MAJLIS ILMU PERAYAAN HARI KEPUTERAAN
KEBAWAH DULI YANG MAHA MULIA PADUKA SERI BAGINDA SULTAN DAN YANG DI PERTUAN NEGARA BRUNEI DARUSSALAM
1
Sektor Pertanian dan Perikanan
OlehMARIANI BINTE HAJI SABTUPemangku Pengarah Perikanan
MAJLIS ILMU PERAYAAN HARI KEPUTERAAN
KEBAWAH DULI YANG MAHA MULIA PADUKA SERI BAGINDA SULTAN DAN YANG DI PERTUAN NEGARA BRUNEI DARUSSALAM
2
Menekankan betapa pentingnya eksport dalam agenda peningkatansumbangan sektor pertanian dan perikanan kepada KDNK
Mengongsikan pengalaman sektor perikanan dalam menembusipasaran eksport
MAJLIS ILMU PERAYAAN HARI KEPUTERAAN
KEBAWAH DULI YANG MAHA MULIA PADUKA SERI BAGINDA SULTAN DAN YANG DI PERTUAN NEGARA BRUNEI DARUSSALAM
3
Pengenalan
Kenapa Eksport?
Eksport - Pencapaian Sektor Pertanian dan Perikanan
Isu & Cabaran
Rumusan & Kesimpulan
4
PENGENALAN
AKTIVITI PERTANIAN DAN PERIKANANL I V E S T O C K , S U M B E R U T A M A & A K U A K U L T U R
Ternakan
Lembu &
Kerbau
Ternakan
Ayam
Pedaging
Pengeluaran
Telur
Ternakan
Kambing
Penangkapan
Ikan
Ternakan
Ikan Air Laut
& Tawar
Ternakan
Udang Laut &
Tawar
Penghasilan
Micro-algae
T A N A M A N
Padi Sayuran Buah-
Buahan
Florikultur Makanan Laut dan
Agrimakanan
Makanan
Haiwan
P E M P R O S E S A N & P E N G I L A N G A N
5
KEMENTERIAN SUMBER-SUMBERU T A M A D A N P E L A N C O N G A N
Visi dan Misi Strategik
2 0 1 6 - 2 0 2 0 6
Vis i“Ke Arah Pertumbuhan Pesat Keluaran Industri
Sumber-Sumber Utama dan Pelancongan SehinggaMampu Menyumbang Kepada Pertumbuhan
Ekonomi demi Mencapai Wawasan Brunei 2035”
Mis i“Menerajui pertumbuhan keluaran industri sumber-
sumber utama dan pelancongan untuk menjadi
penyumbang yang signifikan kepada pertumbuhan
Keluaran Dalam Negara Kasar (KDNK) dengan
menggalakkan pelaburan dari dalam dan luar negara,
dan dengan memberi penekanan kepada peningkatan
produktiviti, penggunaan teknologi tinggi, serta
memfokus kepada pasaran eksport"
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
2016 2017 2018 2019 2020
Pertanian Perikanan Agromakanan
SASARAN KELUARAN PERTANIAN & PERIKANAN 2016-2020
Nilai Keluaran Pertanian & Agrimakanan Meningkat:
B$ 366 Juta pada 2015
B$ 1,080 Juta pada 2020
Nilai Keluaran Perikanan & Pemprosesan Ikan Meningkat:
B$ 112 Juta pada 2015
B$ 681 Juta pada 2020
7
0
20
40
60
80
100
120
140
160
0
50
100
150
200
250
300
350
400
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
Juta
B$
Juta
B$
Pertanian Perikanan Agromakanan
SOSIO-EKONOMI INDUSTRI PERTANIAN DAN PERIKANAN 2000-2017
2017a
Sumbangan KDNK* :
1.1%
B$ 350 Jutanilai keluaran
8,600pekerjaan
B$ 142 Jutanilai keluaran Agromakanan 8
Kadar pertumbuhan tahunan
kompoun (CAGR): 6.69%
9
K E N A P A
EKSPORT?
Bagaimana eksport membantu tumbersaran industri pertanian, perikanan dan agromakanan?
10
PENJUALAN &
KEUNTUNGAN
1. Pasaran Domestik KECIL
11
2. Pasaran eksport jauh lebih luas
Aquaculture market in
China will reach USD
100 billion by 2019 &
huge appetite for live
and fresh aquatic
produce
75% of fish products –
purchased as live or chilled
in Hong Kong market. 2013
import value into Hong Kong
– USD 3.2 billion @ 4%
growth
• Global seafood market valued at
US$ 120,848 M in 2016.
