รายงานสร�ปและการแสดงความค�ดเห็�นทางจร�ยธรรมจากห็น�งส�อ

เร��องมน�ษย�ต้�องเปล �ยนแปลงต้�วเอง ด!วน… ! 2

เสนอ

อาจารย�ศิ�ร�น�นต้� ส�วรรณโมล จ�ดท%าโดย

นายศรั�ณย�ภั�ทรั พิ ศดารั รัหั�สน�กศ�กษา 54218647

นางสาวกรัรัณฑรั กา ทองสมั�ครั รัหั�สน�กศ�กษา 54218660

นายพิณ ช อ�าพิ�นธ์� รัหั�สน�กศ�กษา 54218636

นายพิ�นธ์ว ศ ผ่�องอ�าไพิ รัหั�สน�กศ�กษา 54218680

นายสถาพิรั อรัรัถกรัปั"ญญา รัหั�สน�กศ�กษา 54212478

นายน�ทธ์พิงศ� เรั%องวรัเวทย� รัหั�สน�กศ�กษา 54212466

นายปัรัเมัศรั� ทองบ่�อ รัหั�สน�กศ�กษา 54218632

นายช�ยภั'มั แต่�งทว*ลาภั รัหั�สน�กศ�กษา 53210403

Robot group

รายงานน &เป'นส!วนห็น(�งของว�ชา GEN 311 จร�ยศิาสต้ร�ในส�งคมว�ทยาศิาสต้ร�

ภาคเร ยนท � 2 ป.การศิ(กษา 2557

มห็าว�ยาล�ยเทคโนโลย พระจอมเกล�าธนบุ�ร

ค%าน%า

โลกก�าล�งอย'�ในว กฤต่ เรัาท/กคนต่�างถ'กรั/มัเรั0าด0วยปั"ญหัาไมั�มัากก1น0อยขึ้�3นอย'�ก�บ่ความัสามัารัถท*4จะเผ่ช ญก�บ่ปั"ญหัาท*4เก ดขึ้�3นเพิ%4อท0าทายเรัา ส�วนใหัญ�แล0วเมั%4อเก ดปั"ญหัา เรัามั�กจะโทษส�งคมัว�าก�าหันดหัรั%อบ่*บ่ค�3นเรัา หัรั%อโทษผ่'0อ%4นแต่�ไมั�เคยเลยท*4จะต่รัะหัน�กว�า โลกหัรั%อส�งคมั ค%อส 4งท*4เรัาแต่�ละคนรั�วมัก�นสรั0างขึ้�3นจากความัส�มัพิ�นธ์�รัะหัว�างก�นขึ้องเรัา เรัาเปั7นอย�างไรั เรัาก1สรั0างโลกเช�นน�3น เรัาเหั1นแก�ต่�ว เหั1นแก�ได0 แมั0มั ใช�เพิ*ยงเช งว�ต่ถ/ เมั%4อเรัาส�มัพิ�นธ์�ก�น เรัาก1สรั0างโลกท*4เต่1มัไปัด0วยความัเหั1นแก�ต่�วอย�างท*4เปั7นอย'� แล0วเรัาจะไปัโทษใครัท*4ไหัน ในเมั%4อโลกค%อเรัา และเรัาก1หัาได0แต่กต่�างจากโลกไมั� หัากจะเปัล*4ยนโลก ก1ต่0องเปัล*4ยนท*4ต่�วเรัาเอง

หัากเรัาส�งเกต่ต่นเองและคนอ%4นๆอย'�บ่0าง เรัาจะรั' 0ส�กได0ว�าความัอยากจะมั* อยากจะเปั7น หัรั%ออ*กน�ยหัน�4งก1ค%อ ความักล�วจะไมั�มั* กล�วจะไมั�เปั7น เปั7นแรังขึ้�บ่เบ่%3องล�กท*4ผ่ล�กไสใหั0เรัากรัะท�าการัต่�างๆ ในช*ว ต่ท/กด0าน เพิ%4อ ต่�วเรัา และอะไรัก1ต่ามัท*4เปั7น ขึ้องเรัา ไมั�ว�าจะเปั7น บ่/คคลขึ้องเรัา“ ” “ ” “ ”

แนวความัค ดขึ้องเรัา ปัรัะเทศชาต่ ขึ้องเรัา ศาสนาขึ้องเรัา ขึ้องเรัา“ ” “ ”“ ” ฯลฯ ความัเปั7นเรัาท*4แบ่�งแยกจากเขึ้า ขึ้องเรัา ท*4แบ่�งแยกจาก ขึ้องเขึ้า “ ” “ ”

แบ่�งแยกมัน/ษย�ออกจากก�น โลกโดยต่�วขึ้องมั�นเองน�3นไรั0พิรัมัแดน ส�จจะโดยต่�วมั�นเองไรั0ช%4อเรั*ยก ไมั�มั*ปั:ายย*4หั0อ แต่�เหัต่/ใดมัน/ษย�จ�งสรั0างย*4หั0อขึ้�3นมัาแบ่�งแยกมัน/ษย� แล0วขึ้�ดแย0งท�าสงครัามั ฆ่�าฟั"นมัน/ษย�ด0วยก�นเองในนามัขึ้องชาต่ และศาสนา กฤษณมั'รัต่ กล�าวว�า ท*4ใดมั*การัแบ่�งแยก ท*4น� 3นย�อมั“

ต่0องมั*ความัขึ้�ดแย0ง และสงครัามัย�อมัซ่�อนอย'�ในน�3น”

“อ สรัภัาพิอย'�ท*4จ/ดเรั 4มัต่0น ไมั�ใช�อย'�ท*4ปัลายทาง แมั0จะเปั7นเรั%4อง”

ยากท*4มัน/ษย�จะหัย�4งเหั1นความัโหัดรั0ายขึ้องการัแบ่�งแยก แต่�ก1คงไมั�เก นความัสามัารัถขึ้องสมัองเย*4ยงมัน/ษย�กรัะมั�ง ท*4จะช�วยก�นเปัล*4ยนแปัลงต่นเองด�วน

คณะผ่'0จ�ดท�า

สารบุ�ญ

เร��อง ห็น�า

บ่ทท*4 1 ความัท/กขึ้� 1

บ่ทท*4 2 ใจและจ ต่ 2

บ่ทท*4 3 ความังามัและศ ลปั>น 2

บ่ทท*4 4 การัพิ�4งพิ ง 3

บ่ทท*4 5 ความัเช%4อ 4

บ่ทท*4 6 ความัฝั"น 4

บ่ทท*4 7 จารั*ต่ปัรัะเพิณ* 5

บ่ทท*4 8 อ ทธ์ พิลก�าหันด 5

บ่ทท*4 9 ความัส/ขึ้ 6

บ่ทท*4 10 การัเรั*ยนรั' 0 7

บ่ทท*4 11 การัแสดงออก 7

บ่ทท*4 12 ความัรั' 0ส�กแรังกล0า 8

บ่ทท*4 13 รัะเบ่*ยบ่ 9

บ่ทท*4 14 ปั"จเจกชนและช/มัชน 9

บ่ทท*4 15 พิล�งแหั�งสมัาธ์ 10

บ่ทท*4 16 การัจบ่ส 3นแหั�งความัค ด 11

บ่ทท*4 17 ช*ว ต่ใหัมั� 12

ความัส�มัพิ�นธ์�รัะหัว�างหัน�งส%อเล�มัน*3ก�บ่แนวค ดทางจรั ยศาสต่รั� 13

สรั/ปับ่ทบ่าทและว ธ์*การัท�างาน 18

ความัค ดเหั1นทางจรั ยธ์รัรัมั 19

บุทท � 1 ความท�กข�

กฤษณมั'รัต่ ได0กล�าวถ�งความัท/กขึ้� ไว0ว�า ค%อความัย�ดต่ ด มั*ท�3งความัท/กขึ้�ท*4เก ดจากปั"จเจกบ่/คคลและความัท/กขึ้�ขึ้องโลก มั*ความัท/กขึ้�ท*4เก ดจากความัไมั�รั' 0และความัท/กขึ้�อ�นเก ดจากกาลเวลา ค ดว�ากาลเวลาสามัารัถเย*ยวยารั�กษาและเปัล*4ยนแปัลงได0 ความัท/กขึ้�ย�งเก ดจากการัต่�อส'0ก�นรัะหัว�างความัถ'กผ่ ด ด*ช�4ว เน%4องจากมัน/ษย�สามัารัถรั' 0จ�กต่นเองได0 ความัท/กขึ้�จะจบ่ส 3นได0 เมั%4อเรัาได0รั' 0จ�กต่นเองอย�างถ�องแท0 ซ่�4งจะสามัารัถรั' 0จ�กต่นเองได0ในส�มัพิ�นธ์ภัาพิแต่�ละขึ้ณะท*4ปัรัาศจากการัจดจ�าส�4งสมัเท�าน�3น เรัาต่0องมั*สต่

ต่รัะหัน�กรั' 0จรั งๆ มั*ความัเขึ้0าใจ มั*อ สรัภัาพิจากอด*ต่ และไมั�มั*ผ่'0ใดจะหัย บ่ย%4นใหั0 เรัาจะต่0องเขึ้0าใจด0วยคนเอง ถ%อจะเปั7นการัจบ่ส 3นขึ้องความัท/กขึ้�

