettikten sonra, t�m elektrikli cihazlar�n� ve lambalar�n� kapatacakt�r. S�r�c�ler �zellikle k���n so�uk zamanlarda kabin �s�tma, yaz�n so�utma sistemlerini a��k b�rak�p gidebilir. A��k b�rak�lan bu tip elektrikli aletler arac�n ak�s�ne a��r� y�k bindirerek yang�n ��kmas�na neden olabilir. G�vertede g�revli gemici her arac�, s�r�c�s� ��kt�ktan sonra g�zle kontrol etmeli g�rd��� ��pheli durumda derhal ��f�r� uyarmal�d�r. Ara� ��f�r� ayr�ld�ktan sonra durum anla��l�r ise g�revli zabite veya 1.zabite haber vermelidir. A��k kalan cihazlar�n elektiri�i ak� ��k��lar�nda bulunan �alterden kapat�labilir. �alter yoksa ak�n�n kutup ba�l���s�k�lerek arac�n t�m ceryan� kesilir.

�ekil � 114 Ak�n�n ��k���nda bulunan ceryan kesme �alteri.

?? EElleekkttrriikk ssookkeettlleerriinniinn,, kkaabblloollaarr��nn ssppaarrkk yyaappmmaammaallaarr�� vvee yyaanngg��nn rriisskkiinniimmiinnuummuummaa iinnddiirrmmeekk ii��iinn eelleekkttrriikk eekkiippmmaannllaarr�� vvee ddoonnaann��mmllaarr�� dd��zzeennllii oollaarraakkkkoonnttrrooll eeddiillmmeelliiddiirr.. TTaa����nnaabbiilliirr eelleekkttrriikkllii eekkiippmmaannllaarr�� vvee kkaabblloollaarr�� kkuullllaann��rrkkeennddaahhaa ��ookk ddiikkkkaatt eettmmeekk ggeerreekkiirr.. ��rrnnee��iinn;; FFrriiggoo aarraa��llaarraa yyaapp��llaann kkaabblloobbaa��llaanntt��llaarr��,, eelleekkttrriikkllii eell aalleettlleerriinniinn uuzzaattmmaa kkaabblloollaarr��,, kkaayynnaakk kkaabblloollaarr�� vvbb.. ggiibbiikkaabblloollaarr.. BBuu kkaabblloollaarr kkuullllaann��ll��rrkkeenn hhaassaarr rriisskkiinnii mmiinniimmuummaa iinnddiirreecceekk ��eekkiillddeebbaa��llaannmmaall��dd��rr.. HHaassaarrll�� eelleekkttrriikk kkaabblloollaarr�� vvee eekkiippmmaannllaarr�� ttaammiirr eeddiilleennee kkaaddaarriizzoollee eeddiillmmeellii vveeyyaa ssaa��llaamm mmaallzzeemmeeyyllee ddee��ii��ttiirrmmee ii��lleemmii eemmiinniiyyeettllii ��eekkiillddeeyyaapp��llmmaall��dd��rr..

105

C) �EVRE EMN�YET�RRoo--RRoo ggeemmiilleerriinnddee oollaabbiilleecceekk ��eevvrree kkiirrlliillii��iinnee kkaarr���� ppeerrssoonneelliinn ee��iittiimmllii vvee bbiillii��llii

oollmmaass�� ggeerreekkiirr.. RRoo--RRoo ggeemmiilleerriinnddee kkiirrlliillii��ee sseebbeepp oollaann eettkkeennlleerr ggeenneellddee ��uunnllaarrdd��rr;;?? YYaakk��tt,, yyaa�� aall��mm�� vvee yyaakk��tt ttrraannssffeerrlleerrii..?? SSllaa�� vvee aatt��kk vveerrmmee ii��lleemmlleerrii..?? GGeemmiiddee ttaa����nnaann aarraa��llaarr��nn yyaakk��tt ddeeppoollaarr��nnddaakkii ss��zzdd��rrmmaa vvee yyaakk��tt kkaa��aakkllaarr��..?? GGeemmiilleerriinn dd����aa aa����llaann ggiirrii�� rraammppaallaarr��nn��nn vvee kkaappaakkllaarr��nn��nn hhiiddrroolliikk

ssiisstteemmlleerriinnddeekkii aarr��zzaa vvee yyaa�� kkaa��aakkllaarr��..?? TTeehhlliikkeellii ee��yyaa ttaa����yyaann aarraa��llaarr��nn yy��kk ss��zz��nntt��llaarr��..?? ����pp eellllee��lleemmee vvee yyoollccuullaarr��nn ddiikkkkaattssiizzllii��ii..

��eevvrree kkiirrlliillii��iinnii ��nnlleemmeekk vvee//vveeyyaa kkiirrlliillii��ee kkaarr���� ggeerreekkllii ��nnlleemmlleerrii aallmmaakk ii��iinnppeerrssoonneell ee��iittiillmmeellii vvee bbuu kkoonnuuddaa ����rreettiiccii ttaalliimmlleerr yyaapp��llmmaall��dd��rr.. GGeemmiiddee yyeetteerrii kkaaddaarrhheerr aann kkuullllaann��mmaa hhaazz��rr kkiirrlliilliikk ��nnlleemmee vvee tteemmiizzlleemmee mmaallzzeemmeelleerrii bbuulluunnmmaall��dd��rr.. TT��mmgg��vveerrttee kkaattllaarr��nnddaa kk������kk ss��zz��nntt��llaarr��nn ddaa����llmmaass��nn�� eennggeelllleemmeekk ii��iinn ss��zz��nntt�� tteeppssiissii,,aabbssoorrbbee mmeettaarryyeelllleerr,, hhoorrttuummllaarr,, hh��zzaarr ttaallaa���� vvee bbeezz bbuulluunnmmaall��dd��rr.. AArraa��llaarr��nn yyaakk��ttddeeppoollaarr��nnddaann ss��zzaann vveeyyaa aakkaann yyaakk��tt��nn gg��vveerrtteeyyee dd��kk��llmmeemmeessii ii��iinn kkoovvaallaarrbbuulluunnmmaall��dd��rr..��eevvrree kkiirrlliillii��iinnii ��nnlleemmeekk vvee kkiirrlliillii��ee sseebbeebbiiyyeett vveerrmmeemmeekk ii��iinn ppeerrssoonneelliinn vveeyyoollccuullaarr��nn uuyymmaass�� ggeerreekkeenn kkuurraallllaarr vvee ��nnlleemmlleerr;;

�� YY��kkeemmee ss��rraass��nnddaa rraammppaaddaa gg��rreevvllii zzaabbiitt tt��mm aarraa��llaarr��nn yyaakk��tt ddeeppoo kkaappaakkllaarr��nn��kkoonnttrrooll eeddeecceekkttiirr.. YYaakk��tt ddeeppoo kkaappaakkllaarr��nnddaann ss��zz��nntt�� vvee yyaakk��tt kkaa��aa���� oollaannaarraa��llaarr��nn bbuu ssoorruunnllaarr�� ggiiddeerriillmmeeddeenn ggeemmiiyyee aall��nnmmaayyaaccaakktt��rr..

�� AArraa��llaarr��nn yyaakk��tt ddeeppoollaarr��nnddaa bbiirr mmiikkttaarr bboo��lluukk oollaaccaakk ttaammaammeenn ddoolluu ddeeppoo iilleeggeemmiiyyee bbiinnmmeeyyeecceekklleerrddiirr.. DDeeppoollaarr�� ttaammaammeenn ddoolluu oolldduu��uunnddaa sseeyyiirr ss��rraass��nnddaaggeemmiinniinn yyaallppaa yyaappmmaass�� hhaalliinnddee aarraacc��nn ddeeppoossuunnddaakkii mmaazzoott ttaannkk��nn hhaavvaa ffiirraarr����kk������nnddaann gg��vveerrtteeyyee dd��kk��lleecceekkttiirr..

�� RRaammppaallaarraa vvee ee��iimmllii gg��vveerrtteelleerree ppaarrkk eeddiilleenn aarraa��llaarr��nn ddeeppoo kkaappaakkllaarr�� ss��zzdd��rrmmaazzoollmmaall��dd��rr.. BBuurraallaarraa ppaarrkk eeddeenn aarraa��llaarr��nn ddeeppoo kkaappaakkllaarr��nnddaann ����pphhee dduuyyuulluuyyoorrssaa,,bbuu aarraa��llaarr ddeeppoo kkaappaakkllaarr�� yyuukkaarrddaa kkaallaaccaakk ��eekkiillddee ppaarrkk eeddiillmmeelliiddiirr..

�ekil � 115 Deposunda yak�t s�z�nt� olan bir ara�

106

D) Y�K EMN�YET� VE LASH�NG ��LEMLER�

Ro-Ro gemilerinde lashing i�lemleri y�k emniyetinin en �nemli i�lemidir. Gemide, Kaptan�n ve di�er t�m zabitlerin lashing i�in ba�vuraca�� lashing i�lemlerinin nas�l yap�laca��n� g�steren Ro-Ro gemilerinde y�k istifleme ve lashing i�lemleri kod kitab� bulunmal�d�r. Tekerlekleri �zerinde gemiye kendisi binen ve �e�itli a��rl�kta y�k ta��yan bu hareketli ara�lar�n deniz �artlar�nda hareket etmemesi i�in, �zenle ve kurallara uygun �ekilde lashing yap�l�p emniyete al�nmas�gerekmektedir. Lashing i�lemlerine ba�lamadan �nce bir geminin denizde yapaca��hareketleri ve bu hareketler sonucu y�k�n� nas�l etkileyece�ini g�relim.

�ekil � 116 Geminin denizde yapt��� hareketler

107

Yukardaki �ekil-116 da g�r�ld��� gibi gemiler seyir s�ras�nda deniz �artlar�na g�re alt� farkl� �ekilde hareket ederler. Bunlar�n 3 tanesi kendimerkezinde rotasyonel hareketler (y�k�n kaymas� ve hareketlenmesi i�in en fazla etkiyi g�steren hareketlerdir). Di�er 3 tanesi ise dalga b�y�kl���ne ve r�zgara ba�l� olarak geminin dalgalarla beraber hareketlenmesidir.

T�m di�er gemi �e�itlerinde oldu�u gibi Ro-Ro gemileride deniz �artlar�ndan etkilenmektedir. Ro-Ro gemilerinin dezavantaj� y�k�n�n de hareketli olmas�nedeniyle geminin hareketine paralel olarak y�k�nde hareket etmesi olas�l���d�r. Lashing i�lemleri yap�l�rken bu olas�l�k her zaman g�z �n�nde tutulmal�d�r.

Lashing i�lemleri y�k operasyonu ile beraber yap�l�r ve y�klemenin bitiminden hemen sonra tamamlan�r. Genelde lashing i�lemlerini geminin bulundu�u terminal�de g�revli lashing personeli yapar. Ancak lashing i�lemleri gemi personeli taraf�ndan yap�lacak ise personelin lashing i�lemi konusunda e�itilmden ge�irilip �esitli tatbikatlar yapt�r�lmas�ndan sonra lashing i�lemi yapt�r�lmas� gerekir. Gemide lashing i�lemlerini yapan kara personelinin emniyetlilashing i�lemleri ve �e�itli ara�lar�n farkl� y�ntemlerle lashing yap�lmas� konusundae�itim almalar� gerekir. Lashing i�lemini kontrol eden, lashing ekibinden sorumlu ki�i ve/veya zabitler y�k emniyet manuelinde belirtilen emniyetli ba�lama tekniklerine vak�f olmas�gerekir. Lashing i�lemini ister gemi personeli ister kara personeli yaps�n, bu operasyonu yapmakla g�revli t�m personel geminin lashing ekipmanlar�n�n �e�itlerini ve bu ekipmanlar�do�ru kullanmay� bilmesi gerekir. Geminin sahip oldu�u lashing ekipmanlar� ve bunlar�n ara� �zerinde nas�l ve ne �ekilde kullan�lmas�gerekti�i lashing yapan personel taraf�ndan tam olarak anla��lmam�� ise yap�lan i�lem emniyetli olmayacakt�r.

Her y�klemeden sonra ve liman kalk���ndan �nce 1.zabit t�m lashingleri kontrol ederek ara�lar�n uygun �ekilde emniyet alt�na al�nd���ndan emin olmal�d�r. 1.zabit geminin yapaca�� seferin �artlar�na ve mevsim �artlar�na ba�l� olarak e�er gerek g�r�rse ilave lashing yap�lmas�na karar verir.

�ekil � 117 3.5 tondan daha az extra ara�lar�n lashing yap�lmas�.

108

Lashing i�lemi �ncesinde, lashing i�lemi s�ras�nda ve sonras�nda yap�lmas�gereken i�lemler;

� Gemiye y�klenen farkl� ara� �e�itlerine g�re gemide bulunan uygun lashing malzemeleri farkl� �ekilde uygulan�r. Genelde ekstra ara� olarak s�n�fland�r�lan ara�lar daha farkl� �ekilde ve �zel lashing malzemeleri ile emniyete al�n�r. 3.5 tondan daha az a��rl�ktaki ekstra ara�lar ba�lama kay���ve spanzet ile lashingi yap�l�r. 3.5 tondan daha a��r ekstra ara�lar loop (10 mm kal�nl���nda halka) kullan�larak zincir ile lashing yap�l�r. B�t�n extra ara�lar�n �n ve arka lastiklerine takoz koyulmal�d�r. �ekil � 117de 3.5 tondan daha az a��rl�kta extra bir arac�n ba�lama d�zene�i ve araba lashingi g�r�lmektedir.