• CAGR 3.6% from 2017 - 2023
(Allied Market Research);
• Global population will grow to 9
billion by 2025
• 62% of global seafood market –
comprise of aquaculture product
by 2020
Sumber: The EU Fish
Market 2017 Edition
12
13
Sumber: The EU Fish
Market 2017 Edition
BRUNEI (400,000 @ 40 kg/cap): 16,000 tan
metrik setahun
PR. CHINA (1.42 billion penduduk, 2018): 32.7 juta
tan metriksetahun
EU (742 juta penduduk): 16
juta tan metriksetahun
3. Permintaan di pasaran eksport lazimnya jauh lebih tinggidan meningkat berbanding permintaan tempatan
14
EKSPORT -PENCAPAIAN SEKTOR PERTANIAN & PERIKANAN
EksportPerikanan &
Agromakanan
Jumlah Eksport:
@ 2,098 MT (2017-2018)
Pertumbuhan:@ 46%sejak 2015
15
S Y A R I K A T P E N G E K S P O R T D I S E K T O RP E R I K A N A N D A N A G R O M A K A N A N
16
Syarikat Produk PasaranNilai Eksport
(Juta)
Jumlah
Eksport
(MT)
Export Period
Golden Corporation
Sdn Bhd
Frozen aqua-shrimp,
tuna/ skip-jacks
Australia, Japan, China,
Hong Kong, Malaysia,
Vietnam, Taiwan, US, UK
B$ 8.1 1,582 MTJan 2017- Jun
2018
Nur Nabai Aquaculture
Sdn Bhd
Live fish (hybrid
grouper)Hong Kong USD 1.56 141.95 MT
Jun 2017- Nov
2018
Yamako Pacific (B)
Sdn Bhd
Tuna & Tuna
products (loin,
minced)
Japan, Malaysia USD 1.375 137.5 MT July - Sept 2018
Gropoint Sdn Bhd Frozen fish ASEAN B$ 3.06 55.5 MT Jan – Dec 2017
Hiseaton Fisheries (B)
Sdn BhdFrozen Pompano Canada USD 0.075 2.5 MT July-Aug 2018
Pure Fresh Sdn Bhd Frozen Shrimp China USD 0.3225 20.796 MT April – Aug 2018
MC Biotech Sdn BhdProcessed micro-
aglaeJapan USD 7.875 3.5 MT
Sept 2016 – Mar
2018
Lain-Lain/ Pelbagai
Syarikat
Frozen/ Chilled/
processed seafood
& agri-products
China, ASEAN B$ 0.8 134.98 MT Jan-Dec 2017
17
ISU CABARAN
P E M A T U H A N
18
I. PERUNDANGAN DAN PERATURAN DIKENAKAN OLEH NEGARA PENGIMPORT:
i. Kurang biasa/ kurang arif
ii. Berubah
“.........The uncooked prawn import suspension lapsed at midnight on 6 July 2017. The department implemented enhanced import conditions on 7 July 2017 to facilitate safe trade in uncooked prawns and meet Australia’s appropriate level of protection (ALOP). From 7 July 2017, uncooked prawns, marinated prawns and Australian uncooked prawns processed overseas (excluding those processed in an Australian government approved supply chain) were consolidated into the one product class, uncooked prawns.....” (Australia)
P E M A T U H A N
19
II. KPERLUAN PENSIJILAN YANG LUAS & BERBEZA, TERMASUK DARIPADA PIHAK BUKAN KERAJAAN & CONSUMER ASSOCIATIONS:
i. Banyak (30+)
ii. Implikasi Kos
• WWF – promoting market-based certification systems supporting various agendas such as community well-being, socio-economic and environmental issues
• Global Aquaculture Alliance; Global GAP (Germany); British Retail Consortium (UK) – working with large retailers such as Walmart – on social and environmental responsibility;
• The Western and Central Pacific Fisheries Commission (WCPFC); International Commission for the Conservation of Atlantic Tuna (ICCAT)certifications
20
EU catch certification system
K A P A S I T I
21
I. KERAJAAN:
i. Audit & Pengiktirafan negara pengimport
ii. Perlaksanaan audit
iii. Membimbing industri/ kompetensi
iv. Proses/ Prosidur/ Sistem
II. SWASTA:
i. Keupayaan mematuhi keperluan audit dan persijilan;
ii. Kos pengeksportan
iii. Pengalaman urusan pengeksportan
iv. Maklumat dan kontek pasaran eksport
v. Logistik & Perkhidmatan eksport
Pendekatan
Meningkatkan kapasiti Competent Authority:
• Perundangan dan dokumentasi
• Kompetensi Pegawai & kakitangan
• Proses, Prosidur, Sistem
• Piawaian & Garispandu
• Fasiliti & Perkhidmatan
Pengiktirafan Competent Authority oleh negarapengimport:
• Penglulusan Audit
• Persefahaman
Maklumat keperluan negara pengimport:
• Biosekuriti
• Keselamatan & kualiti
K E R A J A A N
Meningkatkan Kapasiti Pengeksport MemenuhiPra-syarat Negara Pengimport:• Dokumentasi (GMP, SOP, HACCP)
• Kompetensi & Latihan
• Perlaksanaan di kilang/ ladang
Penglulusan & Persijilan:
• Pengauditan, penglulusan
• Pendaftaran dengan Competent Authority negara pengimport
• Persijilan
Daya Pengeksportan:• Perladangan berkontrak (contract farming)
• Bersikut dengan FDI
I N D U S T R I
22
23
RUMUSAN &KESIMPULAN
“Shifting goal posts” dari segi keperluan konsumer & negara
pengimport akan sentiasa memerlukan latihan dan
penyelarasan berterusan bagi pihak kerajaan dan juga industri
Kos menjalankan audit, ujian makmal, latihan, perubahan
proses, peralatan dan “consumables” makmal untuk memenuhi pra-syarat negara
pengimport & mengeluarkan sijil
Keperluan perkhidmatan kerajaan, swasta, bisnes, kewangan, logistik........