บุทท � 2 ใจและจ�ต้

ในบ่ทน*3ผ่'0ถามัได0กล�าวถ�งใจและจ ต่ ว�าเหัต่/ใด มัน/ษย�จ�งแบ่�งแยกช*ว ต่ออกเปั7นส�วนต่�างๆ เปั7นส�วนขึ้องเหัต่/ผ่ลและความัรั' 0ส�ก กฤษณมั'รัต่ จ�งได0ต่อบ่ว�าเรัาได0แบ่�งแยกส 4งแวดล0อมั ท*4เรัาแบ่�งออกเปั7นชนช�3น เช%3อชาต่ เผ่�าพิ�นธ์/� แบ่�งเปั7นกล/�มัทางเศรัษฐศาสต่รั� กล/�มัขึ้องชนชาต่ และกล/�มัต่ามัสภัาพิภั'มั ปัรัะเทศ น*4ค%อส 4งท*4ก�าล�งด�าเน นอย'�บ่นโลกท*4เรั*ยกว�าช*ว ต่ รัวมัท�3งย�งมั*ศาสนาเปั7นต่�วแบ่�งแยกอ*ก ท�3งๆท*4ศาสนาควรัจะเปั7นต่�วรัวมัขึ้องท/กคน ด�งน�3น ส 4งท*4เรัาควรัค ด ไมั�ใช�การัก�าจ�ดชนช�3น หัรั%อสรั0างส�งคมัย'โทเปัAย หัรั%อแมั0กรัะท�4งการัหัาผ่'0น�าทางการัเมั%องท*4ด* แต่�ควรัค ดว�าเพิรัาะเหัต่/ใดมัน/ษย�จ�งแบ่�งแยก จ ต่ค%อความัค ด และก จกรัรัมัท�3งหัมัดขึ้องความัค ดค%อความัแบ่�งแยก ความัค ดค%อการัต่อบ่สนองขึ้องความัทรังจ�าซ่�4งก1ค%อสมัอง ด�งน�3น จ ต่และใจ ไมั�ได0ถ'กแบ่�งแยกก�น

บุทท � 3 ความงามและศิ�ลป2น

ในบ่ทน*3ผ่'0ถามัได0สงส�ยว�าจ ต่กรัค%ออะไรัก�นแน� กฤษณมั'รัต่ ก1ได0บ่อกว�า ศ ลปั>นค%อผ่'0ท*4มั*ท�กษะในการักรัะท�า ซ่�4งการักรัะท�าเปั7นส 4งท*4เก*4ยวเน%4องก�บ่ช*ว ต่ ด�งน�3นหัากด�ารังช*ว ต่อย�างมั*ท�กษะ บ่/คคลน�3นก1เปั7นศ ลปั>นโดยแท0 ซ่�4งความัส�าค�ญไมั�ได0อย'�ท*4งานท*4เขึ้าสรั0างหัรั%อท*4เขึ้าได0ท�า แต่�อย'�ท*4การัต่%4นรั' 0ในการัท�างาน การัต่%4นรั' 0จะมั*เฉพิาะเมั%4อมั*เหัต่/การัณ�ต่�างๆเก ดขึ้�3น เมั%4อมั*ส 4งมัาท0าทาย หัากปัล�อยใหั0การัต่%4นต่�วมั*การัพิ�4งพิ งใดๆก1ต่ามั จะถ%อว�าการัจบ่ส 3นขึ้องท�กษะและความัมั*ศ ลปัะ

บุทท � 4 การพ(�งพ�ง(Dependence)

การัพิ�4งพิ ง โดยท�4วไปั หัมัายถ�งการัย�ดต่ ด ขึ้องจ ต่ใจด0านใน ย 4งย�ดต่ ดมัาก ก1ต่0องพิ�4งพิ งมัาก การัย�ดต่ ดค%อความัเปั7นเจ0าขึ้0าวเจ0าขึ้อง การัครัอบ่ครัองค%อการัต่�อต่0าน ด�งน�3น การัย�ดต่ ด ก1ค%อการัต่�อต่0านซ่�4งเหัต่/ผ่ลท*4ท�าใหั0 มัน/ษย�ย�ดมั�4นถ%อมั�4น มั ใช�ส 4งท*4งดงามั แต่�เปั7นการัย�ดต่ ดมัายาภัาพิ ท/กรั'ปัแบ่บ่ รัวมัถ�งความัฝั"นเฟัC4 องอ�นโง�เขึ้ลา นาน�ปัการั

อ สภัาพิไมั�ใช�สภัาวะแหั�งการัไมั�พิ�4งพิ ง แต่�เปั7นสภัาวะท*4มั*การักรัะท�าโดยปัรัาศจากการัพิ�4งพิ ง หัากถามัว�า ท�าไมัเรัาถ�งพิ�4งพิ งหัรั%อต่ ดบ่�วงแหั�งความัย�ดมั�4นถ%อมั�4น ซ่�4งเต่1มัไปัด0วยความัท/กขึ้�รั0อน เมั%4อย�ดต่ ดเรัาก1พิยายามั สรั0างสภัาวะไมั�พิ�4งพิ งขึ้�3น ซ่�4งเปั7นการัต่�อต่0านรั'ปัแบ่บ่หัน�4งเช�นก�น

เมั%4อย�ดต่ ด จะมั*ความัเจ1บ่ปัวด หัากต่0องการัก�าจ�ดวามัเจ1บ่ปัวด ก1ต่0องสรั0างความัไมั�ย�ดถ%อ ซ่�4งก1เปั7นรั'ปัแบ่บ่หัน�4งขึ้องการัต่�อต่0านในส 4งท*4ต่รังขึ้0ามั จะไมั�มั*อ สรัภัาพิ สองส 4งท*4ต่รังขึ้0ามัก�น มั*ค/ณล�กษณะเหัมั%อนก�นอ*กท�3งเสรั มัก�น และก�น ซ่�4งท*4คนสนใจ ค%อ ความัส/ขึ้ส�ารัาญ จากการัย�ดต่ ดท*4ปัรัาศจากท/กขึ้� น�3น

ไมั�มั*จรั ง จ�งต่0องเขึ้0าใจว�า อ สภัาพิไมั�ได0 อย'�ท*4การั ไมั�ย�ดต่ ด มั*อ สภัาพิจากกรัะบ่วนการัเขึ้0าใจ ความัย�ดมั�4น ไมั�ใช�การัหัล*กหัน* จากความัย�ดต่ ด

บุทท � 5 ความเช��อ(Belief)

ในเรั%4องขึ้องความัเช%4อเก*4ยวขึ้0องก�บ่หัลายส 4งหัลายอย�าง มั*ท�3งพิ ส'จน�ได0 และพิ ส'จน�ไมั�ได0 ถ�งแมั0ว�าในความัเปั7นจรั ง เรัาไมั�เคยพิบ่เหั1นส 4งน�3น เช�น ความัเช%4อว�า มั*นครัน วยอรั�คหัรั%อ หัอไอเฟัล หัรั%อการัท*4เรัาค ดว�าภัรัรัยาขึ้องเรัาเองซ่%4อส�ต่ย� แมั0ว�าเรัาจะทรัาบ่ความัจรั งหัรั%อไมั� เพิรัาะ เรัาไมั�เคยเหั1นว�าเธ์อไปัไหันก�บ่ใครั ซ่�4งบ่างครั�3ง ความัเช%4อก1อาจจะด'ไมั�มั*เหัต่/ผ่ล แต่�ความัเช%4อ ก1ค%อการัก�าหันดปัรัะสบ่การัณ�ขึ้องต่�วเรัา หัากว�าความัเช%4อน�3น น�าจะเปั7นต่�วท*4สรั0างปัรัะสบ่การัณ�น�3น ขึ้�3นมัามัากกว�า เช�น ความัเช%4อในพิรัะเจ0า จะท�าใหั0เรัาเก ดปัรัะสบ่การัณ�อะไรับ่างอย�าง ท*4เรั*ยกขึ้าน ว�า พิรัะเจ0าค/ณมั�กจะมั*ปัรัะสบ่การัณ�ในส 4งใดๆ ท*4ท�าใหั0เรัาเก ดความัเช%4อถ%อเสมัอ ด�งน�3น เรัาต่0องถามัต่�วเรัาเอง ว�า ท�าไมัเรัาถ�งเช%4อ อะไรัต่�อมั อะไรัแล0วมั'ลเหัต่/ ขึ้องความัเช%4อ มั�นค%อ ความักล�ว มั�นค%อความัไมั�แน�นอนขึ้องช*ว ต่ กล�วในส 4งท*4ไมั�รั' 0 กล�วขึ้าดความัมั�4นคงในโลก หัรั%อเปั7นการัท*4ต่0องเผ่ช ญก�บ่ความัย 4งใหัญ�ขึ้องช*ว ต่ท�3งๆท*4 ไมั�เขึ้0าใจมั�น จ�งท�าใหั0เรัาปั>ดก�3นต่�วเอง ด�งน�3นจ�งสรั/ปัได0ว�า ความัเช%4อเก ดจากความักล�ว และเปั7นส 4งท�าลายเรัาได0ท*เด*ยว คนเรัาต่0องเปั7นอ สรัะจากความักล�วและความัเช%4อ ความัเช%4อแบ่�งแยกหัมั'�ชน ท�าใหั0คนแขึ้1งกรัะด0าง เกล*ยดช�งก�นละก�น และเปั7นชนวนก�อสงครัามั ด�งน�3น การัเปั7นอ สรัะจากความัเช%4อ เปั7นส 4งจ�าเปั7นท*4จะต่0องเผ่ช ญก�บ่ความักล�ว เมั%4อ ปัรัาศจากความักล�ว จ ต่จะอย'�ในมั ต่ ท*4ต่�างออกไปั ส 4งท*4เปั7นอย'�ปั"จจ/บ่�น ก1ค%อ ความัจรั ง ไมั�ใช�ถ0อยค�า ค/ณไมั�สามัารัถใช0ถ0อยค�าบ่�งบ่อก ส�จธ์รัรัมัได0 ความัรั�กมั ใช�ถ0อยค�าหัรั%อความัเช%4อ หัากปัรัาศจากความัรั�กและความังามัแล0ว ส 4งท*4เรั*ยก ขึ้าน ว�า พิรัะเจ0า ก1จะไรั0ความัหัมัายโดยส 3นเช ง