� Lashing i�leminde arac�n a��rl�k merkezi ve a��rl��� �ok �nemlidir. A��k y�k ta��yan ara�lar d���ndaki di�er ara�lar kasalar� kapal� olarak gemiye y�klenirler. Bu ara�lar�n i�inde ne y�k oldu�u, y�k�n hangi b�l�m�ne (�n�ne, arkas�na, ortas�na) y�klendi�i, y�k�n ka� par�a oldu�u ve y�k�n a��rl��� y�kleme s�ras�nda bilinmemektedir. Ancak y�kleme sonunda manifestoya bakarak y�k bilgileri ��renilebilsede y�k�n ara� i�inde hangi noktaya y�klendi�i bilinmemektedir. Normal �� dingilli standartlar i�inde bir arac�n en fazla ta��yaca�� y�k 28 tonu ge�meyecektir.

�ekil - 118 Y�kl� bir arac�n ba�lanmas�nda olu�an enine balans de�eri(a: 2.3 m, b: 0.9 m, c: 2.0 m.)

� Lashing i�lemi yaparken arac�n i�indeki y�k�n a��rl�k merkezinin bilinmemesi nedeniyle arac�n toplam a��rl���na (GVM: Gross Vehicle Mass) g�rekullan�lacak lashing ekipman�n g�c� ve uygulanacak lashing say�s�hesaplan�r.

� A��k y�k ve a��r y�k ta��yan standart d��� ara�lara uygulanacak lashing say�s�arac�n a��rl���na g�re tespit edilir.

� Fazla a��r y�k� olmayan ancak dengesiz y�k ta��yan ara�lar�n �ncelikle y�k�n�n araca �ok iyi �ekilde ba�lan�p emniyete al�nmas�, arac�n yekpare olmas� sa�lanmal�d�r. Bu tip ara�lar�n y�k�, arac�n sorumlular� taraf�ndan emniyete al�nmad�kca gemiye y�klenmesine izin verilmemelidir.

109

� Gemide, ta��d��� ara�lar�n lashingine uygun g��te ve yeterli say�da lashing ekipman� bulunmas� gerekir. Ara� y�klenen g�vertenin yap�s�na, g�vertede bulunan sabit lashing elemanlar�n�n cinsine, say�s�na ve bu g�verteye y�klenecek ara� �e�itlerine g�re g�vertede her zaman kullan�labilecek hareketli lashing say�s�ndan daha fazla lashing bulundurulmal�d�r.

� Kullan�lan lashing ekipmanlar� lashing yap�lacak arac�n g�c�n� kar��layacak kesilme g�c�nde olmal�d�r.

�� DDoorrsseelleerriinn ��zzeerriinnddee ttaa����nnaann bboo�� aarraa��llaarr ddoorrsseeyyee ss��kk��ccaa bbaa��llaannmmaall��dd��rr..�� ����iinnddee ��eelliikk ppllaakkaa ssaa��llaarr,, rruulloo yy��kklleerr,, llaammiinnaanntt ttaahhttaallaarr vvee aa��aa�� kk��tt��kklleerr

bbuulluunnaann aarraa��llaarr��nn bbuu yy��kklleerrii ssaa��llaamm bbiirr ��eekkiillddee bbaa��llaannmmaamm����ssaa kkaayyaabbiilliirr.. BBuuyy��kklleerriinn kkaayymmaass�� nneettiicceessiinnddee aarraacc��nn bbrraannddaass��nn�� yy��rrttaarraakk yyaann��nnddaa bbuulluunnaannaarraaccaa hhaassaarr vveerreebbiilliirr.. EE��eerr bbuu aarraa��llaarr ggeemmii bboorrddaass��nnaa yyaakk��nnssaa yy��kklleerr bboorrddaayyaayyaassllaann��pp bbuurraaddaa bbuulluunnaann ggeemmii eekkiippmmaannllaarr��nnaa vveeyyaa ddoonnaann��mmllaarr��nnaa zzaarraarrvveerreebbiilliirr.. BBuu ggiibbii yy��kklleerrii ttaa����yyaann aarraa��llaarr yy��kklleemmee yyeerriinnddee ddiikkkkaattlliiccee vvee ssaa��llaammbbaa��llaammaa eekkiippmmaannllaarr��yyllaa bbaa��llaannmmaall��dd��rr.. BBuu aarraa��llaarr��nn yyeettkkiilliilleerrii,, aarraa��llaarr��nnddaakkiiyy��kk��nn ��zzeellllii��iinnii yy��kklleemmee ��nncceessii ddeekklleerree eettmmeekk zzoorruunnddaadd��rr.. YY��kklleemmee ss��rraass��nnddaappllaannllaammaa yyaappaann 11..zzaabbiitt,, bbuu aarraa��ttaa bbuulluunnaann yy��kk��nn bbaa��llaammaass��nn��nn yyeetteerrssiizzoollaabbiilleeccee��iinnii,, yy��kk��nn aarraacc��nn bbrraannddaass��nn�� yy��rrtt��pp dd����aarr�� ����kkaaccaa����nn�� ffaarrzz eeddeerreekk,,aarraacc�� ggeemmii bb��nnyyeessiinnee vveeyyaa yyaann��nnddaakkii aarraa��llaarraa eenn aazz zzaarraarr vveerreebbiilleeccee��iieemmnniiyyeettllii bbiirr yyeerree yy��kklleemmeelliiddiirr..

�� BBoorruullaarr,, ssiilliinnddiirrlleerr vvee ��eekkiillllii tt��mm yy��kklleerr ��zzeell ddiikkkkaatt ggeerreekkttiirriirr.. BBuu ��ee��iitt yy��kklleerrmmuuttllaakkaa yy��kk��nn ��eekklliinnee uuyygguunn aahh��aapp ddeessddeekklleerriinn ��sstt��nnddee oollmmaall��dd��rr.. BBuu yy��kklleerriibbaa��llaammaaddaa zziinncciirr llaasshhiinngglleerr kkuullllaann��llmmaall��dd��rr..

�� GGeemmii rr��hhtt��mmddaann aayyrr��llmmaaddaann ��nnccee llaasshhiinngg ii��lleemmii ttaammaammllaannmmaall��dd��rr..�� GGeemmii lliimmaannddaann aayyrr��lldd��kkttaann eenn ffaazzllaa 1122 ssaaaatt ssoonnrraa tt��mm llaasshhiinngglleerr kkoonnttrrooll

eeddiillmmeelliiddiirr.. AArraa��llaarr��nn hhaavvaa kk��rr��kklleerrii vvee ss��ssppaannssiiyyoonn ssiisstteemmlleerriinnddeekkii hhaavvaann��nnbboo��aallmmaass�� ssoonnuuccuu llaasshhiinngg zziinncciirrlleerrii bboo��aallaaccaakktt��rr.. BBoo��aallaann tt��mm llaasshhiinngglleerriinnbboo��uu aall��nnmmaall��dd��rr.. BBoo�� aallmmaa ss��rraass��nnddaa yyaannll���� uuyygguullaannaann vvee aarraaccaa zzaarraarr vveerreennbbaa��llaammaa nnookkttaallaarr��nn��nn yyeerrlleerrii ddee��ii��ttiirriillmmeelliiddiirr..

�ekil � 119 Hava k�r�klerindeki havas� bo�almas� sonucu zincir lashingi bo�alm�� bir ara�

�� LLaasshhiinngg yyaapp��mm��nnddaann ssoorruummlluu kkii��iilleerr ��ccaarrggoo sseeccuurriinngg mmaannuueell�� ddee bbeelliirrttiilleennyy��kk�� eemmnniiyyeettee aallmmaa kkoonnuussuunnaa aa��iinnaa oollmmaall��dd��rr..

�� LLaasshhiinngg ii��lleemmii yyaapp��llaann gg��vveerrtteeddee yy��kk�� bbaa��llaammaayyaa yyeetteecceekk kkaaddaarr ssaabbiitt vveehhaarreekkeettllii llaasshhiinngg ddoonnaann��mm�� vvee mmaallzzeemmeessii bbuulluunnmmaall��dd��rr..

110

�� 33..55 ttoonnddaann aa����rr oollaann yy��kklleerr ii��iinn nniiyyeett eeddiilleenn sseeffeerrddee bbeekklleenneenn hhaavvaa kkoo��uullllaarr��nnee oolluurrssaa oollssuunn aarraa��llaarr��nn yyaappaaccaa���� ssaall��nn��mmllaarr,, ggeemmiinniinn yyaappaaccaa���� yyaallppaallaarr gg��zz��nn��nnddee ttuuttuullmmaall�� vvee aarraa��llaarr eenn iiyyii ��eekkiillddee bbaa��llaannmmaall��dd��rr..

�� EE��iimmllii bbiirr gg��vveerrtteeyyee yy��kklleenneenn aarraa��llaarraa llaasshhiinngg bbaa��llaannmmaaddaann ��nnccee llaassttiikklleerriinneettaakkoozz kkooyyuullmmaall��dd��rr.. TTaahhlliiyyee eessnnaass��nnddaa,, aarraa�� hhaarreekkeett eeddiinncceeyyee kkaaddaarr aarraacc��ttuuttaann ttaakkoozz vvbb.. aall��nnmmaammaall��dd��rr..

�� LLaasshhiinngglleerr;; aarraacc��nn llaammbbaallaarr��nnaa,, ffaarrllaarr��nnaa,, ddoorrssee aayyaakkllaarr��nnaa,, pplleeyytt ppiimmiinnee,, yyaannkkoorruummaall��kkllaarr��nnaa,, ddoollaappllaarr��nnaa,, ttaammppoonnllaarraa tteemmaass eeddeecceekk ��eekkiillddeebbaa��llaannmmaammaall��dd��rr.. AArraacc��nn ttaammppoonnuunnddaa llaasshhiinngg bbaa��llaammaa mmaappaass�� vvaarrssaa vveettaammppoonn llaasshhiinngg yyaapp��llmmaakk ��zzeerree ddiizzaayynn eeddiillmmii�� iissee ttaammppoonnddaann llaasshhiinnggyyaapp��llaabbiilliirr..

�� LLaasshhiinngg bboo��uu aall��nn��rrkkeenn aarraacc��nn llaasshhiinngg nnookkttaallaarr��nnddaann gg��vveerrtteeddee bbuulluunnaann ssaabbiittllaasshhiinngg nnookkttaass��nnaa eemmnniiyyeettllii bbiirr ��eekkiillddee bbaa��llaanndd������nnddaann eemmiinn oolluunnmmaall��dd��rr..

�� BBiirr aarraa�� ��zzeerriinnddeekkii llaasshhiinngglleerree bbiinneenn yy��kk ee��iitt oollmmaall��dd��rr.. BBaa��llaammaannookkttaallaarr��nnddaakkii llaasshhiinngglleerree uuyygguullaannaann yy��kk��nn ffaarrkkll�� oollmmaass�� hhaalliinnddee aarraa��hhaassaarrllaannaabbiilliirr..

�� SSeeffeerr bbooyyuunnccaa,, sseeffeerr uuzzuunnlluu��uunnaa vvee hhaavvaa kkoo��uullllaarr��nnaa gg��rree bbeelliirrllii ppeerriiyyooddllaarrllaallaasshhiinngglleerr kkoonnttrrooll eeddiilliipp aarraa��llaarr��nn eemmnniiyyeettllee bbaa��ll�� oolldduu��uu gg��rr��lleecceekkttiirr..

�� GGeemmii rr��hhtt��mmaa gg��vveennllii bbiirr ��eekkiillddee yyaannaa��tt��kkttaann ssoonnrraa aannccaakk kkaappttaann��nn ttaalliimmaatt��yyllaallaasshhiinngglleerr ss��kk��lleebbiilliirr..

�� DDoorrsseelleerriinn llaassttiikklleerriinnee kkooyyuullaann ttaakkoozzllaarr cceekkiicciissii ddoorrsseeyyee bbaa��llaann��pp kkoommppllee aarraa��oolldduu��uunnddaa aall��nnmmaall��dd��rr..

�� LLaasshhiinngg mmaallzzeemmeelleerriinniinn gg��vveerrtteeddee mmaanneevvrraa yyaappaann aarraa��llaarrddaann zzaarraarrgg��rrmmeemmeessii ii��iinn yy��kklleemmee vvee ttaahhlliiyyee eessnnaass��nnddaa tt��mm llaasshhiinngg eekkiippmmaannllaarr�� nneettaabbiirr yyeerrddee bbuulluunndduurruullmmaall��dd��rr..