Eksport
24
25
Berbaloi kah?
TREN KELUARAN TERNAKAN IKAN LAUT
-
50.00
100.00
150.00
200.00
250.00
300.00
350.00
400.00
Tan
Met
rik
Compound Annual Growth Rate
(CAGR) 33.76% (2015-2017)
dengan tertubuh penghantaran
tetap ikan kerapu hidup ke
pasaran Hong Kong sejak tahun
2016 melalui Carrier Vessels dari HK
27
TREN KELUARAN INDUSTRI TERNAKAN UDANG LAUT
-
200.00
400.00
600.00
800.00
1,000.00
1,200.00
1,400.00
Tan
Met
rik
Peningkatan ketara
dengan pengenalan
udang rostris &
ekses ke pasaran
Amerika Syarikat
Compound Annual Growth
Rate (CAGR) sebanyak 27.7%
(2015-2017) dengan ekses ke
pasaran EU, China &
Australia
28
UDANG AKUAKULTUR BRUNEI: GLOBAL VALUE CHAIN
29
INPUTSSUPPLIES PRODUCTION BUYING PROCESSING EXPORTING
IMPORTDISTRIBUTION
BRANDING, RETAILING
29
P E R K H I D M A T A N K E R A J A A N , P E R B E K A L A N ,
L O G I S T I K , P E R H I D M A T A N P E R U N D A N G A N ,
P E R K H I D M A T A N K E W A N G A N , P E M A S A R A N , P E R K H I D M A T A N B I S N E S…
PENETASANMeragang,
Tutong
Makanan Haiwan,
Perbekalan, Perkhidmatan
TAPAK TERNAKAN
UDANG LAUT
MentiriSg. Penyatang
Sg. PakuKeramut
Pembeli Runcit
Pembeli Borong
PASARAN DOMESTIK
Pasar GadongSupermarket
RestoranHotelAwam
KILANG PEMPROSESANSerambangun
Muara
EjenPengimport
Pasaran ASEAN
Pasaran Australia
Pasaran PR China
Pasaran Eropah
Pasaran Jepun
EKSPORT & PERTUMBUHAN SEKTOR PERTANIAN & PERIKANAN
EKSPORT
Memperluas Pasaran,
Meningkatkan Jualan
MeningkatkanKeuntungan
Kemahiran
Pekerjaan
Teknologi
Perusahaan
PELABURAN SEMULA & PENGGANDAAN
MENINGKATKAN
SUMBANGAN KDNK
SEKURITI MAKANAN
KESEJAHTERAAN
RAKYAT
MENINGKATKAN
KELUARAN
PEKERJAAN
SESUAI ANAK
TEMPATAN
SURVIVABILITI
BANGSA DAN
NEGARA
“Money In the
Pocket, Food on the Table” -
Canadian Foodgrains
Bank
....Kita mustahak ingat, bahawapasaran dalam negara kecil,
bukanlah alasan untukmenghalangi pertumbuhan
keluaran, malah setiap syarikat, sama ada ia milik persendirian
atau milik kerajaan, adalahmampu untuk mensasarkan
penjualan produk dan perkhidmatan mereka keluar
negara sebagai eksport...
23
“
“It is really dangerous not to export, because you depend on only one market
and one economy”
- Robert Bouchard, President, Rotobec
Petikan Titah Kebawah Duli Yang Maha Mulia Paduka Seri Baginda Sultan Haji Hassanal Bolkiah Mu'izzadin
Wadaulah Ibni Al~Mahrum Sultan Haji Omar Ali Saifuddien Sa'adul Khairi Waddien, Sultan Dan Yang Di-
Pertuan Negara Brunei Darussalam, bersempenaMenyambut Awal Tahun Baru Masehi 2016
MAJLIS ILMU PERAYAAN HARI KEPUTERAAN
KEBAWAH DULI YANG MAHA MULIA PADUKA SERI BAGINDA SULTAN DAN YANG DI PERTUAN NEGARA BRUNEI DARUSSALAM
32
JUNJUNG/ TERIMA KASIH