บุทท � 6 ความฝั4น

เขึ้าได0กล�าวไว0ว�า ความัฝั"นน�3นเปั7นส 4งจ�าเปั7นมัาก ความัฝั"นน�3นท�าใหั0สมัองปัลอดโปัรั�ง ซ่�4งความัฝั"นน�3นมั*ความัหัมัายไมั�ช�ดเจน หัรั%อเค0าเรั*ยกมั�นว�า ความัฝั"นเปั7นส�ญล�กษณ�ซ่�4งก1จะเก ดค�าถามัขึ้�3นต่ามัมัาว�า เรัาจะเขึ้0าใจความัฝั"นน�3นได0อย�างไรั ค�าต่อบ่ก1ค%อ เรัาต่0องด'ความัฝั"นในมั/มัท*4ต่�างจากเด มั ซ่�4งเมั%4อเรัาพิ จารัณาด'แล0วจะพิบ่ว�าการัท*4เรัาย 4งพิยายามัเขึ้0าใจความัฝั"น เรัาก1จะย 4งไมั�เก ดค�าถามัเรั%4องความัเขึ้0าใจเพิรัาะคนท*4พิ จารัณาน�3นก1ค%อต่�วเรัาเอง ซ่�4งก1มั*อ*กค�าถามัหัน�4งค%อว�าเรัาพิยายามัศ�กษาท�าความัเขึ้0าใจส�วนปัรัะกอบ่ขึ้องดวงจ�นทรั�โดยการัน�าช 3นส�วนต่�างๆขึ้องดวงจ�นทรั�มัาปัรัะกอบ่เขึ้0าด0วยก�น ซ่�4งในท�านองเด*ยวก�นการัท*4เรัาพิยายามัท*4จะเขึ้0าใจความัค ดขึ้องมัน/ษย�โดยการันวบ่รัวมัเอาความัฝั"นมัาศ�กษาความัหัมัายขึ้องมั�นน�3นถ'กต่0องหัรั%อไมั� ค�าต่อบ่ก1ค%อการัแสดงออกขึ้องจ ต่น�3นเก ดจากการัแต่กแยกเปั7นส�วนเล1กๆส�วนน0อย แต่�ละส�วนย�อยๆน�3นจะแสดงออกถ�งว ถ*ทางเฉพิาะขึ้องมั�นเอง จ�งไมั�ลงรัอยก�บ่ส�วนย�อยอ%4นๆ โดยความัฝั"นน�3นอาจจะขึ้�ดแย0งก�บ่ความัฝั"นอ%4นๆก1เปั7นได0 ด�งน�3นแต่�ละส�วนขึ้องจ ต่จะมั*ผ่'0เฝั:าด'แลและมั*ก จกรัรัมัขึ้องมั�นเอง ซ่�4งความัขึ้�ดแย0งและการัแต่กแยกเหัล�าน*3ก�อก�าเน ดเปั7นความัฝั"น

บุทท � 7 จาร ต้ประเพณ

ค�าถามัท*4เขึ้าต่�3งมัาก1ค%อ เรัาจะสามัารัถเปั7นอ สรัะจากจารั*ต่ปัรัะเพิณ*ได0อย�างไรั ซ่�4งค�าต่อบ่ก1ค%อก�อนอ%4นเรัาต่0องมัาด'ท*4ความัหัมัายขึ้องจารั*ต่ปัรัะเพิณ*ก�อน ซ่�4งความัหัมัายขึ้องจารั*ต่ปัรัะเพิณ*ก1ค%อ การัพิกพิาเอาอด*ต่มัาส'�ปั"จจ/บ่�นไมั�ใช�เพิ*ยงแค�การัส%บ่ทอดทางพิ�นธ์/กรัรัมั แต่�เปั7นการัรั�บ่ความัค ดท*4ส� 4งสมัมัาขึ้องกล/�มัชนท*4มั*ว�ฒนธ์รัรัมัและจารั*ต่ปัรัะเพิณ* ซ่�4งก�อนท*4จะถามัว�าเรัาจะเปั7นอ สรัะจากส 4งน*3ได0หัรั%อไมั�ต่0องถามัก�อนว�าท�าไมัคนเรัาถ�งต่0องการัอ สรัะ ท�าไมัเรัาถ�งต่0องการัท*4จะวางภัารัะลง ถ0าหัากค�าต่อบ่ค%อต่0องการัท*4จะปัรัาศจากจารั*ต่เพิ%4อ

ใหั0ได0เปั7นคนใหัมั�น�4น เปั7นความัค ดท*4ผ่ ด เพิรัาะค/ณไมั�สามัารัถเปั7นคนใหัมั�ได0 แต่�ค/ณต่0องเขึ้0าใจถ�งอด*ต่เท�าน�3น และต่0องค0นหัาด0วยว�าค/ณเปั7นใครั ซ่�4งก1มั*อ*กค�าถามัหัน�4งท*4ว�า ผ่มัจะสามัารัถเฝั:าด'อด*ต่ได0อย�างไรัหัากผ่มัค%ออด*ต่ ค�าต่อบ่ก1ค%อค/ณสามัารัถมัองด'ต่นเองซ่�4งเปั7นอด*ต่ โดยการัมัองด'ท*4ปัรัาศจากการัเคล%4อนไหัวขึ้องความัค ด ซ่�4งเปั7นอด*ต่ได0ไหัมั หัากค/ณสามัารัถมัองด'โดยปัรัาศจากความัค ด การัปัรัะเมั น อ*กท�3งไรั0ซ่�4งความัชอบ่ ความัไมั�ช บ่หัรั%อการัต่�ดส นเมั%4อน�3นจะเปั7นการัมัองด0วยต่าท*4ไมั�ถ'กแต่ะต่0องด0วยอด*ต่ เปั7นการัมัองโดยสงบ่ปัรัาศจากซ่�4งเส*ยงขึ้องความัค ด

บุทท � 8 อ�ทธ�พลก%าห็นด

ว�าก�นว�าเรัาท/กคนถ'กอ ทธ์ พิลก�าหันดอย'�ท/กรัะบ่บ่ ท�3งทางกาย วาจา ใจ ถ'กก�าหันดโดยสภัาพิอากาศ อาหัารั หัรั%อว�ฒนธ์รัรัมัท*4ท/กคนได0เต่ บ่โต่มัา ซ่�4งท�3งหัมัดน*3ค%อเง%4อนไขึ้หัรั%อปั"จจ�ยท*4ก�าหันดเรัาอย'� ซ่�4งก1เก ดค�าถามัขึ้�3นต่ามัมัาอ*กว�า เรัาจะท�าเช�นไรัจ�งจะสามัารัถปัลดปัล�อยต่�วเองจากอ ทธ์ พิลก�าหันดท�3งหัมัดได0 ค�าต่อบ่ก1ค%อเรัาต่0องมัาด'ก�นท*4รัากขึ้องมั�นซ่�4งก1ค%อ “ความัค ด ”

ความัค ดท*4ว�า “ฉ�นค%อฉ�น ” , “ฉ�นค%อกาลเวลา”, “ฉ�นค%อความัท/กขึ้�โศก ” ซ่�4งถามัว�าเรัาจะหัล/ดจากอ ทธ์ พิลก�าหันดได0อย�างไรัเมั%4อย�งมั*ค�าว�าฉ�นอย'� ซ่�4งเรัาจ�าเปั7นต่0องต่�ดหัรั%อละค�าว�าฉ�นไปั ค/ณจ�งจะไมั�ถ'กอ ทธ์ พิลก�าหันด และถามัว�าการัมั*อ สรัภัาพิจะมั*ด*อะไรั ซ่�4งค�าต่อบ่ก1ค%อค/ณใช0ค�าว�าด*ในความัหัมัายใด เมั%4อค/ณพิ'ดว�าอ สรัภัาพิเช�นน*3มั*อะไรัด* ด*ในความัหัมัายใด เปั7นส 4งท*4รั' 0หัรั%อ อ สรัภัาพิเปั7นค/ณ ความัด*อ�นส'งส/ด การักรัะท�าขึ้องมั�นเปั7นความังดงามัแหั�งช*ว ต่แต่�ละว�น ในอ สรัภัาพิเช�นน*3เท�าน�3นท*4ช*ว ต่ด�ารังอย'�ได0 หัากปัรัาศจาก

อ สรัภัาพิแล0วจะมั*ความัรั�กได0อย�างไรั ท/กส 4งท/กอย�างมั*อย'� ด�ารังในอ สรัภัาพิน*3 มั�นอย'�ท�4วท/กหันแหั�ง ซ่�4งค/ณสามัารัถท*4จะต่ายจากท/กส 4งท*4ค/ณรั' 0แล0วเด*Eยวน*3ได0ไหัมั ไมั�ใช�ขึ้อต่ายพิรั/ �งน*3 อ สรัภัาพิไมั�มั*ส 3นส/ด เปั7นความัย นด*ปัรั*ด Fเปัรัมัและความัรั�ก