LLaasshhiinngg mmaallzzeemmeelleerriinnii kkuullllaann��rrkkeenn ddiikkkkaatt eeddiilleecceekk hhuussuussllaarr;;�� LLaasshhiinngglleerr aarraa��llaarr��nn aa����rrll������nn�� gg��vveennllee ttuuttaabbiilleecceekk yyeetteerrllii gg����ttee vvee eessnneekklliikkttee

oollmmaall��dd��rr..�� AArraa�� ttooppllaamm aa����rrll������ ((GGVVMM)) 33..55 ttoonnddaann ffaazzllaa oollaann aarraa��llaarr ii��iinn kkuullllaann��llaann

llaasshhiinngglleerr ��eelliikk zziinncciirrddeenn oollmmaall��dd��rr.. EE��eerr uuyygguunn ee��iitt gg��cc�� ssaa��llaayyaabbiilliiyyoorr vveeeessnneemmee kkaarraakktteerriinnee ssaahhiipp iissee bbaa��llaammaa kkaayy����llaarr�� vvee ddii��eerr ffaarrkkll�� bbaa��llaammaassiisstteemmlleerrii llaasshhiinngg zziinncciirrii yyeerriinnee kkuullllaann��llaabbiilliirr.. ((IIMMOO MMSSCC//cciirrcc881122))

�� ZZiinncciirrlleerr,, kkaayy����llaarr,, ssppaannzzeettlleerr vvee bbuunnllaarrllaa iillggiillii ddii��eerr eekkiippmmaannllaarr ((kkiilliitt,, ffiillaayyaakkllaarr��,, kkaannccaallaarr,, ggeerriilliimm ddoonnaann��mmllaarr��)) MMSSLL�� ssii ((mmaakkssiimmuumm bbaa��llaammaa yy��kk��))111100 kkNN oollmmaall��dd��rr..

�� MM��sstteessnnaa dduurruummllaarrddaa llaasshhiinngg zziinncciirrlleerriinniinn dd������nnddaa tteell hhaallaattllaarr vvbb.. ddii��eerrmmaallzzeemmeelleerr kkuullllaann��llaaccaakkssaa bbuunnllaarr��nn kkeessiillmmee gg��cc�� eenn 220000 kkNN oollmmaall��dd��rr..

�� AArraa��ttaakkii bbaa��llaammaa nnookkttaass��nnddaann gg��vveerrtteeddeekkii ssaabbiitt llaasshhiinngg ppoottllaarr��nnaa ttaakk��llaannllaasshhiinngg kkaannccaallaarr��,, ffiill aayyaakkllaarr�� vvee ddii��eerr llaasshhiinngg eekkiippmmaannllaarr�� sseeffeerr bbooyyuunnccaa,,aarraa��ttaa bbaa��ll�� oollaann llaasshhiinngg zziinncciirrlleerrii bboo��aallssaa bbiillee bbuulluunndduu��uu bbaa��llaammaannookkttaass��nnddaann ����kkmmaayyaaccaakk ��eekkiillddee oollmmaall��dd��rr.. BBuu eekkiippmmaannllaarr aannccaakk iinnssaann eelliiyylleess��kk��lleebbiilleecceekk,, kkeennddiillii��iinnddeenn ss��kk��llmmeeyyeecceekk ��eekkiillddee ddiizzaayynn eeddiillmmii�� oollmmaall�� vveebbuu ��eekkiillddee uuyygguullaannmmaall��dd��rr..

�� LLaasshhiinngglleerr aarraa��llaarr aarraass��nnddaann gg��vveennllii ggee��ii��ee eennggeell oollmmaayyaaccaakk vvee bboo��aalldd������zzaammaann tteekkrraarr bboo��uu aall��nnaaccaakk ��eekkiillddee bbaa��llaannmmaall��dd��rr..

�� AArraa��llaarr��nn aarrkkaass��nnddaann ggeerriiyyee ddoo��rruu llaasshhiinngg yyaapp��llaaccaakkssaa hhaarreekkeettllii ttaammppoonnllaarrhhaavvaayyaa kkaalldd��rr��ll��pp bbuu ��eekkiillddee llaasshhiinngg yyaapp��llmmaall��dd��rr.. TTaammppoonnllaarr�� hhaarreekkeettlliioollmmaayyaann aarraa��llaarrddaa llaasshhiinngg zziinncciirrii ttaammppoonnaa tteemmaass eettmmeeyyeecceekk ��eekkiillddee llaasshhiinnggyyaapp��llmmaall��dd��rr..

111

�� AArraa��llaarr��ddaakkii bbaa��llaammaa nnookkttaallaarr�� ssaaddeeccee aarraacc�� ggeemmiiyyee bbaa��llaammaakk aammaa��ll��kkuullllaann��llaaccaakktt��rr.. AArraa�� ��zzeerriinnddeekkii hheerr bbiirr llaasshhiinngg nnookkttaass��nnaa bbiirr llaasshhiinngg ggeelleecceekk��eekkiillddee bbaa��llaammaa yyaapp��llmmaall��dd��rr..

�� EEnn eettkkiillii ssoonnuuccuu aallmmaakk vvee llaasshhiinngg kkuuvvvveettiinnddeenn mmaakkssiimmuumm yyaarraarrllaannmmaakk ii��iinnllaasshhiinngg zziinncciirrlleerriinniinn,, aarraa�� ��zzeerriinnddeekkii bbaa��llaammaa nnookkttaass��nnddaann gg��vveerrtteeddeekkiillaasshhiinngg ppoottuunnaa yyaapptt������ aa���� 3300~~6600 ddeerreeccee oollmmaall��dd��rr.. BBuu ooppttiimmuumm aa����ssaa��llaannaamm��yyoorrssaa iillaavvee llaasshhiinngg ggeerreekkeebbiilliirr..

�� UUyygguullaanndd������ ss��rreeccee llaasshhiinngglleerr aarraa��llaarr��nn hheerr iikkii ttaarraaff��nnaaddaa ee��iitt ssaayy��ddaa vveessiimmeettrriikk uuyygguullaannmmaall��dd��rr.. BBaa�� vvee kk����ttaakkii llaasshhiinngglleerrddee uuyygguullaannaann kkuuvvvveett ee��iittoollmmaall��dd��rr.. LLaasshhiinngglleerr kk������ ��eekkttii��ii kkaaddaarr,, bbaa����ddaa ee��iitt kkuuvvvveettttee ��eekkeecceekk ��eekkiillddeebbaa�� vvee kk������ ttuuttmmaa aa����ss�� ssaa��llaannmmaall��dd��rr..

�� ��aapprraazz llaasshhiinngglleerr,, aarraacc�� eemmnniiyyeettllee bbaa��llaammaa aammaa��ll�� oollaarraakk kkuullllaann��llmmaazz,,aannccaakk iillaavvee llaasshhiinngg oollaarraakk kkuullllaann��llaabbiilliirr.. BBuunnuunn sseebbeebbii ggeemmii aa����rr yyaallppaayyaappaarrkkeenn bbuu tt��rr bbaa��llaammaallaarr aarraacc��nn ddeevvrriillmmeessiinnee eennggeell oollaaccaakk hhii�� bbiirr kkuuvvvveettvvee ddiirreenn�� gg��sstteerrmmeeyyeecceekkttiirr.. BBuu aarraa��llaarrddaakkii bbaa��llaammaa nnookkttaass�� iillee gg��vveerrtteeddeekkiibbaa��llaammaa nnookkttaass�� mmeessaaffeessii vvee yyeerrii eemmnniiyyeettllii llaasshhiinngg ii��iinn uuyygguunn ddee��iillssee vveehhiizzaass��nnddaakkii bbaa��llaammaa nnookkttaass��nnaa yyaapp��llaamm��yyoorrssaa bbiirr iilleerrddeekkii,, bbiirr ggeerriiddeekkii vveeyyaayyaann ��eerriitttteekkii bbaa��llaammaa nnookkttaass��nnaa yyaapp��llmmaall��dd��rr.. BBuu dduurruummddaa llaasshhiinngg zziinncciirriinniinnaarraa��llaarr��nn tteekkeerriinnee,, ttaammppoonnuunnaa,, llaammbbaallaarr��nnaa vvee ddii��eerr eekkiippmmaannllaarr��nnaass��rrtt��nnmmeessii ssoonnuuccuu oolluu��aaccaakk hhaassaarrllaannmmaallaarr ddiikkkkaattee aall��nnmmaall��dd��rr..

��eekkiill �� 112200 SSoollddaa yyaannll���� uuyygguullaannmm���� ��aapprraazz llaasshhiinngg,, ssaa��ddaa ddoo��rruu uuyygguullaannmm����LLaasshhiinngg..

��eekkiill �� 112211 SSoollddaa bbaa��llaammaa nnookkttaass��nnaa yyaapp��llmmaamm���� yyaannll���� llaasshhiinngg.. SSaa��ddaa bbaa��llaammaannookkttaass��nnaa yyaapp��llmm���� ddoo��rruu llaasshhiinngg..

112

KKuullllaann��llaaccaakk llaasshhiinngg ssaayy��ss��

KKuullllaann��llaaccaakk llaasshhiinngg ssaayy��ss��nn��nn bbeelliirrlleennmmeessiinnddee;;�� GGeemmiinniinn kkrraakktteerriissttiikk ��zzeellllii��ii..�� YYaapp��llaaccaakk sseeffeerriinn uuzzuunnlluu��uu..�� MMeevvssiimm ��aarrttllaarr�� vvee bbuulluunnuullaann bb��llggeenniinn iikklliimmsseell ��zzeelllliikklleerrii..�� KKuullllaann��llaann llaasshhiinngg mmaallzzeemmeelleerriinniinn ��zzeellllii��ii vvee ddaayyaann��kkll��ll������..�� AArraa��llaarr��nn ggeemmiiddee ppaarrkk eeddiillddii��ii yyeerr,, gg��vveerrttee,, rraammppaa vveeyyaa mmeerrkkeezzddeenn uuzzaakkll�������� YY��kklleenneenn aarraa��llaarr��nn cciinnssii..�� YY��kklleenneenn aarraa��llaarr��nn ttaa����dd������ yy��kk.. AArraa��llaarr��nn ttaa����dd��kkllaarr�� yy��kk��nn ��ee��iittlliillii��ii,, aa����rrll������

vvee yy��kk��nn aarraa��ttaa oolluu��ttuurrdduu��uu aa����rrll��kk mmeerrkkeezzii ggiibbii eettkkeennlleerr llaasshhiinngg ssaayy��ss��nn��nnbbeelliirrlleennmmeessiinnddee ddiikkkkaattee aall��nnmmaall��dd��rr.. AA����rrll��kk mmeerrkkeezzii yy��kksseekk oollaann aarraa��llaarrddaallaasshhiinnggee bbiinneecceekk oollaann yy��kk ddaahhaa ffaazzllaa oollaaccaakktt��rr.. AA����rrll��kk mmeerrkkeezzii ��ookk yy��kksseekktteeoollaann aarraa��llaarraa eexxttrraa llaasshhiinngg yyaapp��llmmaall��dd��rr..

��eekkiill �� 112222 ��ee��iittllii ssaayy��ddaa bbaa��llaammaa nnookkttaallaarr�� vvee llaasshhiinngglleerriinn yyaapp��ll���� ��eekkiilllleerrii..

113

PPrraattiikkttee kkaappaall�� oollaarraakk ggeemmiiyyee yy��kklleenneenn aarraa��llaarr��nn ttaa����dd��kkllaarr�� yy��kk��nn aa����rrll������,,yy��kk��nn aarraa�� ii��iinnddee eenniinnee vvee bbooyyuunnaa aa����rrll��kk mmeerrkkeezzlleerrii bbiilliinneemmeemmeekktteeddiirr.. BBuudduurruummddaa yyaapp��llaann llaasshhiinngglleerree uuyygguullaannaaccaakk mmaaxxiimmuumm kkuuvvvveettiinn bbeelliirrlleennmmeessiimm��mmkk��nn ddee��iillddiirr.. ����pphhee hhaalliinnddee vveeyyaa iilleerrddee ggeemmiiyyii eettkkiilleeyyeecceekk kk��tt�� hhaavvaabbeekklleenniiyyoorrssaa,, uuyygguullaannccaakk kkuuvvvveettii mmiinniimmuummaa iinnddiirrmmeekk ii��iinn iillaavvee llaasshhiinnggyyaapp��llmmaall��dd��rr.. YYiinneeddee yy��kk hhaassaarr�� oollmmaammaass�� ii��iinn rroottaa ddee��ii��ttiirrmmeekk vveeyyaa ss��rraatt dd����mmeekkggiibbii uuyygguunn tteeddbbiirrlleerr aall��nnmmaall��dd��rr..

Gemi g�vertesinde bulunan ara� ta��d��� y�k�n a��rl��� nedeniyle geminin denizdeki hareketinden dolay� bir ivme kuvveti kazan�r. Bu ivmenin g�c� geminin de�i�ik noktalar�nda farkl� olmaktad�r. Geminin en �st g�vertesi, alabandaya yak�n yerleri ve ba�-k�� noktalar�nda bulunan ara�lar�n ivmesi daha fazlad�r. Su seviyesine yak�n g�vertelerde olu�an ivme daha azd�r. Her geminin y�k� emniyete alma manuelinde (cargo securing manual) geminin g�vertelerinde olu�an ivme fakt�rleri �izelgeler halinde verilmi�tir. �ekil -123 de �rnek olarak d�rt katl� bir geminin g�vertelerinin de�i�ik b�l�mlerindeki ivme fakt�rleri verilmi�tir. Geminin d�� etkenlere maruz kalmas� sonucu olu�an enine kuuvvvveettlleerr vvee yyaallppaa eettkkiissii ssoonnuuccuuoolluu��aann kkuuvvvveettlleerr yy��kk��nn kkaayymmaass��nnaa nneeddeenn oolluurr.. Ara�lara uygulanacak lashing say�s�n� belirlemede arac�n gemide hangi g�verteye ve g�vertenin hangi noktas�napark etmesinin �nemi vard�r. �ok fazla kuvvete maruz kalacak ara�lar�n lashinglerine daha �ok �nem verilmelidir.

�ekil � 123 D�rt g�verteli bir geminin g�vertelerinde olu�an ivme fakt�rleri.

Yukardaki �izelgede �rnek olarak d�rt g�verteli bir geminin 21.5 mil s�rat ve 2.0 metre GM de�erinde iken g�vertelerinde olu�an ivme fakt�rleri verilmi�tir. �izelgede g�r�ld��� gibi g�vertelerin orta b�l�mlerde ve alt g�vertelerinde ivme fakt�rleri azalmaktad�r.

114

��eekkiill �� 112244 AArraa��llaarr��nn bbaa��llaammaa nnookkttaallaarr��nnaa bbiinneenn kkuuvvvveettiinn vvee uuyygguullaannaaccaakk llaasshhiinnggssaayy��ss��nn��nn ggrraaffiikk kkuullllaann��llaarraakk bbuulluunnmmaass��..

BBaa��llaammaa nnookkttaallaarr��nnaa bbiinnddiirriilleecceekk eemmnniiyyeettllii yy��kk��nn kkaarr����ll������nnddaa,, aarraa��llaarraauuyygguullaannaaccaakk llaasshhiinngg ssaayy��ss��nn��nn bbuulluunnmmaass��nnddaa ggeemmiiddee bbuulluunnaann yy��kk��nn eemmnniiyyeetteeaall��nnmmaass�� mmaannuueelliinnddee vveerriilleenn ��iizzeellggeelleerrddeenn ffaayyddaallaann��ll��rr.. BBuu ��iizzeellggeelleerr yyuukkaarrddaa��eekkiill �� 112233��ddee vveerriilleenn gg��vveerrtteelleerrddee oolluu��aann iivvmmee ffaakktt��rrlleerrii vvee ��eekkiill �� 112244��ddee vveerriilleennllaasshhiinngg ssaayy��ss�� vvee bbaa��llaammaa nnookkttaallaarr��nnaa uuyygguullaannaaccaakk mmiinniimmuumm eemmnniiyyeettllii yy��kk��iizzeellggeessiiddiirr..��rrnneekk ��iizzeellggeenniinn kkuullllaann��llmmaass��;;

AArraacc��nn gg��vveerrtteeddee ppaarrkk eettttii��ii yyeerriinn eenniinnee iivvmmee ffaakktt��rr�� ��eekkiill--112233��ddeekkii��iizzeellggeeddeenn bbuulluunnuurr.. ((55..55 oollssuunn)) ��eekkiill �� 112244��ddeenn ssooll bb��ll��mmddee bbuulluunnaann iivvmmeeffaakktt��rr��nnddeenn mmiinniimmuumm uuyygguullaannaaccaakk kkNN ddee��eerriinnii kkeesseecceekk ��eekkiillddee ddiikk bbiirr ��iizzggii ��iizziilliirr..��iizzeellggeenniinn ssaa�� bb��ll��mm��nnddeenn aarraa�� ttooppllaamm aa����rrll������ ((GGVVMM)) ddee��eerriinnddeenn ddiikk bbiirr ��iizzggii��iizziilliirr.. BBaa��llaammaa nnookkttaass��nnaa uuyygguullaannaaccaakk kkNN ddee��eerriinnddeenn,, GGVVMM ddee��eerriinnddeenn ��iizziilleenn ddiikk��iizzggiinniinn ppaarraalleell oollaarraakk bbiirrllee��ttii��ii nnookkttaaddaakkii ssaayy��,, aarraacc��nn bbaa��llaammaa nnookkttaass��nnaa bbiinnmmeessiinniiiisstteeddii��iimmiizz yy��kkee gg��rree bbiirr ttaarraaff��nnaa uuyygguullaannaaccaakk llaasshhiinngg ssaayy��ss��nn�� vveerriirr..

����iinnddeekkii yy��kk��nn aa����rrll��kk nnookkttaass�� vvee yy��kk��nn nnaass��ll yy��kklleennddii��ii bbeellllii oollmmaayyaannaarraa��llaarraa uuyygguullaannaaccaakk llaasshhiinngg mmiikkttaarr��nn�� hheessaappllaammaaddaa aarraacc��nn ttooppllaamm aa����rrll������ ((GGVVMM))vvee aarraaccaa gg��vveerrtteeddee uuyygguullaannaaccaakk iivvmmee kkuuvvvveettiinnii bbiillmmeemmiizz ggeerreekkiirr.. GGeemmiiddee bbuunnuunnllaaiillggiillii yyuukkaarrddaa vveerriilleenn ��iizzeellggeelleerr yyookkssaa aa��aa����ddaa vveerriilleenn ffoorrmm��lllleerrllee iivvmmee kkuuvvvveettlleerrii vveebbaa��llaammaa nnookkttaass��nnaa bbiinneecceekk yy��kk hheessaappllaann��rr..

115

AArraacc��nn gg��vveerrtteeddee oolluu��ttuurrdduu��uu iivvmmee kkuuvvvveettiinniinn hheessaappllaannmmaass�� ii��iinn aarraa�� ttooppllaammaa����rrll������ ((GGVVMM)) vvee yyeerr��eekkiimmii kkuuvvvveettii ((gg)) ��aarrpp��ll��rr..

aa)) GG��vveerrtteeyyee uuyygguullaadd������ ppaarraalleell vvee ��aapprraazz kkuuvvvveettlleerr ==GGVVMM xx gg((11..00)) == 1100 GGVVMM kkNN

��rrnneekk== GGVVMM ssii 1155 ttoonn oollaann bbiirr aarraacc��nn 1155 xx 1100 == 115500 kkNN ppaarraalllleell vvee ��aapprraazzkkuuvvvveettii..

bb)) GG��vveerrtteeyyee uuyygguullaadd������ nnoorrmmaall kkuuvvvveettlleerr == GGVVMM xx gg((11..44)) == 1144 GGVVMM kkNN

��rrnneekk== GGVVMM ssii 1155 ttoonn oollaann aarraacc��nn 1155 xx 1144 == 221100 kkNN gg��vveerrtteeyyee uuyygguullaadd������nnoorrmmaall kkuuvvvveett..

cc)) BBooyyuunnaa yy��nnddeekkii kkuuvvvveett == GGVVMM xx gg((00..33)) == 33 GGvvMM kkNN

��rrnneekk== GGVVMM ssii 1155 ttoonn oollaann bbiirr aarraacc��nn 33 xx 1155 == 4455 kknn gg��vveerrtteeyyee uuyygguullaadd������bbooyyuunnaa kkuuvvvveett..

GGVVMM:: TTooppllaamm aarraa�� aa����rrll������..((��gg�� kkuuvvvveettii 1100 oollaarraakk aall��nnmm����tt��rr..))11 kkNN== 110011..9977 kkgg

YYuukkaarr��ddaa vveerriilleenn kkuuvvvveettlleerr aarraa��llaarraa hheerr yy��nnddeenn uuyygguullaannaann kkuuvvvveettlleerriigg��sstteerrmmeekktteeddiirr.. ((ttooppllaamm ssttaattiikk vvee ddiinnaammiikk kkuuvvvveettlleerr))

AArraa��llaarrddaa bbuulluunnaann bbaa��llaammaa nnookkttaallaarr��nnaa bbiinneenn kkuuvvvveettiinnhheessaappllaannmmaass��;;

AArraa��llaarrddaa bbuulluunnaann bbaa��llaammaa nnookkttaallaarr�� aarraa��llaarr�� ggeemmiiyyee bbaa��llaammaakk vvee hheerr ��ee��iittllaasshhiinngg mmaallzzeemmeelleerrii iillee kkuullllaann��llmmaakk ��zzeerree ddiizzaayynn eeddiillmmii�� oollmmaall��dd��rr.. BBaa��llaammaannookkttaallaarr�� ggeemmiiddee bbuulluunnaann bbaa��llaammaa nnookkttaass��nn��nn bbuulluunndduu��uu aa����llaarraa gg��rree yy��nnddee��ii��ttiirrmmeeyyee uuyygguunn oollmmaall��dd��rr.. BBaa��llaammaa nnookkttaallaarr�� aannccaakk bbiirr aaddeett llaasshhiinngg uuyygguullaannaakk��eekkiillddee ddiizzaayynn eeddiillmmii�� oollmmaall��dd��rr.. AArraacc��nn hheerr iikkii yyaann��nnddaa ppaarraalllleell oollaarraakk iikkii ddeenn aazzaalltt��ddaann ��ookk oollmmaayyaann ssaayy��ddaa bbaa��llaammaa nnookkttaass�� oollmmaall��dd��rr..

DDoorrsseelleerrddee bbuulluunnaann bbaa��llaammaa nnookkttaallaarr��nnaa uuyygguullaannaaccaakk mmaakkssiimmuumm kkuuvvvveettAArraa�� ttooppllaamm aa����rrll������

((GGVVMM)) ttoonnAArraacc��nn hheerr bbiirr ttaarraaff��nnddaabbuulluunnmmaass�� ggeerreekkeennmmiinniimmuumm bbaa��llaammaannookkttaallaarr��

BBaa��llaammaa nnookkttaass��nnaa kkaall��cc��ddeeffoorrmmaassyyoonn vveerrmmeeddeennuuyygguullaannaaccaakk mmiinniimmuummggeerrddiirrmmee kkuuvvvveettii

33..55 tt �� GGVVMM �� 2200 tt2200 tt << GGVVMM �� 3300 tt3300 tt << GGVVMM ****�� 4400 tt

223344

GGVVMM xx 11..22 ggnn**

��gg�� ddee��eerrii 1100 oollaarraakkaall��nnmmaall��dd��rr..

** :: ffoorrmm��llddee vveerriilleenn ��nn�� aarraacc��nn hheerr bbiirr ttaarraaff��nnddaa bbuulluunnaann ttooppllaamm bbaa��llaammaannookkttaass��dd��rr..

****:: GGVVMM ddee��eerrii 4400 ttoonnddaann ffaazzllaa oollaann aarraa��llaarr��nn bbaa��llaannmmaass��nnddaa ��zzeell dduurruummllaarruuyygguullaann��rr..

116

YYuukkaarrddaakkii ttaabblloo ssaaddeeccee aarraacc��nn ddoorrssee kk��ssmm�� vveeyyaa ddoorrsseelleerr ii��iinn vveerriillmmii��ttiirr..��eekkiicciissii iillee bbaa��ll�� oollaann vvee kkoommppllee aarraa�� ��zzeellllii��ii kkaazzaannmm���� aarraa��llaarr��nn ddoorrssee kk��ssmm�� ii��iinn ddeeyyuukkaarr��ddaakkii ttaabbllooddaann ffaayyddaallaann��ll��rr.. KKoommppllee aarraa��llaarr��nn ��eekkiiccii kk��ssmm��nnaa ((��nn ttaarraaff��nnaa)) iillaavveeoollaarraakk iikkii aaddeett llaasshhiinngg uuyygguullaannmmaall��dd��rr.. ��eekkiicciilleerriinn ��nn kk��ssmm��nnddaa llaasshhiinngg yyaappmmaakk ii��iinnyyaapp��llaann llaasshhiinngg��lleerree uuyygguullaannaaccaakk ggeerriilliimmii kkaalldd��rraaccaakk gg����ttee bbaa��llaammaa nnookkttaass��oollmmaall��dd��rr.. KKoommppllee ��eekkiicciilleerriinniinn ��nn kk��ssmm��nnddaa bbuulluunnaann ��eekkii ddeemmiirrii iikkii aaddeett llaasshhiinnggyyaappmmaakk ii��iinn uuyygguunndduurr..

AArraa��llaarrddaa bbuulluunnaann bbaa��llaammaa nnookkttaallaarr�� iillkk bbaakk����ttaa gg��zzee ��aarrppaaccaakk ��eekkiillddee ssaarr��rreennkk bbooyyaa iillee bbooyyaall�� oollmmaall��dd��rr..

AArraa��llaarrddaa bbuulluunnaann bbaa��llaammaa nnookkttaallaarr�� yy��kk�� eenn eemmnniiyyeettllii ��eekkiillddee ttuuttaaccaakk vveellaasshhiinngglleerriinn yyaarraatttt������ ggeerriilliimmii ttaa����yyaabbiilleecceekk yyeerreelleerree ((ggeenneelllliikkllee ��aassii ��zzeerriinnee))yyeerrllee��ttiirriillmmii�� oollmmaall��dd��rr.. BBaa��llaammaa nnookkttaallaarr��nnaa llaasshhiinngglleerrddeenn yy��kklleenneenn ggeerriilliimm kkuuvvvveettiiaarraacc��nn ��aassiissiinnee bbiinneecceekk ��eekkiillddee oollmmaall��dd��rr.. BBaa��llaammaa nnookkttaallaarr�� yyeetteerrssiizz vvee uuyygguunnoollmmaadd������nnddaa aarraaccaa bbiinnddiirriilleenn bbuu kkuuvvvveettlleerr ttaammppoonnllaarraa,, ddiinnggiilllleerree vvee ddii��eerr zzaayy��ffbb��ll��mmlleerree bbiinnmmeemmeelliiddiirr..