บุทท � 9 ความส�ข

ความัส/ขึ้เปั7นอย�างไรั ก1ต่0องถามัก�อนว�าค/ณค ดว�าความัส/ขึ้เก ดขึ้�3นได0อย�างไรัหัรั%อเปั7นผ่ลขึ้องการัใช0ช*ว ต่ท*4กอปัรัด0วยปั"ญญา ซ่�4งเขึ้าก1ต่อบ่ว�า เขึ้าค ดว�าความัส/ขึ้เก ดขึ้�3นได0ด0วยต่�วขึ้องเรัาเอง เขึ้าจ�งต่อบ่กล�บ่ว�าหัากความัส/ขึ้เก ดขึ้�3นได0ด0วยต่�วเองแล0วค/ณจะแสวงหัาความัส/ขึ้ได0หัรั%อ หัากค/ณแสวงหัาความัส/ขึ้ ค/ณก1อาจจะพิบ่แต่�ความัส/ขึ้จอมัปัลอมัท*4เปั7นความับ่�นเท ง และความัส�าเรั งเรั งรัมัย�ท�3งหัลาย ซ่�4งส 4งเหัล�าน*3ค%อความัเพิล ดเพิล นซ่�4งเรัามั�กเรั*ยกผ่ ดๆว�าความัส/ขึ้ ซ่�4งเรัาต่0องเขึ้0าใจก�อนว�า ความัสน/กเพิล ดเพิล นน�3นค%อความัส/ขึ้ท*4แท0จรั งหัรั%อไมั� การัได0สมัใจอยาก การัต่ามัใจต่�วเองค%อความัส/ขึ้ท*4แท0จรั งหัรั%อไมั� ซ่�4งหัากค/ณก�าล�งไล�ต่ามัหัาความัส/ขึ้อย'� จะกลายเปั7นว�าค/ณก�าล�งหัน*ความัท/กขึ้� ซ่�4งถ0าหัากเปั7นเช�นน�3น ความัท/กขึ้�ก1จะย�งคงอย'�ก�บ่ค/ณเสมัอ

บุทท � 10 การเร ยนร5�(Learning(

การัเรั*ยนรั' 0ผ่�านทางปัรัะสบ่การัณ�เปั7นการัส�4งสมั เปั7นเง%4อนไขึ้ ส�วนอ*กแบ่บ่หัน�4งเปั7นการัเรั*ยนรั' 0ต่ลอดเวลาไมั�ใช�การัเรั*ยนแบ่บ่เจาะจงเฉพิาะท*4เท�าน�3น แต่�การัเรั*ยนรั' 0เก*4ยวก�บ่ต่�วเองด0วยมั�นจะแต่กต่�างก�นเพิรัาะเปั7นการัเรั*ยนรั' 0ท*4มั*การัส�4งสมั การัเรั*ยนรั' 0ท*4ท�าใหั0เก ดเง%4อนไขึ้ขึ้�3นมัา และการัเรั*ยนรั' 0อ*ก

ปัรัะเภัทหัน�4งค%อการัเรั*ยนรั' 0แบ่เฝั:าด'เปั7นการัส�งเกต่โดยปัรัาศจากการัส�4งสมัเฝั:าส�งเกต่อย�างเปั7นอ สรัะ โดยไมั�ถ'กช*3น�าจากอด*ต่

เรัาเรั*ยนรั' 0อะไรับ่0างจากปัรัะสบ่การัณ� เช�น เรั*ยนภัาษา ว ชาเกษต่รั ก รั ยามัารัยาท ว ชาทางการัแพิทย� และอ%4นๆ แต่�ในการัเรั*ยนรั' 0เรั%4องสงครัามัเรัาได0เรั*ยนรั' 0ว�าการัก�อสงครัามัน�3นเก ดมัาได0อย�างไรัแต่�เรัาไมั�ได0เรั*ยนรั' 0เก*4ยวก�บ่การัไมั�ได0ก�อสงครัามั และปัรัะสบ่การัณ�ทางศาสนาท*4 เก ดขึ้�3นก�บ่เง%4อนไขึ้ก�าหันดขึ้องมัน/ษย�ท�าใหั0เก ดความัแต่กแยกในส�งคมั ปัรัะสบ่การัณ�สอนใหั0เรัาผ่ล ต่อาหัารัเครั%4องน/�งหั�มั และบ่0านเรั%อนท*4ด*แต่�ไมั�ได0สอนเรัาเลยว�า ความัอย/ต่ ธ์รัรัมัในส�งคมัน�3นก*ดขึ้วางความัส�มัพิ�นธ์�อ�นชอบ่ธ์รัรัมัขึ้องมัวลมัน/ษย�ด�งน�3นปัรัะสบ่การัณ�เปั7นต่�วก�าหันดเง%4อนไขึ้และเปั7นการัเพิ 4มัความัอคต่ ย 4งเรัามั*การัเรั*ยนรั' 0แบ่บ่น*3เพิ 4มัมัากขึ้�3นจะท�าใหั0เก ดความัแต่กแยกความัค�บ่แคบ่และเช*4ยวชาญ

ปัรัะสบ่การัณ� หัมัายถ�งการัพิานพิบ่อะไรับ่างอย�างแล0วจบ่ส 3นก�น ไมั�เก1บ่สะสมัไว0 แต่�พิอเรัาพิ'ดถ�งเรัาก1จะน�าเรั%4องรัาวท*4เก�ามัาพิ'ดถ�ง ชอบ่ไมั�ชอบ่ และกล�วว�าจะเก ดขึ้�3นอ*ก แต่�ท*4จรั งช*ว ต่ขึ้องเรัาน�3นค%อการัเรั*ยนรั' 0โดยปัรัาศจากการัส�4งสมั

บุทท � 11 การแสดงออก (Self-Expression)

ความัรั' 0ส�กล�กซ่�3งก�บ่การัแสดงออกไมั�ใช�ส 4งเด*ยวก�นเหัมั%อนก�บ่ศ ลปั>นในต่อนแรักท*4ท�างานศ ลปัะออกมัาด0วยความัรั' 0ส�กท*4แรังกล0าและแสดงออกมัาในงานศ ลปัะขึ้องต่นและก1ท�างานแบ่บ่ล�กษณะงานเด มัมัากขึ้�3นจนกลายเปั7นเอกล�กษณ�ขึ้องต่�วเองไปัท�าใหั0ความัรั' 0ส�กได0หัายไปั

ความัรั' 0ส�กอ�นแรังกล0าจะมั*ความัแต่กต่�างก�บ่การัแสดงออกท*4แรังกล0าโดยส 3นเช ง โดยคนส�วนใหัญ�มั�กจะย�ดต่ ดก�บ่การัแสดงออกท*4แรังกล0าจ�งมั*การัแบ่�งแยกรัะหัว�างความัด*งามัและความัส/ขึ้เพิล ดเพิล นเสมัอ

การัแสดงออกขึ้องคนเรัาน�3นไมั�ใช�เรั%4องท*4มั*ความัส�าค�ญแต่�การัใช0ช*ว ต่ท*4ปัรัาศจากซ่�4งความัขึ้�ดแย0งน�3นเปั7นส 4งส�าค�ญ ในการัด�าเน นช*ว ต่

บุทท � 12 ความร5�ส(กแรงกล�า )Passion(

ความัรั' 0ส�กอ�นแรังกล0าค%อ ส 4งท*4ไมั�ได0เก ดมัาจากความัค ดหัรั%อความัจ�าเหัต่/การัณ�ในอด*ต่และไมั�ได0ถ'กผ่ล�กด�นโดยแรังจ'งใจ เพิ%4อความัส�าเรั1จสมัหัว�งและไมั�ใช�ความัท/กขึ้�โศกด0วย

ความัรั' 0ส�กอ�นแรังกล0าน�3นเก*4ยวขึ้0องก�บ่ความัปัAต่ ส/ขึ้และความัอ 4มัเอ บ่ใจ ซ่�4งไมั�ใช�ความัส/ขึ้เพิล ดเพิล นแต่�มั*ความัพิยายามัแฝังอย'�ในความัส/ขึ้เพิล ดเพิล น และความัรั' 0ส�กแรังกล0าจะไมั�มั*การัเรั*ยกรั0องต่0องการั จ�งไมั�มั*การัด 3นรัน ความัรั' 0ส�กแรังกล0าไมั�มั*เงาขึ้องความัส�าเรั1จ จ�งเปั7นไปัไมั�ได0ท*4จะมั*ความัค�บ่ขึ้0องใจและความัเจ1บ่ปัวด ความัรั' 0ส�กแรังกล0าเปั7นส 4งท*4ปัรัาศจาก ฉ�‘

น ซ่�4งเปั7นศ'นย�กลางความัส�าเรั1จและเจ1บ่ปัวด ความัรั' 0ส�กแรังกล0าน�3นไมั�ได0’

เรั*ยกรั0องความัต่0องการัใดๆเพิรัาะมั�นเปั7นปั"จจ/บ่�นขึ้ณะ ความัรั' 0ส�กแรังกล0าค%อความัเครั�งครั�ดในการัละเล กต่�วต่น ซ่�4งไมั�มั* เธ์อ และ ฉ�น” ” ” ”