UUyygguunn bbaa��llaammaa nnookkttaallaarr�� oollmmaayyaann vvee bbuu nneeddeennllee eemmnniiyyeettllii vvee uuyygguunnllaasshhiinngg yyaapp��llmmaass��nnddaann ����pphheeyyee dd������lleenn aarraa��llaarr ii��iinn,, nniiyyeett eeddiilleenn sseeffeerrddee bbeekklleenneennkk��tt�� hhaavvaa vvee aa����rr ddeenniizz ��aarrttllaarr�� ggiibbii dduurruummllaarrllaa kkaarr����llaa��mmaa ss��zz kkoonnuussuu oollaaccaakkssaaaarraacc��nn uu��rraayyaaccaa���� hhaassaarr vvee yyaarraattaaccaa���� tteehhlliikkee gg��zz��nn��nnddee bbuulluunndduurruullaarraakk kkaappttaannkkaarraarr vveerrmmee yyeettkkiissiinnii kkuullllaann��rr.. GGeemmii kkaappttaann�� bbuu ggiibbii aarraa��llaarr�� ggeemmiiyyee aallmmaammaahhaakkkk��nnaa ssaahhiippttiirr..

117

KK��ssaa SSeeffeerrlleerr ii��iinn pprraattiikk LLaasshhiinngg GGrraaffiikklleerrii

KK��ssaa sseeffeerr yyaappaann,, ss��nn��rrll�� ssaayy��ddaa vvee ��ee��iittiillii��ii oollmmaayyaann aarraa�� ttaa����yyaann RRoo--RRooggeemmiilleerrii ii��iinn ggeemmiinniinn yy��kk eemmnniiyyeett mmaannuueelliinnddee aalltteerrnnaattiiff oollaarraakk ��nneerriilleenn pprraattiikkllaasshhiinngg ggrraaffiikklleerrii vvaarrdd��rr.. DDaahhaa ssoonnrraakkii ssaayyffaallaarrddaa gg��sstteerriilleenn llaasshhiinngg ggrraaffiikklleerrii;;yyaallppaa ppeerriiyyoodduu vvee ssuu kkeessmmiinnddeenn oollaann ddiikkeeyy mmeessaaffee kkrriitteerrlleerriiyyllee ggeemmiinniinn yyaallppaappeerriiyyoodduunnuunn,, aarraacc��nn aa����rrll������nnaa gg��rree ddoo��uurraaccaa���� mmaaxxiimmuumm kkuuvvvveett hheessaabbaa kkaatt��llaarraakkuuyygguullaannmmaass�� ggeerreekkeenn mmiinniimmuumm llaasshhiinngg ssaayy��ss��nn�� vveerrmmeekktteeddiirr.. GGrraaffiikklleerrddee vveerriilleennllaasshhiinngg zziinncciirrii;; 1133 mmmm.. kkaall��nnll������nnddaa aallaa����mmddaann yyaapp��llmm����,, yy��kk lliimmiittii 99..55 ttoonn,, eemmnniiyyeettffaakktt��rr�� 22 oollaann vvee kkeessiillmmee gg��cc��nn��nn %%8800 kkaaddaarr ddee��eerrddee kkaall��cc�� bbiirr ddeeffoorrmmaassyyoonnoollmmaaddaann kkuullllaann��llaabbiilleenn,, kkeessiillmmee gg��cc�� 112200 kkNN��ddeenn aazz oollmmaayyaann zziinncciirrlleerrddiirr.. BBuuzziinncciirriinn eemmnniiyyeettllii yy��kk bbiinnddiirrmmee kkuuvvvveettii ddee 9955 kkNN��ddiirr..

GGrraaffiikklleerriinn KKuullllaann��llmmaass��;;

AArraa��llaarr��nn ggeemmii gg��vveerrtteessiinnddee mmaarruuzz kkaalldd��kkllaarr�� iivvmmee kkuuvvvveettlleerrii llaasshhiinngglleerreebbiinneenn yy��kk��nn aarrttmmaass��nnaa nneeddeenn oollmmaakkttaadd��rr.. YYaallppaa ppeerriiyyoodduu aazzaalldd��kkccaa aarraa��llaarr��nn iivvmmeekkuuvvvveettiinnii ddaahhaa ��ookk aarrtt��rraaccaakk vvee llaasshhiinngglleerree bbiinneenn yy��kk ddaahhaa ddaa aarrttaaccaakktt��rr..

YYaallppaa ppeerriiyyoodduunnuunn bbuulluunnmmaass�� kkoonnvveennssiiyyoonneell ggeemmiilleerrddee aa��aa����ddaakkii ffoorrmm��ll iilleebbuulluunnuurr..

00..77 BBTT ==

GGMM

TT == YYaallppaa ppeerriiyyoodduu ssaanniiyyee cciinnssiinnddeenn..BB == GGeemmiinniinn eenniinnii mmeettrree cciinnssiinnddeenn..

GGMM == MMeettaacceenntteerr yy��kksseekkllii��ii mmeettrree cciinnssiinnddeenn..

GGMM ddee��eerrii hheerr yy��kklleemmee ssoonnuunnddaa yyaapp��llaann ssttaabbiilliittee hheessaappllaarr��nnddaann bbuulluunnuurr..MMooddeerrnn RRoo--RRoo ggeemmiilleerriinnddee kkuullllaann��llaann bbiillggiissaayyaarr ttaabbaannll�� yy��kk hheessaabb�� vvee ssttaabbiilliitteepprrooggrraammllaarr��nnddaa hheerr aann ggeemmiinniinn yyaallppaa ppeerriiyyoodduu vvee GGMM ddee��eerrii bbuulluunnaabbiilliirr..

LLaasshhiinngg ggrraaffiikklleerrii hhaazz��rrllaann��rrkkeenn,, ��zzeerriinnddee yyooll bbuulluunnaann bbiirr ggeemmiinniinn kkoommbbiinneeoollaarraakk 2200 ddeerreeccee ddaaiirreesseell bbiirr yyaallppaa vvee 55 ddeerreeccee bbaa��--kk���� yyaallppaa yyaapptt������ vvaarrssaayy��llaarraakkhhaazz��rrllaannmm����tt��rr.. AAlltt�� ��eerriittllii bbiirr RRoo--RRoo ggeemmiissiinnddee ddoorrsseenniinn gg��vveerrtteeddee eenn bbaa��aa vvee eenndd���� ��eerriiddee yy��kklleennddii��ii vvaarrssaayy��llmm����tt��rr.. GGrraaffiikklleerrddee vveerriilleenn mmiinniimmuumm llaasshhiinngg ssaayy��ss��bbeelliirrlleenniirrkkeenn aarraacc��nn aa����rrll����nnaa gg��rree llaasshhiinnggee bbiinneecceekk yy��kk eenn ffaazzllaa 99..55 ttoonndduurr..LLaasshhiinngglleerriinn nnaass��ll uuyygguullaannaaccaa���� ddaahhaa ��nncceekkii bb��ll��mmlleerrddee vveerriillmmii��ttiirr..

118

GGrraaffii��iinn kkuullllaann��llmmaass��;;

��rrnneekk--YYaallppaa ppeerriiyyoodduu 1100 ssaanniiyyee oollaann bbiirr ggeemmiinniinn ssuu sseevviiyyeessiinnddeenn 1100 mmeettrree��sstt��nnddee bbuulluunnaann gg��vveerrtteessiinnee GGVVMM��ssii 2255 ttoonn bbiirr ddoorrssee yy��kklleennmmii��ttiirr.. BBuu ddoorrsseenniinnhheerr bbiirr yyaann��nnaa kkaa�� llaasshhiinngg uuyygguullaannmmaall��dd��rr??

BBuunnuunn ii��iinn 3300 ttoonn ttrreeyylleerr ggrraaffii��ii kkuullllaann��ll��rr.. YYaannddaann yyaattaayy oollaarraakk aarraacc��nn ssuusseevviiyyeessiinnddeenn oollaann yy��kksseekkllii��ii ��iizziilliirr.. ((kk��rrmm��zz�� ��iizzggii)) AAllttttaann ddiikkeeyy oollaarraakk yyaallppaappeerriiyyoodduu ��iizziilliirr..((ssaarr�� ��iizzggii)) hheerr iikkii ��iizzggiinniinn bbiirrllee��ttii��ii nnookkttaaddaakkii llaasshhiinngg ddee��eerriikkuullllaann��ll��rr..

��eekkiill �� 112255 GGrraaffiikktteenn llaasshhiinngg ssaayy��ss��nn�� bbuullmmaakk..

119

��eekkiill �� 112266 GGVVMM 1100 ttoonn ddoorrssee ii��iinn ggrraaffiikk

Lashing zincirine binecek y�k limiti 9.5 Ton;G�vertesinde 6 �erit bulunan Ro-Ro gemisi;G�vertenin en ba� k�sm�na ve �eridin en d�� k�sm�na y�klenmi� dorse;Yalpa a��s� 20 derece;Ba�-k�� a��s� 5 derece;�artlar�na g�re haz�rlanm��t�r.

120

��eekkiill �� 112277 GGVVMM��ssii 2200 ttoonn ddoorrssee ii��iinn ggrraaffiikk

Lashing zincirine binecek y�k limiti 9.5 Ton;G�vertesinde 6 �erit bulunan Ro-Ro gemisi;G�vertenin en ba� k�sm�na ve �eridin en d�� k�sm�na y�klenmi� dorse;Yalpa a��s� 20 derece;Ba�-k�� a��s� 5 derece;�artlar�na g�re haz�rlanm��t�r.

121

��eekkiill �� 112288 GGVVMM��ssii 3300 ttoonn ddoorrssee ii��iinn ggrraaffiikk

Lashing zincirine binecek y�k limiti 9.5 Ton;G�vertesinde 6 �erit bulunan Ro-Ro gemisi;G�vertenin en ba� k�sm�na ve �eridin en d�� k�sm�na y�klenmi� dorse;Yalpa a��s� 20 derece;Ba�-k�� a��s� 5 derece;�artlar�na g�re haz�rlanm��t�r.

122

��eekkiill �� 112299 GGVVMM��ssii 3322 ttoonn ddoorrssee ii��iinn ggrraaffiikk

Lashing zincirine binecek y�k limiti 9.5 Ton;G�vertesinde 6 �erit bulunan Ro-Ro gemisi;G�vertenin en ba� k�sm�na ve �eridin en d�� k�sm�na y�klenmi� dorse;Yalpa a��s� 20 derece;Ba�-k�� a��s� 5 derece;�artlar�na g�re haz�rlanm��t�r.

123

Y�k hasarlar�K���k �apl� y�k hasarlar� genellikle; ara�lar�n y�kleme ve tahliyesi s�ras�nda

park etme veya park yerinden ��kma manevras� s�ras�nda olmaktad�r. Bunlar daha �ok �n ve arkadaki veya yandaki ara�lara s�rtme sonucu olu�maktad�r. Bunlar arac�n brandas�n�n y�rt�lmas�, yan ve arka kapaklar�n �izilmesi, hava ba�lant� valflerinin k�r�lmas�, g�mr�k halat�n�n kesilmesi, manevra aynas�n�n k�r�lmas� ve halat mapalar�n�n k�r�lmas� �eklinde olu�an hasarlard�r. Ara�lar gemiye binerken veya gemiden inerken rampaya s�rtmeleri sonucu olu�an tampon e�ilmesi, arka sinyal lambalar�n�n k�r�lmas�, yak�t tank�n�n yere s�rtmesi ve dorse ayaklar�n�n e�ilmesi gibi hasarlar olu�maktad�r.

Manevra s�ras�nda meydana gelen hasarlar daha �ok mafiler taraf�ndan dorselerin manevras� s�ras�nda olu�maktad�r. Mafi operat�rlerinin i�ini �abuk bitirip evlerine erken gitme istekleri, g�revli personelin talimatlar�na uymama ve g�revli personelin e�itimsiz olmas� hasar oran�n� art�rmaktad�r.

Y�kleme veya tahliye operasyonu s�ras�nda olu�an t�m hasarlar derhal 1.zabit ve kaptana rapor edilmelidir. Hasar liman yetkililerinin sorumlulu�unda olmu� ise (mafiler taraf�ndan) hemen sorumlular haberdar edilip hasar�n foto�raf� �ekilip sorumlulardan hasar raporu al�n�r. Hasar gemi sorumlulu�unda olu�mu� ise (�r. G�vertade g�revli personelin hatas�) gemi taraf�ndan hasar olu�an arac�n yetkililerine verilmek �zere hasar raporu d�zenlenir. S�rtme, �izilme ve k�r�lma gibi k���k hasarlar�n d���nda olu�an arac� ve y�k�n� etkileyen b�y�k hasarlar olu�tu�unda �irket yetkilileri, sigorta ve geminin P&I s�rveyi haberdar edilerek zarar ziyan tespiti yap�l�r. Arac�n y�k�n� de etkileyen b�y�k hasarlarda y�k�n �evre kirlili�ine yol a��p a�mad��� ara�t�r�lmal�d�r.

B�y�k �apl� hasarlar genellikle deniz ge�i�leri s�ras�nda, a��r deniz �artlar� ve ara�lar�n uygun lashing yap�lmamas� sonucu meydana gelmektedir. ��inde ne y�k� oldu�u ve nas�l y�klendi�i bilinmeyen, kapal� bir kutu gibi gemiye y�klenen ara�lar�n ne kadar sa�lam lashing yap�l�rsa yap�ls�n arac�n i�indeki y�k ba�lanmam�� veya deniz �artlar�na g�re y�klenmemi� ise a��r deniz �artlar�nda y�k�n�n devrilmesi ve/veya kaymas� sonucu hasarlanma ihtimali her zaman mevcuttur. Seyir s�ras�nda olu�an hasarlar�n �o�u arac�n y�k�n�n kaymas� veya devrilmesi sonucu olu�maktad�r. Ara�lar�n� deniz yoluyla ta��yan veya ta��yacak firmalar�n, ara�lar�n� antrepolardaki y�kleme s�ras�nda deniz durumuna uygun y�kleme ve ba�lama yapmalar� gerekir.

124

�e�itli y�k hasar� resimleri

Resimlerde g�sterilen hasarlar;-Ara�lar �zerinde yeterli ba�lama noktas� olmamas�,-Ara�lara yeterli say�da lashing yap�lmamas�,-Kullan�lan lashing ekipmanlar�n�n uygun olmamas�,-Uygulanan lashinglerin yeteri kadar gerdirilmemesi,

gibi nedenlerden dolay�, a��r deniz �artlar�nda hareket ivmesinin en fazla oldu�u geminin en �st g�vertesinin ba�a yak�n b�l�m�nde meydana gelmi�tir.

125

126

127

128

EK-1

DEN�ZC�L�K TAVS�YE NOTU

MGN19(M)

RO-RO GEM�LER�Ara� g�verte � Personel Kazalar�, Yolcu Eri�imi ve Motorlu Ara�lar�n Ta��nmas�

Gemi sahiplerine, y�neticierine, operat�rlerine, kaptanlara, zabitlere,m�rettebata ve karayolu nakliyecilerine bildirim.( Bu not M1433 ve M1507 nolu Merchant Shipping Notice�i iptal aderek yerine ge�er )Bu tavsiyeler, ro-ro gemilerindeki y�kleme ve bo�altma i�lemleri s�ras�nda, hareket halindeki ara�lardan ��kan yolcular�n ve m�rettebat�n maruz kald��� tehlikelere i�aret etmektedir. Ayr�ca a�a��da yer alan �ngiltere ve uluslararas� y�netmeliklerin yorumlanmas�n� i�ermektedir:1)Yolcular�n ro-ro gemilerinin kapal� ara� g�vertelerine ge�i�iyle ilgili SOLAS 1974, B�l�m 11-1 Madde 20.3. paragraf 3��n yorumu. Bu kurallar�n izin verilen istisnalar� dahil; ve 2)Motorlu ara�lar�n depolar�nda ta��nan yak�tlar i�in ve arac�n �al��t�r�lmas� ve i�i ile ba�lant�l� olarak ta��nan di�er belirli madde ve materyallerle ilgili minimum g�venlik �artlar� (�tehlikeli mallar� �artlar� d���nda tutulmas� gerekli g�r�lenler)Bu tavsiyeler b�t�n �ngiltere gemilerine ve �ngiltere limanlar� dahilindeki b�t�n gemilere uygulanacakt�r.

1.Giri�1.1 Ara� g�vertesi, s�k���kl�k ve ara�lar�n hareketleri nedeniyle ve bir �o�ununtanklar�nda bulunan veya ara�larda ta��nan yanabilen yak�tlardan �t�r�, potansiyel olarak tehlikeli bir yerdir. Bu �artlar kazalara ve m�rettebattan en az bir ki�inin �l�m�ne yol a�m��t�r. Yolcular�n ara� g�vertesinde ge�irecekleri s�reye minimumda tutmak ve orada bullunacak m�rettebat� sadece orada bulunmas� gerekenlerle s�n�rl� tutmak arzulanmaktad�r. Bu tavsiye notunun amac� gemi sahiplerine i�letmecilere ve gemi yolcular�na s�z konusu tehlikeleri hat�rlatmak ve gerekli �nlemler hakk�nda tavsiyelerde bulunmakt�r.

2.Hukuki Gereksinimler

2.1.�� verenler genel anlamda makul ve uygulanabilir �l��lerde elemanlar�n�n ve gemide bulunan di�er ki�ilerin sa�l���n� ve g�venli�ini 1997 tarihli ticaret gemileri ve bal�k�� gemileri sa�l�k ve i� g�venli�i y�netmeli�ine (de�i�tirilmi� haliyle) g�re korumakla g�revlidir.

129

2.2 �zellikle 1998 tarihli ticaret gemileri (gemi �zerinde g�venli hareket) y�netmeli�i. �� verenin ve Kaptan�n, gemi �zerinde bulunan herhangi bir ki�inin gidece�i her yere g�venle eri�mesi i�in gerekli y�ntemleri sa�lamas�n� ve s�rd�rmesini �art ko�ar. Ek olarak i� veren ve Kaptan ara�lar�n ve hareketli kald�rma cihazlar�n�n kullan�lmas�ndan veya hareket etmesinden kaynaklanacak tehlikeleri makul �l��lerde �nlemekle h�k�ml�d�r. Benzer h�k�mler 1988 tarihli sa�l�k ve g�venlik (R�ht�mlar) y�netmenli�inde de�er almaktad�r.

2.3 Ara�lar, karavanlar, tekneler vs. Bu Tavsiye Notu h�k�mleri uyar�nca ta��nd��� zaman, ta��d�klar� mallar (bu tavsiye notunda belirlenen mallarla s�n�rl� olarak) tehlikeli mallar olarak s�n�fland�r�lmaz. Bu �artlar yerine getirilmedi�i zaman, hem gemilere hem ta��d�klar� y�ke 1997 tarihli Ticaret gemileri (Tehlikeli Mallar ve Deniz Kirleticileri) Y�netmenli�i uygulanabilir.

3.Yolcular�n Ara� G�vertelerine Eri�imi

3.1.SOLAS Konvansiyonu B�l�m 11-1. Madde 20-3 h�km�ne g�re �B�t�n ro-ro yolcu gemilerinde, kaptan veya g�revli memur, kaptan�n veya g�revli memurun a��k�a ifade edilen izni olmaks�z�n, gemi hareket halinde iken hi�bir yolcunun kapal� ro-ro g�vertesine ge�mesine izin verilmez�. Acil durumlarda ge�i�ler hari� olmak �zere, izin a�a��daki �artlara s�n�rl� tutulmal�d�r:1. Yolculu�un sonuna do�ru yolculara verilen hareket talimatlar�n� kolayla�t�rmak amac�yla ve ancak kaptan�n g�venli bulmas� �art�yla, yolculara ara� g�vertesine ge�me izni verilir (gemininnn r�ht�ma en fazla 2 gemi uzakl���nda olmas� �art�yla). 2. Yolculara m�nferit olarak, �zel durumlarda,k�sa s�reler i�in ve yanlar�nda m�rettebattan bir ki�i olmak kayd�yla izin verilir.3. Hareketlerini k�s�tlayan ciddi sakatl�klar� olan ki�iler i�in, yolculuktan �nce �zel d�zenlemeler yap�lmak kayd�yla izin verilir: ve 4. Feribotlarla yap�lan k�sa mesafe yolculuklarda, b�t�n ara�lar�n a��k bir g�vertede yava�lam�� oldu�u durumlarda �nceden feribot operat�r� ile Maritime and Coastguard Agency (MCA) aras�nda yap�lan anla�ma uyar�nca.

4.Kazalar�n Tehlikeleri

4.1.Y�k i�lemlerinin h�z�na ek olarak, dar bir alanda manevra yapan b�y�k ara�lar�n personel i�in tehlikeli oldu�u a��kt�r.

4.2.Son zamanlardaki kazalarda, k�y� personelinin kulland��� d�z yatakl� treylerler veya benzeri gere�lerle y�k ta��nmas� s�ras�nda, i�aret�ilerin ve gemi personelinin haz�r bulunmas�na ra�men, gemide bulunan ki�iler gemide �lm�� veya yaralanm��t�r.

4.3.�u anda gemilere y�klenen ara�lar, gemiler tasarlan�rken ve imal edilirken d���n�lenden daha b�y�k, ayr�ca �zellikle arkaya do�ru manervra yaparken ��f�r mahallinden g�r�� alan� �ok k�s�tl�. Bu durum, y�r�me alan�n�n dar olmas�ndan kaynaklanan tehlikeleri art�r�yor.

4.4.Ro-ro gemileriyle ta��nan ara�lardan petrol sa��ld���na ili�kin bir �ok vaka bildirilmi�tir. Bu vakalar ve yanabilir s�v�lar�n ve gazlar�n s�zmas�na ili�kin di�er vakalar ciddi kazalara yol a�abilir.

130

5.G�venlik H�k�mleri

5.1. Her durumda, personelin g�venli�ini koruman�n en etkili yolu, y�k i�lemleri s�ras�nda g�vertelere ge�i�i �nleyerek insanlar� hareket halindeki ara�lardan uzak tutmakt�r.

5.2. Normal i�lemler s�ras�nda bunu uygulamak zordur, ancak yine de g�verteye ge�en insan say�s� ne kadar az olursa, �zellikle y�k i�lemleri s�ras�nda ara� g�vertesinde bulmas� gerekmeyen ki�ilerin ba��na kaza gelmesi ihtimali o kadar az olur. Personele bu g�verteye ge�mek gerekti�inde, sadece g�vertedeki i�aretli ve izin verelen rotalar�n ve ara� rampalar�n�n kullan�lmas� hat�rlat�l�r.

5.3. G�revleri gere�i ara� g�vertelerinde bulunmas� gereken personele tehlikeler, g�venlikleri i�in konmu� olan sistemler hakk�nda bilgi verilmelidir (kolayca g�ze �arpacak giysiler giymek dahil). Ayr�ca y�k i�leriyle g�revli ki�ilerin ara�lar�n s�r�c�leri ile haberle�melerine ve tehlikeli bir durum ihtimali ortaya ��kt���nda h�zla s�r�c�lere haber vermelerine �nem verilmelidir.

5.4.Ara�lar�n kontrol�yle g�revli personelin direkt olarak ara�la her hangi bir engel aras�nda durmas�, yan tarafata durmas� gereklidir. Durulacak yeri, hareket eden ara�la engel aras�ndaki s�k���p kalma riski en aza inecek �ekilde se�mek gereklidir. Ayr�ca s�r�c�n�n g�r�� alan� i�inde kalmaya, farkl� �lkelerden s�r�c�n�n hangi pozisyonda olaca��na dikkat ederek g�venli�i artt�rabilirsiniz.. Ara� g�vertesindeki i�lemlere nezaret eden ki�ilere, gemideki ara�lar�n a��r� h�zl� s�r�lmesi durumunda personelin maruz kalaca�� tehlikenin �nemli �l��de artaca�� hat�rlat�l�r.

5.5.Ara� g�vertesi i�lemlerine al���k olmayan ki�iler g�verteye girmek istediklerinde gemi personelinin �zellikle dikkatli olmas� gerekir. Arabalar�n s�r�c�leri ve otob�s yolcular� etraflar�nda bulunann �eyler ve yap�lan i�lemler hakk�nda bilgi sahibi olmayabilirler, bu durumda daha fazla tehlikeye maruz kal�rlar.

5.6.Y�k i�lemleri s�ras�nda ve gemi denizde iken ara� g�vertesine ge�mek isteyen ki�iler i�in, iyi ayd�nlat�lm��, sabit �izgilerle i�aretlenmi� ve a��k�a g�r�len tabelalar konmu� y�r�me yollar� bulundurmas� gereklidir. Ek olarak, do�rudan ara� g�vertesine a��lan kap�lara ve ��k��lara biti�ik yerlere uygun bariyerler konarak insanlar�n aniden bu g�verteye girmesine ve hareket eden bir arac�n yoluna ��kmas�na engel olmak gereklidir. Ayr�ca g�vertelere ara�lar� kap�lardan ve ��k��lardan g�venli bir mesafede durmaya zorlayacak mekanik engeller tak�lmas� tavsiye edilir.

5.7.Gemi sahiplerine ve i�letmecilere, gemi g�vertesine ge�ilen her yere uygun tehlike uyar�s� i�aretlere koymalar� kuvvetle tavsiye edilir.