ความังดงามัขึ้องความัรั' 0ส�กแรังกล0าน�3นค%อ การัละท 3ง ต่�วฉ�น และ“ ”

กาลเวลาโดยส 3นเช ง

บุทท � 13 ระเบุ ยบุ (Order(

การัใช0ช*ว ต่ท*4เปั7นรัะเบ่*ยบ่ กอปัรัด0วยปั"ญญาโดยไมั�ต่0องใช0ความัพิยายามัใดๆ ได0อย�างไรัด'เหัมั%อนว�าเรัาจะแก0ปั"ญหัาน*3จากภัายนอกได0เสมัอ โดนการัถามัต่อนเองว�า เรัาต่0องท�าอะไรับ่0าง เมั%4อเผ่ช ญปั"ญหัาอ�นหัลาก“ ”

หัลายขึ้องมัน/ษยชาต่ ปั"ญหัาทางเศรัษฐก จ ส�งคมั และปั"ญหัาขึ้องมัน/ษย�เอง

การัด�าเน นช*ว ต่ใหั0มั*รัะเบ่*ยบ่ค%อการัมั*แสงสว�างภัายในต่�วเองท*4ไมั�ได0มั*ท�3งจ/ดเรั 4มัต่0นและจ/ดส 3นส/ด ไมั�ใช�แสงสว�างท*4เก ดจากความัอยากขึ้องต่�วเองเมั%4อเรัามั*แสงสว�างน*3แล0วส 4งใดก1ต่ามัท*4เรัาท�าจะเปั7นส 4งท*4ถ'กต่0องและเปั7นความัจรั งเสมัอ

เรัาสามัารัถจ�ดการัก�บ่ความัไรั0รัะเบ่*ยบ่ในสมัองและความัขึ้�ดแย0งในต่�วเองได0ในช�วงก�อนการันอนหัล�บ่ด0วยว ธ์*การัน*3จะท�าใหั0สมัองไมั�ได0หัล�บ่ไหัลไปัในความัย/�งเหัย งแต่�ไมั�ได0หัมัายความัว�าวสมัองจะสะกดต่�วมั�นเองใหั0อย'�ในสภัาพิท*4มั*รัะเบ่*ยบ่แต่�ท*4จรั งแล0วสมัองน�3นอย'�ในสภัาพิย/�งเหัย ง ต่0องมั*ความัเปั7นรัะเบ่*ยบ่ในช�วงท*4ต่%4นอย'�แล0วสรั/ปัรัวบ่ยอดความัเปั7นรัะเบ่*ยบ่น*3ก�อนการันอนหัล�บ่เพิ%4อใหั0เปั7นการัจบ่ส 3นในแต่�ว�นลงอย�างกลมักล%4นเพิ%4อเรั 4มัต่0นใหัมั�ในว�นรั/ �งขึ้�3นด�งน�3นเวลานอนจ ต่ใจจะเง*ยบ่สงบ่ ว�างเปัล�าและไรั0ซ่�4งความัก�งวล

บุทท � 14 ป4จเจกชนและช�มชน

ปั"จเจกชน ค%อ มั*ความัเฉพิาะต่�ว เฉพิาะบ่/คคล ความัเปั7นส�วนต่�ว มั*จ/ดย%นเปั7นขึ้องต่�วเอง เปั7นต่0น

ส�วนช/มัชน ค%อ ส�วนรัวมั ความัค ดเหั1นขึ้องบ่/คคลส�วนใหัญ�ท*4ไปัในท ศทางเด*ยวก�น

บุทท � 15 พล�งแห็!งสมาธ�

เรัาต่0องละวางความัส�าค�ญขึ้องผ่'0รั' 0ใหั0หัมัดด0วย เพิรัาะว�าสมัาธ์ ในรั'ปัแบ่บ่ใดก1ต่ามัท*4มั*ผ่'0ทรังความัรั' 0 ไมั�ว�าผ่'0รั' 0น� 3นจะเปั7นต่�วเรัาเองหัรั%อผ่'0อ%4นก1ต่ามัจะปั>ดก�3น ขึ้�ดวางอ สรัภัาพิ อ*กท�3งบ่ดบ่�งส 4งสดใหัมั�ด0วย ด�งน�3นต่0องละวางผ่'0รั' 0การัคล0อยต่ามัและการัลอกเล*ยนใหั0หัมัดส 3น เรัาจ�งจะสามัารัถเขึ้0าถ�งส 4งส�าค�ญอ�นพิ เศษท*4เรั*ยกว�าสมัาธ์ สมัาธ์ เปั7นหั�วใจส�าค�ญขึ้องขึ้/มัพิล�ง

บุทท � 16 การจบุส�&นแห็!งความค�ด

การัจะพิานพิบ่อะไรับ่างอย�างท*4เปั7นขึ้องใหัมั�ได0จะต่0องไรั0ซ่�4งอด*ต่ จ ต่ต่0องไมั�ว/ �นวายอย'�ก�บ่ความัค ด ความักล�ว ความัส/ขึ้ เพิล ดเพิล น และส 4งอ%4นใด เมั%4อจ ต่หัย/ดว/ �นวายแล0วเท�าน�3น ส 4งใหัมั�ๆ จ�งปัรัากฏขึ้�3นได0 และด0วยเหัต่/น*3เอง เรัาถ�งพิ'ดว�าจ ต่ต่0องสงบ่เง*ยบ่ และท�างานเมั%4อจ�าเปั7นเท�าน�3น

บุทท � 17 ช ว�ต้ให็ม!

ต่0องเปั7นอ สรัะจากงานทางการัเมั%อง อ*กท�3งเปั7นอ สรัะจากบ่ทบ่�ญญ�ต่ ทางศาสนา และศาสนปัรัะเพิณ* น�4นหัมัายความัว�าเปั7นอ สรัะจากแอกขึ้องการัเวลาและภัารัะหัน�กขึ้องอด*ต่ เปั7นอ สรัะจากการักรัะท�าท�3งมัวลท*4เก ดจากแรังปัรัารัถนา น*4ค%อการัเปั7นมัน/ษย�คนใหัมั� มั*เพิ*ยงส 4งน*3เท�าน�3นท*4เปั7นการัปัฏ ว�ต่ ทางส�งคมั ทางจ ต่ใจ และแมั0แต่�การัปัฎิ ว�ต่ ในทางการัเมั%อง

ความส�มพ�นธ�ระห็ว!างห็น�งส�อเล!มน &ก�บุแนวค�ดทางจร�ศิาสต้ร�

จากหัน�งส%อเล�มัน*3 ได0ทรัาบ่ถ�งมั/มัมัองในด0านต่�างๆขึ้องกฤษณมั'รัต่ ท*4เก*4ยวก�บ่ด0านขึ้องจรั ยศาสต่รั� แน�นอนว�าในเรั%4องขึ้องจรั ยศาสต่รั� เปั7นศาสต่รั�ท*4เขึ้0าใจได0ยาก เน%4องจากเปั7นเรั%4องขึ้องมั/มัมัองไมั�มั*ใครัถ'กและผ่ ดส 4งท*4ถ'กผ่ ดน�3นล0วนถ'กก�าหันดมัาด0วยแวดล0อมั ต่�วบ่/คคล สภัาพิขึ้องส�งคมั ศาสนา หัรั%อส 4งต่�างๆมัากมัาย เรัาไมั�สามัารัถก�าหันดได0ว�าส 4งท*4กฤษณมั'รัต่ เขึ้*ยนน�3นเปั7นส 4งท*4ถ'ก ส 4งท*4ท�านเขึ้*ยนเปั7นเพิ*ยงการัต่อบ่ค�าถามัเก*4ยวก�บ่ด0านส 4งต่�างๆในมั/มัมัองขึ้องกฤษณมั'รัต่ เท�าน�3น บ่างอย�างอาจจะเปั7นส 4งท*4ถ'กหัรั%อบ่างอย�างอาจเปั7นส 4งท*4ผ่ ด ซ่�4งก1อย'�ก�บ่บ่/คคลอ*กเช�นก�นยกต่�วอย�างเช�น ในเรั%4องขึ้อง การัพิ�4งพิ ง ขึ้องคนในปั"จจ/บ่�น ท*4เพิ 4มัมัากขึ้�3น ไมั�ว�าจะเปั7นในเรั%4องขึ้องว�ต่ถ/ เช�น อ/ปักรัณ�การัส%4อสารัท*4จะต่0องมั*ต่ ดต่�ว ในท/กคน ความัรั�กจากคนรัอบ่ขึ้0าง ส 4งศ�กด Fส ทธ์ F ช*ว ต่ความัเปั7นอย'� ท*4ท/กคนอยากมั*ช*ว ต่ท*4ด* ล0วนแล0วแต่�เปั7น ว�ฒนธ์รัรัมั ท*4มั*องค�ปัรัะกอบ่ต่�างๆ ค%อ 1. รัะบ่บ่ส�งคมั ในเรั%4องขึ้องการัรัวมัต่�วขึ้องกล/�มัคน อย'�ในส�งคมัแบ่บ่ใด ก1จะได0 คนท*4มั*ล�กษณะขึ้องคนส�งคมัน�3น 2. รัะบ่บ่ความัค ด ท*4มั*ความัเช%4อ และท�ศนคต่ ท*4แต่กต่�างก�นขึ้องแต่�ละคน3. รัะบ่บ่ เทคโนโลย* ท*4มั*จากทรั�พิยากรัธ์รัรัมัชาต่ และ ส 4งท*4มัน/ษย�ปัรัะด ษฐ� ขึ้�3น ซ่�4งส 4งต่�างๆ เหัล�าน*3เปั7นโครังสรั0างพิ%3นฐานท*4ท�าใหั0 คนเรัาปัรั�บ่ต่�วเขึ้0าก�บ่ส 4งแวดล0อมัได0ซ่�4ง การัพิ�4งพิ ง ก1มั*ส�วนจากความัเช%4อ เพิรัาะ ความัเช%4อ ขึ้องแต่�ละคน ไมั�มั*ทางท*4จะเหัมั%อนก�นท�3งหัมัด แต่�ละคนจะมั*ความัเช%4อ ท*4แต่กต่�างก�นไปั เช�น ศาสนาการั ก1จะมั* หัล�กธ์รัรัมัและขึ้0อก�าหันดถ'กผ่ ดต่�างๆขึ้องศาสนาล0วนมัาจากมัโนธ์รัรัมั (Conscience) และสภัาพิเง%4อนไขึ้ทางส�งคมัขึ้องแต่�ละส�งคมั แต่�ความัเช%4อท*4ด* ต่0องไมั�ท�าใหั0 ต่นเอง หัรั%อ คนอ%4นเด%อดรั0อน และอ*กส 4งท*4คนเรัาท/กคน ต่0องมั* ค%อ ความัฝั"น  ในท*4น*3ไมั�ได0พิ'ดถ�งฝั"นขึ้ณะท*4เรัาหัล�บ่ แต่�หัมัายถ�งความัฝั"นอยากเปั7นโน�นเปั7นน*4 ในอนาคต่ วาดภัาพิต่�วเองอาย/เท�าน�3นเท�าน*3 เรัาจะต่0องเปั7นอย�างโน0นอย�างน*3 น� 4นเปั7นเรั%4องท*4