131

6.Motorlu ara�lar�n depolar�ndaki benzin ve dizel

6.1.Ara�lar, Ticaret Gemileri mevzuat� veya MCA ile anla�maya var�lan e�de�erli d�zenlemeler kapsam�ndan, deposunda kendi motorunu �al��t�rmak i�in yak�t bulunduran motorlu ara�lar�n ta��nmas�na uygun y�k mekanlar�nda ta��n�yorsa, her ara�ta;1. Tank�n ta�arak kirlilik tehlikesi yaratacak kadar dolu olmamas�.2. Mar� motorunun kapal� olmas� gereklidir.

6.2.Ara�ta yedek yak�t varilleri ta��nmamal�d�r.

6.3.Bazen, ara �zerinde ta��nan seyyar jenerat�r gibi baz� makinelerin nakledilmesi istenmektedir. Bunlar�n yak�t depolar� ve bataryalar� vard�r ve motorlu ara�larla ayn� tehlikeleri arz ederler: motorlu ara�larla ayn� �artlar alt�nda ta��nmalar� gereklidir.

7.S�v� petrol gazlar�yla (LPG) veya s�k��t�r�lm�� veya s�v�la�t�r�lm��do�al gazla (LNG)ile �al��an motorlu ara�lar

7.1.LPG ile �al��an ara�lar�n, 1986 tarihli Karayollar� Ara�lar� (�n�aat ve Kullan�m) Y�netmenli�ine (de�i�tirilmi� �ekliyle) e� de�erli s�tandartlara g�re in�a edilmi� gaz depolar� ve ba�l� sistemleri bulunmas� gereklidir.

7.2.S�v� petrol gaz� (LPG) veya s�v� do�algaz (LNG) ile �al��an motorlu ara�lar, 1. Mar� motorunun kapal� olmas�: ve2. Gaz�n, ara� gemiye y�kl� iken kapal� tutulacak valfleri olan bir silindir veya

silindirler i�inde bulunmas� �art�yla paragraf 6.1�de belirtilen y�k mekanlar�nda ta��nabilir.

7.3.Sadece uygun borulara ve armat�rlere sahip olan silindirlere izin verilir. B�t�n LPG veya LNG silindirlerinin tam g�venli olmas� gereklidir.

8.Gaz�n sadece �al��t�rma veya i� ile ba�lant�l� olarak kullan�ld���, teknelerdeki,karavanlardaki ve di�er ara�lardaki gaz silindirleri:

8.1.B�t�n silindirlerin yolcular taraf�ndan gemi memuruna deklere edilmesi i�in gerekli i�lemler yap�lacak ve a�a��daki �artlar uygulanacakt�r.

1. Ta��nacak silindir say�s� maksimum �� olacakt�r, ancak hermatik olarak yal�t�lm�� ve ikinci bir kap i�ine konmu� geni�letilebilir kartu�lardan on iki taneye kadar ta��nabilir.

2. B�t�n silindirlerin geminin hareketlerine kar�� yeterince g�venli olmas� gereklidir.

3. T�m yolculuk boyunca silindirlerin kapal� tutulmas� gereklidir.4. S�z�nt� yapan ve yeterince g�venli olmayan, ba�lant�s� yeterli olmayan

silindirler gemiye al�nmayacakt�r.

132

9.��letme prosed�rleri

9.1.Yak�t�n etrafa sa��lmas� gibi kaza ihtimallerine kar�� a�a��daki �nlemlere dikkat etmek gereklidir:

1. Deposunun a��r� doldurulmu� olan ara�lar gemiye al�nmayacakt�r.2. Gemi yola ��kt�ktan sonra yolcular�n ara� g�vertesine ge�mesine izin

verilmeyecektir. (bkz. Yukar�daki 3. paragraf, tehlikeli maddeler ta��n�yorsa bkz. International Maritime Dangerous Goods Code � Uluslararas� Denizcilik Tehlikeli Mallar Yasas� madde 17.4�e bak�n�z)

3. Kolayca g�r�lecek �Sigara ��ilmez� tabelalar�, rampalara a��lan kap�lara��lmadan ve yolculara talimat verecek g�revli yerine ge�meden �nce motorlar�n �al��t�r�lmamas� i�in uyar� levhalar� as�lacakt�r.

4. Sabit bir yang�n tespit sistemi ve televizyonlu g�zetim sistemi yoksa, ge�i� s�ras�nda ara� g�vertesinde yang�n n�bet�isi bulundurulacakt�r.

5. Petrol s�z�nt�lar� h�zla temizlenmeli, her ara� g�vertesinde kum kutular�, damlama kaplar� ve paspaslar bulundurulmal�d�r.

6. Y�ksek standartta m�rettebat yang�n tatbikat� yap�lmal�d�r.7. S�r�c�l� / s�r�c�s�z olarak motorlu ara� ta��mak i�in �zel ara�

g�verteleri olacak �ekilde in�a edilmi� �zel gemilerde, nakliye s�ras�nda yan�c� buhar veya zehirli duman olu�abilece�i dikkate al�nmal�d�r. Y�k ta��nan seferlerde, ara� g�vertelerindeki hava dola��m� ve havaland�rma sa�layan sistemlerin yolculuk boyunca �al��t�r�lmas� gereklidir. Ara�lar�n y�klenmesi ve bo�alt�lmas� s�ras�nda, buhar konsantrasyonunun veya zehirli dumanlar�n sa�l��a zaral� olmamas� i�in hava de�i�imlerinin say�s�n�n artt�r�lmas� gerekebilir.

133

EK-2

RO-RO YOLCU GEM�LER� VE Y�KSEK HIZLI TEKNELER Y�NETMEL���

B�R�NC� B�L�M Ama�, Kapsam, Dayanak ve Tan�mlar

Ama�Madde 1� Bu Y�netmeli�in amac�; �lkemiz ad�na denizcilik otoritesi olan

Denizcilik M�ste�arl��� taraf�ndan, a) Liman devleti ve bayrak devleti uygulamalar� �er�evesinde yapaca��

denetimlerle, ro-ro feribot i�letmelerinin ISM Koduna uymalar�n�, i�letenlerce gemi �zerinde ve k�y�da emniyetli y�netim sistemleri kurulmas� ve d�zg�n bi�imde y�netilmesini sa�lamak suretiyle; T�rk limanlar�na veya T�rk limanlar�ndan d�zenli sefer yapan ro-ro feribotlar�n�n ve ro-ro yolcu gemilerinin emniyetli y�netimi ve i�letimi ile kirlilik emniyetini art�rmak.

b) Hasarl� bir �arp��ma durumunda ro-ro yolcu gemilerinin su �st�nde kalabilirli�ini art�racak ve yolcular ile m�rettebat i�in y�ksek bir emniyet d�zeyi sa�layacak olan �zel denge gereklerini, b�lgesel veya uluslararas� �er�evede uygulanabilir bir �ekilde belirlemek.

c) T�rk limanlar�na veya T�rk limanlar�ndan yap�lan d�zenli ro-ro feribotu ve y�ksek h�zl� yolcu teknesi seferlerinin emniyetli bir �ekilde yerine getirilmesini sa�layacak zorunlu denetimler sistemi koymak.

d) Yukar�da belirtilen faaliyetlerle ilgili g�rev, yetki ve sorumluluklar ile esas ve usulleri tespit etmektir.

KapsamMadde 2� Bu Y�netmelik, ticari ama�la �al��t�r�lmayan devlet gemileri

hari� olmak �zere;a) Bayra�� ne olursa olsun T�rk limanlar�na veya T�rk limanlar�ndan yap�lan

d�zenli seferlerde �al��t�r�lan t�m ro-ro gemilerini,b) T�rk limanlar�na u�ramaks�z�n birden fazla �lke limanlar� aras�nda

yap�lan uluslararas� seferlerde �al��t�r�lan T�rk bayrakl� ro-ro gemilerini,c) Bu maddenin (a) bendinde belirtilen limanlar aras�nda �al��t�r�lan T�rk

veya yabanc� bayrakl� ro-ro feribotlar� ile (b) bendinde belirtilen limanlar aras�nda yap�lan d�zenli olmayan seferlerde �al��t�r�lan T�rk bayrakl� ro-ro gemilerini,

d)Yukar�daki bentlerde say�lan ro-ro feribotlar�n� i�leten �irketleri,Kapsar.

DayanakMadde 3� Bu Y�netmelik, 10/8/1993 tarihli ve 491 say�l� Denizcilik

M�ste�arl���n�n Kurulu� ve G�revleri Hakk�nda Kanun H�km�nde Kararnameye, 10/6/1946 tarihli ve 4922 say�l� Denizde Can ve Mal Koruma Hakk�nda Kanuna ve ilgili uluslararas� s�zle�melere dayan�larak haz�rlanm��t�r.

134

Tan�mlar

Madde 4� Bu Y�netmelikte ge�en;�dare: Denizcilik M�ste�arl���n�,Ro-ro yolcu gemisi: De�i�tirilmi� �ekliyle 1974 SOLAS S�zle�mesi, K�s�m II,

Kural 2/3�de tarif edilen anlamda, ro-ro kargo yerlerine veya �zel kategoride yerlere sahip olan ve onikiden fazla yolcu ta��yan gemiyi,

Ro-ro feribotu: Karayolu ve demiryolu ta��tlar�n�n bindirilmesi ve indirilmesi i�in tertibat ile donat�lm�� olan bir ro-ro yolcu gemisini,

Y�ksek h�zl� yolcu teknesi: T�rkiyede y�r�rl�kte olan g�ncel versiyonunda, 1974 S�zle�mesi, K�s�m X, Kural 1�de tarif edildi�i gibi, onikiden fazla yolcu ta��yan y�ksek h�zl� bir tekneyi,

D�zenli sefer: Yay�mlanm�� bir tarifeye g�re veya sistematik dizi olu�turacak �l��de d�zenli veya s�k ge�i�ler ile ayn� iki veya daha fazla nokta aras�nda i�letilen bir dizi ro-ro feribotu, ro-ro yolcu gemisi veya y�ksek h�zl� yolcu teknesi ge�i�leri ile veya arada ba�ka limanlara u�ramaks�z�n ayn� limana ve ayn� limandan yap�lan bir dizi seferleri,

�irket: Bir veya daha fazla ro-ro feribotu, ro-ro yolcu ve y�ksek h�zl� yolcu teknesi i�leten ve emniyetli y�netim konusunda bu Y�netmeli�in ilgili h�k�mleri ve 1974 SOLAS S�zle�mesi, K�s�m IX, Kural 4 uyar�nca kendisine bir uygunluk belgesi d�zenlenmi� olan �irketi,

Yetkilendirilmi� kurulu�: T�rk bayrakl� gemilerde bayrak devleti ad�na hareket edecek kurulu�lar�n se�imi ve yetkilendirilmesine ili�kin mevzuat h�k�mlerine uygun olarak yetkilendirilmi� bir kurulu�u,

ISM Kodu: MSC 104 (73) say�l� ve 5/12/2000 tarihli IMO Karar�yla de�i�ik, A.741 (18) say�l� ve 4/11/1993 tarihli Meclis Karar� yoluyla Uluslararas� Denizcilik �rg�t� (IMO) taraf�ndan kabul edilmi� olan, Gemilerin Emniyetli ��letimi ve Kirlenmenin �nlenmesi i�in Uluslararas� Y�netim Kodunu,

Korunakl� sular: �nemli dalga y�ksekli�inin y�l i�inde 1,5 metreyi ge�me olas�l���n�n %10�dan daha az oldu�u ve ro-ro feribotunun bir s���nma yerinden uzakl���n�n hi�bir zaman alt� deniz milinden fazla olmad��� alanlar�,

Yeni gemi: Bu Y�netmeli�in y�r�rl��e giri� tarihinden oniki ay sonra omurgas� k�za�a konulmu� olan veya belirli bir gemi �eklinin olu�maya ba�lad��� ve hangisi daha k���k ise, en az�ndan 50 ton veya tahmin edilen yap�sal malzeme k�tlesinin %1�inden olu�an gemi montaj�n�n ba�lam�� oldu�u ro-ro yolcu gemisini,

Mevcut gemi: Yeni bir gemi olmayan bir ro-ro yolcu gemisini, Yolcu: kaptan ve m�rettebat veya gemide herhangi bir s�fatla istihdam

edilen veya �al��t�r�lan ba�ka ki�iler d���nda ve bir ya��ndan k���k �ocuklar d���nda herkesi,

Uluslararas� s�zle�meler: Uluslararas� Denizcilik �rg�t� ve Uluslararas� �al��ma �rg�t�n�n T�rkiyede y�r�rl�kte bulunan ilgili s�zle�melerinin g�ncel versiyonlar�n�,

Uluslararas� sefer: Bir T�rk liman�ndan yabanc� bir limana veya tersine yap�lan seferi,

Dahili sefer: Bir T�rk liman�ndan ayn� veya bir ba�ka T�rk liman�na yap�lan seferi,

�zel denge gereklilikleri: EK1�de verilen denge �artlar�n�,�nemli dalga y�ksekli�i: Belirlenmi� bir d�nem boyunca g�zlenen dalga

y�ksekliklerinden en y�ksek olan �� tanesinin ortalama y�ksekli�ini, Bakiye fribord: Hasarl� ro-ro g�vertesinde biriken deniz suyunun ilave

etkisini dikkate almaks�z�n, hasarl� ro-ro g�vertesi ile hasar mahallindeki nihai su

135

�izgisi aras�ndaki asgari mesafeyi,1974 SOLAS S�zle�mesi: T�rkiyede y�r�rl�kte olan g�ncel versiyonunda,

ona ait protokoller ve de�i�iklikler ile birlikte, Denizde Can Emniyeti Uluslararas� S�zle�mesini,

Y�ksek H�zl� Tekne Kodu: T�rkiyede y�r�rl�kte olan g�ncel versiyonunda, MSC 36 (63) say�l� ve 20/5/1994 tarihli IMO Denizcilik Emniyeti Komitesi Karar�nda yer alan Y�ksek H�zl� Teknelerin Emniyeti i�in Uluslararas� Kodunu,

Sertifikalar/belgeler:1) Uluslararas� sefer yapan ro-ro feribotlar� ve y�ksek h�zl� yolcu tekneleri i�in ilgili te�hizat kay�tlar�yla ve (uygun hallerde) muafiyet sertifikalar� ve i�letme izinleriyle birlikte, 1974 SOLAS S�zle�mesi kapsam�nda d�zenlenen emniyet sertifikalar�n�,

2) Yurti�i sefer yapan ro-ro feribotlar� ve y�ksek h�zl� yolcu tekneleri i�in, ilgi te�hizat kay�tlar�yla ve (uygun hallerde) muafiyet sertifikalar� ve i�letme izinleriyle birlikte, ilgili ulusal mevzuat uyar�nca d�zenlenen emniyet sertifikalar�n�,

Muafiyet sertifikas�: 1974 SOLAS S�zle�mesinin B�l�m I, Kural 12 kapsam�nda d�zenlenen herhangi bir sertifikay�,

Bayrak devleti idaresi: Ro-ro yolcu gemisi, ro-ro feribotu veya y�ksek h�zl� yolcu teknelerinin, sicilinde bulundu�u bayrak devletinin yetkili makamlar�n�,

Ev sahibi devlet: Limanlar�na veya limanlar�ndan bir ro-ro feribotu veya bir y�ksek h�zl� yolcu teknesinin uluslararas� seferler kapsam�nda d�zenli sefer yapt��� herhangi bir devleti,

�zel denetim: Bu Y�netmeli�in 17 nci ve 19 uncu maddelerine uygun olarak, �dare taraf�ndan yap�lan bir denetimi,

Denetim g�revlisi: Sertifikalarla ilgili denetimler ve muayeneler yapmak �zere �dare taraf�ndan usul�nce yetkilendirilmi� olan ve bu Y�netmeli�in 27 nci maddesindeki ehliyet ve ba��ms�zl�k �artlar�n� kar��layan bir personeli,

Eksiklik: Bu Y�netmeli�in gereklerine uygun olmad��� tespit edilen bir durumu,�fade eder

�K�NC� B�L�M

Ro-ro Gemilerinin Emniyetli Y�netimi

ISM Kodunun �irketlerce uygulanmas�Madde 5� Bayra�� ne olursa olsun, bir T�rk liman�na veya bir T�rk

liman�ndan d�zenli sefer ile en az bir ro-ro feribotu i�leten b�t�n �irketler, ISM Kodunun 1.2�den 13.1�e kadar olan paragraflar�n�n ve 13.6 numaral� paragraf�n�n b�t�n h�k�mlerine uymak zorundad�rlar.

ISM Kodunun idare taraf�ndan uygulanmas�

Madde 6� �dare, �irketler ve ro-ro feribotlar�yla ilgili olarak ISM Kodunu uygularken, Kodun 13.2, 13.3, 13.4, 13.5, 13.7, 13.8, 13.9, 13.10, 13.11, 14 ve 16 numaral� paragraflar�n�n h�k�mlerine uygun hareket etmelidir.

ISM Kodunun 13.2 numaral� paragraf�yla ilgili olarak �dare, sadece �irket merkezi T�rkiyede bulunan �irketlere uygunluk belgesi d�zenleyebilir. �dare, yabanc� bayrakl� gemiler i�in bu belgenin d�zenlenmesinden �nce bayrak

136

devletinin idaresine dan��mal�d�r.Uygunluk belgesi ve emniyetli y�netim sertifikas� be� y�l s�re ile ge�erlidirler.

Belgelerin ge�erlik s�resi i�inde, d�zenleme tarihinden ve en son denetimden sonra yap�lm�� de�i�ikliklerin ISM Kodu h�k�mlerine uygunlu�unu ve emniyetli y�netim sisteminin d�zg�n i�ledi�inin tespit edilmesi amac�yla �dare taraf�ndan; uygunluk belgesinin ge�erli�ine y�nelik olarak y�lda bir defa, emniyetli y�netim sertifikas�n�n ge�erli�ine y�nelik olarak da otuz ayda bir veya daha erken s�relerde denetim yap�lmal�d�r.

�dare, liman devleti kontrol� ile T�rk limanlar�na veya T�rk limanlar�ndan d�zenli ro-ro seferi yapan �irketlerin bu maddenin h�k�mlerine uygun olduklar�n� tespit etmi� olmas� �art�yla, ba�ka bir bayrak devletinin idaresi veya yetkilendirilmi� ba�ka bir kurulu� taraf�ndan d�zenlenen bir uygunluk belgesini veya bir emniyetli y�netim sertifikas�n� kabul edebilir.

Bayrak ve liman devleti denetimleriMadde 7� �dare, bayrak ve liman devleti uygulamalar�yla, T�rk

limanlar�na veya T�rk limanlar�ndan d�zenli ro-ro seferleri yapan b�t�n �irketlerinbu b�l�m�n h�k�mlerine uymalar�n� sa�lar.

1974 SOLAS S�zle�mesinin B�l�m IX kapsam�nda ISM Kodunun genel uygulamas�na ili�kin h�k�mler sakl�d�r.

Hizmetlerin Durdurulmas�Madde 8� �dare, uygunluk belgesine sahip bir �irketin can veya mal

g�venli�ine veya �evreye ciddi bir tehlike riski mevcut olmas� nedeniyle T�rk limanlar�na veya T�rk limanlar�ndan d�zenli olarak ro-ro feribotu i�letemeyece�ini tespit ederse, seferler tehlike giderilene kadar durdurulabilir. Bu durumda �dare, karar�n� ve gerek�elerini, varsa derhal ilgili di�er devletlere bildirmelidir.

���NC� B�L�MRo-Ro Yolcu Gemileri ��in �zel Denge �artlar�

�nemli dalga y�kseklikleriMadde 9� �zel denge �artlar� uygulan�rken, ara�/ta��t g�vertesi su

y�ksekli�ini tespit etmek i�in �nemli dalga y�kseklik de�erleri kullan�l�r. Bu de�erler, y�ll�k esasta %10�dan daha b�y�k bir olas�l�kla a��lmayan rakamlar olmal�d�r.

Deniz alanlar�Madde 10� �dare, bu Y�netmeli�in y�r�rl��e girdi�i tarihinden itibaren en

ge� bir y�l i�inde, bayraklar� ne olursa olsun T�rk limanlar�na veya T�rk limanlar�ndan d�zenli sefer yapan ro-ro yolcu gemilerinin ge�tikleri deniz alanlar�n�n bir listesini ve bu alanlardaki �nemli dalga y�ksekliklerinin de�erlerini belirler.

Deniz alanlar� ve buralardaki �nemli dalga y�ksekli�i de�erleri; m�mk�nse, �dare ile uluslararas� sefer rotas�n�n di�er ucundaki ev sahibi devletin idaresi aras�nda mutabakat yoluyla tan�mlanmal�d�r. Gemi, rotas� birden fazla deniz alan�ndan ge�ti�i takdirde bu alanlar i�in belirlenen en y�ksek �nemli dalga y�ksekli�i de�erine ait �zel denge �artlar�n� sa�lam�� olmal�d�r.

Birinci f�krada belirtilen liste ve listedeki de�i�iklikler, �darenin denizcilik.gov.tr sitesinden ilan edilir ve talep �zerine ilgili b�lgesel veya

137

uluslararas� kurulu�lara da bildirilir.

�zel denge �artlar�Madde 11� Hasarl� durumda denge ve su ge�irmez b�lmeler ile ilgili

olarak 1974 SOLAS S�zle�mesinin B�l�m II-I, Kural 8 h�k�mleri sakl� kalmak kayd�yla, bayraklar� ne olursa olsun uluslararas� sefer yapan, d�zenli sefer ile bir T�rk liman�na veya bir T�rk liman�ndan i�leyen b�t�n ro-ro yolcu gemileri, EK-1�de belirtilen �zel denge �artlar�na uygun durumda olmal�d�rlar.

�dare, EK-1�de belirtilen �artlar� uygularken, s�z konusu geminin tasar�m�yla uyumlu ve m�mk�n oldu�u �l��de EK-2�de verilen k�lavuz esaslar�n� dikkate al�r.

�zel denge �artlar�n�n uygulanmas�Madde 12� Yeni ro-ro yolcu gemileri, EK-1�de belirtilen denge �artlar�na

uygun olmal�d�rlar.Bu Y�netmeli�in 11 inci maddesinin ikinci f�kras� kapsam�na girenler hari� olmak kayd�yla mevcut ro-ro yolcu gemileri, bu Y�netmeli�in y�r�rl��e girdi�i tarihten itibaren en ge� yedi y�l i�inde, EK-1�de �ng�r�len �zel denge �artlar�na uygun hale getirilmelidirler.

Bu Y�netmeli�in y�r�rl��e giri� tarihinde 1974 SOLAS S�zle�mesinin B�l�m II-I, Kural 8 h�k�mlerine uygun bulunan mevcut ro-ro yolcu gemileri, bu Y�netmeli�in y�r�rl��e giri� tarihinden itibaren en ge� oniki y�l i�inde, EK-1�de belirtilen �zel denge �artlar�na uygun hale getirilmelidirler.

Sertifikalar/belgeler

Madde 13� B�t�n yeni ve mevcut ro-ro yolcu gemileri Bu Y�netmeli�in 11 inci maddesi ve EK-1�de belirtilen �zel denge �artlar�na uygun olduklar�n� g�steren bir sertifikay� ta��mak zorundad�rlar.

T�rk bayrakl� ro-ro gemilerine �dare taraf�ndan d�zenlenecek olan bu sertifika, geminin hangi �nemli dalga y�ksekli�ine kadar �zel denge �artlar�n� kar��layabilece�ini belirtmelidir. Bu sertifika, ro-ro yolcu gemisi ayn� veya daha d���k bir �nemli dalga y�ksekli�i de�erine sahip bir deniz alan�nda sefer yapt��� s�rece ge�erlidir. Sertifika ilgili ba�ka sertifikalar ile birle�tirilebilir.

Bayrak devleti idaresi taraf�ndan, bu Y�netmelik h�k�mlerine benzer h�k�mler uyar�nca ro-ro yolcu gemilerine d�zenlenmi� olan ve �zel denge �artlar�na uygunlu�unu g�steren sertifikalar, �dare taraf�ndan tan�n�r.

Mevsimlik ve k�sa s�reli d�zenli seferlerMadde 14� Y�l boyunca d�zenli sefer yapan bir �irket, ayn� hat i�in daha

k�sa s�reyle ilave ro-ro yolcu gemilerini i�letmeye koymak isterse, bu gemilerin i�letmeye konulmas�ndan en az bir ay �nce �dareye bildirimde bulunmal�d�r. Ancak, �ng�r�lmeyen durumlar nedeniyle seferlerin devaml�l���n� sa�lamak i�in bir yedek ro-ro yolcu gemisinin h�zla i�letmeye sokulmas� gerekiyor ise, bu Y�netmeli�in 29 uncu maddesi h�k�mleri uygulan�r.

Y�lda alt� ay� ge�meyen daha k�sa bir s�reyle mevsimlik olarak d�zenli sefer yapmak isteyen �irketler, seferin ba�lat�lmas�ndan en az �� ay �nce �dareye bildirimde bulunmal�d�rlar.

K�sa s�reli veya mevsimlik seferler, ayn� deniz alan�yla ilgili olarak b�t�n y�l boyunca yap�lacak seferler i�in belirlenmi� olandan daha d���k bir �nemli dalga y�ksekli�i �artlar� alt�nda ger�ekle�ir ise; daha k�sa s�re i�in ge�erli olan �nemli

138

dalga y�ksekli�i de�eri, �dare taraf�ndan EK-1�de yer alan �zel denge �artlar�n� uygularken g�verte �zerindeki su y�ksekli�inin tespit edilmesi i�in de kullan�labilir. Daha k�sa s�re i�in ge�erli olan �nemli dalga y�ksekli�i de�eri, m�mk�nse �dare ve uluslararas� sefer rotas�n�n di�er ucundaki ev sahibi devletin veya devletlerin idaresi aras�nda mutabakat yoluyla belirlenir.

Birinci ve ikinci f�kralar �er�evesinde yap�lan bildirimlerin �dare taraf�ndan onaylanmas� durumunda, bu seferleri ger�ekle�tirecek ro-ro yolcu gemisi, bu Y�netmeli�in 14 �nc� maddesinin birinci f�kras� h�km�ne g�re, bu B�l�m�n h�k�mlerine uygunlu�unu g�steren bir sertifikay� ta��mak zorundad�r.