ด* หัากเปั7นความัฝั"นท*4ด*และถ'กจรั ยธ์รัรัมั เรัาควรัจะไปัใหั0ถ�งว�นน�3นใหั0ได0 ไมั�ว�ารัะหัว�างทางจะเก ดอะไรัขึ้�3น แน�นอน เส0นท*4เรัาเด นไมั�ได0มั*แต่�ถนนส*4เลน หัรั%อแปัดเลน สวยงามัเสมัอไปั ไมั�ได0โปัรัยด0วยกล*บ่ก/หัลาบ่ไปัซ่ะท/กเมั%4อ แน�นอนว�าต่0องมั*ขึ้รั/ขึ้รัะ เปั7นหัล/มัเปั7นบ่�อ และบ่างครั�3งอาจจะถ�งสามัแยก ขึ้วาหัรั%อซ่0าย ทางท*4เรัาจะเล%อกเด นมั�นอาจะต่�ดส นอนาคต่ขึ้องเรัาเลยก1ได0

ในทางส�งคมั การัท*4จะอย'�รั �วมัก�นได0 ค%อ จารั*ต่ปัรัะเพิณ* ขึ้องแต่�ละส�งคทโดย ในบ่ทความั สะท0อนใหั0เหั1นถ�งว�า จารั*ต่ มั*ความัหัมัายเหัมั%อนค�าว�า “ศ*ลธ์รัรัมั ” จารั*ต่เปั7นเหัมั%อนบ่รัรัท�ดฐานท*4ท/กคนในส�งคมั จะต่0องกรัะท�าเปั7นกรัะบ่วนการั พิฤต่ กรัรัมัท*4จ�าเปั7นต่�อความัเปั7นรัะเบ่*ยบ่เรั*ยบ่รั0อย และสว�สด ภัาพิขึ้องส�งคมั เพิ%4อท*4ใหั0คนๆ น�3น ไมั�ล%มัว�าต่นเอง น�3นเปั7นใครั ซ่�4ง ก1มั*ต่�วก�าหันดอย'�ท/กรัะบ่บ่ ท�3งทางกาย วาจา ใจ หัรั%อว�ฒนธ์รัรัมัท*4ท/กคนได0เต่ บ่โต่มัาก1จะมั*ล�กษณะท*4แต่กต่�างก�นขึ้องแต่�ละส�งคมั ซ่�4งบ่างส 4งบ่างอย�าง ก1อาจจะเก ดจากการัเรั*ยนรั' 0 เพิ 4มัเต่ มัได0 อย�างเสมัอเพิรัาะ ต่�3งแต่�เรัาเก ดมัา ก1จะถ'กสอนใหั0เรั*ยนรั' 0 ส 4งน�3น ส 4งท*4 เรั*ยนรั' 0 ต่� 3งแต่�เด1ก จน เปั7นผ่'0ใหัญ� ซ่�4งก1เปัรั*ยบ่เหัมั%อนก�บ่ หัน0าท*4 ท*4เรัา จะต่0องท�าต่ามั จนกลายเปั7นแบ่บ่แผ่น“ ”

การัปัฏ บ่�ต่ ขึ้องคนหัลายๆคน

ในเรั%4อง ขึ้อง ความัส/ขึ้ ท*4แท0จรั ง ค%อ การัท*4คน ควรัจะต่�3งค�าถามัว�า เรัาจะด�าเน นช*ว ต่อย�างไรั ใหั0ด* ใช0ช*ว ต่อย�างไรัไมั�ใหั0ผ่'0อ%4นเด%อดรั0อน สรั0างค/ณค�าใหั0ก�บ่ต่�วเรัาเอง มั*เปั:าหัมัายท*4ส�าค�ญขึ้องทฤษฎิ*ค/ณค�าค%อการัแสวงหัา ค/ณค�าในต่�วเอง “ ” (intrinsic value) เพิรัาะถ0าเรัา สามัารัถสรั0างค/ณค�า และมั*เปั:าหัมัายท*4สรั0างขึ้�3น ก1จะท�าใหั0เรัาเก ดความัส/ขึ้ท*4แท0จรั งได0

บุทบุาทและว�ธ การท%างานว ธ์*การัท�างานขึ้องกล/�มัเรัาค%อ แจกแจงหัน�งส%อใหั0เพิ%4อนไปัอ�านคนละบ่ท

ต่ามับ่ทท*4ต่�วเองสนใจ และใหั0เพิ%4อนๆเขึ้0าใจในส 4งท*4ต่�วเองได0รั�บ่ไปัเขึ้*ยนสรั/ปั

เพิ%4อน�ามัาเปั7นสครั ปัและมัาน�ามัาใหั0ต่�วแทนเพิ%4อออกไปัรัายงานหัน0าช�3นเรั*ยน

พิรั0อมัต่อบ่ค�าถามัขึ้0อสงส�ยขึ้องเพิ%4อนในหั0อง โดยขึ้0อมั'ลบ่างส�วนเพิ 4มัเต่ มัได0

หัามัาจากอ นเต่อรั�เน1ต่ และว เครัาะหั�ต่ามัแนวค ดขึ้องแต่�ละบ่/คคลแล0วน�ามัา

เขึ้*ยนเปั7นรัายงาน

ความค�ดเห็�นของห็น�งส�อเล!มน &ก�บุแนวค�ดทางจร�ยศิาสต้ร�

บุทท � 1 ความท�กข�ความค�ดเห็�นทางจร�ยธรรม : ในบ่ทน*3โดยส�วนต่�วแล0วค ดว�าเปั7นบ่ทท*4

ด* เน%4องจากมัน/ษย�เก ดความัท/กขึ้�เน%4องจากการัย�ดต่ ด ถ0าเรัาไมั�ย�ดต่ ดส 4งใดส 4งหัน�4ง มัากเก น รั' 0จ�กการัปัล�อยวาง ค ดว�าส 4งท*4เก ดขึ้�3นย�อมัมั*ด�บ่ ท/กคนล0วนไมั�มั*ความัท/กขึ้� แต่�โดยส�วนต่�วอ*กก1ค ดว�าการัท*4มัน/ษย�เรัาท*4ไมั�รั' 0จ�กความัท/กขึ้�น�3น เรัาจะรั' 0จ�กความัส/ขึ้ท*4แท0จรั งได0หัรั%อ ซ่�4งในส�วนน*3 ผ่'0เขึ้*ยนไมั�ได0ต่อบ่ค�าถามัเอาไว0 ด�งน�3นผ่'0ว จารัณ�จ�งได0ค ดว�า มัน/ษย� จ�าเปั7นต่0องมั*ความัท/กขึ้�บ่0าง ไมั�มัากก1น0อย โดยจะมัากหัรั%อน0อยน�3นก1ขึ้�3นอย'�ก�บ่ต่�วบ่/คคลอ*กเช�นก�น ถ0าหัากเรัาไมั�รั' 0จ�กความัท/กขึ้�แล0ว เรัาจะรั' 0จ�กความัส/ขึ้ท*4แท0จรั งได0อย�างไรั ด�งน�3น ความัท/กขึ้�และความัส/ขึ้จ�าเปั7นต่0องมั*ควบ่ค'�ก�นไปั มัน/ษย�จ�งจะเปั7นมัน/ษย�

นายน�ทธ์พิงศ� เรั%องวรัเวทย� 54212466 บุทท � 2 ใจและจ�ต้

ความค�ดเห็�นทางจร�ยธรรม :ในบ่ทน*3 ส�วนต่�วค ดว�า กฤษณมั'รัต่ น�3น ไมั�ได0พิ'ดได0อย�างช�ดเจนมัากเท�าไหัรั� เน%4องจากผ่'0ถามัได0ถามัถ�งการัแบ่�งแยกขึ้องใจและจ ต่ แน�นอนว�ากฤษณมั'รัต่ ได0สรั/ปัออกมัาได0อย�างด* และเหั1นด0วยท*4ว�า ใจและจ ต่น�3น จรั งๆแล0วไมั�ได0แยกจากก�น แต่�การัอธ์ บ่ายอาจจะค�อนขึ้0างท*4จะซ่�บ่ซ่0อนมัากเก นไปั ในหัลายๆปัรัะเด1นจ�งอาจจะไมั�เคล*ย หัรั%ออาจจะยกต่�วอย�างท*4แสดงใหั0เหั1นได0ยาก ซ่�4งในเรั%4องขึ้องใจและจ ต่น�3นก1ยากท*4จะสามัารัถหัาต่�วอย�างมัาอธ์ บ่ายได0จรั งๆ เน%4องจากใจและจ ต่ขึ้องแต่�ละคนน�3นแต่กต่�างก�น ด0วยเรั%4องขึ้องสภัาพิแวดล0อมั การัเล*3ยงด' สภัาพิขึ้องส�งคมั ภั'มั ปัรัะเทศ หัรั%อแมั0กรัะท�4งศาสนา ด�งน�3นเรัาจะต่�ดส นใจคนใดคนหัน�4งด0วยต่�วเรัาเองไมั�ได0 เรัาท�าได0แค�มัองในมั/มัมัองขึ้องต่�วเรัาเท�าน�3น แต่�ใจและจ ต่น�3นไมั�ได0ถ'กแบ่�งแยกออกจากก�นเลย

นายน�ทธ์พิงศ� เรั%องวรัเวทย� 54212466

บุทท � 3 ความงามและศิ�ลป2นความค�ดเห็�นทางจร�ยธรรม : ในส�วนขึ้องบ่ทน*3 กฤษณมั'รัต่ ได0ต่อบ่

ค�าถามัเก*4ยวก�บ่ผ่'0ท*4เปั7นศ ลปั>นได0อย�างด* ว�าเปั7นผ่'0ท*4มั*ท�กษะในการัด�ารังช*ว ต่ แต่�จรั งๆแล0วมัน/ษย�ท/กคนล0วนเปั7นศ ลปั>น เพิรัาะมัน/ษย�ท/กคนล0วนแต่�มั*ท�กษะในการัด�ารังช*ว ต่ การัเอาต่�วรัอด ในสถานการัณ�ต่�างๆ ได0เปั7นอย�างด*เย*4ยมั ด�งน�3นท/กคนล0วนเปั7นศ ลปั>น ท*4มั*การัรั' 0ต่�วอย'�เสมัอ

นายน�ทธ์พิงศ� เรั%องวรัเวทย� 54212466

บุทท � 4 การพ(�งพ�งความค�ดเห็�นทางจร�ยธรรม :การัพิ�4งพิ ง ท*4มัากเก นไปั อาจจะท�าใหั0คนๆน�3น เก ดความัท/กขึ้�ได0 เพิรัาะ การัย�ดต่ ดต่�อส 4งใด ส 4งหัน�4งท*4มัากเก นพิอด* อาจจะท�าใหั0คนน�3น ไมั�มั*ความัส/ขึ้ มั*จ ต่ใจท*4 ไมั�สงบ่ เพิรัาะ คนท*4ย�ดต่ ดท*4มัาก ก1จะท�าใหั0คนน�3นมั*ความัส/ขึ้รั' 0ส�กว�า ขึ้าด ส 4งท*4ย�ดต่ ดไมั�ได0 เพิรัาะ ถ0าส 4งน�3น ขึ้าด

หัายไปั หัรั%อถ'กแย�งไปั ก1จะเก ดความัท/กขึ้� เก ดก เลส ท*4อย�างจะครัอบ่ครัองส 4งน�3นซ่�4งอาจจะท�าใหั0 คนน�3นท�าส 4งท*4ผ่ ดศ*ลธ์รัรัมั ใหั0อย'�ก�บ่ต่�วเองใหั0ได0ต่ลอด เก ดการัแย�งช ง ไมั�มั*ความัส/ขึ้ แต่�หัากคนเรัา มั*การัย�ดต่ ดท*4มั*ความัพิอด* หัรั%อ ไมั�ย�ดต่ ด ต่�อส 4งใดท�3งหัลาย ก1จะท�าใหั0ผ่'0น� 3น เก ดความัรั' 0ส�ก มั*ความัส/ขึ้ ไมั�มั*ความัท/กขึ้� หัากส 4งน�3น ขึ้าดหัายไปั

นายสถาพิรั อรัรัถกรัปั"ญญา 54212478

บุทท � 5 ความเช��อความค�ดเห็�นทางจร�ยธรรม: ความัเช%4อ เปั7นส 4งหัน�4งท*4 มัน/ษย�ท�4วไปั พิ�งมั* หัลากคน หัลายเช%3อชาต่ ก1จะมั*ศาสนา หัรั%อ ศาสดา ท*4 ต่นเองน�บ่ถ%อ ใหั0ความัเช%4อ ความัเคารัพิ แต่�ความัเช%4อน�3น ต่0องเปั7นความัเช%4อท*4 เก ดจากความัศรั�ทธ์า เก ดจากความัเคารัพิท*4แท0จรั ง ไมั�ได0เก ดความักล�ว เพิรัาะจะท�าใหั0เก ดความัท/กขึ้� ไมั�มั*ความัส/ขึ้ท*4จะเช%4อ แต่�ใหั0เช%4อ การัพิ จารัณาขึ้องต่นเอง ว�า ค�าสอนเหัล�าน�3น เมั%4อปัรัะพิฤต่ กรัะท�าต่ามั ไปัแล0ว จะมั*ผ่ลเก ดขึ้�3นอย�างไรั ถ0ามั*ผ่ลเก ดขึ้�3น เปั7นการัท�าต่นเองและผ่'0อ%4น ใหั0เปั7น ท/กขึ้� เด%อดรั0อน ก1เปั7นค�าสอน ท*4ไมั�ควรัปัฏ บ่�ต่ ต่ามั ถ0าไมั�เปั7นไปั เพิ%4อท�าต่นเอง และ ผ่'0อ%4นใหั0เด%อดรั0อน แต่�เปั7นไปัเพิ%4อ ความัส/ขึ้ ความัเจรั ญ ย�อมัเปั7นค�าสอน ท*4ควรัท�าต่ามั ต่�วอย�างเช�น เมั%4อมั*การัพิ'ดถ�ง รัาคะ โทสะ โมัหัะ ว�าเปั7นส 4ง ควรัละหัรั%อไมั� ผ่'0ฟั"งจะต่0องพิ จารัณา ใหั0เหั1นช�ด ด0วยต่นเองว�า รัาคะ โทสะ โมัหัะ เปั7นส 4งท*4น�ามัา ซ่�4ง ความัท/กขึ้� หัรั%อ ความัส/ขึ้ ใหั0เหั1นช�ดแก�ใจ ขึ้องต่นเส*ยก�อน เมั%4อเหั1นว�า รัาคะ โทสะ โมัหัะ เปั7นขึ้องรั0อน จ�งละเส*ย ต่ามัค�าสอน ถ0าย�งพิ จารัณา ไมั�เหั1นแมั0แต่�เล1กน0อย ก1เปั7นส 4งท*4ใหั0รัอไว0ก�อน ย�งไมั�ปัฏ บ่�ต่ ต่ามั จนกว�า จะได0พิ จารัณาเหั1นแล0ว จ�งปัฏ บ่�ต่ ต่ามั

นายสถาพิรั อรัรัถกรัปั"ญญา 54212478

บุทท � 6 ความฝั4น

ความค�ดเห็�นทางจร�ยธรรม :มัน/ษย�ท/กคนล0วนแล0วแต่�มั*ความัฝั"นด0วยก�นท�3งส 3น แต่�อย'�ท*4ว�า ใครัท*4มั*ความัพิยายามัมัากพิอท*4จะท�าใหั0ความัฝั"นน�3นเปั7นจรั ง และการัท*4เรัามั*ความัฝั"นน�3น จะต่0องไมั�เบ่*ยดเบ่*ยนผ่'0อ%4น อย�างเช�น มั*ความัฝั"นท*4อยากจะรัวย แต่�ต่0องท�าลายผ่'0อ%4น ก1ไมั�สมัควรั ถ0าอยากเปั7นคนท*4 perfect ท�3งท*4 ควรัจะมั*ค/ณธ์รัรัมัด0วย

นายช�ยภั'มั แต่�งทว*ลาภั 53210403

บุทท � 7 จาร ต้ประเพณ ความค�ดเห็�นทางจร�ยธรรม :จารั*ต่ปัรัะเพิณ* ในความัเหั1นส�วนต่�ว ค ดว�าเปั7นหัน0าท*4ท*4ควรัพิ�งกรัะท�า ถ0าไมั�มั*จารั*ต่ปัรัะเพิณ* จะย 4งท�าใหั0คนเรัามั*การัแบ่�งแยกก�นมัากขึ้�3น แต่�ถ0ามั*จะท�าใหั0คนเรัามั*กรัอบ่ขึ้องความัค ดกรัอบ่ขึ้องการักรัะท�าท*4ด*

นายช�ยภั'มั แต่�งทว*ลาภั 53210403

บุทท � 8 อ�ทธ�พลก%าห็นดความค�ดเห็�นทางจร�ยธรรม :จากการัท*4อ�านบ่ทความัขึ้0างต่0นมัา ท�าใหั0มั*ค�าถามัเก ดขึ้�3นในหั�วสมัองว�า เรัาต่0องการัหัล/ดจากอ ทธ์ พิลก�าหันดไปัท�าไมั เพิ%4ออะไรั ในเมั%4อ ฉ�นก1ค%อฉ�น ฉ�นจะไมั�มั*ทางเปั7นคนอ%4นไปัได0 การัมั*อ สรัภัาพิ ท/กคนก1มั*ในขึ้องต่�วเองอย'�แล0ว มั*ในขึ้อบ่เขึ้ต่ขึ้องกฎิหัมัาย ไมั�ใช�อ สรัภัาพิในการัท*4อยากจะฆ่�าใครัก1ได0 ด�งน�3นอ ทธ์ พิลก�าหันดจ�งมั*ความัส�าค�ญ

นางสาวกรัรัณฑรั กา ทองสมั�ครั 54218660

บุทท � 9 ความส�ขความค�ดเห็�นทางจร�ยธรรม :โดยส�วนต่�วค ดว�า ความัส/ขึ้น�3น เก ดจากการักรัะท�าท*4ถ'กต่0อง เมั%4อเรัาท�าในส 4งท*4ถ'กต่0อง ไมั�ใช�เก ดแค�ความัส/ขึ้เท�าน�3น ย�งเก ดความัภัาคภั'มั ใจในต่นเองอ*กด0วย ซ่�4งส 4งน*3แหัละท*4เรั*ยกว�า ความัส/ขึ้ท*4แท0จรั ง ไมั�ใช�ความัส/ขึ้ท*4หัลอกต่�วเองไปัว�นๆ

นางสาวกรัรัณฑรั กา ทองสมั�ครั 54218660

บุทท � 10 การเร ยนร5�ความค�ดเห็�นทางจร�ยธรรม :ผ่มัเหั1นด0วยก�บ่กฤษณมั'รัต่ ท*4ว�าการัเรั*ยนรั' 0ท*4ด*เรัาควรัใช0การัเรั*ยนรั' 0แบ่บ่ส�4งสมัใหั0มัากกว�าการัใช0การัเรั*ยนรั' 0จากปัรัะสบ่การัณ�เพิรัาะการัเรั*ยนรั' 0จากปัรัะสบ่การัณ�อาจมั*การัถ�ายทอดความัค ดเหั1นขึ้องต่�วผ่'0ถ�ายทอดมัาด0วยจ�งมั*ความัอ�นต่รัายในการัศ�กษาเหัมั%อนก�บ่สงครัามัผ่'0ชนะค%อผ่'0เขึ้*ยนปัรัะว�ต่ ศาสต่รั�โดยท*4เรัาไมั�สามัารัถเรั*ยนรั' 0อ*กมั/มัมัองหัน�4งได0นายพิณ ช อ�าพิ�นธ์� 54218636

บุทท � 11 การแสดงออกความค�ดเห็�นทางจร�ยธรรม :ผ่มัค ดว�าการัใช0ช*ว ต่ท*4ปัรัาศจากซ่�4งความัขึ้�ดแย0งน�3นเปั7นส 4งส�าค�ญซ่�4งหัากเรัาด�าเน นช*ว ต่โดยมั*การัแสดงออกมัากไปัก1อาจจะท�าใหั0เก ดความัขึ้�ดแย0งก�บ่ต่�วเองหัรั%อคนรัอบ่ขึ้0างได0 เรัาควรัจะมั*ความัพิอด*ในการัแสดงออกนายพิณ ช อ�าพิ�นธ์� 54218636

บุทท � 12 ความร5�ส(กแรงกล�าความค�ดเห็�นทางจร�ยธรรม : ท/กคนย�อมัมั*ความัต่0องการัจะท�าในส 4งท*4ต่�วเองปัรัาถนาและต่0องการัก�นท�3งน�3นความัรั' 0ส�กอ�นแรังกล0าน�3นเก*4ยวขึ้0องก�บ่ความัปัAต่ ส/ขึ้และความัอ 4มัเอ บ่ใจ ซ่�4งไมั�ใช�ความัส/ขึ้เพิล ดเพิล นแต่�มั*ความัพิยายามัแฝังอย'�ในความัส/ขึ้เพิล ดเพิล น และความัรั' 0ส�กแรังกล0าจะไมั�มั*การัเรั*ยกรั0องเปั7นส 4งท*4ท�าแล0วมั*ความัส/ขึ้เก ดขึ้�3นในใจนายศรั�ณย�ภั�ทรั พิ ศดารั 54218647

บุทท � 13 ระเบุ ยบุ

ความค�ดเห็�นทางจร�ยธรรม :การัด�าเน นช*ว ต่ใหั0มั*รัะเบ่*ยบ่ค%อการัมั*แสงสว�างภัายในต่�วเองท*4ไมั�ได0มั*ท�3งจ/ดเรั 4มัต่0นและจ/ดส 3นส/ด ไมั�ใช�แสงสว�างท*4เก ดจากความัอยากขึ้องต่�วเองเมั%4อเรัามั*แสงสว�างน*3แล0วส 4งใดก1ต่ามัท*4เรัาท�าจะเปั7นส 4งท*4ถ'กต่0องและเปั7นความัจรั งเสมัอต่0องมั*ความัเปั7นรัะเบ่*ยบ่ในช�วงท*4ต่%4นอย'�แล0วสรั/ปัรัวบ่ยอดความัเปั7นรัะเบ่*ยบ่น*3ก�อนการันอนหัล�บ่เพิ%4อใหั0เปั7นการัจบ่ส 3นในแต่�ว�นลงอย�างกลมักล%4นเพิ%4อเรั 4มัต่0นใหัมั�ในว�นรั/ �งขึ้�3นด�งน�3นเวลานอนจ ต่ใจจะเง*ยบ่สงบ่ ว�างเปัล�าและไรั0ซ่�4งความัก�งวลนายศรั�ณย�ภั�ทรั พิ ศดารั 54218647

บุทท � 14 ป4จเจกชนและช�มชนความค�ดเห็�นทางจร�ยธรรม : มั*ความัเฉพิาะต่�ว เฉพิาะบ่/คคล ความัเปั7นส�วนต่�ว มั*จ/ดย%นเปั7นขึ้องต่�วเอง ต่ามัหัล�กขึ้องมัโนธ์รัรัมันายปัรัเมัศรั� ทองบ่�อ 54218632

บุทท � 15 พล�งแห็!งสมาธ�ความค�ดเห็�นทางจร�ยธรรม :สมัาธ์ ในรั'ปัแบ่บ่ใดก1ต่ามัท*4มั*ผ่'0ทรังความัรั' 0 ไมั�ว�าผ่'0รั' 0น� 3นจะเปั7นต่�วเรัาเองหัรั%อผ่'0อ%4นก1ต่ามัจะปั>ดก�3น ขึ้�ดวางอ สรัภัาพิ อ*กท�3งบ่ดบ่�งส 4งสดใหัมั�ด0วย ด�งน�3นต่0องละวางผ่'0รั' 0การัคล0อยต่ามัและการัลอกเล*ยนใหั0หัมัดส 3น เรัาจ�งจะสามัารัถเขึ้0าถ�งส 4งส�าค�ญอ�นพิ เศษท*4เรั*ยกว�าสมัาธ์ สมัาธ์ เปั7นหั�วใจส�าค�ญขึ้องการัด�าเน นส 4งต่�างๆในด0านขึ้องจรั ยศาสต่รั�นายปัรัเมัศรั� ทองบ่�อ 54218632

บุทท � 16 การจบุส�&นแห็!งความค�ดความค�ดเห็�นทางจร�ยธรรม : เรัาไมั�สามัารัถมัองเหั1นต่นเองได0อย�างสมับ่'รัณ� จ ต่ต่0องไมั�ว/ �นวายอย'�ก�บ่ความัค ด ความักล�ว ความัส/ขึ้ เพิล ดเพิล น และส 4งอ%4นใด เมั%4อจ ต่หัย/ดว/ �นวายแล0วเท�าน�3น ส 4งใหัมั�ๆ จ�งปัรัากฏขึ้�3นได0 และด0วยเหัต่/น*3เอง เรัาถ�งพิ'ดว�าจ ต่ต่0องสงบ่เง*ยบ่ และท�างาน

นายพิ�นธ์ว ศ ผ่�องอ�าไพิ 54218680

บุทท � 17 ช ว�ต้ให็ม!ความค�ดเห็�นทางจร�ยธรรม :เปั7นอ สรัะจากแอกขึ้องการัเวลาและภัารัะหัน�กขึ้องอด*ต่ เปั7นอ สรัะจากการักรัะท�าท�3งมัวลท*4เก ดจากแรังปัรัารัถนา น*4ค%อการัเปั7นมัน/ษย�คนใหัมั� มั*เพิ*ยงส 4งน*3เท�าน�3นท*4เปั7นการัปัฏ ว�ต่ ทางส�งคมั ทางจ ต่ใจ และแมั0แต่�การัปัฎิ ว�ต่ ในทางการัเมั%องซ่�4งเปั7นมัโนธ์รัรัมัขึ้องมัน/ษย�นายพิ�นธ์ว ศ ผ่�องอ�าไพิ 54218680